ED113 E-Book (1)

ประวัติการศกึ ษาไทย

ED113

อาจารย ดร.ชนันภรณ อารีกุล

จัดทําโดย

นายวันอิบราฮิม เฮงดาดา รหัสนิสิต 63101010032
นางสาวไพลินธร ทวิชสังข รหัสนิสิต 63101010846

SRINAKHARINWIROT UNIVERSITY

คํานํา

E-book เลมนี้ เปนสว นหน่งึ ของรายวชิ าปรัชญาการศกึ ษา
ED113 มีวตั ถุประสงคเ พ่ือเปน สอ่ื การเรียนรทู ่ีมีเน้อื หาเกย่ี วกบั
ประวัตกิ ารศึกษาไทยสมัยปฎิรปู การศกึ ษา การศึกษาในรัชกาลที่
5 รัชกาลที่ 6 รชั กาลท7ี่ และสมัยการปกครองระบบรชั ธรรมนูญ
พุทธศกั ราช 2475 จวบจนปจ จุบนั โดยคณะผจู ัดทําริเริม่ ประมวล
ความรูและสรางสรรคเน้ือหาในรปู แบบ E-book เพ่อื เปน ทาง
เลือกสําหรับผสู นใจท่อี ยากศกึ ษาเนอ้ื หาท่เี ขาถงึ เขาใจ และ
สะดวกในการศกึ ษาเนอ้ื หามากยงิ่ ขึ้น

คณะผูจัดทําหวงั เปนอยางยิ่งวา E-book เลมน้ี เปน สอื่ การ
เรียนรทู สี่ ามารถสรางความรเู พื่อสง ตอ สง่ิ ดี ๆ ใหเ กดิ ประโยชนแก
ผทู ่ศี ึกษาเรอื่ งน้ีใหด ีย่ิงขน้ึ สบื ตอไป

คณะผูจัดทาํ
วันอิบราฮมิ เฮงดาดา
ไพลินธร ทวชิ สังข

สารบัญ november 2020
Issue 27
what's inside this issue

01 01-07 08-09 10-11

การศกึ ษาของไทย การศึกษาในรัชสมัย การศึกษาในรชั สมยั การจัดการศึกษาในรชั
สมัยปฏริ ูปการศกึ ษา พระบาทสมเด็จพระ พระบาทสมเด็จ สมยั พระบาทสมเด็จ

จุลจอมเกลา เจาอยูห วั พระมงกฎุ เกลาเจา อยูห ัว พระปกเกลาเจาอยหู ัว

12-13 14-26 27 ภาคผนวก

การศึกษาสมัยการ การศึกษาขั้นพน้ื บทสรปุ
ปกครองระบอบ ฐานตั้งแต พ.ศ.
2475 - ปจจุบัน
รฐั ธรรมนูญ
(พ.ศ. 2475 ปจจุบนั )

ปรัชญาการศึกษาไทย
เปน แบบผสมผสานระหวา ง
แนวคดิ ของชาตติ ะวนั ตก

และองิ พทุ ธศาสนา
ประเทศไทยมปี ระวัตคิ วามเปนมา
กบั การศึกษาเปน เวลาอันยาวนาน

EDUCATION

การศึกษาของไทย
สมยั ปฏิรปู การศกึ ษา
(พ.ศ. 2412 – พ.ศ. 2474)

01

สกมาัยรปศฏึกริ ษูปากขาอรงศไึกทษยา

แบง เปน 3 สมยั ดงั น้ี
1.การศกึ ษาในรชั สมยั
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา เจา อยหู วั

เกษตรกรรม

แบงชนชนั้ เชน เดียว โคสรังงคสมรา ง ยดึ มนั่ ในระบอบสม
กับสมยั กรุง บูรณาญาสิทธิราช
มีอดุ มการณใ น
รตั นโกสนิ ทรต อนตน การจงรักภักดตี อ
พระมหากษัตรยิ 

02

สภาพทวั่ ไปของการจดั การศกึ ษาไทย
รชั กาลที่ 5 แบง เปน 2 ยคุ ดงั นี้

ยุคกอ นต้งั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร 2 ต.ค 2411
ยคุ หลังต้ังกระทรวงศกึ ษาธิการ 2435 - 2453

สภาพทัว่ ไปและเหตกุ ารณตา ง ๆ
ในยคุ กอนต้ังกระทรวงศกึ ษาธิการ (2411-2435)

แผนจัดตง้ั โรงเรยี นปจ จุบัน สรางแบบเรยี นหลวง
วางหลักสูตรและระเบยี บการสอบไล ปรบั ปรุงการสอนของครู
จดั ตง้ั ร.ร.หลวงสาํ หรบั ราษฎร ตั้งกรมศกึ ษาธิการ
แกไขหลกั สตู รสําหรับสอบไล การเปลย่ี นแบบเรยี นหลวง
ประกาศต้ังกระทรวงธรรมการ ยายกรมศึกษาธกิ ารไปรวม
เริ่มตน วชิ าการพยาบาลและแพทย อยใู นกรมธรรมการ
แผนใหม

03

แผนการศึกษา

มีวัตถุประสงคดาน วัตถุประสงคในการนาํ ผล
นกั เรยี นหรือบคุ คลทม่ี ี การศกึ ษาไปใชใ นการ
โอกาสไดรบั การศึกษา
บรหิ ารประเทศ

การศกึ ษาภายในพระบรมมหาราชวัง ผลิตคนเขา รับราชการในกรมทหาร
(2411-2427) มหาดเลก็ รกั ษาพระองค (2411-2427)
ผลิตคนเขา รบั ราชการในการทรวงตาง ๆ
การศึกษาสาํ หรบั ปวงชน ทง้ั ฝายพลเรือนและทหาร (2427-2453)
(2427-2453)

หลักสูตรและการสอบไล

จดั ตั้งหลักสตู รและระเบียบการสอบไล
พ.ศ.2427 เปน ปแรกท่จี ดั ใหม กี ารสอบไลข ึ้น ณ
ร.ร.ตาํ หนกั สวนกหุ ลาบ (สอบไดใหประกาศนียบัตร)
วธิ ีการสอบไลอ นโุ ลมตามวิธสี อบพระปริยตั ิธรรม

04

ประถม ก กา สาํ หรบั มลู ศกึ ษา ประถมมาลา
ร.ศ.124 (พ.ศ.2449) เปน หนงั สอื สอนอาน
ฉบบั เจา หม่ืนศรีสรรตั น แกกุลบุตรสมัยกอน

มลู บทบรรพกจิ วาหนิต์ินกิ ร
หนงั สือเลม แรกในชุดแบบเรียน เปน หนังสอื เรียนเลม ท่ี 2
หลวงสาํ หรับหัดอานเปน ครั้งแรก ในชุดแบบเรียนหลวง

05

อกั ษรประโยค หน่ึงใน 6 สงั โยคพิธานแปล (แปลคาํ ศพั ท)
เลมของแบบเรียนหลวง เปน แบบเรียนหลวง เชนกนั

ไวพจนพจิ ารณ และพิศาลการันต
รวมพิมพเ ปนเลมเดยี วกนั เปน
แบบเรยี นหลวง ของพระยาศรี
สนุ ทรโวหาร (นอย อาจารยางกูร)

หนึง่ ในหกเลม

06

สรปุ แนวความคิดทางการศึกษา

หลักสตู รชั้นประโยคตน

“แบบเรียนหลวง 6 เลม”

(คอื เรม่ิ ตน จากมูลบทบรรพกิจ จนจบพิศาลการนั ต)

คเขดั ยี ลนาตยามมือคาํ บอก

วววิิิชชชาาาเบเลรัญยีขงชคคีณวติาม หลักสตู รชัน้ การเขยี นจดหมาย
ประโยคสอง

การตรวจทานหนงั สอื ใกกจาาครรวคบาัดันมลทสอกึ าํ กขคแอัญลคะวสารมุป

07

ซ่งึ ปจจัยทม่ี ผี ลในการปฏิรปู การ
ศึกษาในครั้งนม้ี หี ลายปจจัย ไดแ ก

แนวคิดและวทิ ยาการตา งๆ ของชาตติ ะวันตก ความตองการบุคคลท่ีมีความรูความ
ซึ่งคณะมชิ ชันมารไี ดน ําวทิ ยาการเขามาเผย สามารถ เขามารับราชการเนอ่ื งจาก
แพรใ นดา นการแพทย การพมิ พห นงั สอื และ พระองคท รงปรบั ปรุงและขยายงานใน
ระบบโรงเรียนของพวกสอนศาสนา ตั้งแต สวนราชการตางๆ จงึ จําเปน ตอ งจดั ตั้ง
สมยั พระบาทสมเดจ็ พระนัง่ เกลา เจาอยูหวั โรงเรยี นเพ่ือสอนคนใหเขา มารบั
และพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจา อยูหัว ราชการ
สบื เนอื่ งมาถงึ ในสมัยน้ี เปน เหตุใหไทยตอ งรบั โครงสรางของสังคมไทยไดม กี าร
และปรับปรุงแนวคิดในการจัดการศกึ ษาขนึ้ เปล่ียนแปลง โดยมกี ารเลกิ ทาสและมี
เพ่ือประโยชนใ นการพฒั นาประเทศ การตดิ ตอ กบั ตางประเทศมากข้ึน
ภยั จากการคมุ คามของประเทศมหาอํานาจใน วฒั นธรรมแบบอยางตะวันตกไดแพร
ตนครสิ ตศ ตวรรษที่ 19 หรือปลายพทุ ธ หลายจึงจําเปนตองการปรับปรงุ การ
ศตวรรษท่ี 24 ลทั ธจิ ักรพรรดินิยมกําลงั แผ ศกึ ษา เพ่ือใหป ระชาชนไดรบั การ
ขยายมายงั ประเทศตางๆ ในเอเชียซึง่ ประเทศ ศกึ ษาเพ่มิ ขึน้
เพื่อนบาน เชน พมา ญวน เขมร และมลายู การที่พระองคไ ดเสดจ็ ตา งประเทศทง้ั
ตางตกอยภู ายใตก ารปกครองของประเทศ ในเอเชียและยุโรป ทําใหไ ดแ นวความ
มหาอํานาจ ประเทศไทยมจี ดุ ออ นท้งั ในเรือ่ ง คดิ เพือ่ นาํ มาปฏิรปู การศกึ ษาและใช
ความลา หลัง ระบบการปกครองและการ เปน แนวทางพัฒนาบา นเมอื ง
กาํ หนดเขตแดนที่ชัดเจนพระองคจึงทรง
หว งใยบานเมือง จงึ ดําเนินนโยบายตาง
ประเทศแบบประณปี ระนอมและเรง ปรับปรุง
ประเทศ โดยเนน การศกึ ษาของชาติ

08

2.การศกึ ษาในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลาเจาอยหู ัว

ปจจยั ท่ีมีอทิ ธพิ ลตอการจดั การศกึ ษา

พระบรมราชโชบายในการปกครอง ผลอันเนอ่ื งจากการจัดการศึกษา
ประเทศ เพื่อใหประเทศมีความเจริญ ในรชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระ
กาวหนา ทัดเทียมกบั นานาประเทศ โดย จุลจอมเกลา เจาอยหู วั เมื่อคนสว น
การสงทหารไปรวมกบั ฝายสัมพนั ธมติ ร มากที่ไดรับการศึกษา มคี วามรู
ในสงครามโลกคร้งั ที่ 1 นอกจากนี้ และแนวคิดเกี่ยวกับการปกครอง
พระองคทรงสรา งความรูสึกชาตินิยมใน ประเทศในระบอบรฐั ธรรมนูญใน
หมูประชาชนชาวไทยโดยมีสาระสาํ คญั ระบบรัฐสภา จึงมีความปรารถนา
ของอุดมการณช าตินยิ ม คอื ความรัก จะเปลี่ยนแปลงการปกครองไป
ชาติ ความจงรกั ภักดตี อ พระมหากษัตรยิ  เปนระบอบประชาธิปไตย
และความยดึ มัน่ ในพุทธศาสนา ปญหาอันเกิดจากคนลน งานและ
พระองคท รงศึกษาวิชาการจากตาง คนละท้งิ อาชพี และถ่นิ ฐานเดมิ มงุ
ประเทศและเม่อื เสด็จกลบั มาแลว ทจี่ ะหนั เขา สอู าชีพราชการมาก
พระองคไ ดท รงนําเอาแบบอยางและวธิ ี เกินไป
การทเี่ ปนประโยชนมาใชเ ปน หลักใน
การปรบั ปรุงการศึกษา เชน ทรงนาํ เอา
วชิ าลูกเสือจากประเทศองั กฤษเขามาจดั
ต้งั กองเสอื ปา

วิวฒั นาการในการจดั 09
การศกึ ษา มดี งั นี้
ป พ.ศ. 2459 จัดต้งั กองลูกเสือหญงิ
ป พ.ศ. 2453 ประกาศตัง้ โรงเรยี นขาราชการ และอนุกาชาดโรงเรยี นกุลสตรีวงั หลงั
พลเรอื นเพื่อฝกคนเขา รบั ราชการตาม และไดจ ัดต้ังกองลกู เสอื หญงิ ข้นึ เรยี ก
กระทรวง ทบวง กรมตา ง ๆ และตอ มาป วา เนตรนารี
พ.ศ. 2459 ไดประกาศยกฐานะโรงเรยี น ป พ.ศ. 2461 มีการปรับปรงุ และขยาย
ขา ราชการพลเรอื นนีข้ ึ้นเปนจุฬาลงกรณ ฝกหดั ครูขนึ้ โดยโอนกลับมาขึน้ กบั
มหาวทิ ยาลยั นบั เปน มหาวทิ ยาลยั แหง แรก กระทรวงศึกษาธกิ าร ซ่งึ เดมิ เปนแผนก
ของประเทศไทย หนง่ึ ของโรงเรยี นขาราชการพลเรือน
ปพ .ศ. 2454 ต้ังกองลกู เสือหรอื เสือปา ขึน้ ป พ.ศ. 2461 ประกาศใชพระราช
เปน คร้ังแรกโครงการศกึ ษาพ.ศ. 2456 และ บญั ญัตโิ รงเรียนราษฎร
ฉบบั แกไ ข พ.ศ. 2458 โดยมุง ใหป ระชาชนมี ป พ.ศ. 2464ปรบั ปรงุ โครงการศึกษา
ความรทู างดา นการทาํ มาหาเล้ียงชพี ตาม ชาติโดยวางโครงการศกึ ษาขน้ึ ใหมเ พ่อื
อตั ภาพของตนพยายามท่จี ะเปลี่ยนคา นยิ ม สง เสรมิ ใหทาํ มาหาเลีย้ งชพี นอกเหนือ
ของประชาชนไมใ หมุงทจ่ี ะเขารับราชการ จากทําราชการ
อยางเดยี ว ป พ.ศ. 2464 ใชพ ระราชบัญญัติ
ประถมศกึ ษาบังคบั ใหเ ด็กทุกคนท่ี
มีอายุ 7 ป บรบิ รู ณหรือยางเขาปท่ี 8
ใหเ รยี นอยใู นโรงเรียนจนถงึ อายุ 14
ปบรบิ รู ณห รอื ยา งเขาปท่ี 15 โดยไม
ตอ งเสียคาเลา เรียน และมกี ารเรยี ก
เก็บเงนิ ศกึ ษาพลีจากประชาชนคนละ
1- 3 บาทเพ่อื นาํ ไปใชจ า ยในการจัด
ดาํ เนนิ การประถมศึกษา

3 การจดั การศึกษาในรัชสมยั 10
พระบาทสมเดจ็ พระปกเกลาเจาอยหู วั 07

ปจจัยที่มอี ิทธิพลตอ การ
จัดการศกึ ษามี ดงั นี้

ปญหาการเมอื งท่เี กดิ ขึน้ ภายในประเทศ
ปญ หาสืบเนื่องจากอิทธพิ ลจกั รวรรดินิยมตะวนั ตก
ปญ หาสบื เนอื่ งจากภาวะเศรษฐกจิ ตกต่าํ
ปญ หาสบื เน่ืองจากการประกาศใชกฎหมายการศึกษา
คอื พระราชบัญญตั ิประถมศกึ ษาทําใหการศึกษาแพร
หลายออกไป แตข าดความพรอ มทางดานงบประมาณ
การศึกษา

11

ววิ ัฒนาการการจดั การศกึ ษา

ป พ.ศ. 2473 ยกเลกิ การเกบ็ แบบสอนอานใหม เลม 7
เงินศึกษาพลีคนละ 1 – 3 บาท ป พ.ศ.2456
จากผชู ายทุกคนท่มี อี ายุระหวา ง
16 - 60 ปเดยใชเงินจาก
กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
อุดหนุนการศึกษาแทน
ป พ.ศ. 2474 ปรับปรงุ กระทรวง
ธรรมการเพือ่ ใหส อดคลอ งกับ
ภาวะเศรษฐกิจตกตํา่ ของ
ประเทศโดยยุบกรมสามญั ศึกษา
ในตอนนน้ั กระทรวงธรรมการจงึ
มีหนว ยงานเพยี ง 3 หนวยคอื
กองบัญชาการ กองตรวจการ
ศึกษากรงุ เทพ ฯ และกอง
สุขาภิบาลโรงเรียน
ยกเลกิ ระเบยี บวาดว ยการ
ควบคุมแบบเรยี น

การศึกษาสมัย
การปกครองระบอบรัฐธรรมนญู

(พ.ศ. 2475 ปจ จุบัน)

12

ปจ จยั ที่มอี ิทธพิ ลตอการจัดการศึกษา

นโยบายการจดั การศกึ ษาของคณะราษฎร ดงั จะเหน็ ไดจาก
คําแถลงนโยบายของรฐั บาลพระยามโนปกรณนิตธิ าดา พ.ศ.
2475 กลา วไวว า “….การจัดการศกึ ษาเพื่อจะใหพลเมอื งได
มีการศกึ ษาโดยแพรห ลาย กจ็ ะตองอนุโลมตามระเบียบการ
ปกครองทใ่ี หเ ขา ลักษณะเก่ยี วกับแผนเศรษฐกิจแหงชาติ
หลักสตู รของโรงเรยี นและมหาวิทยาลยั จะตองขยายใหส งู
ขนึ้ เทา เทยี มอารยประเทศ ในการน้ีจะตอ งเทียบหลักสตู ร
ของนานาประเทศ หลกั สตู รใดสูงถอื ตามหลักสตู รน้ัน”
การเกดิ สงครามโลกคร้งั ท่สี อง

13

ววิ ัฒนาการการจดั การศึกษา

มกี ารประกาศใชแผนการศึกษาชาติ หลังเปลีย่ นแปลงการ
ปกครองเปน ระบอบประชาธิปไตยแลว โดยจดั ตง้ั คณะ
กรรมการการศึกษาและทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหต ้ัง
สภาการศึกษา พ.ศ. 2475 ประกาศใชแ ผนการศกึ ษาชาติ ตอ
มามีการปรบั ปรุงการจดั การศกึ ษาภาคบงั คบั จาก 6 ป
เหลอื 4 ป และประกาศใชแ ผนการศกึ ษาชาติ พ.ศ. 2479
การมอบใหทอ งถิน่ จดั การศึกษา พ.ศ. 2476 และยกฐานะ
ทอ งถน่ิ ข้นึ เปน เทศบาลตราพระราชบญั ญัติเทศบาลขึ้น และ
เทศบาลไดจดั การศึกษาอยางแทจริงใน พ.ศ. 2478
การปรบั ปรงุ หนว ยงานท่ีมสี ว นรบั ผิดชอบในการจดั การศึกษา

การศึกษาขั้นพ้นื ฐาน
ตงั้ แต พ.ศ. 2475 - ปจ จบุ นั

14

สภาพการจดั การศกึ ษา 2475-ปจ จบุ นั

1.แผนการศึกษาชาติ 2.แผนการศึกษาชาติ
พ.ศ. 2475 และ พ.ศ.2479 พ.ศ. 2494

หลังสงครามโลกคร้ังที่ 2

สายสามัญ ประถม (4 ป)
สายวิสามัญ มธั ยมวสิ ามัญ
สายอาชวี ศกึ ษา
สายสามัญ

15

สภาพการจดั การศกึ ษา 2475-ปจจุบนั

3.การจดั ตั้งการฝกหัดครู 4.แผนการศึกษาชาติ
และการปรบั ปรงุ การ พ.ศ. 2503
ฝกหดั ครู ป พ.ศ. 2497

อนบุ าลศกึ ษา ประถมตน
ประถมปลาย
ประถมศึกษา
มธั ยมศกึ ษา ตอนตน (3)
ตอนปลาย (3)
มัธยมสายอาชีพ
ม.ตน (3)
มธั ยมสามัญ ม.ปลาย (2)

อดุ มศึกษา

16

แผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2520

การปฎิรูปการศกึ ษา
หลัง 14 ตุลาคม 2516

ระบบ 6-3-3

กรมการศึกษานอกโรงเรยี นและ
สาํ นกั งานคณะกรรมการสงเสริม
วัฒนธรรมแหงชาติ พ.ศ. 2522
และต้ังสํานักงานขา ราชการครู
และสํานกั งานคณะกรรมการการ
ประถมศึกษาแหง ชาติ พ.ศ. 2523

17

ยุคเริม่ การเปลยี่ นแปลงการปกครอง

แผนการศึกษาชาติ นโยบายการศึกษาใน
แผนการศึกษาชาติ

แผนการศึกษาชาติ ป 2475 มีความตอ งการขยายการ
แผนการศกึ ษาชาติ ป 2479 ศกึ ษาภาคบงั คบั เปน 7 ป

18

นโยบายการศกึ ษาสมยั สงครามโลกคร้งั ท่ี 2

แผนการศึกษาชาติ นโยบายการศกึ ษาใน
แผนการศึกษาชาติ

ยงั ไมมี (ใชป 2479 เชน เดิม) เปน การแถลงนโยบายไวก วาง ๆ
อยางไรก็ตามยงั คงคลายคลึงกบั ยุคเริ่ม
การเปล่ียนแปลงการปกครอง แตกตาง
บาง เชน เนนการสง เสริมพุทธศาสนา
เรง รัดการอบรมจติ ใจ วนิ ัย สามัคคี

ปลกู ฝง วฒั นธรรมตัง้ แตเ ด็ก

19

นโยโดบยาคยณกาะรปศฏึกวิ ษตั าิ ส(2ม5ัย0ก0า-ร2ป5ก1ค6ร)อง

แผนการศึกษาชาติ นโยบายการศกึ ษาใน
แผนการศกึ ษาชาติ
โอนแผนการศึกษาใหสภา สภาการศกึ ษาเสนอแผนการ
การศึกษาดูแล (2502)
ศกึ ษาและไดประกาศใช
นโยบายในแผนกําหนดให เม่ือ 20 ต.ค.2503
ขยายการศกึ ษาภาคบังคบั
เปล่ียนระบบการศกึ ษาจาก
เปน ระยะตามกําลงั ประถมศึกษา 4 ป เปน 7 ป
เศรษฐกจิ / ไมเก็บคา เลา เรียน

20

นโยบายการศึกษาสมยั การปกครองโดยคณะปฏวิ ตั ิ (2500-2516)

ในสมัยจอมพลสฤษด์ิ ธนรชั ต มกี ารประกาศใชแผนพัฒนา
เศรษฐกจิ แหงชาติฉบบั แรก (6 ป 2504-2509)

โดยมุงขยายการศึกษาภาคบังคับใหท ่ัวถึง

ฉบับที่ 2 เปน การจดั การศกึ ษาให ฉบบั ท่ี 3 ปรบั ปรงุ ภาคบงั คบั
สอด คลอ งกบั แผนพัฒนาฯ เนน การ เนน ขยายการศึกษาของระดบั
ผลิตแรงงานระดบั กลาง (ชา งฝม อื ) มธั ยมและอุดม สงเสริมการฝก
ระดับสูง (วิทยาศาสตร)จึงเรงรัด อบรมและการศกึ ษานอก
ปรบั ปรงุ คณุ ภาพครูและประชาชน โรงเรียนโดยเนน การเกษตร
โดยใหค วามสาํ คัญกบั การศึกษา
ผูใหญแ ละการศึกษาตอ เนือ่ ง

21

นโยโดบยาคยณกาะรปศฏกึ วิ ษตั าิ ส(2ม5ัย0ก0า-ร2ป5ก1ค6ร)อง

ในป 2512 จอมพลถนอม กติ ตขิ จร ไดรบั มอบหมายใหจดั
ต้ังคณะรฐั บาลไดม กี ารประกาศใชแผนพฒั นาฯ อีก 2 ฉบบั
ซง่ึ เปนแผน 5 ป คอื ฉบบั ที่ 2 (2510-2514) ฉบบั ท่ี 3
(2515-2519)

มกี ารโอน ร.ร.ประถมในเขตเทศบาลไปอยใู นความรบั ผิด
ชอบของเทศบาลในป 2504 และโอน ร.ร.ประถมนอกเขต
เทศบาลไปอยูในความรบั ผิดชอบการปกครองสว นทองถนิ่
ในป 2509

22

แบบเรียนหลังการปกครอง (2475-2503)

นําแบบสอนอานใหมมาปรับปรงุ โดยมงุ อบรมให
นร.เปน พลเมอื งดขี องสังคมไทย

แบบเรยี นประถมศกึ ษา ชดุ บนั ได
กาวหนา ตีพิมพ พ.ศ.๒๔๙๗
หนงั สอื ชุดนมี้ ี ๕ เลม ไดแก ไป
โรงเรยี น ฝนตกแดดออก เทยี่ ว

รถไฟตน ทาง เที่ยวรถไฟปลาย
ทาง และทีไ่ รลุง

23

แบบเรยี นปจจบุ นั

24

หลกั สตู ร การศึกษา พ.ศ.2521 - ปจ จบุ ัน

กจลดัุม เทนักื้อษหแะาลสกะาลรกมุะพส4อป.ชก.ล,ุมสคลือน.

หลศกัึกสษตู าร2ป5ร2ะ1ถม หตลอกันสตตูน ร2ม5ัธ2ย1ม 2ห5จล2าต4กักอป2สนห5ตูรปล1บั รลัก8มปาสธั รยตู ยุงรมมา

หลักสตู รการ ต(หอฉลนบักปับ2สล5ตูปา3รรย3มบั )2ัธป5ยร2มงุ 1 ห(ฉลศบักกึ บัสษ2ูต5าปร3ร2ป3ับ5)ร2ปะ1ถรงุม
ศึกษาข้ันพืน้ ฐาน

2544

เเป4นนกอ่ืชหลงวลมุง1ชักส2ัน้สาูตรปมะร ีต8มอ ี

25

เมื่อรชั กาลที่ 9 ขนึ้ เถลงิ ถวลั ราชสมบัตเิ มื่อ 9 ม.ิ ย.2489

งานสาํ คญั ท่พี ระองคทา นใหความสาํ คญั เสมอมาคอื งาน
ดานการศกึ ษา ดงั พระบรมราโชวาทเมอื่ วันที่ 12 ธ.ค.2510
ตอนหน่งึ วา “งานดานการศึกษาเปนงานท่สี าํ คัญที่สุดอยาง
หนึ่งของชาติ เพราะความเจรญิ และความเส่ือมของชาตนิ ้นั
ขึ้นอยกู ับการศึกษาของชาตเิ ปนขอใหญ...”

ดานสถานศกึ ษา

ใหต้ัง ร.ร.สําหรับพระราชโอรสและพระราชธดิ า บุตรขาราช
บริพารในวงั และเปด โอกาสใหบ คุ คลทัว่ ไปไดร ว มเรยี นดวย
(ร.ร.จิตรดา)
รบั อปุ ถัมถใ หก าํ ลงั ใจแกเ ยาวชนท่ขี าดแคลน “โรงเรียนใน
พระบรมราชูปถัมภ” (มีทง้ั รฐั บาลและเอกชน) เชน ร.ร.ราชวินติ
ร.ร.ไกลกงั วล ร.ร.ราชประชาสมาสัย ร.ร. ภ.ป.ร.ราชวิทยาลัยใน
พระบรมราชปู ถัมถ ร.ร.เพอื่ ลูกหลานชนบท เปนตน
ในเรอื่ งการศกึ ษานอกระบบ ทรงรเิ รม่ิ ต้ัง “ศาลารวมใจ” ตาม
หมบู านเพ่อื ใหประชาชนไดอา น นอกจากนัน้ ยงั มีโครงการพระ
ดาบส (2519) ซึง่ ตอมาไดข ยายผลเปน การศึกษานอกโรงเรยี นใน
ปจ จุบัน

26

หลังจากการเปล่ยี นแปลงการ
ปกครองเปน ระบอบประชาธิปไตย

2482 ยบุ กรมศกึ ษาธกิ าร ตัง้ กรมวิชาการ 2518 กระจายอํานาจใหผ ูสอน โดย
และกรมสามัญศกึ ษาจัดการสอบไลผ ูผ า น รายงานผลเปนคะแนนรายวชิ า ซึ่ง
จะไดป ระกาศนียบัตร เปนการประเมินผลการเรยี นใหมเปนคร้ัง
2484 ประเทศตกอยใู นภาวะสงคราม จึง แรก
งดการสอบไลประจําป โดยใหถ ือเวลา 2526 มีการวัดคุณภาพทางการศกึ ษา
เรยี นรอ ยละ 60 เปนเกณฑต ดั สนิ ระดับชาต(ิ National Assessment)
2485 น้ําทวมหนัก ปรบั เกณฑส อบไลใ ห 2535 จดั ระบบการเทยี บโอน และป
เหมาะกบั สถานการณ โดยใหสอบลวงหนา 2536 จดั ทาํ แบบสอบวัดความถนัด SAT
3 เดอื น ผลการสอบเปน 45 จากเกณฑ 50 นาํ คา GPA และ PR ไปใชใ นอดุ มศกึ ษา
สําหรับการสอบไลป ลายปต ามปกติ
ปจจบุ ันมกี ารเตรียมเพ่ือ
2490 เกณฑผานทุกวิชา 45% รองรับระบบ admission โดย
2491 เกณฑผ า นทุกวิชา 49.5%
2492 เกณฑผ านทกุ วชิ า 50% นําผลการเรยี น (GPAX),
2495 แบง การสอบไลเปน ช้ันสูง ชั้นตน (GPA), O-NET, A-NET มาใช
และประกาศนียบตั ร
2515 รฐั บาลคณะปฏบิ ตั ิไดป รบั ปรุง
ระเบยี บใหม มีการจดั การวัดผลและ
ทดสอบความรขู องนกั เรียนและบคุ คล
ภายนอกทงั้ ระดับ ประถม มธั ยม ทว่ั
ประเทศ

บทสรปุ

27

การศึกษาเปน กระบวนการเรยี นรูเพอื่ พัฒนาและสรา งทกั ษะของบุคคลใหรูจ กั ดาํ เนนิ ชีวติ อยาง
สันติสุข มีพฤติกรรมใฝุรทู ่ีจะเปน พลังปญ ญาเพอื่ รา งคุณภาพชวี ติ ท่ีดี และชวยขัดเกลาใหค นละอาย
ตอ บาป มีทกั ษะในการประกอบอาชีพ เคารพกฎหมาย รูคุณคา ของศิลปวฒั นธรรม ตลอดจน
สามารถดําเนินชวี ิตอยางมคี วามสุขและพรอมทีจ่ ะเผชญิ กบั ปญ หาตา ง ๆ อกี ท้งั สามารถชวย
สรา งสรรคสงั คม และพฒั นาประเทศชาติ ในการจดั การศกึ ษาใหบรรลุเปาู หมาย ซ่งึ มปี รัชญาที่
นยิ มนํามาจดั การศกึ ษา ไดแก ลทั ธินริ นั ตรนิยม สารตั ถนิยม พัฒนาการนิยม บรู ณาการนิยม และ
อัตภาวะนิยม

สาํ หรบั ปรัชญาการศกึ ษาไทยเปน แบบผสมผสานระหวา งแนวคิดของชาติตะวนั ตกและ
องิ พุทธศาสนาประเทศไทยมีประวัตคิ วามเปน มากบั การศกึ ษาเปน เวลาอนั ยาวนาน การจดั การ
ศึกษาไดแ บงออกเปน ยคุ ตาง ๆ แตท่ีเรานํามาศกึ ษาในวนั น้ี กค็ อื

การศึกษาในสมยั ปฏริ ูปการศกึ ษา (พ.ศ.2412 – พ.ศ. 2475) ผลจากการเขา มาของชาวตะวัน
ตกและการเปด ประเทศคา ขายกบั ตะวนั ตกน้นั ทําใหม ีการเปลย่ี นแปลงในดา นการเมอื งการ
ปกครอง และการศึกษาจงึ ไดม คี วามสําคญั ข้ึนเพ่ือพัฒนาคนเขามารับราชการนําไปสกู ารเปด
โรงเรียน และมหาวทิ ยาลัย จึงทําใหม ีการจัดทาํ แผนแมบทในการศึกษาเรียกวา โครงการศกึ ษาฉบบั
แรก พ.ศ.2441

การศกึ ษาสมยั ปกครองตามระบอบ รัฐธรรมนูญ (พ.ศ. 2475 - ปจ จบุ ัน) การศึกษามี
ความสําคญั มากขึ้น เน่อื งจากตองการพัฒนาคนใหเขา ใจระบบการปกครองแบบประชาธปิ ไตย อีก
ทง้ั เปนเรือ่ งของสทิ ธขิ องประชาชนในการเขารับการศกึ ษาเพ่ือพัฒนาประเทศ

การศึกษาจงึ เปน เครื่องมอื สําคัญของฝา ยปกครอง โครงการศึกษาไดถูกเปลย่ี นช่ือมาเปน
แผนการศกึ ษาชาติ พ.ศ. 2475 ตอ มาในป พ.ศ. 2503 ไดเปลีย่ นชื่อแผนการศึกษาชาติมาเปน
แผนการศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ. 2503 และมพี ระราชบญั ญตั ศิ ึกษา แหง ชาติ พ.ศ. 2542 เพอื่ มุงหวงั
วา คนไทยสามารถปรบั ตัวไดเ หมาะสมกับสถานการณโลก สงั คมที่เปลี่ยนแปลงและเพือ่ น าไปสู
การพฒั นาการศกึ ษาใหม คี ุณภาพจงึ ไดจ ดั ท าแผนการศกึ ษาระยะยาว 15 ป เรยี กวา แผนการ
ศกึ ษาแหง ชาติ พ.ศ.2545-2559

ภาคผนวก



อา งอิง

ดวงกมล หงสกลุ .เขาถึงไดจ าก https://slideplayer.in.th/slide/13990127/
(วนั ท่คี นขอมลู : 2 พฤศจกิ ายน 2563)