MODUL KOKURIKULUM MBK

MODUL KOKURIKULUM
MURID BERKEPERLUAN KHAS

BAHAGIAN PENDIDIKAN KHAS
KEMENTERIAN PENDIDIKAN MALAYSIA

2018
i

ISI KANDUNGAN

PERKARA MUKA
SURAT
Isi Kandungan
Kata Alu-aluan Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia i
Kata Alu-aluan Pengarah Bahagian Pendidikan Khas iv
v
BAHAGIAN 1- PELAKSANAAN KOKURIKULUM MBK
1
Pengenalan 2
Matlamat 2
Objektif 2
Konsep 3
Dasar Kokurikulum 4
Punca Kuasa Pelaksanaan Kokurikulum 5
Objektif Aktiviti Kokurikulum 6
Prinsip Pelaksanaan Kokurikulum 7
Peruntukan Masa Kokurikulum 8
Carta Organisasi Pengurusan Kokurikulum 11
Panduan Pelaksanaan Kokurikulum 12
Keselamatan Murid 12
Penubuhan dan Pendaftaran persatuan/kelab, badan
beruniform dan sukan/permainan 13
23
BAHAGIAN 2 - MODUL KELAB/PERSATUAN 35

Kelab Kesenian dan Kebudayaan
Modul Kelab Kesenian Dan Kebudayaan Berdasarkan Minggu
Perjumpaan (Minggu 1 Hingga 12)
Kelab Keselamatan Jalan Raya

i

PERKARA MUKA
SURAT
Modul Keselamatan Jalan Raya Berdasarkan Minggu
Perjumpaan (Minggu 1 hingga 12) 41

BAHAGIAN 3 - MODUL BADAN BERUNIFORM 56
61
Pengakap Pendidikan Khas
84
Modul Pengakap Pendididkan Khas Berdasarkan Minggu 86
Perjumpaan (Minggu 1 hingga 12) 102
119
BAHAGIAN 4 - MODUL SUKAN/PERMAINAN 132

Sukan Dan Permainan 148
Modul Olahraga 156
Modul Sukan Olaharaga Berdasarkan Minggu Perjumpaan 168
(Minggu 1 hingga 12) 186
Modul Goalball 200
Modul Goalball Berdasarkan Minggu Perjumpaan 213
(Minggu 1 hingga 12) 227
Modul Bola jaring 234
Modul Bola Jaring Berdasarkan Minggu Perjumpaan
(Minggu 1 hingga 12) 248
Modul Badminton
Modul Badminton Berdasarkan Minggu Perjumpaan
(Minggu 1 hingga 12)
Modul Petanque
Modul Petangue Berdasarkan Minggu Perjumpaan
(Minggu 1 hingga 12)
Modul Football Blind
Modul Blind Football Berdasarkan Minggu Perjumpaan
(Minggu 1 hingga 12)

BAHAGIAN 5 - PEMANTAUAN DAN PENILAIAN

Penilaian dan Pentaksiran Kokurikulum

ii

PERKARA MUKA
SURAT
Pemantauan
Penutup 249
250
LAMPIRAN
251
Borang Laporan Aktiviti Mingguan
Laporan Aktiviti Kelab/Persatuan/Badan 252
Berunifom/Sukan/Permainan 253
Borang Penilaian Aktiviti Kokurikulum 254
Rekod Kehadiran Kokurikulum 255
Borang Penilaian Diri Kelab Kesenian Dan Kebudayaan
Senarai Nama Panel Penulis Modul Kokurikulum Murid
Berkeperluan Khas

iii

KATA ALU-ALUAN
KETUA PENGARAH PELAJARAN MALAYSIA

Bismillahirrahmanirrahim
Assalamualaikum warahmatullahiwabarakatuh dan Salam
Sejahtera.

Sebagai sebahagian daripada usaha berterusan kerajaan untuk
melahirkan modal insan yang berkualiti, berdaya saing dan lengkap
dengan kemahiran baharu, Sektor Pendidikan memberi keutamaan terhadap pengurusan dan
pelaksanaan aktiviti kokurikulum di sekolah. Bagi memastikan pelaksanaan yang berkesan
semua pihak yang terlibat dalam pengurusan kokurikulum di sekolah seharusnya merancang,
mengurus dan melaksanakan kegiatan ini secara sistematik, cekap dan berkesan seiring
dengan keupayaan Murid Berkeperluan Khas (MBK).

Saya yakin usaha menerbitkan Modul Kokurikulum Murid Berkeperluan Khas (MBK), boleh
dijadikan panduan kepada guru untuk mengurus serta melaksanakan aktiviti kokurikulum di
sekolah masing-masing. Penghasilan modul ini secara langsung mewujudkan satu ruang dan
peluang kepada guru untuk menambah ilmu pengetahuan dan kemahiran dalam menjayakan
aktiviti kokurikulum seterusnya meningkatkan kemenjadian MBK.

Harapan saya, penerbitan modul ini dapat menjadi panduan dan rujukan kepada guru
pendidikan khas khususnya guru penasihat kokurikulum dan guru arus perdana dalam
menjayakan aktiviti kokurikulum MBK. Hanya dengan kesungguhan dan minat yang mendalam
dalam sesuatu bidang, pencapaian MBK dapat dilonjakkan dari peringkat sekolah hingga
peringkat antarabangsa.

Tahniah dan syabas diucapkan kepada Bahagian Pendidikan Khas, Kementerian Pendidikan
Malaysia atas kejayaan penerbitan Modul Kokurikulum Murid Berkeperluan Khas (MBK) yang
julung kalinya diterbitkan sebagai panduan kepada pihak sekolah khususnya bagi warga
Pendidikan Khas di Malaysia. Semoga usaha ini menjadi penanda aras untuk penambahbaikan
pada masa akan datang seiring dengan pembanhgunan pendidikan pada era globalisasi ini.
Sekian, terima kasih

DATUK DR. AMIN BIN SENIN
Ketua Pengarah Pelajaran Malaysia
Kementerian Pendidikan Malaysia

iv

KATA ALU-ALUAN
PENGARAH
BAHAGIAN PENDIDIKAN KHAS

Bismillahirrahmanirrahim
Assalamualaikum warahmatullahiwabarakatuh dan Salam
Sejahtera

Syabas dan tahniah saya ucapkan kepada Jawatankuasa Kerja Modul
Kokurikulum Murid Berkeperluan Khas kerana berjaya menerbitkan
Modul Kokurikulum Murid Berkeperluan Khas (MBK) ini. Kokurikulum
merupakan suatu wahana dalam sistem pendidikan untuk membentuk
kecemerlangan modal insan yang seimbang dan holistik dari segi
jasmani, emosi, rohani, dan intelek ke arah pembinaan kemenjadian
murid termasuk MBK.

Penerbitan Modul Kokurikulum MBK merupakan salah satu inisiatif Kementerian Pendidikan
Malaysia (KPM) dalam menggalakkan aktiviti kokurikulum MBK secara lebih sistematik dan
terancang. Inisiatif mendokumentasikan Modul Kokurikulum MBK berserta strategik dan
panduan merupakan langkah berkesan dalam menyebarkan dan memberi kefahaman yang
jelas kepada guru pendidikan khas dan guru arus perdana dalam melaksanakan aktiviti
kokurikulum yang melibatkan MBK. Ini selaras dengan hasrat KPM dalam Pelan Pembangunan
Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025.

Saya yakin dan percaya bahawa modul ini akan menjadi sumber rujukan dan panduan penting
kepada warga pendidikan khas untuk merealisasikan aktiviti kokurikulum dengan lebih efektif.
Seterusnya dapat memahami misi dan visi KPM untuk melahirkan modal insan secara holistik.
Modul ini juga diharap dapat menjadi penyumbang kepada perpaduan, pemupukkan nilai murni
dan etika kepimpinan dalam kalangan warga pendidikan khas. Semoga dengan penerbitan
modul ini diharap akan memberi impak yang baik dalam pelaksanaan aktiviti kokurikulum
pendidikan khas.

Sekian, terima kasih.

DATUK DR. YASMIN BINTI HUSSAIN
Pengarah
Bahagian Pendidikan Khas
Kementerian Pendidikan Malaysia

v

BAHAGIAN 1

PELAKSANAAN KOKURIKULUM
MURID BERKEPERLUAN KHAS

vi

Pengenalan
Kegiatan kokurikulum merangkumi tiga bidang utama, iaitu Kelab/ Persatuan, Pasukan
Badan Beruniform dan Sukan/ Permainan. Penyertaan dalam ketiga-tiga bidang ini
merupakan sebahagian daripada proses pembelajaran dan pemudahcaraan (PdPc) di
sekolah seperti yang termaktub dalam Peraturan-Peraturan Pendidikan (Kurikulum
Kebangsaan) 1997, berkuatkuasa 1 Januari 1998 (Akta Pendidikan 1996-Seksyen 18
dan 30). Kepentingan aktiviti ini juga setara dengan aktiviti kurikulum dalam bilik darjah
kerana peranannya sebagai penyumbang dan pelengkap kepada PdPc murid serta
pembentukan modal insan secara menyeluruh yang meliputi aspek kognitif, afektif dan
psikomotor.

Tujuan Modul Kokurikulum Murid Berkeperluan Khas (MBK) dihasilkan adalah sebagai
panduan dan penjelasan tentang tatacara pelaksanaan kokurikulum bagi MBK yang
terdiri daripada dalam kalangan murid kurang upaya penglihatan, kurang upaya
pendengaran, masalah pembelajaran, kurang upaya pertuturan, kurang upaya fizikal
dan kombinasi beberapa ketidakupayaan. Kegiatan kokurikulum MBK dijalankan
mengikut dasar sedia ada namun perlu dibuat modifikasi di Sekolah Pendidikan Khas
(SPK), Program Pendidikan Khas Integrasi (PPKI) dan Program Pendidikan Inklusif
(PPI).

Isi kandungan Modul Kokurikulum MBK ini menggabungkan tiga bidang kokurikulum,
iaitu badan beruniform, kelab/ persatuan dan sukan/ permainan. Setiap bidang tersebut
mengandungi konsep, cara pengurusan dan contoh aktiviti yang boleh dijalankan pada
setiap sesi perjumpaan kokurikulum. Guru boleh mengolah dan mempelbagaikan
aktiviti mengikut keupayaan MBK. Dengan sebab itu, aktiviti kokurikulum akan menjadi
lebih menarik, menyeronokkan dan memberi makna kepada MBK.

1

Matlamat
Matlamat gerak kerja kokurikulum ialah penyertaan murid bermula Tahun 4 adalah
wajib. Setiap murid tahap 2 hendaklah mengambil bahagian sekurang-kurangnya
dalam salah satu gerak kerja iaitu badan beruniform, kelab/persatuan dan
sukan/permainan. Ini berdasarkan Surat Pekeliling Ikhtisas Bil1/1985.

Matlamat Modul Kokurikulum MBK adalah untuk memperkasakan aktiviti kokurikulum
MBK dengan pelibatan dan penyertaan yang menyeluruh dalam kalangan MBK
seterusnya menyokong kepada program pendidikan inklusif MBK. Selain itu, modul ini
dapat memberi panduan serta kefahaman kepada guru penasihat kokurikulum dalam
melaksanakan aktiviti kokurikulum.

Objektif
Objektif Modul Kokurikulum MBK ialah:

 Menjadi rujukan dan panduan kepada guru penasihat kokurikulum dan
individu yang terlibat dalam melaksanakan aktiviti kokurikulum MBK;

 Menggalakkan dan meningkatkan penglibatan yang menyeluruh dalam
pelaksanaan kokurikulum dalam kalangan MBK; dan

 Melaksanakan aktiviti kokurikulum secara sistematik dan berfokus;
 Peningkatan dan penyertaan MBK melalui program inklusif separa.

Konsep
Aktiviti kokurikulum ialah sebahagian daripada kurikulum sekolah, dan setiap murid
wajib melibatkan diri. Aktiviti ini boleh dijalankan di dalam atau di luar bilik darjah,
mengikut kesesuaian sesuatu aktiviti. Dengan andaian bahawa murid-murid tidak
mendapat pengalaman tertentu di bilik darjah, maka aktiviti kokurikulum dapat
menyediakan pelbagai pengetahuan dan pengalaman untuk perkembangan mental,
minat, bakat, jasmani, rohani dan pembentukan nilai-nilai estetika serta sosial yang
positif.

Konsep Modul Kokurikulum MBK ini adalah selaras dengan (Subperaturan 3 (1)
(Peraturan-Peraturan Pendidikan Kurikulum Kebangsaan 1997) yang diterbitkan
sebagai PU(A) 531/97):

2

“Kurikulum Kebangsaan ialah suatu program pendidikan yang termasuk kurikulum
dan kegiatan kokurikulum yang merangkumi semua pengetahuan, kemahiran, norma,
nilai, unsur kebudayaan dan kepercayaan untuk membantu perkembangan
seseorang murid dengan sepenuhnya dari segi jasmani, rohani, mental dan emosi
serta untuk menanam dan mempertingkatkan nilai moral yang diingini dan untuk
menyampaikan pengetahuan.”

Pendekatan aktiviti kokurikulum MBK adalah berdasarkan kepada garis panduan
kokurikulum. Namun,

pelaksanaan bagi aktiviti kokurikulum MBK perlu dibuat modifikasi mengikut tahap
keupayaan MBK dan masa yang fleksibel tetapi masih tertakluk kepada dasar
kokurikulum yang sedia ada.

Dasar Kokurikulum
Dasar utama kokurikulum bagi murid tahap 2 adalah wajib. Warta Kerajaan bertarikh,
28 Disember 1967, No. 5652 (Peraturan Kursus Pengajian) Sekolah 1956,
mendefinisikan kokurikulum sebagai kegiatan kumpulan manakala Warta Kerajaan
bertarikh 31 Disember 1997, Jld. 41, No.26, Tambahan No.94, Perundangan A.P.U (A)
531, Akta Pendidikan 1996, Peraturan-Peraturan (Kurikulum Kebangsaan)
mendefinisikan kokurikulum seperti yang berikut:

“Kegiatan kokurikulum” ertinya apa-apa kegiatan yang dirancang lanjutan daripada
proses pengajaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah yang memberikan murid
peluang untuk menambah, mengukuh dan mengamalkan pengetahuan, kemahiran dan
nilai yang dipelajari di bilik darjah.”

3

Punca Kuasa Pelaksanaan Kokurikulum

Bil Rujukan Tarikh Tajuk
1. SPI Bil. 7/1988
2. SPI Bil.1/1986 10 Mac 1988 Penyertaan Pelajar dalam Pertandingan
3. SPI Bil. 1/1989 atau Kejohanan Sukan Anjuran
4. SPI Bil. 8/1995 Persatuan atau Badan Induk Sukan.
5. SPI Bil. 24/1998
15 Jan 1986 Pelaksanaan Kegiatan Kokurikulum di
6. SPI Bil. 9/2000 Semua Sekolah Adalah Wajib.

7. SPI Bil. 9/2004 3 Jan 1989 Penyertaan Pelajar dalam Kegiatan
Sukan di Sekolah.
8. SPI Bil. 7/2006
9. SPI Bil. 8/2007 11 Okt 1995 Penyertaan Pelajar dalam Pertandingan
10. SPI Bil. 10/2009 Kejohanan Sukan Anjuran Persatuan
11. SPI Bil. 2/2010 atau Badan Induk Sukan.

10 Okt 1998 Pelibatan Guru dan Murid dalam Aktiviti
Pasukan Pakaian Seragam Anjuran
Agensi Kerajaan dan Pertubuhan Bukan
Kerajaan.

30 Mac 2000 Panduan Keselamatan Diri Pelajar
Semasa Pengajaran Pendidikan Jasmani
dan Kesihatan Serta Kegiatan
Kokurikulum dan Sukan di dalam dan di
Luar Kawasan Sekolah.

16 Sept 2004 Panduan Pelibatan Murid-Murid Sekolah
dalam Program atau Aktiviti Anjuran
Agensi-Agensi Selain Daripada Agensi di
Bawah Kementerian Pelajaran Malaysia.

28 Ogos 2006 Panduan Perbelanjaan Peruntukan
Kokurikulum Sekolah.

7 Ogos 2007 Garis Panduan Pemakaian Pakaian
Kokurikulum di Hari Persekolahan dan
Perhimpunan Bulanan Kokurikulum.

17 Nov 2009 Pelaksanaan Program Pendidikan
Keselamatan Jalan Raya (PKJR) dalam
Bahasa Malaysia di Sekolah Rendah.

9 Feb 2010 Garis Panduan Pelaksanaan Program
Pendidikan (Kurikulum) Tajaan Agensi
Luar.

4

Bil Rujukan Tarikh Tajuk
12. SPI Bil. 16/2010 1 Dis 2010 Pelaksanaan Dasar 1Murid 1Sukan
(1M1S).
13. Peraturan 2013 Rujuk pada Perkara 9: Kehendak Untuk
Pendidikan 2014 Mengikuti Kegiatan Kokurikulum
(Pendidikan 2018
Khas) Rujuk pada Bab 6 (Kokurikulum)

14. Kod Amalan Garis panduan perwakilan kuasa
Pendidikan Murid daripada Ketua Pendaftar Institusi
Berkeperluan Pendidikan dan guru kepada pendaftar
Khas bagi kelulusan permohonan oleh pihak
luar menjalankan aktiviti melibatkan
15. SPI Bil 5/2018 murid, guru, dan Institusi Pendidikan
Malaysia.

Objektif Aktiviti Kokurikulum
Objektif aktiviti kokurikulum adalah:

 Menyeimbangkan antara perkembangan mental dengan perkembangan
rohani, jasmani dan emosi murid;

 Membina dan meningkatkan disiplin murid;
 Membina dan meningkatkan minat dan bakat murid dalam aktiviti yang

diceburi;
 Mewujudkan sekolah berwatak;
 Mengukuhkan perhubungan dan pergaulan dalam kalangan murid dalam

sekolah dan di antara sekolah; dan
 Membina dan meningkatkan kerjasama dan sumbangan hubungan dua hala

antara sekolah dan masyarakat.

5

Prinsip Pelaksanaan Kokurikulum
Prinsip-prinsip berikut perlu dipatuhi untuk melaksanakan aktiviti kokurikulum iaitu:

 Menyediakan kemudahan asas dan peralatan supaya dapat mewujudkan
pembelajaran merentasi kokurikulum menyeronokkan;

 Memberi wajaran yang sesuai kepada aktiviti kokurikulum supaya kurikulum
dan kokurikulum boleh saling melengkapi dalam proses pendidikan di
sekolah;

 Memberi keutamaan tentang aspek keselamatan sebelum, semasa dan
selepas aktiviti kokurikulum dilaksanakan;

 Melibatkan murid daripada semua kaum dalam semua aktiviti kokurikulum
yang sesuai untuk tujuan pemupukan perpaduan;

 Melibatkan murid dan pihak sekolah dalam aktiviti khidmat masyarakat;
 Merancang aktiviti kokurikulum dengan teliti untuk mencapai matlamat yang

dikehendaki;
 Merekodkan dan menilai kemajuan aktiviti kokurikulum yang dijalankan;
 Menganjurkan dan mengelola pertandingan yang melibatkan semua murid;
 Memantau dan menilai aktiviti secara sistematik dan berterusan; dan
 Memberi penghargaan dan pengiktirafan kepada semua pihak dari semasa

ke semasa.

6

Peruntukan Masa Kokurikulum
Warta Kerajaan bertarikh 28 Disember 1967 Jilid 11, Bil. 27, No. 5652
telah membuat ketetapan pembahagian masa untuk kokurikulum seperti
yang berikut bagi sekolah menengah dan sekolah rendah:

SEKOLAH MENENGAH

Tingkatan Peruntukan Masa
1–3 180 minit

4 dan 5 180 minit

6 180 minit

Tahun SEKOLAH RENDAH
4
Peruntukan Masa
5 dan 6 60 minit
120 minit

7

Carta Organisasi Pengurusan Kokurikulum
Carta organisasi pengurusan kokurikulum di Sekolah Pendidikan Khas (SPK) adalah
seperti rajah di bawah:

JAWATANKUASA PENGURUSAN KOKURIKULUM DI
SEKOLAH PENDIDIKAN KHAS

PENGETUA/ GURU BESAR

GURU PENOLONG KANAN KOKURIKULUM

SETIAUSAHA KOKURIKULUM SETIAUSAHA SUKAN

PENYELARAS PENYELARAS PENYELARAS
KELAB/PERSATUAN BADAN BERUNIFORM SUKAN/PERMAINAN

GURU PENASIHAT GURU PENASIHAT GURU PENASIHAT GURU RUMAH
SUKAN

PENGERUSI
KELAB/PERSATUAN, SUKAN/PERMAINAN DAN BADAN BERUNIFORM (MBK)

Rajah 1 : Jawatankuasa Pengurusan Kokurikulum di Sekolah Pendidikan Khas

8

Berikut ialah carta organisasi pengurusan kokurikulum di Program Pendidikan
Khas Integrasi (PPKI):

JAWATANKUASA PENDIDIKAN KHAS SEKOLAH MENENGAH (JPKS)

PENGETUA

PENOLONG KANAN PENTADBIRAN

Ada PPKI Tanpa PPKI

PK PENDIDIKAN KHAS/ PENYELARAS PK HEM

WAKIL GURU KELAS ARUS PERDANA GPK KOKURIKULUM
WAKIL GURU PENDIDIKAN KHAS GURU BIMBINGAN DAN KAUNSELING
GURU BIMBINGAN DAN KAUNSELING GURU DISIPLIN
GURU DISIPLIN WAKIL GURU KELAS ARUS PERDANA

YDP PIBG YDP PIBG

GURU PENASIHAT GURU PENASIHAT

PENGERUSI
KELAB/PERSATUAN, SUKAN/PERMAINAN DAN BADAN BERUNIFORM (MBK)

Rajah 2 : Jawatankuasa Pendidikan Khas Sekolah Menengah

9

JAWATANKUASA PENDIDIKAN KHAS SEKOLAH RENDAH

GURU BESAR

GPK 1

Ada PPKI Tanpa PPKI

PK PENDIDIKAN KHAS/ PK HEM
PENYELARAS
AHLI JAWATANKUASA
KELAB/PERSATUAN WAKIL GURU ARUS PERDANA
WAKIL GURU PENDIDIKAN KHAS
AHLI JAWATANKUASA GURU BIMBINGAN
WAKIL GURU ARUS PERDANA
WAKIL GURU PENDIDIKAN KHAS GURU DIDIPLIN
GURU BIMBINGAN
GURU DISIPLIN

PENGERUSI
KELAB/PERSATUAN, SUKAN/PERMAINAN DAN BADAN BERUNIFORM (MBK)

Rajah 3 : Jawatankuasa Pendidikan Khas Sekolah Rendah

10

Panduan Pelaksanaan Kokurikulum
 Penyertaan dan pelibatan
Penyertaan MBK dalam aktiviti kokurikulum adalah wajib. Kehadiran murid
dalam aktiviti kokurikulum mestilah direkodkan dalam buku laporan
kokurikulum. (Rujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Subperkara 5.1 Bil 1/85).

 Penyertaan guru
Penyertaan guru adalah dikehendaki bagi memastikan keberkesanan
pelaksanaan gerak kokurikulum Sekolah.
(Rujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Subperkara 5.2 Bil 1/1985. KP (B5) 8591
Jld.11 (29) bertarikh 2 Januari 1985.

 Guru-guru perlu ada bersama-sama semasa menjalankan kegiatan
kokurikulum bagi mengawasi keselamatan MBK sama ada di dalam atau di
luar sekolah.
(Rujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Bil. 9/2000 dan Tambahan Bil. 9/200).

 Pelibatan kakitangan sekolah
Pelibatan kakitangan sekolah sangat digalakkan dan dialu-alukan untuk
memastikan penyertaan yang menyeluruh untuk pelaksanaan aktiviti
kokurikulum sekolah.

 Pelibatan agensi kerajaan dan swasta/badan bukan kerajaan/persatuan dan
jurulatih luar sangat digalakkan dan dialu-alukan untuk memberi bantuan
dan sokongan daripada aspek kemahiran dan penganjuran program. (Rujuk
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 5/2018)

 Pakaian
Semua MBK dikehendaki memakai pakaian sukan untuk kegiatan
sukan/permainan dan menggunakan pakaian seragam beruniform untuk
perjumpaan Unit Beruniform. (Rujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 1 dan 2
/1996).

11

Keselamatan Murid
Guru mesti mengawasi dan peka terhadap keselamatan murid yang terlibat dalam
aktiviti kokurikulum. (Rujuk Surat Pekeliling Ikhtisas Bil 9/2000); pada perkara 4.2 ; Guru
Kokurikulum dan Sukan:

4.2.1 Guru-guru mestilah mengawasi dan peka terhadap keselamatan murid-
murid yang melibatkan diri dalam aktiviti-aktiviti kokurikulum dan sukan;

4.2.2 Guru-guru hendaklah memastikan semua alat sukan berada dalam
keadaan baik dan selamat sebelum digunakan.

Penubuhan dan Pendaftaran persatuan/kelab, badan beruniform dan
sukan/permainan
Jawatankuasa Kerja Pengurusan dan Penyelarasan Kegiatan Kokurikulum perlu
ditubuhkan di semua sekolah. Salah satu peranan Jawatankuasa Kerja Pengurusan
dan Penyelarasan Kegiatan Kokurikulum adalah melantik guru penasihat bagi semua
persatuan/kelab, badan beruniform dan sukan/permainan. (Rujuk Peraturan Pendidikan
(Persatuan Sekolah) 1998 seperti dalam Warta Kerajaan bertarikh 21 Mei 1998 Jld.
42/N0 11 : PU (A) 196).

Mengikut bidang kuasa, Pengetua/Guru Besar telah diperuntukkan kuasa untuk
menubuhkan persatuan/kelab, badan beruniform dan sukan/permainan yang baharu
seperti dalam Peraturan 4 (Peraturan-Peraturan Pendidikan (Peraturan Sekolah) 1998
perlu didaftarkan. Setiap persatuan/kelab, badan beruniform dan sukan/permainan
yang dipilih untuk dijadikan aktiviti dalam kokurikulum perlu disemak status
pendaftarannya pada setiap tahun.

12

BAHAGIAN 2

KELAB / PERSATUAN
MODUL KESENIAN DAN KEBUDAYAAN

KELAB KESELAMATAN JALAN RAYA

13

Kelab Kesenian Dan Kebudayaan

Pengenalan
Modul Kelab Kesenian dan Kebudayaan MBK ini mengandungi empat elemen kesenian
iaitu nyanyian, seni tari, seni visual dan permainan tradisional. Setiap elemen tersebut
disertakan dengan contoh aktiviti pada waktu perjumpaan kokurikulum. Aktiviti yang
disediakan boleh diubah suai mengikut keupayaan dan kebolehan MBK. Aktiviti
kesenian dan kebudayaan dijadikan sebagai salah satu wahana dalam pembentukan
sahsiah dan jati diri MBK.

Matlamat
Memupuk bakat dan potensi MBK melalui aktiviti kesenian dan kebudayaan dan
menyemai nilai-nilai budaya masyarakat Malaysia.

Objektif
 Menyemai dan menyemarakkan seni dan budaya dalam kalangan MBK;
 Membentuk sahsiah dan jati diri MBK;
 Mengekalkan kesejahteraan dan perpaduan kaum; dan
 Menyemai sifat hormat menghormati pelbagai budaya dan kaum

Kandungan Aktiviti Kelab Kesenian Dan Kebudayaan
Mesyuarat Agung Kelab Kebudayaan Dan Kesenian

i. Pemilihan jawatankuasa Kelab Kebudayaan Dan Kesenian
ii. Pengenalan Kelab Kebudayaan Dan Kesenian
iii. Perbincangan mengenai aktiviti kelab sepanjang tahun

Nyanyian
a) Memperkenalkan nyanyian lagu Negaraku/ Negeri/ Sekolah/ Aku Negaraku/
patriotik/ nasyid/ lagu aksi
b) Menerangkan mengenai tatacara yang betul ketika nyanyian lagu-lagu ini
c) Nyanyian lagu Negaraku/ Negeri/ sekolah/ Aku Negaraku/ patriotik/ lagu
rakyat/ lagu irama Malaysia/ lagu aksi dengan pic yang tepat/ ton yang baik/
imbangan suara yang baik

13

d) Nyanyian secara solo dan berkumpulan (koir)
e) Pautan video lagu-lagu negeri di Malaysia:

https://www.youtube.com/watch?v=_uLdNEr5Azcdanlist=PLve5WOWoHI2f
W1s8fGT7B_y78_bc5-uaT
f) Bagi MBK kurang upaya pendengaran, keperluan kod tangan, visual/ video
dan penterjemah (guru) adalah diperlukan semasa menjalankan aktiviti

Rajah 4 : Senikata lagu Negaraku

Seni Tari
Seni tari adalah satu elemen kesenian yang memerlukan kemahiran pergerakan badan
mengikut bunyi muzik tertentu. Asas kemahiran tarian-tarian ini boleh diubah suai
mengikut kemampuan dan keupyaan MBK. MBK kurang upaya pendengaran,
memerlukan kod tangan, visual/video dan penterjemah (guru) semasa pelaksanaan
aktiviti. Salah satu jenis tarian tradisional yang dipilih dalam modul ini adalah tarian
endang.

Tarian Endang
Asas pergerakan Tarian Endang ialah:

a. Duduk bersimpuh
b. Rapat tangan ke dada tanda hormat
c. Pergerakan melibatkan badan, tangan dan kepala
d. Jenis pergerakan tangan

- tepuk tiga (3) serangkai (depan, dada dan atas kepala)
- tarik layang-layang
- tanam padi

14

- tuai padi
- petik buah
- dayung sampan
e. Pergerakan dari perlahan kemudian laju mengikut tempo lagu dan ulang
beberapa kali.

Rajah 5 : Tarian Endang

Seni Visual
Terdapat enam unsur seni dalam pendidikan seni visual. Antaranya ialah garisan, rupa,
bentuk, jalinan, ruang dan warna. Keenam-enam unsur ini amat penting dalam
penghasilan karya sesebuah seni mahupun dari segi seni sentuhan ataupun seni
tampak. Dalam sesebuah karya seni sekurang-kurangnya terdapat satu unsur seni.

Antara aktiviti yang boleh diperkenalhan kepada murid ialah:

Aktiviti Contoh Gambar

i. Menggambar

a. lukisan

b. catan

c. montaj

d. cetakan

e. poster

Montaj

15

Aktiviti Contoh Gambar
ii. Membuat corak dan rekaan Tiupan

a. catan Origami
b. kolaj Alat hiasan diri
c. tiupan
d. ikatan dan celupan

iii. Membentuk dan membuat binaan
a. origami binaan bahan kitar
semula
- contoh dengan
menggunakan tin susu,
botol mineral, kertas surat
khabar, kain perca

iv. Mengenal kraf tradisional
a. tekat
b. tenunan
c. alat hiasan diri
d. batik

16

Permainan Tradisional
Permainan tradisional melayu yang terkenal adalah permainan congkak batu seremban
dan teng-teng. Permainan tradisional ini merupakan permainan yang dimainkan secara
kumpulan sekurang-kurangnya dua orang pemain. Modul ini mengandungi cara-cara
permainan tradisional tersebut.

Permainan Congkak

Permainan congkak memerlukan dua orang pemain yang menggunakan peralatan
papan congkak yang mempunyai lubang lima, tujuh dan sembilan. Biji guli, biji getah
atau buah saga boleh dijadikan sebagai buah congkak. Matlamat permainan congkak
adalah untuk mengumpul biji congkak terbanyak dan giliran menapak akhir.

Cara-cara permainan congkak:
a. Dua orang pemain duduk berhadapan menghadap papan congkak,
dimulakan dengan kedua-dua pemain serentak mencapai buah di kampung
masing-masing dan memasukkan buah satu demi satu di dalam lubang
kampung dengan pergerakan dari kanan ke kiri hingga ke rumah dan
kampung lawan.

b. Gerakan diteruskan hingga buah yang terakhir pada tangan dimasukkan
dalam kampung kosong di kawasan sendiri atau lawan dan pemain
hendaklah berhenti, sekiranya buah itu jatuh atau mati di kampung sendiri.
Pemain itu boleh menembak kampung lawan yang setentang dengan
kampungnya iaitu mengaut kesemua buah (jika ada) di dalam kampung
tersebut, hanya selepas membuat satu pusingan.

c. Pihak lawan mengambil giliran meneruskan permainan hingga buahnya
mati. Sekiranya buah terakhir jatuh di dalam rumah sendiri, pemain boleh
meneruskan permainan dengan mengambil buah yang masih banyak di
mana-mana kampung sendiri. Sekiranya buah terakhir jatuh di kampung
kosong pihak lawan, maka permainan itu mati di situ sahaja dan pihak lawan
boleh memulakan permainan seterusnya hingga mati.

17

d. Sekiranya tidak terdapat sebarang buah di kampung pemain sungguhpun
giliran berada dipihaknya, maka giliran untuk menggerakkan buah akan
berpindah kepada pihak lawan.

e. Setelah tamat pusingan pertama, setiap pemain mengisi semula kampung
dengan buah congkak dan jika ada kampung yang tidak cukup buah, ia
dianggap 'terbakar'. Kampung ini tidak boleh diisi apabila bermain pada
pusingan yang kedua, ketiga dan seterusnya hingga pihak lawan mengaku
kalah.

f. Di akhir permainan, buah congkak dikira dari rumah masing-masing.
Pemenang adalah yang memiliki buah congkak terbanyak. Sekiranya jumlah
buah congkak sama banyak, maka pemain dengan jumlah kampung
terbakar terbanyak dikira kalah.

Rajah 6 : Alat permainan congkak

Permainan Batu Seremban
Permainan batu seremban mempunyai cara bermainnya yang tersendiri. Seperti
permainan yang lain, batu seremban juga ada peringkatnya yang digelar sebagai buah.
Keseluruhannya, batu seremban mempunyai lapan peringkat iaitu batu satu hingga
batu lapan yang perlu dilalui oleh pemain sebelum dikira sebagai pemenang.

18

Cara Permainan Batu Seremban:
Batu Satu
i. Kesemua buah hendaklah diselerakkan, di mana kedudukan semua
buah tidak menyentuh antara satu sama lain.
ii. Sebiji buah akan dijadikan ibu, dan ibu itu harus dilambungkan ke udara.
iii. Dalam masa yang sama, sebiji buah di atas lantai harus dikutip.
iv. Proses ini akan berterusan sehingga semua buah di atas lantai sudah
dikutip.

Batu Dua
i. Cara buah dua dimainkan ialah sama seperti buah satu.
ii. Hanya dua biji buah harus dikutip dengan masa yang sama.
iii. Ini bermakna, ibu akan dilambungkan sebanyak dua kali sahaja.

Batu Tiga
i. Buah tiga ada sedikit perbezaan.
ii. Pada lambungan pertama, hanya satu biji buah akan dikutip.
iii. Lambungan yang kedua pula, tiga biji buah akan dikutip dengan
serentak.

Buah Empat
i. Buah ibu akan dilambungkan ke udara.
ii. Pada masa yang sama, pemain harus mengutip kesemua empat biji
buah yang berada di lantai dengan serentak.

Batu Lima
i. Buah lima akan dimainkan seperti buah empat.
ii. Pemain harus melambungkan buah ibu ke udara dan mengutip
keempat-empat biji buah di atas lantai dengan serentak.
iii. Selepas itu, buah ibu harus dilambungkan ke udara dan pada masa
yang sama, empat biji buah yang ada di dalam tangan pemain harus
diletakkan di atas lantai supaya hanya buah ibu sahaja yang akan
disambut.

19

Batu Enam
i. Pada peringkat yang keenam, pemain akan mendapat sedikit
perbezaan.
ii. Pada peringkat ini, pemain akan mendapat bahawa dua biji buah akan
menjadi buah ibu.
iii. Apabila sebiji daripadanya dilambung ke atas udara, sebiji lagi buah
ibu harus ditukar dengan buah yang lain yang terdapat di atas lantai
hingga selesai.

Buah Tujuh
i. Buah tujuh adalah urutan daripada buah enam.
ii. Dua biji buah yang ada di dalam tangan harus dilambungkan dengan
serentak.
iii. Selepas itu, hanya satu biji buah yang akan dikutip.
iv. Buah ibu hendaklah disambut dengan kedua-dua belah tangan.
v. Satu di tangan kiri, dan lagi satu di tangan kanan.
vi Pada akhirnya, buah ibu yang dilambung terakhir juga akan disambut.

Buah Lapan
i. Campakkan kelima-lima batu di atas lantai.
ii. Ahli yang lain pilih satu batu untuk dilambungkan ke atas.
iii. Pemain itu harus ambil batu ini tanpa menggerakkan batu yang lain.
iv. Pemain itu harus melambungkan batu itu dan mengutip batu-batu yang
lain dengan sekali gus.

Timbang
i. Selepas seorang pemain sudah berjaya menyelesaikan Batu Lapan,
dia haruslah timbang untuk mendapat mata.
ii. Kelima-lima batu seremban diletakkan di atas tapak tangan.
iii. Semua batu seremban dilambung ke atas sambil tangan diterbalikkan.
iv. Batu seremban yang telah jatuh ke lantai tidak boleh dikutip semula.
v. Tangkap batu seremban yang ada di tangan.
vi. Batu yang dapat ditangkap = 1 mata

20

vii. Batu yang dijatuhkan = 0 mata
viii. Selepas menimbang, pemain ulangi semuanya dan bermula dengan

Batu Satu.

Tamat Permainan
i. Dalam bila-bila masa pemain itu gagal untuk menghabiskan lapan
peringkat ini, pemain ini haruslah memberikan gilirannya kepada ahli
yang lain.
ii. Jika ahlinya gagal untuk menghabiskan lapan peringkat ini, pemain itu
akan kembali kepada peringkat yang tidak diselesaikan bermula
daripada permulaan peringkat itu.

Rajah 7 : Batu seremban

Permainan Teng-Teng
Permainan teng-teng adalah sejenis permainan tradisional masyarakat Melayu
terutama bagi kanak-kanak perempuan. Permainan ini memerlukan gelanggang yang
berbentuk kotak, kotak 1 hingga 9 dan gundu (buah). Permainan ini memerlukan dua
hingga empat orang pemain.

Cara Permainan Teng-Teng
i. Sebelum permainan dimulakan, pemain harus mengundi siapa yang akan
pergi dahulu dan seterusnya. Kaedahnya ialah menggunakan lai lai li tam
plong.
ii. Untuk memulakan permainan, pemain pertama harus mancampakkan
gundu ke dalam petak pertama dengan cara membelakangkan petak. Ini
akan berlaku dengan sama untuk pemain yang lain. Jika gundu tidak dapat

21

masuk ke dalam petak, giliran pemain itu dianggap mati dan pemain
seterusnya yang akan mengambil alih.
iii. Pemain dikehendaki melompat ke dalam petak-petak dengan menggunakan
satu kaki sahaja, tetapi jika ada petak yang bersebelahan dengan petak
yang lain, pemain harus melompat ke dalam petak tersebut dengan
menggunakan kedua kaki mereka.
iv. Setelah pemain melompat kembali ke garisan permulaan, mereka harus
memijak kaki kanan mereka ke petak kedua dan petak keempat akan dipijak
oleh kaki kiri mereka. Setelah itu, pemain dikehendaki melompat ke petak
ketiga denga menggunakan sebelah kaki dan seterusnya, gundu harus
dikutip di petak pertama. Pemain, untuk menghabiskan giliran mereka, harus
melompat balik ke petak pertama dan terus ke garisan penamat.

Rajah 8 : Gelanggang permainan teng-teng

Asas penggunaan modul
Modul ini merupakan panduan dan rujukan untuk guru penasihat melaksanakan aktiviti
Kelab Kesenian dan Kebudayaan. Guru boleh mengubah suai masa dan aktiviti
mengikut keupayaan MBK.

22

MODUL KELAB KESENIAN DAN KEBUDAYAAN BERDASARKAN MINGGU
PERJUMPAAN (MINGGU 1 HINGGA 12)

Modul : Modul 1
Minggu
Aktviti : Minggu 1

Objektif : Tajuk:
Bahan Penggunaan dan Pentadbiran
Masa - Mesyuarat Agung
Medium komunikasi
Langkah 1 : Pelantikan jawatankuasa baharu

Langkah 2 : Minit mesyuarat yang lepas

Langkah 3 : 3 jam

Penutup : Bahasa isyarat bagi murid kurang upaya pendengaran

: i. Ucapan alu-aluan Ketua Guru Penasihat
ii. Memperkenalkan guru penasihat
iii. Menjelaskan tentang peraturan Kelab Kesenian dan
Kebudayaan
iv. Taklimat keselamatan dan disiplin murid semasa
menjalankan aktiviti

: i. Membincangkan dan mengesahkan minit mesyuarat
kelab yang lepas
ii. Pengesahan minit mesyuarat
iii. Perkara berbangkit

: i. Memilih dan pelantikan jawatankuasa baharu.
ii. Membincangkan cadangan aktiviti Kelab Kesenian dan
Kebudayaan sepanjang tahun

: Ucapan penutupan

Syarat Pelaksanaan : Menetapkan perancangan yang terperinci

Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan MBK berkomunikasi dua hala
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

23

Modul : Modul 2
Minggu
Aktviti : Minggu 2
Objektif
Bahan : Pengenalan Kelab
Masa
Medium komunikasi : Penerangan berkaitan perancanagan kelab dan aktiviti yang
Langkah 1 akan dijalankan sepanjang tahun

Langkah 2 : Televisyen/ video/ kertas A4/ pen penanda

Langkah 3 : 3 jam

Penutup :
Syarat Pelaksanaan : i. Guru menerangkan berkaitan elemen dalam kelab

kesenian
ii. Setiap murid diminta memberi perhatian dan mengetahui

3 elemen – nyanyian/ tarian dan seni visual

: i. Tayangan video tarian tradisional
ii. Mendengar lagu rakyat/patriotik
iii. Perbincangan jenis-jenis seni visual

: i. Perbincangan dalam kumpulan kecil:
- Menyenaraikan jenis tarian tradisional/ lagu rakyat/
patriotik

ii. Pembentangan perbincangan
iii. Guru memberi ulasan berkaitan pembentangan hasilan

perbincangan

: MBK menyatakan peranncangan kelab/ persatuan secara
lisan

: Menetapkan perancangan yang terperinci

Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan MBK berkomunikasi dua hala
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

24

Modul : Modul 3
Minggu : Minggu 3
Aktviti : Nyanyian
Objektif : Murid mampu menyanyikan lagu sekolah/ negeri/ Negaraku

Bahan : lirik lagu sekolah : CD/ youtube/ telefon bimbit
Masa
Medium komunikasi : 3 jam

Langkah 1 : MBK kurang upaya pendengaran memerlukan jurubahasa
dan bahasa isyarat

: Kumpulan (dalam kelas):
i. Pembahagian kumpulan
ii. Membaca lirik lagu sekolah/ negeri/ Negaraku

Langkah 2 : Kumpulan (dalam kelas):
Langkah 3 i. Menyanyi lagu sekolah/ negeri/ Negaraku dengan muzik
ii. Menyanyi lagu sekolah/ negeri/ Negaraku tanpa muzik
Penutup
: Kumpulan:
i. Latihan nyanyian lagu sekolah/ negeri/ Negaraku di
tapak perhimpunan
ii. Menyanyi lagu sekolah/ negeri/ Negaraku sambil
upacara menaikkan bendera

: MBK membaca lirik lagu beramai-ramai

Syarat Pelaksanaan : Menetapkan masa untuk membaca lirik
Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan semangat patriotik dan menyayangi lagu Negaraku
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

25

Modul : Modul 4
Minggu
Aktviti : Minggu 4
Objektif
Bahan : Nyanyian
Masa
Medium komunikasi : Lagu rakyat/ irama Malaysia/ patriotik
Langkah 1
: Lirik lagu : CD/ telefon bimbit/ youtube
Langkah 2
: 3 jam
Langkah 3
: MBK kurang upaya pendengaran memerlukan jurubahasa
dan bahasa isyarat

: i. Pembahagian kumpulan mengikut rumah sukan
ii. Latihan/ rehearsal dalam kumpulan

: Pertandingan koir:
i. Cabutan nombor giliran
ii. Persediaan setiap kumpulan
iii. Pertandingan berlangsung
iv. Guru penasihat menjadi pengadil

: i. Pemarkahan dan keputusan pertandingan
ii. Penyampaian hadiah
iii. Ulasan guru penasihat

Penutup : Menyanyi satu lagu rakyat/ irama Malaysia/ patriotik
Syarat Pelaksanaan bersama-sama dengan iringan muzik/ video

: Menetapkan masa dan syarat pertandingan

Latihan/ Pengukuhan/ : i. Meningkatkan sifat berusaha dan kreativiti

Intervensi ii. Galakkan berlatih dan bimbingan rakan di masa terluang

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

26

Modul : Modul 5
Minggu
Aktviti : Minggu 5
Objektif
Bahan : Pertandingan Koir
Masa : Lagu pilihan
Medium komunikasi : Pakaian yang bersesuaian dengan tema pertandingan
: 3 jam
: i. MBK kurang upaya pendengaran memerlukan

jurubahasa dan bahasa isyarat
ii. MBK penglihatan memerlukan guru pembimbing (guide)

Langkah 1 : i. Pembahagian kumpulan mengikut rumah sukan
ii. Latihan/ rehearsal dalam kumpulan

Langkah 2 : Pertandingan koir:
i. Cabutan nombor giliran
ii. Persediaan setiap kumpulan
iii. Pertandingan berlangsung
iv. Guru penasihat menjadi pengadil

Langkah 3 : i. Pemarkahan dan keputusan pertandingan
ii. Penyampaian hadiah
iii. Ulasan guru penasihat

Penutup : Persembahan semula oleh pemenang juara kumpulan
Syarat Pelaksanaan : Bekerjasama dan menghayati lagu

Latihan/ Pengukuhan/ : Menggalakkan MBK mengeja dan membaca
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

27

Modul : Modul 6

Minggu : Minggu 6

Aktviti : Tarian Endang
Objektif
Bahan : Menghayati dan menghargai tarian tradisional
Masa
Medium komunikasi : Lagu, video, laptop, televisyen

Langkah 1 : 3 jam

Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran
: i. Berkumpul di dewan/ bilik muzik
ii. Menonton tayangan tarian endang
iii. Perbincangan berkaitan gerak tari

Langkah 2 : i. Dalam kumpulan kecil (tiga hingga empat orang)
Langkah 3 ii. MBK mengulang pergerakan seperti dalam video
Penutup iii. Pergerakan dengan muzik latar
iv. Pergerakan tanpa muzik

: i. Latihan beramai-ramai mengikut pergerakan guru/ video
tayangan

ii. Latihan mengikut empat rumah sukan

: Perbincangan/ kuiz mudah, yang berkaitan dengan
pergerakan yang dipelajari

Syarat Pelaksanaan : Guru pembimbing boleh memilih tarian asli/ tradisional atau
tarian moden yang bersesuaian dengan budaya kaum di
Malaysia

Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan MBK membuat latihan bersama guru muzik

Intervensi semasa PdPc muzik

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

28

Modul : Modul 7
Minggu
Aktviti : Minggu 7
Objektif
Bahan : Pertandingan Tarian Endang dan Tarian Moden
Masa
Medium komunikasi : Membina keyakinan diri sambil berseronok
Langkah 1
: Pentas, dewan, pakaian seragam, muzik, televisyen, sistem
Langkah 2 bunyi

Langkah 3 : 3 jam
Langkah 4
Penutup : Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK pendengaran
Syarat Pelaksanaan
: i. Setiap kumpulan membuat persediaan:
- Latihan
- Pemakaian aksesori
- Pakaian tarian

ii. Guru pembimbing tetapkan masa persediaan

: i. Berkumpul di hadapan pentas
ii. Ketua kumpulan mencabut nombor giliran
iii. Persediaan akhir PA sistem:
- Persediaan lagu
- Susunan persembahan
iv. Taklimat pemarkahan dan ciri penilaian oleh guru
pembimbing

: Pertandingan bermula dan setiap kumpulan membuat
persembahan mengikut nombor giliran

i. Pengumuman pemenang
ii. Majlis penyampaian hadiah

: Post mortem pertandingan (Hakim/ guru pembimbing
menyatakan keunikan elemen persembahan tarian yang
terdapat dalam setiap kumpulan)

: Patuhi ketetapan masa yang telah ditetapkan

Latihan/ Pengukuhan/ : Penubuhan pasukan tarian PPKI
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

29

Modul : Modul 8

Minggu : Minggu 8

Aktviti : Lawatan Ke Muzium Negeri/ Muzium Negara/ Muzium
Tekstil/ Balai Seni Lukis/ Istana Budaya
Objektif
Bahan : Mengenal seni dan budaya rakyat Malaysia
Masa
Medium komunikasi : Kertas aktiviti (teka silangkata/ kuiz bertulis), pen

: 3 jam

: i. Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran

ii. Pengiring/ pembantu untuk MBK berkerusi roda

Langkah 1 : i. Berkumpul di dewan sekolah
ii. Taklimat oleh guru pembimbing
iii. Pergerakan ke lokasi pilihan

Langkah 2 : i. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan kecil
ii. Pengagihan kertas aktiviti mengikut kumpulan
iii. Lawatan bermula mengikut kumpulan

Langkah 3 : i. Guru membimbing dan memberi penerangan di setiap
lokasi lawatan

ii. Terapkan PAZI di setiap aktiviti (komunikasi dalam
kumpulan)

iii. Bimbing MBK untuk berinteraksi dengan pegawai
bertugas/ pegawai penerangan untuk mendapatkan
maklumat yang diperlukan

Penutup : Berkumpul dan berbincang hasil dapatan daripada tugasan
bertulis

Syarat Pelaksanaan : Tetapkan tempoh masa untuk setiap hentian sepanjang
lawatan

Latihan/ Pengukuhan/ : Mendidik kepentingan pengurusan masa
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

30

Modul : Modul 9
Minggu
Aktviti : Minggu 9
Objektif
Bahan : Seni visual
Masa - Mengambar/ Membuat Corak/ Membentuk/ Membuat
Medium komunikasi Binaan

Langkah 1 : Mencungkil bakat seni MBK

Langkah 2 : Kertas lukisan/ kertas warna/ lidi/ berus gigi

Langkah 3 : 3 jam

Langkah 4 : i. Bantuan dan bimbingan untuk MBK kurang upaya fizikal
Penutup ii. Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran

: i. Berkumpul di bilik seni/ dewan/ pusat sumber
ii. Bina kumpulan kecil (tiga hingga empat orang)
iii. Taklimat dan penerangan

: i. Ketua kumpulan mengambil alatan
ii. Demonstrasi oleh guru
iii. Murid menjalankan aktiviti dengan bimbingan guru

: i. Setiap kumpulan membentang dan mempamerkan hasil
karya

ii. Membina sikap setiap MBK memberi komen positif
berkaitan karya kumpulan lain

iii. Memberi pujian kepada MBK

: i. Pemilihan hasil terbaik
ii. Mengumumkan nama pemenang

: Pamerkan hasilan karya di bilik seni

Syarat Pelaksanaan : Pilih salah satu topik pilihan

Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan MBK menghasilkan karya-karya di rumah dengan

Intervensi bimbingan ibubapa dan ahli keluarga

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

31

Modul : Modul 10

Minggu : Minggu 10

Aktviti : Kraf
- Membuat Gelang Manik (Pilihan Kraf) Mengikut
Objektif Kesesuaian MBK
Bahan
: Mencungkil bakat dan kreativiti melalui seni kraf
Masa
Medium komunikasi : Pelbagai warna dan saiz manik, benang getah, gunting,
jarum besar

: 3 jam

: i. Bantuan dan bimbingan untuk MBK kurang upaya fizikal
ii. Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran

Langkah 1 : i. Berkumpul di bilik seni/ dewan/ Pusat Sumber
ii. Menonton video membuat gelang manik
iii. Penerangan dan taklimat berkaitan aktiviti yang akan
dijalankan

Langkah 2 : i. Pembahagian kumpulan dan agihan alatan
ii. Aktiviti berjalan dalam kumpulan
iii. Guru pembimbing menilai hasil kraf MBK dari masa ke
semasa

Langkah 3 : i. Bimbing MBK untuk mereka corak yang menarik
ii. Hasilkan pelbagai saiz dan corak

Penutup : Pamerkan hasilan karya MBK

Syarat Pelaksanaan : Penggunaan masa secara maksimum untuk menghasilkan
produk kraf yang mampu menjana pendapatan

Latihan/ Pengukuhan/ : i. Produk akan dijual pada warga sekolah

Intervensi ii. Promosi kepada PIBG untuk menyokong hasil kraf

dengan membeli sambil menderma

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

32

Modul : Modul 11
Minggu
Aktviti : Minggu 11
Objektif
Bahan : Permainan Batu Seremban
Masa : Mengenal dan bermain permainan tradisional
Medium komunikasi : Batu seremban (kain perca, beras, pasir, jarum, benang)
Langkah 1 : 3 jam
Langkah 2 : i. Bantuan dan bimbingan untuk MBK anggota dan CP

Langkah 3 ii. Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK pendengaran

Penutup : i. Menonton video permainan batu seremban
ii. Menonton video cara menghasilkan batu seremban
Syarat Pelaksanaan
: i. Agihan batu seremban dalam kumpulan kecil
ii. Bermain buah satu hingga tujuh
iii. Menimbang (dua cara):
- Timbang biasa
- Timbang cangkuk (2 x ganda mata yang diterima)

: i. Bina kumpulan kecil (tiga hingga empat orang)
ii. MBK bermain dalam kumpulan (fokus kepada buah satu
hingga tujuh dan menimbang buah)

: i. Perbincangan berkaitan pengalaman bermain

permainan tradisional
ii. Membuat batu seremban sendiri – menggunakan kain

perca batik, pelikat adalah digalakkan

: Bertolak ansur dan sabar menunggu giliran

Latihan/ Pengukuhan/ : i. Galakkan MBK bermaian di rumah

Intervensi ii. Penglibatan ahli keluarga amat digalakkan dalam usaha

membuat batu seremban

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

33

Modul : Modul 12

Minggu : Minggu 12

Aktviti : Pertandingan Permainan Tradisional
Objektif
Bahan : Menghargai permainan tradisional dan warisan negara
Masa
Medium komunikasi : Batu seremban, hadiah dan wisel

Langkah 1 : 3 jam

: Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran

: i. Berkumpul di dewan mengikut rumah sukan
ii. Taklimat pertandingan
iii. Pembahagian mengikut kumpulan kecil (tiga hingga
empat orang)
iv. Cabutan nombor kumpulan/ giliran

Langkah 2 : i. Percubaan permainan/ latih tubi/ pemanasan badan
ii. Pertandingan berjalan dengan pemantauan guru
pembimbing
iii. Wisel dibunyikan bagi setiap sesi pusingan
iv. Guru mengambil markah dan mengambil batu seremban
kumpulan yang tersingkir
v. Teruskan permainan hingga pusingan akhir

Langkah 3 : Pengumuman dan penyampaian hadiah
Penutup : Majlis penyampaian hadiah

Syarat Pelaksanaan : Tetapkan masa dan jumlah pusingan

Latihan/ Pengukuhan/ : Galakkan MBK bermain di waktu senggang
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

34

Kelab Keselamatan Jalan Raya

Pendahuluan
Kelab Keselamatan Jalan Raya (KKJR) salah satu kelab di bawah kegiatan kokurikulum
oleh KPM dengan kerjasama Kementerian Pengangkutan Malaysia. Kelab ini bertujuan
untuk membentuk nilai-nilai baik dan selamat yang patut diamalkan oleh MBK
khususnya ahli kelab semasa berada di jalan raya demi keselamatan diri dan pengguna
jalan raya yang lain.

Matlamat
Matlamat modul ini disediakan adalah untuk membentuk pengguna jalan raya
termasuk MBK supaya berhemah dan bertimbang rasa. Selain itu, modul ini dapat
mewujudkan budaya mengutamakan keselamatan (safety first) dalam kalangan
MBK semasa berada di jalan raya dan di persekitarannya.

Objektif
Objektif Modul Kelab Keselamatan Jalan Raya ini adalah:

 Memberi panduan kepada guru pembimbing semasa mengadakan
perjumpaan Kelab Keselamatan Jalan Raya MBK;

 Memberi panduan dan cara melintas jalan raya dengan cara yang betul
dan melintas di tempat yang selamat;

 Mengenal tanda-tanda isyarat jalan raya yang penting bagi
mengelakkan sebarang tindakan yang tidak wajar yang berbahaya;

 Mengetahui kekurangan/kelemahan diri dan mengambil langkah
pencegahan bagi mengelakkan diri daripada terlibat dalam kemalangan
jalan raya; dan

 Memahami kegunaan dan kepentingan alat keselamatan (topi keledar,
tali pinggang keledar, pemantul cahaya dan lain-lain).

35

Aktiviti - Aktiviti Kelab Keselamatan Jalan Raya
Berikut adalah beberapa perkara yang perlu dilaksanakan dalam aktiviti Kelab
Keselamatan Jalan Raya.

Pengurusan Dan Pentadbiran
 Mesyuarat Agung Kelab Keselamatan Jalan Raya
- Pemilihan Jawatankuasa Kelab Jalan Raya.
- Pelantikan Biro.
- Penyediaan Perancangan Aktiviti Tahunan.
 Pengenalan Kelab Keselamatan Jalan Raya
- Pengenalan/Tujuan Penubuhan Kelab Jalan Raya.
- Memberi gambaran tentang tugas dan tanggungjawab jawatankuasa.
- Peranan dan tanggungjawab ahli.
- Menanam semangat berpersatuan.

Kempen Keselamatan Jalan Raya
 Pengenalan tanda-tanda isyarat jalan raya
- Murid dibekalkan dengan risalah/ buku tentang tanda-tanda isyarat jalan
raya.
- Penerangan guru tentang makna tanda isyarat.
- Mengenal dan memahami maksud tanda isyarat.
- Pengenalan kepada Akta 333 Akta Pengangkutan Jalan 1987 dan
kaedah-kaedah Pengangkutan Jalan 1987.
- Lesen memandu dan cukai jalan kenderaan yang sah.
- Jenis-jenis Lesen Memandu:
i. Competent Driving License (CDL)
ii. Learning Driving License (LDL)
iii. Probation Driving License (PDL)

36

Penggunaan jalan raya berhemah
Pejalan Kaki

 Sentiasa menggunakan kemudahan lalu lintas pejalan kaki seperti jejantas,
laluan khas pejalan kaki, lintasan belang (zebra crossing), lintasan berisyarat
jika disediakan, laluan pejalan kaki kurang upaya penglihatan.

 Sentiasa berjalan menentang arus lalu lintas.
 Pastikan menggunakan laluan pejalan kaki yang melawan arus trafik.
 Bagi MBK kurang upaya penglihatan akan menggunakan tongkat untuk

mobiliti dan laluan khas yang disediakan.
 Langkah- langkah melintas jalan raya dengan selamat.

i. Berhenti di tepi jalan dan bergerak satu langkah ke belakang.
ii. Pandang ke kanan, ke kiri dan ke kanan semula.
iii. Mendengar arus trafik dan melintas setelah dipastikan selamat (MBK

kurang upaya penglihatan).
iv. Melihat arus trafik dan melintas setelah dipastikan selamat (cara

melintas bagi MBK kurang upaya penglihatan).

Pengguna Basikal
 Memastikan keadaan basikal seperti lampu, reflector, tekanan angin tayar,
brek dan lain-lain dalam keadaan baik.
 Memakai pakaian yang cerah.
 Memakai alat keselamatan seperti topi keledar dan jaket pemantul cahaya.
 Menunggang di laluan basikal atau laluan pejalan kaki.

37

Pengguna pengangkutan awam
 Menunggu di tempat yang telah disediakan seperti hentian bas, hentian
teksi, terminal kereta api, terminal LRT/MRT/ERL dan lain-lain.
 Menunggu dalam jarak yang selamat seperti di belakang garisan kuning di
kawasan terminal LRT/MRT/ERL dan lain-lain.
 Menunggu sehingga kenderaan awam berhenti sepenuhnya sebelum naik
atau turun.
 Beratur dan naik secara berhemah.
 Gunakan pintu yang betul untuk naik dan turun.
 Gunakan tali pinggang keledar jika ada.

Penunggang dan pembonceng motosikal
 Memakai topi keledar dengan betul dan kemas.
 Memakai pakaian yang cerah.
 Mematuhi tanda-tanda isyarat jalan raya.
 Sentiasa menunggang dan membonceng dalam keadaan selamat.
 Membawa tidak lebih daripada seorang pembonceng.

Pemandu dan penumpang kereta
 Sentiasa mengamalkan penggunaan tali pinggang keledar depan dan
belakang sepanjang masa.
 Pandang cermin belakang dan sisi, sebelum beri isyarat menukar lorong.
 Sentiasa memandu mengikut had kelajuan yang ditetapkan.
 Memotong kenderaan di garisan yang dibenarkan.
 Kenderaan dipandu mengikut kadar jarak yang selamat.
 Berhenti dan berehat sekiranya pemandu dalam keadaan letih dan
mengantuk.
 Jangan mengeluarkan anggota badan semasa kenderaan sedang bergerak.
 Dilarang menggunakan alat peranti semasa memandu.

38

Pertandingan Kelab Keselamatan Jalan Raya
Banyak aktiviti pertandingan yang boleh diadakan seperti:

 Pertandingan menunggang basikal dalam kawasan sekolah;
 Pertandingan menunggang basikal di luar kawasan sekolah;
 Buku skrap;
 Pertandingan mencari harta karun;
 Kuiz; dan
 Ujian Simulasi Memandu.

Projek Kelab Keselamatan Jalan Raya
Beberapa aktiviti dalaman yang boleh diadakan seperti:

 Pameran dan ceramah
Ceramah dan pameran daripada Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ),
Jabatan Keselamtan Jalan Raya (JKJR), Polis Diraja Malaysia (PDRM),
PUSPAKOM, Jabatan Kerja Raya (JKR) dan agensi-agensi kerajaan yang
berkaitan.

 Khidmat Masyarakat
- Mengedarkan risalah dan bahan maklumat berkaitan aspek keselamatan
jalan rata.
- Mengecat petak letak parkir kenderaan.
- Mengawal lalu lintas dalam sekolah apabila terdapat aktiviti /program
dalam sekolah.

 Minggu Keselamatan Jalan Raya
- Ceramah dan pameran
- Pertandingan melukis poster
- Kuiz keselamatan jalan raya

 Sudut keselamatan jalan raya
Mengadakan sudut keselamatan jalan raya seperti mengumpul buletin,
poster, keratan akhbar, risalah keselamatan jalan raya dan tanda-tanda
isyarat lalu lintas.

39

 Lawatan
Mengadakan lawatan sambil belajar ke tempat seperti JPJ, PUSPAKOM,
Polis Trafik JKJR dan hospital.

 Kerjasama dengan Agensi Swasta/Badan Bukan Kerajaan Mengadakan
kerjasama dengan pihak swasta seperti SHELL dan PETRONAS bagi aktiviti
pertandingan lalu lintas SHELL, Street Smart, kuiz dan pameran.

Asas penggunaan modul
Modul ini merupakan panduan dan rujukan untuk guru penasihat bagi melaksanakan
aktiviti Kelab Keselamatan Jalan Raya. Guru boleh mengubah suai masa dan aktiviti
mengikut keupayaan MBK, serta perlu sesuaikan mengikut peringkat sekolah rendah
dan sekolah menengah.

40

MODUL KESELAMATAN JALAN RAYA BERDASARKAN MINGGU
PERJUMPAAN (MINGGU 1 HINGGA 12)

Modul : Modul 1
Minggu
Aktiviti : Minggu 1

: Penggunaan dan Pentadbiran
- Mesyuarat Agung

Objektif : Pelantikan jawatankuasa baharu

Bahan : Minit mesyuarat yang lepas
Masa
Medium komunikasi : 3 jam

Langkah 1 : Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran

: Ucapan alu-aluan Pengerusi

Langkah 2 : i. Membincangkan dan mengesahkan minit mesyuarat kelab
Langkah 3 yang lepas

ii. Pengesahan minit mesyuarat
iii. Perkara-perkara berbangkit

: i. Memilih dan pelantikan jawatankuasa baharu
ii. Taklimat keselamatan dan disiplin murid semasa
menjalankan aktiviti

Langkah 4 : Membincangkan cadangan aktiviti kelab keselamatan jalan
Penutup
raya sepanjang tahun:
i. Kempen keselamatan jalan raya
ii. Lawatan sambil belajar
iii. Ceramah
iv. Pameran
v. Pertandingan dan lain-lain

: Ucapan penutupan

Latihan/ Pengukuhan/ :
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

41

Modul : Modul 2
Minggu : Minggu 2

Aktiviti : Pengenalan Kelab Keselamatan Jalan Raya
Objektif
: i. Menyenaraikan tentang bidang tugas jawatankuasa
kelab

ii. Merancang aktiviti mengikut jawatankuasa kecil/ biro

Bahan : Carta Organisasi Kelab Keselamatan Jalan Raya Sekolah
Masa
Medium komunikasi : 3 jam
Langkah 1
Langkah 2 : Penggunaan bahasa isyarat untuk MBK kurang upaya
pendengaran
Langkah 3
: Memperkenalkan Kelab Keselamatan Jalan Raya
Langkah 4
Penutup : Memberi penerangan tentang senarai tugas:
i. Pengerusi
ii. Naib pengerusi
iii. Setiausaha
iv. Bendahari
v. Ahli jawatankuasa

: Perbincangan perancangan aktiviti mengikut jawatankuasa
kecil biro seperti:
i. Hebahan
ii. Peralatan dan bahan aktiviti kelab
iii. Perhubungan luar
iv. Dana kelab/ sumbangan
v. Biro-biro lain

: Pembentangan perancangan aktiviti oleh jawatankuasa
kecil/ biro

: Penghargaan ucapan tahniah dan terima kasih
atas kerjasama ahli-ahli

Latihan/ Pengukuhan/ :
Intervensi

Catatan:

Bagi MBK kurang upaya penglihatan dan MBK kurang upaya pendengaran aktiviti yang
dijalankan adalah mengikut kesesuaian dan keupayaan individu serta bimbingan
daripada guru pembimbing.

42