Baba dan Nyonya

BABA &
NYONYA

ADAT DAN UPACARA PERKAHWINAN

DEC 2022 GROUP 1

ISI

KANDUNGAN

03

PENGENALAN

Perkahwinan dan Baba & Nyonya

05

LATAR BELAKANG

Sejarah kedatangan kaum Cina ke
kepulauan melayu dan perkembangan
Baba dan Nyonya

08

ADAT PERKAHWINAN

Objek dan simbol perkahwinan serta
upacara perkahwinan Baba dan
Nyonya

20

PENUTUP

22

LAMPIRAN

27

RUJUKAN

AHLI KUMPULAN GROUP 1

MOY KAI YUAN WAN NUR AIN BATRISYIA
291225 291286

ARYNA LYANA BINTI AZMAN CHONG ROU LI
291313 291346

LAU KHAI YEN
295285

PENGENALAN

Pengacukan budaya boleh berlaku Perkataan Peranakan berasal daripada

melalui pelbagai bentuk dan pilih atur bahasa Melayu yang bermaksud ‘anak’

seperti pengambilan amalan sosial, yaang merujuk kepada keturunan

kepercayaan dan penyesuaian tempatan yang lahir. Maksud Nyonya

pakaian. Migrasi dan pengaliran ialah wanita Peranakan manakala Baba

budaya di Asia Tenggara merupakan bermaksud lelaki Peranakan. Baba

salah satu punca bagi perkembangan merupakan masyarakat Cina yang

kacukan budaya dan hal ini telah menduduki di Melaka semasa

menyebabkan kemunculan kumpulan pemerintahan Sultan Mansur Syah dan

etnik baharu iaitu Peranakan Baba dan mereka mengamalkan budaya Melayu.

Nyonya. (Lee, 2008) Tambahan pula, Nyonya ialah

panggilan yang biasa digunakan untuk

Baba dan Nyonya merupakan wanita Cina yang sudah berkahwin.

segolongan imigran dari China ke Menurut Zalifah Abdullah (2006), Baba

Kepulauan Melayu, khususnya di dan Nyonya merupakan keturunan Cina

negeri Melaka pada abad ke-15. yang mengamalkan cara hidup Melayu.

Peranakan ini merupakan hasil Golongan ini menggelarkan diri sendiri

daripada perkahwinan orang saudagar sebagai Baba Nyonya atau Peranakan

China dengan orang tempatan. Oleh kerana budaya mereka berasal

itu, Peranakan Baba dan Nyonya ialah daripada warisan tradisional Cina yang

segolongan orang mengamalkan dipengaruhi unsur budaya Melayu.

agama tradisional Cina dan Buddha

tetapi mengamalkan cara hidup

Melayu.

03

Kebudayaan Peranakan telah menyimpan berbagai-bagai artifak dan
terdapat juga cara hidup Baba dan Nyonya yang unik hasil daripada asimilasi
dengan orang tempatan di Melaka. Kebudayaan Baba dan Nyonya ialah
kebudayaan Cina yang diperkayakan dengan tradisi orang Melayu. Hal ini
dikatakan demikian kerana orang China berintegrasi dengan masyarakat
setempat di Melaka dan lama-kelamaan budaya Baba dan Nyonya
disepadukan ke dalam budaya Cina dan Melayu. Dengan ini, masyarakat
Baba dan Nyonya terkenal dengan warisan unik mereka seperti masakan,
perabot, sulaman dan jahitan manik.
Perkahwinan adalah sesuatu yang sangat indah dan ia adalah saat yang
menggembirakan bagi pasangan baru yang bercinta. Tidak dapat dinafikan
bahawa setiap etnik di Malaysia mempunyai adat resam dan kepercayaan
perkahwinan masing-masing. Baba dan Nyonya ialah salah satu etnik minoriti
di Malaysia yang mempunyai adat istiadat perkahwinan tersendiri. Hal ini
dikatakan demikian kerana adat perkahwinan Peranakan terpengaruhi oleh
elemen-elemen budaya Cina dan Melayu yang majlis perkahwinan Peranakan
mengetengahkan tradisi Cina.
Melalui majalah ini, kami akan menerangkan adat perkahwinan Baba dan
Nyonya secara terperinci agar para pembaca dapat menambah kefahaman
dan ilmu berkaitan dengan adat resam Peranakan Baba dan Nyonya.

04 PENGENALAN

LATAR BELAKANG

Baba dan nyonya, atau dikenali juga sebagai peranakan merupakan keturunan
imigran Cina yang telah berhijrah ke Kepulauan Melayu pada sekitar abad ke-15.
Istilah “Peranakan” yang digunakan bermaksud lahir semula. Namun begitu, lama
kelamaan istilah peranakan digunakan oleh masyarakat bagi membezakan sama
ada orang Cina itu telah lahir di China atau di kepulauan Melayu. Istilah tersebut
juga digunakan untuk menamakan orang Cina yang lahir di Selat. Maksud
“Peranakan” asalnya merupakan daripada bahasa Melayu dan Indonesia yang
membawa maksud ‘anak’ dan keturunan anak negeri dengan orang asing (Kamus
Dewan Edisi Keempat).

Sejak awal abad ke-15, Melaka telah
menjalinkan hubungan rapat dengan China
semasa Melaka berada di bawah
pemerintahan Parameswara. Seorang pelayar
agung China, Laksamana Cheng Ho telah
membuat lawatan ke Melaka dan Jawa.
Kerajaan di Tanah Melayu sentiasa
menunjukkan penghormatan dan penghargaan
kepada kerajaan yang agung pada ketika itu
seperti China dan Siam. Menurut sebuah
legenda, pada tahun 1459, Maharaja China
dipercayai telah menghantar seorang puteri
yang bernama Hang Li Po kepada sultan
Melaka sebagai satu tanda penghormatan
beliau terhadap kerajaan Melaka. Hamba-
hamba dan pengikut puteri Hang Li Po pada
ketika itu kemudian bertempat di Bukit Cina.
Lama kelamaan, masyarakat yang tinggal di
Bukit Cina mula beranak-pinak sehingga
masyarakat di situ menjadi sebuah kelas kaum
cina yang dilahirkan di Selat. Kaum tersebut
dipanggil peranakan.

Diperolehi daripada Melaka Kini, gambar berikut
merupakan gambaran lukisan Puteri Hang Li Po

pada abad ke-15.

05

Selain itu, terdapat juga sumber lain yang mengatakan bahawa kaum
peranakan terhasil daripada perkahwinan campuran antara kaum melayu
dan kaum cina. Menurut terbitan sebuah kajian etnik oleh Pue Giok Hun
pada tahun 2012, orang China dari Tenggara China mendapatkan
perlindungan dan telah melarikan diri dengan menetap di kawasan tepi laut
ketika China diserang oleh Jepun semasa perang dunia kedua. Oleh kerana
itu, terdapat segelintir orang China yang telah berhijrah ke Melaka untuk
mendapatkan perlindungan dan kebanyakan daripada mereka berasal dari
Guangdong, Fujian dan Hakka. Bukan itu sahaja, banyak penduduk negara
China juga telah berhijrah dengan merentas lautan untuk mencari pekerjaan
serta tinggal di kepulauan Melayu disebabkan kesempitan hidup di negara
asal mereka pada masa itu.

Gambaran penghijrahan besar-besaran kaum Cina ke kepulauan Melayu.

Sejak zaman kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka, kaum Baba
dan Nyonya telah menetap di Melaka. Mereka telah berdagang di
kawasan ini dan lama kelamaan, masyarakatnya berkembang dengan
adanya perkahwinan campur dengan penduduk tempatan yang
disertakan dengan masyarakat Melayu. Kebanyakan Baba dan
Nyonya terdiri daripada bangsa campuran seperti Cina dan Melayu
serta Cina dan Indonesia. Namun begitu, terdapat juga elemen-
elemen daripada Portugis, Belanda, British, dan Indonesia yang telah
mempengaruhi budaya Baba dan Nyonya kerana adanya penjajahan
Portugis dan Belanda pada ketika itu.

06 LATAR BELAKANG

Kini, Baba dan Nyonya mempunyai kedudukan khas khususnya di negeri
Melaka dan Pulau Pinang. Walaupun dialek Hokkien dan Mandarin
dipraktikkan oleh kaum Cina daripada China, mereka juga telah mempelajari
bahasa Melayu tempatan. Hasilnya, orang Peranakan dapat
mengembangkan bahasa mereka sendiri yang kemudian dipanggil Baba
Melayu. Bahasa ini terdiri daripada campuran Bahasa Inggeris, dialek
Hokkien, Bahasa Melayu dan Mandarin. Kebanyakan masyarakat Baba dan
Nyonya pada masa ini dibesarkan mengikut cara hidup dan upacara agama
orang Cina yang turut disertai oleh unsur-unsur kemelayuan serta unsur-
unsur tempatan yang lain.

07 LATAR BELAKANG

ADAT
PERKAHWINAN

08

OBJEK DAN SIMBOL PERKAHWINAN

Objek-objek dalam sesebuah upacara perkahwinan Baba dan Nyonya
memainkan peranan yang sangat penting. Hal ini kerana setiap objek
melambangkan simbol dan makna yang tertentu yang berkaitan dengan adat
dan budaya Baba dan Nyonya.

ALAS MEJA KAMCHENG

Alas meja merupakan salah satu Salah satu barangan penting dalam
daripada simbol kepercayaan adat adat perkahwinan Baba Nyonya ialah
perkahwinan kaum Baba Nyonya. Kamcheng. Kamcheng ialah sejenis
Mereka percaya bahawa alas meja balang porselin bertutup yang
baharu yang dijahit dengan sembilan dipenuhi dengan corak corak yang
jambak bunga yang digunakan di melambangkan awet muda, panjang
rumah baharu pengantin akan umur, kebahagiaan dan kesucian.
memberi kebahagiaan kepada Kamcheng ini digunakan untuk
pasangan pengantin baharu itu membawa makanan dan manisan ke
selama-lamanya. Baba Nyonya juga dalam bilik pengantin untuk menjamu
menjahit corak burung jenjang pada pengantin sepanjang tempoh 12 hari
kain kerana burung jenjang adalah perkahwinan mereka (Chee, 2020).
simbol panjang umur bagi mereka.

09 ADAT PERKAHWINAN

BAKUL SIAH

Bakul siah juga digunakan untuk membawa
barang-barangan seperti makanan, hadiah,
dan hantaran perkahwinan untuk pengantin.
Bakul yang bertutup ini biasanya diperbuat
daripada kayu, buluh, atau rotan kemudiannya
dibalut dengan kertas tebal ataupun kulit.
Bakul ini akan diwarnakan dengan warna
merah dan hitam dan kemudiannya dilukiskan
dengan motif bertuah dengan menggunakan
warna emas untuk menyimbolkan kemakmuran
dan kekayaan.

HANTARAN PENGANTIN LELAKI DAN PEREMPUAN

Hantaran pengantin merupakan adat yang masih diamalkan sehingga ke hari ini.
Namun begitu, hantaran bagi pengantin lelaki dan perempuan kaum Baba Nyonya
adalah berbeza.

Pengantin Perempuan:
Dua botol arak
Satu set barang kemas
Satu set pakaian baru
Tali pinggang
Sepasang kasut
Sepasang lilin Naga dan Phoenix
Peng Kim atau Dowry iaitu duit kepada keluarga pengantin perempuan
Wang Tetek iaitu duit kepada ibu pengantin perempuan untuk susu ibu
Biskut dan kek
Buah-buahan
Peha khinzir mentah sebagai pertukaran untuk dara pengantin perempuan

Pengantin Lelaki:
Sepasang lilin merah
Dua botol jus pekat
Satu set pakaian baru
Tali pinggang
Pasangan makanan tin

10

PAKAIAN PENGANTIN LELAKI DAN PEREMPUAN

Pengantin lelaki akan memakai kain jubah panjang dan topi bulat berwarna hitam
atau merah manakala pengantin perempuan pula akan memakai gaun merah
dengan corak burung phoenix, burung merak atau corak jahitan bertuah lain di
atasnya. Warna merah dipercayai membawa tuah, kebahagian dan keharmonian
dalam rumahtangga yang menyebabkan ia memainkan peranan yang penting
dalam majlis perkahwinan Baba dan Nyonya. Di atas kepala pengantin perempuan
pula akan dihiasi dengan sematan 144 penyepit rambut dan pengantin akan
memakai banyak barang kemas. Kasut pengantin perempuan pula ditekat dengan
benang emas atau perak. Pakaian perkahwinan yang dipakai oleh pasangan
pengantin pada hari perkahwinan mereka hendaklah disimpan selepas
perkahwinan dan mereka akan memakainya semula apabila pasangan tersebut
meninggal dunia untuk menunjukkan mereka masih boleh menjadi pasangan
suami isteri di alam kehidupan yang seterusnya.

11 ADAT PERKAHWINAN

PROSES PERKAHWINAN

Peringkat Awal Pertama sekali, upacara adat merisik
Anak perempuan dalam kalangan akan berlangsung antara keluarga yang
masyarakat baba nyonya biasanya ingin menikah. Perwakilan lelaki akan
dilatih untuk menguasai memasak, mengunjungi pihak rumah perempuan
menyulam, mengolah kayu, dan untuk mengetahui apakah perwatakan
menjahit semasa berumur lapan tahun. seseorang perempuan yang dilamar iaitu
Setelah puas dengan kemahiran sentiasa bersopan santun, pandai
tersebut, orang tua dikabarkan akan mengurus rumah tangga dan
mencari calon menantu untuk sebagainya. Jika keluarga mempelai pria
menikahkan anak mereka. Dalam puas dengan calon tersebut, mereka
prosesnya, ada seorang “perantara” mengirim seseorang untuk melamar
yang bertanggungjawab mencari anak perkahwinan ini. Proposal tersebut
lelaki yang bersesuaian daripada diketuai oleh "Mueynang".
keluarga yang juga berminat mencari
pasangan hidup.

12 ADAT PERKAHWINAN

Proses peminangan
Perundingan akan diadakan antara kedua-dua keluarga. Mereka akan
berbincang serta menyusun identiti pasangan pengantin. Selalunya,
bantuan tukang tilik diperlukan untuk memastikan kebahagiaan antara lelaki
dan perempuan yang bakal berkahwin tidak lama lagi. Mereka akan
mempertimbangkan butiran penting seperti tarikh lahir pengantin
perempuan dan pengantin lelaki, masa lahir dengan mengikut tahun
kalendar Cina. Jika pengantin lelaki dilahirkan pada tahun ular dan
pengantin perempuan dilahirkan pada tahun ayam jantan, maka mereka
akan beranggapan pasangan itu serasi. Namun, disebabkan kemajuan
ideologi, keluarga yang berfikiran terbuka tidak akan mengamalkan
kepercayaan ini. Mereka biasanya mengikut bakal menantu menjadi pilihan
anak mereka, setelah lebih mengenali lelaki ini, perkahwinan itu akan
dipersetujui dan dibenarkan menerus.

Proses menguji
Apabila menerima perminangan, gadis itu memerlukan tempoh satu bulan
untuk menguji sama ada perkahwinan itu akan kekal ataupun terlerai.
Dalam masa yang ditetapkan, barang kaca, pinggan, dan periuk tidak boleh
dipecahkan dan dijatuhkan. Mengikut definisi dan tradisi, perkahwinan ini
tidak akan diterima atau diteruskan jika bahan yang disebut terjatuh.
Sebaliknya, peringkat Majlis naik belanja atau “hari pertukaran cincin” akan
diteruskan kalau tidak berlaku kejatuhan barang.

13 ADAT PERKAHWINAN

Majlis Naik belanja Selepas itu, pih lelaki akan
Setengah daripada wang untuk menghantarkan seorang wakil untuk
majlis tersebut akan disediakan menghantar sekeping kertas merah
oleh pihak lelaki dan separuh lagi cina sebagai jemputan, yang tertera
akan diserahkan pada hari lokasi, masa dan tempat perkahwinan
perkahwinan. Dalam majlis ini, dua serta satu pasang lilin. Lilin
pasang lilin, empat botol wain, mewakilkan rombongan lelaki
daging babi panggang dan buah- berbentuk naga, dan lilin berbentuk
buahan seperti epal, limau dan burung merak sebagai pesta gadis.
oren. 'Mueynang' dalah yang Sebelum akad nikah, upacara
bertanggungjawab menghantar "cohtau" dijalankan oleh pasangan
barang ke tempat tinggal wanita pengantin di rumah masing-masing.
itu. Wanita hanya akan mengambil Gantang beras yang menggunakan
setengah buah dan satu pasang kertas merah untuk dibalutkan akan
lilin. Wanita itu akan memberi balik diduduk oleh pengantin lelaki di atas
mereka dua botol sirap dan gula- sebatang nyiru. Rambut pengantin
gula sebagai balasan dalam majlis lelaki perlu disisir oleh seorang
ini. Cara ini menunjukkan mereka pemuda lelaki. Pada masa yang
sangat rela dan berpuas hati sama, rambut gadis akan disikat oleh
dengan pemberian tersebut. saudari sendiri.
Seterusnya majlis pertukaran
cincin telah diadakan.

14 ADAT PERKAHWINAN

Majlis Perkahwinan

Pakaian putih adalah wajib

kepada kedua-dua pengantin.

Mereka diberikan nasihat dan

diingati bahawa mereka akan

membentuk hubungan

perkahwinan dan mesti

bertanggungjawab dalam Kawasan rumah itu dihias cantik dan meja

melaksanakan tugasan masing- sembahyang mempunyai pelbagai jenis

masing dengan baik. Persediaan buah-buahan dan bunga. Seminggu sebelum

perkahwinan akan menjalankan perkahwinan, ahli keluarga lelaki

di rumah pengantin lelaki berpengalaman bertanggungjawab

(Doppler, n.d.). menyediakan pelbagai majlis di rumah baharu

mereka. Upacara tersebut merangkumi

menanam bunga di tengah-tengah tilam

baharu, memasang langsir dan meletakkan

bantal baharu. Semua penjuru katil akan

diletakkan “angpau” serta peralatan baru di

dalam bilik perkahwinan. Pasang sepasang

lampu minyak tanah, dan pastikan lampu

menyala selama 12 hari selepas berkahwin.

Mereka akan mengunci bilik pada setiap

masa dan hanya dibuka untuk memastikan

lampu masih menyala.

15 ADAT PERKAHWINAN

Hari Pertama Pengantin lelaki akan
Pada hari ini, pengantin wanita akan memakai
tudung hitam. Merujuk kepada tradisi orang memberikannya "sampul
Cina, warna merah dianggap sebagai beraya
manakala hitam menunjukkan makna yang merah" kepada pemuda
negatif. Hal ini disebabkan oleh penduduk
berfikir tentang pengantin berkahwin dan tersebut. Selain santapan
meninggalkan ibu bapa ke tempat jauh jadi
berasa sedih. Oleh itu, gadis memakai tudung
hitam menunjukkan sikap menghormati ibu
bapa. Pada hari perkahwinan, pengantin lelaki,
diiringi oleh pengiring pengantin, menunggang
kuda semasa zaman awal dan memandu
kereta pada zaman terkini ke rumah pengantin
perempuan. Seorang budak lelaki iaitu adik
lelaki pengantin perempuan akan bertugas
menyambut pengantin lelaki.

ringkas, pasangan pengantin

turut mendoakan ibu bapa

wanita tersebut agar

mengiktiraf mereka sebagai

suami isteri. Setelah itu,

mereka akan menuju ke rumah

mempelai. Acara yang

diadakan di rumah pengantin

lelaki sangat besar. Ini disebut

ritual "sembahyang samkai".

Adat ini juga dikenal dengan

sebutan “Perkahwinan Tambo

Seroni” kerana suara tiupan

terompet terdengar sepanjang

acara pernikahan. Di rumah

lelaki, mereka juga berdoa.

Apabila selesai berdoa, kedua

mempelai meminta maaf

kepada orang tuanya dan

meminta agar semua makanan

dan minumannya halal.

16 ADAT PERKAHWINAN

Kebiasaan sojah berlanjut selama

beberapa tahun. Melalui

tradisional ini, pengantin

mempelai menyajikan teh kepada

anggota keluarga yang tua dan

dihormati. Secara tradisional,

pengantin baru berlutut saat

menyajikan teh untuk pasangan

yang bertunangan. Pengantin

lelaki akan dibantu oleh pak-chi-

nek dan pengantin wanita oleh

sang-ke-um. Tujuannya adalah

untuk menolong dua pengantin

baru sambil berlutut serta

mengolah upacara.

Profesor percaya bahawa apabila

mereka berlutut, mereka harus

sentiasa kemas, rapi dan pakaian

tidak boleh berkedut. Namun,

pada ketika ini, baik pengantin

perempuan mahupun pengantin

lelaki tidak perlu berlutut di

bawah "adat sojah". Anda boleh

berdiri sambil membuat teh untuk

orang tua. Biasanya orang yang

"disojah" memberi kepada mereka

sampul "angpau". Terdapat yang

menghadiahkan barang kemas

seperti jepit rambut dan cincin.

Hari Kedua
Pengantin akan menghidangkan teh kepada kedua-dua ibu bapa bertujuan untuk
membuktikan sendiri adalah salah satu anggota keluarga dari masa sekarang dan
akan mengikuti seluruh peraturan yang telah ditetapkan. Kedua pengantin akan
sibuk menjalankan dan memimpin majlis perkahwinan tersebut sehingga hari ketiga.

Hari Keempat
Pengantin akan berehat pada hari ini dan bersedia untuk hari lain.

17 ADAT PERKAHWINAN

Hari Kelima Pada masa itu, mereka akan dengan sengaja
Hari ini mudah kepada kedua pengantin. Pada mengusik pengantin perempuan tetapi
hari ini, pengantin lelaki harus menjemput pengantin perempuan tidak boleh ketawa dan
lelaki yang berstatus makan, hal ini dianggap mesti berdiam diri sepanjang proses itu. Jika
sebagai “CHIA SIA”. mereka mempunyai gagal, ia dianggap sebagai “fa” bermaksud
kehidupan yang lebih baik, semoga pengantin saya tidak sabar untuk berkahwin tidak lama
lelaki mendapatkan rezeki daripadanya. Bukan lagi, memudaratkan status gadis muda.
itu sahaja, kedua pengantin juga akan Apabila pengantin perempuan tidak boleh
menjemput kawan-kawannya ke rumah berhenti ketawa maka pengantin lelaki perlu
pengantin perempuan untuk tujuan berkenalan menjemput rakan-rakan untuk makan.
antara satu sama lain. Di antara mereka,
kawan baik lelaki dan perempuan akan
memperkenalkan satu sama lain dan bergurau.

18 ADAT PERKAHWINAN

Hari Ke-12 Seluruh barang ini akan dibalut dengan
Selanjutnya, perkahwinan baba nyonya menggunakan kertas merah disebabkan
akan terus dijalankan selama 12 hari oleh mempercayai bahawa merah
iaitu dikenali sebagai adat “12 hari”. membawa nasib baik, kebahagiaan dan
Pengantin lelaki harus pergi ke rumah keharmonian dalam kehidupan Pengantin
wanita itu untuk mengucapkan ribuan lelaki kan membawa balik 2 ekor ayam
terima kasih kepada ibu bapa wanita berbulu merah dan meletakkan di bawah
itu atas persetujuan mereka. katil pengantin perempuan. Hal ini
Perkahwinan berlangsung di tempat dikatakan mereka melahirkan anak lelaki
tingal gadis pengantin. Pasangan jika ayam jantan keluar dari bawah katil
pengantin akan dijamu dengan dahulu, begitu juga sebaliknya. Mereka
pelbagai hidangan Asia Tenggara tidak dibenarkan untuk menjual atau
termasuk nasi lemak dan 12 jenis menyembelih dua ekor ayam ini. Selagi ia
sambal di atas meja yang sangat masih hidup, ia harus dipelihara. Lebih
panjang. Pengantin lelaki berikrar banyak ayam membiak, lebih banyak
untuk menjaga isterinya dengan baik anak yang mereka akan mendapati. Kaum
dan menjaga keharmonian isteri. baba nyonya mempercayai ayam akan
Pengantin lelaki akan memberikan membawa kemakmuran dan kebahagiaan
"sampul merah" kepada menantu untuk kepada generasi akan datang dan kepada
menunjukkan bahawa gadis itu telah pasangan pengantin. Setakat ini, proses
menjadi hak miliknya. Dua ekor ayam perkahwinan Baba akhirnya tamat.
iaitu aya jantan dan ayam bertina akan
diberikan oleh ibu bapa pengantin
perempuan. Kedua-dua pengantin juga
akan mendapatkan dua tongkat dan
dua lilin pulang ke rumah semasa
perkahwinan.

19 ADAT PERKAHWINAN

PENUTUP

Adat perkahwinan Baba dan Nyonya Mereka masih sedaya upaya cuba untuk
merangkumi agak banyak peringkat dan mengamalkan adat-adat dan menjunjung
memakan masa tetapi boleh dikatakan tradisi mereka terutamanya adat
proses tersebut merangkumi pelbagai perkahwinan sehingga kini. Perasaan
adat-istiadat yang unik. Disebabkan cinta dan sayang dalam diri golongan
proses yang agak rumit, ramai generasi masyarakat Baba dan Nyonya
muda yang berasal daripada kaum menjadikan mereka sedaya upaya
tersebut sanggup meringkaskan proses mempertahankan budaya masyarakat
dan adat perkahwinan kaum mereka dan Baba dan Nyonya.
juga terdapat sebahagian generasi muda
kaum ini membuat keputusan agar tidak Semangat mengekalkan adat ini ternyata
mengamalkannya lagi. Scenario-scenario benar wujud terutamanya di kalangan
seperti mana yang dinyatakan di atas golongan peranakan di Melaka. Dapat
amat menyedihkan kerana adat dan dikatakan di sini, kebudayaan masyarakat
budaya haruslah dipertahankan oleh Baba Nyonya masih dipelihara oleh
generasi muda sehingga akhir zaman. mereka sendiri di Melaka supaya
Perkara yang tidak dapat dinafikan adalah keunikan budaya mereka tidak semakin
betapa pentingnya bagi generasi muda dipinggirkan. Proses akulturasi dan
pada masa kini untuk menghargai dan adaptasi telah membentuk identiti
mempelajari lebih lanjut tentang budaya mesyarakat Baba yang kebanyakannya
yang berbeza di Malaysia supaya budaya berasaskan cara kehidupan masyarakat
dan tradisi yang menakjubkan ini dapat Melayu. Sebagai contoh, aspek
diwarisi oleh generasi akan datang kehidupan kaum Melayu dalam tutur kata,
selama-lamanya. pakaian, masakan dan sebagainya telah
mempengaruhi cara hidup masyarakat
Walau bagaimanapun, perkara yang baik Baba Nyonya. Proses akulturasi ini telah
adalah masih terdapat golongan Baba menyumbang kepada kebudayaan dan
Nyonya yang mempertahankan dan identiti masyarakat Baba yang dilihat
mengikuti adat perkahwinan tradisional begitu unik dan patut menjadi
mereka. Hal ini disebabkan mereka tidak kebanggaan seluruh rakyat negara kita.
sanggup melihat adat perkahwinan ini
hanyut dibawa arus kemodenan dan Masyarakat Baba dan Nyonya yang
pupus ditelan zaman begitu sahaja. menerapkan adat tradisi antara
masyarakat Cina serta masyarakat
Melayu telah berjaya menunjukkan
keharmonian serta semangat perpaduan
yang wujud dalam golongan masyarakat
ini. Identiti masyarakat Baba dan Nyonya
yang begitu menarik tidak akan wujud
pada hari ini jika tidak berlakunya
pencampuran tersebut.

20 ADAT PERKAHWINAN

Kewujudan masyarakat Baba dan Nyonya di negara kita telah mencorakkan
keunikan dan pelbagai variasi kebudayaan negara kita. Keadaan seperti ini
jelas membuktikan bahawa sesebuah negara itu dapat mengekalkan
keharmonian dan perpaduan walaupun memiliki kebudayaan yang berbilang.
Secara kesimpulannya, fakta yang benar adalah bukan semua lapisan
masyarakat ingin mengambil berat mengenali kewujudan dan adat istiadat
masyarakat Baba dan Nyonya di negara kita. Maka, pihak kerajaan harus
melaksanakan beberapa langkah-langkah yang lebih berkesan agar memberi
kesedaran dan pengetahuan terhadap budaya semua kaum masyarakat
negara kita ini dengan lebih lanjut.

21 ADAT PERKAHWINAN

LLAAMMPPIRIRANAN

22

Reka bentuk dalaman bangunan Pinang Peranakan Mansion di George Town,
Pulau Pinang. Pengunjung yang melawat muzium tersebut akan diiringi oleh
seorang 'tour guide' dan akan diberi taklimat tentang sejarah serta adat dan
tradisi kaum Baba dan Nyonya.

23 LAMPIRAN

Barang antik tinggalan kaum Baba dan Nyonya yang dipamerkan di muzium.
Antara tinggalan barang antik termasuklah duit syiling lama, alat solek dan juga
pinggan mangkuk kaca lama.

Bakul siah dan Kamcheng yang digunakan dalam upacara perkahwinan kaum
Baba dan Nyonya.
24 LAMPIRAN

Perhiasan kepala yang dipakai oleh pengantin lelaki dan perempuan kaum Baba
dan Nyonya semasa perkahwinan.

Bilik pengantin kaum Baba dan Nyonya yang digunakan untuk pelbagai upacara
dalam adat perkahwinan.
25 LAMPIRAN

Pakaian tradisional wanita yang dipamerkan di muzium, iaitu baju kebaya yang
dipakai oleh kaum Baba dan Nyonya.

Imbas kod QR bagi menonton
dokumentari adat perkahwinan
kaum Baba dan Nyonya!

26 LAMPIRAN

RUJUKAN

Adat Perkahwinan Baba Dan Nyonya Melaka . Adat Perkahwinan Baba dan
Nyonya MELAKA. (2013, January 6). Retrieved from
https://optimistsekolahtinggimelaka.blogspot.com/2012/05/adat-perkahwinan-
baba-dan-nyonya-melaka.html
Ariffin, A. (2015, May 11). Perkahwinan Baba nyonya. prezi.com. Retrieved from
https://prezi.com/l__ns7d7sy9g/perkahwinan-baba-nyonya/
Asal Usul Baba Dan Nyonya. Kata Malaysia. (2020, April 10). Retrieved from
https://katamalaysia.my/culture/asal-usul-baba-dan-nyonya/
Baba-Nyonya wedding ceremony (during wedding). A Love Cross Two Culture.
(2016, August 14). Retrieved from
https://babanyonyaculture.wordpress.com/2016/08/14/baba-nyonya-wedding-
ceremony-during-wedding/
Bakul Siah Hokkien Basket (Auspicious Basket) Traditional Malay Peranakan Baba.
(n.d.). Rattan Maker. Retrieved from
https://www.rattanmaker.com/product-page/bakul-siah-hokkien-basket-
auspicious-basket-traditional-malay-peranakan-baba-1
Chee. (2020, July 21). 8 Things You Probably Didn't Know About The Baba Nyonya
Culture But You Should! WORLD OF BUZZ. Retrieved from
https://worldofbuzz.com/8-things-you-probably-didnt-know-about-the-baba-
nyonya-culture-but-you-should/
Doppler, Z. (n.d.). (DOC) Perkahwinan Baba dan Nyonya | Zulfah Doppler.
Academia.edu. Retrieved from
https://www.academia.edu/12000232/Perkahwinan_Baba_dan_Nyonya

27 RUJUKAN

Lim, B., & Lim, S. (2008, June 26). The Peranakan Baba Nyonya Culture: Resurgence
or Disappearance? CORE. Retrieved December 23, 2022, from
http://journalarticle.ukm.my/1125/1/The_Peranakan_Baba_Nyonya_Culture.pdf
Masakan Baba Nyonya Juga Sejarah Baba Dan Nyonya. Chef Gunawan Malaysia .
(2014, August 19). Retrieved from
http://chefgunawanmalaysia.blogspot.com/2014/08/masakan-baba-nyonya-
juga-sejarah-baba.html?m=1
Mohamed, N., & Yusoff, O. (n.d.). Tinjauan Identiti dan Bahasa Hibrid dalam
Kalangan Samsam, Baba Nyonya dan Jawi Peranakan di Utara Semenanjung
Malaysia. Retrieved from
http://journalarticle.ukm.my/1256/1/SARI_28%5B2%5D2010_%5B02%5D.pdf
Peranakan Life. Peranakan Life Malaysia. (2011). Retrieved from
https://www.peranakanlife.com/baba-nyonya-culture/wedding-ceremony

28 RUJUKAN