หน่วย1 ปก

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคดิ และ
ววิ ฒั นาการดา้ นคณุ ภาพ

ใบความรูร้ ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคิดและวิวฒั นาการด้านคณุ ภาพ สปั ดาห์ที่

หวั ข้อเน้ือหา
1.1 ความหมายของคุณภาพ
1.2 วิวฒั นาการของคุณภาพ
1.2.1 ยุคก่อนการปฏวิ ัตอิ ุตสาหกรรม
1.2.2 ยุคหลงั การปฏวิ ัติอุตสาหกรรม
1.2.3 ยุคหลงั สงครามโลกคร้งั ท่ี 2
1.2.4 ยุคโลกาภิวตั น์
1.2.5 คณุ ภาพสำหรบั อตุ สาหกรรมในอนาคต
1.3 ความหมายของคุณภาพตามมิติตา่ ง ๆ
1.3.1 คณุ ภาพกบั การประกันคุณภาพ
1.3.2 คณุ ภาพกับการบรหิ ารคุณภาพ
1.3.3 คณุ ภาพกับวิศวกรรมคณุ ภาพ
1.3.4 คุณภาพกับการบริหารธรุ กจิ

จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤตกิ รรม
1. อธบิ ายความหมายของนกั วชิ าที่ใหค้ วามหมายของคุณภาพไดอ้ ยา่ งถูกต้อง
2. อธิบายความหมายเกี่ยวววิ ฒั นาการของคุณภาพไดอ้ ย่างถูกตอ้ ง
3. อธิบายนยิ ามของความหมายของคณุ ภาพตามมิติตา่ งๆได้อย่างถูกต้อง

ใบความรู้รายวิชา 02-250-205 การควบคมุ คณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคิดและวิวัฒนาการดา้ นคุณภาพ สปั ดาหท์ ี่

สาระสำคัญ
ในกระบวนการทางธุรกิจทั้งภาคการผลิตและภาคบริการ ล้วนแต่มีจุดประสงค์เช่นเดียวกันคือ ทำอย่างไรให้

สามารถผลิตแล้วสามารถขายได้ โดยความสามารถในการขายได้ของผลิตภณั ฑจ์ ะขน้ึ อยู่กบั สภาวะการแข่งขนั ด้านการตลาด
เป็นสำคญั กล่าวคอื ในภาวะทตี่ ลาดมกี ารแขง่ ขนั ไม่สงู มากนัก การผลิตผลิตภัณฑใ์ หข้ ายได้กม็ ใิ ช่เร่อื งยากลำบากนักแต่ในยุค
ที่มีการแข่งขันแบบไร้พรมแดน การผลิตผลิตภัณฑ์ให้สามารถขายได้ถือว่าเป็นสิ่งที่ท้าทายความสามารถของนักการผลิต
ทั้งสิ้น อย่างไรก็ตาม ไม่ว่าการแช่งขันด้านตลาดจะอยู่ในระดับใดก็ตาม ความสามารถในการขายได้ของผลิตภัณฑ์ จะขึ้นอยู่
กับผู้ตัดสินใจเป็นสำคัญคือ ผู้ซื้อและผู้ใช้ผลิตภัณฑ์ดังกล่าว และผู้ซื้อหรือผู้ใช้ผลิตภัณฑ์จะอาศัยการพิจารณาเพื่อการ
ตัดสินใจซอ้ื ผลิตภัณฑห์ รอื ไม่จากคุณภาพของผลิตภณั ฑ์เปน็ สำคัญ

ในบทนี้จะกล่าวถึงความหมายและแนวคิดของคุณภาพเพื่อให้ผู้อ่านได้ทำความเข้าใจกับความหมายของคุณภาพ
ก่อนท่จี ะศึกษาถึงวิธกี ารและเทคนิคการควบคุมคุณภาพต่อไป
1.1 ความหมายของคณุ ภาพ
นับตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน มีนักวิชาการจำนวนมากได้พยายามให้ความหมายของคุณภาพ หรือ Quality ไว้ โดยความหมาย
ต่าง ๆ ที่เสนอไว้มีทั้งที่มีความคล้ายคลึงกันและที่มีความแตกต่างกัน เนื่องจากอธิบายกันคนละแนวความคิด สำหรับ
ความหมายท่มี กี ารอ้างองิ ถึงมาก ๆ ประกอบด้วย

show hart (1931, p. 37) ได้ให้นิยามของคุณภาพว่าหมายถึงความดี (goodness) ของสิ่งที่สนใจและยังได้อ้างถึง
ความหมายในกาษาลาตินว่า คำว่า guilty มาจากคำว่า quaเs ที่หมายถึง วิธีการในการสร้าง(how constructed) คือ การ
กำหนดว่าจริง ๆ แล้วผลิตภัณฑ์คืออะไร โดยจะเรียกลักษณะที่อธิบายดังกล่าวว่าคุณภาพ และ Stewart (1931. p. 4) ได้
กำหนดคณุ ภาพใน 2 ลกั ษณะคือ ความแตกตา่ งของผลิตภณั ฑโ์ ดยธรรมชาติ และผดิ ธรรมชาติ

Deming (1951 p. 5) ได้ให้ความหมายของคุณภาพผ่านการควบคุมคุณภาพโดยสถิติว่า คุณภาพคือ การออกแบบ
ผลติ ภัณฑแ์ ละการผลติ ให้ตรงตามแบบทีก่ ำหนดเพ่ือตอบสนองต่อความตอ้ งการของผู้บรโิ ภค ดังนน้ั คุณภาพประกอบดว้ ย 2
ดา้ นคอื คณุ ภาพในการออกแบบ และคุณภาพแห่งความถูกต้อง

Juran (Gryna (2001. P. 4) ได้ให้นยิ ามของคุณภาพว่า ความเหมาะสมในการใชง้ าน (fitness for use) หรอื การสร้าง
ความพึงพอใจและความจงรักภักดีแก่ลูกค้า (customer satisfaction and loyalty)ซึ่งการสร้างความจงรักภักดีและความ
พึงพอใจของลูกค้านี้ ผลิตภัณฑ์จะต้องประกอบด้วยลักษณะเด่นของผลิตภัณฑ์ (product feature และปราศจากความไร้
ประสทิ ธิภาพของผลิตภณั ฑ์ (Itreedom from productdeficiencies)

ใบความรู้รายวชิ า 02-250-205 การควบคุมคุณภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคดิ และววิ ัฒนาการดา้ นคุณภาพ สปั ดาหท์ ี่

Ishikawa (1990, p. 27) ได้ให้ความหมายคุณภาพใน 2 ด้าน คือ ความง่ายในการใช้งาน (easy touse) ซึ่งถือเป็น
คุณภาพที่มองไปข้างหน้า (torward - looking quality) และความปราศจากข้อบกพร่อง(absence of laws) ซึ่งถือเป็น
คุณภาพท่มี องไปชา้ งหลงั (backward - looking quality)

Kano (1986, P. 13-15) ได้กำหนดคุณภาพไว้ 2 แนวความคิดคือ แนวความคิดดั้งเดิม (classicalidea) ที่หมายถึง
ระดับแห่งความถูกต้องตรงตามมาตรฐาน (degree of conformance to a standard) และแนวความคิดสมัยใหม่ ท่ี
หมายถึง ความพึงพอใจของผู้ใช้ (user's satisiaction) นอกจากนี้ Kano ได้แบ่งคุณภาพออกเป็น 2 ด้านคือ คุณภาพที่มี
เสน่ห์ (attractive quality) ซึ่งจะทำให้ยอดขายเพ่ิมข้ึน และคุณภาพทีจ่ ำเป็นต้องมี (must-be quality) ซึ่งจะทำให้ต้นทุน
สูงขน้ึ

Harry (2000, p. 6) ได้ให้ความหมายของคุณภาพอย่างสั้น ๆ ว่าคือระดับที่ดีที่สุดของคุณค่า(value entitlement)
โดยให้คำขยายคำว่า คณุ ค่า (value) วา่ หมายถึง มลู คา่ ทางเศรษฐศาสตร์ อรรถประโยชน์เชิงปฏบิ ัติ (practical uility) และ
ความพร้อมใช้ (availabity) ตลอดจนให้ความหมายคำว่าระดับที่ดีที่สุด(entitlement) ว่า คือระดับของความคาดหวังที่มี
ความถกู ตอ้ งทสี่ ุดในการผลติ ผลิตภัณฑ์ท่ีให้กำไรได้สูงสุด(ในมมุ ผผู้ ลิต) และมีคณุ ภาพท่ีสูงสุดภายใต้ราคาต่ำที่สุด (ในมุมของ
ผู้ซ้อื )

Taguchi (1986, p. 1) ได้ให้ความหมายของคุณภาพว่าหมายถึง ความสูญเสียทั้งหมดที่มีต่อสังคมอันเนื่องจาก
ผลิตภัณฑน์ ับจากการสง่ มอบ (the loss a product causes to society after being shipped) โดยความสญู เสียดังกล่าว
อาจจะจำกัดไว้ 2 ประเภท คือ ความสูญเสียเนื่องจากความแปรผนั ของหน้า (variability of function) และความสูญเสียท่ี
เกิดจากอิทธิพลข้างเคียง (harmful side effect)

ISO 8402 (1994) ได้ให้ความหมายของคุณภาพว่าหมายถึง คุณลักษณะเบ็ดเสร็จของสิ่งที่ให้ความสนใจที่จะแสดงให้
เห็นว่ามีความสามารถต่อการตอบสนองต่อความตอ้ งการทั้งที่ระบุและที่ต้องแปลความ(totality of characteristics of an
entity that bear on its ability to satisty stated and implied needs)

นอกจากนี้แล้ว Garvin (1988, p. 40-41) และ Evans J.R. and W.M. Lindsay (2002, p. 11-15)ยังได้ทำการ
กำหนดนิยามของคุณภาพภายใต้แนวความคิดวงจรการผลิตผลิตภัณฑ์ 5 ประการคือ แนวความคิดความเด่น
(ranscendent) แนวความคิดบนพ้ืนฐานของผลติ ภัณฑ์ (product based) แนวความคิดบนพืน้ ฐานของผู้ใช้ (user based)
แนวความคิดบนพื้นฐานการผลิต (manufacturing based) และแนวความคิดบนพื้นฐานการผลิต (manufacturing
based) โดยแตล่ ะแนวความคิดจะอยู่บนพืน้ ฐานในมมุ มองของใคร ดงั แสดงในรูปที่ 1.1

ใบความรูร้ ายวชิ า 02-250-205 การควบคุมคณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยที่ 1 แนวความคิดและวิวฒั นาการด้านคณุ ภาพ สัปดาหท์ ี่

คุณภาพบนความเดน่ และ คุณภาพบนพน้ื ฐานผู้ใช้
บนพน้ื ฐานผลิตภณั ฑ์

ความตอ้ งการ การตลาด
การออกแบบ
ลูกคา้

คุณภาพบนพื้นฐาน
คุณคา่

ผลติ ภณั ฑแ์ ละบรหิ าร การผลติ คุณภาพบนพ้นื ฐาน
การขาย การผลิต

รปู ท่ี 1.1 คุณภาพในมุมมองของวงจรผลิตภณั ฑ์

( ที่มา : หนงั สือหลักการการควบคมุ คณุ ภาพ หน้าที่ 5, กิตติศักดิ์ พลอยพานิชเจริญ, 2551, กรงุ เทพฯ : ส.ส.ท )

Shiba et. al. (1993 p. 1) ได้ให้ความหมายของคุณภาพตามวิวัฒนาการด้านการบริหารคุณภาพ ที่ประกอบด้วย
ในยุคผกู ขาด คณุ ภาพจะหมายถึงความเหมาะสมกับมาตรฐาน (itness to standard) ยคุ ทม่ี ีการแช่งชัน คุณภาพจะหมายถึง
ความเหมาะสมในการใช้งาน (itness to นse) ในยุคที่มีการแช่งชันมากคุณภาพจะหมายถึง ความเหมาะสมกับต้นทุน
(itness to cost) และในยุคโลกาภิวัตน์ คุณภาพจะหมายถึงความเหมาะสมกับความต้องการซ่อนเร้น (itness to latent
requirement) นอกจากนี้แล้ว กิติศักด์ิ (2547 b. หน้า 10-15) ยังได้ให้ความหมายคุณภาพตามสภาวะการแช่งชันของ
ตลาดโดยอาศัยวิวัฒนาการดันอุตสาหกรรมเป็นเกณฑ์กำหนด ซึ่งประกอบด้วยในยุดการผลิตเชิงมวลจะนิยามคุณภ าพว่า
คุณภาพคือการตรงต่อข้อกำหนดเฉพาะ (conformance to specification) ในยคุ แหง่ การแข่งขัน จะนิยามคุณภาพว่า คุณ
ภพคือการสร้างความพึงพอใจต่อลูกค้า (customer satisfaction) และในยุคโลกาภิวัตน์ จะนิยามคุณภาพคือ การสร้าง
ความประทับใจต่อลูกค้า (customer deight) และจัดเป็นกลยุทธ์ในการสร้างความสามารถในการแช่งชันทางธุรกิจ
(business strategy) โดยแนวความคิดของคุณภาพของกติ ศิ กั ดิ์จะอยใู่ นมุมมองจากผ้ผู ลติ เสมอ

ใบความรูร้ ายวิชา 02-250-205 การควบคมุ คณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยที่ 1 แนวความคิดและวิวัฒนาการดา้ นคุณภาพ สัปดาหท์ ี่

1.2 ววิ ัฒนาการของคุณภาพ
จากความหมายของคำว่าคุณภาพที่ได้กล่าวถึงในหัวข้อ 1. 1 นั้น จะพบว่าคุณภาพจะมีความหมายแตกต่างกันออกไป

ซึ่งขึ้นกับยุคสมัยและสภาวะของธุรกิจ ตลอดจนมุมมองด้านคุณภาพที่มีความแตกต่างจึงมีความจำเป็นต้องมีการทำความ
เขา้ ใจกับความหมายโดยรวมของคำว่าคุณภาพโดยการศึกษาถงึ วิวฒั นาการดา้ นคุณภาพ
1.2.1 ยคุ ก่อนการปฏิวัติอุตสาหกรรม

ตั้งแต่ยุคโบราณ มนุษย์มีความสนใจในเรื่องคุณภาพเสมอมา โดยอาจกล่าวได้ว่า คุณภาพ หมายถึงความดี
(goodness) ของผลิตภัณฑ์ ดงั ที่ Shewhart (1931) ได้ระบไุ ว้ แต่ปญั หาคณุ ภาพยังคงเป็นปัญหาด้านอัตวสิ ยั (subjective)
เนอ่ื งจากผู้ผลติ และผู้ใช้มกั เป็นคนคนเดยี วกัน จงึ ไมม่ คี วามจำเปน็ ต้องมีการจัดการใด ๆ

ปัญหาคุณภาพได้รับการพัฒนาจนถึงยุคแรงงานฝีมือ (crafimanship) ในช่วงปี ค.ศ. 1700-900 ที่เริ่มมีการผลิต
จำนวนมากโดยช่างฝีมือทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของลูกมือ และในปี ค.ศ. 1798อีลิ วิทนี (Eli Whiney ได้เสนอ
แนวความคิดเกี่ยวกับความสมารถในการแทนกันได้ (interchangablity) สำหรับชิ้นส่วนต่าง ๆ เพื่อเป็นแนวความคิดของ
คณุ ภาพ และถือว่าแนวความคดิ ดังกลา่ วน้เี ป็นแนวความคดิ แรกสุดสำหรับคณุ ภาพเพ่ือการจดั การการผลติ
1.2.2 ยุคหลังการปฏิวตั ิอตุ สาหกรรม

ในยุคของการปฏิวัติอุตสาหกรรม ที่ประเทศอังกฤษ ฝรั่งเศส ได้ริเร่ิมนำเครือ่ งจักรมาแทนแรงงานคนทำให้ระบบการ
ผลิตเริ่มมีความสลับซับซ้อนยิ่งขึ้น เนื่องจากมีการแบ่งงานออกเป็นส่วนงานย่อย ๆ และวิศวกรชาวอเมริกัน เทเลอร์
(Frederick Taylor) ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นบิดาแห่งวิทยาการจัดการ ได้สร้างแนวความคิดในการแบ่งหน้าที่วางแผนออกมาจาก
หน้าที่ด้านการปฏิบัติการ โดยมอบหมายให้ผู้จัดการและวิศวกรทำหน้าที่การวางแผนงาน ในขณะที่หัวหน้างานและ
พนักงานทำหน้าที่ดา้ นการปฏบิ ัตกิ าร

ในยคุ น้เี อง เรมิ่ มีการจดั รปู แบบการผลติ ใหม่ในรูปแบบสายงานการประกอบ (assembly line) ตามแนวทางของ เฮนรี
ฟอรด์ (Henry Ford) และในช่วงปี ค.ศ 1920-1940 บรษิ ทั Western Electic จำกดั ได้เริม่ จัดต้ังแผนกตรวจสอบขึ้นมาเพื่อ
ทำหน้าที่ตรวจสอบคุณภาพ ดังนั้น ในยุดนี้อาจจะกำหนดนิยามของคุณภาพว่า คุณภาพ คือ ความตรงต่อข้อกำหนดเฉพาะ
(conformance to specification) โดยที่ข้อกำหนดเฉพาะนี้ จะหมายถึงเกณฑ์สำหรับการตรวจสอบคุณภพของผลิตภัณฑ์
ท่ีได้รับการออกแบบข้นึ มา โดยอาจจะเรียกคณุ ภาพนว้ี า่ คณุ ภาพแห่งความถูกต้องในการผลิต (quality of contormance)
หรอื คณุ ภพทป่ี ราศจากความไรป้ ระสิทธิภาพของผลิตภณั ฑ์ (freedom from product deficiencies)
ในยุคนี้ บริษัท Western Electric จำกัด ได้ทำการวิจัยและพัฒนาวิธีการควบคุมคุณภาพขึ้นมามากทั้งแผนการชักส่ิง
ตัวอย่างเพื่อการยอมรับ (acceptance sampling plan) ของดอดจ์ (Harold Dodge) และแผนภูมิควบคุมของชิวฮาร์ท
(Walter Shewhart)

ใบความร้รู ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคุณภาพ Quality Control

หน่วยที่ 1 แนวความคิดและววิ ฒั นาการด้านคณุ ภาพ สัปดาหท์ ี่

ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 (๑.ศ. 1941-1945) ถือเป็นยุคที่มีการก้าวกระโดดด้านการควบคุมคุณภาพมากที่สุด
เพราะสหรัฐอเมริกาได้ระดมนักวิชาการด้านคุณภาพจำนวนมากมาจัดการเก่ยี วกับการผลิตอาวธุ ของกองทัพ โดยยุดนี้ทำให้
เกดิ การพฒั นาแผนการซักส่ิงตัวอย่างที่ต่อมาพัฒนาเป็น MIIL-STD-105A ของกระทรวงกลาโหมสหรัฐอมริกา ตลอดจนการ
พัฒนาแผนภูมิควบคุมให้เป็นประโยชน์ยิ่งขึ้นต่อการควบคุมคุณภาพของกระบวนการ หรือที่รู้จักกันในเวลาต่อมาว่าการ
ควบคมุ กระบวนการโดยอาศยั สถิติ (Statistical Process Control ; SPC)
1.2.3 ยุคหลังสงครามโลกคร้งั ท่ี 2

ในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอมริกยังคงเป็นผู้นำด้านเทคโนโลยีคุณภาพ โดยในปี ค.ศ.1957 ไฟเกนบวม
(A.V.Feigenbaum) ได้เสนอแนวความคิดเกี่ยวกับการควบคุมคุณภาพที่ทุกคนมีส่วนร่วม(Total Qualty Contro! : Toc)
ซ่ึงไดร้ บั การพัฒนาเปน็ การบรหิ ารคณุ ภาพโดยรวม (Total QualityManagement) ในเวลาตอ่ มา

สำหรับเทคโนโลยีคุณภาพได้รับการเผยแพร่อย่างจริงจังและเป็นระบบในประเทศญี่ปุ่น โดยนักการ คุณภาพที่มี
ชื่อเสียง 2 ท่านคือ เดมมิ่ง (Deming) และจูราน Juran) ได้มีส่วนสำคัญอย่างมากในเทคโนโลยีการควบคุมคุณภาพ ในการ
บรรยายเมื่อเดือน กรกฎาคม ค.ศ. 1951 และ ค.ศ. 1954 โดยลำดับ และในปี ค.ศ. 1962 อุตสาหกรรมญี่ปุ่นได้เริ่มพัฒนา
รปู แบบการควบคุมคุณภาพรูปแบบใหม่ที่เน้นการพฒั นาองค์กร โดยการพฒั นาหนว่ ยงานและการพัฒนาบคุ ลากรในรูปแบบ
ทเี่ รยี กว่า ตวิ ซเี ซอรเ์ คิล (OC Circle) และประมาณปี ค.ศ. 1972 ศาสตราจารย์โยจิ อาคะโอะ (Yoji Akao) ได้พฒั นารปู แบบ
การจัดการการออกแบบผลิตภัณฑ์ ท่ีบูรณาการการออกแบบแนวความคิด การออกแบบผลิตภัณฑ์และการออกแบบ
กระบวนการเข้าดว้ ยกัน โดยเรยี กว่าการแปรหนา้ ท่ีด้านคุณภาพ (quality function deployment ; OFD) โดยผลดงั กล่าว
ทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่ตรงกับความต้องการของลูกค้า ดังนั้น ในยุดนี้อาจจะนิยามความหมายของคุณภาพได้ว่า คุณภาพ
หมายถงึ การตอบสนองตอ่ ความต้องการของลูกคา้ หรือ การสรา้ งความพึงพอใจตอ่ ลกู ค้า (customer satisfaction)
1.2.4 ยคุ โลกาภิวตั น์

ในช่วงปี ค.ศ. 1980-1990 มีการเปลี่ยนแปลงกติกาสังคมโลกอีกคร้ังนบั ตัง้ แต่สิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 นั่นคือ ผล
จากการล่มสลายของสหภาพโซเวียตรัสเชีย และการรวมตัวเป็นสหภาพยุโรป ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงกติกาการค้าโลกจาก
ระบบกำแพงภาษเี ปน็ การคา้ เสรี ซ่ึงทำให้อตุ สาหกรรมอยู่ภายใตส้ ภาวะการแข่งขันทีร่ ุนแรงย่ิงขึน้

ในปี ค.ศ. 1987 มีการประกาศใช้มาตรฐานระบบการบริหารคุณภาพ อนุกรมมาตรฐาน ISO 9000.ขึ้นเป็นครั้งแรก
(มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขอีก 2 ครั้ง ในเวลาต่อมา คือปี ค.ศ. 1994 และ ค ศ. 2000) มีการประกาศใช้มาตรฐานรางวัล
คุณภาพแห่งชาติของอเมริกา (Malcolm Baldrige) และรางวัลคุณภาพแห่งยุโรป (European Quality Award) และผล
จากความกา้ วหน้าดา้ นเทคโนโลยีสารสนเทศ ส่งผลให้การสร้างคุณภาพของอตุ สาหกรรมอเมรกิ นั ข้ึนมาเป็นผู้นำอีกครั้ง

ใบความรรู้ ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยที่ 1 แนวความคดิ และวิวัฒนาการด้านคุณภาพ สปั ดาห์ท่ี

ในปี ค.ศ. 1991 ประเทศไทยไดป้ ระกาศใช้มาตรฐานแห่งชาตสิ ำหรับระบบการบริหารคุณภาพ มอก. /ISO 9000 นอกจากน้ี
อุตสาหกรรมไทยได้เร่ิมต้นมีการใชส้ ถติ ิในการควบคุมคุณภาพ (SOC) ขึ้นตั้งแต่ประมาณปี ค.ศ. 198 ซึ่งในระยะแรกยังคงมี
การประยกุ ตท์ ่ีจำกดั อยใู่ นกลุ่มอตุ สาหกรรมอิเลก็ ทรอนิกส์ในปี ค.ศ. 1989 บรษิ ทั Motorola จำกัด รวมถงึ บริษทั GE จำกัด
ได้เริ่มมีการใช้โปรแกรมการปรับปรุงคุณภาพอย่างก้าวกระโดด (breakthrough) ที่เรียกว่า Six Sigma สำหรับในประเทศ
ไทย บริษัทSeagate Technology (Thailand) จำกัด เป็นบริษัทแรกในประเทศไทยที่มีการนำ Six Sigma มาประยุกต์ใช้
อย่างได้ผล และมีการเผยแพร่ไปสู่อุตสาหกรรมอื่น ๆ อย่างรวดเร็ว สำหรับในวงการศึกษานั้น มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระ
จอมเกล้าชนบุรี (มจธ.) เป็นองค์กรแรกที่ได้มีการนำระบบ Six Sigma มาใช้สำหรับการวิจัยมหาวิทยาลัย (university
research ; UR)

นบั ต้งั แต่ปี ค . ศ 1995 เป็นต้นมา อตุ สาหกรรมไทยมกี รตื่นตัวกับการบริหารคุณภาพคอ่ นข้างมาก เชน่ การประยกุ ต์ใช้
ระบบการบริหรคุณภพโดยรวม (TOM) ของกลุ่มบริษัทเครือซิมนต์ไทย และในปี ค ศ. 2001 บริษัทไทยอะคิลิคไฟเบอร์
(ประเทศไทย) จำกัด และบริษัทไทยคาร์บอนแบล็ค จำกัด (มหาชน)เป็นบริษัทแรกในประเทศไทยที่ได้รับการรับรองรางวัล
เดมมิ่ง (นานาชาติ) รวมถึงปี ค.ศ 2002 ที่บริษัทปูนซิมนต์ไทย ทุ่งสง จำกัด (มหาชน) เป็นบริษัทของคนไทยบริษัทแรกที่
ได้รับการรับรองรางวัลเดมมิ่ง (นานาชาติ)และในปี ค.ศ. 2006 บริษัไทยอะติลิไฟบอร์ จำกัด ก็เป็นบริษัทในประทศไทย
บริษัทแรกที่ได้วับการรับรองให้ได้รับรางวัล Japan Quaiy Meda! ของ งUS: นอกจากนี้แล้ว เมื่อวันที่ 5 กันยายน ค ศ.
1996 ยังมีการเริ่มต้นโดรงการรางวัลคุณภพแห่งชาติ (Thaland Qualty Award : TOA) โดยมีสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ
และสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติเป็นหน่วยงานหลัก โดยรางวัลดังกล่าวมีพื้นฐานมาจากรางวัล
คุณภาพแห่งชาติของประเทศสหรัฐอเมริกาจากที่กล่าวมาจะพบว่าคุณภาพในความหมายของยุคโลกาภิวัตน์นี้ควรจะได้รับ
การนิยามว่า หมายถึง การสร้างความประทับใจแก่ลูกค้า (customer delight) หรือการสร้างคุณภาพให้เหนือกว่า
ความคาดหวังของลกู ค้า
1.2.5 คณุ ภาพสำหรับอตุ สาหกรรมในอนาคต

นับจากปี ค.ศ. 2000 เป็นต้นมา การแช่งขันในโลกธุรกิจเป็นไปอย่างไร้ชอบเขตบนกติกาใหม่ที่ว่าด้วยความร่วมมือ
และแช่งชนั อุตสาหกรรมมงุ่ สุระบบการผลติ แบบล็อตเลก็ ๆ ทต่ี อ้ งการระดบั ความสมำ่ เสมอด้านคณุ ลกั ษณะของผลติ ภัณฑ์ท่ี
สูงภายใต้ราคาซื้อขายที่ถูกลง อันเป็นผลจากกลไกด้านการตลาดเสรี กอปรกับวิวัฒนาการอย่างรวดเร็วของเทคโนโลยี
สารสนเทศ (T) และระบบการสื่อสารและสารสนเทศ (ICT) – ทำใหอ้ ุตสาหกรรมต้องมุ่งปรับตวั ใหต้ น้ ทุนต่ำท่ีสดุ ทจี่ ะสามารถ
แข่งขันได้ อุตสาหกรรมจะต้องมี ความคล่องตัว (agile) และตอบสนองอย่างรวดเร็ว (quick response) ทำให้ระบบ
คณุ ภาพท้งั หมดขึ้นอยกู่ ับการออกแบบผลิตภัณฑ์อย่าถกู ต้องและรวดเรว็ ปัจจัยแหง่ ความสำเรจ็ ที่สำคัญของธรุ กจิ

ใบความรรู้ ายวิชา 02-250-205 การควบคมุ คณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยที่ 1 แนวความคดิ และววิ ฒั นาการด้านคณุ ภาพ สปั ดาหท์ ี่

จะขึ้นอยู่กับความสามารถในการวิจัยและพัฒนาของบุคลากรโดยในยุคนี้อาจนิยามคุณภาพได้ว่า คุณภาพ คือ การสร้าง
ความประทับใจต่อลูกค้าอย่างเบ็ดเสร็จ (total customer delight) โดยคำว่าเบ็ดเสร็จ ( total) จะมีความหมายที่
ครอบคลมุ ถงึ ส่งิ ทมี่ ีความเหนอื กว่าคู่แขง่ ในทุกๆด้าน ทีป่ ระเมนิ โดยลูกคา้

วิวัฒนาการด้านคุณภาพที่กล่าวมาทั้งหมดสามารถสรุปเป็นประเด็นสำคัญได้ดังตารางที 1.1 และผู้ที่สนใจใน
รายละเอียดของหัวข้อนค้ี วรศกึ ษาเพิม่ เตมิ จาก Evans and Lindsay
1.3 ความหมายของคณุ ภาพตามมติ ติ ่าง ๆ
จากความหมายของคณุ ภพที่มีความหลากหลายของนักวิซาการต่าง ๆ ตามหวั ขอ้ 1.1 และจากวิวัฒนาการด้านคุณภาพจาก
อดีตถึงปัจจุบันตลอดจนการคาดการณ์สำหรับคุณภาพในอนาคตตามหัวข้อ 12แม้จะพบว่าคุณภพเป็นคำที่มีความหมาย
หลากหลาย ไมส่ ามารถจับต้องได้ แตถ่ า้ พิจารณาใหด้ ีแลว้ ในทกุ ความหมายและมุมมองของคุณภาพนัน้ นิยามของ คุณภาพ
ก็ล้วนแล้วแต่มีจุดประสงค์ร่วมกันคือ ความพยายามให้ผลิตผลิตภัณฑ์ที่สามารถขายได้ เพื่อให้ประสบผลสำเร็จในการ
บริหารธุรกิจ (ดูนิยาม 1.1) เช่นในกรณีของเถ้าแก่เฮง (ดูกรณีอภิปรายที่ 1) และในทุก ๆ นิยามหรือความหมายนั้น คำว่า
"คณุ ภาพ" กข็ น้ึ อยู่กบั การตัดสนิ ใจของลูกคา้ ทงั้ สิ้น

นยิ าม 1.1

การบริหารธุรกิจ คือ กระบวนการในการบ่งชี้ถึงกจิ กรรมทีจ่ ำเป็น ตลอดจนการจัดการกิจกรรมดังกล่าวเพื่อให้
องค์กรมีผลการประกอบการสงู สดุ ในกจิ การเก่ียวกบั การคา้ และการบริการภายใตห้ ลกั การธรรมาภิบาล

กรณอี ภิปราย
เถ้าแก่เฮง เจ้าของรา้ นอาหารขา้ วต้มปลาเฮงโภชนา เป็นคนทมี่ ีความพิถีพิถันกับการปรุงข้าวต้มปลามาก นับตั้งแต่
การต้มน้ำซุปด้วยโดรงกระดูกหมูด้วยไฟอ่อน ๆ ในระยะเวลาประมาณ 4-6 ชั่วโมง การเลือกซื้อปลาสด ๆ จากตลาดด้วย
ตนเอง การแล่เนอ้ื ปลาด้วยมีดคม ๆ และทำการปรงุ ในทนั ที ไมม่ ีการแล่ทิ้งไว้ก่อนเพราะรสชาตเิ นื้อปลาจะไมห่ วาน โดยการ
ปรุงขา้ วต้มปลา ถ้าแกเ่ ฮงจะปรุงดว้ ยตนเองแบบชามต่อชาม ไมว่ ่าจะมีคำสง่ั ซอ้ื จากลูกคา้ จำนวนมากเท่าไรกต็ าม
แม้ว่าอาหารจะเสิร์ฟลูกค้าอย่างล่าช้า แต่ลูกค้าจำนวนมากก็ยังคงเข้าคิวอุดหนุนข้าวต้มเถ้าแก่เฮงสมอมา ด้วย
ความพืงพอใจในรสชาติขา้ วต้มปลาท่ีมีนำ้ ซุปและเน้ือปลาสด ๆ เป็นเสนห่ ช์ วนชิม

ใบความรู้รายวิชา 02-250-205 การควบคุมคณุ ภาพ Quality Control

หนว่ ยที่ 1 แนวความคดิ และวิวฒั นาการดา้ นคุณภาพ สปั ดาห์ท่ี

อะไรคือความสำเร็จของข้าวต้มปลาเถ้าแก่เฮง ? ในกรณีนี้จะพบว่า รสชาติของข้าวต้มปลา ตลอดจนการรักษามาตรฐาน
อยา่ งเคร่งครัดในการปรงุ ข้าวตม้ (การปรุงขา้ วตม้ ปลาแบบชมตอ่ ชาม แมว้ ่าจะมคี ำสง่ั ซอ้ื จำนวนมากกต็ าม) คือ องคป์ ระกอบ
สำคัญที่ทำใหร้ ้านอาหารขา้ วต้มปลาเฮงโภชนาประสบความสำเร็จแต่ในมุมกลับ การดำเนินการขา้ งตน้ ก็ทำให้ลูกค้าจำนวน
มากต้องมารอคอยข้าวต้มปลาเป็นเวลานาน ลูกค้าบางรายต้องขอยกเลิกคำสั่งซื้อไปเพราะรอไม่ไหว เพราะนอกจากเถ้าแ ก่
เฮงก็จะมีเพียงภรรยาและลูกสาวเทา่ นั้นท่ีคอยเปน็ ลูกมือ ในสถานการณเ์ ช่นน้ี เถ้าแกเ่ ฮงควรดำเนินการประการใด

อย่างไรก็ตาม เพื่อประโยชน์ในการควบคุมคุณภาพที่จะได้กล่าวถึงต่อไปนั้น จะสามารถแยกความหมายคุณภาพตาม
แนวความคิดต่าง ๆ รวม 4 แนวความคิด คือการประกันคุณภาพ การบริหารคุณภาพวิศวกรรมคุณภาพ และการ
บรหิ ารธรุ กิจโดยมรี ายละเอยี ด ดงั น้ี

1.3.1 คณุ ภาพกบั การประกันคุณภาพ
ภายใต้กระบวนการทางธุรกิจ มีความจำเป็นที่ผูป้ ระกอบการต้องทำความเข้าใจกับความต้องการของลูกค้า แล้วดำเนินการ
ผลิตเพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่ตอบสนองต่อความต้องการดังกล่าว โดย Deming(1951, p. 8-9) ได้เสนอแนวทางใหม่สำหรับ
กระบวนการทางธุรกิจในการบรรยายแก่ผู้บริหารชาวญี่ปุ่นเมื่อเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1951 (ดังรูปที่ 1.2) ซึ่งเป็นรากฐาน
สำหรบั การบรหิ ารคุณภาพในเวลาตอ่ มา

ภายใต้แนวทางใหม่สำหรบั กระบวนการทางธรุ กิจน้ี มคี วามจำเปน็ อยา่ งย่ิงทผี่ ปู้ ระกอบการจะตอ้ งทำให้ได้ผลิตภัณฑ์ท่ี
ตรงกับความต้องการของลูกค้าและลูกค้ามีความมั่นใจในผลิตภัณฑ์ดังกล่าว โดยจะเรียกกระบวนการดังกล่าวนี้ว่า การ
ประกันคุณภาพ (quality assurance ; QA) (ดูนิยาม 12) เช่น ในกรณีถ้าแก่เฮง จะมีกิจกรรมการประกันคุณภพหลาย
ประการด้วยกนั อาทิ การต้มน้ำซปุ ดว้ ยไฟออ่ น ๆ การเลอื กซือ้ ปลา การแล่เนอ้ื ปลาด้วยมดี คม ๆ และไมค่ า้ งไว้ ฯลฯ

นยิ าม 1.2

การประกันคุณภาพ คอื กระบวนการในการบง่ ชีถ้ งึ กิจกรรมท่จี ำเป็นสำหรับการผลิตผลิตภณั ฑใ์ ห้ตรงกบั ความ
ต้องการของลกู คา้ และทำให้ลกู ค้ามคี วามมัน่ ใจในผลติ ภัณฑ์นบั ตงั้ แต่เวลาซ้ือ และการใชง้ านผลติ ภัณฑ์ตลอดอายุ

ใบความร้รู ายวชิ า 02-250-205 การควบคมุ คุณภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคดิ และวิวฒั นาการดา้ นคณุ ภาพ สัปดาหท์ ่ี

ดังนั้น ในการนิยามความหมายของคุณภพสำหรับการประกันคุณภาพนี้ มีความจำเป็นจะต้องทำการนิยามคุณภพ
ภายใตแ้ นวความคดิ บนพน้ื ฐานดา้ นผลติ ภณั ฑ์ (product-based quality)

นิยาม 1.3

คณุ ภาพ (บนพนื้ ฐานด้านผลติ ภณั ฑ์) คอื คุณลักษณะโดยรวมของผลติ ภัณฑท์ ่สี ามารถตอบสนองตอ่ ความคาดหวัง
ของลูกค้า ทัง้ ความคาดหวังที่ระบุ (stated) และทตี่ ้องแปลความ (implied) โดยพิจารณาจากการรบั รู้ของลูกคา้

1.3.2 คณุ ภาพกบั การบรหิ ารคุณภาพ
ภายใต้กระบวนการทางธุรกิจ ตามรูปที่ 1.2 นั้น ถ้าหากต้องการจะเพิ่มกำลังในการผลิตก็มีความจำเป็นต้องแบ่ง

กระบวนการทางธรุ กิจออกเป็นกระบวนการย่อย ๆ แลว้ มคี วามจำเป็นต้องเพ่ิมกระบวนการบรหิ ารเข้าไปเพื่อการผลักดันให้
ผลติ ภัณฑ์ทไ่ี ด้มปี ระสิทธิผลสงู สุดด้วยระบบการจัดการการผลติ ท่ีมปี ระสทิ ธิภาพสูงที่สุด

นยิ าม 1.4

การบริหารคณุ ภาพ คือ กระบวนการในการบ่งชแ้ี ละจัดการกิจกรรมท่ีจำเป็นต่อการทำใหบ้ รรลุจุดประสงคด์ ้าน
คุณภาพขององคก์ ร ( Gryna (2001, p. 11)

ตามกรณีอภิปราย 1 ถ้าหากเถ้าแก่เฮงต้องการจะลดการรอคอยของลูกค้าและการสูญเสียลูกค้าไปจำนวนหนึ่งแล้ว
เถา้ แก่เฮงก็มีความจำเปน็ ต้องมีการแบ่งกระบนการผลิตออกเปน็ กระบวนการย่อย ๆ ดงั รปู ที่ 13 และเมื่อมีการแบ่งออกเป็น
กระบวนการย่อยแล้ว เท่ากับเป็นการเพิ่มความสามารถเชิงปริมาณ (capacity)ให้กับกระบวนการ แต่ในเวลาเดียวกันก็จะ
กระทบต่อความสามารถเชิงคุณภาพ (capablity) ให้กับกระบวนการโดยทันที และในกรณนี ้ีลูกค้าอาจจะไม่มีความม่ันใจใน
รสชาติของข้าวต้มปลาอีก เพราะมิได้รับการปรุงรสจากเถ้าแก่เฮงโดยตรง ในกรณีนี้ เถ้าแก่เฮงคือเครื่องหมายแห่งการ
ประกนั คุณภาพให้กับลกู ค้า) ดังนนั้ ภารกิจท่ตี ้องดำเนนิ การในทนั ทคี ือ การจัดทำมาตรฐานการทำงานในแต่ละขั้นตอน และ
เถา้ แกเ่ ฮงจะตอ้ งเปลี่ยนหน้าท่มี ารบั ผิดชอบด้านการบริหารคุณภาพแทน (จะไดก้ ล่าวถงึ รายละเอียดตอ่ ไปในหวั ข้อ 3. 4)

ใบความรรู้ ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคุณภาพ Quality Control

หน่วยท่ี 1 แนวความคดิ และวิวฒั นาการด้านคณุ ภาพ สัปดาห์ท่ี

นยิ ามท่ี 1.5

คุณภาพ (บนพื้นฐานด้านคุณค่า) คือ การสร้างความพึงพอใจต่อลูกค้า (โดยลูกค้าจะเปรียบเทียบคุณค่าที่ได้จาก
ผลิตภัณฑ์เทียบกับราคาเสมอ) ภายใต้เงื่อนไขที่ทำให้ได้กำไรสูงสุด (โดยผู้ผลิตสามารถเพิ่มคุณคาจากการผลิต
ได้มากทีส่ ดุ )

ดังนั้น ในการนิยามความหมายของคณุ ภาพสำหรับการบริหารคณุ ภาพนี้มคี วามจำเป็นต้องทำการนิยามคุณภาพภายใต้
แนวความคิดบนพื้นฐานคุณค่า (value-based quality) ตามนิยาม 1. 5 ซึ่งจะพบว่านิยามดังกล่าวมีความหมายในเชิง
นามธรรม (abstract)

ดังนั้น การเพิ่มคุณภาพแก่ผลิตภัณฑ์จึงหมายถึง การกำหนดระดับแห่งคุณค่าที่เหมาะสม โดยการกำหนดตันทุนที่
เหมาะสมภายใตป้ ระโยชนก์ ารใชง้ านของผลติ ภณั ฑท์ ีล่ ูกค้าคาดหวัง
1.3.3 คณุ ภาพกบั วศิ วกรรมคุณภาพ

ภายใต้กระบวนการทางธุรกิจ ตามรูปที่ 1.2 ถ้าผู้ประกอบการมีความประสงค์จะตอบสนองต่อความต้องการของ
คณุ ภาพในเชิงรุกแล้ว ก็มีความจำเป็นต้องเร่มิ ตน้ จากการกำหนดความตอ้ งการลกู คา้ ท่ีอยูใ่ นภาษาของลูกค้า (voice of the
customer ; VOC) แล้วดำเนินการเปล่ียนเป็นความตอ้ งการของลูกค้าในภาษาของกระบวนการ จานั้น จึงทำการออกแบบ
แนวความคดิ ออกแบบผลติ ภัณฑ์และออกแบบกระบวนการให้ได้ผลิตภัณฑท์ ี่ตรงตามความต้องการของลกู ค้า และจะเรียก
นยิ ามของกระบวนการดังกลา่ วนว้ี า่ วศิ วกรรมคุณภาพดงั นยิ าม 1.6

นยิ าม 1.6

วิศวกรรมคุณภาพ คือ วิศวกรรมศาสตร์แขนงหนึ่งที่ประกอบด้วยการออกแบบทางวิศวกรรม และวิศวกรรมการ
ผลติ ท่ีม่งุ ลดต้นทุนของผลติ ภณั ฑ์โดยการลดความผนั แปรจากปจั จัยท่ีควบคุมได้ภายใต้การแปรเปลี่ยนของปัจจัยที
ไมส่ ามารถควบคุมได้ (noise factor)

ใบความรูร้ ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคุณภาพ Quality Control

หน่วยท่ี 1 แนวความคดิ และววิ ฒั นาการด้านคุณภาพ สปั ดาหท์ ี่

ในการกำหนดนิยามของคุณภาพในมมุ มองด้านวิศวกรรมคุณภาพ จึงเป็นการพิจารณาแบบได้อยา่ งเสียอยา่ งของตันทุน
ในการออกแบบและการผลติ กบั ความสูญเสยี ทีเ่ กิดขึน้ แก่ลูกค้าเนอ่ื งจากการใช้งานของผลติ ภณั ฑ์

ภายใต้แนวความคิดดังกล่าวนี้ Taguchi (1986) และ Taguchi et. al. (1989) ได้นิยามคุณภาพในรูปความสูญเสียที่มี
ความผนั แปรตามความเบ่ยี งเบนไปจากคา่ เป้าหมายของลักษณะคุณภาพของผลติ ภัณฑ์

ดังนั้นอาจนิยามความสูญเสียในรูปของฟังก์ชันกำลังสองของความเบี่ยงเบนจากค่าเป้าหมายของลักษณะคุณภ าพ โดย
ความสูญเสียดงั กล่าวจะนับต้ังแต่ผลิตภัณฑ์ได้รับการสง่ มอบให้แก่ลกู ค้า อย่างไรก็ตามกอ่ นที่จะมีการส่งมอบผลติ ภัณฑ์และ
ลูกคำตัดสินใจซอื้ ผลติ ภณั ฑ์น้นั ลูกค้าจะเริม่ ตน้ ให้ความสนใจกับคณุ ลักษณะด้านคุณภาพของผลิตภณั ฑ์ในรูปของแฟชน่ั มใิ ช่
หน้าที่การใช้งานของผลิตภัณฑ์ ดังนั้นผู้ประกอบการจึงต้องให้ความสนใจต่อคุณภาพที่มีเสน่ห์ (attractive quality) ของ
ผลติ ภัณฑด์ ว้ ย

นยิ าม 1.7
คุณภาพ (บนพื้นฐานผู้ใช้และสังคม คือ ความสูญเสียทั้งหมดที่มีต่อสังคม อันเนื่องมาจากผลิตภัณฑ์นับจากการส่ง
มอบ (Taguchi (1986, p. 1)

ในการนยิ ามคุณภพบนพื้นฐานของผใู้ ช้และสงั คมนี้ จะตอ้ งดำเนนิ การในกระบวนการออกแบบผลติ ภณั ฑ์ เพ่ือหาทาง
ลดความสญู เสียทไี่ ด้มีการคาดหมายล่วงหน้านับจากผลติ ภณั ฑไ์ ด้รบั การส่งมอบแลว้ และเรอ่ื ยไปจนกระทั่งกรกำจัดผลติ ภณั ฑ์
ภายหลังการใช้ ทง้ั น้รี วมถงึ ผลกระทบทมี่ ีต่อสังคมดว้ ย อาทิ การกำจัดขยะทีไ่ ด้จากผลิตภัณฑ์ การกำจัดมลภาวะทีผ่ ลิตภัณฑ์
สร้างขึน้ เป็นต้น
1.3.4 คณุ ภาพกับการบรหิ ารธรุ กิจ

ภายใต้กระบวนกรบริหารธุรกิจ (ดูนิยาม 1.1) มีดวามจำเป็นต้องดำเนินการให้ได้ผลประกอบการ สูงสุดภายใต้
หลักการธรรมมาภบิ าล ในกรณนี จี้ ะมีการกำหนดแนวความคดิ ของคุณภาพในฐานะกลยุทธ์ระดับธรุ กจิ (business strategy)
หรือกลยุทธ์ในการเพิ่มอำนาจการแช่งชันทางธุรกิจให้กับองค์กร และด้วยแนวความคิดของ Garvin (1988, p. 90), Juran
(จาก Gryna (2001, p. 6) และ Kaplan and Norton (2004) จะสามารถกำหนดคุณภาพในเทอมของแผนที่กลยุทธ์ดังรูปท่ี
1.4 และจะนิยามความหมายของคุณภาพบนพื้นฐานแนวความคิดความสามารถในการสร้างกำไร (profitability) ดังนิยาม
1.8

ใบความรูร้ ายวิชา 02-250-205 การควบคมุ คุณภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคดิ และวิวัฒนาการด้านคณุ ภาพ สัปดาหท์ ่ี

นยิ าม 1.8

คณุ ภาพ (บนพ้ืนฐานด้านความสามารถในการสร้างกำไร) คือ กลยุทธ์ในการสร้างอำนาจการแข่งข้นสำหรับการ

บรหิ ารธุรกจิ

กิติศักดิ์ (2547 b, หน้า 16) ได้กำหนดความสมั พันธร์ ะหวา่ งคณุ ภาพกับผลการประกอบการของกระบวนการทาง

ธุรกิจที่ประกอบด้วยการใช้ประโยชน์ (utilization) ที่สัมพันธ์กับการสร้างรายได้ และอันตราย(harmful)หรือความไร้

ประโยชน์จากการใช้งานที่สัมพันธ์กับด้านท่ีไมจ่ ำเปน็ รวมถึงกำหนดความสมั พันธ์กบั มิติ 2 ด้านของคุณภาพตามปรมาจารย์

ด้านคุณภาพของโลก (ดังได้กล่าวมาแล้วในหัวข้อที่ 1.1) ดังแสดงในตารางที่ 12 โดยลักการสำคัญในการดำเนินการด้าน

คุณภาพ คือ ความพยายามในการทำใหฟ้ ังก์ชันที่ให้เกิดการใช้ประโยชน์ที่ค่าสูงสุด แต่ในเวลาเดียวกันก็พยายามดำเนินการ

ควบคุมให้มิติด้านอันตรายทั้งทางตรงและผลข้างเคียงมีค่าน้อยที่สุด อาทิ การใช้ประโยชน์จากไฟฟ้าที่สร้างจากปรมาณู ก็

ควรจะมีการควบคุมอันตรายจากปรมาณู

ตารางที่ 1.2 คณุ ภาพในมิติ 2 ด้านของปรมาจารยค์ ณุ ภาพ (กิติศักดิ์ (2547))

ปรมาจารย์คุณภาพ การสร้างความพงึ พอใจตอ่ ลูกค้า การลดความไมพ่ งึ พอใจของลูกคา้

(สัมพนั ธก์ ับการสร้างรายได้) (สมั พนั ธก์ ับการลดต้นทนุ )

ชิวฮารท์ (Shewhart) ความผนั แปรจากสาเหตธุ รรมชาติ ความผนั แปรจากสาเหตุผิดธรรมชาติ

(random causes) (assignable causes)

เดมม่งิ (Deming) คณุ ภาพในการออกแบบ คณุ ภาพของความถกู ต้อง

(quality of design) (quality of conformance)

จรู าน (Juran) ลกั ษณะเดน่ ของผลติ ภณั ฑ์ ความปราศจากมีความไรป้ ระสทิ ธภิ าพ

(product feature) ของผลิตภณั ฑ์
(freedom from product

deficiencies)

ครอสบี้ (Crosby) การป้องกนั การตรวจสอบ

(prevention) (inspection)

อชิ กิ าวา่ (Ishikawa) คุณภาพแบบมองไปข้างหนา้ คณุ ภาพแบบยอ้ นหลงั

(forward looking) (backward looking)

คาโน (Kano) คุณภาพทีม่ เี สน่ห์ คณุ ภาพท่จี ำเป็นต้องมี

(attractive quality) (must-be quality)

คณุ ภาพ = กำไร รายได้ ตน้ ทนุ

ใบความรูร้ ายวชิ า 02-250-205 การควบคมุ คุณภาพ Quality Control

หนว่ ยท่ี 1 แนวความคดิ และววิ ัฒนาการด้านคุณภาพ สปั ดาห์ท่ี

แบบฝกึ หดั
คำชีแ้ จง
1. จงตอบคำถามต่อไปนี้

1.1) จงอธิบายว่า Deming ใหค้ วามหมายเกี่ยวกับความหมายของคณุ ภาพไวว้ า่ อย่างไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

1.2) อธิบายวา่ ววิ ัฒนาการของคุณภาพแบ่งออกไดก้ ่ยี ุค อะไรบา้ ง
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

1.3) ให้อธบิ ายถึง นิยาม 1.1 ของความหมายของคณุ ภาพตามมติ ิตา่ งๆ
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ใบความรรู้ ายวิชา 02-250-205 การควบคุมคุณภาพ Quality Control

หน่วยที่ 1 แนวความคดิ และวิวัฒนาการดา้ นคณุ ภาพ สัปดาหท์ ่ี

เฉลย

1.1) จงอธบิ ายว่า Deming ใหค้ วามหมายเก่ียวกับความหมายของคณุ ภาพไวว้ า่ อย่างไร
ตอบ Deming (1951, P. 5) ได้ให้ความหมายของคุณภาพผ่านการควบคุมคุณภาพโดยสถิติว่า คุณภาพ คือ การออกแบบ
ผลิตภัณฑ์และการผลิตให้ตรงตามแบบที่กำหนดเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภค ดังนั้น คุณภาพจะ
ประกอบดว้ ย 2 ด้านคือ คุณภาพในการออกแบบ และคณุ ภาพแห่งความถกู ต้อง

1.2) อธบิ ายว่าววิ ัฒนาการของคุณภาพแบง่ ออกไดก้ ยี่ คุ อะไรบ้าง
ตอบ 4 ยุค 1) ยุคก่อนการปฏิวตั ิอตุ สาหกรรม

2) ยุคหลงั การปฏิวัติอตุ สาหกรรม
3) ยุคหลังสงครามโลกครงั้ ที่ 2
4) ยคุ โลกาภวิ ฒั น์

1.3) ใหอ้ ธิบายถึง นยิ าม 1.1 ของความหมายของคุณภาพตามมิติตา่ งๆ
ตอบ นิยาม 1.1 การบริหารธุรกิจ คือ กระบวนการในการบ่งชี้ถึงกิจกรรมที่จำเป็น ตลอดจนการจัดการกิจกรรมดังกล่าว
เพ่อื ใหอ้ งคก์ รมีผลการประกอบการสูงสุดในกจิ การเกย่ี วกับการคา้ และการบรกิ ารภายใตห้ ลักการธรรมาภบิ าล