ROKOK ELEKTRONIK DAN VAPE DR WARAMLAH BT RAMLAN PAKAR PERUBATAN KESIHATAN AWAM CAWANGAN KAWALAN PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT JABATAN KESIHATAN WPKL&P
PENGENALAN Penggunaan tembakau terutamanya rokok, kekal sebagai punca utama kematian pramatang di seluruh dunia. Dianggarkan sebanyak 7 juta kematian setahun dilaporkan berpunca daripada penggunaan tembakau & 1.2 juta kematian setahun oleh perokok pasif (WHO Tobacco Fact Sheet, 2022). Di Malaysia, hampir 20,000 orang mati setiap tahun (Tobacco Atlas, 2015) Masalah merokok menjadi lebih terbeban dengan masalah merokok alaf baharu seperti rokok elektronik
3 BEBAN PENGAMBILAN TEMBAKAU DIKALANGAN REMAJA AHS 2017 AHS 2022 20.9% 18.5% *AHS : 13-17 tahun 32.4% 9.6% 28.0% 8.9% Prevalence of current any tobacco use among adolescents in Malaysia (AHS, 2017 & 2022)
APA ITU TEMBAKAU? ● Nama saintifik Nicotiana tobacum ● Berasal dari benua Amerika ● Upacara keagamaan kaum Red Indian ● Kurun enam belas dibawa ke benua Eropah ● Dari Eropah tersebar luas ke seluruh dunia ● Dibawa masuk oleh Inggeris ke Malaya pada tahun 1929 ● Cara penggunaan - hidu, hisap dan kunyah ● Pernah diguna untuk membunuh cacing parasit dalam usus
APA ITU NIKOTIN ? ● Suatu bahan kimia yang cukup poten dan adiktif ● Bertindak pada sistem saraf ● Cepat meresap ke dalam sel tubuh ● Menyebabkan spasm(kejang) pada salur darah ● Menyebabkan ketagihan ● Pengambilan berlebihan menyebabkan keracunan ● Pengambilan nikotin melebihi 40mg dalam 1 masa boleh menyebabkan kematian.
PERBEZAAN ANTARA ROKOK KONVENSIONAL DENGAN ROKOK ELEKTRONIK / VAPE
● Rokok mengunakan konsep pembakaran tembakau manakala vape mengunakan konsep pemanasan cecair kimia berperisa (e-juice) ● Rokok menghasilkan asap jika dihisap manakala vape menghasilkan wap air seakan-akan asap (aerosol)
ROKOK KONVENSIONAL
KOMPONAN E-ROKOK / VAPE
SEJARAH E-ROKOK / VAPE 2003: DICIPTA OLEH HON LIK DARI CHINA 2004: DIJUAL DI PASARAN CHINA 2006-2007: DIJUAL DI PASARAN USA DAN EUROPA 2013:DIJUAL DI PASARAN MALAYSIA
E-Rokok (peranti memanaskan gel/cecair/tembakau untuk penyedutan) Gel / cecair Sistem terbuka Sistem tertutup Tembakau tobacco(HTP)
KANDUNGAN ROKOK 15
KESAN BURUK KESIHATAN
NIKOTIN ● Pusat Racun Negara, mendapati kandungan cecair rokok elektronik mengandungi nikotin sehingga 4mg/1ml cecair. ● Ini bermakna setiap botol 25ml cecair rokok elektronik akan mengandungi sehingga 100 mg nikotin. ● Purata nikotin satu pod vape menyamai 20 btg rokok. (sebatang rokok mempunyai 2mg nikotin)
Propylene glycol (PG) ● Kesan jangka pendek meliputi iritasi kepada mata, tekak dan saluran pernafasan (Wieslander et al 2001, Vardavas et al 2012) ● Kesan jangka panjang boleh menyebabkan penyakit asma (Choi et al 2010). ● PG apabila dipanaskan akan menghasilkan bahan yang membebaskan formaldehyde, iaitu sejenis bahan yang boleh menyebabkan kanser. (Jensen et al , 2015)
Vegetable glycerin (VG) ● Gliserin merupakan satu bahan yang selamat di mana ia digunakan di dalam sabun, krim muka dan banyak lagi. ● Namun begitu menyedut gliserin ke dalam saluran pernafasan boleh memberikan kesan jangka panjang kepada kesihatan iaitu kerosakan kepada organ dalaman.
LOGAM BERAT ● Kajian juga mendapati kehadiran logam berat ketika menggunakan rokok elektronik. ● Ini merupakan tindakbalas cecair rokok elektronik yang terendam di dalam gelungan dawai (metal coil) di dalam bahagian atomiser (W.E. Stephens, 2015).
HUKUM MEROKOK
E-CIGERATTE & VAPE-ASSOCIATED LUNG INJURY (EVALI) ● EVALI – Penyakit berkaitan paru-paru akibat rokok elektronik dan vape ● Vape berupaya menyebabkan kesan kesihatan yang lebih cepat namun sukar untuk didiagnosis. ● Ia menyebabkan kerosakan pada paru-paru disebabkan oleh bahan-bahan yang terkandung di dalamnya
SYMPTOM EVALI ● Demam ● Menggigil ● Batuk ● Kesukaran bernafas ● Lelah • Ketat dada • Sakit perut • Tiada selera makan • Muntah dan loya • Cirit birit • Turun berat badan
Wabak EVALI di amerika syarikat ● Wabak ini bermula pada Mac 2019 apabila sekumpulan kes muncul di AS pesakit yang mengalami kecederaan dan kerosakan paru-paru yang berkaitan dengan penggunaan e-cigarette/vape. ● Sehingga Februari 2020, lebih 2800 pesakit telah dimasukkan ke pelbagai hospital di AS disebabkan oleh e-cigarette/vape yang berkaitan dengan kecederaan paru-paru (EVALI). 68 kematian dilaporkan setakat ini. ● Kanada juga telah melaporkan beberapa kes. Eropah melaporkan kes EVALI maut pertamanya pada Mac 2020. ● Disebabkan pengharaman pelbagai produk vape, jumlah kes baharu telah menurun dengan ketara di AS.
Wabak EVALI di amerika syarikat ● Kajian sampel produk menunjukkan terdapat tetrahydrocannabinol (THC) dan Vitamin E asetat dalam e-cigarette/vape yang merupakan punca utama dalam wabak EVALI itu. ● Kebanyakkannya melibatkan produk yang dibeli daripada sumber tidak formal seperti rakan, keluarga, atau secara peribadi atau peniaga dalam talian. (tidak dikawal) ● Vitamin E asetat telah ditemui dalam sampel cecair paru-paru pesakit yang diuji.
EVALI
NON-EVALI
Kesan Mod / pod vape yang meletup Dr Sallehudin Abu Bakar
VAPE SEBAGAI ALTERNATIF KEPADA ROKOK??? ● Vape bukanlah pilihan untuk berhenti merokok. Sebaliknya ia hanya peralihan bentuk ketagihan sahaja dengan risiko kesihatan yang berlainan. ● Tinjauan awal mendapati lebih 80% penghisap vape tidak berhenti merokok sebaliknya berakhir menjadi pengguna kepada kedua-dua produk tersebut. ● Gunalah terapi ubat-ubatan yang diiktiraf dan telah dikaji keselamatannya. ● Berhenti menghisap vape atau jangan mulakan!
● Tidak dinafikan, sehingga setakat ini, cecair vape mempunyai kurang bahan kimia berbanding rokok. Namun itu tidak menjadikan ianya kurang bahaya. ● Pendedahan dalam jangka panjang terhadap satu-satu bahan kimia juga sudah cukup untuk menyebabkan kesan buruk terhadap kesihatan. ● Pada masa yang sama, vape juga mempunyai bahan kimia lain yang mungkin kurang atau tiada dalam rokok. Antaranya ialah logam berat seperti aluminum, nikel dan kromium yang akan dibebaskan daripada lingkaran (coil) logam semasa proses pemanasan. ● Dalam satu laporan, pendedahan jangka pendek terhadap wap logam (metal fumes) ini dalam kalangan pengimpal meningkatkan risiko jangkitan paru-paru dan juga kanser paru-paru!