Pendidikan Seni Visual, Pendidikan Khas Tingkatan 1

pendidikan
seni visual

PENULIS

Rozaiman Mohd Noor
Mohammed Faizal Abd Wahid

EDITOR

Norazhar Razali

PEREKA BENTUK

Siti Rohayu Harun

ILUSTRATOR

Mohd Nazim Udin

2016

No. Siri Buku: 0044 PENGHARGAAN

KPM2016 ISBN 978-967-0520-63-6 Penerbitan buku ini melibatkan kerjasama
banyak pihak. Sekalung penghargaan dan
Cetakan Pertama 2016 terima kasih ditujukan kepada semua pihak
© Kementerian Pendidikan Malaysia yang terlibat:

Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahan • Jawatankuasa Penambahbaikan
dalam buku ini tidak dibenarkan diterbitkan Pruf Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
semula, disimpan dalam cara yang boleh Kementerian Pendidikan Malaysia.
dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan
dalam sebarang bentuk atau cara, • Jawatankuasa Penyemakan
baik dengan cara elektronik, mekanik, Pembetulan Pruf Muka Surat,
penggambaran semula mahupun dengan Bahagian Buku Teks,
cara perakaman tanpa kebenaran terlebih Kementerian Pendidikan Malaysia.
dahulu daripada Ketua Pengarah Pelajaran
Malaysia, Kementerian Pendidikan Malaysia. • Jawatankuasa Penyemakan Naskhah
Perundingan tertakluk kepada perkiraan Sedia Kamera, Bahagian Buku Teks,
royalti atau honorarium. Kementerian Pendidikan Malaysia.

Diterbitkan untuk Kementerian Pendidikan • Pegawai-pegawai Bahagian Buku Teks
Malaysia oleh: dan Bahagian Pembangunan Kurikulum,
Aras Mega (M) Sdn. Bhd. (164242-W) Kementerian Pendidikan Malaysia.
No. 18 & 20, Jalan Damai 2,
Taman Desa Damai, Sg Merab, • Jawatankuasa Peningkatan Mutu,
43000 Kajang, Selangor Darul Ehsan. Aras Mega (M) Sdn. Bhd.
No. Telefon: 03-89258975
No. Faksimile: 03-89258985 • Sekolah Seni Malaysia Johor.
Laman Web: www.arasmega.com
Semua pihak yang terlibat secara
Reka Letak dan Atur Huruf: langsung dalam usaha menjayakan penerbitan
Aras Mega (M) Sdn. Bhd. buku ini.
Muka Taip Teks: Azim
Saiz Muka Taip Teks: 13 poin

Dicetak oleh:
Arif Corporation Sdn. Bhd.,
No. 42, Jalan Pengasah 15/13,
Seksyen 15, 40200 Shah Alam,
Selangor Darul Ehsan.

KANDUNGAN

Pendahuluan v
Pengenalan 1

Modul 1 Unsur Seni 4 - 12
13 - 22
Unit 1 23 - 31
32 - 41
Garisan 42 - 51
52 - 61
Unit 2

Rupa

Unit 3

Bentuk

Unit 4

Jalinan

Unit 5

Warna

Unit 6

Ruang

iii

Prinsip Rekaan Modul 2

Unit 1

64 - 71 Harmoni

Unit 2

72 - 79 Kontra

Unit 3

80 - 87 Penegasan

Unit 4

88 - 95 Kepelbagaian

Unit 5

96 - 103 Imbangan

Unit 6

104 - 111 Kesatuan

Unit 7

112 - 119 Irama dan Pergerakan

Glosari 120
Senarai Rujukan 122

iv

PENDAHULUAN

Pendidikan Seni Visual Pendidikan Khas Tingkatan 1 merupakan buku teks
yang dihasilkan berdasarkan keperluan Kurikulum Standard Sekolah Menengah
Pendidikan Khas (KSSMPK) dan Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 1 yang disediakan oleh Bahagian Pembangunan
Kurikulum, Kementerian Pendidikan Malaysia.

Kandungan buku teks ini meliputi dua modul, iaitu Modul 1: Unsur Seni dan
Modul 2: Prinsip Rekaan. Modul 1: Unsur Seni mengandungi enam unit, iaitu
Garisan, Rupa, Bentuk, Jalinan, Warna dan Ruang. Manakala Modul 2: Prinsip
Rekaan mengandungi tujuh unit, iaitu Harmoni, Kontra, Penegasan, Kepelbagaian,
Imbangan, Kesatuan serta Irama dan Pergerakan.

Bagi memastikan matlamat dan objektif KSSMPK bagi mata pelajaran
Pendidikan Seni Visual tercapai, elemen merentas kurikulum yang sedia
ada ditambah dengan elemen Sains dan Teknologi, Kreativiti dan Inovasi,
Keusahawanan, Teknologi Maklumat dan Komunikasi (TMK), serta Kemahiran
Berfikir Aras Tinggi (KBAT). Selain itu, nilai murni dan sikap positif, serta
budaya kerja yang baik turut diterapkan.

Strategi pengajaran dan pembelajaran dalam KSSMPK bagi mata
pelajaran Pendidikan Seni Visual mengutamakan pembelajaran secara
inkuiri yang berasaskan projek. Murid didedahkan dengan aktiviti
eksperimentasi media dan teknik bagi pengukuhan pemahaman
khususnya terhadap aspek bahasa seni visual. Di samping itu,
pengetahuan seni visual yang dipelajari disesuaikan dan diaplikasi
dalam kehidupan, masyarakat dan alam sekitar.

Buku teks ini disediakan sebagai panduan murid. Guru boleh
mengubah suai atau membina modul yang bersesuaian mengikut
keperluan murid. Langkah-langkah penghasilan karya dipaparkan
secara terperinci supaya mudah dirujuk dan digunakan oleh murid
dan guru.

Semoga penghasilan buku teks ini memberikan nafas baharu
kepada murid berkeperluan pendidikan khas. Murid akan dapat
mempraktikkan pengetahuan dan kemahiran bagi melengkapkan ilmu
untuk berdikari dan berjaya dalam kehidupan. Melalui pembelajaran
yang berterusan, diharapkan murid berkeperluan pendidikan khas dapat
melengkapkan pengetahuan asas yang berguna bagi memantapkan
kemahiran dalam diri mereka.

v

PENERANGAN IKON

Menunjukkan permulaan modul Menunjukkan permulaan unit

Murid melakukan aktiviti Asas
pembelajaran Keusahawanan
Memacu idea kreatif dan
PERHATIAN ! inovatif untuk dipasarkan

Memberikan perhatian kepada INFO
murid terhadap aspek kebersihan
dan keselamatan Memuatkan maklumat
tambahan

Mengemukakan soalan yang Memberikan panduan kepada
dapat mencetuskan kemahiran guru untuk melaksanakan
berfikir aras tinggi aktiviti atau mencadangkan
aktiviti tambahan lain yang
Sila Imbas: boleh dilaksanakan oleh murid

Memberikan maklumat dalam Layari laman sesawang
bentuk QR Code yang boleh diimbas www.arasmega.com/qr-apps
menggunakan aplikasi khas di untuk memuat turun aplikasi
dalam telefon pintar atau tablet pengimbas Quick Response
(QR) Code

vi

Layari laman sesawang
www.arasmega.com

PENGENALAN

BAHASA SENI VISUALBUkdHKaeaneahpnssraaumaRsdrtuoauaanaSneeiSn,gnnesK.aniePoimrdrntiVaantiriasnsaIiuipr,tauaPRPmlrGeeintaknaesaerrdiipadgsaniaarniRnspPae,dueknRalaar,urgaiptpKeenaaerr.ab,dpakBaeUahelbnnandsa.gtuuugiarkak,eiaSbJpeanaan,lhdiniaIaamgtnteiuab,rjbunaWahnahigaiaraaintigtnuaui,

1

MODUL 1

Garisan merupakan
cantuman siri titik.

Rupa ialah pertemuan
antara titik mula dengan
titik akhir.

Standard Kandungan Bentuk mempunyai jisim
dan isi padu. Bentuk
1.1 Pemahaman terhadap garisan. mempunyai lebih daripada
1.2 Pemahaman terhadap rupa. satu permukaan.
1.3 Pemahaman terhadap bentuk.
1.4 Pemahaman terhadap jalinan.
1.5 Pemahaman terhadap warna.
1.6 Pemahaman terhadap ruang.

2

Jalinan ialah sifat atau
keadaan sesuatu
permukaan.

Wtsineadsruanakaatutneprcheaarhmsailuydkaaakraiepna.adtaas

Ruang ialah jarak antara
dua objek yang wujud
di sekeliling kita.

Sila Imbas:

Layari laman sesawang http://arasmega.com/
qr-link/pendidikan-seni-visual-unsur-seni/ untuk
menonton video Pendidikan Seni Visual (Unsur
Seni). (Dicapai pada 3 Oktober 2016)

3

STANDARD PEMBELAJARAN Unit 1

Murid berupaya:

1.1.1 Mengenal jenis garisan.

1.1.2 Menyatakan garisan Garisan merupakan cantuman siri titik. Garisan
pada: terdapat pada alam semula jadi, objek buatan
manusia dan karya seni visual. Garisan boleh
i. Alam semula jadi dihasilkan dengan menggunakan alat, media
ii. Objek buatan atau bahan tertentu di atas sesuatu permukaan.

manusia
iii. Karya seni

1.1.3 Menerangkan fungsi
garisan.

1.1.4 Mengklasifikasikan jenis
garisan.

1.1.5 Memanipulasikan alat, Jenis-jenis Garisan
bahan, proses dan
teknik dalam aktiviti Garisan tebal
penghasilan karya.

1.1.6 Mengaplikasikan garisan Garisan
dalam penghasilan putus-putus
karya. Garisan nipis

1.1.7 Mempamerkan hasil
karya.

INFO

Garisan dapat Garisan beralun Jenis-jenis
dihasilkan garisan
menggunakan
media seperti Garisan berlingkar
pensel, pIeNn,FpOen
penanda, krayon, Garisan berpancar Garisan menegak
dakwat, cat air, cat
poster, arang dan
lain-lain lagi. Media
yang berlainan
akan menghasilkan
kesan garisan yang
berbeza-beza.

4 1.1.1 • Guru mengenalkan jenis-jenis garisan.

Garisan boleh terdapat pada alam semula jadi, objek buatan
manusia dan karya seni.

Contoh garisan
pada alam
semula jadi

Contoh garisan
pada objek

buatan manusia

Contoh garisan
pada karya seni

• Guru menyatakan garisan pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan 5
1.1.2 karya seni.

Fungsi garisan

Garisan mewujudkan ilusi Garisan mewujudkan rupa
dan corak

Garisan menimbulkan kesan Garisan menimbulkan ton
pergerakan bentuk dan jalinan

Sila Imbas:

Layari laman sesawang http://arasmega. Garisan menimbulkan bentuk
com/qr-link/cara-cara-melukis-garisan/
untuk menonton video Cara-cara
Melukis Garisan (Pendidikan Seni).
(Dicapai pada 3 Oktober 2016)

6 1.1.3 • Guru menerangkan fungsi garisan.
1.1.4 • Guru mengklasifikasikan jenis garisan.

Aplikasi Seni PERHATIAN !
PERHATIAN !
Alat dan Bahan: 4. Krayon
1. Kertas lukisan 5. Pensel Jaga kebersihan dan
2. Pensel warna keselamatan semasa
3. Pen penanda menjalankan aktiviti.

12 3

Lakarkan garisan beralun Lakarkan garisan lurus Lakarkan garisan
berlingkar dengan
dengan menggunakan dengan menggunakan menggunakan krayon.

pen penanda. pensel warna.

4

Lengkapkan lukisan
dengan pelbagai garisan.

Dekorasi Dinding

1.1.5 • Guru membimbing murid memanipulasikan alat, bahan, proses dan teknik dalam aktiviti 7
penghasilan karya.

Aplikasi Seni 1

Alat dan Bahan: Sediakan alat dan bahan.
1. Kertas lukisan
2. Pen 2
3. Pensel
4. Reben Lakarkan doodle di atas
5. Gam kertas lukisan
6. Gunting menggunakan pensel.
7. Penebuk lubang 3

INFO Lakarkan semula dengan
Garisan daINpaFtO menggunakan pen.
dilihat dalam hasil
karya seperti doodle.
Doodle merupakan
salah satu seni
yang dilakukan
secara spontan
menggunakan
garisan.

PERHATIAN !

PERHATIAN !

Jaga kebersihan dan
keselamatan semasa
menjalankan aktiviti.

8 • Guru membimbing murid mengaplikasikan garisan dalam penghasilan karya.
1.1.6

47

Lipatkan kertas lukisan dan Tebukkan lubang pada
gamkannya. kertas lukisan.

5 8

Lipatkan bahagian Masukkan reben pada
bawah kertas lukisan. bahagian lubang.

6

Gamkan bahagian kertas
lukisan yang dilipat.

Beg Kertas Doodle

9

Hasil Karya

1. Pamerkan hasil
karya kamu kepada
rakan-rakan di
hadapan kelas.

2. Minta pendapat
rakan-rakan
berkenaan hasil
karya kamu itu.

RUMUSAN

Garisan wujud di persekitaran kita. Tanpa garisan, rupa dan bentuk tidak dapat
dihasilkan. Garisan merupakan unsur seni yang sangat penting dan berkait
rapat dengan kehidupan kita sehari-hari. Dalam penghasilan karya, garisan
sangat penting bagi mewujudkan pergerakan, menimbulkan kesan ton dan
memberikan kesan yang sempurna.

Asas Bagaimanakah
Keusahawanan garisan boleh
menggambarkan
Selain beg kertas, teknik doodle boleh perasaan gembira
diaplikasi pada hasil karya seperti atau sedih?
kasut, penanda buku, kole dan
sebagainya. Kumpulkan seberapa
banyak hasil karya kamu untuk dijual
pada Hari Keusahawanan sekolah.

10 1.1.7 • Guru membantu murid mempamerkan hasil karya.

Latihan 1
Lukis jenis-jenis garisan dengan menggunakan dua alat yang berbeza.

Jenis Garisan Kesan Garisan

Alat 1 Alat 2

Garisan tebal

Garisan nipis

Garisan putus-putus

Garisan beralun

Garisan berlingkar

Garisan berpancar

Garisan menegak 11

• Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti.

Latihan 2
Bulatkan jawapan yang betul.
1. Nyatakan jenis garisan pada gambar di bawah.

Mengapakah
garisan menjadi
unsur asas dalam
seni lukis?

A. Garisan berpancar
B. Garisan berlingkar
C. Garisan melintang
D. Garisan tebal

2. Pilih garisan berlingkar pada objek buatan manusia di bawah.
A. B.

3. Pilih gambar yang menunjukkan garisan beralun pada alam semula jadi?
A. B.

12 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti.

STANDARD PEMBELAJARAN Unit 2

Murid berupaya:

1.2.1 Mengenal jenis rupa
organik dan rupa
geometri.

1.2.2 Mengenal rupa positif Rupa ialah hasil pertemuan titik hujung dengan
dan rupa negatif. titik mula yang boleh dihasilkan daripada garisan
dan warna.
1.2.3 Menyatakan rupa
pada: Jenis-jenis Rupa

i. Alam semula jadi Rupa terbahagi kepada dua iaitu rupa organik dan
ii. Objek buatan rupa geometri.

manusia JENIS-JENIS RUPA
iii. Karya seni

1.2.4 Menerangkan fungsi
rupa menghasilkan:

i. Muka taip
ii. Simbol
iii. Corak

1.2.5 Memanipulasikan alat,
bahan, proses dan
teknik dalam aktiviti RUPA ORGANIK RUPA GEOMETRI
penghasilan karya.
Rupa bebas yang Rupa yang bersudut
1.2.6 Mengaplikasikan rupa tidak bersudut seperti seperti segi tiga, segi
dalam penghasilan rupa daun, buah dan empat, oktagon dan
karya. batu. bulat.

1.2.7 Mempamerkan hasil
karya.

INFO 13

Rupa boleINh FdOiolah
menjadi lambang
atau simbol kepada
sesebuah syarikat,
persatuan dan
pertubuhan. Rupa
juga boleh menjadi
jenama kepada
sesuatu barangan.

• Guru mengenalkan jenis rupa organik dan rupa geometri.
1.2.1

Ciri-ciri rupa organik dan rupa geometri Mempunyai
sempadan
Tidak
mempunyai
sempadan

Tidak RUPA Bersudut RUPA
bersudut ORGANIK GEOMETRI

Tidak Statik
statik

Rupa boleh dilihat secara:

RUPA POSITIF RUPA NEGATIF
Mementingkan objek Mementingkan latar belakang

14 1.2.2 • Guru mengenalkan rupa positif dan rupa negatif.

Rupa boleh terdapat pada objek alam semula jadi, objek buatan
manusia dan karya seni.

Contoh rupa
pada alam
semula jadi

Contoh rupa
pada objek
buatan manusia

Contoh rupa pada
karya seni

1.2.3 • Guru menyatakan rupa pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan 15
karya seni.

Fungsi Rupa

Fungsi Rupa

Menghasilkan muka Menghasilkan Menghasilkan corak.
taip yang berbentuk lambang, simbol atau Contoh:
huruf. Contoh: logo. Contoh:

Bauhaus

Impact

12345

INFO
Seni siluet IpNaFdOa kek
merupakan contoh
ulangan rupa yang
dapat menghasilkan
corak. Siluet berasal
daripada nama
Menteri Kewangan
Perancis, Etienne de
Silhouette.

16 1.2.4 • Guru menerangkan fungsi rupa yang menghasilkan muka taip, simbol dan corak.

Aplikasi Seni

Alat dan Bahan: 5. Berus lukisan PERHATIAN !
1. Gambar foto 6. Palet PERHATIAN !
2. Kertas lukisan 7. Air
3. Gunting 8. Gam Jaga kebersihan dan
4. Cat poster keselamatan semasa
menjalankan aktiviti.
12
3

Sediakan alat dan Guntingkan gambar Terbalikkan gambar
bahan. foto mengikut bentuk foto dan warnakannya
wajah. dengan cat poster.
4 Biarkan sehingga
kering.

Gamkan gambar foto Mengapakah
pada kertas lukisan. logo, simbol
dan lambang
kebiasaannya
dihasilkan dengan
paduan rupa positif
dan negatif?

Foto Siluet

• Guru membimbing murid memanipulasikan alat, bahan, proses dan teknik dalam aktiviti 17
1.2.5 penghasilan karya.

Aplikasi Seni 1 Lakarkan rupa

Alat dan Bahan: pada foam.
1. Foam
2. Pensel
3. Pen
4. Gunting
5. Gam

PERHATIAN !
PERHATIAN !

Jaga kebersihan dan
keselamatan semasa
menjalankan aktiviti.

2 Guntingkan

lakaran rupa.

3 Foam untuk bahagian

kepak, paruh, ekor
dan mata burung
yang telah siap
digunting.

18 1.2.6 • Guru membimbing murid mengaplikasikan rupa dalam penghasilan karya.

4 Susun dan gamkan

rupa mengikut
kreativiti.

5 Hiaskan rupa.

6 Pasangkan rantai kunci pada Rantai Kunci Burung

foam yang telah ditebuk.

19

Hasil Karya

1. Pamerkan hasil
karya kamu kepada
rakan-rakan di
hadapan kelas.

2. Minta pendapat
rakan-rakan
berkenaan hasil
karya kamu itu.

RUMUSAN

Rupa banyak wujud dalam penghasilan karya terutamanya dalam bidang
komunikasi visual. Contohnya dalam penghasilan logo, simbol dan muka taip.
Rupa juga terdapat dalam objek buatan manusia, contohnya corak jubin dan
corak kain. Selain itu, rupa juga penting dalam penghasilan bentuk.

Asas INFO
Keusahawanan
Rupa geometri
Hasil karya ini boleh dijual pada menghasiIlkNaFnOkarya
Hari Keusahawanan sekolah kamu. yang tersusun dan
Selain rantai kunci, hasil ini juga boleh kemas. Manakala,
dijadikan sebagai Fridge Magnet. rupa organik
menghasilkan
karya yang
dinamik dengan
kepelbagaian
kreativiti.

20 • Guru membantu murid mempamerkan hasil karya.
1.2.7

Latihan 1

Nyatakan sama ada rupa positif atau rupa negatif bagi gambar-gambar
di bawah.

• Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti. 21

Latihan 2
Lukis atau tampal gambar rupa yang bersesuaian dalam ruangan yang diberi.

Rupa Organik Rupa Geometri
1 1

22

33

22 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti.

STANDARD PEMBELAJARAN Unit 3

Murid berupaya: Bentuk mempunyai jisim dan isi padu. Bentuk
mempunyai lebih daripada satu permukaan.
1.3.1 Menjelaskan maksud Bentuk dapat dilihat daripada pelbagai sudut
bentuk. pandangan, contohnya pada karya tiga dimensi
dan karya dua dimensi.
1.3.2 Mengklasifikasikan
jenis bentuk. Jenis-jenis Bentuk

1.3.3 Menyatakan bentuk (a) Bentuk Konkrit
pada: Objek sebenar bersifat tiga dimensi yang boleh

i. Alam semula jadi disentuh, dilihat dan dirasa daripada pelbagai
ii. Objek buatan sudut.

manusia
iii. Karya seni

1.3.4 Menerangkan fungsi
bentuk.

1.3.5 Memanipulasikan alat,
bahan, proses dan
teknik dalam aktiviti
penghasilan karya.

1.3.6 Mengaplikasikan
bentuk dalam
penghasilan karya.

1.3.7 Mempamerkan hasil
karya.

IINNFFOO Labu sayong Kereta

Arca merupakan (b) Bentuk Ilusi
bentuk konkrit tiga
dimensi yang dapat Bentuk dapat dilihat di dalam karya dua
dilihat, disentuh dan dimensi contohnya catan, gambar foto, cetakan
dirasa oleh deria mahupun grafik. Bentuk ini boleh dilihat tetapi
sentuhan. tidak boleh disentuh dari pelbagai sudut kerana
bersifat rata.

Lukisan Catan

1.3.1 • Guru menjelaskan maksud bentuk. 23
1.3.2 • Guru mengklasifikasikan jenis bentuk konkrit dan bentuk ilusi.

Bentuk boleh terdapat pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan
karya seni.

Contoh bentuk
pada alam
semula jadi

Contoh bentuk
pada objek

buatan manusia

Contoh bentuk
pada karya seni

24 1.3.3 • Guru menyatakan bentuk pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan karya seni.

Menjadikan bentuk lebih realistik Menjadikan bentuk yang
konkrit dan estetik

Fungsi
Bentuk

Memberi keselesaan Menggambarkan objek sebenar

1.3.4 • Guru menerangkan fungsi bentuk. 25

Aplikasi Seni Alat dan Bahan: PERHATIAN !
PERHATIAN !
Kertas warna Gunting Gam
segi empat tepat Jaga kebersihan dan
2 keselamatan semasa
(kertas tebal) menjalankan aktiviti.

1 3

Lipatkan kertas warna Gamkan hujung empat Ulangi langkah 2 untuk
dan bukanya semula. kertas warna secara mendapatkan dua
selang-seli sehingga bentuk.
4 menjadi bentuk segi
empat sama.

5

Gamkan kertas warna Gamkan bentuk segi Kiub 3D
secara menegak pada empat sama pada
bentuk segi empat sama. kertas warna yang
menegak.

26 • Guru membimbing murid memanipulasikan alat, bahan, proses dan teknik dalam aktiviti
1.3.5 penghasilan karya.

Aplikasi Seni

Alat dan Bahan:

Gelung tisu Kertas warna Gunting Gam Stapler

Komponen A

1. Sediakan 2. Lipat bucu 3. Gunting bentuk 4. Buka lipatan
kertas kiri bawah segi tiga. kertas segi
bersaiz A5. ke atas. tiga.

5. Lipat bucu atas 6. Lipat sisi 7. Lipat sisi 8. Lipat
kiri atas sebahagian
ke bawah. kanan atas ke bawah. kertas ke atas.

ke bawah. PERHATIAN !

PERHATIAN !

9. Lipat bucu 10. Gulung dan 11. Gamkan Jaga kebersihan dan
bawah ke keselamatan semasa
bahagian gamkan lebihan gulungan kertas menjalankan aktiviti.
belakang.
guntingan pada atap yang

kertas. sudah siap.

1.3.6 • Guru membimbing murid mengaplikasikan bentuk dalam penghasilan karya. 27

Komponen B 1 Sediakan

PERHATIAN ! gelung tisu.
PERHATIAN !
2 Tekankan
Jaga kebersihan dan
keselamatan semasa bahagian hujung
menjalankan aktiviti. gelung tisu. Ulangi
langkah ini pada
3 Picitkan bahagian bahagian sebelah
lagi.
hujung gelung
tisu. 4 Cantumkan

bahagian hujung
gelung tisu
dengan stapler.

5 Gamkan Rumah Agam

komponen A dan
komponen B.

28

Hasil Karya

1. Pamerkan hasil
karya kamu kepada
rakan-rakan di
hadapan kelas.

2. Minta pendapat
rakan-rakan
berkenaan hasil
karya kamu itu.

RUMUSAN INFO

Bentuk penting dalam penghasilan karya kerana Bentuk juga
melalui bentuk, imej sesuatu objek dapat ditonjolkan. boleh dibina dengan
Selain itu, unsur bentuk juga dapat menjadikan menggunakan plaster
sesebuah karya nampak lebih hidup (realistik) paris, kayu, sabun,
kerana objek dapat dilihat daripada beberapa sudut batu dan kaca.
pandangan yang berbeza. Melalui unsur bentuk
juga, sesebuah karya seni akan lebih menonjol, Bincangkan
menarik dan logik. Karya seni contohnya arca sangat media yang boleh
mementingkan unsur bentuk dalam penghasilannya. digunakan untuk
menghasilkan bentuk.

1.3.7 • Guru membimbing murid mempamerkan hasil karya. 29

Latihan 1
Hasilkan bentuk ilusi daripada bentuk asas dalam gambar rajah di bawah.

30 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti.

Latihan 2

Kamu diberi peluang untuk mereka bentuk sebuah rumah idaman. Lakarkan
idea kamu itu dalam ruang yang telah disediakan.

• Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti. 31

STANDARD PEMBELAJARAN Unit 4

Murid berupaya: Jalinan ialah sifat atau keadaan sesuatu
permukaan sama ada kasar, lembut, keras,
1.4.1 Menjelaskan maksud tajam dan sebagainya.
jalinan.
Jenis-jenis Jalinan
1.4.2 Mengenal jenis jalinan.
Terdapat dua jenis jalinan iaitu:
1.4.3 Mengenal sifat-sifat (a) Jalinan Sentuh
jalinan. Jalinan sentuh merupakan jalinan yang dapat dilihat
melalui deria penglihatan dan dapat dirasa melalui
1.4.4 Menyatakan jalinan deria sentuh.
pada:

i. Alam semula jadi
ii. Objek buatan

manusia
iii. Karya seni

1.4.5 Menerangkan fungsi
jalinan.

1.4.6 Memanipulasikan alat,
bahan, proses dan
teknik dalam aktiviti
penghasilan karya.

1.4.7 Mengaplikasikan jalinan
dalam penghasilan
karya.

1.4.8 Mempamerkan hasil
karya.

Bandingkan fungsi Bakul rotan Sisik ikan
jalinan pada
rama-rama dan (b) Jalinan Tampak
durian.
Jalinan tampak merupakan jalinan yang dapat
dilihat melalui deria penglihatan tetapi tidak dapat
dirasa melalui deria sentuh.

Periuk kera Corak batik

32 1.4.1 • Guru menjelaskan maksud jalinan.
1.4.2 • Guru mengenalkan jenis jalinan sentuh dan jalinan tampak.

Sifat-sifat Jalinan

Kasar Lembut
Licin Tajam

Bagaimanakah
jalinan sentuh dapat
dipindahkan ke
permukaan dua
dimensi seperti
kertas lukisan?

1.4.3 • Guru mengenalkan sifat-sifat jalinan. 33

Jalinan boleh terdapat pada alam semula jadi, objek buatan manusia
dan karya seni.

Contoh jalinan
pada alam
semula jadi

Contoh jalinan
pada objek

buatan manusia

Contoh jalinan
pada karya seni

34 1.4.4 • Guru menyatakan jalinan pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan karya seni.

Fungsi Jalinan

Perlindungan Cengkaman

Jalinan pada kulit Jalinan pada tayar
durian berfungsi kereta berfungsi
melindungi isinya. sebagai cengkaman.

Estetik Penyamaran

Jalinan pada kulit rama-rama Jalinan pada badan
memberi nilai estetik. sumpah-sumpah
membantunya
dalam penyamaran.

1.4.5 • Guru menerangkan fungsi jalinan. 35

Aplikasi Seni Alat dan Bahan: PERHATIAN !
Putik kapas Plastisin PERHATIAN !

Gunting Jaga kebersihan dan
Kertas warna keselamatan semasa
menjalankan aktiviti.

Penutup botol
Googly eye

1 23

Guntingkan kertas Susunkan kaki, ekor Letakkan plastisin pada
warna menjadi rupa dan kepala biri-biri penutup botol.
kaki, ekor dan kepala pada penutup botol.
biri-biri.
5
4

Guntingkan putik Cucukkan putik kapas Biri-biri Putik Kapas
kapas. pada plastisin sehingga
penuh.

36 • Guru membimbing murid memanipulasikan alat, bahan, proses dan teknik dalam aktiviti
1.4.6 penghasilan karya.

Aplikasi Seni Alat dan Bahan:
1. Botol plastik
2. Benang kait
3. Tali guni
4. Pisau NT
5. Gam
6. Set wayar dan mentol

1 Sediakan alat

dan bahan.

2 Potongkan botol

plastik dan ambil
bahagian atasnya.

3 Sapukan gam pada 37

keseluruhan botol.

1.4.7 • Guru membimbing murid mengaplikasikan jalinan dalam penghasilan karya.

4 Lilitkan benang kait pada

sebahagian botol.

5 Ulangi langkah 4

dengan tali guni.

6 Pasangkan mentol dan Lampu Jalinan

wayar pada lampu.

PERHATIAN !
PERHATIAN !

Jaga kebersihan dan
keselamatan semasa
menjalankan aktiviti.

38

Hasil Karya

1. Pamerkan hasil karya kamu
kepada rakan-rakan

di hadapan kelas.

2. Minta pendapat rakan-rakan
berkenaan hasil karya kamu itu.

RUMUSAN

Jalinan merupakan unsur seni yang terdapat pada alam semula jadi
mahupun objek buatan manusia. Jalinan mempunyai fungsi yang tersendiri.
Jalinan penting dalam penghasilan karya kerana melalui jalinan, sifat
sesuatu objek dapat ditonjolkan. Selain itu, melalui jalinan juga, karya akan
lebih menarik serta lebih dramatik. Jalinan tampak yang ada dalam karya
seni seperti lukisan dan cetakan dapat menjadikan sesebuah karya tampak
lebih realistik dan mempunyai nilai estetik yang tinggi.

Asas INFO
Keusahawanan
aTedkanliak hpuaanIltaNamrFaaOtneknik
Bahan kitar semula dapat menghasilkan jalinan
menjimatkan kos. Bahan kitar semula tampak yaINngFtOelah
yang dijadikan produk, dapat dijual wujud di Eropah
serta menambahkan pendapatan. sejak abad ke-14.

1.4.8 • Guru membantu murid mempamerkan hasil karya. 39

Latihan 1

Padankan gambar di bawah sama ada dengan jalinan sentuh atau
jalinan tampak.

Jalinan
Sentuh

DRINK’S NAME

Jalinan
Tampak

Option number 01
Option #02

40 • Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti.

Latihan 2
Isikan ruang kosong dengan pilihan jawapan yang diberi.

Ukiran Anyaman

Kolaj Sulaman

• Guru perlu membuat salinan halaman ini sebelum menjalankan aktiviti. 41

Unit 5

STANDARD PEMBELAJARAN

Murid berupaya: Warna terhasil daripada tindakan cahaya ke atas
sesuatu permukaan. Warna dapat dihasilkan
1.5.1 Menjelaskan maksud melalui bahan semula jadi atau bahan pewarna.
warna.
Roda Warna
1.5.2 Mengenal jenis warna:

i. Warna asas
ii. Warna sekunder
iii. Warna tertier

1.5.3 Menyatakan warna pada:

i. Alam semula jadi Kuhniijnagu jiKngugnaing
ii. Objek buatan

manusia
iii. Karya seni

1.5.4 Menerangkan nilai warna.

1.5.5 Memanipulasikan alat,
bahan, proses dan teknik
dalam aktiviti penghasilan Kuning Merah
karya. jingga
Jingga
1.5.6 Mengaplikasikan warna Biru
dalam penghasilan karya. hijau

1.5.7 Mempamerkan hasil Hijau
karya. h

Biru Merah

Ungu

unBgiruu Meurnagu

INFO

Prisma warna

INFO
spektrum

cahaya putih merah Warna dihasilkan
prisma jingga oleh cahaya,
kuning tanpa cahaya
hijau warna tidak akan
biru wujud. Buktikan.
nila
ungu

42 1.5.1 • Guru menjelaskan maksud warna.

Jenis-jenis Warna

Warna Asas Warna Sekunder Warna Tertier

Warna asas ialah warna Warna sekunder terhasil Warna tertier terhasil
utama yang tidak boleh daripada campuran dua daripada campuran satu
dihasilkan melalui warna asas. warna asas dengan satu
campuran warna lain. warna sekunder.

INFO Bagaimanakah
warna pada
Warna neutral badan haiwan
merupakan warna dapat melindungi
ydaanlagmtidkaatkIeNtgeForgOriolong diri daripada
warna asas, serangan musuh
warna sekunder atau perangkap
dan warna tertier. kepada mangsa ?
Warna neutral terdiri
daripada warna
putih dan hitam atau
campuran
kedua-duanya.

1.5.2 • Guru mengenalkan jenis warna asas, warna sekunder dan warna tertier. 43

Warna boleh terdapat pada alam semula jadi, objek buatan manusia
dan karya seni.

Contoh warna
pada alam
semula jadi

Contoh warna
pada objek

buatan manusia

Contoh warna
pada karya seni

44 1.5.3 • Guru menyatakan warna pada alam semula jadi, objek buatan manusia dan karya seni.