บทที่ 6 มารยาททางสังคม

บทที 6

มารยาททางสงั คม
ครสู องศรี มาเยอะ

บทที 6
มารยาททางสังคม

แนวคิดสําคญั (MAIN IDEA)

มารยาท หมายถึง กิรยิ าวาจาที่ถอื วา สภุ าพเรยี บรอย ถกู กาลเทศะ สว นคาํ วา
มารยาทในสังคมจะหมายถึงกรอบหรอื ระเบียบแบบแผนท่คี วรประพฤติหรือควรละเวน ใน
สวนท่เี ก่ียวกบั ผูอ่นื รวมท้ังชุมชนหรอื คนหมูมาก โดยเหตุทม่ี นษุ ยเ ราไมสามารถอยลู ําพงั
คนเดียวในโลกได ตอ งเกี่ยวขอ งสมั พันธกบั ผูอ่นื ไมมากกน็ อย ดวยเหตนุ จ้ี ึงตอ งมกี ฎกติกา
กําหนดแบบแผนในการอยูรว มกนั ซง่ึ ทกุ ประเทศตา งก็มีแบบอยา งทางวัฒนธรรมทเ่ี รยี กกัน
วามารยาททางสังคมนีท้ งั้ สิ้น เพยี งแตร ายละเอยี ดอาจจะแตกตางกนั บา ง อยางไรก็ดีดว ย
ความกาวหนา ทางเทคโนโลยปี จ จบุ ัน อาจทาํ ใหคนสมยั นี้หันไปพึง่ พาเครื่องอํานวยความ
สะดวกตาง ๆ และมปี ฏิสัมพนั ธก บั คนอน่ื นอยลง อนั เปนเหตใุ หละเลยหรอื เพิกเฉยตอ
มารยาททพ่ี งึ มีตอ กัน แตส ิง่ เหลา นก้ี ย็ ังจําเปนตอการอยูรวมกนั ในทกุ สังคม

การแสดงมารยาททีด่ ีเปน ส่งิ ทีน่ า ประทับใจ บุคคลจงึ ควรเรียนรูถึงมารยาทไทยทพ่ี ึง
ปฏิบตั อิ ันเปนมารยาทท่อี อนชอย งดงาม เปนท่ปี ระทับใจแกบ คุ คลทวั่ โลก นอกจากนีย้ ัง
ตองศกึ ษาเกย่ี วกบั การปรากฏตวั ในทตี่ าง ๆ เพื่อการแสดงออกที่ถกู ตอง เหมาะสม และ
เปนท่ีนา ชมเชยแกผ ูพบเหน็

เนือหา

คําวา มารยาท หมายถึงการแสดงออกทางกาย วาจาและใจ ถา ไปในทางท่ีสภุ าพ
เรียบรอย ก็ถือวา มมี ารยาทดี การมีมารยาทดีเปรยี บเสมือนมอี าภรณประดบั กายที่งดงาม
เปน ท่ีชื่นชนและยอมรบั ของบคุ คลรอบขาง ผูท่ีมีมารยาทดมี ักประสบความสาํ เร็จในชีวิต
และหนาทกี่ ารงาน เน่ืองจากไดร ับการยอมรับและเช่อื ถือทางสงั คม การมีมารยาทดจี ึง
เปรียบเสมือนในเบิกทางไปสูค วามสาํ เรจ็ บคุ คลท่วั ไปจึงควรเรียนรคู วามมีมารยาท เพ่อื ให
สามารถดาํ รงชวี ิตในสังคมไดอยางมคี วามสุข

ความหมายของกิรยิ ามารยาท

กิรยิ า หมายถึง การกระทํา อาการที่แสดงออกมาดวยกาย
มารยาท หมายถึง กริ ิยา วาจาทส่ี ุภาพเรียบรอ ย ท่ีบคุ คลพึงปฏบิ ัตใิ นสงั คม โดยมี
ระเบยี บแบบแผนอนั เหมาะสมตามกาลเทศะ
กิริยามารยาท หมายถึง อาการท่แี สดงออกมาดว ยกาย วาจาทส่ี ภุ าพเรยี บรอ ย มี
การประพฤติปฏบิ ัติในขอบเขตทเ่ี หมาะสม มรี ะเบียบแบบแผนถกู ตอ งตามกาลเทศะและ
ลกั ษณะของสังคม

ความสําคญั ของกริ ยิ ามารยาท

มารยาทยอ มเปนสว นหน่ึงของการดําเนินชีวิตในสงั คม เปน วฒั นธรรมทีแ่ สดงออกถงึ
ลักษณะนิสัยภายในของบคุ คล และเปน คานิยม การแสดงออกดว ยความออนนอม ดงี าม
สามารถสรางความยินดแี ละความประทบั ใจใหป ระจักษแ กผ พู บเห็น หรือผูตดิ ตอ สมาคม
ดวยการเปน ผมู กี ริ ยิ ามารยาทดงี ามและรจู ักวางตัวใหเ หมาะสมกบั สงั คม ยอ มเปน ผทู มี่ เี สนห
เปน ที่รกั และช่ืนชอบของผอู ืน่ ทัง้ ยงั ดูมคี ณุ คาในตวั เองดว ย จงึ สรปุ ไดวา กิรยิ ามารยาทมี
ความสาํ คัญ ดังน้ี

1. สามารถครองใจคนได กิริยาสุภาพ พดู จาถูกกาลเทศะยอมเปน ท่นี ยิ มรกั ใครของ
บคุ คลท่วั ไป

2. ทําใหม ีระเบียบแบบแผน ปฏบิ ัตติ ามกฎเกณฑและอยรู วมกนั ในสงั คมไดดี
3. ผทู ่ีมีกริ ยิ ามารยาทดีสามารถถา ยทอด อบรมสูบ ุตรหลานเปน การถา ยทอด
วฒั นธรรมอีกรปู แบบหนึ่ง
4. ทาํ ใหสง เสริมพฒั นาบุคลิกภาพใหง ดงามนาเลื่อมใสได
5. เปน ตัวบง ชี้ใหทราบพ้ืนฐานของชาตติ ระกลู การอบรม การศึกษาและอาชีพ
ดงั นั้น บุคคลควรแสดงกิริยามารยาทที่ดีงามออกมาเพือ่ คุณคาของตัวเอง และควร
ศึกษาหาความรเู พ่มิ เตมิ ในเรอ่ื งหลักของมารยาทตา ง ๆ ใหทันกับการพัฒนาของสงั คมโลก

มารยาทพนื ฐานทางสงั คม

1. มารยาทในการทกั ทาย การทกั ทายกนั ระหวางบคุ คล ที่เปน เพื่อนรวมงาน เปน
บุคคลบานใกลเ รือนเคียงหรือบคุ คลท่วั ไป นับเปน สิง่ หนึง่ ในการสรา งมนษุ ยสมั พนั ธ เพราะ
คนเปนสัตวส ังคม มีการอยูรวมกันเปน กลุม ดงั นัน้ การสรา งมนษุ ยส ัมพันธก ัน จึงเปน
ลักษณะธรรมชาติท่ีทุกคนจะตองมี ไมว าจะเปนการอยูใ นครอบครัว การทาํ งาน ทกุ คนจะ
ตอ งอาศยั พ่งึ พาซง่ึ กนั และกัน จึงตองเรียนรูถงึ การปฏิบตั ติ นวา อะไร ควรทําหรือไมค วรทํา
มารยาทในการทกั ทายน้นั มหี ลกั งา ย ๆ แตต อ งพงึ ระวังดังตอไปน้ี

1.1 เรม่ิ ทีต่ นเองโดยการเขาไปทักทายผูอ ่นื กอ นดว ยใบหนา ที่ยิ้มแยม
1.2 ทําความเคารพ ตามแบบของบคุ คลทีเ่ ราเขาไปทกั ทาย เชน คนไทยใช
การไหว คนญี่ปนุ ใชก ารโคง คํานับ เปนตน
1.3 รจู ักกาลเทศะ หากทักทายกับผคู นในสถานที่มีความเงยี บใหใ ชว ิธีการ
ไหว กม ศรี ษะ หรือใชวิธีการทีเ่ งียบ ถาพบผอู าวุโสโบกมอื ให ใหกมศีรษะรบั การทักทาย
หา มโบกมือตอบ

1. 4 ใชค ําพูดท่ีสุภาพร่ืนหูในการทกั ทาย ควรทกั ทายดว ยการใหเกยี รติ คาํ พูดมี
หางเสียงรูจักพดู จาออนนอ มถอ มตนกับผอู าวุโส ถาเปน เพื่อนหรือคนรนุ เดยี วกนั กต็ อ งให
เกยี รติ ไมพดู คําหยาบคาย

ภาพท่ี 6.1 การทกั ทายโดยการไหว

2. มารยาทตอ คนในครอบครวั ครอบครัวของคนไทยใหเ กียรตแิ ละใหค วามเคารพ
ตอผูใ หญ ซงึ่ ผใู หญใ นครอบครวั ของคนไทย ถา ครอบครัวนั้นเปน ครอบครัวใหญก จ็ ะ
ประกอบดว ย พอ แม ปู ยา ตา ยาย และลูกหลานซึ่งอาจจะอยูร วมกนั มารยาทและการให
เกียรตซิ ่ึงกันและกนั จึงมคี วามจาํ เปนอยา งย่ิง ในทนี่ ีจ้ ะกลา วถึงพอ แม ซงึ่ เปน บุคคลทค่ี อย
อบรมเล้ียงดูลูก ๆ มาตัง้ แตเดก็ จนโตเปน ผูใหญ ซง่ึ ทกุ คนควรจะใหค วามเคารพนับถอื แสดง
ความกตญั ู ลกู ๆ ควรที่จะไดปฏิบัติตนตอพอ แมในสิง่ ตอ ไปนี้

2.1 จดจาํ วันเกดิ หรือวนั สาํ คัญของคนในครอบครวั ใหไ ด
2.2 กลา วคาํ ทักทายและบอกลา พอ แม เม่อื ต่นื นอน และกอนเขานอน
2.3 หากตอ งเดนิ ทางออกไปนอกบา น ควรบอกกลาวใหพ อ แมไดรับทราบ
2.4 หาเวลาในการรับประทานอาหาร และพูดคุยเปน ประจําสมาํ่ เสมอ

ภาพท่ี 6.2 การรดดําน้าํ หวั ผูใหญในวนั สงกรานต

3. มารยาทตอคุณครู ครเู ปน บุคคลหนง่ึ ทมี่ ีคุณประโยชนตอ ลูกศิษย รองจากบดิ า
มารดา เพราะครูเปน ผูใ หค วามรูอบรมบมนสิ ัยใหท กุ คนเปน คนดี แนะนาํ สง่ั สอนทั้งในดาน
วชิ าการ ดานคณุ ธรรมจรยิ ธรรม ไมน อยไปกวา บิดามารดา บุคคลผูท่ีเจรญิ แลวจึงใหค วาม
เคารพนับถอื ครู เย่ียงบดิ ามารดา การใหความเคารพตอ ครบู าอาจารย กเ็ ปนเพียงส่งิ ที่ไม
ยากทีท่ ุกคนสามารถปฏิบัติได หากลูกศิษยท ุกคนมคี วามตระหนักผลที่ไดรบั กค็ ือความดีที่
ติดตัวเราไปน่ันเอง มารยาททีง่ ดงามที่ลูกศิษยควรปฏิบตั ิตอ ครู ไดแกส ่ิงตอ ไปนี้

3.1 ทกั ทายครเู ม่ือพบหนา ครู ดวยการยกมอื ไหวและกลาวคําสวสั ดีทกุ ครั้ง
หากเดินพบกนั ในชว งเวลาเชาแลว และพบกันในชวงบา ยอกี ก็ควรจะทาํ ความเคารพอีก

3.2 ใชคาํ พดู ทส่ี ภุ าพกับครู ไมว าจะเปนการพดู ตอหนาหรอื การพดู ถึงลับหลงั
พูดมีหางเสียง ออนนอม การเอย ถึงลับหลงั กค็ วรใหสรรพนามในการเรียกใหถ ูกตอง มีการ
ใหเ กยี รติ ไมใ ชคาํ พดู ถึงหรือเรยี กช่ือทีไ่ มสภุ าพ เพราะคําพดู น้ันจะสะทอ นถงึ ผพู ดู ไมว า จะ
เปนคาํ พูดที่ดี หรือไมด ี

3.3. ใหความชวยเหลอื ครใู นสง่ิ เลก็ ๆ นอ ย ๆ ดว ยความเตม็ ใจ
3.4 เชื่อฟง และปฏบิ ตั ติ ามคาํ ส่งั สอน ในส่ิงทีถ่ กู ตองดีงาม
3.5 เมื่อถูกตําหนคิ วรตระหนกั ไวเสมอวา เปนการชแ้ี นะใหป รบั ปรุงแกไขใน
สงิ่ ที่ถกู ตอ งไมแสดงอาการหงุดหงิด หรอื ไมพอใจ

ภาพที่ 6.3 การแสดงความเคารพตอ คณุ ครู

4. มารยาทตอ เพ่อื น เพอ่ื นท่ีคบหาและอยดู ว ยกันกับเรา ไมวา จะเปน เพือ่ นท่ที าํ งาน
เพือ่ นทเ่ี ปนนักเรยี น นักศึกษาของเรา ยิ่งสนิทสนมกันมากเทาไหรย ง่ิ ตองรักษามารยาทให
มาก เพราะการทีค่ นเราจะสนทิ สนม รกั ใครก ันตอ งใชร ะยะเวลาในการสะสมความรูส ึกดี ๆ
เพอื่ เปน การรักษาไวซ่งึ ความสัมพันธทด่ี ตี อ กัน จึงควรรจู ักทีจ่ ะรกั ษาและถนอมนา้ํ ใจกนั ไว
โดยตอ งคํานงึ ถงึ สิ่งตอ ไปน้ี

4.1 ปฏบิ ัติตอเพื่อนทุกคนอยา งเทา เทยี ม ไมแ สดงอาการรงั เกียจ หรือทา ที
มึนตงึ กบั เพื่อน คนใดคนหน่งึ ไมวาจะรกั ใครชอบพอหรอื ไม

4.2 พยายามศึกษาและเขา ใจลักษณะนิสัยของเพ่อื นแตละคน โดยยึดหลัก
ความแตกตา งระหวา งบคุ คล

4.3 รกั ษาความลับของเพ่ือน ไมเปด เผยปมดอ ยของเพื่อน หรอื พดู ใหไ ดร บั
ความอบั อาย

4.4 ใชคําพูดทส่ี ุภาพ ไมใ ชค าํ หยาบกับเพ่อื น ถงึ แมจ ะเปนเพ่ือนสนิทสนมก็
ไมควรทํา

ภาพที่ 6.4 ใหค วามชว ยเหลอื เพื่อนดวยความเต็มใจ

5. มารยาทของเพื่อนตางเพศ ผชู ายและผูหญงิ ไมไ ดม ีเพยี งสรรี ะท่ีแตกตา งกนั แต
อารมณและความรูส กึ นึกคิดกต็ างกนั ไปดว ย ผชู ายจะมีความเขม แขง็ นสิ ยั หนุ หนั พลนั แลน
มากวา ผหู ญิง ใจกวาง มองการณไกล ไมจกุ จิก แตในขณะที่ผหู ญงิ จะมคี วามนมุ นวล ออ น
ไหว คิดอะไรรอบคอบ และมักจะมี นสิ ัยชอบเอาใจผูอื่น ซง่ึ เปนลักษณะธรรมชาติของผูห ญงิ
ไมว าจะเปน เช้อื ชาติใด ซ่งึ มีลกั ษณะทใี่ กลเ คียงกนั ท้ังชายและหญงิ ดังน้นั การปฏิบัติตอ เพศ
ตรงขา มจึงควรคาํ นงึ ถงึ มารยาทตอไปนี้

5.1 การคบเพื่อนตา งเพศควรจะมกี ารเวน ระยะของความใกลช ดิ เพราะการ
ทใี่ กลชิดกนั มากเกินไปอาจจะทาํ ใหอ ีกฝายหนึง่ อดึ อดั หรือถา เปนผหู ญงิ กอ็ าจจะถูกมองได
วา ไมรกั นวลสงวนตัว

5.2 ใหคดิ ไวเ สมอวา ถึงแมจ ะเปนเพือ่ นตา งเพศ ก็สามารถคบกันเปน เพื่อนได
ถารจู กั วางตวั

5.3 การคบเพือ่ นตา งเพศไมว าจะเปน ชายหรือหญิง ตองใหเกียรติซง่ึ กันและ
กัน ไมมใี ครเหนอื กวา ใคร

ภาพที่ 6.5 การวางตวั ใหเหมาะสมกบั เพอ่ื นตางเพศ เปน เรื่องทสี่ าํ คญั มากในวัยเรยี น

6. มารยาทในหอ งเรียน เพือ่ ใหการจดั การเรยี นการสอนมีประสทิ ธิภาพ มารยาทใน
หอ งเรียนจึงเปน เร่ืองทม่ี คี วามสาํ คัญ ดังนนั้ ควรมมี ารยาทในหอ งเรยี นดังนี้

6.1 ตง้ั ใจเรยี น เปนการแยม าก ๆ หากวานกั เรยี นจับกลมุ คยุ แขง กับอาจารย
ท่ีสอนอยูหนา ช้ันเรียนหรือสนใจอา นหนงั สือการต นู มากกวาบทเรยี นในชั่วโมงทุกคนลองคดิ
ดวู า อาจารยผ ูสอนเพยี ง คนเดียวไมสามารถตะเบง็ เสียงแขง ได สิง่ ท่จี ะเกิดข้นึ ตามมาคือ
การเรยี นการสอนจะไมม ีประสิทธภิ าพ นอกจากน้ันยงั สรา งทัศนคติที่ไมดีระหวา งอาจารย
และนกั เรยี นอกี ดวย

6.2 ไมร บกวนสมาธิของผอู ื่น ถงึ แมเราจะเบ่ือในวิชานนั้ ๆ ก็ไมค วรไปชวน
เพอ่ื นคุยหรือรบกวนใด ๆ ก็แลวแต ถา เราไมเขาใจหรอื สงสัยอะไรใหย กมือถาม อยาไปถาม
เพอื่ นขณะเรยี นเพราะ เพื่อนอาจเรยี นไมรเู รอ่ื งเพราะเรา

6.3 เช่อื ฟง คําตกั เตอื นของอาจารย บางครั้งทเ่ี ราทําผดิ หรอื เราอาจจะดอื้ รน้ั
กับอาจารยท สี่ อน อาจารยอาจจะตอวา ตกั เตอื นหรอื ตีกไ็ มควรทาํ อวดดีหรือโตเ ถียงใด ๆ
ทง้ั สิน้

6.4 แสดงนาํ ใจตอ เพอ่ื น ๆ บางคร้งั เพอื่ นของเรามาเรียนไมทันหรือขาดเรียน
ไปเราควรอธิบายวิชาท่ีเราพอจะสามารถอธิบายใหเพอ่ื นเราฟงได หรอื เพือ่ นขาดอุปกรณ
การเรียน ถา เรามกี ็ควรจะแบง ปน เพราะในการเรียนเราตองพึ่งพาอาศยั กันเมอ่ื ทาํ กจิ กรรม
ตาง ๆ

6.5 มคี วามรบั ผิดชอบ นอกจากการเรยี นในหอ งเรยี นแลว หากมกี ารบา นหรือ
กิจกรรมกลมุ เราควรมคี วามรบั ผิดชอบในงานทไ่ี ดรับมอบหมาย

ภาพที่ 6.6 การทาํ สมาธกิ อนเรยี น

7. มารยาทในหองสมุด หองสมดุ เปน สถานที่ท่ีใชในการอา นหนงั สือ แตม ีหอ งสมุด
บางแหงมีกจิ กรรมหลายอยา งทจี่ ดั ขึ้น เชน ใชเปนที่จัดอบรม ฉายภาพยนตร และหอ งสมุด
อาจแบง พื้นทเ่ี ปน สว นตาง ๆ เชน หอ งยืมหนังสือพื้นท่ีในการอา นหนังสือ พืน้ ทีส่ ําหรบั การ
ใชอ นิ เตอรเนต็ เพือ่ คนหาขอมลู อยา งไรก็ตาม ไมวาจะใชพ น้ื ทีใ่ นสว นใดของหองสมดุ เพื่อ
ทาํ กจิ กรรม แตโ ดยกิจกรรมหลกั แลว หองสมดุ ยงั คงใชเปนสถานท่ีในการอานหนงั สอื จึง
ตอ งการความสงบเรยี บรอ ย หามสงเสยี งดงั แมก ระทั่งเสียงฝเทา จากการเดินกค็ วร
ระมดั ระวงั ไมใ หเกิดเสียงดัง จนเปนทร่ี บกวนผูอน่ื มารยาทท่ีควรปฏิบตั ิในการใชห อ งสมดุ
มดี ังตอ ไปนี้

7.1 ไมสง เสียงดังจนเปน ทร่ี บกวนภายในอาคาร
7.2 รักษาวัสดุอปุ กรณ เอกสาร นติ ยสาร และหนังสอื ทกุ ชนดิ ใหอ ยใู นสภาพ
ทีส่ มบรู ณ

7.3 ดแู ล รักษาหนงั สือทย่ี ืมใหอ ยใู นสภาพเดมิ และมคี วามรบั ผิดชอบใน
การนาํ มาคืนตามกาํ หนด

7.4 การนงั่ หรอื เล่อื นโตะเกา อ้ี ควรจะกระทําอยา งระมัดระวงั ไมใ หเ กิด
เสยี งดัง

7.5 ไมน าํ อาหารเขามารบั ประทานในบรเิ วณหองสมุด

ภาพท่ี 6.7 มารยาททดี่ ใี นการใชหอ งสมุด

8. มารยาทบนรถเมลแ ละรถไฟฟา ประเทศไทยเปน ประเทศหนึ่งทีม่ จี าํ นวนประชากร
ใชร ถเมลและรถไฟฟา เปนยานพาหนะในการเดินทางไปทาํ งาน โดยเฉพาะอยา งยง่ิ คนใน
เมอื งหลวง เนื่องจากการใชบรกิ ารรถเมลแ ละรถไฟฟา ในชวงเวลาของการไปทาํ งานและเลกิ
งาน เปน เวลาทม่ี ีจาํ นวนคนหนาแนน หากทกุ คนไมป ฏิบตั ิตามกฎกติกาหรอื ตามหลัก
มารยาทสากลแลว กจ็ ะเกดิ การทะเลาะววิ าท วุนวาย อาจเกิดอบุ ตั ิเหตุ และทาํ ใหเกิดการ
ลาชา ดงั นั้นในการเดนิ ทางโดยรถเมลหรือรถไฟฟา ควรมีมารยาทในการโดยสาร ดงั ตอไปน้ี

8.1 เขาแถวซอื้ ต๋ัวรถไฟฟา ใหเปน ระเบียบเรยี บรอ ย
8.2 เม่อื ข้นึ บนรถเมลห รอื รถไฟฟา หากมที ่นี ่ังกค็ วรนั่งใหเรยี บรอย ถา ไมมีก็
ใหจ ับเสาหรอื ราวโดยไมควรยนื พงิ เสาใหเ กะกะผอู นื่
8.3 ไมควรนาํ อาหารข้ึนมารบั ประทานอาหารบนรถเมลห รือรถไฟฟา เพราะ
อาจมีกลิ่นทรี่ บกวนผูอนื่ และอาจจะหกเลอะเทอะได
8.4 ไมย น่ื แขนหรือศรี ษะออกนอกรถเมล เพราะอาจเกดิ อันตรายได
8.5 ไมเ ดินไปมาระหวางตโู ดยสารรถไฟฟา เพราะนอกจากรบกวนผูอื่นแลว
ก็อาจจะเปนอนั ตรายได

8.6 ไมว่ิงเลนบรเิ วณสถานีรถไฟฟา หากพลาดตกลงไปในรางซึง่ มกี ระแส
ไฟฟา อาจเกดิ อนั ตรายถึงชีวติ ได

ภาพที่ 6.8 เมอื่ มที ี่นง่ั ควรน่ังใหเ รยี บรอ ย

9. มารยาทการโดยสารเคร่อื งบนิ ในปจจบุ ันการโดยสารเครื่องบนิ นับเปน พาหนะ
ในการเดนิ ทางที่มผี คู นนยิ มใชกนั มากเนื่องจากการทําธรุ กจิ และการทาํ งาน ในบางครงั้ มี
ความจาํ เปน ทจ่ี ะตอ งรบี เรงในเรื่องของเวลา การโดยสารเครื่องบินสามารถรน ระยะเวลาใน
การเดนิ ทางใหร วดเรว็ มากข้นึ เปนการประหยัดคาใชจายในการทาํ งาน เพราะการเดนิ ทาง
ทใี่ ชเ วลาเพยี งเล็กนอ ยก็สามารถปฏบิ ตั งิ านไดเสรจ็ ดังนนั้ ในการโดยสารเครื่องบนิ ควรมี
มารยาทในการโดยสารเคร่อื งบิน ซึ่งมีขอควรปฏิบัตดิ งั ตอ ไปนี้

9.1 ควรน่ังตามเลขทนี่ ัง่ ทก่ี ําหนดไวใ นต๋ัวเคร่ืองบิน
9.2 ปฏบิ ตั ติ ามกฎและคําแนะนาํ ของพนกั งานประจําเคร่อื งบนิ เชน การรดั
เข็มขัดนริ ภยั การปดเคร่ืองมือสื่อสารทุกชนิด การเปดมานหนาตา งบังแดด ในขณะที่เครอื่ ง
บนิ ขนึ้ และลงจอด

9.3 ควรใหความสนใจขณะท่พี นักงานประจําเครื่องบนิ ทาํ การสาธิตเกีย่ วกบั การ
ใชอ ุปกรณแ ละหยดุ ทํากจิ กรรมอืน่ ๆ

9.4 ไมสรา งความรําคาญกับผอู ืน่ โดยการใชอวยั วะสว นใดสวนหนงึ่ ยื่นไปในพ้ืนที่
นงั่ ของคนอื่นไมวา จะเปนแขน ขอ ศอก หรอื เทา

9.5 ระมดั ระวงั การปรับพนกั เกาอี้ในขณะที่ทุกคนกาํ ลงั รบั ประทานอาหารเพราะ
อาจจะเกิดอบุ ัตเิ หตุทําใหอ าหารรว งหลน สกปรกเลอะเทอะได

9.6 ไมคุยกันสงเสียงดงั จนเปน ทร่ี ําคาญ
9.7 ไมถอดรองเทา หรอื วางสงิ่ ของเกะกะ เพราะในการโดยสารเครื่องบนิ การทํา
พื้นที่ ทกุ สว นใหวา งเปนส่งิ จาํ เปน เพราะหากเกิดเหตกุ ารณฉ กุ เฉินจะทําใหสะดวกในการ
การอพยพ

ภาพที่ 6.9 ควรใหค วามสนใจเมื่อพนกั งานสาธติ การใชอ ปุ กรณ

10. มารยาทการใชบ นั ไดเล่อื น ปจจบุ ันนบี้ นั ไดเลื่อนเปน เครื่องมือทีใ่ ชใ นการชวย
เดินใหกับคนมากขน้ึ ในทุกสถานท่ี ตามอาคารตา ง ๆ ไมว า จะเปน หางสรรพสินคา สนามบนิ
ตึกอาคารสูง ๆ ทั่วไป เพือ่ เปนการชวยผอ นแรง ในการเดนิ ขน้ึ ท่สี งู ชว ยลดความเหนือ่ ยลา
และทาํ ใหการเดนิ ทางในอาคารรวดเร็วข้นึ การใชบ นั ไดเลื่อนหรอื ทางเลอื่ นจงึ ควรมี
มารยาทดังตอ ไปน้ี

10.1 ใชบันไดเล่อื นดวยความระมดั ระวงั ดวยการกาวใหถูกจงั หวะการเลอื่ น
ของบันได

10.2 เม่อื กาวข้ึนไปยืนควรยืนชดิ ดานขวาของราวบันได
10.3 เวนพน้ื ทด่ี านซายไวใหสําหรับผูทตี่ อ งการความรีบเรง ไดเ ดินไปทาง
ดา นซา ย
10.4 ไมค วรวางของเกะกะบนราวบันได
10.5 ควรสวมรองเทาในการใชบันไดเลื่อนทกุ คร้งั

ภาพที่ 6.10 การใชบนั ไดเลื่อนที่ถกู วธิ ี

11. มารยาทในการใชลิฟต ควรปฏบิ ัติดงั นี้
11.1 กดปมุ ลฟิ ต เมอ่ื ลิฟตเปดไมควรแยง กนั เขา และเมอ่ื ลฟิ ตจะปด แตมี

คนตามมาทีหลัง ควรกดรอจนกวาคนอื่นที่มาทหี ลังจะไดเขา ลฟิ ต
11.2 ควรใหโ อกาสเด็ก สตรี และคนชรา เขา -ออกลิฟตก อ น
11.3 เมื่อเขา ไปในลิฟต ควรเดนิ ชดิ ใน ไมขวางทางเขาออกเพอื่ ใหผ ูอ่ืน

สามารถเขา -ออกไดสะดวกและเพอ่ื ความรวดเร็ว
11.4 ไมส งเสยี งดงั หรอื สรางความราํ คาญอนื่ ๆ ในลฟิ ต
11.5 หากลิฟตเ ต็ม ควรรอไวค ราวตอไป

ภาพที่ 6.11 ผทู ่อี ยูใกลป ุมกด ควรเปนผูกดชัน้ ท่ีตองการของผูโ ดยสาร

12. มารยาทการใชหองนํา้ สาธารณะ ประเทศไทยในปจ จบุ ันมหี อ งน้าํ ทท่ี ันสมัยเพ่มิ
มากขึ้น ตามหา งสรรพสนิ คา มหาวิทยาลยั โรงเรียน ปม นา้ํ มนั ภัตตาคาร โรงพยาบาล
หอ งนํา้ ไดร ับการดูแลตกแตงใหสะอาดและสวยงาม มกี ล่ินหอมของน้ําหอม ซงึ่ ทางสถานที่
นน้ั ๆ ไดพยายามจัดทําใหเกิดความประทบั ใจ และบงบอกถึงความดแู ลและเอาใจใสใ น
เรื่องของความสะอาดของเจา ของสถานท่นี ัน้ ดงั นั้นผทู ่ใี ชหองนาํ้ สาธารณะควรมีมารยาทใน
การใชดงั ตอไปนี้

12.1 ควรใชเ วลาในการทาํ ธุระสวนตัวใหพอเหมาะ เพราะอาจมคี นอื่นที่รออยู
12.2 กอนออกจากหอ งนาํ้ ควรสาํ รวจความเรียบรอ ยของโถสว ม

12.3 กระดาษชําระควรใชแ ตพ อดี ใชดว ยความประหยดั
12.4 ไมขดี เขียนฝาผนังหอ งนํา้
12.5 หากมกี ารใชผ า อนามยั ควรหอ ใหมิดชดิ กอนทจ่ี ะทง้ิ ในถงั ขยะ

ภาพท่ี 6.12 ปด นาํ้ ทุกคร้งั หลังเลกิ ใช

13. มารยาทในการชมมหรสพ ควรปฏบิ ัติดังน้ี
13.1 ควรไปถงึ สถานท่ชี มมหรสพกอนเวลาแสดงเลก็ นอ ย
13.2 ควรมีการจองซอ้ื บตั รหรอื ต๋ัวลว งหนา ถาเปดใหซือ้ หรือสัง่ จองไดลวง

หนา แตถ า ตอ งซ้อื บตั รหรือตั๋วทีห่ นาสถานทีช่ มมหรสพ ตองเขา แถวซ้อื ตามลําดบั กอน-หลงั
โดยสภุ าพบุรุษตองเปน ฝา ยจดั การในการซื้อบตั รหรอื ตว๋ั และเลอื กท่นี ัง่

13.3 ปฏิบัติตามกฎระเบียบของสถานทช่ี มมหรสพกาํ หนด
13.4 เมอื่ เขาไปนั่งในท่ีน่งั ชมมหรสพ ใหน ั่งตามเลขท่นี ั่งทรี่ ะบใุ นบตั รหรอื
ตัว๋ ของตน
13.5 สภุ าพบุรุษตอ งเปน ผนู ําสภุ าพสตรีเขา ไป เม่อื ถึงท่ีนั่งแลว สุภาพบรุ ษุ
ตองใหสภุ าพสตรนี ง่ั กอนแลว ตนจงึ นง่ั แตถา ในสถานทีช่ มมหรสพนั้นมเี จาหนา ที่คอย
ตอนรับนําไปสง ยงั ทน่ี ง่ั ตองใหสภุ าพสตรีเดนิ ตามเจา หนาที่ สวนสภุ าพบุรษุ เดินตามหลัง
และใหสุภาพสตรนี ่ังกอนเชนกนั
13.6 เม่อื เดนิ ผา นทา นผูช มอน่ื ตอ งกลาวคําวา “ขอโทษ” กอ นเดินผา น
เสมอ และถามคี นหลีกทางใหต องกลา วคาํ วา “ขอบคุณ” หรอื “ขอบใจ” ทเี่ ขาหลีกทางให
เสมอ
13.7 ควรปฏบิ ัตภิ ารกิจตา ง ๆ ใหเรียบรอ ยกอ นเขาชมมหรสพ เพอ่ื ไมให
ตอ งเดินเขา-ออกขณะชมมหรสพ เพราะจะรบกวนผูอนื่
13.8 ควรปด โทรศพั ทมือถอื เม่อื เขา ชมมหรสพเพราะจะสงเสยี งรบกวนผู
อื่น
13.9 ไมค วรนําอาหารหรือของขบเค้ียวเขาไปรบั ประทานขณะชมมหรสพ
13.10 ไมค วรคุยกนั ขณะชมมหรสพ หรือถามีความจาํ เปน ไมควรสงเสยี ง
ดงั จนรบกวนผูอน่ื

13.13 ไมควรใสน า้ํ หอมหรอื โคโลญจนท่ีมกี ลนิ่ รนุ แรง เพราะจะทําใหกลิ่นฉุน
รบกวนผอู ่นื

13.14 ไมค วรพาเด็กเลก็ เกินไปเขาไปในโรงมหรสพ เพราะเด็กจะสงเสียง
รบกวนผูอน่ื หรอื สรางความรําคาญแกผ อู ืน่ และอากาศในโรงมหรสพยังไมเหมาะกับเด็ก
เล็กอกี ดวย

13.15 ยืนแสดงความเคารพ เม่อื มีการบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมเี สมอ
13.16 ปฏิบตั ติ ามกฎระเบยี บของสถานทชี่ มมหรสพกําหนดไว

ภาพที่ 6.13 ยืนแสดงความเคารพ เมือ่ มีการบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี

14. มารยาทในงานประเพณแี ละพธิ กี รรม ขนบธรรมเนยี มประเพณขี องไทยเปน สงิ่ ที่
ชาวไทยยดึ ถอื ปฏบิ ัตกิ ันมานาน ชาวไทยตอ งเกยี่ วขอ งกบั พธิ ีกรรมทางศาสนาต้ังแตเกดิ
จนถึงวาระสุดทา ยของชีวิต เชน งานอปุ สมบท งานแตง งาน งานศพ เปนตน การเขารว ม
พธิ ีกรรมตา ง ๆ ควรปฏบิ ตั ิดังนี้

14.1 มารยาทในการไปงานมงคลสมรส การไปรวมงานมงคลสมรสไปเพ่ือแสดง
ความยินดแี ละอวยพรแกคบู าวสาว ควรปฏบิ ตั มิ ารยาทดงั นี้

14.1.1 การแตง กาย ควรแตงกายดวยเสอื้ ผาสีสดใส เหมาะสมกบั สถานท่ี
จดั งาน หรือในปจจุบันคูบาวสาวนิยมกาํ หนดลักษณะงาน แลวแจงแขกทม่ี ารว มงานเกยี่ ว
กับในเรอ่ื งการแตงกาย เชน แตงกายแบบลูกทงุ ยอนยคุ แตงกายดวยสฟี า เปนตน

14.1.2 ควรหาของขวญั ใหคบู าวสาว เชน เชค็ ของขวญั ของใชหอสวยงาม
เปนตน ของทกุ ชน้ิ ควรมนี ามบตั ร หรือติดบตั รแสดงความยินดีบอกชอ่ื ผูใหดว ย เพ่อื สะดวก
ตอ คบู าวสาวในการบนั ทึก โดยท่วั ไปสงิ่ ทนี่ ิยมมอบใหแกค ูบา วสาวคือเงินใสซ อง เพอื่ ใหค ู
บา วสาวนาํ ไปใชป ระโยชนตามทต่ี องการ

14.1.3 เมื่อไปถึงงาน ควรทกั ทายเจาภาพหรือคสู มรสกอน นําของขวัญมอบ
ใหคบู าวสาวหรือนําไปมอบทโี่ ตะรับของขวญั

14.1.4 นง่ั ตามท่ีเจา ภาพจดั ให

14.1.5 สามีภรรยาทไ่ี ปงานมงคลสมรสดว ยกัน ควรเขาไปรดน้ําสังขอ วยพรคู
บาวสาวพรอมกนั

14.1.6 รับของชํารวยเพยี งชิน้ เดียว หากจะนาํ ไปฝากผูที่ฝากของขวญั มาใหคู
สมรส ควรแจงเจาภาพ

14.1.7 หากไดรบั เชิญใหข นึ้ ไปกลาวสุนทรพจน ควรเร่ิมจากการกลาวขอบคณุ
เจาภาพทใ่ี หเ กียรติ และจบดวยการเชิญชวนใหแขกทม่ี ารว มงานดืม่ อวยพรแกค บู าวสาว

14.1.8 เมอ่ื ถงึ เวลากลบั ควรบอกลาเจาภาพ หากมแี ขกจํานวนมาก อาจบอก
เจาภาพลวงหนาไวก อ นวา ตอนกลับอาจไมไดลา ตอ งขออภัยดวย

14.2 มารยาทในการไปงานศพ การไปรว มงานศพ แบง ออกไดด งั นี้
14.2.1 การไปรดนาํ้ ศพ สวนใหญมักรดนํ้าศพญาติสนทิ และนิยมรดน้าํ ศพผทู ่ี

สงู กวา ไมนยิ มรดนา้ํ ศพผูทีอ่ ายนุ อ ยกวา กอนรดนํา้ ศพควรแสดงคารวะศพดวยการไหว
หรอื โคง คาํ นับแลว แตความเหมาะสม ขณะทําความเคารพใหภ าวนาขออโหสิกรรมในใจ
แลวคอย ๆ รนิ นํ้าอบทท่ี างเจา ภาพจัดเตรียมลงบนมือขวาของศพ พรอมกบั กลา วในใจวา
“ขอจงไปสสู คุ ตเิ ถิด”

14.2.2 การไปรับฟงสวดพระอภธิ รรม ควรปฏบิ ัตดิ งั น้ี
(1) แตง กายไวท ุกข
(2) เมอื่ เขา ถงึ งานควรเขาไปหาเจาภาพ แสดงความเสียใจ มอบ

พวงหรีด หรอื ซองเงนิ ทําบุญตามทจ่ี ัดเตรียมมา
(3) เขากราบพระพทุ ธรปู 3 คร้งั แบบเบญจางคประดษิ ฐ แลว

จุดธูป 1 ดอกปกลงในกระถางธูป น่งั พับเพียบกราบศพแบบไมแ บมอื
(4) หาทีน่ ่งั เหมาะสม สวนมากดานหนามกั เปน โซฟารบั แขกซ่งึ จัด

ไวใ หประธานนงั่ แขกธรรมดาจะนงั่ ดา นหลงั
(5) นงั่ ประนมมือฟง พระสวดดว ยความสงบ
(6) ไปรว มงานในฐานะเปน เจาภาพงานสวด ตองจุดธูปเทยี นบชู า

พระ ใหจดุ เทียนดา นซา ยมอื กอ นอาราธนาศีล เมอ่ื จบการสวดตอ งเปนผถู วายเครอ่ื งปจ จยั
ไทยทาน ทอดผาบังสกุ ลุ กอ นและกรวดนํา้ อทุ ิศสว นกุศลใหผตู าย

(7) ควรอยูฟ ง สวดใหค รบ 4 จบ หากบา นไกลอาจกลับกอน แต
จะตองลาเจา ภาพดว ย

14.2.3 การไปรวมงานฌาปนกจิ หรืองานพระราชทานเพลิง ควรปฏิบัตดิ งั นี้
(1) แตงกายดวยชดุ ไวทุกข ถาเปนงานพระราชทานเพลงิ สตรี

ควรสวมกระโปรง ถุงนอ ง บุรุษใสชดุ พระราชทาน หรือสวมเส้อื เชิ้ตสขี าว ผูกเนก็ ไทดาํ

(2) เมอ่ื ไปถงึ งานควรแสดงความเคารพเจาภาพกอ น แลวหาทน่ี งั่ ทีเ่ หมาะสม
(3) หากมีการเปาแตรงอนเพอื่ เปน เกยี รตแิ กผวู ายชนม ทุนคนยืนตรง แสดง
ความเคารพใหเ กียรติแกผวู ายชนม
(4) ควรเรียงแถว ทยอยกนั ขน้ึ จุดเพลงิ ศพ
(5) แสดงความเคารพดวยการคํานับหรือไหว กอนวางดอกไมจันทน

มารยาทการทําความเคารพแบบไทย

1. การไหว
1.1 การไหวพระภกิ ษุ ประนมมือขนึ้ กม ศรี ษะ จรดหัวแมมอื ท่กี ลางระหวา งค้ิว

นวิ้ ชแ้ี ตะท่ีเหนอื หนา ผาก กมหวั ใหหนา ขนานกบั พ้นื คอ มหลงั พอประมาณ
ชาย ยืนตรง คอมตวั ลงต่ําพรอมกบั ประนมมอื ขน้ึ ไหว
หญิง ยืนตรง ยอเขาลงใหตํ่าโดยถอยเทาขางท่ถี นดั ไปขา งหลัง พรอมกับประ

นมมือขนึ้ ไหว

ภาพที่ 6.14 การไหวพระภิกษุ

1.2 การไหวผ มู พี ระคณุ และผอู าวุโส ประนมมอื ไหวใหนิ้วหวั แมมอื ยทู ่ปี ลาย
จมกู ปลายน้วิ ช้จี รดระหวางค้ิว

ชาย ยนื ตรง คอ มตวั ลงนอยกวา ระดบั การไหวพระพรอ มประนมมือข้ึนไหว
หญิง ยนื ตรง ถอยเทา ขางที่ถนัดไปขางหลงั ยอเขาลงนอ ยกวาระดับการไหว
พระพรอมประนมมอื ขึ้นไหว

ภาพที่ 6.15 การไหวผ ูม พี ระคณุ และผอู าวโุ ส

1.3 การไหวบคุ คลท่ัวไป ประนมมือไหวใ หนว้ิ หวั แมมืออยูท ี่ปลายคาง ปลายนว้ิ ช้ี
จรดปลายจมูก

ชาย ยนื ตรง คอ มตัวลงนอ ยกวาระดับการไหวผ ูมีพระคณุ พรอมประนมมือขน้ึ ไหว
หญิง ยนื ตรง ถอยเทา ขางทถ่ี นัดไปขางหลงั ยอเขา ลงเลก็ นอ ยกวาระดบั การไหว
ผูม ีพระคุณพรอ มประนมมอื ขนึ้ ไหว

ภาพท่ี 6.16 การไหวบ คุ คลท่วั ไป

1.4 การไหวผทู ีเ่ สมอกันยนื ตวั ตรงประนมมือใหน้ิวหวั แมม อื อยูท่ปี ลายนว้ิ ชีจ้ รด
ปลายจมกู ทั้งชายและหญงิ ควรไหวพรอม ๆ กัน

การไหวต ามมารยาทไทยนนั้ สําหรบั ผหู ญงิ อาจถอยเทาขา งใดขา งหนง่ึ ตามถนดั
ไปขางละคร่ึงกาว แลวยอเขา ลงพอสมควร พรอ มกบั ยกมือไหว กรณกี ารไหวผูเสมอกนั ให
ยนื ตรงแลว ยกมอื ไหว

ภาพที่ 6.17 การไหวผ ูเ สมอกัน

2. การกราบ
การกราบมอี ยู 2 ประเภท คือ การกราบพระ และการกราบผูอาวุโส จะมี

ลักษณะที่แตกตางกันการกราบพระเรยี กวา “กราบแบบเบญจางคประดิษฐ” ซึ่งจะมขี ั้น
ตอนดังนี้

2.1 การกราบพระแบบเบญจางคประดษิ ฐ เปนการกราบท่แี สดงความเคารพ
อยา งสูงสดุ ตอบุคคลที่ควรเคารพนบั ถือสงู สดุ ซง่ึ กค็ ือพระนั่นเอง เบญจางคประดิษฐแ ปลวา
ตงั้ ไวเ ฉพาะซ่ึงองคหา โดย “เบญจ” ซึ่งแปลวา 5 นั้น หมายถึง อวยั วะทงั้ 5 อันไดแ ก หนา
ผาก มอื ทัง้ สอง และเขา ทั้งสอง โดยอวัยวะทว่ี า นนั้ เวลากราบจะตอ งจรดลงใหต ดิ กบั พน้ื ซ่งึ
ทาน้ีจะปฏิบตั ิแตกตา งกันในชายและหญิง สําหรบั ชายนน้ั ใหปฏิบัติ ดงั นี้
ทา เตรยี ม ทา เตรยี มของชายน้นั จะเรยี กวา “ทาเทพบุตร”
ทา เทพบุตร นงั่ คุกเขาปลายเทา ต้งั น่งั บนสนเทา มือทงั้ สองวางบนหนาขาทง้ั สองขา ง น้วิ มือ
แนบชดิ ตดิ กัน สนเทาไมแ บะออก

จังหวะท่ี 1 อัญชลี ยกมอื ข้นึ ประนมมอื ระหวางอกปลายนว้ิ ชดิ เบนออกจาก
ตัวพอประมาณไมก างศอก

จงั หวะที่ 2 วันทา ยกมือขน้ึ นว้ิ หวั แมม ือจรดระหวา งควิ้ ปลายนิ้วมือชี้จรด
กลางหนาผาก พรอมกบั คอมศีรษะลง

จังหวะท่ี 3 อภวิ าท ทอดมอื ลงกราบ ใหมือและแขนท้งั สองขา งลงพรอมกนั
หา งกันเลก็ นอ ยพอใหห นา ผากจรดพื้นระหวางมือได โดยศอกทั้งสองขางตอ เขาขนานไปกับ
พืน้ หลังไมโ กง หรือกน ไมโดง จนเกินงาม

การกราบจะกราบ 3 ครง้ั เม่อื ครบสามครงั้ ยกมอื ขึ้นจบ โดยใหน้ิวหัวแมม ือ
จรดระหวา งคิ้วปลายนิว้ ช้ีจรดหนาผาก แลวปลอ ยมอื ลง

ภาพที่ 6.18 การกราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ สาํ หรับผูชาย

สําหรับหญงิ น้ัน ใหปฏบิ ัติดงั น้ี
ทา เตรยี ม ทา เตรยี มของหญิงน้ัน จะเรียกวา “ทาเทพธิดา”
ทาเทพธิดา นง่ั คุกเขา ปลายเทา ราบนง่ั บนสน เทา มือท้งั สองวางบนหนาขาทง้ั
สองขา งนว้ิ มือแนบชิดตดิ กนั ปลายเทาไมแบะออก
จังหวะที่ 1 อญั ชลี ยกมือข้นึ ประนมมือระหวา งอก ปลายนวิ้ ชิด เบนออกจาก
ตวั พอประมาณไมก างศอก
จังหวะท่ี 2 วนั ทา นว้ิ หัวแมมือจรดระหวางคิ้ว ปลายนิว้ ชจี้ รดกลางหนา ผาก
พรอมกับคอ มศรี ษะลง
จงั หวะที่ 3 อภวิ าท ทอดมือลงกราบ ใหม อื และแขนท้งั สองขา งลงพรอ มกัน
หา งกันเล็กนอยพอใหห นาผากจรดพ้นื ระหวา งมอื ได โดยศอกทง้ั สองขา งครอมเขา เลก็ นอ ย
การกราบจะกราบ 3 ครั้งเม่อื ครบสามครัง้ ยกมอื ขน้ึ จบโดยใหน ้วิ หวั แมมอื
จรดระหวา งคว้ิ ปลายนิว้ ช้จี รดหนาผาก แลว ปลอ ยมือลง

ภาพที่ 6.19 การกราบแบบเบญจางคประดิษฐ สาํ หรบั ผหู ญิง

2. 2 การกราบผใู หญใชก ราบผอู าวโุ ส หรือผูมพี ระคณุ ทัง้ ชายและหญงิ ใหน่งั
พบั เพียบเกบ็ ปลายเทา ทอดมอื ท้ังสองพรอมกนั ใหแ ขนครอมเขา ที่อยูดา นลา งเพยี งเขา เดียว
มือประนม คอ มตวั ลง หนา ผากและสวนบนของมือ กราบเพยี งครง้ั เดียวโดยไมแบมือ เมอ่ื
กราบเสรจ็ ประสานมอื ดนั ตวั ลุกขน้ึ นัง่ ในทา พับเพยี บ

ภาพที่ 6.20 การกราบผูใหญห รอื ผูอาวโุ ส

3. การประเคนของแดพ ระสงฆ
ชาย ใชสองมอื ถือของเดนิ เขา เขา ไปในระยะหัตถบาส (ระยะที่มือพระทานเออื้ ม
มอื ถงึ ) ยกของขนึ้ ประเคนในลกั ษณะมือตอมือไดเลย (คอื ยกใหทานรับไดเลย) เม่อื ประเคน
เสรจ็ จะไหวหรือกราบกไ็ ดแลวแตก าลเทศะ เม่อื พระรับของแลวใหถ อยออกโดยวธิ เี ดินเขา

ภาพที่ 6.21 การประเคนของแดพระสงฆ สําหรบั ผชู าย

หญงิ ใชส องมอื ถอื ของเดนิ เขา เขาไปในเชน เดยี วกบั ผชู ายยกของข้ึนประเคน
โดยวางบนผาท่ีพระสงฆท อดออกมา เม่ือประเคนเสร็จปฏบิ ตั เิ ชนเดยี วกับชายการแตง กาย
ควรจะมิดชดิ

ภาพที่ 6.22 การประเคนของแดพ ระสงฆ สําหรบั ผหู ญงิ

4. การถวายความเคารพแบบสากล
ชาย ใชว ิธีถวายคํานบั โดยคอ มลําตวั ตงั้ แตศ รี ษะถงึ เอวลงใหตํา่ พอสมควร (ไม

ตอ งกมลงไปจนมองเห็นเข็มขดั ตัวเอง แบบนัน้ ไมสงา) เสรจ็ แลว ยืนตัวตรงลักษณะเดิม
หญิง ใชวิธถี วายความเคารพดว ยการถอนสายบัวแบบสากลนยิ ม ยืนตวั ตรง หัน

หนา ไปทางพระองคทานวาดเทา ขา งใดขางหนึ่งตามถนดั ไปขา งหลัง พรอ มกับยอ ตวั ลง ลาํ
ตัวตรง หนาตรงปลอ ยแขนตรงแนบลาํ ตวั สายตาทอดลง เสร็จแลวยืนตวั ตรงลกั ษณะเดิม

ภาพที่ 6.23 การถวายความเคารพแบบสากล

การฝกกิรยิ ามารยาทในการรบั ประทานอาหาร

การทาํ งานยอมตอ งมกี ารสมาคม มารยาทจึงถือเปน คุณสมบัตทิ ค่ี วรจะอยูกบั
ตวั ผูทม่ี ีมารยาทจะตอ งระมัดระวงั ไมวาจะเปน การเดนิ เขาโตะเพ่อื นัง่ รบั ประทานอาหาร
การสงั่ อาหารจนกระท่งั กิริยาในการรบั ประทาน สภุ าพบุรุษสุภาพสตรีควรจะปฏบิ ัติตนดว ย
มารยาททถ่ี ูกตองงดงามในทกุ ๆ ดา น จงึ มคี วามจาํ เปนท่ตี อ งศึกษาหาความรเู กี่ยวกับ
มารยาทในการรับประทานอาหาร การรว มรบั ประทานอาหารในโอกาสทีเ่ ปน ทางการ หรือ
เปน งานเลีย้ งสงั สรรคเ ปน ส่ิงทห่ี ลกี เลยี่ งไมได เพราะการทํางาน อยูร ว มกับผอู ื่นตอ งพบปะ
กบั ผอู น่ื เปน สิ่งที่จะตองคกู ับการทาํ งานไปจนตลอดชีวิต มารยาทในการรบั ประทานอาหาร
จงึ มคี วามจาํ เปน หลาย ๆ คนอาจคดิ วา ไมมอี ะไรที่จะตอ งศกึ ษาเพราะการรับประทาน
อาหารเปนเรอ่ื งปกตธิ รรมดา เคยเปนอยอู ยางไรก็ปฏิบัติไปอยา งนน้ั ซ่งึ เปนความเขา ใจผดิ
อยางมากเพราะหากจะเปรียบเทยี บคนท่ีรจู กั กริ ิยามารยาท และคนท่ไี มไ ดสนใจในเรือ่ งนี้
เลย จะเหน็ ไดถงึ บุคลิกภาพที่มคี วามแตกตางกนั โดยสนิ้ เชิง

ดงั นนั้ บุคคลท่ตี องการพฒั นาตนเองเพอื่ การมกี ริ ิยาทา ทางทดี่ ที ถ่ี ูกตองจึงมีความ
จําเปน ตองศึกษาหาความรเู พอื่ ใหต ัวเองเปนบุคคลที่ดมี กี ริ ยิ าทง่ี ดงามสงาภมู ิฐานเปนทนี่ า
ประทับใจ ไวว างใจแกผู พบเหน็ ซึ่งเปนประโยชนตอตนเองตอผทู ใี่ กลชิดกับเราอันจะนาํ ไปสู
ความกา วหนา ในอาชีพการงานและชีวิตสวนตวั

มารยาทพนื้ ฐานในการรวมกับประทานอาหารมีมากมายหลายอยา ง เร่ิมต้ังแต
การเตรยี มตวั เองเพื่อไปรวมงาน จนกระท่ังถึงการรับประทานอาหาร และเสรจ็ สนิ้ งานน้นั ๆ
ซ่งึ มีรายละเอยี ดข้ันตอนตอไปนี้

1. กอ นจะไปรวมงานควรเตรยี มเส้ือผา เครอื่ งแตง กายใหเ หมาะสมกบั งานน้ัน ๆ
เชน งานราตรีสโมสร งานเล้ยี งอาหารค่าํ งานเล้ยี งคอ็ กเทล งานเลี้ยงอาหารแบบโตะจีน
งานเลี้ยงอาหารแบบบุฟเฟ เปน ตน

ภาพท่ี 6.24 การแตงกายเพอ่ื ไปรวมงานราตรี

2. เมอื่ เดนิ ทางไปถึงงานเล้ยี ง การนั่งเกา อร้ี บั ประทานอาหารระยะหางระหวา ง
โตะ กับลําตัวเปน เร่ืองท่ีสาํ คญั เพราะถา หางเกินไปเม่ือเวลาทานอาหารกต็ องโนม ตัวมาขา ง
หนาทาํ ใหด ูเหมอื นตองยื่น ลําคอออกมารบั อาหาร มองดแู ลวไมสวยงาม แตถ านงั่ ชดิ โตะ
มากเกินไปก็จะทําใหเ วลาใชชอ นและสอ มตกั อาหารขอ ศอกกางออก ทาน่งั ท่ถี ูกตองจึงควร
ใหลําตวั หา งจากโตะ ประมาณหน่ึงกาํ ปน ครง่ึ

3. อยานง่ั ไขวห า งหรอื ถอดรองเทา ไวใ ตโ ตะ บางครั้งเราคดิ วาการนัง่ จะน่ังอยางไร
กไ็ ด เพราะมผี า ปูโตะ ชวยปดบังขา แตใ นความเปนจรงิ แลว อาจจะกอ ใหเกิดความราํ คาญแก
ผูอืน่ การนงั่ กระดกิ เทาหรอื สน่ั ขาอยตู ลอดเวลาก็เปนสิ่งท่ีนา รําคาญและนารงั เกยี จอยา งย่งิ
แสดงถึงการขาดการอบรม จะเหน็ ไดวาคนทมี่ กี ารแสดงออกถงึ กริ ยิ าทา ทางท่ีดกี จ็ ะมองให
เหน็ ถงึ การไดร ับการอบรมมาจากครอบครวั ท่ดี ี ดงั คําพดู ทวี่ า “สาํ เนยี งสอ ภาษากริ ยิ าสอ
สกลุ ” กิรยิ าทไ่ี มดตี าง ๆ ไมมใี ครกลาที่จะบอกใหเ ราไดท ราบ จึงควรจะตอ งระมัดระวังตัว
เองในการแสดงออกถึงกริ ยิ าทาทางตาง ๆ

4. ไมค วรเอาขอ ศอกวางไวบนโตะ น่งั รับประทานอาหาร การวางขอ ศอกไวบนโตะ
แลว เอามือประคองศรี ษะรับประทานอาหาร มองดเู หมือนคนปวย ไมม สี งาราศี หรือมองดู
เหมอื นขี้เกยี จ นอกจากเสยี บุคลิกภาพของตนเองแลวยงั ทําใหเ ปน ทนี่ า รําคาญ เกะกะผอู ่ืน
อกี ดว ย จึงตองระมัดระวัง

ภาพท่ี 6.25 กิริยาทไี่ มเหมาะสมในการรับประทานอาหาร

5. ไมพูดจาซุบซบิ การพดู จาซุบซิบกบั คนทน่ี งั่ ขา ง ๆ อาจจะทาํ ใหค นอนื่ ท่ีน่งั รว ม
ในโตะ เกิดความไมสบายใจวาเกิดอะไรขึน้ กับตัวเรา หรอื ถกู นินทาวา รายบางคร้งั ถา เจาภาพ
ผูจ ดั งานเหน็ ก็จะเกิดความไมส บายใจ เชน อาจจะคดิ วา ถูกนินทาวา อาหารไมอ รอย การจัด
งานไมดีหรือมบี างสิง่ บางอยางบกพรอ ง จึงไมค วรทจี่ ะแสดงกริ ยิ าทาทางดังกลาว

6. ไมใชไมจ มิ้ ฟน แคะฟน บนโตะอาหาร ถามคี วามจําเปนจริง ๆ กใ็ หใชมืออกี ดาน
หนึง่ บงั เอาไวแตถาเศษอาหารติดฟน จนเอาไมอ อกจาํ เปนตอ งแคะโดยการออกแรงก็ควรขอ
อนญุ าตและเดนิ ไปเขาหอ งน้ําเพื่อจดั การกับเศษอาหารน้ัน

7. ใหความสนใจกบั พธิ กี รหรือผดู ําเนนิ รายการ ในการรว มงานเล้ยี งสังสรรคทีม่ ี
พธิ กี รในงานบางชวงบางตอน ขณะทพี่ ธิ ีกรกําลงั พดู ควรสนใจฟง ควรหยุดรบั ประทาน
อาหารและหยดุ การพดู คุย เพือ่ ฟงพธิ กี รพดู เปน การใหเ กียรติและแสดงความสนใจผูพูด
อยาละเลยในเรอ่ื งเหลานเี้ พราะเปนการแสดงใหเ ห็นความมมี ารยาท

มารยาทพนื้ ฐานในการรับประทานอาหารเปนสิ่งที่ทุกคนทาํ ไดแ ตสวนใหญมักจะ
ละเลย และทําตามใจตวั เองจนกลายเปน การเสียมารยาทเสยี บคุ ลิกภาพ มารยาทพื้นฐานใน
การรบั ประทานอาหารนหี้ ากบคุ คลไดศ กึ ษาและนาํ ไปปฏิบตั จิ ะเปน เพียงเร่อื งงา ย ๆ ท่วั ไป
และหากนําไปปฏบิ ัตจิ ะเปนสง่ิ ทช่ี วยเสริมสรา งใหต ัวเองดูดมู คี ณุ คายง่ิ ข้นึ

มารยาทการรบั ประทานอาหารแบบไทย

การรบั ประทานอาหารแบบไทยเปน วฒั นธรรมอยา งหนง่ึ ที่คนไทยทุกคนจะตองมี
ความรคู วามเขาใจและนําไปปฏิบัตใิ หถูกตอง เพ่ือคงไวซึง่ วัฒนธรรมอนั ดงี าม และสบื สาน
ตอ ใหเ ยาวชนรนุ หลงั ไดป ฏบิ ตั ติ ามการรบั ประทานอาหารของไทยมี 3 แบบดงั นี้

1. การเล้ยี งอาหารแบบนัง่ กบั พืน้ มสี าํ หรบั เฉพาะตวั การเลี้ยงอาหารแบบน้ใี น
ปจ จบุ ันใชเ ล้ียงเฉพาะพระสงฆช น้ั ราชาคณะเทาน้ัน ไมใชเ ลีย้ งบุคคลภายนอก การเล้ียงพระ
สงฆอ าหารแตละสาํ รับจะมี 7 ถว ย ในสาํ รบั คาวประกอบดว ย จานขา ว คนโทน้าํ แกว น้ํา ผา
เช็ดมอื ชอน สอ ม และอาหารคาว เมือ่ พระสงฆฉันแลวจึงยกสํารับคาวออก และยกสาํ รบั
หวานเขา มาแทนท่ี ฉันเสรจ็ แลว จึงยกสํารบั กลบั และเก็บเคร่ืองใชท้งั หมด

2. การเลี้ยงอาหารแบบนั่งกบั พื้นรวมเปนวง การเลีย้ งอาหารท่มี ลี ักษณะเปน
กันเอง โดยการจดั ท่ีน่ังของผรู ับประทานอาหารเปนวง วงละประมาณ 5-6 คน กอ นท่จี ะ
วางสํารับอาหารตองปูเสอื่ หรอื พรม แลว เอาผา ปตู รงกลางสํารบั วางอาหาร เครอ่ื งใชใ นการ
รับประทานอาหารมี จานขาว ชอ นกลาง โถขาว คนโทนํ้า กระโถน กระดาษเชด็ มอื และ
แกว นํ้า ซ่ึงวางไวทางขวามือของผใู ช อาหารสวนมากมีประมาณ 5-7 อยา ง อาหารหวาน
และผลไม 3 อยา ง การรบั ประทานอาหารเริม่ พรอ ม ๆ กัน และเมอ่ื รบั ประทานอาหารคาว
เสร็จจงึ ยกของหวานและผลไมม าแทนท่ี ในการเตมิ อาหารท่พี รอ งใหต กั อาหารใสถว ย จาน
หรอื ชาม มาเตมิ ท่ีสํารบั อยา หยบิ ภาชนะในสํารบั ออกไปเติม

3. การเลีย้ งอาหารแบบขนั โตก เปนการเลีย้ งอาหารค่ํารบั รองแขกผูม เี กยี รติ หรืองาน
ฉลองสมโภชของชาวเหนอื อาหาร ไดแ ก ลาบ แกงออม น้าํ พริกหนมุ นํา้ พริกออ ง พรอมผัก
จิ้ม แกงฮังเล แคบหมไู สอ วั่ กระตบิ ใสขา วเหนยี ว คนโทน้าํ จอกหรอื จนั นาํ้ อาหารบรรจใุ ส
ในโตก ของหวานท่ีนยิ มรบั ประทาน ไดแก ขาวแตน ขนมจอก นอกจากนี้ยังมเี ม่ยี งและบุหรี่

ไชโยวางไวในพาน เมอื่ ถงึ เวลาเปดงานแขกผอู าวุโสจะเปนผูเดนิ นาํ หนา ขบวนแหขนั โตก ซึ่ง
มขี บวนฆอ งใหญป ด ทายขบวน จากนนั้ แขกผอู าวโุ สกลาวเปดงานและมกี ารแสดงบนเวที
แขกรบั เชิญทั้งหลายจึงเริ่มรับประทานอาหาร โดยใชม อื ปน ขา วเหนยี ว จ้มิ แจว น้ําพริกออ ง
หรือแกง ถา อาหารในโตกรบั ประทานหมดใหเ รยี กอาหารเพม่ิ ได

การแตงกายไปรวมงานเลี้ยงแบบขันโตกสุภาพสตรีนยิ มแตงชดุ ไทยพ้นื เมือง คือ
สวมเสอ้ื แขนกระบอกนุงผาซิ่นและแซมดวยดอกไมบนมวยผม สําหรบั สุภาพบรุ ุษใสเ ส้ือมอ
ฮอ ม กางเกงขายาวแบบสากลสีเขม การรบั ประทานอาหารจะตอ งน่ังตามหมายเลขใหตรง
กบั หมายเลขในบัตรเชิญโตกหน่งึ จะ มผี รู ว มรับประทานประมาณ 6-7 คน นง่ั ลอ มวงกับพื้น
สุภาพสตรนี งั่ พบั เพยี บสําหรบั สุภาพบรุ ุษจะนั่งขดั สมาธิหรือพบั เพียบก็ได

ภาพท่ี 6.26 อาหารแบบขันโตก

มารยาทการรบั ประทานอาหารแบบบฟุ เฟ

การเล้ียงอาหารแบบบุฟเฟ เปน ทีน่ ิยมจัดเลีย้ ง เพราะทุกคนตอ งชวยเหลือตวั เอง
จงึ ไมต อ งมภี าระในเรื่องการใชพนกั งานเสริ ฟ นอกจากนัน้ ยังประหยัดอุปกรณและภาชนะ
ในการรบั ประทานอาหารไดมาก การเลย้ี งอาหารแบบบฟุ เฟ นยิ มใชใ นการประชมุ สัมมนา
การอบรม เนื่องจากมจี ํานวนปรมิ าณของคนมาก ทกุ คนจงึ ตอ งมีมารยาทในการเขาแถวการ
ตักอาหารเพื่อรบั ประทานอาหารซงึ่ หลักการงา ย ๆ ที่จะตอ งปฏิบตั ิมีรายละเอยี ดดังตอ ไปนี้

1. ควรลกุ ไปตักอาหารเองโดยยืนตอ แถวและอยาใหเปน ภาระของผูอ่นื ไมห ยบิ
อาหรชอ นสอ ม หรือตกั อาหารแจกผูอนื่ แตละคนตอ งชว ยเหลือตัวเอง

2. ไมพ ูดคยุ ขณะท่ีตักอาหาร รบั ตักอาหารเพ่อื ใหผูอ ื่นไดตกั อาหารบา งอยา ตกั
อาหารใหล น จาน

3. ตักอาหารเปน อยา ง ๆ อยาวางสมุ ทับกนั ถา ของเปนช้นิ ควรหยบิ เพยี งหนึ่ง
ชนิ้ จะหยบิ เกนิ กวา หนึ่งก็ตอ เมือ่ ผอู ืน่ ไดครบแลว

4. อาหารท่ีตกั มาตอ งรับประทานใหห มด ถาไมพ อสามารถลุกเตมิ ได
5. เม่ือรบั ประทานเสรจ็ ตอ งเขย่ี เศษอาหารในจาน และรวบชอ นสอ มให
เรียบรอย

6. กระดาษเชด็ มอื ไมค วรใสใ นจานอาหารเพราะจะทาํ ใหป ลวิ เก็บลําบาก ควร
ใชจ านวางทับไว

7. ถา มกี ารกําหนดใหเอาจานอาหารวางไวท ี่ใด เม่อื รับประทานเสร็จแลว ควร
ปฏบิ ตั ติ าม

8. อาหารหวาน ควรตักเมอื่ รบั ประทานอาหารคาวเสร็จแลว
9. ไมเ บยี ดหรือแซงผอู นื่ ไมย ืน่ มือไปตกั อาหารขา มมอื หรือแขนควรคอย
จงั หวะใหผูอืน่ ตกั เสรจ็ เสียกอนแมวาจะเปน อาหารท่ีชอบก็ตาม

ภาพท่ี 6.27 อาหารแบบบฟุ เฟ

มารยาทการรบั ประทานอาหารแบบโตะ๊ จนี

การรับประทานอาหารแบบโตะ จีนทไี่ ดมาตรฐาน เครื่องใชใ นโตะ จนี แตละทานจะ
ประกอบดว ย ถวยซปุ พรอมจานรองและสอ ม จานอาหารขนาดเล็กเฉพาะคน แกว นํา้ ถว ย
ชาพรอ ม จานรอง ตะเกียบพรอมหมอนตะเกยี บและชอ นกลาง ซ่ึงควรใชเ ครอ่ื งใชท ่มี ีอยู
ใหถ ูกตอง เชน ควรวางชอนไวท ี่จานรองถวยซปุ อยา วางไวในถว ยซุป ควรวางตะเกยี บไวบน
หมอนรองตะเกยี บอยาวางพาดปากชามการเขา นง่ั โตะอาหารจีน โดยปกตลิ ักษณะของงาน
ทเี่ ปน พธิ กี ารจะคลา ยกบั ของแบบตะวนั ตก คอื มีการจัดทาํ ผงั ทีน่ ัง่ ซงึ่ เจา ภาพจะตดิ ไวห นา
หองรับประทานอาหารเพอ่ื ใหแ ขกรบั เชญิ ทกุ ทา นไดท ราบที่น่ังของตนลวงหนา และเม่ือถงึ
เวลาเขา ทนี่ งั่ เจา ภาพจะเรยี นเชิญแขกเกยี รติยศเขา ท่ีน่ัง แขกรบั เชญิ อื่น ๆ กจ็ ะตามเขาไป

การกลา วสนุ ทรพจนหรือคําอวยพรเจา ภาพจะเปนผูก ลา วกอนเม่อื เริม่ รับประทาน
จากแรก เมอื่ กลา วจบก็จะเดินชนแกวกับแขกเกียรติยศและแขกทานอน่ื ๆ ทไี่ มใชฝา ยเดยี ว
กับเจาภาพ หลังจากนน้ั แขกเกยี รตยิ ศก็จะมีการกลา วตอบและชนแกวเชนเดียวกัน สง่ิ ท่ีจะ
ตอ งปฏิบตั แิ ละระมดั ระวงั ในการรบั ประทานอาหารแบบโตะ จีน มีดงั ตอไปน้ี

1. เจา ภาพควรเสริ ฟอาหารชิ้นแรกของแตละจานใหแ ขกเกียรติยศโดยใชช อ นกลาง
หรอื ใช ตะเกยี บของตนทยี่ งั ไมใ ช หรอื หากใชต ะเกียบแลว ใหกลับเอาอีกดานมาคีบให

2. เจา ภาพควรเชญิ ชวนแขกด่มื บางแตอยาบอ ยมากจนเกนิ ไป
3. หากอาหารทเ่ี สริ ฟ มีบางประเภททตี่ องใชมอื จับ บริกรจะนําชามใสแกว นา้ํ
ชาและมะนาวฝาน หรอื บางงานอาจโรยดว ยกลบี กุหลาบมาใหเพื่อไวส าํ หรับลา งมือ เชน
อาหารประเภทเปน ปก กิ่ง หมูหัน วิธลี า ง คือใหใชปลายนิ้วทเ่ี ปอ นจุมลงลา งแลว จากน้ันเช็ด
ใหแหงดวยผา เช็ดปาก แตอยา สะบัดมอื เพราะน้าํ จะกระเด็นถกู แขกทานอน่ื ๆ
4. การสนทนาระหวางกันในโตะอาหาร ไมค วรมงุ ไปในดา นธุรกิจหรอื การงาน
จนเกินไป ตอ งอาศยั ความแนบเนียนในการเจรจา ควรใหม ีบรรยากาศแบบมีอธั ยาศยั ไมตรี
อันดีเปน หลกั
5. เมื่อเสรจ็ สิน้ งานเลยี้ งเจา ภาพจะตอ งเดนิ ทางไปสงแขกเกียรตยิ ศใหถึงรถ
โดยเปนการใหเกียรติซง่ึ กันและกันอยา งจรงิ ใจ
6. อยาคายหรือทิง้ เศษอาหารบนโตะ หรือทพี่ น้ื ใหท งิ้ ในถวยหรือชามทบ่ี รกิ ร
จดั ไวใ ห หรอื วางไวต รงขอบจาน
7. อยากระแทกปลายตะเกยี บบนโตะ จนี มีเสยี งดงั
8. อยาตัดอาหารจําพวกเสนหมีใ่ นงานวันเกดิ
9. อยากลบั ปลาทั้งตวั เมื่อทานเน้อื ดา นใดดานหนึ่งหมด ใหใชตะเกียบหัก
กางปลาออกแลวรับประทานสว นท่เี ปนเน้ือ
10. อยาดูดตะเกียบ

ภาพท่ี 6.28 การจัดโตะจีน

มารยาทการรบั ประทานอาหารแบบยโุ รป

การรบั ประทานอาหารแบบยุโรป คอนขา งจะเปนเรื่องทต่ี อ งศกึ ษาและจดจาํ วิธี
การ เพราะจะมีอุปกรณในการับประทานหลายชนิด ซ่ึงอปุ กรณแ ตล ะอยางตองมหี ลกั เกณฑ
ในการหยบิ ใชวา อุปกรณใ ดใชก บั อะไร และยงั ตอ งรูวาจะหยบิ อะไรดา นไหน ข้ันตอนตาง ๆ
ถาเราสามารถปฏิบัตไิ ดถ ูกตอ งก็จะไมเ คอะเขิน สรางความมัน่ ใจใหกับตวั เอง และเปนการ
เสริมสรางบุคลิกภาพใหดดู แี สดงถึงความเปนผทู ี่มคี วามรูและไดร บั การอบรมกริ ิยามารยาท
มาเปน อยา งดี

1. อปุ กรณบ นโตะอาหารแบบยุโรปบางอยา งจะตองมกี ารหยิบใชจากดานซา ย
มือ บางอยางตอ งหยิบใชจ ากดา นนอกเปนคู ๆ เชน มีดกบั สอม ตามรายการเสิรฟอาหาร
อปุ กรณบนโตะ อาหารแบบยโุ รปมีท้งั สน้ิ 21 รายการ ซง่ึ มรี ายละเอยี ดตอไป

2. หมายเลขอปุ กรณบนโตะ อาหารแบบยุโรปการหยิบใชจะตอ งหยบิ ใหถกู ตอ ง
ตามข้นั ตอนท่ีกาํ หนดไว วา ควรหยบิ อปุ กรณช้นิ ไหนใชค กู บั ชิน้ ไหน และใชรบั ประทานกบั
อาหารประเภทใด

ภาพที่ 6.29 อุปกรณบ นโตะ อาหารแบบยโุ รป ( TABLE SET)

หมายเลข 1 จานรอง หมายเลข 12 สอมสําหรบั รบั ประทานผลไม
หมายเลข 2 ผาเชด็ มอื หมายเลข 13 มดี หน่ั ผลไม
หมายเลข 3 ชอ นซุป หมายเลข 14 ชอ นไอศกรีม
หมายเลข 4 มดี ออเดริ ฟ หมายเลข 15 ท่ที าเนย
หมายเลข 5 มดี หน่ั ปลา หมายเลข 16 มีดตดั เนย
หมายเลข 6 มดี หั่นเนือ้ หมายเลข 17 จานรองเนย
หมายเลข 7 สอ มสําหรบั รับประทานเนื้อ หมายเลข 18 แกว ใสน าํ้ เปลา
หมายเลข 8 สอ มสําหรับรบั ประทานปลา หมายเลข 19 แกวแชมเปญ
หมายเลข 9 สอ มสําหรบั ออเดิรฟ หมายเลข 20 แกว ใสไ วนแ ดง
หมายเลข10 จานใสขนมปง หมายเลข 21 แกวใสไ วนข าว
หมายเลข 11 ชอ นกาแฟ

3. ลําดบั ของอาหารชนิดครบชุด อาหารแบบยุโรปจะมีวิธีรบั ประทานเปน ขนั้ ตอน
วาจะรบั ประทานอะไรกอนหลัง ดังน้ี

- ออเดิรฟ + ขนมปง จะเสริ ฟ กนั ในชว งเดียวกัน
- ซุป
- อาหารจาํ พวกปลา
- อาหารจําพวกเนอ้ื
- ไอศกรีม
- อาหารจาํ พวกเน้ือ
- สลดั ผัก
การรับประทานอาหารผจู ดั รายการจะเปน ผูท่ีทราบวามีรายการอาหารอะไรบาง
และรายการใดที่จะตดั ออกไป หรอื มคี รบทกุ อยา ง หากรายการอาหารใดถูกตดั ออกไป
อปุ กรณบ นโตะ อาหารกจ็ ะถูกตดั ออกไปดว ย เชน อาหารประเภทเน้ือ อาจตดั ปลาออกไป ก็
จะตดั มีดและสอมสาํ หรับรับประทานปลา บางครง้ั กอ็ าจจะเพิ่มรายการพิเศษ อาจจะมหี อย
นางรมก็ควรเพม่ิ สอมทใ่ี ชแ กะเนือ้ หอยนางรม เปนตน
4. ขัน้ ตอนการรบั ประทานอาหารแบบยุโรปการรับประทานอาหารแบบยุโรป มี
ขั้นตอนการหยิบใชอ ุปกรณต าง ๆ ใหถ ูกตอ งกบั อาหารทบ่ี รกิ รนาํ มาเสิรฟ การใชอุปกรณมี
ลําดับขั้นตอนดงั ตอไปน้ี

4.1 ผา กนั เปอนเปนอุปกรณชนิ้ แรกของการรับประทานอาหารทีจ่ ะตอง
หยบิ ขน้ึ มาใช เม่อื เขาไปน่งั ที่เกาอีเ้ ปน ทีเ่ รยี บรอ ยแลว ใหห ยบิ ผากนั เปอ นคล่อี อก พับออก
เปน สองสวนหันสว นท่ีเปนรมิ ออกแลว วางไวบ นตกั ไมเ หนบ็ ไวข า งขาหรอื ผกู ไวท ่ีคอหรือ
หนา อก

ภาพที่ 6.30 การใชผ ากันเปอ น

4.2 การใชก ันเปอ นเชด็ รมิ ฝปาก หรือเช็ดนิว้ มอื ท่อี าจจะเปอ นอาหาร ใหใช
ขอบของผา ซับรมิ ฝปากเบา ๆ ไมเชด็ ถรู ุนแรง และจะไมใ ชสวนกลางของผาในการเช็ดรอย
เปอนบนริมฝป าก

4.3 ผา กันเปอ นเมอื่ รับประทานอาหารเสรจ็ กอ นลกุ ขึน้ จากโตะใหวางผา กัน
เปอนไวบ นโตะ ดานซายมอื อาจจะพบั เปน 4 สวน หรือไมพับกไ็ ด ถา ในกรณีทยี่ ังรับ
ประทานอาหารอยู แตตอ งการลกุ ไปหอ งนํา้ หรือาทาํ ธรุ ะสว นตวั ใหว างผากนั เปอ นไวท ี่
เกาอ้ี หรอื วางไวข างโตะโดยใชจานอาหารทับเอาไวก็ได

4.4 การรบั ประทานอาหาร ซุปถอื เปน อาหารอยางหนึ่ง ซึง่ เปนการรบั ประทาน
ไมใ ชด ่มื ดงั นัน้ การรบั ประทานซุปถึงแมว าจะเปน อาหารประเภทนา้ํ แตต อ งรบั ประทานไม
ใหเ กิดเสียงดัง และไมห กเลอะเทอะ จึงมเี ทคนิคในการใชชอ นตกั ซุปเพื่อรบั ประทาน ดังนี้

4.4.1 การตักซปุ จะตกั จากดา นใกลต ัวออกดานนอก หรอื จากดานนอก
เขา หาตวั ก็ไดแ ตก ารใชช อนจะตองตะแคงชอ นน้ําซปุ ออกนอกตวั ถากลัววาจะมซี ปุ หยดก็
อาจใชชอนปาดเบา ๆ กบั ขอบถว ยซุป แตต องไมใ หเกิดเสียงดงั เมื่อซปุ ใกลหมดใชม ือซา ย
ยกถว ยซปุ ตะแครง เพือ่ ตักซปุ ทานจนหมดได

4.4.2 การตักซุปเขา ปาก ใหใ ชป ลายชอนสว นใกลด านหนาเอยี งชอนเปน
เสน ทแยงมุม กมหนา ลงเลก็ นอ ยแลวรับประทานอยาใหเ กดิ เสียงดัง

4.4.3 เมือ่ รับประทานซุปเสร็จเรยี บรอ ยแลว ใหว างชอนหงายข้ึนไวใน
ถว ยซุป โดยใหด า มชอนเอียงออกดานขา ง หรือจะวางไวท่จี านรองกไ็ ด (ถาจานรองใหญ
พอท่จี ะวาง)

ภาพท่ี 6.31 การตักซุป

4.5 การรับประทานขนมปง ออเดิรฟ และซุป สว นใหญแลว จะถูกเสริ ฟในเวลา
ทไ่ี ลเลย่ี กนั การรบั ประทานก็จะหยบิ อุปกรณต า ง ๆ ใกลเคยี งกนั การรบั ประทานออเดริ ฟ
จะใชมีดและสอ มออเดริ ฟ การรบั ประทานออเดริ ฟ มอื ขวาจบั มดี ออเดิรฟ มอื ซา ยถอื สอม

ในขณะเดยี วกนั ถาตองการรบั ประทานขนมปงดว ยกส็ ามารถใชม ือฉีกขนมปง ได
โดยมีข้ันตอนในการรับประทานขนมปง ดังนี้

หยิบขนมปง À ฉีกขนมปงบนจานรองช้ินพอคาํ Àหยิบขนมปงทีเ่ หลอื ไวทจี่ านรอง
À จับขนมปง ดวยมือซา ยทาเนยÀเก็บมีดทาเนยไวท ี่เดมิ

4.6 การรบั ประทานออเดริ ฟ ออเดิรฟเปน อาหารเบา ๆ เพือ่ เรยี กนํ้ายอ ย
เปนการเพ่ิมบรรยากาศในการรบั ประทานอาหารบนโตะไดด ีอยา งยิ่ง การรับประทานอ
อเดิรฟไมต องรับประทานใหมากจนเกินไปเพราะยงั มรี ายการอาหารอ่นื ๆ ท่ีจะตอ งเสิรฟ
ตามมา ออเดิรฟบางอยา ง เชน พวกขนมปง ทต่ี ดั เปนช้ินพอคาํ ประดับดวยผกั สดไวบน
ขนมปง สามารถใชมอื หยบิ รบั ประทานได อุปกรณที่ใชส ําหรับรบั ประทานออเดริ ฟ คือ มีด
และสอ มออเดริ ฟ

4.7 การรบั ประทานอาหารประเภทปลา เมื่ออาหารประเภทปลาถูกเสริ ฟ
ออกมา อปุ กรณทจี่ ะตองหยิบใชบนโตะอาหาร คือ มีดและสอ มรบั ประทานปลา ในการรบั
ประทานปลาที่มหี วั และหางปลาดว ย ใหใ ชม ดี และสอมเลาะเน้ือปลาเดานบนออกมาวางไว
ในจานดานทีใ่ กลต วั จากนนั้ รับประทานจนหมด ตอ ไปใชสอมกดตรงหวั ปลา ใชม ีดสอด
เขา ไปใตก า งปลาดงึ กา งปลาออกมา (ไมต อ งกลบั พลกิ ตัวปลา) มอื ซา ยทถ่ี อื สอ มกดหัวปลาให
แนนพอสมควร เพือ่ เลาะกา งปลาออก การรบั ประทานปลาใหเ ร่มิ ตดั เน้ือปลาเปน ชน้ิ พอคํา
และเรม่ิ รบั ประทานจากดา นซายมือ

เน่อื งจากปลาทน่ี ยิ มรับประทานมีหลายชนดิ เชน ปลาลน้ิ หมาเปน ทนี่ ิยมรบั
ประทานกันมาก ในบรรดาอาหารตะวันตก ลักษณะของปลาลน้ิ หมาคือจะมเี น้อื เพยี งดาน
เดยี ว อีกดานของตัวปลาจะแบนไมมีเนื้อ ในการรบั ประทานจึงตองเลาะกา งปลาและครีบ
ออก นาํ สวนทเ่ี ปน กางปลาและครบี ท่ีเลาะวางไวดานตรงขามของตัวปลาจงึ รับประทานเนื้อ
ปลา

ปลาบางชนิดมีลําตัวกวา ง หากเลาะเนื้อสวนหนา ออกมาท้งั หมดจะชิ้นใหญ
เกนิ ไป รับประทานยาก จงึ จะตองใชว ิธีแบง ตวั ปลาเปน 2 ซีก (แบงตามยาวของตวั ปลา) ใช
มดี และสอ มเลาะสว นนั้นออกมารบั ประทานกอ น จากนัน้ รับประทานสวนท่ีเหลือ เม่อื รบั
ประทานหมดแลวกใ็ หป ฏิบัตเิ ชนเดียวกนั คือใหเลาะกางปลาออกโดยไมตองพลิกตัวปลา

ภาพที่ 6.32 การรับประทานปลา

4.8 การรับประทานอาหารประเภทเนอื้ จะตอ งใชวธิ กี ารตัด อุปกรณทีจ่ ะตอง
หยบิ ข้นึ มาใชก็คือมดี และสอมสาํ หรับรบั ประทานเนือ้ อาหารประเภทเนื้อบางคร้ังกจ็ ะถกู
เสริ ฟ มามกี ระดูกติดมาดว ย หรืออาจจะไมม กี ็ได การรบั ประทานก็ไมไดเปน เร่ืองยาก ใช
มอื ขวาจบั มดี มือซายจับสอม กดชิ้นเนอ้ื แลว ตัดเปน ชิน้ เน้ือแลว ตัดเปน ชิน้ เล็กพอคํา ตดั เปน
ช้ินทลี ะคํา รบั ประทานไปจนหมดไมควรตดั เน้อื เปน ช้นิ เลก็ ๆ ไวเ ต็มจาน เพราะนอกจากไม
นาดแู ลว ยงั ทําใหเสยี รสชาตดิ ว ย การรับประทานเนอ้ื จะมีผักเคร่อื งเคียงเสริ ฟมาดวย ก็ควร
จะรับประทานผักคกู ับเนื้อดว ย เพือ่ ชวยเพิ่มรสชาติของอาหารดวย

ภาพที่ 6.33 การรบั ประทานเน้ือ

4.9 การรับประทานสลัดผกั สลดั ผกั จะถกู เสริ ฟ มาพรอ ม ๆ กบั อาหารจําพวกเน้อื
จะรบั ประทานเน้อื พรอมกบั สลัดผัก หรอื จะรบั ประทานเน้อื ใหเสรจ็ กอนแลวคอ ยรับประทาน
สลัดผกั กไ็ ด ข้ึนอยูกบั ความชอบและการตัดสนิ ใจของแตล ะคน แตโ ดยปกตแิ ลว นยิ มรบั
ประทานสลับกบั เนอ้ื ที่เยน็ ตามหลกั การรับประทานอาหารแบบยโุ รป การรับประทานสลัดผกั
ใชส อ มเพยี งอยางเดยี ว ถา ผกั ช้ินใหญก ็ใหใ ชด านขา งของสอ มตดั ผัก แตในบางครั้งผกั ชิ้นใหญ
และแข็งตัดดวยสอมไมไ ดกใ็ ชมีดหนั่ ได

การรับประทานสลัดผักสลดั มสี วนผสมหลายชนดิ โดยรวมแลวจะเปนผกั และอาจ
จะมพี วกถ่วั ตาง ๆ เชน ถั่วลนั เตา ในการรับประทานจึงตองใชเทคนิคในการใชส อม คือ ตักพัน
และจมิ้ ขึ้นอยูก ับวา จะตกั อะไรพันอะไร และจมิ้ กับอะไร เมล็ดถ่ัวตาง ๆ ใหใชวธิ เี อาหลงั สอม
กดใหแบนแลว ใชสอมตกั รบั ประทานผกั บางชนิดกใ็ ชพ ัน เปนตน

4.10 การเกบ็ มีดและสอมเมื่อรบั ประทานอาหารจนเสรจ็ เรยี บรอ ยแลว ควรจะ
เกบ็ มดี และสอมใหถ ูกตอ งตามหลักการรบั ประทานอาหารแบบยุโรป เพื่อแสดงถึงการรูหลัก
มารยาทตงั้ แตก ารเร่มิ รับประทานอาหารจนครบถงึ ข้นั ตอนสุดทา ย คือรับประทานอาหารจนอม่ิ
แลว เปน การบอกใหบ รกิ รไดทราบและจะไดเ กบ็ อุปกรณค อื จาน มดี และสอม

ภาพท่ี 6.34 การวางอปุ กรณเ มื่อ
รับประทานอาหารเสรจ็

4.11 การรบั ประทานไอศกรีมใหเริม่ รับประทานจากสวนท่ีคนอน่ื มองดไู มเห็น
คอื ดานท่อี ยูใกลต วั เรากอน ตักรบั ประทานเปน คาํ ๆ ไมคนไอศกรีมรวมกบั สวนผสมอืน่ ๆ
เขา ดว ยกันเพราะ ไมน าดู ถา จะรบั ประทานสว นผสมอน่ื ท่ีรวมมา เชน กลว ย สตรอเบอรร ่ี
เชอรร ีก่ ็ใหตกั รบั ประทานรวมกบั ไอศกรมี เปนคาํ ๆ มองดูแลว สะอาด

4.12 การรับประทานผลไม
4.12.1 กลว ย จะถกู เสริ ฟ เปน ลูก ๆ โดยจะตัดสว นหวั และทายออก

แลวหรืออาจจะตัดเพยี งสวนหวั ออกไป วธิ ีรบั ประทานกลว ย ใชส อมกดผลกลวยไวแลวใชมดี
ผาเปลอื กกลวยตามแนวยาวดานใกลตวั และดานตรงขา ม ใชม ดี และสอ มจับเปลอื กกลวย
สวนทีผ่ าดงึ ออกไปนาํ ไปเกบ็ ไวข างจานดานตรงขามกับมอื ตัดกลว ยเปน ชน้ิ พอคาํ รบั
ประทานโดยเร่มิ จากซา ยมอื จะไมต ัดกลวยออกเปนชน้ิ ๆ แตจ ะตัดรับประทานทีละคาํ

4.12.2 การรับประทานองุน เชอรร่ี สตอเบอรรี่ ผลไมจ าํ พวก องุน
เชอรร ี่ สตรอเบอรร่ี เปน ผลเล็ก ๆ สามารถใชม ือหยบิ รบั ประทานได ถา เปน องนุ ผลไมใหญ
ตอ งการจะปอกเปลอื กก็ใหปอกแลวนาํ เปลือกไวบนจาน การนาํ เมลด็ ออกจากปากใหใชม ือ
รองไวท ปี่ ากหยบิ ออกมา จากนัน้ ก็ไวท ี่ขอบจานของตวั เอง

4.12.3 การดื่มเครอ่ื งดื่ม ชา กาแฟ การดืม่ เครื่องดมื่ ประเภทนี้ขึน้
อยูกับความชอบของ แตล ะคนวาจะใสน าํ้ ตาล นม เทา ไร หรอื จะไมใสเลยก็ไมม กี ฎเกณฑ
แตมขี อควรระวงั เกีย่ วกบั มารยาทเล็ก ๆ นอ ย ๆ ซ่ึงจะละเลยไมไ ด เชน การใสกอ นน้าํ ตาล
ลงในถวยกาแฟ ใหใ ชคมี หยิบนา้ํ ตาลใสในชอ นกาแฟกอน แลว คอ ย ๆ จุมลงในถวยกาแฟถา
เปน นมหรอื เปน ครมี ก็ใหระมดั ระวังอยาใหห กเลอะเทอะ ใชช อ นกาแฟคนเบา ๆ วธิ ีคนใช
ปลายชอ นกดลงใหถงึ กนของถวยกาแฟ หมุนวนเปน วงกลมเบา ๆ ไมใหมีเสียง จนนํา้ ตาล
หรือครีมละลายจากน้ันเกบ็ ชอ นไวท ีจ่ านรองการชิมกาแฟ จะไมใชชอ นกาแฟตักชิมเปน อัน
ขาด ใหย กถว ยกาแฟข้นึ มาจบิ เบา ๆ เพ่อื ชิมรสชาตวิ า พอใจหรอื ยัง การใชช อนกาแฟตักชมิ
ถือเปนกิรยิ าท่ไี มเหมาะสมแสดงถึงการขาดความรูในเรื่องของมารยาทบนโตะ อาหาร

ขั้นตอนและวิธกี ารตา ง ๆ ท่กี ลาวมาเปน มารยาทในการรับประทานอาหาร
แบบยโุ รป ซ่งึ มอี ุปกรณใ นการรับประทานตอ หนึ่งคนจํานวนหลายชน้ิ จึงตอ งพึงจาํ ไวว าการ
หยบิ อุปกรณผดิ ดานจะทําใหคนอ่นื ๆ ผดิ ตามไปดว ย และการใชอ ปุ กรณ เชน มีดและสอ ม
จะตอ งหยิบจากดา นอกสุดเขา มา ดา นในเปนคู ๆ การหยบิ ขนมปง เนยใหห ยิบดา นซา ย
มือของตวั เอง แกวนา้ํ ดม่ื และแกวเครื่องดืม่ ตา ง ๆ จะอยูดา นขวามือการรับประทานอาหาร
ในจานหลกั ไมวาจะเปน เนื้อ ปลา ผกั ผลไม จะเริ่มรบั ประทานจากซา ยมือเสมอ จงึ ควรได
ศกึ ษาและฝก ปฏบิ ัติใหต ดิ เปนนสิ ัย เพราะจะทําใหเปนบคุ คลที่มกี ริ ิยามารยาททีน่ าดูเปน
อยางย่งิ

มารยาทการรบั ประทานอาหารแบบญปี ุน

“อาหารญี่ปุน” เปน กลุมอาหารเอเชยี ท่มี ีบทบาทตอสงั คมโลกเปน ทร่ี จู ักกันมานาน
โดยเฉพาะในโลกปจจุบันทก่ี ระแสความนิยมการบรโิ ภคอาหารตา งชาติ มีความตองการจาก
ผบู ริโภคมากขึ้น อาหารและวฒั นธรรมแบบญป่ี นุ จึงมาพรอ มกับกระแสการเจรญิ เติบโตทาง
เศรษฐกจิ และคานยิ มทางสังคม และวัตถุกลุมอาหารที่ขึ้นชอ่ื ของญ่ปี นุ เชน ขา วปน แบบ
ญปี่ นุ (SUSHI) หรือนํ้าซุปเตา เจี้ยวญ่ปี ุน(MISOSHIRU) กลุม อาหารชบุ แปงทอด
(TEMPURA) เปน ตน ดังนั้นเพื่อเปน การเรยี นรทู ่ีถกู ตอ งผูเรียนตอ งเขา ใจในวธิ คี ิด และ
วฒั นธรรมตลอดจนความเปน ตวั ตนของชนชาตนิ ั้นกอ นจึงจะเขา ใจในหลักของ การรบั
ประทานอาหารและมารยาทตาง ๆ คนญป่ี ุนเปน ชนชาติทม่ี ีความพิถีพิถันในเร่ืองของ
คุณภาพการดาํ รงชีวิต โดยเฉพาะในเรอื่ งของอาหารการกนิ จะตอ งสะอาด อรอย ถูกหลัก
อนามัย กิรยิ า การรับประทานอาหารซึ่งบางชนชาติถือวาไมส ุภาพ แตในทางตรงกนั ขา มอกี
ชนชาตหิ นึ่งบอกวา เปน การแสดงออกถงึ สง่ิ ทด่ี ี เชน การรบั ประทานอาหารประเภทเสนโซ
บะของคนญ่ปี ุน ตองใชว ิธดี ูดเขา ปากถงึ แมจะเกิดเสยี งดังกย็ ่งิ เปนการดี เพราะถือวา อาหาร
น้นั อรอยถูกปาก แตค นตะวนั ตกกลาววา การรบั ประทานสปาเก็ตตี้ จะตองใชส อ มพนั เสน
สปาเกต็ ต้ี มว นเปน คาํ เลก็ ๆ แลว คอย ๆ รับประทาน จึงจะถือวา มีมารยาทในการรบั
ประทาน

อาหารญป่ี ุนแบบด้งั เดิมจะถูกเสริ ฟออกมาเปนชุดสําหรบั แตล ะคนในชดุ อาหารจะ
มถี วยหรือจานเล็กที่ใสอ าหารแตล ะอยา ง เชน ของตม ของยาง ผกั ดอง ฯลฯ นอกจากนี้ยัง
ตอ งมีถวยขาว และ ถว ยซปุ อยตู รงขางหนาถว ยขา วตองวางอยดู า นซายมือและถว ยซปุ
ตอ งอยูดานขวามือ ถา วางสลับกัน คนญี่ปุนถอื วาไมค อยดี อยางไรกด็ ีการรับประทาน
อาหารแบบญ่ีปุน ก็มหี ลักมารยาททค่ี วรเรียนรู ดงั นี้

1. มือ้ อาหารของคนญป่ี ุน
คนญ่ปี นุ รับประทานอาหาร 3 มื้อ คลา ยคนไทย โดยในแตล ะมือ้ จะมชี ือ่

เรยี กชวงเวลาและลักษณะการรบั ประทานอาหารทแ่ี ตกตางกัน ดังน้ี
1.1 อาหารเชา เริ่มตั้งแต 07.00-08.00 น. ลกั ษณะของอาหารจะเปน

งา ย ๆ มีขา วสวย กับซุป ปลาหวาน ผกั ดอง ผักตม และไขมวน เปนตน

ภาพท่ี 6.35 อาหารญ่ีปนุ ม้ือเชา

1.2 มื้อกลางวนั เริ่มตงั้ แต 12.00-13.00 น. ลักษณะของอาหารจะเปนสํารบั อาจ
เปน อาหารจานเดียว กับผักดอง และนํ้าซปุ

ภาพที่ 6.36 อาหารญ่ีปนุ มือ้ กลางวัน

1.3 มอื้ เย็น เริ่มต้งั แต 17.00-19.00 น. ลกั ษณะของอาหารมักมปี ลาเปน สว น
ประกอบ จดั เปน มือ้ ใหญเหมือนคนไทย การรับประทานกจ็ ดั เปน สํารบั คลา ยกบั ของไทย

ภาพท่ี 6.37 อาหารญป่ี นุ ม้อื เย็น

2. มารยาทรบั ประทานอาหารแบบญ่ีปุน จําเปน ตองใชตะเกยี บในการรบั ประทาน
จึงมีความจําเปนท่คี นตางชาติจะตองเรยี นรมู ารยาท และกริ ยิ าทา ทางท่ไี มควรปฏิบัตใิ นการ
รบั ประทานอาหารแบบญปี่ ุน มีดังตอ ไปน้ี

2.1 ไมใ ชต ะเกยี บหยิบอาหารแลวสง ใหผูอ ่ืนโดยคนท่ีรับก็ใชตะเกยี บรบั
อาหารนนั้ ซง่ึ สง่ิ เหลานห้ี ากไมไดเ รยี นรูก็จะไมทราบ และจะยงั คงปฏบิ ตั กิ นั อยเู พราะการใช
ตะเกียบหยิบของแลวสงตอใหก ันนน้ั ใชส ําหรบั พธิ กี ารทีไ่ มใชงานมงคล จึงควรหลกี เล่ียง

2.2 ถอื ตะเกยี บแลว สา ยไปมาบนอาหารหลายชนดิ เพอ่ื จะหยบิ อาหารแต
ยงั ไมรวู าจะเลือกอยางไหนดี

2.3 ใชตะเกยี บแทงเสียบของรบั ประทาน ถือเปนกิรยิ าทไ่ี มสภุ าพ
2.4 ใชตะเกียบคยุ อาหารในถวย เพ่ือหาชน้ิ ของอาหารทต่ี องการ
มารยาทในการรับประทานอาหารแบบญีป่ นุ ท่ีกลาวมาเปนมารยาทที่เปน พืน้
ฐานงา ย ๆ ซงึ่ ไมเ ปนพธิ กี ารมากนกั เพียงแตเปน มารยาทโดยท่ัว ๆ ไปท่ีควรไดรูและนําไป
ปฏบิ ตั ิ

สรปุ สาระสาํ คญั

การไดศึกษาหาความรถู งึ หลกั มารยาทถือเปน สิง่ ทสี่ าํ คัญอยา งยิง่ ไมว า จะเปน
ชนชาติใด บรรพบุรุษไดพยายามสงั่ สอน วางหลักเกณฑส ิ่งท่ดี ีงามเพ่อื ใหล กู หลานในรนุ ตอ
ๆ ไปไดยึดถือปฏิบัติ นับเปน ความงดงามของสังคมทค่ี วรจะไดอ ยคู ูกบั ทกุ ชนชาติ เพราะการ
มีมารยาททด่ี เี ปนสิ่งที่ชว ยใหส งั คมดี สงั คมนาอยูชวยเปน ส่งิ ที่ยดึ เหนย่ี ว และขดั เกลาใหค น
เปนคนดี มีคุณคาในตัวเอง คณุ คา ของสงั คมไมวา จะเปน กิรยิ ามารยาททด่ี ดี านใด ยอมทาํ ให
ผูทีต่ อ งการพฒั นาตนเองใหมองดูดีในสายตาของคนอน่ื และตวั ผปู ฏิบตั ิเองกเ็ กิดความภาค
ภูมิใจ

มารยาทเปนสวนหนึ่งของการดาํ เนินชวี ติ ในสังคม เปน วฒั นธรรมทแี่ สดงออก
ถงึ ลกั ษณะนิสัยภายในบุคคล และเปนคานิยมในทางสุภาพออนโยนออ นนอ ม ดงี าม
สามารถสรา งความยนิ ดีและความประทับใจใหแกผูพ บเหน็ ผทู ตี่ ดิ ตอสมาคมดว ย ผทู ีม่ กี ิริยา
มารยาทดีงามและรูจักการวางตวั ท่เี หมาะสมในสงั คม ยอ มเปน ผทู ีม่ ีเสนห  เปน ท่ีนา สนใจ
ของผอู ่ืน อีกท้งั ยังดมู ีคุณคาในตัวเอง ดงั นน้ั บุคคลจงึ ควรแสดงออกอยางดงี าม ไมวาจะเปน
กิรยิ า อาการ และถอยคําวาจา เพอ่ื ทําใหเปนผูมีคุณคา และเปน ที่ช่นื ชมของทกุ คนในสังคม

คาํ ศัพท์ ( VOCABULARY)

ใบงาน 6.1
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี 6
มารยาททางสงั คม

คําช้ีแจง 1. ใหนกั เรยี นจับสลากแบงเปนกลมุ จํานวน 4 กลุม
2. ใหแ ตละกลุม ฝก ปฏิบตั ิมารยาทพ้นื ฐานทางสงั คม ดงั นี้
2.1 มารยาทในการทกั ทาย
2.2 มารยาทตอ คนในครอบครวั
2.3 มารยาทตอ คณุ ครู
2.4 มารยาทตอเพื่อน
2.5 มารยาทตอเพอ่ื นตา งเพศ
2.6 มารยาทในหองเรยี น
3. ถา ยภาพพรอ มบรรยายการปฏบิ ัตมิ ารยาทพื้นฐานทางสังคม
4. จดั ทําเปนรปู เลม รายงาน

ใบงาน 6.2
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ี 6
มารยาททางสังคม

คําช้ีแจง 1. ใหน กั เรียนจับสลากแบง เปน กลุม จาํ นวน 7 กลุม
2. ใหแ ตละกลุมฝกปฏิบัติมารยาทพนื้ ฐานทางสังคม โดยจบั สลากกลมุ ละ 1
หัวขอ
2.1 การรับประทานอาหารประเภทปลา
2.2 การรับประทานซุบ
2.3 การรับประทานอาหารประเภทเนือ้
2.4 การรับประทานสลัดผัก
2.5 การรบั ประทานกลวย
2.6 การด่ืมเครื่องด่มื ชา หรอื กาแฟ
2.7 การพับผากนั เปอ นและการใชผ า กนั เปอ น
3. จดั เตรยี มอปุ กรณและสง ตัวแทนสาธติ หนาชน้ั เรยี นตามหวั ขอ ท่ีจบั สลาก