«Oila davrasida» gazetasi

Mustahkam oila – yurt tayanchi 3 ɛɟɬ

O I L AɆ ǫǙǏǔ ǎnjǓǔǜ
(453) ȑǬǸǰǬ ŽDzǴǽǸǺǹǬǹ ǮǬ
\LO ǼǿȑǬǹ ȃǬǼȃǬǯǬǹžǷǬǼ
DAV R A SI DA \DQYDU
payshanba

www.od-press.uz Ijtimoiy-siyosiy, ma`naviy-ma`rifiy gazeta Gazeta 2012-yil may oyidan chiqa boshlagan.

ÔÀËÎÊÀÒËÀÐ ÎÐÒÈÄÀ ÊÈÌËÀÐ ÒÓÐÈÁÄÈ? ƾǡǟǐ ǍǟǏǟǙǏǔ ǝǔƾǝnjǞǏnj ǡǔƾǙnjǞ

ǾǬǩǷȆǸDZǶǴǾǹǼǺǾǴÔÈÒÍÀ

ǏǬdz
ǾǬȆǸǴǹǺǾǴ

ȏǿǘǼǣŽǴǕǒǷȘǴǷȄž

Ž48589&+,
*5283ž

ɛɟɬ

ÌÈËËÈÉ ¯ªØÈÍ ÎÐÇÓÑÈ

ʐˋ˓ ˌˋˎˇ˃ ͷͶ͹ ːˑ˓ˑˊˋˎˋˍ ᠖˃˓˃ˍ˃˕ˋǤǤǤ

ÒÓ²ÌÀÒ

ÁÀËÎÑÈÄÀÍ ÀÑÐÀÑÈÍ

6 ɛɟɬ ݳòè¸ò áºëèíã, èíòåðíåòäàãè «øàõñèé

ôèêð»ãà æàâîáãàðëèê áîð! 5 ɛɟɬ

2 ДАВР НАФАСИ № 3
2021 йил 21 январь
www.od-press.uz

Шавкат МИРЗИЁЕВ:

ÆÀÌÈßÒ ¥À¡ÒÈÍÈÍà ÒÀÍÀÑÈ È£ÒÈÑÎÄÈ¡Ò Á¤ËÑÀ,
ÓÍÈÍà ÆÎÍÈ ÂÀ ÐÓ¥È ÌÀÚÍÀÂÈßÒÄÈÐ

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат тириш концепциясини ишлаб чиқиш
вазифаси қўйилди.
Мирзиёев раислигида 19 январь куни
Ўзбек тилининг давлат тили мақо-
маънавий-маърифий ишлар тизимини тубдан мини кучайтириш, юртимизда ва хо-
рижда уни ўрганиш бўйича замонавий
такомиллаштириш, бу борада давлат ва жамоат технологияларни жорий этиш юзаси-
дан кўрсатма берилди.
ташкилотларининг ҳамкорлигини кучайтириш
Бугун ҳаёт янгича фикрлаш
масалалари бўйича видеоселектор йиғилиши ва ишлаш, миллий «ақл
марказлари»мизни
ўтказилди, дея хабар берди Президент Матбуот шакллантиришни талаб
этмоқда. Афсуски,
хизмати. атрофимиздаги барча сиёсий-
ижтимоий жараёнларни
Жаҳон тарихига назар солсак, ҳар наркотрафик каби таҳдид- Шу боис маънавий-маърифий чуқур тушуниб, таъсирчан
бир халқ аввало маънавий бирлашуви, лар хавфи ошиб бормоқда. ишларнинг ягона тизимини яратиш, тилда етказиб берадиган
миллий ғояси билан юксалган. Бугун Баъзи ҳудудларда атайин хусусан, ўғил-қизларни болалиги- таҳлилчи ва экспертларимиз
янги ҳаёт қуриш, ривожланган давлатлар беқарорлик юзага келти- даноқ билимли ва фазилатли этиб жуда кам. Бундай вазиятда
қаторига чиқиш йўлидан бораётган рилиб, норозилик кайфия- тарбиялаш, бунинг учун мактабгача жамиятимизни маънавий
мамлакатимизда ҳам миллий ғоя ти авж олдирилмоқда. таълим муассасаларига методик ёрдам таҳдидлардан ҳимоя қилиш
масаласи жуда муҳим аҳамиятга эга. кўрсатиш муҳимлиги таъкидланди. борасидаги илмий-амалий
Бундай таҳликали вазиятда ҳушёр тадқиқотларни тубдан қайта
Сўнгги йилларда бу борада қатор ва огоҳ бўлиб, халқимизнинг тинчлиги, Шунингдек, мактаблар, ўрта махсус кўриб чиқиш зарур.
қарорлар қабул қилинди. Республика мамлакатимиз манфаатларини ўйлаб ва олий таълим даргоҳларида маъ-
маънавият ва маърифат кенгаши раиси яшаш зарур. навий-маърифий ишлар самарадор- Шу маънода, Маънавият ва маъри-
Президент экани белгилаб қўйилди. лигини ошириш бўйича кўрсатмалар фат, «Тараққиёт стратегияси», Ислом
Кенгашнинг ҳудудий бўлимларига Давлатимиз раҳбари лоқайдлик ва берилди. Барча олийгоҳ ва уларнинг цивилизацияси марказлари, ижтимо-
масъуллик ҳокимлар зиммасига юкла- бепарволик энг катта хавф эканини, бу- филиалларида мавжуд штат бирлик- ий-гуманитар йўналишдаги тадқиқот
тилди. Бу ўзгариш маънавий-маърифий гун учраётган ижтимоий муаммоларни лари доирасида ёшлар масалалари ва институтлари ҳақиқий «ақл марказ-
ишларни давлатимиз сиёсатида янада камайтириш учун нуронийлар тарбияси, маънавий-маърифий ишлар бўйича лари»га айланиши кераклиги таъкид-
юксак ўринга кўтарди. жамоатчилик назорати етишмаётганини проректор лавозими жорий этилиши ланди.
таъкидлади. айтилди.
– Агар жамият ҳаётининг танаси Миллий ғоя тарғиботи, маъна-
иқтисодиёт бўлса, унинг жони ва руҳи Йиғилишда қайд этилганидек, ижти- Маҳаллаларда ижтимоий-маънавий вий-маърифий ишлар самарадорли-
маънавиятдир, – деди Шавкат Мирзиёев моий-маънавий муҳитни илмий асосда муҳит барқарорлигини таъминлаш ма- гини ошириш, жамиятда адабиёт ва
йиғилишда. – Биз янги Ўзбекистонни таҳлил қилишни даврнинг ўзи талаб салаларига алоҳида эътибор қаратил- китобхонликни янада ривожлантириш
барпо этишга қарор қилган эканмиз, этмоқда. Жамиятимизда маънавий-маъ- ди. «Бир зиёли – бир маҳаллага маъ- мақсадида «Ижод» жамоат фонди
иккита мустаҳкам устунга таянамиз. рифий ишлар шундай асосда йўлга қўй- навий ҳомий» тамойили асосида ҳар негизида Маънавият ва ижодни қўл-
Биринчиси – бозор тамойилларига асос- илмагани учун ҳам кутилган натижани бир маҳаллага профессор-ўқитувчи лаб-қувватлаш фонди ташкил этилиши
ланган кучли иқтисодиёт. Иккинчиси бермаяпти. ва таниқли зиёлилар бириктирилиши қайд этилди.
– аждодларимизнинг бой мероси ва маълум қилинди. Шунингдек, Тошкент
миллий қадриятларга асосланган кучли Шунинг учун Республика Маънавият шаҳар нуронийларининг тарбияси Бу жамғармага 120 миллиард сўм
маънавият. ва маърифат маркази ишини танқидий оғир, ишсиз ёшларга кўмаклашиш ажратилиб, маънавий-маърифий тар-
ўрганиб чиқиб, фаолиятини тубдан тако- бўйича ташаббуси қўллаб-қувватлан- бия ва тарғибот-ташвиқот ишларини
Яқинда бўлиб ўтган йирик тадбир- миллаштириш зарурлиги айтилди. ди. самарали амалга ошириш, миллий
лар – давлатимиз раҳбарининг Олий адабиётимизни ривожлантириш учун
Мажлисга Мурожаатномаси, Ўзбекистон Президентимиз ушбу марказнинг Ҳудудлар марказида намунавий сарфланади. Бу маблағнинг 90 милли-
ёшларининг биринчи форуми ҳамда «Маънавият тарғиботчиси» ўқув муас- лойиҳа асосида маънавият ва маъ- ард сўми ҳудудларда маънавий-маъри-
Хавфсизлик кенгашининг кенгайтирил- сасаси негизида Ижтимоий-маънавий рифат масканларини барпо этиш, фий соҳаларни ривожлантиришга, 20
ган йиғилишида маънавият йўналишида- тадқиқотлар институтини ташкил этиш маҳаллий бюджетлар ҳисобидан соҳа- миллиард сўми Ёзувчилар уюшмаси
ги долзарб вазифалар белгилаб берилди. таклифини билдирди. га қўшимча штатлар ажратиш бўйича фаолиятини қўллаб-қувватлашга, 10
Чунки бу борада ечимини кутиб турган, кўрсатма берилди. миллиард сўми мамлакат миқёсида
ўзгаришлар шамоли кириб бормаган ма- Йиғилишда маънавий-маърифий маънавий-маърифий ишларни самарали
салалар кўп. Миллий ғоянинг моҳиятини ишларни сифат ва мазмун жиҳатидан Тошкент шаҳридаги «Ғалаба боғи» ташкил қилишга йўналтирилади.
тўлиқ англаб етмаган, эски мафкурани янги босқичга кўтариш чора-тадбирлари мажмуасини халқимиз, айниқса,
тасаввур қилиб, бунга юзаки қарайди- белгиланди. ёшлар учун ҳарбий тарих ва аждод- Шу йилдан бошлаб, маънавият ва
ганлар ҳам йўқ эмас. Шу боис Президент ларимиз қаҳрамонлигини ўрганиш маърифат соҳаси ихтисосликларини
мамлакатимиз мафкурасининг асосий Маълумки, ҳозирги пайтда маънави- бўйича илмий марказга айлантириш фанлар классификаторига киритиш, бу
ғоясини таъкидлаб ўтди: ят тарғиботи билан ўнлаб ташкилотлар таклифи билдирилди. йўналиш бўйича етук кадрлар тайёрлаш
шуғулланади. Лекин, уларнинг фаоли- бўйича топшириқлар берилди.
– Биз яратаётган янги яти аниқ мувофиқлаштирилмаётгани, Ёшларни ватанпарварлик, миллий
Ўзбекистоннинг мафкураси ягона тизимга бирлашмагани сабабли ифтихор руҳида тарбиялаш, бунинг Китобхонлик маданиятини кенгайти-
эзгулик, одамийлик, бир-бирини такрорлаш ҳолатлари куза- учун тарихни яхши ўргатиш, бу йўна- риш, кино санъатини изчил ривожлан-
гуманизм ғояси бўлади. Биз тилмоқда. лишдаги илмий тадқиқотларни кенгай- тириш, барча телеканаллар қошидаги
мафкура деганда, аввало, тириш муҳимлиги таъкидланди. бадиий кенгашлар фаолиятини танқи-
фикр тарбиясини, миллий Бундан буён Республика Маънавият дий таҳлил қилиб, теледастурларнинг
ва умуминсоний қадриятлар ва маърифат маркази барча ҳудудий – Миллий тарихни миллий руҳ савиясини ошириш масалаларига ҳам
тарбиясини тушунамиз. Улар кенгашларнинг, вазирлик, идора ва билан яратиш керак. Акс ҳолда унинг алоҳида эътибор қаратилди.
халқимизнинг неча минг ташкилотларнинг маънавий-маърифий тарбиявий таъсири бўлмайди. Биз
йиллик ҳаётий тушунча ва фаолиятини мувофиқлаштириб бориши ёшларимизни тарихдан сабоқ олиш, – Агар кимдир, маънавият масаласи
қадриятларига асосланган, – белгиланди. хулоса чиқаришга ўргатишимиз, улар- – бу фақат Маънавият маркази ёки те-
деди давлатимиз раҳбари. ни тарих илми, тарихий тафаккур би- гишли вазирлик ва идораларнинг иши,
Марказ ва унинг тизимидаги ташки- лан қуроллантиришимиз зарур, – деди деб ўйласа, хато қилади. Буларнинг
Маълумки, бугун дунёда кескин лотларнинг моддий-техник таъминоти Шавкат Мирзиёев. барчаси олдимизда турган энг асосий,
кураш ва рақобат ҳукм сурмоқда, ман- кескин кучайтирилади. Унинг фаолияти энг муҳим вазифалардан биридир, –
фаатлар тўқнашуви кучаймоқда. Гло- илмий тадқиқот ва тарғибот-ташвиқот Мутасаддиларга Ўзбекистонда та- деди Президент.
баллашув жараёнлари инсоният учун йўналишларида қайта ташкил қилинади. рих фанини 2030 йилгача ривожлан-
беқиёс янги имкониятлар билан бирга Видеоселектор йиғилишида муҳо-
кутилмаган муаммоларни ҳам келтириб Тарбияда танаффус кама қилинган масалалар бўйича соҳа
чиқармоқда. Миллий ўзлик ва маънавий бўлмайди, дейди халқимиз. мутасаддилари, ўқитувчи ва профессор-
қадриятларга қарши таҳдид ва хатарлар Лекин, маънавий-маърифий лар, вазирлар, вилоят ҳокимлари фикр
тобора ортмоқда. Фақат ўзини ўйлаш, ишлардаги узвийлик ҳозирча билдирди.
меҳнатга, оилага енгил қараш, истеъ- бундай эмас. Бу борада боғча,
молчилик кайфияти турли йўллар билан мактаб, олий таълим, маҳалла
одамлар, айниқса, ёшлар онгига уста- – ҳар бири алоҳида иш олиб
монлик билан сингдириляпти. боряпти.

Терроризм, экстремизм, трансмиллий «Эндиликда Маънавият ва ижодни қўллаб-қувватлаш
ва кибер-жиноятчилик, одам савдоси, фонди ташкил этилади. Бу жамғармага 120 миллиард сўм
ажратилиб, маънавий-маърифий тарбия ва тарғибот-ташвиқот
ишларини самарали амалга ошириш, миллий адабиётимизни
ривожлантириш учун сарфланади».

№3 ДОЛЗАРБ МАВЗУ 3

2021 йил 21 январь
www.od-press.uz

Янги вазир:

«ÈÍÑÎÍ ÐÅÑÓÐÑËÀÐÈ ÍÎÒ¤¢ÐÈ

ÒÀÑÀÐÐÓÔ £ÈËÈÍÌΣÄÀ»

Хабарингиз бор, ўтган ҳафтада Олий ва ўрта махсус Вазирлик ахборот хизмати фаолияти «Бугундан бошлаб янгича иш тарти-
таълим вазирлигига янги вазир тайинланди. Термиз давлат ҳам танқид қилинди.
университети ректори вазифасида ишлаб келаётган Абдуқодир бига ўтсак: қоғозбозликни имкон қадар
Тошқулов ушбу лавозимда иш бошлади. Янги вазир кўп «Ахборот хизмати вазирликнинг юзи камайтириш, ортиқча мажлисбозликка
йиллардан бери муаммолар гирдобида қолиб келаётган соҳани бўлиши керак. Бугунги ахборот асрида чек қўйиш ва ўз ишимизга меҳр билан
ислоҳ қила оладими? Буни амалга оширишда нималарга тезкор ва профессионал ёндашув та- муносабатда бўлиб, ундан завқланиб
таянилади? Йиғилиб қолган муаммоларга янги вазирнинг лаб этилади. Ижтимоий тармоқларда ишлайлик. Агар ҳар биримиз зимма-
муносабати қандай? соҳага оид танқидий материаллар эъ- миздаги вазифаларга масъулият билан
лон қилиниб, жамоатчилик томонидан ёндашиб, бир тану бир жон бўлиб,
Куни кеча Олий ва ўрта махсус таъ- мумкин? Шундай ишдан бирон самара кенг муҳокама қилинаётган бир вақтда ҳамжиҳатликда ишласак, ишимизда
лим вазирлиги марказий аппаратида кутиш тўғрими? ахборот хизмати томошабин бўлиб албатта унум бўлади. Шунда халқи-
ўтказилган кенгайтирилган йиғилишда туришини қандай изоҳлаш мумкин? – миз ва давлатимиз раҳбари томонидан
вазир шу масалаларга эътиборни қарат- Вазир бундай вазиятга ечим сифатида дея эътироз билдирди Абдуқодир Тош- билдирилган ишончни оқлаймиз ва
ди. Унда вазирлик фаолиятини самарали шундай фикр билдирди: «Ходимларга, қулов. – Соҳага оид жамоатчиликни соҳа олдига қўйилган вазифаларни
ташкил қилиш бўйича муҳим вазифалар аввало, иш жойида эркин ишлаш, ижо- қизиқтирган мавзуларда тезкор ахборот бажарамиз».
жамоа иштирокида батафсил муҳокама дий фикрлаш, қолаверса, дам олиш учун бериш, ОАВ билан доимий ижодий
қилинди. қулай шароит яратиб бериш ва ундан ҳамкорлик қилиш ва танқидий-таҳли- Таълим муассасалари билан ишлаш
кейин иш унумдорлигини талаб қилиш лий материалларга ўз вақтида муноса- принципларида ҳам қайта кўриб чиқи-
«Вазирликдаги дастлабки уч кунлик мумкин». Агар шуни фақат сўздагина бат билдириш орқалигина аҳолининг ладиган жиҳатлар мавжуд эканига
фаолиятимдан келиб чиқиб, қисқача ху- эмас, ҳақиқатда амалга ошириш имкони ишончини қозониш мумкин». алоҳида эътибор қаратилди. Вазирлик
лосамни айтадиган бўлсам, афсуски, та- бўлса, муайян самарага эришиш мум- олдида таълим сифатини таъминлаш-
ассуротлар кишини хурсанд қилмайди, кинлигига ишонса бўлади. Ҳақиқатан, тегишли мутасаддилар дек ўта масъулиятли вазифа турибди-
– деди вазир ўз сўзида. – Жамоада эркин ОАВ фаолиятига бироз эътибор берса- ки, бу вазифани олий таълим муассаса-
ва ижодий муҳит йўқдай, ходимлар Вазир йиғилишда айрим структура- гина барча соҳаларда силжиш бўлиши лари билан ишчанлик ва ўзаро ишонч
ҳорғин ва ташаббус кўрсатмайди. Саба- лар фаолиятига ҳам тўхталиб, уларнинг эҳтимоли кучли. Афсуски, эътиборсиз- руҳидаги муносабатларни йўлга қўй-
би иш тартиби тўғри ташкил этилмаган. қониқарсиз фаолият юритаётгани, лик деган пандимеядан ҳам хатарлироқ ибгина амалга ошириш мумкинлиги
Назаримда, инсон ресурслари нотўғри бугунги кун талабларига жавоб бер- иллат кўпгина муаммолар ечимига қайд этилди.
тасарруф қилинмоқда. Ходимлар ишда маслигини қайд этди. Бундан буён тўғаноқ бўлиб келяпти.
кўп вақт қолиб кетиши натижасида ҳар бир бошқарма ва бўлим фаолияти «Олий таълим муассасасида мавжуд
жисмонан ва руҳан чарчаган кўринади. натижадорлиги мониторинг қилиниши, Учрашувда бошқарувда ва ахборот бўлган муаммони кимга айтишини бил-
Оиласига, фарзандлар тарбиясига эъти- самарали фаолият юритган мутахассис- алмашишда замонавий АКТ имконият- май юрган раҳбарларнинг дардини би-
бор қаратишга улгурмаса керак...» лар муносиб тақдирланиши, аксинча, ўз ларидан унумли фойдаланиш зарурлиги, ринчи навбатда вазирлик, биз тинглаши-
функционал вазифаларини бажармай- ОТМларга юборилаётган топшириқлар- миз ва уни ҳал қилиб бериш чораларини
...Бу гапларни эшитган ўқитувчи диган ходимлар билан тузилган меҳнат ни мувофиқлаштириш, бир-бирини кўришимиз керак. Олдин тизимдаги
зоти борки, бир қалқиб тушган шартномаси бекор қилиниши айтилди. такрорлайдиган вазифаларни қисқар- раҳбарлар, профессор-ўқитувчилар ва
бўлса, ажаб эмас. Сабаби, тириш, ижро интизомига қатъий риоя ходимлар учун етарли шарт-шароит яра-
«эркин ва ижодий муҳит йўқ» қилиш лозимлиги айтиб ўтилди. тишимиз, ундан кейингина улар олдига
деган гап нафақат олий ва ўрта- вазифаларни қўйсак, тўғри бўлади», –
махсус таълим вазирлиги , балки деди Абдуқодир Тошқулов.
соҳадаги барча муассасалар
учун тааллуқли, десак хато Ҳа, олий таълим соҳаси жамият-
бўлмайди. даги ҳамма тармоқ ва тизимлар учун
асосий мутахассислар тайёрлайдиган,
Ўз лавозим вазифаси бир четда ёшларнинг таълим-тарбияси билан
қолиб, ҳар куни тинимсиз ҳисобот шуғулланадиган кадрларни етиштириб
жадвалларини тўлдиришдек техник берадиган етакчи соҳа ҳисобланади.
ишлардан бош кўтара олмаётган хо- Шу маънода ислоҳотлар дастлаб айни
димлар ҳорғин бўлмай қандай бўлиши шу ердан бошланиши зарур, албатта.
Бунинг учун бугун билдирилаётган ғоя-
лар амалий аҳамият касб этиши, рўёбга
чиқиши керак. Акс ҳолда, кўзланган
мақсадларга етиш имконсиз.

ÔÈÒÍÀ ôàëîêàòëàð îðòèäà ишларми? Бошқача айтганда,
êèìëàð òóðèáäè? Президентнинг Мурожаатно-
ёхуд бугунги сиёсатга хиёнат масидан кўп ўтмай, кетма-кет
юз бераётган бу воқеалар сабо-
Мана, яна бир Янги йилни – 2021 йилни жуда яхши кутиб олдик. Оммавий овқатга ҳам бир қултум сув со- тажга, яна ҳам очиғи, фитнага
тадбирлар бекор этилганини ҳисобга олмасак, авваллари сира бундай шодиёна линади, кир ювишга сув керак ўхшаб кетмаяптими?! Давлат
ва ҳоказо. раҳбарининг шахсан ўзи ҳар
бўлмаган эди. Қувончимиз фалакка етди, орзу-умидларимиз олам-олам бир янги қурилган уйнинг си-
бўлди, табрикларимиздаги жўшқинликка қиёс тополмаймиз. Мушакбозликдан Андижондан сўнг Наманган- фатини текширмайди, ҳар бир
қулоқларимиз қоматга келиб, кўзларимиз яйради... да, сал кейин Янгийўлда шундай қувурнинг техник ҳолатини
техноген фалокат рўй берди. назорат қилмайди, ахир!
Лекин энди қарасак, кутиб янги кўп қаватли уйларга кўчиб Янги йилдан буни кутмаган
олган янги йилимиз биз энтик- ўтган, ахир. Яна қанчаси кўчиб эдик. Янги йилдан буни кутмаган Туркларда бундай гап бор:
кандек қувончу шодликларга ўтади. Бир бинодаки камчи- эдик. «Эр-хотин уришиб қолса, ҳуку-
тўла эмасдек. Дастлабки ўн лик, шунчаки камчилик эмас, Андижонда сув қувурида мат айбдор бўлади».
куннинг ўзидаёқ қалбларимиз- инсон ҳаётини хавф остига авария юз берди. Ҳаммасини санамаймиз. Бир
даги қувончимизга путур етди. қўядиган ўта мудҳиш нуқсон далилни келтириш билан чекла- Мана шундай ҳодисаларни
бор экан, бошқа иморат ундан Одамзот ош-овқатсиз анча намиз. Ижтимоий тармоқларда жўрттага уюштириб, халқ ора-
Бунинг сабаблари нима, холи бўлиши дарров асосли вақт яшаши мумкин. Сувсиз- кутиб олган йилимиз бошида сида ислоҳотларга ишончсиз-
дейсизми? шубҳа уйғотади. Жиззахдаги ликка тоқати йўқ. Чанқаган электр ва газ таъминотидаги лик, давлатдан норозилик кай-
воқеадан буён ҳойнаҳой янги одамни ҳеч нарса билан овутиб муаммолар тўғрисидаги хабар- фиятини уйғотиш ҳеч гап эмас.
Келинг, бир бошдан бошлай- уйларда яшаётган, энди кўчиб бўлмайди. Боз устига, сувга лар кўпайди.
лик. ўтмоқчи бўлаётганлар юраги- инсон танасидан бошқа ташқи Ким қандай хулоса қилса,
ни ҳовучлаб ўтирибди. Булар эҳтиёжлар ҳам бор. Масалан, Буларнинг барчаси мулоҳа- ўзига қўйиб берамиз.
Жиззахда қурилаётган кўп қаторига уларнинг яқинларини иситиш тизимлари ишлаши зага ундайди. Техноген фа-
қаватли бино қулаб тушди. ҳам қўшинг. учун ҳамма нарсадан олдин локатлар ва бошқа муаммо- Хитойларда «Энди хўб ажиб
сув талаб қилинади. Маиший лар форс-мажор аталувчи замонларда яшашимизга тўғри
Бу ҳодиса одамнинг кўнг- томонини олсак, энг қуюқ ҳодисанинг оқибатими ёки келади», деган гап бор.
лида катта хавотир уйғотмай кимларнингдир қинғир қўллари
қўймайди. Қанча-қанча оилалар билан атай уюштирилаётган Бизнинг бошимизга «хўб
ажойиб замонларда яшаш»дек
мусибат тушишидан Яратган-
нинг ўзи асрасин.

Мадина МАШРАБХОН

4 ОҒРИҚЛИ НУҚТА № 3
2021 йил 21 январь
www.od-press.uz

Тўққиз ойда беш қўмондон

1937 йил 21 ноябрь. Мудофаа
наркоми ҳузуридаги ҳарбий кенгаш
йиғилиши 1937 йил якунлари ва 1938
йилги вазифаларга бағишланади.
Ўрта Осиё ҳарбий округининг янги
қўмондони (1937 йил августида
тайинланган) комкор Александр
Локтионов унда маъруза қилади. Қў-
мондон кузги ўқув машғулотларида
камчиликлар кузатилгани, оқибатда
жанговар вазифа ижросида оқсашлар
бўлганини айтади. Бунга сабаб қилиб,
ҳарбий бошқарувдаги муаммони,
штабларда тажриба ва кўникмага эга
бўлмаган янги бошлиқлар тайинлан-
ганини енг учида рўкач қилади. Нар-
ком ҳузурида бунинг ортидаги асосий
муаммони айтишга жазм қилмайди.
Яъни қатағон туфайли тажрибали ко-
мандирлар қатли ом қилинаётганини
ичга ютади.

ÌÈËËÈÉ £¤ØÈÍ ÎÐÇÓÑÈ

Аммо бир рақам мазкур йиғилишда (иккинчи мақола) маҳаллий миллатга мансуб офицерлар
янграйди. Бу округда бошқарув-қўмон- асосан ДОСААФ ташкилотларида, ҳар-
донлик вазифаларининг 600 га яқини подполковник Фурқат Эргашев шундай юқорида тилга олинаётган давр – Ўрта бий комиссарликларда хизмат қилаёт-
бўшаб қолгани. Булар юқори ва қуйи ёзади: «1920 йил 17 мартда Тошкент Осиё ҳарбий округидаги оммавий қа- ганлигини ва бу нотўғри эканлигини,
ҳарбий бошқарув органлари масъулла- пиёдалар қўмондонлик курси деб қай- тағон даврида юз берган эди. Афсус қачонки улар жанговар қисмларда хизмат
рининг ёппасига қатағон қилинганини та номланган билим юртида маҳаллий қўлимизда қатағон қилинган ўзбек қилсаларгина генерал ва маршал бўли-
кўрсатадиган мисол. Ичида ўзбек йигит- халқ вакиллари – ўзбек, тожик, турк- ҳарбийлари ҳақида тўлиқ маълумот йўқ. шлари мумкинлигини куюниб гапиради.
лари, бўлажак қўмондонлар ҳам бор эди... ман, қозоқ ва қирғиз миллатига мансуб
курсантлар бўлинмаси шакллантирила- Округдаги сиёсий қатағонга сабаб Тилга олинаётган ушбу китоб лойи-
Буни қарангки, округ қўмондонини ди. Шу йилнинг 1 апрелидан ўқув дас- қилиб ҳарбий-эсер ташкилотлари, ҳасида келтирилишича, бешта респуб-
1937 йил декабрида юқори лавозимга турига ўзбек тили фани ҳам киритила- миллий аксилшўровий, монархик ак- лика «жилови»ни ушлаб туришдаги
ўтказишади. Сиёсий қатағон оқибатида ди. 12 ноябрда билим юртида 5-битирув силшўровий гуруҳлар билан ҳамкорлик муҳим восита, ҳарбий-маъмурий бир-
жанговар шайлиги сусайган округдан маросими бўлиб ўтади. Битирувчилар каби ёлғон иддаолар рўкач қилинади. лик – Туркистон ҳарбий округида 1991
шу тариқа қутилади. Аммо тўрт ой ичи- орасида Миркомил Миршарапов, Исҳоқ Бундай ташкилот, гуруҳлар бормиди йилда 3234 қўшилма, қисм ва муас-
да қўмондон лавозимидан олиниб, нар- Муқомбаев, Иброҳим Муродов, Нурмат ўзи? Буниси энди, алоҳида мавзу. сасалар фаолият юритиб, қўшинлар-
ком ўринбосари вазифасига тайинлани- Муҳамедов, Муҳаммад Раҳимов каби нинг умумий сони 108 минг кишигача
ши кишини ўйлантиради. Туркистонда маҳаллий халқ вакиллари бор эди». Мустабидларнинг миллий масалада бўлган. Демак, ҳарбий комиссар кел-
ҳарбий кадрларга, хусусан миллий ҳайиқишига асос бор эди. 1917 йил- тирган статистикага таянсак, Туркис-
кадрларга қаратилган сиёсий қатағонга Шунингдек, муаллиф Турккомис- нинг ўзида Туркистонда 547 маротаба тон ҳарбий округи штаби жойлашган
кўз юмгани учун мукофотмиди, бу? Қў- сиянинг 1923 йил декабридаги йиғи- мустабидларга қарши исён кўтарилган. Ўзбекистонда миллий ҳарбий кадрлар
лимизда мантиқий фикрлашдан бўлак лишида миллий ҳарбий қисмлар учун Бу биринчи сабаб. Иккинчиси миллий – офицерлар 1 фоизга ҳам етмайди.
асос йўқ. Фақат 1941 йилда Бериянинг ўрта қўмондонлик таркибини тайёрлаш Ўзбекистон Биринчи президенти Ис-
топшириғи билан Александр Локтио- мақсадида Ўрта Осиё миллатлари бир- озодлик ҳаракатининг ҳали сўнмаган лом Каримовнинг «Миллий армия-
новнинг отиб ташлангани масалани яна лашган ҳарбий мактабини ташкил этиш миз – мустақиллигимизнинг, тинч ва
чувалаштиради. Бизнингча, қўмондон ҳақида қарор қабул қилинганини ёзади. олови. Расмий маълумотларда қайд эти- осойишта ҳаётимизнинг мустаҳкам
адолатсиз сиёсий қатағон арми- кафолатидир» китобидаги иқтибос ҳам
яни, хусусан округ қўшинлари лишича, шўролар Ўрта Осиёда босма- бу фикрни қувватлайди: «У пайтда ҳар-
жанговар шайлигини сусайтир- бийлар сафида маҳаллий кадрлар жуда
ганини англаган. Қаршилик қила чилик деб атаган миллий озодлик ҳа- оз эди. Буни 1990 йилда маҳаллий офи-
олмаса-да ўз иродасини кўрсатган. церлар юртимиздаги ҳарбий кадрлар-
ракати 1931-1932 йилларда тугатилган. нинг атиги 0,6 фоизини ташкил этгани
Сергей Павловичнинг ёзи- ҳам тасдиқлаб турибди». Минг афсуски
шича, Ўрта Осиё ҳарбий округи Шўролар ҳадиги, «атиги» дейилган фоизни ташкил этув-
қўшинларида ўтказилган омма- қўрқувини англадингизми? чи офицерларнинг ҳам асосий қисми
вий-сиёсий қатағон жараёнида 9 Туркийларнинг жангу жадал юқорида келтирилганидек, ножанговар
ой ичида 5 нафар қўмондон алма- билан тўла тарихидан, қонда бўлинмаларга ташланган.
шади. Улар: М.Великанов, И.Гряз- қайта уйғонган бобомерос
нов, А.Локтионов, Л.Петровский, жасоратдан қўрқув эди бу. Кетмон ва шўролар ҳадиги
И.Апанасенко. Ажабланарлиси
улардан 3 нафари сиёсий жинояти Маълумотларга кўра, 1933 йили билим Уни таг-томири билан йўқ қи- Қўлимизда Тошкент олий умумқў-
учун отиб ташланади. 2 нафари юрти курсантларининг 35 фоизини ўрта лишга эса қатағон баҳона бўлди. шин қўмондонлик билим юрти (ҳозир-
эса округдан бошқа ҳудудга хиз- осиёликлар ташкил қилган. Қолаверса, сиёсий қатағон ишга ги Қуролли Кучлар академияси)нинг
матга кўчирилади. Бу тасодифмикин?.. тушган даврда шўро ҳукумати 1991 йилдаги битируви билан боғлиқ
Ҳамкасбим ҳарбий билим юрти би- «қаддини» анча тиклаб олган маълумот. Билим юртини 1991 йилда
Ҳа, шўроларнинг халқ душманлари- тирувчиларидан иборат ўзбек миллий эди. Шу сабабли Ўрта Осиё ҳарбий 222 нафар курсант битириб, офицер
дан округни тозалаш ниқоби остидаги дивизияси ҳақида ҳам сўз юритади. округи баҳонасида миллий кадрларга бўлади. Уларнинг орасида бор-йўғи 5
жиноятига қўмондонлар эътироз бил- Мазкур дивизиянинг ҳарбий машқларда зарба берилди. Бизнинг миллий ҳар- нафари ўзбек миллатига мансуб эди.
диришмаса-да, айбловлар асоссиз экан- эришган ютуқлари, замонавий ҳарбий бий салоҳиятимиз ўсишидан ўзларини Бу умумий битирувчиларнинг 2 фоизи
лигини англашган. Округдаги сиёсий билим ва техникани мукаммал эгаллаб муҳофаза қилишди. дегани. Мустақиллик эълон қилингун-
қатағоннинг асл моҳиятини билишган. бораётгани шўро ҳокимиятини чўчит- ча миллий ҳарбий кадрларга муноса-
Бу эса уларнинг кейинги тақдирига таъ- гани ҳақида ёзади. Яъни республика 1990 йил ва 616 офицер бат қандай эканлиги биргина мана шу
сир этган бўлиши мумкин. Улар учун раҳбарлари миллий дивизия ёрдамида рақамда ҳам акс этиб турибди.
ҳукм ўқилишига шунинг ўзи етарли Ўзбекистонни Совет Иттифоқидан ажра- Тарихнинг анчайин яқинроқ саҳифа-
эди. Бу мантиқ берган хулоса. Негаки тиб олиши мумкинлигидан хавотир ва ларига бир назар ташлайлик. Мудофаа Эътибор билан қарасангиз шўро-
отиб ташланган қўмондонлар кейинча- таҳликага тушилгани борасида айтади. вазирлиги ҳақида тайёрланган китоб ларнинг зимдан юритган, парчаланиб
лик оқланган. Шу хавф туфайли 1937 йил 28 октябрда лойиҳасида бир маълумот эътиборни кетгунига қадар давом этган бундай
Миркомил Миршаропов «халқ душ- тортди. 1990 йил март, Ўзбекистон ССР сиёсати замирида ўша таниш ҳадик,
Миршарапов ва ўзбек миллий мани» сифатида ҳибсга олиниб, отиб Олий Советининг биринчи сессияси. қўрқув намоён бўлаверади. Бу туркий
дивизияси ташланди. У билан бирга юзлаб миллий Унда республика ҳарбий комиссари сўзга бобокалонларимизга хос жасоратдан,
ҳарбий кадрлар қатл қилинган, дивизия чиқиб, Ўзбекистонда ўзбек миллатига ҳарбий салоҳиятдан қўрқувдек туюлаве-
Сиёсий қатағонга учраган ҳарбий- бутунлай тарқатиб юборилган. Бу айнан мансуб бўлган 2 генерал, 403 катта ва 211 ради. Ойбек айтган кетмон бежиз ўзбек
лар ичида Туркистон ўғлонлари ҳам кичик офицер – жами 616 офицер фаоли- йигитининг қуролига айлантирилмади.
бор эди, дедик. Ҳамкасбим, резервдаги ят кўрсатаётганлигини таъкидлаб ўтади.
Сессияда сўзга чиққан Ж.Шаҳмарданов

№3 БУГУННИНГ ГАПИ 5

2021 йил 21 январь ÒÓ¥ÌÀÒ ÁÀËÎÑÈÄÀÍ ÀÑÐÀÑÈÍ

www.od-press.uz Интернетда «шахсий фикр» орқали кимгадир бўҳтон уюштирганлик учун
қонунчилигимизда жазо белгиланганидан хабарингиз борми?
Буни қарангки, бу сиёсат нуқси
Ўзбекистон миллий армиясини тузишни Халқимизда «Ўт балосидан, сув балосидан, туҳмат инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини
бошлаган илк даврда ўзини кўрсатди. Энг балосидан асрасин» деган нақл бор. Бу бежиз эмас. Чунки, поймол қилмаслиги шарт! Афсуски,
катта муаммо бу ҳарбий кадрлар масаласи инсон кутилмаганда туҳматга дуч келса, ўзини қўярга бу имкониятни суиистеъмол қилган
эди. Собиқ Иттифоқнинг парчаланиши, жой тополмайди, дунё кўзига қоронғи кўринади. Бу иллат ҳолда, кейинги йилларда интернет
Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгаши барча дин ва дунёвий қадриятларда қоралаб келинади. орқали кўзига ёмон кўринган одам
томонидан 1992 йил 14 январда «Ўзбекис- Жумладан, миллий қонунчилигимизда ҳам. борки, бўлар-бўлмас айб билан
тон Республикаси ҳудудида жойлашган таҳқирлайдиган, масхара қиладиган,
ҳарбий қисмлар ва ҳарбий ўқув юртлари Яқинда бу борадаги Модданинг иккинчи қисми қуйи-
тўғрисида» қарор қабул қилиниши му- қонун талаблари бир- даги таҳрирда баён этилган: туҳмат ва бўҳтон қиладиганлар
аммони янада долзарб кўринишга олиб мунча ўзгарди. Ўзбекис- ҳам кўпайди. Шу боис, қонун-
келди. Чунки Туркистон ҳарбий округи тон Республикасининг «Нашр қилиш ёки бошқача усулда чиликда бу масалага алоҳида
қисм ва бўлинмаларида ҳарбий хизматни 2020 йил 25 декабрда кўпайтирилган тарзда, шу жумладан эътибор қаратилди. Шу билан
ўтаётган, турли республикалардан бўлган, имзоланган «Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларида, те- бирга, модданинг санкция,
ҳарбий хизматчилар орасида ҳам ўз ватан- Республикасининг Жи- лекоммуникация тармоқларида ёки яъни жазо қисми ҳам бирмунча
ларига қайтиш жараёни бошланди. Бунинг ноят, Жиноят-процессуал Интернет жаҳон ахборот тармоғида аниқлаштирилди.
устига Туркистон ҳарбий округи тугати- кодексларига ҳамда Ўзбе- жойлаштириш орқали туҳмат қи-
лиши муносабати билан тайёрланган буй- кистон Республикасининг лиш базавий ҳисоблаш миқдори- 139-модда 3-қисмининг
руқда ёши етган ҳарбий хизматчиларни на- Маъмурий жавобгарлик нинг 200 бараваридан 400 барава- санкцияси ҳам ўзгарди, янада
фақага чиқариш, бошқа республикаларга тўғрисидаги кодексига ригача миқдорда жарима ёки 300 муайянлашди.
ўтказиш белгиланиши кадрлар танқисли- ўзгартиш ва қўшимчалар соатдан 360 соатгача мажбурий жа-
гини келтириб чиқарган эди. Масалан, ўша киритиш ҳақида»ги Қо- моат ишлари ёхуд 2 йилдан 3 йилгача Эндиликда, туҳмат оғир ёки
даврда биргина Ҳаво ҳужумидан мудофаа нунига кўра, Жиноят ко- ахлоқ тузатиш ишлари ёки бир йилгача ўта оғир жиноят содир этишда
қўшинларидан 378 нафар офицер бошқа дексининг 139-моддасига озодликни чеклаш билан жазоланади». айблаб, оғир оқибатлар келиб
давлатларга ўтказилган бўлса, 63 нафари ҳам қатор ўзгартириш ва чиқишига сабаб бўлган ҳолда,
ҳарбий хизматдан бўшатилди. қўшимчалар киритилди. Аввало, телекоммуникация тар- хавфли рецидивист томонидан,
моқлари ва интернет тушунчасининг ғаразгўйлик ёки бошқа паст
Бу масалани ҳал этиш учун бир қатор Илгари бу модда қуйидагича баён ушбу моддага киритилиши масалани ниятларда қилинса, БҲМнинг
янги ҳарбий билим юртлари, Қуролли этилган эди: Туҳмат қилиш, яъни янада ойдинлаштиради. Тасаввур 300 бараваридан 500 барава-
Кучлар академияси ташкил этилди. била туриб бошқа шахсни шарманда қилинг, кимдир илгари фейсбук ёки ригача миқдорда жарима ёки 360
Қисқаси, қанчалик қийин бўлмасин, Ўз- қиладиган уйдирмалар тарқатиш, телеграмдаги саҳифаси орқали ўзига соатдан 400 соатгача мажбурий
бекистон бу борада ўз йўлини танлади. шундай ҳаракатлар учун маъмурий ёқмаган бирор одамга нисбатан туҳ- жамоат ишлари ёхуд 1 йилдан 3
жазо қўлланилганидан кейин со- мат қилса, унинг шаънини тупроққа йилгача озодликни чеклаш билан
Жасоратнинг номи Ўзбекистон дир этилган бўлса, энг кам ойлик булғаса, минглаб одамлар олдида жазоланади.
иш ҳақининг эллик бараваригача шарманда қилса ҳам, йўлини топиб, Яъни туҳмат учун озодликдан
Мана, миллий армиямиз ташкил миқдорда жарима ёки икки йилгача сувдан қуруқ чиқиши мумкин эди. маҳрум қилиш жазоси бекор қи-
этиш, миллий ҳарбий кадрлар тайёрлаш ахлоқ тузатиш ишлари билан жазо- Ахир у «мен газета, журнал ёки теле- линди. Бу нима? Туҳматчилар учун
борасида бошланган саъй-ҳаракатларга ланади. видениеда туҳмат қилганим йўқ» дей- «имтиёз»ми? Йўқ, ундай эмас! Ак-
ҳам қарийб ўттиз йил тўляпти. Биргина ди, гўё бор-йўғи ўзининг интернетда- синча, сўз эркинлиги учун масъули-
ўтган йилда ҳарбий кадрлар тайёрлаш Нашр қилиш ёки бошқача усулда ги саҳифасида «шахсий фикрларини ятни оширишдир.
борасида яна бир муҳим қадам ташланди. кўпайтирилган матнда ёхуд оммавий ёзган». Лекин бугунги кунда интер- Аввало, тан олиш керакки, шу
Ўзбекистон Республикаси Президенти- ахборот воситалари орқали туҳмат нетдаги маълумот матбуот ёки ТВдан пайтга қадар туҳмат учун уч йил-
нинг 2020 йил 22 октябрдаги «Ҳарбий қилиш энг кам ойлик иш ҳақининг кўра тезроқ тарқалиши, кўпроқ одам- гача қамаш ҳоллари амалиётда
тиббиёт соҳасида кадрлар тайёрлашнинг эллик бараваридан юз бараваригача ларга етиб бориши мумкин. камдан-кам ҳолатда кузатилган.
сифат жиҳатидан янги тизимини ташкил миқдорда жарима ёки икки йилдан Қолаверса, бир инсонни озодликдан
этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари Кейинги пайтларда ижтимоий маҳрум қилиш билан бир муаммо
қарорига мувофиқ, юртимизда Ҳарбий ёхуд олти ойгача қамоқ билан жазо- тармоқларда одамларнинг фикр-му- ҳал бўлиб қолмайди. Аксинча, унинг
тиббиёт академияси ташкил этилди. Янги ланади. лоҳазалари анча эркинлашди. Бу ортидан яна бошқа муаммолар
Ўзбекистондаги ислоҳотлар, жумладан албатта яхши. Сўз эркинлиги ҳар бир келиб чиқади. Озодликдан маҳрум
мамлакатимиз Президенти ташаббуси Туҳмат оғир ёки ўта оғир жиноят инсоннинг шахсий ҳуқуқи. Аммо, бир қилинган шахснинг яқинлари, оила
билан миллий армиямизда бўлаётган содир этишда айблаб, оғир оқибатлар инсоннинг ҳуқуқи ва эрки иккинчи аъзолари бундан қанча-қанча мод-
янгиланишлар туфайли ҳарбий кадрлар- келиб чиқишига сабаб бўлган ҳолда, дий ва маънавий қийинчиликларга
ни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш ҳамда хавфли рецидивист томонидан, ға- дуч келади.
малакасини ошириш тизими принципиал разгўйлик ёки бошқа паст ниятлар- «Яхши отга бир қамчи» деган
жиҳатдан мутлақо янги асосга ўтказилди. да қилинса, уч йилгача озодликни нақл бор. Инсон бошқа бировни
Бу ҳақда узоқ тўхталиш мумкин. чеклаш ёхуд уч йилгача озодликдан ноҳақ айблагани учун 10 миллион
маҳрум қилиш билан жазоланади. сўмлаб жарима тўлаб кўрсин-чи?
2020 йилнинг 23 августидан 5 сен- Мол аччиғи – жон аччиғи. Кейинги
тябригача давом этган «АрМИ – 2020» Энди нима ўзгарди? сафар ўйлаброқ иш тутади, тилига
халқаро армия ўйинларида 32 давлатнинг Аввало, бизда қонунчиликдаги эҳтиёт бўлади.
156 жамоаси қаторида Ўзбекистон Мудо- энг кам иш ҳақи ўрнига «базавий Умуман олганда, туҳмат учун
фаа вазирлиги ҳарбий хизматчилари 16 ҳисоблаш миқдори» тушунчаси ки- белгиланган жазоларнинг аниқроқ,
йўналиш бўйича иштирок этди. 3 та би- ритилган. Айни пайтда бу миқдор мантиққа яқинроқ тус олгани бу
ринчи, 8 та иккинчи, 3 та учинчи ўринни 223 минг сўмни ташкил қилади. борада қонунчилик янада такомил-
эгаллаб, умумжамоа ҳисобида 3-ўринни 2021 йилнинг 1 февралидан бошлаб, лашганини кўрсатади.
эгаллади. Қатор йўналишларда рекорд на- бу миқдор 245 минг сўмга етади.
тижаларни қайд этди. Буюк Британияда Модданинг 1-қисмида «энг кам иш Рустам ЖАББОРОВ,
разведка бўлинмалари ўртасида 40 йилдан ҳақи» сўзлари «базавий ҳисоблаш «Адолат» Миллий ҳуқуқий
зиёд вақт давомида ўтказиб келинаётган миқдори»га алмашганини ҳисобга ахборот маркази масъул ходими
халқаро «Кэмбрия патрули» мусобақасида олмасак, деярли ўзгариш йўқ.
ўзбек ўғлонлари иккинчи бора қатнашган-
даёқ ғолиб бўлди. Бор-йўғи иккита мисол Áèð ñ´ç муолажалар қурбони бўлмоқдамиз. Биронта яхши
келтирдик. Буни ҳали анча давом этти- дўхтир йўғ-а бу ерда.
риш мумкин. Аслида мана шунинг ўзиёқ Шоира навбатчиликда ўтирар экан, пўрим кийинган,
Ўзбекистон армиясидаги миллий кадрлар ўрта бўйли, қорачадан келган бир аёл кирди. Ҳол-аҳвол – Ҳар ким ўз фикрига эга, ким нима деса десин, лекин
салоҳиятига баҳо бериш учун етарлидир. сўрашиб бўлгач, нолий бошлади. ҳамма рози бўлиб кетмоқда. Опа, фарзандларингиз
бор-а?
Оққан дарё оқаверади. Миллий қўшин – Бу ерда бир тузук дўхтир йўқ, қанақа болница
орзуси ушалиши учун 29 йилнинг ўзи ўзи?!. – Албатта, уч паҳлавоним бор.
етарли бўлди. Уйғонишимиз, кимларнинг – Қаерда ишлашади.
авлодлари эканлигимизни англашимиз – Нега, ундай дейсиз? Қўлимиздан келган ҳамма – Бозорда, олиб-сотар…
учун катта меҳнат қилинган йиллар бу. чорани қиляпмиз-ку. – Эҳ, аттанг… Ўшаларнинг ҳеч бўлмаса биттасини
Энди бедормиз. Негаки қонимизда қайта ўқитганингизда эди, ўзингиз айтгандай, зўр шифокор
уйғонган жасоратнинг номи – Ўзбекистон. – Э, ўргилдим. Ҳеч қайсингиз тузук ўқимагансиз, бўлишармиди. Сизга ҳам қийин, ачинаман опа.
Миллий қўшин орзуси амалга ошган кун- соҳангизни билмайсиз. Бу қишлоқда тиббиёт нол. Бемор нима дейишини билмай секин қўзғалди.
ларимизга шукрона келтириб яшайлик. Бизга ўхшаган бечоралар мажбурдан келиб, аҳмоқона
Зикрилла МАМАТОВ,
Алижон САФАРОВ, ЎзЖОКУ талабаси
Ўзбекистон Журналистика ва
оммавий коммуникациялар университети
катта ўқитувчиси, захирадаги полковник

6 ЮРТ МАНЗИЛЛАРИДА № 3
2021 йил 21 январь
www.od-press.uz

Қишлоқ хўжалиги соҳасини ривожлантириш биринчи Шуҳрат Саримсоқов. –
галда мелиорация ва ирригация ишларининг қанчалик Шу мақсадда 2021 йилда
сифатли ва самарали ташкил этилганига чамбарчас боғлиқ. жамият ўз фаолият дои-
расини кенгайтириш ва
Мамлакатимизда сўнгги йилларда айни мана шу йўналишда ривожлантириш, янги

ҳаётга татбиқ этилаётган кенг кўламли лойиҳалар аллақачон иш ўринлари яратишни
кўзламоқда. Мавжуд тех-
ўзининг дастлабки натижаларини бера бошлади. ника воситалари ва бош-
Мелиорация ва ирригация ишларига жиддий эътибор қа механизмларнинг ишлаб чиқариш
қаратилиб, ариқ-зовурларни, коллекторларни реконструкция қувватларидан келиб чиқиб, 16 милли-

қилиш, дренаж тармоқларини ювиб тозалаш, ер бағрини сизот, ард 443 миллион сўмдан ортиқ ишни

шўр, зах сувларидан аритишга етарлича маблағ ажратилмоқда. уддалашни, шу билан бирга ўн икки
нафар янги иш ўрни яратишни мақсад
Ушбу маблағларни белгиланган мақсадлар учун сарфлаб, қилганмиз. Марлен Сейтмеметов, Санжар Тожи-
эл-улуснинг дуосини олаётган меҳнат жамоалари орасида боев, Илҳом Аҳадов, Бекзод Ўлмасов,
«Учтепамахсуссувпудрат» масъулияти чекланган жамияти ҳам «Учтепамахсуссувпудрат» масъули- механизаторлар Аъзам Бойзаков, Асрор
ўз ўрнига эга. яти чекланган жамияти жамоаси анча Тошбеков ҳамда ҳайдовчи Абдуғаффор
мураккаб ва қийин кечган 2020 йилни Юлдошев ана шундай ўз касбининг
Шукуҳли диёр тараннуми механизмларини такомиллаштириш ҳам муваффақият билан якунлади. фидойиларидир. Уларнинг ғайрат ва
учун зарур шарт-шароитларни яратиш Масалан, йилдан-йилга ўтувчи, ло- шижоати сабаб жамоа ўз олдига қўйган
Жиззах заминини шукуҳли, таро- борасида қатор вазифалар белгилаб бе- йиҳавий қиймати 22 миллиард сўмдан режаларини имкон қадар вақтида удда-
ватли гўша деб аташади. У Самарқанд, рилган. Жумладан, 2021-2023 йилларда ортиқни ташкил этадиган (узунлиги лаб келмоқда.
Бухоро ва Хоразм сингари кўҳна, айни сув ресурсларидан оқилона фойдала- 3,26 км.) Зомин шаҳридаги «Зоминсой»
паллада навқирондир. Фарғона водийси ниш ҳамда суғориладиган ерларнинг каналини реконструкция қилиш объек-
сингари жаннатмонанд, қорли тоғлар мелиоратив ҳолатини тубдан яхшилаш, тида 2019 йилда (1,2 км.) 4 миллиард
837 миллион сўмликдан ортиқ ишлар

бошида турган гулларга бурканган ÝËÄÀÃÈ
диёрдир. Воҳанинг сўлим ва ороми-
жон боғ-роғлари, бир-биридан обод
ва кўркам қишлоқ, овул, қўрғонлари,
ҳосилдор замини кишиларни ҳамиша

ÌÅ¥ÍÀÒÍÈмафтуну лол этиб келган. Айниқса,
танти, мард, юртсевар, меҳнаткаш одам-
ларининг матонати, ғайрату шижоатига
қойил қолмасдан илож йўқ. Йил-ўн
икки ой далада қуёшни елкалаб олган қишлоқ хўжалигини ривожлантириш- бажарилган бўлса, 2020 йилга келиб Бир ширин ҳид таралар ердан
бободеҳқонларнинг кўнгли ўзи кузда нинг устувор вазифалари белгиланган.
уйган хирмондай сарбаланд. Деҳқон «Учтепамахсуссувпудрат» масъулияти эса (2,06 км.) 9 миллиард 93 миллион Бахмалдек қорайиб турган осмон
мардум фақатгина меҳнатни билади, чекланган жамиятига Зомин туманидаги соф кўкимтир рангга кириб улгурган,
жон койитиб астойдил ишлайди. Фақат «Зоминсой» каналини реконструкция сўмликдан ортиқ капитал маблағлар қишлоқ одамлари айни шу маҳалда уй-
яхши, эзгу ният қилади, ишлайди. Ёруғ қилиш учун 6 миллиард 150 миллион қуга бош қўйган. Буни қаранг, ана шу
ўй билан яшайди – ҳосилим кўпайсин, сўм миқдорида маблағ ажратилади. ажратилди. Лойиҳавий қиймати 5 нуқтадан бутун чор-атроф жавониб – ҳов
ниятим холис менинг дейди. Янгитдан бошланган тендер объектлари пастликдаги кўчалар, дарахтни панасида
сирасига Шароф Рашидов туманидаги миллиард 921 миллион сўмдан ортиқ ястаниб кетган уйлар, олисроқ масофада
Талпинади яшил далалар – «Қанғли» каналининг ПК16+00 дан овоз чиқариб шалдираб оқаётган анҳор,
Совутади асов отини. ПК29+30 гача қисмини реконструкция (йилдан-йилга ўтувчи шартнома) 3,46 каналнинг ҳар икки юзидаги оромижон
Қуёш ширин ўйларга толар, қилишга 2 миллиард 123 миллион сўм- боғлар, олис-олислардан худди улкан ва
Бугун ёзар гул ижодини... дан ортиқ, Шароф Рашидов туманида- км. узунликдаги Янгиобод тумани салобатли қалъалардай қорайиб ётган
ги «Қалия», «Олмачи» ва «Раваллиқ» баҳайбат тоғлар – ҳамма-ҳаммаси худ-
Чиндан ҳам, ижодкорнинг мисрала- каналларини реконструкция қилишга «Сармич» сув омборини реконструк- ди қўл кафтидай аниқ-тиниқ кўриниб
рида мадҳ этилганидек, жиззахликлар 1 ярим миллиард сўм, Зарбдор тума- турарди. Ўнгу сўл томонда тарихий
бугун шаҳар ва қишлоқларини обод, гулу нидаги «Оқар», «Кериз» ва «Шарқ юл- ция қилиш объектида 2019 йилда (8 гўша ҳисобланган Учтепанинг ям-яшил
гулзорларга айлантириш йўлида ғайрат дузи» фермер хўжаликлари ҳудудлари боғзорлари, шип-шийдам, ялонғоч та-
камарини белига маҳкам боғлаган. Бунга уюшмасидаги ёпиқ-горизонтал дренаж км.)да 2 миллард 688 миллион сўмлик- налари изғирин совуқдан дийдираб тур-
воҳада бўлиб, кўпдан-кўп манзил ва ма- тармоқларини қуришга 2 миллиард гандек кўринаётган дарахтлар... Яқинда
конларни кезганимда, оддий, меҳнатни 100 миллион сўм, Зарбдор туманида- дан ортиқ, 2020 йилда эса (2,66 км.)да бу ердан унчалик ҳам олис бўлмаган
ёр деб билган одамлар билан учрашиб ги «Мустақиллик қуёши», «Бўстон», манзилда яна бир катта қурилиш, улкан
гурунглашганимда ич-ичимдан тўла ҳис «Шарқ юлдузи», «Истиқбол», «Ғалаба», 3 миллиард 232 миллион сўмликдан коллекторнинг пойдеворига тамал тоши
этдим. «Намуна», «Иқбол», «Ғолиб» ва «Оқар» қўйилиши керак эди.
фермер хўжаликлари уюшмалари ҳуду- ортиқ иш бажарилди.
«Замин шифокорлари» деган шараф- дидаги коллектор тармоқларини қуриш Қаҳратон ҳукм сурадиган, изғирин,
ли ном олган «Учтепамахсуссувпудрат» ва реконструкция қилишга 1 миллиард Янгиобод – тоғли туман. Мазкур аёзли кунларнинг ана шундай бир куни-
масъулияти чекланган жамиятининг 720 миллион сўм, Зарбдор туманидаги да кечаси соат ўнлар чамасида Шуҳрат
кўп сонли жамоаси бош мақсади – экин «К-10» коллекторини 1-босқич тизимли тумандаги «Баландчақир» қишлоқ аканинг дарвозасини тақиллатишди.
экиладиган, маъмурчилик неъматлари таъмирлаш-тиклаш ишларига 2 милли- Одатда бу пайтда у аллақачон дам
яратиладиган ер майдонларининг ҳола- ард 850 миллион сўм йўналтириладиган фуқаролар йиғини ҳудудида ўн дона олишга ётган бўларди. Аммо негадир
тини ўнглаб бориш, бошқача айтганда бўлди. ўша куни ҳордиғи кечикди. Шунданми
даволаш. Қизиқ ҳолат. Агар шу кунда суғориш (тик қудуқларини қуриш) дарҳол дарвоза томонга югурди. Келган
мабодо сиз қайси туман, ёки манзилда – Биласиз, ҳаммамизнинг тирикчи- киши «Учтепамахсуссувпудрат» масъу-
бўлсангиз, катта йўлга яқин ҳудуд ёқа- лигимиз, рўзғоримиз она замин билан учун 2019 йилда 2 миллиард 711 мил- лияти чекланган жамиятида ишлаётган
сидаги зовурлар бўйида жоним отим узвий боғлиқ. Шу сабабдан давлатимиз мутахассис йигит эди. У худди гулди-
ишлаётган экскаваторларга кўзингиз ҳам, қўли қадоқ меҳнат аҳли ҳам бирдай лион сўмдан ортиқ, 2020 йилда эса 1 ракдек баланд овозда «Шаҳардан олисда
тушади. Бир қараганда, баҳайбат филга ризқ-рўз битадиган ҳосилдор ерларни коллектор қазиётган экскаваторчилар
ўхшаб нуқул хартумини чўзганича ер кўз қорачиғидай асраб келади. Ахир миллиард 40 миллион сўмдан ортиқ аҳволидан бир хабар олмаймизми», деди
қазиётган бу қудратли «темир қўшин» биздан кейин келадиган авлодларни ҳам дабдурустдан. Хуллас, йигитча айвонда
йиллар давомида кўзи беркилиб қолган мана шу ер боқади. Шуни инобатга олиб маблағ сарфланди. Ҳозирги кунда ўша кутиб тургунча, Шуҳрат ака апил-тапил
зовурлар йўлини шошилмасдан тозалаб жамоамиз ишчилари ер бағрини узоқ иссиқроқ кийиниб чиқди. Дарвозанинг
боряпти. йиллар давомида азоблаб келган шўр, жойларга ўн дона қудуқ қурилган бў- шундоққина ёнгинасида уларни қўлига
зах, сизот сувлар балосидан аритиш учун фонус кўтарган ҳайдовчи йигит кутиб
Маълумки, 2020 йил 11 августда бор кучи билан ҳаракат қилишмоқда. либ, унга 955 миллион сўмдан ортиқ турарди. Қаҳратоннинг ёмғир, қорида
Ўзбекистон Президентнинг «Жиззах ва Натижада йилдан-йилга ерларнинг унум- билчиллаб лойга айланган тупроқли йўл-
Сирдарё вилоятларида сув ресурслари- дорлиги, олинаётган ҳосил салмоғи ош- маблағ сарфланди, 84 миллион сўмдан дан юриб, лой сув кечиб олис манзилга
дан самарали фойдаланиш ва ерларнинг моқда, – дейди «Учтепамахсуссувпуд- етиб, вагон уйларга бош суққунларигача
мелиоратив ҳолатини яхшилаш бўйича рат» масъулияти чекланган жамияти ортиқ маблағ иқтисод қилиб қолинди. роса бир ярим соат ўтди.
кечиктириб бўлмайдиган чора-тадбир-
лар тўғрисида»ги ПҚ-4801-сон қарори Шу билан бирга, Инқирозга қарши ку- Улар манзилда ҳозир бўлган чоғла-
қабул қилинган эди. Мазкур ҳужжатда рида, беш-олти нафар норғул йигитлар
асосий эътибор қишлоқ хўжалиги рашиш жамғармаси маблағлари ҳисо- кирза этикларини қўлига олиб, чарсиллаб
ишлаб чиқаришини янада барқарор ёнаётган гулханга тутганларича уларни
ривожлантириш, ерларнинг мелиоратив бига қурилган лойиҳавий қиймати 282 қуритиш билан машғул эди. Бошқа бир
ҳолатини яхшилаш, унумдорлигини экскаватор ҳайдовчиси эса темирдан
ошириш ва шу аснода қишлоқ хўжалиги миллион сўмдан ортиқ маблағ сарф- тиргаб ясалган қўлбола ўчоқда биқирлаб
экинлари ҳосилдорлигини кўпайти- қайнаётган қозоннинг остига тараша
риш, шунингдек, мелиорация ишлари- ланиб Янгиобод туманидаги «Баланд- қаларди. Бир маҳал у чўмични қозонга
чақирсой» қишлоқ фуқаролар йиғини
ҳудудида бир дона суғориш (тик қу-
дуқ) иншооти қурилиб аҳоли ихтиёри-
га топширилди. Сардоба туманидаги
«Марказий чап тармоқ» (14,059 км.)
каналини таъмирлаш-тиклаш» объек-
тида 15 миллиард 307 миллион сўмдан
ортиқ маблағ сарфланиб, таъмирлаш
ва қурилиш ишлари бажарилди.

Жамоада меҳнат фаолияти мақтовга,
ўрганишга арзигулик ходимлар, экска-
ватор ва бульдозер ҳайдовчилари кўп.
Бош муҳандис Ориф Шукуров, техника
хавфсизлиги бўлими бошлиғи Шуҳрат
Турсунов, ишлаб чиқариш бўлими бош-
ни ташкил этиш ва молиялаштириш директори, тажрибали ирригатор лиғи Акбар Ачилов, бульдозерчилар

№3 ЮРТ МАНЗИЛЛАРИДА 7

2021 йил 21 январь
www.od-press.uz

ботириб, озгина шўрва сузиб олди. Се- рига қут-барака энишига баҳоли қудрат умримда кўрмаган, учратмаган антиқа темирларга қўл тегса совуғи этни узиб Реклама ўрнида
кин оғзига олиб бориб тузини татиган ҳисса қўшди. Хуллас, эл-улус бугун-да машиналар қаторлашиб турарди. Етти- оладигандай жазиллатар эди. Баъ-
бўлди. Тунги йўқловнинг сабаби экска- чўл бўстон дея атайдиган манзилда янги та экскаватор, иккита бульдозер, трак- зан қўллар қовишиб қолади. Шунга
ваторчилар ҳолидан хабар олиш экан- қишлоқ ва шаҳарчалар барпо этилиб, чўл тор, автотягач, «Камаз» русумли юк қарамай иш аниқ режа асосида кет-
лигини уларнинг ҳаммаси яхши англаб обод масканга айлантирилди. машинаси автоағдаргич (жами 21 та моқда. Учтепанинг бир учи Шароф
турарди. Йигитлар келганларнинг ҳур- техника воситалари) мавжуд. Беихтиёр Рашидов туманининг пахта экилади-
матини бажо келтириб, ўрнидан сапчиб Ҳа, у мана шундайин эзгу ва савобли шу тобда «бутун бир бошли завод-ку ган кенг далаларига туташган. Атроф
туриб, одоб билан салом беришди, ишларга озми-кўпми ҳисса қўшиш ни- бу» деган ўй хаёлимни жимирлатади. сарғайиб, шудгорланиб, қорайиб ёт-
тўрдан жой кўрсатди. Йигитларнинг ятида тер тўкди, ҳалол ва сидқидилдан ган теп-текис кенгликлардан иборат.
барчаси барваста, соғлом, куч-ғайрат, меҳнат қилди. Албатта, иш бўлгандан Жамият ишлаб чиқариш бўлими бош- Осмонда қушлар ҳавони ўқдай кесиб
шижоат юзида барқ уриб турарди. Тур- кейин баъзан нуқсонсиз, камчиликсиз лиғи Акбар Ачилов каминага бу ердаги учади. Қувраб, совуқдан жунжикиб ётган
ган гапки, бундайин шербилак йигитлар бўлмас экан. Баъзан кимлар биландир мавжуд техника воситалари уддалайдиган ўт-ўланлар орасида қўй-қўзилар кўрина-
билан жуда кўп эзгу юмушларни удда- тортишишга, қонуний ҳақингни талаб вазифалар тўғрисида бир-биридан қизиқ
ласа бўлади. қилишга, тирашишга ҳам тўғри кела- воқеа-ҳодисаларни сўзлаб берди. Акбар ака
ди. Ҳар нима бўлганда ҳам энг аввало қўлидаги ён дафтарга ишора қилди: «Бунда
«Маъзур тутасизлар, йигитлар. Кеч жамоада ишлайдиган қора кўзлар ман- жамоамиз бажараётган барча рақамлар жо
бўлишига қарамай, ҳаловатларингни фаати биринчи ўринга қўйилади. этилган. Агар ўрни бўлса, ўшалардан ай-
бузиб бўлса-да, аҳволларингдан бохабар римларини келтириб ўтсам...» Бажонидил,
бўлишни, иш маромини кўздан кечириш- Аслида бу тахлит обод гўшалар, кенг рози бўлдим.
ни лозим топдим, – деди Шуҳрат Сарим- ва равон, сув оқадиган анҳор ва канал-
соқов меҳрибонлик билан. – Биласизлар, лар, кенг кўламдаги ишлар осонликча – Ўтган йилнинг ўзида жамияти-
ўзи кундалик турмушда, ҳаётда инсон бўлгани йўқ. Масалан, тунов куни бир мизда тер тўкаётган эллик нафар ишчи
боласини имтиҳон қиладиган, чиғириқ- издиҳомда кўз таниши, унга қарата вилоятнинг барча ҳудудларида фаолият
тап-тортмасдан бундан ўн йиллар аввал кўрсатди. Жумладан, қурилиш-мон-
қурилган каналнинг баъзи бир кам- таж ишларини уддалаш учун етарлича
чиликларини у раҳбарлик қиладиган техника ва ишчи кучи жалб этилди, –

ÝÚÒÈÐÎÔ Ê¤ÊÀÐÒÈÐÀÐ

дан обдон ўтказиб турадиган, синов ва жамоага ёпиштирмоқчи бўлди. «Ҳой ба- дейди «Учтепамахсуссу- ди. Уловни кўргандан кейин ҳам, қўй-эч-
имтиҳон қиладиган нарсалар жуда кўп. рака, топкур. У ишнинг бошида мен ҳам, впудрат» масъулияти килар пинагини бузгани йўқ. Йўлимиз бир
Энди сиз билан биз ана шундайин си- жамоадагилар ҳам умуман турмаганмиз. чекланган жамияти неча бор каттакон захкашлар устидан, сув-
новли кунларни бугун ўз бошимиздан Эътиборингиз учун камина ўша чоғлари га тўла ариқлар четидан ўтди. Қурувчилар
кечиряпмиз. Бундан эсон-омон, чиниқиб бошқа жойда «кетмон чопардим», деган ишлаб чиқариш бў- ўйдим-чуқур жойларни текислаб, суғориш
чиқиш ҳар биримизнинг ҳозирги ҳара- гапларни жиғибийрон бўлиб тушунти- лими бошлиғи Акбар шохобчаларини одамлар яшайдиган ман-
катимизга узвий боғлиқдир». Шуҳрат ришга ҳаракат қилди. Аммо тушунишни зилларга тортиб келган эди. Бир манзилда,
ака бу сўзларни хотиржам айта туриб, истамайдиган, тирноқ остидан кир қиди- Ачилов. – «Зоминсой» яъни кенг уфқларга туташиб кетган очиқ
беихтиёр ўнг қўлини баландлатди. Кейин ришга мойил кимсалар билан тортишиб каналини реконструкция далада бир улкан экскаватор зўр бериб
салмоқли оҳангда сўзини қолган жойи- ўтиришнинг ўзи ортиқча. «Ит ҳурар, канал қазимоқда.
дан давом эттира кетди. «Хабарларингиз карвон ўтар», «Мевали дарахтга тош оти- қилиш, Янгиобод тумани-
бўлса керак, «Яхши мева бермайдиган шади», деган халқ нақллари бежиз эмас. даги «Сармич» сув омборини рекон- Ўнқир-чўнқир тупроқ йўлдан ик-
дарахт ўтин бўлади», деган гап бор. Шу Шуҳрат ака шуларни ўйладию, мийиғида струкция қилиш, Янгиобод тумани ҳамда ки-уч чақиримча ичкарига юрдикда,
маънода, орамизда мева бермайдиган, маъноли табассум қилиб қўя қолди. «Баландчақир» Сув истеъмолчилари бирдан тўхтадик. Шеригим апил-та-
эл-юртга зиғирча нафи тегмайдиган уюшмасида мавжуд суғориш қудуқла- пил кабинадан ерга сакради. Елкасига
инсонлар бўлмаслиги керак. Хайрият, осилган планшетни очиб, ернинг пла-
сиз билан биз бу нақлнинг мазмун моҳи- Замонавий техникалар «завод»и нини очиб кўрсатди. Атроф кафтдек
ятини, таг илдизини яхши ҳис этамиз, теп-текис. Оёқ таги қувраб қолган бўз,
англаб етганмиз. Демоқчиманки, қийин- ...Ойдин, осуда, сокин бир тун. Айни рини қазишда жаҳон андозаларига тўла унумдор ер. Оққуврайлар ҳам шундай
чилик ва мушкулотларнинг кўпи кетиб, шу лаҳзада кўк тоқида ярқираб, жилва- мос келадиган тажриба ва иш йўсинлари қуруқки, оёқ тегса чарс-чарс синади-ю,
ози қолди. Ҳадемай, канал ишга тушиб, ланиб турган тиллақошдай бир тилим амалиётга жорий этиб борилди. Хуллас, синиқларидан чанг чиқади. Бундоқ
чексиз дала-тузга, боғу роғларга тири- ой сон-саноқсиз дарахтлар панасига барча ишлар учун етарлича маблағ синчиклаб қараганда, нари-бери қўпол,
клик сувини бера бошлайди. Ана шунда яшириниб улгурган, осмон бир-бири- йўналтирилди. туяқоринларни шамол у ёқдан бу ёққа
сиз билан бизнинг тунни тонгга улаб дан тиниқ, бир-биридан йирик ситора- думалатиб юрибди. Шу маҳал чўл оф-
қилган заҳматларимиз унутилиб кетади. лар билан тўлиб кетгандай эди. Худди Тун қўйнига кирганда фалак тобида қоп-қора бўлиб кетган девқомат
Ҳозирча ишни об-ҳавонинг авзойига қа- ўрдадек келадиган ҳовли, турфа хил «замин шифокорлари» бирдан кўз ўн-
раб, бир маромда олиб бораверинглар...» дарахтларга чулғанган боғ зим-зиё эди. ...Қиш куни бир тутам. Соат беш гимда гавдаланди. Жамият раҳбарининг
Бу қоронғуликда одам бўйи келадиган бўлишига қарамай, қош қорайгандай ту- қоп-қора кирза этикда қишлоқни ора-
Давра қурган йигитлар бу гапларни анорлар орасида, аллақандай қуш- юлади. Ҳадемай қоронғу тушди. Айнан лаб, мирзатераклар соясида юриб бо-
раҳбардан эмас, жондек жигарларидан ларнинг чириллаши қулоқни қоматга ўша куни табиатда антиқа ҳодиса, яъни раётган пайти кўз олдимда гавдаланди.
эшитгандек таъсирланишди. Шуҳрат ака- келтирарди. қалин туман тушиши ва совуқ ҳарорат Теракларнинг ортидан Зомин, Нурота
нинг кўзига тик қараб, «маъқул», «худди кузатилди. Дарахтлар ва симёғочлар тоғ тизмаларининг қорга чулғанган чўнг
шундай», дея бир овоздан маъқуллашди. Ҳафсала билан қурилган олди ай- бор-бўйича, ёппасига оппоқ, момиқ қор чўққилари шундоқ кўриниб турибди.
вонли майдончада анча-мунча одамлар билан бурканди. Аслида қор ёққани йўқ. Шуҳрат аканинг киндик қони тўкил-
Халқ нақлларидаги ҳақиқат куймаланиб юришибди. Жамиятнинг Эл-улус табиатдаги бу ҳодисани кўп ган қишлоқ Жиззах водийсининг яқин
техника воситалари жойлашган ва вақтдан бери булдуруқ (изморос) деб турган қисмида, Сангзарсойдан сув
Шуҳрат Саримсоқовнинг «Учтепа- сақланадиган парки ҳовлисида за- атайди. Булдуруқни қалин туман сабаб ичадиган каналларга яқин. Қишлоқ уй-
махсуссувпудрат» масъулияти чеклан- монавий, чўмичини қайириб олган ҳарорат ҳаддан зиёд паст бўлганида ларининг кўпи сомон сувоқ қилинган...
ган жамияти директори бўлиб, катта экскаватор, бульдозер, автокран, авто- ҳам кузатиш мумкин. Қаҳрамонимиз
масъулиятни зиммасига олганига анча тягач, яна тағин қандайдир ускуналар, Шуҳрат Саримсоқов қиров атрофни бор Қишлоқ оқсоқоллари билан гу-
йил бўлди. Ўтган вақт ичида унинг фик- машина темир-терсаклари қалашиб бўйича қамраб олган ҳодисани беҳад рунгимиз анча қизиди. Аммо ёши
ри-зикри, ўй-хаёли доимо жамоа юмуш- ётар, нарироқда эса дала вагонлари ёқтиради. Учтепанинг кўркам қиш- саксондан ошган бўлишига қарамай
ларини уддалашда бўлади. Шу важдан ва юк кўтарадиган кранлар, тағин мен лоқлари ва дарахтзорларида кузатилган тетик ва бардам бир отахоннинг сўзла-
у ҳордиқ нима, ҳузур-ҳаловат нима де- булдуруқ манзаралари бир-биридан рини келтирмасак адолатдан бўлмас:
ярли билмайди. Буни қаранг, ўтган вақт гўзал ва ажойиб. «Учтепамахсуссувпудрат» масъулияти
мобайнида кўз ўнгида Шароф Рашидов чекланган жамияти директори Шуҳрат
туманининг лой, балчиқ, кўримсиз, тор Ана шундай ноқулай об-ҳавода ҳам Саримсоқовнинг эл-улус учун қилган
кўчалари, нураб, тўкилиб тушаёзган қа- жамият ишчилари режадаги юмушларини ишларини, жонкуярлигини, жуда юксак
тор уйлари, масжидлари, қадимги қалъа- бир дақиқага бўлса-да сусайтирганлари қадрлайман, унинг ноёб иқтидорига, фи-
лардан мерос қолган хароба деворлари, йўқ. Ўша кезлари техниканинг сиртидаги докорлигига зарра шубҳа йўқ. Бу инсон
сассиқ ис босган ҳовузлари, кўримсиз жамоаси ҳамда ҳудуд аҳолиси учун кўп
бошқа иморатлар ер юзидан супуриб Қаҳрамонимиз Шуҳрат Саримсоқов қиров атрофни бор бўйича юмуш қилган, келажакда бундан ҳам
ташланиб, ўрнига оромижон, қулинг қамраб олган ҳодисани беҳад ёқтиради. Учтепанинг кўркам катта ишлар қилишга қодир одам. Унинг
ўргулсин боғ-роғлар, кўчалари теп-те- қишлоқлари ва дарахтзорларида кузатилган булдуруқ манзаралари узоқ йиллик меҳнати билан эришган об-
кис, обод қишлоқлар қад ростлади. Ўзи бир-биридан гўзал ва ажойиб. рўси ҳам, иззат-икроми ҳам мисқоллаб
бошчилик қилаётган жамият азаматлари йиғилган. У паст-баландни кўп кўрган
саъй-ҳаракати билан қанчадан-қанча синчков одам...»
канал, коллекторлар қазиб, сув келтирди.
Қўшни ҳудудларда янгидан ер майдон- Мана шу самимий эътирофнинг ўзиёқ
лари ўзлаштириб, одамларнинг рўзғо- Шуҳрат Саримсоқовнинг кимлигини
бизга яққол англатгандай бўлди.

Улуғбек ЖУМАЕВ,
«Оила даврасида» мухбири

8 ... ана шунақа гаплар №3

Ижтимоий тармоқлар оралаб... 2021 йил 21 январь
www.od-press.uz
Òèëèìèç çàâîëè ó÷óí ýêèëãàí
«óðó²» «ìåâàëàðè» Нажот сари йўл

Машҳур сайтлардан бири мақолага Людовик XIV ҳукмронлик қилган даврда бир маҳбус ўлим
шундай сарлавҳа қўйибди: «Деграда-
цияга учраган ерлар консервация қи- жазосига ҳукм қилинган эди. Зиндонда умрининг сўнгги
линади».
кунларини ўтказар экан, ўлимига бир кун қолганида
Қаранг, бешта сўздан иккитаси –
«босқинчи». Шуни «Завол топган ерлар қирол тансоқчилари билан унинг олдига келди:
асраб қолинади» дейилса, бир нима бўла-
дими? Мана шуниси одамларга тушунар- – Сенга бир имкон бераман. ғиштни олиб ташлади. – Кўриниб турибдики, сен удда-
лироқ бўлмайдими? «Деградация» завол, Агар ундан фойдалансанг, тирик Шу таҳлид девордан бир-неча лай олмабсан!
инқирозни, «консервация» асраш, сақлаш- қоласан. Зиндонда қочиш учун
ни билдиради-ку. биргина йўл бор. Агар уни топиб, ғиштни олиб ташлаб, девор ор- – Менга нисбатан ҳаққонийлик
қочсанг, омон қолдинг. Агар топа тидаги кўлни кўрди. Бу озодлик қиласан, деб ўйлаган эдим.
«Маҳаллада дув-дув гап» кинофиль- олмасанг, тонгда аскарлар келиб, манзараси эди. Бор кучини сарф-
мидаги бир лавҳада – омбор эшигидаги сени қатл қилишади, – деди. лаб ғиштларни жойидан кўчира – Мен ҳаққонийлик қилдим!
«Скоро приду» ёзувига кўзимиз тушиб, бошлади. Охири панжарага дуч – Мен зиндондан қочишнинг
бугун кенг қулоч ёзган «Мы открылись» Қирол зиндон қўриқчилари келди. Зиндоннинг деворларидан ҳеч бир йўлини топа олмадим! Сен
сингариларнинг уруғи қачон, қандай билан биргаликда чиқиб кетди. сўнг ташқи қисмидан панжара мени алдадинг!
усталик ва узоқни кўзлаб сепилганини Маҳбус дарҳол зиндонни кўздан ке- билан ўралган экан. Маҳбус нима – Йўқ, сени алдамадим... Зин-
англаш қийин эмас. Агар эсимизни йиғиб чира бошлади. Шифтда қандайдир қиларини билмай панжара олдида доннинг эшиги очиқ эди...
олмасак, эндиги «Мы открылись», «I love тирқиш борлигини кўрди. Тирқиш- ўтирганича тушкун бўлди. Инсон доим ҳаётини ўзи учун
Tashkent»ларнинг 50-60 йилдан кейинги ни очиш илинжида девордаги қийинлаштиришга уринади. Ҳа-
«мевалари» қанчалар аччиқ бўлишини ғиштларга тирмашиб, аста-секин У туни билан шу панжара олди- ётимиз оддий қонуниятлар устига
ҳатто ўйлашга қўрқасан... кўтарилди. Тирқишни оча олмай да кўчани томоша қилиб ўтирди. қурилган, биз эса уни ўта мураккаб
чарчаб, пастга йиқилди. Йиқилар Шу таҳлид уйқусиз тун ўтди. Тонг тасаввур қиламиз.
Àôñóñäàìàí... чоғи оёғини қўйиб турган ғишт- ёришди.
нинг қимирлаганини сезгандай
Кўпчилик менга «Домла. Аксарият бўлди. Ўрнидан туриб, сурилган Маҳбус зиндон эшигидаги те-
воқеаларга, айниқса «қовун туширган» шикдан қиролнинг унга тикилиб
тўнкаларга муносабат билдирмайсиз» – турганини кўрди. Қирол:
дейишади.
ТАБАССУМ ☺ ☺ ИНТЕЛЛЕКТ
Қандай қилиб муносабат билдирай?
Ахир деярли барчасини ўзим ўқитган Ñåíè òàíèìàéäè... Áó ³àéñè èáîðà?
бўлсам. Ёшлигидан билган эдим. Лекин
ота-оналари «Домла. Боламизга индаманг. Бир отахон шифокорнинг олдига эшагини етаклаб ке- Қадимда карвонлар йўлга чиққанда
Дипломи, иши, креслоси тайёр...» дейишар либди. карвондан бироз олдинда бир киши йўл
эди. хавфсизлигини текшириб борган. Агар
— Дўхтир ўғлим, эшагимни бир кўрсанг, икки кундан йўл хавфсиз бўлса, у ишни амалга ошириб
P.S. Ҳозир ҳам шу анъана давом буён ўт емайди, сув ичмайди. Бунга бир нарсага бўлган, — карвонга хабар берган.
этяпти. Назаримда келажакда кат- дебди у.
та-катта қовун сайллари бўлади. Ҳозир ҳам хурсандчилик, хурсанд бў-
— Э, нималар деяпсиз, — шифокорнинг аччиғи чиқиб, лиш, иши, омади юришганларга нисбатан
қаддини ғоз тутибди. — Мен мол дўхтири эмас, жарроҳ- шу ибора қўлланилади, яъни карвондан
ман, жарроҳ! олдинроқ юрадиган кишининг амалга
оширган иши ҳозир ибора сифатида қўл-
— Майли, кўравер, — дермиш отахон. — Сенинг жарроҳ- ланилади. Бу қайси ибора?
лигингни эшагим билиб ўтирибдими?
Жавоблар келгуси ҳафтанинг чор-
Êóòèá òóðèøàäè шанба кунигача қабул қилинади.

Лотереядан бир миллион ютиб олган одамдан интервью Электрон манзил: [email protected]
олишяпти. Telegram: (+998 97) 444-80-84

— Табриклаймиз! Сиз мана бугун бир миллион ютиб
олдингиз.

— Раҳмат.
— Энди бу пулларни нима қилмоқчисиз?
— Бу пулларни қарзларимга бераман.
— Қолганлари-чи?
— Қолганлари кутиб туришади.

Îòàõîíäàí ПАЗАНДАЛИК Эълон аралаштирамиз. Хоҳишга кўра,
áèçãà «ìàñòåð-êëàññ» ҳар хил мева қўшса ҳам бўлади.
ÌÅÂÀËÈ ÊÅÊÑ Масалан, банан, қулупнай ёки
Яқинда отамнинг бир қадрдонини олма солингани ҳам яхши чиқади.
зиёрат қилгани бордик. Бу кекс осон ва тез
тайёрланади. Ўзи эса 180 даражада қизиган печга 30
Байрам куни бўлгани учун турли юмшоққина ва мазали дақиқага қўямиз, унгача устига
ноз-неъматлар билан сийлашди. Орада бўлгани учун кўпчилик- қуйиладиган маҳсулотни тайёрлаб
амаки ташқарига чиқадиган бўлдилар ва ка манзур бўлади. оламиз. Сут, тухум, шакар ҳамма-
келинойимизнинг қаршиликларига қара- сини биргаликда миксерлаймиз.
май, барибир ташқарига чиқяпман-ку, дея Керакли масал-
бўшаган идишларни дастурхондан бирйўла лиқлар: 200 грамм са- 30 дақиқадан сўнг, печдан олиб
олиб кетдилар. риёғ, 200 грамм шакар, устига қуямиз ва яна печда 25
1,5 грамм ванилин, 0,5 дақиқа пиширилади.
Бу иш билан уларнинг обрўлари биз- чойқошиқ қабартма (раз- Ёқимли иштаҳа!
нинг наздимизда асло тушиб қолмади, рихлитель), 4 дона тухум,
аксинча, оила боши ўз аҳлига қандай му- 200 грамм мева. 2005 йилда 1 - Тошкент педагогика коллежи томонидан
носабатда бўлиши борасида шу биргина Холматова (Таджибаева) Садоқат Очиловнага берилган
амал билан бизга «мастер-класс» ўтиб Устига қуйиш учун қўшимча: 1 дона тухум, 50 2433-сон билан рўйхатга олинган К № 1074787 рақамли
бердилар… грамм шакар, 120 миллилитр сут. диплом йўқолганлиги сабабли БЕКОР ҚИЛИНАДИ.

Аввал хона ҳароратида турган сариёққа шакар,
тухумни солиб, яхшилаб аралаштирамиз. Кейин ун,
ванилин, қабартма солиб, миксернинг паст тезлигида

Mustahkam oila — yurt tayanchi МУАССИСЛАР: Бош муҳаррир Таҳририят манзили:
Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси Кенгаши; Тошкент шаҳри, 100000. Амир Темур 1-тор кўчаси, 2-уй.
Ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy gazeta Ўзбекистон ёшлар иттифоқи марказий кенгаши; Ҳусниддин Тел/факс: 234-83-45. E-mail: [email protected]
«Ўзбектелеком» акциядорлик компанияси; БЕРДИЕВ
«Оила даврасида» газетаси «Ўзбекистон почтаси» акциядорлик жамияти; Газета таҳририят компьютерида терилди ва саҳифаланди.
таҳририяти» масъулияти «Матбуот тарқатувчи» акциядорлик компанияси;
Акциядорлик тижорат «Алоқабанк». Буюртма: Г-127
чекланган жамияти ISSN 2181-6190
Газетада интернет материалларидан ҳам фойдаланилган. Обуна индекси — 193
Газета 2012 йил 20 апрелда Ўзбекистон Матбуот ва ахборот агентлигида 0814-рақам билан рўйхатга олинган. Адади: 1 259 нусха. 123456
«Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси босмахонасида чоп этилди. Нархи: келишув асосида.
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41. Қоғоз бичими А-3, ҳажми 2 босма табоқ.
Офсет усулида босилган.

Чоп этишга топширилди: 20:00