VIẾT VĂN THẬT LÀ ĐƠN GIẢN SỨC MẠNH CỦA SƠ ĐỒ TƯ DUY ‘Viết văn thật là đơn giản - Sức mạnh của sơ đồ tư duy’ là một nguồn tài nguyên vô giá cho các em học sinh muốn nâng cao kỹ năng viết của mình. Tác giả đã dành rất nhiều thời gian nghiên cứu và thực hành để tạo ra các sơ đồ mạch lạc, sáng tạo, dễ áp dụng. Nó sẽ mở ra một cánh cửa mới cho bạn vào thế giới của ngôn ngữ và sức mạnh của sơ đồ tư duy. Hãy để cuốn sách này hỗ trợ các em trên hành trình viết văn của mình!
Lời mở đầu “Muốn học tốt một môn học nào đó thì yếu tố nào đóng vai trò quan trọng nhất?”. Chắc hẳn đây là niềm trăn trở chung của các bậc phụ huynh. Đối với bản thân tôi có lẽ chính là giúp cho các em học sinh nảy sinh niềm đam mê, hứng thú với môn học ấy. Qua nhiều năm giảng dạy, tôi đúc kết ra được điều đó hoàn toàn không hề dễ dàng. Với môn văn ở cấp bậc tiểu học, các em rất khó làm chủ được câu, từ trong đoạn văn; chưa kể đến quá trình xây dựng dàn ý hay viết bài. Dù chỉ là một đoạn văn ngắn thì phần lớn các em thường rơi vào tình trạng bí ý tưởng, diễn đạt vụng về, câu từ tối nghĩa, nhiều lỗi sai chính tả cùng với đó là không xác định đúng được trọng tâm yêu cầu của bài văn. Điều này khiến các em ngại học văn, dần dần trở thành nỗi sợ khi học và làm văn. Từ trăn trở mong muốn giúp các em có hứng thú và yêu thích môn văn, tôi đã dày công thực hiện cuốn sách “Viết văn thật là đơn giản – Sức mạnh của sơ đồ tư duy”. Cuốn sách được thiết kế với các dạng sơ đồ tư duy và các gợi ý phù hợp với mọi đối tượng: văn miêu tả, văn kể chuyện theo yêu cầu của đề bài. Mỗi yêu cầu đề đều được giải thích ngắn gọn, dễ hiểu; dàn ý gắn với nội dung chính của bài, gồm các bước đầy đủ, chia ý, tìm ý chính trọng điểm của bài và trên cơ sở đó hướng dẫn các em cách triển khai thành đoạn văn. Ngoài ra mỗi bài viết đều được bổ sung các dẫn chứng minh hoạ, tài liệu liên hệ với thực tiễn đời sống giúp học sinh mở rộng vốn từ, cách hành văn giúp bài viết đạt được kết quả tốt nhất. 8
Ví dụ với học sinh lớp 2, đề bài cho miêu tả con vật yêu thích, khi nhìn vào sơ đồ tư duy, các em chỉ cần viết 6-8 câu là có thể đạt điểm tối đa. Cũng đề bài đó, nhưng ở các lớp cao hơn (lớp 3, 4, 5) mức độ yêu cầu các em cần đạt khó hơn, bài viết phải dài hơn với bố cục rõ ràng hơn. Với cách thức sơ đồ tư duy khoa học, các gợi ý rõ ràng, ngôn từ thể hiện một cách dí dỏm cùng hình ảnh minh họa sống động, tôi tin rằng cuốn sách sẽ là người bạn đồng hành không thể thiếu của các em trong hành trình đến với thế giới ngôn từ. Hơn thế, cuốn sách còn có thể giúp các em khai phá những khả năng tiềm ẩn bên trong bản thân mình mà bấy lâu bị lãng quên. Mục tiêu của tôi là biến nỗi sợ hãi môn văn của các em thành niềm đam mê, hứng thú, những câu văn của các em sẽ được viết bằng niềm rung động của con tim. Chúc các con thành công và một ngày yêu thích môn Văn! 9
SƠ ĐỒ TƯ DUY: TẢ NGÔI NHÀ 10
Mở bài: Giới thiệu về ngôi nhà (vị trí, kiểu nhà,...) Thân bài: a. Tả bao quát ngôi nhà: + Kích thước (rộng rãi, khang trang,...), số tầng, chất liệu xây dựng (gạch, ngói, bê tông,...). b. Tả chi tiết các bộ phận của ngôi nhà: a. Mái nhà: + Kiểu mái (mái ngói, mái bằng,...), màu sắc, chất liệu. b. Tường nhà: Màu sắc, chất liệu (gạch, sơn,...), có cửa sổ hay không? (kiểu cửa sổ, chất liệu) c. Cửa nhà: Kiểu cửa (cửa gỗ, cửa kính,...), Màu sắc, Kích thước d. Sân nhà: Diện tích, Sân được lát gì? (gạch, xi măng,...), có cây cối hay không? (loại cây,...) e. Nội thất bên trong nhà: + Các phòng chức năng (phòng khách, phòng ngủ, phòng bếp,...) + Cách bài trí và trang trí mỗi phòng + Đồ đạc, vật dụng trong nhà Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về ngôi nhà. Dàn ý: Tả ngôi nhà 11
T Trái đất TẢ BỨC TRANH TRÁI ĐẤT Mở bài: Giới thiệu về bức tranh Trái Đất (nhìn từ đâu, vào thời điểm nào,...) Nêu ấn tượng chung về bức tranh (tráng lệ, huyền ảo,...) Thân bài: Miêu tả tổng quan về Trái Đất: Hình dạng (viên ngọc bích) Màu sắc (xanh biếc của đại dương, lục, vàng, nâu của lục địa) Bố cục (nửa xanh, nửa lục) Miêu tả chi tiết: Đại dương: màu xanh đậm dần theo độ sâu, lấp lánh dưới ánh nắng Lục địa: rừng cây xanh, sa mạc vàng, núi đồi nâu Bầu trời: mây trắng bồng bềnh, tạo mảng sáng tối Các hiện tượng chuyển động: sóng vỗ, gió Bức tranh Trái Đất gợi cho bạn cảm xúc gì? (yêu thích, tự hào,...) Khẳng định vẻ đẹp của bức tranh Trái Đất Nêu ý thức bảo vệ Trái Đất Kết bài: 12
Mở bài: Giới thiệu về bức tranh Trái Đất (nhìn từ đâu, vào thời điểm nào,...) Nêu ấn tượng chung về bức tranh (tráng lệ, huyền ảo,...) Thân bài: Miêu tả tổng quan về Trái Đất: Hình dạng (viên ngọc bích) Màu sắc (xanh biếc của đại dương, lục, vàng, nâu của lục địa) Bố cục (nửa xanh, nửa lục) Miêu tả chi tiết: Đại dương: màu xanh đậm dần theo độ sâu, lấp lánh dưới ánh nắng Lục địa: rừng cây xanh, sa mạc vàng, núi đồi nâu Bầu trời: mây trắng bồng bềnh, tạo mảng sáng tối Các hiện tượng chuyển động: sóng vỗ, gió thổi, chim bay Bức tranh Trái Đất gợi cho bạn cảm xúc gì? (yêu thích, tự hào,...) Kết bài: Khẳng định vẻ đẹp của bức tranh Trái Đất Nêu ý thức bảo vệ Trái Đất Dàn ý: Tả bức tranh Trái Đất 13
SƠ ĐỒ TƯ DUY: GIỚI THIỆU BẢN THÂN 14
Mở đoạn: Giới thiệu tên: Bắt đầu bằng việc tự giới thiệu tên của bạn. Nêu thông tin khái quát về bản thân: Nêu một vài thông tin khái quát về bản thân như tuổi, nơi sinh, nơi sống hiện tại, đang học/làm gì. Thân đoạn: Giới thiệu về gia đình: Nêu một vài thông tin về gia đình như gia đình có bao nhiêu người, bố mẹ làm gì, bạn có anh chị em hay không. Giới thiệu về sở thích: Chia sẻ về những sở thích, đam mê của bạn. Giới thiệu về ước mơ: Nêu ước mơ, hoài bão của bạn trong tương lai. Giới thiệu về tính cách: Nêu một vài nét về tính cách của bạn. Giới thiệu về những điểm mạnh, điểm yếu: Chia sẻ về những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân. Kết đoạn: Lời cảm ơn: Gửi lời cảm ơn đến người đọc đã dành thời gian tìm hiểu về bản thân. Lời hứa hẹn: Nêu lời hứa hẹn về những nỗ lực của bản thân trong tương lai. Dàn ý: Giới thiệu bản thân 15
SƠ ĐỒ TƯ DUY: VIẾT VĂN TƯỞNG TƯỢNG: CÂY BẰNG KẸO 16
Mở bài: Trong khu vườn kỳ diệu của trí tưởng tượng, có một loại cây độc đáo mà bạn không thể tìm thấy ở bất kỳ đâu trên thế giới: Cây Kẹo. Thân bài: Cây Kẹo cao lớn, vươn mình lên bầu trời xanh biếc. Thân cây được làm bằng kẹo sô cô la, màu nâu đen óng ánh, bóng mượt. Cành cây mọc ra nhiều nhánh nhỏ, uốn lượn như những con rắn, đung đưa theo làn gió. Lá cây là những viên kẹo dẻo nhiều màu sắc: xanh lá, đỏ, vàng, cam, ... lấp lánh dưới ánh nắng mặt trời. Hoa là những viên kẹo cứng, hình ngôi sao, toả hương thơm ngọt ngào, quyến rũ. Quả là những viên kẹo mút hình tròn, lấp lánh như những viên kim cương, mọc thành từng chùm rực rỡ. So sánh, nhân hóa: Cây Kẹo như một bức tranh nghệ thuật được vẽ bởi một nghệ sĩ tài ba. Cây Kẹo như một người bạn thân thiết, luôn mang đến cho bạn niềm vui và sự ngọt ngào. Kết bài: Cây Kẹo là nguồn cung cấp kẹo vô tận cho những ai yêu thích kẹo. Cây Kẹo là một điểm đến thú vị cho những ai muốn khám phá thế giới kỳ diệu của trí tưởng tượng. Dàn ý: Viết văn tưởng tượng: Cây bằng kẹo 17
SƠ ĐỒ TƯ DUY: NÊU TÌNH CẢM, CẢM XÚC VỀ CẢNH VẬT QUÊ HƯƠNG 18
Mở đoạn: Giới thiệu về cảnh vật quê hương mà bạn muốn miêu tả (ví dụ: cánh đồng lúa, dòng sông quê, cây đa cổ thụ,...) Nêu cảm xúc chung của bạn về cảnh vật đó (yêu thích, gắn bó,...) Thân đoạn: Miêu tả chi tiết cảnh vật quê hương: Hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hương vị,... Nêu những nét đặc trưng, nổi bật của cảnh vật. Bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của bạn về cảnh vật: Cảnh vật gợi cho bạn nhớ đến những kỷ niệm gì? Cảnh vật quê hương mang lại cho bạn những cảm xúc gì? Cảm nhận của bạn về sự thay đổi của cảnh vật quê hương theo thời gian (nếu có). Kết đoạn: Khẳng định lại tình cảm của bạn với cảnh vật quê hương. Nêu lời hứa hẹn về việc gìn giữ, bảo vệ cảnh vật quê hương. Dàn ý: Nêu tình cảm, cảm xúc về cảnh vật trên quê hương 19
KỂ MỘT VIỆC GÓP PHẦN BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG Giới thiệu về việc làm góp phần bảo vệ môi trường mà bạn muốn kể (ví dụ: nhặt rác, trồng cây xanh, tiết kiệm điện nước,...). Nêu lý do bạn thực hiện việc làm đó. Miêu tả chi tiết về việc làm đó: Bạn đã làm gì? Làm việc đó ở đâu? Làm việc đó cùng với ai? Gặp những khó khăn gì? Kết quả đạt được như thế nào? Nêu cảm nghĩ của bạn về việc làm đó. Bài học rút ra từ việc làm đó. 20
Mở bài: Giới thiệu về việc làm góp phần bảo vệ môi trường mà bạn muốn kể (ví dụ: nhặt rác, trồng cây xanh, tiết kiệm điện nước,...). Nêu lý do bạn thực hiện việc làm đó. Thân bài: Miêu tả chi tiết về việc làm đó: Bạn đã làm gì? Làm việc đó ở đâu? Làm việc đó cùng với ai? Gặp những khó khăn gì? Kết quả đạt được như thế nào? Kết bài: Nêu cảm nghĩ của bạn về việc làm đó. Bài học rút ra từ việc làm đó. Dàn ý: Kể một việc góp phần bảo vệ môi trường 21
SƠ ĐỒ TƯ DUY: KỂ CHUYỆN DẾ MÈN BÊNH VỰC KẺ YẾU 148
Mở bài: Giới thiệu hoàn cảnh câu chuyện: - Tại vùng nọ, có anh Dế Mèn vốn tính tình hào hiệp, phong lưu, dũng cảm, thích làm điều thiện. Thân bài: Nêu diễn biến câu chuyện. - Dế Mèn đi dạo gặp chị Nhà Trò lủi thủi khóc. - Chị Nhà Trò kể lại sự tình. - Dế Mèn bực tức trước thái độ của bọn nhện. - An ủi và quyết bảo vệ chị Nhà Trò. Kết bài: Chị Nhà Trò thôi khóc rồi cùng Dế Mèn đến chỗ mai phục của bọn nhện. Dàn ý: Kể lại câu chuyện Dế Mèn bênh vực kẻ yếu 149
Lời cảm ơn Hành trình viết sách có những khó khăn nhưng thật may mắn bởi tôi luôn được quý phụ huynh, các em học sinh tin yêu cùng quý độc giả tin tưởng và đón nhận. Đó chính là nguồn động lực to lớn giúp tôi có thể hoàn thành cuốn sách một cách tốt nhất. Một lần nữa tôi cũng xin cảm ơn tới quý bậc phụ huynh, các em học sinh đã tin tưởng ủng hộ và đồng hành cùng chúng tôi qua từng ấn phẩm xuất bản. Mặc dù tôi đã cố gắng chỉn chu trong từng câu từ, vận dụng những kinh nghiệm đã có cùng với nghiên cứu tích luỹ trong nhiều năm giảng dạy để hoàn thành cuốn sách này. Nhưng sự học hỏi và tiếp thu kinh nghiệm là vô hạn, chúng tôi rất mong muốn nhận được sự đóng góp từ quý độc giả để lần tái bản sau (nếu có) cuốn sách sẽ được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! 150
Cách nhận biết sách THẬT - GIẢ Kích thước nhỏ, màu bị nhòe Không có đóng giấu và lời chúc Độ đậm, sắc nét của chữ in khác biệt Không có tem chống giả