หัวใจพุทธศาสนา โดย หลวงพ่อชา สุภัทโท

หวั ใจพทุ ธศาสนา
หลวงพอ่ ชา สภุ ทั โท
เจรญิ พรท่านสาธุชนทงั้ หลายผตู้ งั้ จิตตงั้ ใจมาบาํ เพญ็ กศุ ล
ในวนั นี้ มีทา่ นผกู้ ารเป็นประธาน ไดน้ าํ ญาติโยมทงั้ หลายมา
สถานท่ีนีเ้ พ่ือบาํ เพญ็ การกศุ ล ดงั นนั้ วนั นที้ างวดั หนองป่าพง
และวดั ป่านานาชาติมีความสมั พนั ธก์ นั เชน่ วนั หนองป่าพงวนั นี้
ก็พรอ้ มท่ีจะทาํ การมหาปวารณา ทงั้ วนั นนั้ แหละรวมกฐินในวนั
นนั้ และวนั นีก้ ท็ อดกฐิน พอทอดกฐินแลว้ ก็อาตมาก็จะรออยู่
พอสมควร เพราะทา่ นผกู้ ารเคยไดน้ ิมนตม์ าในสมยั กอ่ นนนั้ ก็จาํ
ไว้ ถงึ แมว้ า่ มีธรุ ะอย่างใดก็พยายามมา พอท่ีจะมารว่ มในสถาน
ท่ีนี้ ทงั้ ศิษยานศุ ษิ ยก์ น็ าํ มาหลายองค์ ทงั้ พระไทยทงั้ พระฝร่งั
ปนเปกนั มาน่นั น่ะ มารวมท่ีน่ี ก็รูส้ กึ วา่ วนั นีเ้ หน่ือยมาก
พอสมควร แตอ่ ย่างไรก็ตอ้ งมา เพราะอะไร เพราะรบั แขก ตอน
เชา้ มา ตอนกลางคืนมาก็เป็นเวลานาน เทศนต์ อนเชา้ มาก็ฉนั
จงั หนั แลว้ ก็น่งั อยทู่ ่ีน่นั แขกก็มาไม่ไดข้ าดเหมือนกนั จนกวา่

1

ท่ีวา่ ออกจากท่ีน่งั นนั้ แลว้ กม็ าท่ีน่ี ดงั นนั้ กาํ ลงั คนแก่ มนั ก็ถอย
ไปๆ แมเ้ สยี งพดู ก็ถอยไป ลมมนั ก็นอ้ ยๆไป

ฉะนนั้ วนั นีก้ ็มกี าํ ลงั ใจเพราะทา่ นผกู้ ารตงั้ ใจมาสถานท่ีนีก้ ็
ตอ้ งตงั้ ใจมาปฏิสนั ถารพอสมควร อย่างนนั้ ก็พากนั ตงั้ อกตงั้ ใจ
จะเทศนใ์ หฟ้ ังแตน่ อ้ ย ไมเ่ อามาก แตว่ า่ คงมีลกู ศษิ ยห์ ลายองค์
โยมเมืองโคราชมีกาํ ลงั น่งั มยั้ หละ จะใหพ้ ระเทศนใ์ หฟ้ ังวนั นี้
อาตมาก็เป็นประธานสว่ นหนง่ึ จะขนึ้ มาพดู กบั ญาติโยม
พอสมควรเทา่ นนั้ เสรจ็ กิจธรุ ะวดั ป่าพงแลว้ ก็มานี้ คอื การ
ทอดกฐิน ปีนที้ อดกฐินสบายมาก เพราะวา่ พาญาติโยมทาํ บญุ
กนั ไม่ไดท้ าํ บาป ทาํ บาปน่ะมนั ยากกวา่ นี้ มนั ยงุ่ กวา่ นี้ ปีนี้
ทาํ บญุ แทๆ้ อาหารท่ีถวายพระ อบุ าสกิ าทงั้ หลายก็ทาํ อาหารเจ
กนั ก็เลยสบายไป แตค่ นก็ไมม่ ากคนื นี้ ดรู ว่ มจะถงึ ประมาณซกั
๔๐๐ เหน็ จะได้ แตก่ ็มีแตค่ นมาฟังธรรม ไม่ใช่คนมาเลน่ มีคน
มาฟังธรรม เงยี บสงดั เพราะไม่มีอะไร ไมม่ ีดนตรี ไม่มีลเิ ก ละคร
ไม่มีอะไรทงั้ สนิ้ น่ะ เรอ่ื งแรกก็นิมนตพ์ ระนวกะซง่ึ มาบวชกบั
อาตมาน่ีพรรษานีจ้ าํ นวนประมาณเกือบ ๒๐ คน กพ็ อดขี อ

2

นิมนตท์ ่าน ขนึ้ แสดงความรูส้ กึ วา่ ไดม้ าบวช ณ วดั หนองป่าพง
ตา่ งคนก็ตา่ งมาน่นั ทกุ องคใ์ หแ้ สดงความรูส้ กึ ก็กินเวลาไปซกั
๒ ช่วั โมง นอกจากนนั้ ก็รว่ มแตม่ าฟังธรรมกนั ทงั้ นนั้ น่ะ รูส้ กึ วา่
ในพรรษานี้ ในปีนี้ การกระทาํ บญุ นนั้ เป็นบญุ อนั ซะจรงิ ๆ สบาย

วนั นนั้ ก็เป็นวนั พระ เป็นวนั พระธรรมดา ผรู้ กั ษาอโุ บสถศีล
นนั้ ก็ไม่ตอ้ งการขา้ วเยน็ กนั อยแู่ ลว้ ก็เลยเรยี บรอ้ ยไม่มีอะไรจะ
สกปรกเปรอะเปื้อน ดี เรยี บรอ้ ยทกุ ประการนี้ ฉะนนั้ ถา้ หากวา่
การกระทาํ บญุ นนั้ พระพทุ ธองคข์ องเราชอบใหท้ าํ ง่ายๆ ไมต่ อ้ ง
ทาํ ยาก มนั งา่ ยอยแู่ ลว้ ทาํ งา่ ยๆ ทาํ ถกู ๆ ทาํ สบายๆ ไมต่ อ้ ง
เดือดรอ้ น เม่ือคืนนีอ้ าตมาก็นาํ ญาตโิ ยมตงั้ หลายรอ้ ยมาทาํ กนั
ก็รูส้ กึ วา่ สบาย ไม่มีอะไรเกิดขนึ้ มา การกระทาํ บญุ ท่ีแท้ แลว้ ก็
ภมู ิใจ บญุ คอื ความภมู ิใจท่เี ราไดก้ ระทาํ แลว้ วา่ เหตกุ ารณท์ ่ีเรา
กระทาํ แลว้ นนั้ นะ่ ปราศจากความช่วั ไอก้ ารลามกทงั้ หลายไม่
เปรอะเปื้อน แมก้ อ่ นจะทาํ มนั ก็ภมู ิใจ เม่ือกาํ ลงั กระทาํ อยกู่ ็
ภมู ใิ จ เม่ือเราทาํ เสรจ็ ไปแลว้ ก็ภมู ใิ จ การภมู ใิ จน่ีแหละท่าน

3

เรยี กวา่ เป็นบญุ ท่ีเราพบปะอย่เู สมอเลย ภมู ใิ จ น่ีการกระทาํ บญุ
นนั้ คือความภมู ใิ จ

บญุ ในเวลานี้ การภมู ิใจมีหลายอยา่ งนะ บางทีไปภมู ใิ จใน
สง่ิ ท่ีไม่เขา้ เรอ่ื งก็มี เพราะมนั หลงไป ความดีใจในส่ิงท่ีเราไมร่ ู้
น่นั นะ่ ก็ดีใจ ยกตวั อย่างวนั นี้ ญาตโิ ยมเมืองโคราชมาหรอื ตลอด
ทา่ นผกู้ ารเน่ียแหละ เม่ือขนึ้ รถมาแลว้ นะ กระเป๋ าสตางคเ์ อาใส่
ถงุ มาแลว้ มนั หลดุ เสีย ผกู้ ารก็ไมร่ ูเ้ ลย ก็นกึ ภมู ิใจมาอยู่ ก็นกึ วา่
สตางคเ์ รามนั อยใู่ นนนั้ ไอค้ วามเป็นจรงิ มนั นา่ จะเสยี ใจแลว้ แต่
เม่ือกระเป๋ าสตางคม์ นั หลดุ ออกไปนนั้ น่ะ น่ีก็ภมู ใิ จเพราะความ
ไมร่ ูจ้ กั เม่ือมาถึงวดั นานาชาตแิ ลว้ มาคลาํ ดกู ระเป๋ า อา้ ว ไม่ได้
เร่อื งซะแลว้ ตกใจวาบเลย น่ี มนั นา่ จะตกใจแตเ่ ม่ือกระเป๋ ามนั
หลดุ จากถงุ แลว้ อนั นนั้ ก็ยงั ภมู ใิ จ เพราะเราไม่รู้ บางสง่ิ
บางอยา่ งท่ีเราไมร่ ู้ เรามีความภมู ิใจก็มี ภมู ิใจเพราะเราไมร่ ูจ้ กั
เพราะเขา้ ใจวา่ สตางคเ์ รายงั อยู่ เราก็ภมู ใิ จอยู่ แตเ่ ม่ือมารูค้ วาม
จรงิ มาถงึ น่ี กระเป๋ าสตางตห์ ายไป ใจก็ไม่สบายอยา่ งนนั้ น่ีคือ
ความภมู ใิ จท่หี ลงไป

4

การกระทาํ บญุ น่ีก็เหมือนกนั ฉนั นนั้ พระองคท์ ่านใหม้ ีความ
ภมู ิใจ ใจนีเ้ ป็นสิง่ สาํ คญั มาก ปราชญท์ งั้ หลายทา่ นจงึ สอนวา่
หวั ใจของพทุ ธศาสนานนั้ ไมม่ าก มีสองสามขอ้ เท่านนั้ แหละ
ทา่ นสอนวา่ การไม่กระทาํ บาปทงั้ ปวงดว้ ยกายวาจาใจน่นั แหละ
ถกู ตอ้ งแลว้ เอตํ พทุ ฺธาน สาสนํ อนั นีเ้ ป็นคาํ สอนของ
พระพทุ ธเจา้ อนั นีเ้ ป็นหวั ใจของพระศาสนาแลว้ อนั นีป้ ระการ
หนง่ึ ประการท่ีสองนนั้ เม่ือทาํ จติ ของเราใหเ้ ป็นบญุ เม่ือเป็น
กศุ ลแลว้ อนั นนั้ เอตํ พทุ ธฺ าน สาสนํ อนั นนั้ ก็เป็นหวั ใจของ
พทุ ธศาสนาอนั หน่งึ แลว้ สจติ ตฺ ปริโยทปนํ การมาทาํ จติ ใจของ
เราใหผ้ อ่ งใสนนั้ ก็เป็น เอตํ พทุ ฺธาน สาสนํ อนั นีก้ ็เป็นคาํ สอน
ของพระ เป็นหวั ใจของพระพทุ ธศาสนา ทงั้ สามประการนีไ้ มม่ าก
สามตวั อกั ษรเท่านนั้ แหละ เราจะจบั เขา้ มาใสใ่ จของเรา ใหม้ ีอยู่
ในใจของเราทงั้ สามประการนี้ ใจของเราจะเป็นหวั ใจของพทุ ธ
ศาสนา น่งั อยมู่ นั ก็เป็นพทุ ธศาสนา เดินไปก็เป็นพทุ ธศาสนา
นอนกเ็ ป็นพทุ ธศาสนาอยเู่ สมอแลว้ สามอยา่ งเทา่ นี้

5

ฉะนนั้ พระพทุ ธองคเ์ ราตอ้ งการอยา่ งนี้ จงึ เรยี กวา่ พทุ ธ
ศาสนา ศาสตรค์ ือพทุ ธศาสนาน่ีเป็นศาสตรอ์ นั ย่งิ ใหญ่กวา่ สงิ่ ทงั้
ปวง คือหมายความวา่ ไอค้ วามรูใ้ นทางพทุ ธศาสนานีต้ อ้ ง
ปราศจากความสกปรก งมงาย สะอาด เม่ือทาํ แลว้ ก็สบายใจ
ทาํ แลว้ ก็สบายใจ เสรจ็ ไปแลว้ ก็สบายใจอยู่ อนั นีฝ้ ังอยใู่ นใจของ
เรานี้ เราจะเหน็ ไดว้ า่ เม่ือไรเราละบาปแลว้ น่นั เราเขา้ ถึงหลกั
พทุ ธศาสนา เม่ือละบาปแลว้ ใจเราก็สบาย ไมม่ ีอะไรวนุ่ วาย ไม่
มีอะไรอย่ใู นใจอนั นนั้ เป็นจติ ใจท่ีสะอาดผอ่ งใส อนั นนั้ ทา่ นวา่
เป็นบญุ เป็นกศุ ลเกิดขนึ้ ในตรงนนั้ เป็นความสงบเกิดในตรงนนั้
ก็เพราะหวั ใจพทุ ธศาสนามาซอ้ นแทรกเขา้ ในหวั ใจเราอกี ตอ่ นนั้
ไป ใจเราก็จะผ่องใสเพราะวา่ ไมม่ ีอะไรอยใู่ นนี้ มีแตส่ ิ่งท่ถี กู ตอ้ ง
เทา่ นนั้ แหละ ท่านเรยี กวา่ จติ อนั นนั้ มนั สะอาด ทงั้ สามประการนี้
มารวมอยทู่ ่ีจติ ของมนษุ ยแ์ ลว้ มนษุ ยผ์ นู้ นั้ จะเป็นผถู้ งึ พทุ ธ
ศาสนา ไมเ่ ดือดรอ้ นกระวนกระวาย นนั้ ก็เรยี กเป็นบญุ แลว้ ก็
เป็นกศุ ลดว้ ย บญุ แปลวา่ ความภมู ใิ จ กศุ ลแปลวา่ ความฉลาด
ฉลาดในการทาํ บญุ ไดบ้ ญุ มาก็ภมู ใิ จดว้ ยความฉลาด

6

ปราศจากมลทินทงั้ หลายนนั้ ฉะนนั้ บญุ กเ็ ป็นประเภทอนั หน่งึ
กศุ ลนีก้ ็เป็นประเภทอนั หนง่ึ เหมือนกนั ฉะนนั้ การกระทาํ บญุ นี้
ใหป้ ระกอบดว้ ยปัญญาคอื ความฉลาด ความฉลาดนนั้ เป็นเหตุ
ใหส้ ะอาด ไมส่ กปรกเป็นตน้ เรยี กวา่ บญุ เรยี กวา่ กศุ ล

โดยมากพวกเราชาวพทุ ธทงั้ หลายนนั้ การทาํ บญุ นนั้ ก็สกั แต่
วา่ ๆ แตไ่ มเ่ ขา้ ถึงหลกั พทุ ธศาสนา ทาํ บญุ ปราศจากความฉลาด
ทกุ ส่ิงสารพดั ก็เป็นอยา่ งนนั้ ฉะนนั้ บญุ นี้ ไมม่ าก แตเ่ ป็นสง่ิ ท่ี
ถกู ตอ้ ง การละบาปน่นั แหละมากกวา่ การละบาปน่นั แหละ
มากกวา่ การละบาปน่นั คือทาํ สถานท่ีใหม้ นั สะอาด คลา้ ยๆท่ีเรา
เรยี กวา่ เราจะสรา้ งบา้ นซกั หลงั หน่งึ สรา้ งบา้ นซกั หลงั หนง่ึ น่นั นะ่
ท่ีปลกู บา้ นเป็นส่ิงท่ีสาํ คญั มาก เป็นฐานท่ีแน่นหนาถาวร บา้ น
นนั้ จงึ จะยืนยงคงตวั อยไู่ ดน้ าน อนั นีน้ ่นั เป็นฐานอนั หน่งึ
เหมือนกนั การกระทาํ บญุ ทาํ กศุ ลของเรานีเ้ ป็นรากฐานคอื จิตใจ
ของเรานี้ ทาํ จติ ใจของเรานีใ้ หส้ งบระงบั คอื มนั ปราศจากโทษ
อะไรทงั้ หลายทงั้ ปวงนนั้ แมจ้ ะน่งั อยมู่ นั ก็เป็นบญุ จะนอนอยกู่ ็
เป็นบญุ จะทาํ อะไรอยมู่ นั ก็เป็นบญุ ทาํ ใหบ้ ญุ เกิดขนึ้ ในใจ

7

น่นั เอง บญุ ไมใ่ ชจ่ ะเกิดอย่อู ย่างอ่นื ใหม้ นั เกิดอย่ทู ่ีใจของเรา
เพราะเราเอาเครอ่ื งสกปรกออกแลว้ เอาบาปออกแลว้ เอา
ความผิดออกเสียแลว้ น่นั อยทู่ งั้ นนั้ แหละ บญุ มนั จะเกิดท่ีน่นั
เม่ือเราบาํ เพญ็ บญุ เฉยๆ ไม่เอาบาปออกไปซะ มนั ก็เลยวนุ่ วาย
สบั สนอลเวงหลายอยา่ งหลายประการ

อาตมาเคยเหน็ โดยมากท่ีมาทอดผา้ ป่ากนั มาแสวงบญุ กนั
หลายคนั รถ แตม่ องๆดแู ลว้ ก็จรงิ มาทาํ บญุ กนั แตว่ า่ ไมค่ อ่ ยละ
บาปกนั น่ี มนั ผิดตรงเนีย้ มนั ไม่เขา้ ถงึ หลกั พทุ ธศาสนา เม่ือทาํ
ไปแลว้ มนั ก็ไมเ่ กิดประโยชนข์ นึ้ ในใจ เม่ือไม่มีเกิดประโยชนข์ นึ้
ในใจ ปัญญามนั ก็ไมม่ ี มนั กบ็ กพรอ่ งในการกระทาํ ของพวกเรา
ทงั้ หลายนนั้ อนั นีใ้ หเ้ ป็นการบา้ นของญาตโิ ยมทงั้ หลาย ไม่ไกล
ไมม่ าก เทา่ นีม้ นั กพ็ อ น่ีการละบาปเป็นเบอื้ งตน้ ก่อน ฉะนนั้ เม่ือ
เราจะทาํ บญุ เม่ือไรนนั้ เชน่ วนั นีน้ ะ วนั นีม้ าทาํ บญุ ทา่ นผกู้ ารก็
พนมมือขนึ้ มา มะยงั ภนั เต ตสิ ะระเณ นะ สะหะ ปัญจะ สี
ลานิยาจามะ นีค้ ืออะไรนะ น่ีคือทาํ เคร่อื งสกปรกออกจากใจ ไม่
ฆา่ สตั ว์ ไม่ลกั ทรพั ย์ ไมป่ ระพฤตผิ ิดในกาม ไมโ่ กหกเหลวไหล

8

ไม่กินสรุ า เอาแตเ่ ครอ่ื งสกปรกทงั้ นนั้ ออก มนั จะไม่สะอาดแลว้
จะอยไู่ ดเ้ หรอ มนั ก็จิตใจมนั ก็สะอาดเทา่ นนั้ หละ บรรพบรุ ุษท่าน
วา่ อนั นีท้ า่ นเรยี กวา่ ศลี ไชเขา้ ไปตรงนนั้ ทาํ ใหส้ ะอาดเป็นพนื้ ซะ
เป็นศีล

เม่ือมนั เป็นศลี เน่ีย สมาธิมนั ก็เกิด คือความสงบระงบั
อารมณท์ งั้ หลายเน่ีย เพราะปราศจากเครอ่ื งวนุ่ วาย เม่ือความ
สงบเกิดขนึ้ แลว้ เน่ีย ปัญญามนั ก็ตามมา เม่ือปัญญามนั ตาม
มาแลว้ ก็รูเ้ ท่าส่งิ ทงั้ ปวงเกิดขนึ้ มา ในหลกั ของพทุ ธศาสนา ทา่ น
วา่ ศลี สมาธิ ปัญญา ทงั้ สามประการนีเ้ ป็นหลกั เป็นหวั ใจ สง่ิ ท่ี
สาํ คญั ในหลกั พทุ ธศาสนา เม่ือส่ิงทงั้ ๓ ประการนีเ้ กิดขนึ้ เป็น
มรรคแลว้ เป็นศีล เป็นสมาธิ เป็นปัญญา ทงั้ สามประการนี้
แหละ รวมพทุ ธศาสนา มารวมเป็นศลี เป็นสมาธิ เป็นปัญญา
อนั นีเ้ ป็นทางมรรคท่ีเราจะตอ้ งเดิน เม่ือเราประพฤติปฏบิ ตั อิ ยู่
แบบนี้ ความรูส้ กึ ของเราจะเปล่ียนแปรไป จะรูจ้ กั วา่ มนั ทกุ ข์
เหน็ ทกุ ข์ รูเ้ หตเุ กิดของทกุ ข์ รูจ้ กั ความดบั ทกุ ข์ รูจ้ กั ขอ้ ปฏบิ ตั ิให้
ถงึ ความดบั ทกุ ขเ์ ท่าเนีย้ ออกทางนี้

9

ไอป้ ถุ ชุ นเราทงั้ หลายในครงั้ พทุ ธกาลก็ดี ในสมยั นีก้ ็ดี ตอ้ ง
ออกทางนี้ ออกทางนีร้ ูจ้ กั ทกุ ข์ ทกุ ขน์ นี้ ะ ญาติโยมทงั้ หลายคง
จะเคยพบละมงั้ ทกุ ขเ์ นีย้ เคยพบ วนั ท่ีอาตมาก็เหน็ ญาติโยมผทู้ ่ี
สาํ คญั มาเย่ียม พอพดู ไปมนั ทกุ ขใ์ นใจ กเ็ ลยน่งั อยตู่ อ่ หนา้
นา้ํ ตามนั หยดลง พ่บั ๆๆ อาตมาก็ไม่รู้ ไมเ่ หน็ เป็นแผล ไม่เหน็
เป็นอะไรเลย นา้ํ ตามนั ไหลออกมา มนั ไหลมาจากกองทกุ ข์ มนั
บบี บีบเขา้ มา อาตมาเคยฟังธรรม นีน้ ะ่ ไอน้ า้ํ ถา้ นา้ํ อนั นีม้ นั ไม่
หมดแลว้ มนั ไมห่ มดทกุ ขห์ รอก อย่ดู ๆี ก็น่งั นา้ํ ตาไหลออกมา
อยา่ งนนั้ นะ อาตมาก็สงสยั นา้ํ นีม้ นั ออกมาจากอะไร มนั คงมี
อะไรบีบมนั ออกมา เป็นนา้ํ ตาไหลออกมา อาตมาก็ไมไ่ ดถ้ าม
หรอก แตว่ า่ เหน็ เหตผุ ลแลว้ วา่ นา้ํ มนั อนั นีม้ นั ไหลออกมา มนั
ตอ้ งทกุ ขห์ ละ มนั ตอ้ งทกุ ข์ คนผทู้ ่ีสาํ คญั ไงมนั ทกุ ขข์ า้ งในไง
ทกุ ขท์ างใจ เงนิ ก็มี ลาภก็มี ยศมนั กม็ ี แตว่ า่ มนั ทกุ ข์ ไมร่ ูว้ า่ มนั
เป็นอะไร ทกุ ขม์ นั ตอ้ งอาศยั อะไร มนั อาศยั ท่ีวา่ ไอค้ วามไม่พอใจ
น่นั เองหละ สงิ่ อ่นื มากๆมนั ก็มี แตว่ า่ มนั ไมพ่ อใจ มนั ขาดสิ่งท่ี
พอใจของคนนนั้ มนั เป็นทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มา ก็มาเรยี นถามอาตมาวา่

10

อฉิ นั มนั เป็นทกุ ข์ จะใหอ้ ฉิ นั ระงบั ยงั ไงได้ โยมรูไ้ หมวา่ ทกุ ขน์ ่ีมนั
เป็นยงั ไงมยั้ มนั เกิดมาจากอะไรโยมรูม้ ยั้ ดู ท่ีตามดนู ่ีอาตมาก็
ไม่รูก้ บั โยมน่ี กอ่ นมนั จะทกุ ข์ มนั เป็นเพราะอะไร มนั เกิดมาจาก
อะไรมยั้ ใหด้ ใู นจติ เด๋ียวนีน้ ะ่ จะเหน็ น่ะ โยมจะเหน็ ของโยมเอง
ไม่ตอ้ งไปคน้ ควา้ อยา่ งอ่นื

อาตมาก็เลยยกกระโถนขนึ้ ใหด้ ู อยา่ งนีว้ า่ สบายไมห่ นกั น่ี
พอยกกระโถนใบนีข้ นึ้ มนั เรม่ิ หนกั ขนึ้ มาแลว้ พอเราวางกระโถน
ใบนีม้ นั เรม่ิ หายหนกั แลว้ น่ีมนั เป็นเพราะอะไร ถา้ หากเราไปยก
กระโถนขนึ้ มนั หนกั ก็เพราะเราไปยกกระโถนใบนีข้ นึ้ มา มนั ก็
หนกั พดู ใหเ้ หน็ งา่ ยๆ เม่ือมนั หนกั จะหายหนกั ดว้ ยวธิ ีอะไรเลา่
ตอ้ งวางกระโถนใบนีล้ งดสู ิ เบาแลว้ เหน็ มยั้ น่ีมนั เบาเพราะอะไร
เพราะเราวางกระโถนใบนี้ อาตมาก็จบั กระโถนยกขนึ้ ทนี งึ กลา่ ว
ใหฟ้ ัง ใหฟ้ ังดงั นี้ มนั ทกุ ขอ์ ยนู่ ่ี ไม่ใช่ทกุ ขท์ ่ีอ่นื อยา่ ไปพดู ท่ีไหน
มนั ทกุ ขต์ รงนีแ้ หละ ใหพ้ ิจารณาซะ เทศนใ์ หฟ้ ังซกั พกั หน่งึ นา้ํ ตา
ก็เลยหายหยด เลยหนั มาพดู กบั อาตมาโดยท่ีเสียงไมส่ ่นั นะ ถา้

11

วนั หลงั นะ่ ถา้ หากวา่ คณุ นายไมส่ บาย มาหาพระเถอะ คน้ หา
เหตมุ นั เองมนั ไดซ้ ะ เทา่ นีห้ ละคนมนั มีทกุ ข์

การกระทาํ บญุ ทกุ วนั นี้ การฟังธรรมทกุ วนั นกี้ ็แกท้ กุ ขค์ อื
แกป้ ัญหา ในชีวติ ท่ีเราเกิดมานนี้ ะ่ มนั มีทกุ ข์ แตว่ า่ มนั ทกุ ข์
เกิดขนึ้ มาแลว้ คนเรากลวั กลวั มนั พระพทุ ธองคท์ า่ นสอนวา่
ทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มาแลว้ ไม่ตอ้ งกลวั ใหร้ ูม้ นั น่ีคอื ทกุ ข์ เขา้ ไปหาทกุ ข์
คนเราชอบทกุ ขข์ นึ้ มาแลว้ กลวั ทกุ ข์ ในครงั้ พทุ ธกาลก็เหมือนกนั
คนทกุ ขน์ ะ่ ถงึ เขา้ มาหาพระ เม่ือมนั รอ้ นจงึ เขา้ ไปในรม่ ถา้ ไมร่ อ้ น
ตากแดดตรงนนั้ ก็ได้ ไปไหนก็ได้ มนั มีเหตอุ ยา่ งนีท้ กุ คน ดงั นนั้
ทกุ ขน์ ีจ้ งึ เป็นสจั ธรรม ทกุ ขน์ ีเ้ ราเคยผา่ นกนั มาทกุ คนๆ ทกุ ขน์ ่ีมนั
เคยผ่านมา ทกุ คนเคยผา่ นมา แตไ่ ม่รูจ้ กั ระงบั มนั ไมร่ ูว้ า่ มนั เกิด
มาจากอะไรตอ่ อะไรนะ ก็เลยคดิ ไปๆๆรอ้ งไหม้ นั ทกุ ข์ ไมร่ ูจ้ กั
ทางออกอยา่ งนี้ อาตมาวา่ ตอ้ งคลาํ ดู ตอ้ งคลาํ ดู มนั ตอ้ งมี
หนทางท่มี นั จะแกไ้ ขมนั เพราะพระพทุ ธองคข์ องเราทา่ นสอนมา
ธรรมะน่ีแกท้ กุ ขใ์ หค้ น แกท้ กุ ขท์ ่ีเกิดจากหวั ใจของมนษุ ยแ์ ทๆ้ แต่
เราไม่รูจ้ กั ตวั เราวา่ เม่ือมนั ทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มา เราไมต่ ามดวู า่ ทกุ ข์

12

เกิดมาจากอะไรอย่างนีเ้ ป็นตน้ ก็เลยไมร่ ูจ้ กั แกม้ นั อยา่ งนี้
เทา่ นนั้ ความจรงิ จดั วา่ ทกุ ขน์ ่ีเป็นสจั ธรรม ทุกขสัจ สมุทยั สัจ
มรรคสัจ นิโรธสจั พระพทุ ธองคก์ ็ออกทางนี้ สาวกทกุ องคอ์ อก
ทางนี้ ใครๆก็ออกทางนี้ อนั นีเ้ ป็นอรยิ สจั

ดงั นนั้ เม่ือทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มาเราก็ตอ้ งพิจารณา ใหร้ ูแ้ ยบคายวา่
อนั นีส้ กั วา่ แตท่ กุ ข์ ความเป็นจรงิ น่ีทกุ ขม์ นั ลน้ เหลือ แตเ่ ราไม่รู้
เรอ่ื งของมนั ท่เี ราอย่กู นั ทกุ วนั นีม้ นั ทกุ ขท์ งั้ นนั้ นะโยม ทกุ ขม์ นั
เกิดขนึ้ มาแลว้ เราก็เรยี กวา่ มนั ทกุ ข์ เม่ือทกุ ขม์ นั ดบั ไป เราไป
เรยี กตรงมนั ดบั วา่ สขุ เหน็ ไมช่ ดั เหน็ เป็นสขุ เพราะทกุ ขม์ นั ดบั ไป
เฉยๆ เม่ือดบั แลว้ ก็เกิดขนึ้ มาอีกก็เป็นทกุ ข์ ทกุ ขเ์ กิดมาแลว้ ก็ดบั
ไปเป็นสขุ เราก็ไปตะครุบ ทกุ ขก์ ็ตะครุบ สขุ ก็ตะครุบ นกึ วา่ มนั
คนละอยา่ งกนั พระทา่ นสอนวา่ มีแตเ่ รอ่ื งทกุ ขม์ นั เกิดมนั ดบั
เท่านนั้ แหละ อ่ืนนอกนนั้ ไมม่ ี ใหพ้ จิ ารณาเถอะ ดแู ลว้ ก็ใช่
เหมือนกนั ทกุ ขเ์ กิดแลว้ ก็ทกุ ขด์ บั ถา้ มนั เกดิ มาแลว้ ไปสาํ คญั
ตรงนนั้ วา่ เป็นทกุ ข์ ถา้ มนั ดบั ไปแลว้ ก็สาํ คญั วา่ ตรงนนั้ น่ะเป็นสขุ
น่ี ไอค้ วามเป็นจรงิ ของเก่ามนั ทกุ ขม์ นั เกดิ แลว้ ก็ดบั ไป แลว้ ก็

13

ตะครุบอยอู่ ยา่ งนี้ ตะครุบอยอู่ ยา่ งนี้ ตะครุบๆ ตะครุบแตท่ กุ ข์
แหละ แตว่ า่ มนั ไหวตวั บางทีมนั คลา้ ยๆมนั สขุ บางทีคลา้ ยๆมนั
ทกุ ขอ์ ยา่ งนี้ เราก็ปรารถนาเอาสขุ เม่ือปรารถนาเอาสขุ แลว้ เม่ือ
สขุ หายไปแลว้ ทกุ ขก์ ็เกิดขนึ้ มาอกี

หลกั ของพทุ ธศาสนานนั้ ทา่ นใหห้ มายถงึ ความสงบ สงบ
จากความสขุ นนั้ ความทกุ ขน์ นั้ น่นั คือความสงบ เราตอ้ งการ
ความสขุ นนั้ แหละ ความสขุ น่นั คอื ทกุ ขอ์ นั ใดท่ีเรายงั ไมร่ ูจ้ กั สขุ ก็
ดี ทกุ ขก์ ็ดี สองอยา่ งนี้ เราก็เห็นวา่ สขุ นนั้ นะ่ ฉนั ชอบ ฉนั ตอ้ งการ
ความสขุ ฉนั กต็ อ้ งพยายามหาความสขุ น่นั น่ะ กน็ กึ วา่ สขุ นะ่ ไมม่ ี
โทษ ไม่ใช่ สขุ น่นั ตวั เอกมนั นะน่นั นะ ตวั มนั เป็นทกุ ขแ์ ลว้ นะน่นั
สขุ ก็ดี ทกุ ขก์ ็ดนี ะ่ เหมือนกบั งตู วั เดยี วกนั ทกุ ขใ์ หเ้ ทา่ กบั หวั งู สขุ
ใหเ้ ทา่ กบั หางงู พอเราไปเหน็ งตู วั นีม้ นั ยาว หางมนั อย่ทู างนี้ ปาก
อยทู่ างโนน้ เราคดิ วา่ เออ ทางปากมนั เป็นภยั เวย้ ไอท้ างหางไม่
เป็นอะไรหรอก มนั ไมม่ ีปากอยตู่ รงนี้ แนะ่ อย่าไปใกลป้ าก
มนั เน่อ มนั จะกดั เอา มนั จะชกเอา มาจบั หางมนั ดกี วา่ แน่ะ
เพราะวา่ ปากอยทู่ างนี้ เรามาจบั หาง มนั กห็ างงู เหน็ มยั้ ไอต้ วั

14

หวั งมู นั ก็วกมากดั มนั กท็ กุ ขอ์ ีกเหมือนกนั อกี แหละ เพราะหวั งกู ็
อยใู่ นงู หางงกู ็อย่ใู นงตู วั เดียวกนั นนั้ คอื เราไมร่ ูอ้ ย่างนนั้ เราไม่รู้
เลยวา่ สขุ มนั ก็เป็นอยา่ งนนั้ ทกุ ขก์ ็เป็นอยา่ งนนั้ ความเป็นจรงิ
มนั ก็อย่ใู นงตู วั เดยี วกนั น่นั เอง เราสรา้ งทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มาเท่านนั้
แหละตรงนนั้

ดงั นนั้ พระท่านจงึ สอนวา่ ไมม่ ีอะไรมากไปกวา่ นี้ นอกจาก
ทกุ ขม์ นั เกิดแลว้ ทกุ ขม์ นั ดบั เทา่ นี้ ไม่มีอะไร เท่านี้ เรอ่ื งท่วี า่ เรา
แสวงหาความสขุ นนั้ ก็เราคดิ วา่ สขุ นะ่ มนั ดี มนั ดมี ากเกินไป ก็
ย่ิงทกุ ขเ์ ขา้ ไป เพราะเราไมร่ ูจ้ กั วา่ ทกุ ข์ เม่อื หนั เหมาดธู รรมะ
พระพทุ ธเจา้ เออ สขุ นีก้ ็ไมใ่ ช่ความสงบหวะ สขุ ทกุ ขน์ ่ีดแู ลว้ มนั
เหมือนกนั ทงั้ นนั้ แหละ อนั เดียวกนั แตเ่ วลานงึ หมายถึงวา่ มนั
เป็นสขุ เวลานงึ มนั เป็นทกุ ข์ ฉะนนั้ คนตอ้ งการความสขุ สขุ มนั
หายไปเลย ทกุ ขก์ ็เกิดขนึ้ มาเทา่ นนั้ มนั อนั เดียวกนั อยา่ งนนั้
ดงั นนั้ พระพทุ ธองคท์ า่ นถึงสอนวา่ ใหพ้ วกเราทงั้ หลายถงึ ความ
สงบ สงบนนั้ เม่ือทกุ ขเ์ กิดขนึ้ มาแลว้ ก็รูว้ า่ เออ อนั นีไ้ ม่ใช่ ปลอ่ ย
มนั ซะ ใหร้ ูเ้ ทา่ มนั ซะ น่ีสขุ เกดิ ขนึ้ มา น่ีก็เหมือนกนั ทงั้ นนั้ แหละ

15

อยา่ ไปหมายม่นั มนั เลย เป็นเรอ่ื งธรรมดาของมนั อยา่ งนนั้ เราจะ
สรา้ งกรรมอนั นีข้ นึ้ มาใหม้ ากๆ สรา้ งขนึ้ มาๆ จนกวา่ ท่ีมนั โต มนั
สงู ขนึ้ มา สงู ขนึ้ มา จนกวา่ ท่ีมนั พน้ จากสขุ หรอื ทกุ ขอ์ นั นี้ เรยี กวา่
ความสงบ เม่อื ความสงบนนั้ พน้ จากสขุ แลว้ พน้ จากทกุ ขแ์ ลว้
น่นั คอื หลกั ของพทุ ธศาสนาท่ีแทจ้ รงิ

ทีนีอ้ นั นีใ้ หเ้ ป็นการบา้ นของโยมทงั้ หลายน่ี ใหเ้ อาไป
พิจารณา มนั จะจรงิ หรอื เปลา่ เพราะธรรมอนั นพี้ ระพทุ ธองคไ์ ม่
สรรเสรญิ วา่ ผทู้ ่ีเช่ือกบั คนอ่ืนน่นั ท่านไม่สรรเสรญิ วา่ ผทู้ ่เี ช่ือกบั
คนอ่ืนน่นั ท่านไม่สรรเสรญิ ทา่ นสรรเสรญิ วา่ เป็นปัจจตงั เช่ือ
ดว้ ยปัญญาเกิดขนึ้ เฉพาะดวงใจของเราเอง ฉะนนั้ ท่านจงึ ใหว้ า่
เป็นปัจจตงั รูเ้ ฉพาะตวั อย่างนนั้ อนั นีญ้ าตโิ ยมทงั้ หลายน่ี
โดยมากจะมาฟังพระเทศน์ หรอื ฟังอาตมาเทศน์ บางคนก็คงจะ
เช่ือหมด แตอ่ าตมาขอหา้ ม อยา่ ไปเช่ือหมด อย่าไม่เช่ือ อย่าเช่ือ
อยา่ ไมเ่ ช่ือ เอามาวางไว้ ใหป้ ัญญามนั เกิดกอ่ น

ในสมยั หนง่ึ องคพ์ ระสารบี ตุ ร น่งั ฟังธรรมพระบรมศาสดาอยู่
นนั้ ทา่ นอธิบายไปเรอ่ื ยๆ ถึงพกั หนง่ึ พอสมควร พระพทุ ธองค์

16

ตรสั วา่ สารบี ตุ ร ทา่ นเช่ือแลว้ หรอื เน่ีย พระสารบี ตุ รตรงไปเลย
ผมยงั ไม่เช่ือพะเจา้ คา่ อา้ ว สารบี ตุ ร ดแี ลว้ นกั ปราชญอ์ ยา่ เพ่งิ
เช่ือง่ายๆเลย ใครค่ รวญกอ่ นจงึ เช่ือ เหน็ มยั้ แสดงวา่ ใหเ้ ห็นเป็น
ปัจจตงั ดว้ ยตนเองน่นั พระพทุ ธองคใ์ หโ้ อกาส ถา้ หากวา่ คนใน
สมยั นี้ ถา้ วา่ ฉนั ไม่เช่ือ คนอยา่ งอาจารยค์ งจะโกรธน่ีนอ้ คนอ่ืน
แมส่ อนวา่ เช่ือแมม่ ยั้ ลกู ไมเ่ ช่ือ แม่คงจะโกรธมยั้ เช่ือพอ่ มยั้ ลกู
ไม่เช่ือ พอ่ คงจะโกรธมยั้ อนั นีพ้ ระบรมศาสดาท่านตรสั อยา่ งน่ิม
นวลเลย เช่ือแลว้ หรอื พระสารบี ตุ ร พระสารบี ตุ รตอบวา่ ขา้
พระองคย์ งั ไมเ่ ช่ือ ทา่ นเหน็ วา่ ดแี ลว้ พระสารบี ตุ ร นกั ปราชญไ์ ม่
ควรเช่ือง่าย ไตรต่ รองดว้ ยเหตผุ ลแลว้ จงึ เช่ือ แนะ่ เป็นอยา่ งนี้
ท่านตอ้ งการวา่ ใหเ้ รารูใ้ จของเราเอง

ดงั นนั้ จงึ พากนั สอนใจ ใหร้ ะวงั ใจ ส่ิงทงั้ หมดในตวั ตนของ
เราเน่ีย ตาก็ดี หกู ็ดี จมกู ก็ดี ลิน้ ก็ดี กายก็ดี เป็นอยา่ งหนง่ึ เป็น
บรวิ ารของใจ อยา่ งนนั้ พระพทุ ธองคถ์ งึ สอนวา่ ใจนนั้ เป็นสง่ิ
สาํ คญั ระวงั นะ ทา่ นจงระวงั ใจของทา่ น ทา่ นจงระวงั ใจของทา่ น
ท่านจะดีจะช่วั ทกุ อยา่ งเพราะใจของท่าน ท่านจงระวงั ใจ ใจนี้

17

มนั เป็นพษิ ย่งิ กวา่ งพู ษิ ทงั้ หลายเสียแลว้ ถา้ พษิ มนั หมดไปย่ิง
กวา่ สงิ่ ทงั้ หลายมนั ระงบั ไป อย่างนนั้ ใจนีเ้ ป็นสิ่งท่ีสาํ คญั จะพดู
ก็มีใจถงึ กอ่ น จะทาํ ก็มีใจถงึ ก่อน จะเป็นอะไรๆ ก็มีใจถึงกอ่ น
ทงั้ นนั้ น่ะ มิฉะนนั้ ดวงใจของเราน่ี พระพทุ ธองคจ์ งึ ไดต้ รสั วา่
เรอ่ื งพทุ ธศาสนานีเ้ ป็นเรอ่ื งของจติ ใจ เป็นเร่อื งของจติ ใจ เป็น
ศาสนาเร่อื งจติ ใจ เป็นศาสนาเร่อื งจติ ใจ

อนั นีอ้ าตมาจะเลา่ ใหฟ้ ัง อาตมามีลกู ศษิ ยฝ์ ร่งั คนหนง่ึ เคา้
เรยี นจติ ศาสตร์ จบจิตศาสตรแ์ ลว้ ออกมาเมืองไทย มาบวชกบั
อาตมาอยวู่ ดั หนองป่าพง เป็นจิตศาสตร์ รูห้ ละ สอบได้ จบจิต
ศาสตรน์ ะ แตว่ า่ ทกุ ขบ์ อ่ ยๆ หมองตู ายเพราะงู จบั งโู ดนกดั ทกุ
วนั ๆไมร่ ูเ้ ลย นเี้ รยี กวา่ เรยี นจติ จบจติ ศาสตร์ มนั จบแตก่ ารภาค
เรยี น แตจ่ ิตใจนนั้ มนั ไมถ่ งึ มนั ไมจ่ บ มนั ไดท้ กุ ขบ์ อ่ ย มนั จบจติ
ศาสตรแ์ ลว้ มนั นา่ จะรูจ้ กั จติ เจา้ ของสิ อนั นีเ้ ป็นตน้ จิตมนั ให้
โทษเราบอ่ ยๆ จนกวา่ ท่ีวา่ สกึ ไปน่นั เองน่ะ น่ี มนั จบแบบจิต
ศาสตรต์ ามหลกั การวชิ าการมนั เป็นอย่างนนั้ ตวั หนงั สอื มนั เป็น
อย่างหนง่ึ ตาํ รามนั เป็นอยา่ งหนง่ึ ฉะนนั้ พระบรมครูท่านจงึ สอน

18

วา่ การเรยี นธรรมก็ดี แตว่ า่ มนั ไมย่ ่งิ การรูธ้ รรมก็ดี แตว่ า่ มนั ไม่
ย่ิง การปฏบิ ตั ิธรรมก็ดี แตว่ า่ มนั ไมย่ ่ิง การเห็นธรรมก็ดี แตว่ า่
มนั ไม่ย่งิ ทงิ้ หมด อนั มนั ยง่ิ เพราะอะไร เพราะเหน็ ธรรม เพราะ
เป็นธรรม ถา้ เป็นธรรมแลว้ ก็เลยใจมนั เป็นธรรม ธรรมทงั้ หลาย
มารวมอยทู่ ่ีใจ เป็นเอโก ธมั โม ธรรมมีเทา่ นี้ อนั เดยี วเทา่ นี้ คือ
รวมใจนนั้

ฉะนนั้ หลกั พทุ ธศาสนานี้ ทา่ นจงึ วา่ เป็นไปในแนวท่ีเรยี กวา่
จิตใจ เร่อื งพทุ ธศาสนาของเรา ฉะนนั้ อาตมาจงึ สามารถพดู วา่
พทุ ธศาสตรน์ ่ี เป็นศาสตรท์ ่ีสงู สง่ เป็นศาสตรท์ ่ีทาํ ศาสตรอ์ นั อ่นื
เป็นตน้ ใหส้ มบรู ณโ์ ดยลาํ ดบั ทงั้ มีความรู้ ทงั้ มีความดี ทงั้ มี
ปัญญาเกิดขนึ้ ศาสตรอ์ ่ืนนนั้ โดยมากมีแตค่ วามรู้ แตค่ วามดีไม่
คอ่ ยจะมี มนั เป็นซะอยา่ งนนั้ ฉะนนั้ ขอพวกญาติโยมทงั้ หลาย
มาทาํ บญุ กศุ ลวนั นี้ จงใหร้ ูส้ กึ วา่ จติ เป็นเหตุ ระวงั จิตของเรา ใหร้ ู้
ไวว้ า่ บดั นีโ้ ยมจะดีใจนะ่ มนั มีใครพาดีใจรูม้ ยั้ หหู รอื ตามยั้ ไมใ่ ช่
จิตไปดสู ิ วนั นมี้ นั จะโกรธมนั จะดเุ พราะอะไรมยั้ ตามนั ดุ หรอื หู
มนั ดมุ ยั้ ดไู ปสิ ใจมนั ไมค่ อ่ ยดีเพราะอะไรตรงนนั้ เพราะจติ

19

ทงั้ นนั้ นะ่ สมกบั พทุ ธองคท์ า่ นวา่ ใหส้ อนจติ เม่ือเราสอนจิตของ
เรา จติ ของเราเป็นไปแลว้ ไอค้ วามสขุ มนั ก็ไม่ตามมาสเู่ รา ตา หู
จมกู ลนิ้ กาย เป็นบรวิ ารเทา่ นนั้ แหละ จติ นเี้ ป็นส่ิงท่ีสาํ คญั

มฉิ ะนนั้ ญาตโิ ยมทงั้ หลายมาวนั นีก้ ็ขอใหจ้ งสงั วรณ์ สาํ รวม
ระวงั จติ จิตนมี้ นั เป็นโทษอยา่ งไพศาล จติ นีม้ นั เป็นประโยชน์
อยา่ งมากมาย ถา้ เราทาํ ถกู ตอ้ ง มนั เกิดประโยชนม์ ากเหลอื เกิน
จติ นีก้ ็คงมีทกุ คน แตอ่ นั นีไ้ มม่ ีตวั ไมม่ ีตนนะ่ แตค่ นรูจ้ กั มยั้ วา่ จิต
นีค้ ืออะไรมยั้ ญาติโยมคงจะเอามาทกุ คน จติ อนั เนีย้ แตจ่ ะถาม
วา่ จิตมนั อยตู่ รงไหน คงจะพดู ยากเหมือนกนั นะ พดู ยาก ไมต่ อ้ ง
มากอะ้ ใครเป็นคนรบั รูท้ ่ีอาตมาเทศนอ์ ย่เู น่ีย ใครเป็นคนรบั รู้
คนท่ีรบั รูค้ อื ใคร มนั อยตู่ รงไหน น่ี ใหร้ ูเ้ ขา้ ไปเถอะ จะรูจ้ รงิ วา่ อนั
นนั้ คือจติ ของเราท่ีรบั รูอ้ นั นนั้ จะพาเราว่งิ ไปว่ิงมา พาเราดเี ราช่วั
พาเราดใี จเสยี ใจก็เพราะอนั นีเ้ อง มิฉะนนั้ ญาตโิ ยมจงรกั ษาอนั นี้
ใหม้ นั เหน็ ชดั เขา้ ไป จงึ เรยี กวา่ เป็นหวั ใจของพทุ ธศาสนา น่ี ถา้
เราเขา้ ใจในเรอ่ื งนีแ้ ลว้ อะไรทกุ อยา่ งมนั จะเบาไปหมดทกุ อยา่ ง
เลย ท่ีเราทกุ วนั นี้ ไมถ่ ึงขนาดนนั้ สอนกนั แตเ่ พียงวา่ ใหม้ ี

20

ศลี ธรรมเท่านนั้ ก็ลาํ บากอยแู่ ลว้ อยา่ เบียดเบยี นกนั นะ อยา่
อิจฉากนั นะ เท่านีก้ ็ยงั ไม่คอ่ ยจะเห็นกนั จะใหเ้ ราละเราวางนนั้
ก็มนั ก็ลาํ บากเหมือนกนั

เรม่ิ ตน้ ก็เป็นศีลธรรม ใหเ้ รามีศลี ธรรมกนั อย่างเทปอนั เนีย้
นาย ก อยา่ งไดเ้ หลือเกิน แตว่ า่ มนั เป็นของคนอ่นื ซะ ก็เลย
กลบั มา กลวั มนั จะเป็นโทษ แคน่ ีก้ ็พอแลว้ ไม่กลา้ จะเอาแลว้ ไม่
กลา้ จะขโมยแลว้ เพราะมนั มีเจา้ ของ เทา่ นีก้ ็ถมไปแลว้ ศลี ธรรม
น่ี ไม่ตอ้ งละมนั หรอก เอาเทปมาใชไ้ ดส้ บายเลย อยา่ งนีต้ วั อย่าง
มี อนั อ่นื ก็เหมอื นกนั อย่างนนั้ ใหเ้ หน็ ขนาดนีก้ ็พอ รูว้ า่ ตอ้ งละ
ตอ้ งพยายามอดทน การปฏบิ ตั ติ ามเรยี กวา่ ปฏบิ ตั ิธรรมะ การ
อดทนคือมนั อยากจะทาํ ความช่วั อยนู่ นั้ แตเ่ ราพยายามสอนใจ
เราไมท่ าํ น่ีคือการปฏิบตั ิ ปฏิบตั ไิ ปเร่อื ยๆ จนกวา่ ท่วี า่ จติ ใจมนั
จะชาํ นาญ จนมารูจ้ กั ผิดจกั ถกู รูจ้ กั บาปจกั บญุ รูจ้ กั คณุ จกั โทษ

อาตมาเคยสอนญาตโิ ยมทงั้ หลายวา่ ง่ายๆ แตว่ า่ มนั ยากไป
หน่อยหน่งึ สอนงา่ ย สอนยงั ไงรูม้ ยั้ ไปท่ีไหนเคยไดย้ นิ วา่ ฉนั ไมร่ ู้
อะไร ไม่รูจ้ กั อะไร เรยี นลาํ บาก ไม่รูจ้ กั การเลา่ เรยี น อาตมาบอก

21

ไม่ตอ้ ง โยมเลกิ ซะ เลกิ ก็ได้ บอกแตว่ า่ เม่ือเราจะภาวนา
บรกิ รรมอยา่ งนีง้ า่ ยๆวา่ ใหม้ นั เหน็ ดว้ ยกนั วา่ ทาํ ดไี ดด้ ี ทาํ ช่วั ได้
ช่วั กอ่ นเราจะนอนนะ ทาํ ดไี ดด้ ี ทาํ ช่วั ไดช้ ่วั แลว้ กาํ หนดลม
หายใจไปเรอ่ื ยๆนะ รูจ้ กั บอ่ เหตุ ทาํ ดีไดด้ ี ทาํ ช่วั ไดช้ ่วั จนผรู้ ูม้ า
รบั เอาดีเอาช่วั เขา้ ไปอย่ภู ายในความรูอ้ นั นนั้ จนจิตของเราผอ่ ง
ใส รูจ้ กั ดี รูจ้ กั ช่วั เม่ือมนั รูจ้ กั ช่วั มนั ก็วางความช่วั เม่ือมนั รูจ้ กั ดี
มนั ก็ประพฤตคิ วามดี ถา้ มนั ช่วั มนั ไมท่ าํ แลว้ มนั เลกิ มนั สรา้ ง
ความดเี ด๋ียวนนั้ แหละ จิตของเรารบั และรูจ้ กั ดแี ละรูจ้ กั ช่วั แลว้
โดยมากญาตโิ ยมเราทาํ ไมไมค่ อ่ ยรูจ้ กั ดีรูจ้ กั ช่วั นะ บางทีจะช่วั ก็
ไปทาํ ทาํ ไปจนเจบ็ ใจ จนรอ้ งไห้ ก็ยงั ไม่รูว้ า่ มนั ช่วั นะ ไมร่ ูจ้ กั ดีจกั
ช่วั ใหท้ าํ ดี รูจ้ กั ดจี กั ช่วั เม่ือไปบรกิ รรมอยา่ งนีไ้ ปนะ่ เม่ือมนั ตก
ไปในกระแสจิตของเจา้ ของ มนั รูจ้ กั ดจี กั ช่วั มนั ก็รูจ้ กั บาปจกั
บญุ มนั ก็เป็นคนสอนงา่ ยเรม่ิ ขนึ้ มาเทา่ นนั้ เองนะ่ งา่ ยๆ สอน
อยา่ งนนั้ ภาวนาเร่อื ยไป มาน่งั ภาวนาก็วา่ ทาํ ดีไดด้ ี ทาํ ช่วั ไดช้ ่วั
ทาํ มนั อย่ตู รงนนั้ นะ่ ถา้ มนั รูจ้ กั ดีรูจ้ กั ช่วั แลว้ มนั ก็ปฏบิ ตั ติ าม มนั

22

ก็สรา้ งความดขี นึ้ ความช่วั มนั ก็ละไปเองของมนั เร่อื ยๆอยา่ งนนั้
มนั กถ็ ึงความสงบเทา่ นนั้ เอง

ใหม้ นั ติดอยดู่ ี มนั ติดอยชู่ ่วั อยอู่ ย่างเนีย้ ตอ่ ไปความดเี น่ียถา้
เรายดึ ไปนานๆ ยดึ ไม่วางใหใ้ ครเลย อยา่ งนีฉ้ นั ถกู คนเดยี ว คน
อ่นื ผดิ หมดอยา่ งเนีย้ น่ี อาศยั ความดเี ป็นอยู่ ไอค้ วามดีเน่ีย ถา้
เราไปยดึ ม่นั ถือม่นั ไมว่ างนะ่ มนั ก็เกิดช่วั ไดเ้ หมือนกนั แน่ะ เกิด
ช่วั ไดเ้ หมือนกนั ตายเพราะความดีน่นั แหละ คือไม่รูจ้ กั ใชข้ องดี
ไม่รูจ้ กั ประมาณนนั้ เพราะวา่ ทา่ นสอนมาใหส้ รา้ งความดี ก็ติดดี
น่นั แหละ มีความดีมาก็ไมป่ ลอ่ ย มีอปุ าทานม่นั หมายอยไู่ มข่ าด
อนั นีก้ ็เป็นโทษเหมือนกนั สมท่ีสดุ คอื พระพทุ ธเจา้ ท่านใหป้ ลอ่ ย
ใหร้ ูด้ ี ใหร้ ูช้ ่วั ถา้ รูว้ า่ ดีก็ไม่มีโทษ ช่วั ก็ไมม่ ีโทษ เพราะเราปลอ่ ย
วางมนั ทงั้ นนั้ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้ พระพทุ ธองคท์ ่านสอนเขา้ ไปอยา่ ง
นนั้ อะไรก็ชา่ งมนั เถอะ

วนั นีส้ รุปใจความวา่ ใจ ใจน่ีเป็นส่ิงท่ีสาํ คญั มาก มีโทษมาก
มีคณุ มาก เราจะรอ้ งไหก้ ็เพราะใจของเรา เราจะหวั เราะกเ็ พราะ
ใจของเรา เราจะเสียใจก็เพราะใจของเรา เราจะดีใจก็เพราะใจ

23

ของเรา ถา้ โยมยงั ไม่ชดั ดนู ะ ถา้ มนั โกรธมานะ่ ดไู ปในจติ อมื
ใครโกรธ หมู นั โกรธ หรอื ตามนั โกรธมยั้ ดซู โิ ยมจะรูเ้ หตมุ นั เกิด
มาจากไหนแทๆ้ เออ้ โยมจะดนู ะ เม่ือมนั ดใี จก็ มนั ดมี าจากหู
หรอื มนั ดมี าจากตา หรอื มนั ดมี าจากใจ ถา้ โยมตามอยา่ งนี้
สาํ รวมอยา่ งนี้ โยมจะรูจ้ กั เหตมุ นั เกิดมา ถา้ รูจ้ กั เหตทุ ่ีมนั เกิดมา
ก็ไประงบั ตรงนนั้ ตรงท่ีมนั เกิดมาน่นั มนั ก็ระงบั ตรงนนั้ เรยี กวา่
เราเป็นผปู้ ระพฤตปิ ฏิบตั ิธรรมถึงจดุ มนั แลว้ อยา่ งนีเ้ ป็นตน้

อะไรทงั้ หลายในโลกมนั ก็จะเปล่ียนไปเสมออยา่ งนี้ จะเหน็
โลกน่ีเป็นโลกะวิทู โลกน่ีเป็นโลกะวทิ ู โลกน่ีมีความสม่าํ เสมอ
ของมนั อย่อู ยา่ งนนั้ แตเ่ ราตอ้ งการจะใหม้ นั เป็นอยา่ งนนั้ อยาก
ใหเ้ ป็นอยา่ งนี้ เทา่ นนั้ แหละ มนั เลยไมพ่ อใจของเรา
พระพทุ ธเจา้ ของเราทา่ นรู้ เกิดในโลกน่ี ทา่ นก็เอาโลกไป
พจิ ารณา ทา่ นเห็นพระนิพพานพน้ ทกุ ข์ ทา่ นก็เห็นในโลกอนั นี้
ท่านจงึ จดั โลกะวทิ ู รูแ้ จง้ โลก เรามนั รูไ้ ม่แจง้ โลก โลโก มนั มี
ความมืดอย่อู ย่างนนั้ อนั นีใ้ หโ้ ยมไปพจิ ารณาดซู ิ ใหพ้ จิ ารณาให้
เป็นการบา้ นของญาตโิ ยมทงั้ หลาย เอา้ วนั นีอ้ าตมาใหค้ วามรู้

24

ใหค้ วามเหน็ พอสมควรแลว้ ฉะนนั้ อาตมาก็ขอยตุ ิพระสทั ธรรม
เทศนาไวเ้ พียงเทา่ นี้

ท่ีมา: https://youtu.be/TS7guw5PXvI

25