E-book ชุดที่ 6 ท่ารำพรหมสี่หน้ายูงฟ้อนหาง

ก

ชดุ การสอน เร่ือง ราวงมาตรฐาน วิชานาฏศลิ ป์ ช้นั ประถมศึกษาปีที่ 5 จัดทาข้ึนเพ่ือเป็นส่วน
หน่งึ ของงานวจิ ัยระดับปริญญาโท หลกั สตู รศกึ ษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชานวัตกรรมหลักสูตรและ
การจัดการเรียนรู้ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคาแหง เรื่อง การเปรียบเทียบผลสัมฤทธ์ิ
ทางการเรียนวิชานาฏศิลป์ เร่ือง ราวงมาตรฐาน ของนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนผ่อง
พลอยอนุสรณ์ ที่สอนโดยใช้ชุดการสอนกับการสอนแบบปกติ โดยมี รศ.ดร.สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์
เป็นอาจารยท์ ปี่ รกึ ษางานวิจยั

ชดุ การสอน ชุดที่ 6 ปฏิบัติท่าราพรหมส่ีหน้า และยูงฟ้อนหาง เล่มนี้ ประกอบด้วย คาช้ีแจง
คู่มือครู แผนการจัดการเรียนรู้ คู่มือนักเรียน คาแนะนา ใบความรู้ กิจกรรม แบบฝึกหัด เฉลย
แบบฝึกหดั และบรรณานุกรม

การสร้างชุดการสอนคร้ังนี้ ผู้จัดทาได้ศึกษาค้นคว้ารูปแบบการจัดทาจากตารา เอกสารทาง
วิชาการต่าง ๆ ตลอดจนคาแนะนาจากผเู้ ชยี่ วชาญ ภายในชุดการสอนจัดเรียงลาดับเนื้อหาจากง่ายไป
หายาก ใช้ภาษาชดั เจนเข้าใจง่าย กจิ กรรมหลากหลาย และส่งเสริมทกั ษะการปฏบิ ตั ิใหก้ ับนักเรียน

ขอขอบคุณผ้ใู หค้ าปรึกษาทุกท่าน ท่ีได้กรุณาตรวจสอบความถูกต้องและให้คาแนะนาในการ
จัดทา ผู้จัดทาขอขอบพระคณุ ในความกรุณาเปน็ อย่างสงู ไวใ้ นโอกาสน้ี หวังเปน็ อย่างย่ิงว่า ชุดการสอน
เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อครูผู้สอน และนักเรียนท่ีจะนาไปใช้ในการเรียนการสอน เพ่ือได้บรรลุตาม
เปา้ หมายของหลกั สตู รต่อไป

นายชาครติ หว่างชูเชื้อ

เรื่อง ข

คานา หน้า
สารบญั
คาชี้แจง ก
คมู่ ือครู ข
คาแนะนาสาหรับครู 1
คู่มอื นักเรียน 2
คาแนะนาสาหรบั นกั เรยี น 3
ใบความรู้ เรอ่ื ง ทา่ ราพรหมสีห่ น้าและยูงฟอ้ นหาง 4
กิจกรรมปฏิบตั ิท่าราพรหมส่หี นา้ และยงู ฟ้อนหาง 5
แบบฝึกหัด เรื่อง ทา่ ราพรหมสห่ี น้าและยงู ฟ้อนหาง 6
บรรณานกุ รม 10
12
14

1

ชดุ การสอน เรอ่ื ง ราวงมาตรฐาน เปน็ ส่ือการสอนในรปู แบบเอกสารเพือ่ ใช้ประกอบการจัด
กิจกรรมการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ (สาระนาฏศิลป์) ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5
ประกอบด้วย หนว่ ยการเรียนรทู้ ี่ 1 ราวงมาตรฐาน ชุดการสอนท้งั หมดมี 8 ชดุ ดังน้ี

ชุดการสอน ชุดท่ี 1 นาฏยศัพท์
ชุดการสอน ชุดที่ 2 ภาษาทา่ ทางนาฏศลิ ป์
ชุดการสอน ชุดท่ี 3 ประวตั ิความเปน็ มาราวงมาตรฐาน
ชุดการสอน ชุดท่ี 4 ราวงมาตรฐาน 10 เพลง
ชดุ การสอน ชุดที่ 5 เพลงหญงิ ไทยใจงาม
ชุดการสอน ชุดท่ี 6 ปฏบิ ัตทิ ่าราพรหมส่หี น้าและยูงฟ้อนหาง
ชุดการสอน ชุดที่ 7 ปฏบิ ัติท่าราประกอบเพลงหญิงไทยใจงาม
ชดุ การสอน ชุดที่ 8 รูปแบบการแสดงราวงมาตรฐาน

ชุดการสอนเลม่ น้ี เป็นชุดท่ี 6 ปฏิบัตทิ า่ ราพรหมสีห่ น้า และยงู ฟอ้ นหาง
ใชเ้ วลาในการเรยี น 1 ช่ัวโมง (คาบละ 50 นาที)

2

คาช้ีแจงสาหรับครู
1. สว่ นประกอบของชุดการสอน ชุดที่ 6 ประกอบดว้ ย

1.1 คมู่ อื ครพู รอ้ มแผนการจดั การเรยี นรู้
1.2 คมู่ อื นกั เรยี น

1.2.1 ใบความรู้ เร่ือง ทา่ ราพรหมส่ีหน้าและยงู ฟอ้ นหาง
1.2.2 กิจกรรมปฏิบตั ิทา่ ราพรหมสห่ี นา้ และยูงฟ้อนหาง
1.2.3 แบบฝึกหัด เรือ่ ง ท่าราพรหมส่ีหน้าและยงู ฟ้อนหาง
1.2.4 เฉลยแบบฝึกหดั เร่อื ง ท่าราพรหมสห่ี น้าและยูงฟ้อนหาง
1.3 บรรณานุกรม
2. บทบาทของครูผสู้ อน
2.1 จดั เตรียมเอกสารให้พร้อมตามจานวนนกั เรยี น
2.2 จดั กจิ กรรมการเรียนการสอนเป็นไปตามลาดบั ขนั้ ตอน
2.3 เป็นท่ปี รกึ ษาและให้คาแนะนาแกน่ กั เรยี นในขณะท่ีทากจิ กรรม
3. สือ่ และอุปกรณท์ ่คี รผู สู้ อนตอ้ งเตรยี มลว่ งหน้า
3.1 คอมพวิ เตอร์
3.2 โทรทัศน์
3.3 แบบทดสอบและแบบประเมนิ
3.4 วดี ิทัศน์ ราวงมาตรฐาน เพลงหญิงไทยใจงาม
4. การจดั ชน้ั เรียน
ให้นักเรียนศึกษาใบความร้แู ละปฏิบัติกจิ กรรมตามท่คี รกู าหนดให้

3

1. ครคู วรจดั เตรียมชดุ การสอนตลอดจนอุปกรณต์ า่ ง ๆ ให้ครบถ้วน
2. แจง้ จดุ ประสงค์การเรียนรูใ้ หน้ กั เรยี นทราบ
3. ครูแจกชุดการเรียนการสอนให้นักเรียนศึกษา และแนะนาวิธีการใช้ชุดการสอน
เพื่อให้นักเรียนจะไดป้ ฏบิ ัติอยา่ งถูกต้อง
4. ดาเนินการสอนตามกจิ กรรมการเรียนรู้ที่กาหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้หากมี
นักเรียนคนใดเรียนไม่ทนั ครูควรใหค้ าแนะนาหรอื มอบหมายงาน หรอื ใหศ้ กึ ษาชุดการสอนใน
เวลาว่าง
5. หลังจากนักเรียนศึกษาชุดการสอนชุดท่ี 6 ให้นักเรียนทากิจกรรมประเมินการ
ปฏิบัตทิ ่าราพรหมสีห่ นา้ และยูงฟอ้ นหางทคี่ รกู าหนดไว้ในชดุ การสอน
6. ให้นักเรียนทาแบบฝึกหัด เรื่อง ท่าราพรหมส่ีหน้าและยูงฟ้อนหาง และบันทึก
คะแนนของนักเรียนแตล่ ะคนไว้ หากนกั เรียนคนใดไม่ผา่ นเกณฑ์ ครูควรสอนซ่อมเสรมิ
7. การจดั ชั้นเรียนจะจัดให้นกั เรยี นศึกษาเปน็ รายบุคคลหรอื เป็นกล่มุ กไ็ ด้

4

คาชี้แจงสาหรบั นักเรียน

1. บทเรียนน้ใี ชเ้ วลา 1 ชวั่ โมง
2. สง่ิ ที่นักเรยี นจะได้รบั มดี งั น้ี

2.1 คาแนะนาสาหรับนกั เรยี น
2.2 ใบความรู้ เร่ือง ท่าราพรหมสห่ี นา้ และยูงฟอ้ นหาง
2.3 กจิ กรรมปฏิบัติท่าราพรหมส่หี น้าและยูงฟ้อนหาง
2.4 แบบฝึกหดั เรื่อง ทา่ ราพรหมส่หี น้าและยูงฟ้อนหาง
2.5 เฉลยแบบฝกึ หัด เรื่อง ท่าราพรหมสห่ี นา้ และยูงฟ้อนหาง
3. จุดประสงค์การเรยี นรู้
3.1 บอกเกี่ยวกับทา่ ราพรหมสีห่ น้าและยูงฟอ้ นหาง (K)
3.2 อธิบายการปฏบิ ตั ิทา่ ราพรหมส่ีหน้าและยูงฟ้อนหาง (K)
3.3 มที กั ษะการปฏบิ ตั ิท่าราพรหมส่หี น้าและยงู ฟอ้ นหาง (P)
3.4 เหน็ คณุ ค่าและความสาคญั ของการแสดงนาฏศิลปไ์ ทย (A)
4. กจิ กรรมที่นักเรียนต้องปฏบิ ัติ
4.1 ตรวจสอบเอกสารทไี่ ดร้ บั ให้ครบถ้วน
4.2 นกั เรียนต้องทากิจกรรมการเรียนการสอนตามลาดับข้ันตอนและปฏิบัติ
ตามคาสั่งท่ีครไู ด้กาหนดไว้ให้

5

โปรดอ่านคาแนะนาก่อนปฏบิ ตั กิ จิ กรรม
1. นักเรียนควรฟังครชู ี้แจงก่อนลงมือปฏิบัตกิ จิ กรรม
2. ห้ามนกั เรยี นขดี เขยี นลงในคาแนะนา ใบความรู้ แบบฝกึ หัดและกจิ กรรม
3. นักเรยี นอ่านใบความรู้ แลว้ ลงมอื ปฏบิ ัติตามกิจกรรมทกี่ าหนด
4. ทากิจกรรมการปฏิบัติท่าราพรหมสี่หน้าและยูงฟ้อนหาง เพื่อให้ครูประเมินตาม

เกณฑก์ ารพิจารณาคะแนน
5. ทาแบบฝกึ หดั และตรวจสอบความถูกตอ้ งจากเฉลย
6. เม่อื ปฏิบตั กิ ิจกรรมเรยี บร้อยแลว้ ใหท้ กุ คนเกบ็ ชดุ การสอนสง่ คืนครผู ู้สอน
7. นักเรยี นควรมคี วามซ่อื สตั ยต์ อ่ ตนเองในการทาแบบฝกึ หดั
8. หากนักเรียนมขี ้อสงสยั เก่ียวกับการเรียนการสอนใหส้ อบถามครูผ้สู อน

6

ทา่ พรหมส่หี นา้

ภาพท่ี 1 ท่าพรหมสห่ี นา้
ทีม่ า : ชาคริต หวา่ งชูเช้ือ (2564)

ท่ายงู ฟอ้ นหาง

ภาพท่ี 2 ท่ายงู ฟ้อนหาง
ทีม่ า : ชาคริต หว่างชูเชอื้ (2564)

7

อธบิ ายทา่ รา ท่าพรหมสห่ี น้า

ภาพท่ี 3 อธิบายท่ารา ท่าพรหมสีห่ นา้
ทม่ี า : ชาคริต หวา่ งชเู ช้ือ (2564)

ทิศ : หน้าตรง

ตวั พระ : ส้นเทา้ ท้ังสองชดิ กันเปดิ ปลายออกเล็กน้อย มือท้ังสองจีบคว่าระดับเอว ศีรษะตรง
ม้วนมอื จีบขน้ึ แล้วปล่อยมือจีบเป็นแบมือ มือทั้งสองหงายขึ้นระดับแง่ศีรษะ แขนต้ังฉากกับ
ศอก ศรี ษะเอียงซ้าย เท้าขวาวางหลังเทา้ ซ้ายวางเต็มเท้า

ตัวนาง : ส้นเท้าทั้งสองชิดกัน มือทั้งสองจีบคว่าระดับเอว ศีรษะตรง ม้วนมือจีบข้ึนแล้ว
ปลอ่ ยมอื จีบเปน็ แบมอื มอื ทง้ั สองหงายขนึ้ ระดบั แง่ศีรษะ แขนต้งั ฉากกับศอก ศีรษะเอียงซา้ ย
เทา้ ขวาวางหลงั เทา้ ซา้ ยวางเตม็ เท้า

8

อธบิ ายท่ารา ท่ายงู ฟอ้ นหาง

ภาพที่ 4 อธิบายทา่ รา ทา่ ยงู ฟอ้ นหาง
ทมี่ า : ชาคริต หว่างชเู ชอ้ื (2564)

ทิศ : หนา้ ตรง

ตัวพระ : เท้าซ้ายวางหลัง เท้าขวาวางเต็มเท้า กันเข่าออกเล็กน้อย แทงปลายมือท่ีต้ังข้าง
ศรี ษะลง ส่งมอื ไปข้างหลงั แขนตึง ฝา่ มือคว่า ปลายน้วิ เชดิ ขนึ้ ศีรษะเอยี งขวา

ตัวนาง : เท้าซ้ายวางหลัง เท้าขวาวางเต็มเท้า แทงปลายมือท่ีตั้งข้างศีรษะลง ส่งมือไปข้าง
หลัง แขนตึง ฝา่ มือควา่ ปลายน้ิวเชดิ ขน้ึ ศรี ษะเอียงขวา

9

สแกน QR Code

ความรูเ้ พิม่ เตมิ
เรอ่ื ง ทา่ ราเพลงราวงมาตรฐาน

10

คาชีแ้ จง ให้นักเรียนปฏบิ ตั ทิ า่ ราพรหมสหี่ นา้ และยงู ฟ้อนหาง โดยมเี กณฑพ์ ิจารณาดังน้ี
เกณฑ์การประเมินทกั ษะการปฏบิ ัตทิ ่าราพรหมส่ีหนา้ และยูงฟ้อนหาง

ชุดการสอน ชุดที่ 6 เรือ่ ง ปฏิบตั ิทา่ ราพรหมสี่หน้า และยูงฟอ้ นหาง ของนกั เรยี นช้นั ประถมศึกษาปที ี่ 5

รายการ 5 คะแนน 4 คะแนน ระดับคะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน
ประเมิน
1. ความถูกต้อง ปฏบิ ตั ิท่ารา ปฏิบัติท่ารา 3 คะแนน ปฏบิ ัตทิ ่ารา ปฏิบัตทิ ่ารา
พรหมส่หี นา้ พรหมส่ีหนา้ พรหมส่ีหน้า พรหมสี่หนา้
2. ความสวยงาม และยูงฟ้อน และยูงฟ้อน ปฏิบตั ิทา่ รา และยูงฟอ้ น และยงู ฟอ้ น
หางได้อย่าง หางได้ ตัง้ แต่ พรหมสหี่ นา้ หางได้ ตัง้ แต่ หางได้ ตงั้ แต่
3. ความกลา้ ถูกตอ้ งต่อเนื่อง ต้นจนจบ แต่ และยูงฟ้อน ตน้ จนจบ แต่ ต้นจนจบ แต่
แสดงออก ตั้งแต่ตน้ จนจบ ผิด 1 จดุ หางได้ ตัง้ แต่ ผิด 3 จุด ผดิ ตงั้ แต่ 4 จดุ
ต้นจนจบ แต่ ขึ้นไป
ปฏิบตั ทิ ่ารา ปฏบิ ตั ทิ า่ รา ผิด 2 จุด ปฏิบัติท่ารา ปฏิบัติท่ารา
พรหมสี่หนา้ พรหมสีห่ น้า พรหมสี่หนา้ พรหมส่ีหนา้
และยงู ฟอ้ น และยูงฟอ้ น ปฏบิ ตั ทิ ่ารา และยงู ฟอ้ น และยงู ฟ้อน
หางได้สวยงาม หางไดส้ วยงาม พรหมสี่หนา้ หางได้สวยงาม หางไดส้ วยงาม
อย่างต่อเน่อื ง 5 – 6 จดุ และยงู ฟอ้ น แค่ 2 จุด แค่ 1 จุด
ต้งั แต่ตน้ จนจบ หางได้สวยงาม
กลา้ แสดงออก กล้าแสดงออก แค่ 3 – 4 จดุ กล้าแสดงออก ทา่ ทางเคอะ
ในการปฏิบตั ิ ในการปฏิบัติ ในการปฏิบัติ เขินไม่ค่อย
ท่าราอยา่ ง ท่าราอยา่ ง กล้าแสดงออก ท่าราม่ันใจใน ม่นั ใจในการ
มน่ั ใจคลอ่ ง ม่ันใจคล่อง ในการปฏิบัติ บางช่วง โดย แสดงออก
แคลว่ ต้ังแตต่ น แคล่วในบาง ทา่ รามนั่ ใจใน มองเพ่อื นขณะ
จนจบเพลง ชว่ ง บางชว่ ง โดย ปฏบิ ัติ 3 – 4
มองเพื่อนขณะ ครัง้
ปฏิบัติ 1 – 2
ครง้ั

11

เกณฑ์การพิจารณาคะแนน

รายการประเมิน เกณฑก์ ารพจิ ารณา

1. ความถกู ต้อง

ท่าพรหมสหี่ นา้ ตัวพระ : สน้ เทา้ ท้งั สองชิดกันเปิดปลายออกเลก็ นอ้ ย มือท้ังสองจีบคว่าระดับเอว
ท่ายงู ฟ้อนหาง ศีรษะตรง มว้ นมือจบี ขึ้นแล้วปล่อยมือจีบเป็นแบมือ มือท้ังสองหงายขึ้นระดับแง่
ศรี ษะ แขนตัง้ ฉากกับศอก ศรี ษะเอียงซา้ ย เท้าขวาวางหลังเท้าซ้ายวางเต็มเท้า
ตวั นาง : ส้นเท้าทัง้ สองชดิ กัน มือทั้งสองจีบคว่าระดับเอว ศีรษะตรง ม้วนมือจีบ
ขึน้ แล้วปล่อยมือจีบเป็นแบมอื มือท้ังสองหงายขึ้นระดับแง่ศีรษะ แขนตั้งฉากกับ
ศอก ศีรษะเอยี งซ้าย เท้าขวาวางหลงั เท้าซ้ายวางเตม็ เทา้
ตัวพระ : เทา้ ซา้ ยวางหลงั เทา้ ขวาวางเตม็ เทา้ กนั เข่าออกเล็กน้อย แทงปลายมือ
ท่ีต้ังข้างศีรษะลง ส่งมือไปข้างหลัง แขนตึง ฝ่ามือคว่า ปลายน้ิวเชิดข้ึน ศีรษะ
เอียงขวา
ตวั นาง : เทา้ ซ้ายวางหลงั เทา้ ขวาวางเต็มเท้า แทงปลายมือที่ต้ังข้างศีรษะลง ส่ง
มอื ไปข้างหลงั แขนตงึ ฝ่ามือคว่า ปลายน้ิวเชิดข้ึน ศีรษะเอยี งขวา

2. ความสวยงาม

ในการปฏบิ ัติท่าราพรหมส่หี นา้ และท่ายงู ฟ้อนหางมลี ลี าทา่ ทางอย่างสวยงามและอ่อนช้อย สอดคล้องผสม
กลมกลนื กนั ตามแบบแผนนาฏศิลป์ไทย

3. ความมน่ั ใจในการแสดงออก

สามารถปฏิบัติทา่ พรหมสีห่ นา้ และท่ายูงฟ้อนหางไดอ้ ย่างคล่องแคลว่ มงุ่ มน่ั ตั้งใจ และมีความม่นั ใจในการ
แสดงออก ไมม่ องเพื่อนรอบข้าง ขณะปฏิบตั ิท่ามีความลื่นไหล ไม่สะดุด

เกณฑ์การตัดสนิ คณุ ภาพ

ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ

13 – 15 ยอดเยีย่ ม

10 – 12 ดมี าก

7 – 9 ดี

4 – 6 พอใช้

1 – 3 ปรับปรงุ

12

คาช้ีแจง : ให้นักเรยี นอ่านขอ้ ความที่กาหนดแลว้ เขียนเคร่อื งหมาย √ ลงใน ถา้ ขอ้ ความถูก
และเขียนเครอ่ื งหมาย X ลงใน ถ้าขอ้ ความผิด (10 คะแนน)

1. ท่าราเพลงหญิงไทยใจงาม 2. ทา่ ราเพลงหญิงไทยใจงาม
คือทา่ พรหมสห่ี น้า และยูงฟอ้ น มีทง้ั หมด 4 ทา่
หาง

3. ท่ายูงฟ้อนหางคือทา่ ราทีใ่ ช้ 4. ทา่ พรหมส่ีหนา้ มกี ารใชท้ า่ จบี
ประกอบเพลงหญงิ ไทยใจงาม คว่าเป็นสว่ นประกอบในการ
ปฏิบัตทิ า่ รา

5. ทา่ ยูงฟอ้ นหางมกี ารใช้ท่าจีบ 6. ทา่ พรหมส่ีหนา้ คอื ทา่ ย่งิ ใหญ่
หงายเปน็ สว่ นประกอบในการ ในภาษาท่าทางนาฏศิลป์
ปฏิบัตทิ ่ารา

13

คาชแี้ จง : ใหน้ ักเรยี นอา่ นขอ้ ความทีก่ าหนดแลว้ เขียนเครอ่ื งหมาย √ ลงใน ถ้าขอ้ ความถูก
และเขียนเครอ่ื งหมาย X ลงใน ถา้ ข้อความผดิ (10 คะแนน)

7. ทา่ พรหมสหี่ นา้ ใชก้ ารยกเทา้ 8. ท่าพรหมส่ีหนา้ ใช้มอื ทั้งสอง
ในการปฏบิ ัติท่ารา หงายขึน้ ระดับเอว

9. แทงปลายมอื ท่ีตั้งขา้ งศรี ษะลง สง่ มือ 10. ท่ายงู ฟ้อนหาง คือ ศรี ษะ
ไปข้างหลงั แขนตงึ ฝา่ มือคว่าศรี ษะ เอยี งขวา เท้าซา้ ยวางหลงั
เอยี งขวา คอื ทา่ ยูงฟ้อนหาง

ได้......................คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน ผู้ประเมนิ ..........................................

14

สานักการสงั คีต กรมศิลปากร. (2561). เอกสารประกอบการอบรมโครงการจัดการความ
รว่ มมอื เครือขา่ ยศลิ ปินด้านนาฏดรุ ิยางคค์ ศิลป์ กรมศลิ ปากร.

สถาบันคุณภาพวชิ าการ (พว.). คมู่ อื ครู รายวิชาดนตรี-นาฏศลิ ป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5.
สานักพิมพ์ บรษิ ทั พัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.) จากัด.

https://pantip.com/topic/35222962
https://www.thaipng.com/png-5pr7ph/
https://district.cdd.go.th/nikhomkhamsoi/httpdistrict-cdd-go-

thnikhomkhamsoilinks/km/
https://www.nattasinbykrujoy.com/