«Oila davrasida» gazetasi

№ 15 «БОРИНГ, ЯХШИСИ
(465) ЁЛҒОНИНГИЗНИ ЁЗИНГ...»

2021-yil Ёзувчи Исмоил ОЛЛОБЕРГАН
8-aprel билан суҳбат
payshanba
5-бет.
Айни пайтда
ер юзида Жаҳондаги
700-800 26 нафар бой
миллион
инсоннинг
қашшоқ бор. даромади
дунё аҳолиси
ярмининг
даромадидан

ортиқ

ÁÎÉÍÈÍà ʤÇÈ – ÕÎÍÄÀ, ɤ£ÍÈÍà ʤÇÈ – ÍÎÍÄÀ
Камбағалликка қарши кураш олиб борамиз... Қандай?

Камбағаллик юртимизда кўп йиллар «ёпиқ мавзу» бўлиб БИР ТИЙИНДАН БЕРАЁТГАН ХАЛҚ бўладиган тарзда кўриниши мумкин.
келди. 2020 йил 24 январь куни Ўзбекистон Президенти Бунинг сабаби оддий: дейлик, бир
Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасида Хўш, агар оила боқувчиси ўртача киши гўшт ейди, бошқа оила гуруч
бу ҳақда очиқ-ойдин гапирилди ва тарихимизда биринчи 375 АҚШ долларидан зиёд маош олса, ейди, учинчи оила яшил карамнинг
марта камбағалликни қисқартириш устувор вазифа оила қашшоқлик чегарасидан зиёд ўзини еб ўтирибди. «Ўртача олганда»
сифатида белгиланди. Шунингдек, айнан тадбиркорликни бўлса, яъни камида уч-уч ярим мил- – ҳамма гўшту гуручли, карам баргига
ривожлантириш ва касбга тайёрлаш орқали камбағалликни лион сўм маош олиши лозим бўлса, ўралган оромижон дўлма «еб» ўтирган
камайтириш бўйича алоҳида йиғилиш ўтказилди, ушбу йўналиш Ўзбекистонда қанча қашшоқ бўлиши бўлади. Эҳтимол йигирматача шаҳар
бўйича махсус дастур ишлаб чиқилиши эълон қилинди. мумкин?! бойларию ҳокимининг даромадини
уч миллионли шаҳар аҳолисига бўлиб
КАМБАҒАЛ КИМ? Қашшоқликнинг глобал даражаси Ўзбекистон Молия вазирлиги ва чиқса, «ўртача даромад» статистикаси
нимадан келиб чиқиб ҳисобланган? Давлат солиқ қўмитаси эълон қилган чиройли чиқар.
Камбағал ким? У қандай ҳаёт ке- расмий маълумотга кўра, ишлайди-
чиради? Бой ёки камбағалликнинг Кунига 2,5 АҚШ долларидан кам пул ган аҳолининг деярли ярми (43,6 Умуман жаҳонда бойлар ва кам-
ўлчами, шамойили, тамойили нима- топа оладиган инсон, қоида тариқасида, %) маоши ўтган йили 1 миллион бағаллар ўртасида тафовут ошиб
ларда кўринади? Унга қарши қандай ўзининг овқатга, кийимга ва турар-жой- сўмдан ошмаган, яъни 100 доллар бормоқда. Жаҳондаги 26 нафар бой
курашилади? га бўлган эҳтиёжини қондира олмайди. атрофида бўлган. Яна чорак қисм инсоннинг даромади дунё аҳолиси яр-
Қашшоқлик даражасида бўлиш учун ҳамюртимиз маоши ойига 2 миллион мининг даромадидан ортиқдир. Ўтган
Дунёда камбағалликнинг ўлчами, фақат ўзи ўзини боқадиган одам ҳам сўм атрофида бўлган. Демак, камида йил мобайнида дунёдаги бойлар янада
индекси ўрнатилган. Жаҳон банки ойига 75 АҚШ долларидан зиёд пул 75 фоиз аҳоли халқаро мезонларга бойидилар ва қашшоқлар ундан-да
вақт-вақти билан қашшоқликнинг топиши керак. Оилани олсак-чи, айтай- кўра қашшоқ ҳисобланиши мумкин. қашшоқлашдилар. Ҳатто Хитойда ко-
халқаро даражасини эълон қилади. лик, оилада она – уй бекаси бўлса, учта Фақат чет элдан ишлаб келганлар- ронавирус билан кураш асносида 14 та
Чунки пул, ҳатто доллар йиллар мо- вояга етмаган (маош олмайдиган) фар- нинг маблағи (мамлакатга йилига янги миллиардер пайдо бўлди. Бирги-
байнида қадрсизланади. 2008 йилдан занд бўлса, оила боқувчиси 375 АҚШ 7-9 миллиард АҚШ доллари кира- на 2018 йилнинг ўзида бойларнинг да-
бошлаб қашшоқликнинг глобал да- долларига тенг маош олса, бу оила ди), томорқалардан, ишдан ташқари ромади 900 миллиард АҚШ долларига
ражаси 1,25 АҚШ доллари эди, яъни қашшоқдир. Бу – дунёнинг ўлчами. бажариладиган қўшимча ишлардан ошди, яъни ҳар куни 2,5 миллиард
кунига шундан кам пул топадиган АҚШ ўзи учун қашшоқлик даражасини тушумлар қашшоқлик даражасини долларга кўпайди. Худди шу вақт мо-
инсон қашшоқ ҳисобланарди. 2015 кунига 4 доллар этиб белгилаган. Дунё- бироз енгиллаштиради, холос. Фақат байнида жаҳон аҳолисининг қашшоқ
йил октябридан бу даража 1,9 АҚШ даги тараққиёт соҳасида шерикликнинг 4,3 фоиз аҳолининг даромади ойига қисми 11 фоизга қашшоқлашди.
доллари этиб белгиланди. Бугунги Бутунжаҳон ассоциацияси 2019 йил 13 – 5 миллион ёки ундан зиёд бўлган.
кунда кунига 2,5 АҚШ доллари пул- декабрида 2020 йилда қашшоқликка Умуман бизда одамдай яшаётганлар Солиқлар-чи? Солиқни асосан
га куни қолган киши қашшоқдир. қарши кураш учун 82 миллиард АҚШ 1-2 фоиз (уч миллион киши) бўлса оддий одамлар тўлайдилар. Бойлар
Халқаро ҳисоб-китобларга кўра, айни доллари ажратишга азм қилди. Қаш- керак, уларнинг даромади қолган 98 солиқдан қочишнинг йўлини яхши
пайтда ер юзида 700-800 миллион шоқлик дунёвий муаммодир. фоиз (ўттиз миллион) одамникига билади. Дунёда солиққа тўланган ҳар
қашшоқ бор. тенг. бир долларнинг фақат 4 центигина
бойлардан тушган солиқдир.
Статистика муассасалари беради-
ган «ўртача ҳисобда» ҳаммаси чидаса (Давоми 2-3-бетларда)

2 ДАВР НАФАСИ № 15

ИҚТИБОС 2021 йил 8 апрель

Халқ таълими вазири www.od-press.uz
Шерзод ШЕРМАТОВ:
«Мактаблардаги моддий-техник ҳолат бўйича йиғилиб қолган муаммолар ÁÎÉÍÈÍÃ
кўплигини билганимиз учун ҳам барчани мактабга ёрдам беришга сафарбар
қилиш ҳаракатидамиз. Лекин баъзилар бизнинг ички дардимизни юзимизга Камбағалликка
солиб, ўзини кўрсатишга ҳаракат қилишдан нарига ўта олмаяпти. Ҳар
қандай мансабдор шахс, сенаторми, депутатми, вазирми ёки бошқа раҳбар агар ҳақиқатда (Бошланиши 1-бетда)
Президентимиз чақириқларига кўра мактабга ёрдам бераман деса, ўз имкониятидан келиб
чиқиб ҳам ёрдам бериш йўлларини топа олади». Афсуски, ҳукуматлар бойларнинг
фирма ва корпорацияларига, монопо-
9 апрель – Амир Темур таваллуди куни душманини ўз ёви деб билади. Агар листларга солиқ имтиёзлари беради,
керак бўлса, дўсти учун жонини ҳам халқнинг маҳсулотлари ва хизмат тур-
ĤÑÒÓ ÄÓØÌÀÍÃÀ аямайди. Шундайки, амирларимдан ларига, нон, туз, ёғ, шакар ва бошқа
қай бирлари менга жон-дили билан маҳсулотлар нархига таъсир кўрсата-
ÌÓÎÌÀËÀ £ÈËÈØ ÒÓÇÓÊÈ ҳамроҳлик қилган бўлсалар, мен ҳам диган электр, газ, бензин каби энергия
улардан ҳеч нарсани аямадим. ташувчиларга эса солиқни оширади,
Турон мамлакатини фатҳ этган куним ва пойтахт чунки халқнинг сони кўп. Ўзбек халқ
Яна ўз тажрибамда кўрдимки, мақолида айтилгани каби, «Бир тийин-
Самарқандда салтанат тахтига ўтирганимдан сўнг, дўсту акдли душман, жоҳилу нодон дўст- дан берса, тўйдиради…» Аммо мақол-
душман билан (муомалада) бир текис йўл тутдим. Менга дан яхшироқ экан. Чунончи, амир нинг давоми ҳам бор: «…бир муштдан
ёмонлик қилган, макр-ҳийла ишлатиб, жанг майдонида Қазағаннинг набираси амир Ҳусайн урса, ўлдиради».
нодон дўстлардан эди. Унинг дўстлик
менга қарши қилич яланғочлаган Бадахшон амирлари, юзасидан қилган ишларини ҳеч бир Албатта, халққа ёқиш учун бюджет-
душман қилмайди. нинг ижтимоийлиги мақталади, «кам
турку тожик қўшинларининг баъзи амирлари қилган таъминланган оилалар»га турли дастур-
Амир Худойдод менга шундай лар эълон қилинади, «ҳолвайтар» ваъда
қинғир ишларидан қўрқувда эдилар. деди: «Душманингни лаълу жавоҳир- қилинади. Афсуски ўша «ҳолвайтар»ни
дек сақлагил, қачонки бирон тошлоқ ҳам халққа етиб келгунча, йўлда бойлар
Чорасиз қолиб, илтижо билан ме- Ҳамиша менинг розилигимни олиб ерга келиб қолсанг, уни олиб тошга «ялаб» қўяди. Молиявий дастурларга
иш тутган дўстларим олдимга паноҳ шундай ургинки, талқони чиқиб, тушган одамлар мансабдор кўзида
нинг паноҳимга келганларида уларга ундан нишон ҳам қолмасин». У яна ҳисобот катакчалари ичидаги «матн
шундай яхшиликлар қилдимки, излаб келганларида, уларни ўзимнинг шундай деди: «Агар душманинг бош қаторлари» ва «рақамлар»га айланади,
менинг иноятим ва хайр-эҳсонимни бахту давлатимга шерик билиб, ҳеч уриб паноҳингга келса, раҳм қилиб, одамлик қимматини йўқотади.
кўриб, ўзлари шарманда бўлдилар. қачон мол-мулк ва тирикчилик ашё- яхшилик ва мурувват кўрсатгил». Чу-
Кимни ранжитган бўлсам, эҳсону ларини улардан аямадим. нончи, мен Тўхтамишхонга қилганим Қашшоқларни кўриш учун кўчага
инъомлар билан кўнглидаги хафагар- каби. У паноҳимга сиғиниб келганда, чиқиб, назар солиш кифоя. Ҳашаматли
чиликни чиқардим ва мартабаларига Яна ўз тажрибамдан билдимки, унга яхшилик ва мурувват кўрсат- «гипермаркет» кассасининг қаршисида
қараб имтиёзлар бердим. содиқ ва ҳақиқий дўст улким, ўз дим. Агар душман сендан мурувват буханка нон тутиб, тийин-тийинларини
дўстидан ранжимайди, дўстининг ва хайр-эҳсон кўрсаю, яна қайтадан санаётган кампирларга бир боқинг, кў-
Лекин Сулдуз ва Жета амирла- душманлик йўлини тутса, уни пар- чада тиланчилик қилаётган чолларга,
ридан нафратландим, чунки улар вардигорнинг (ҳукмига) топшир. «машинангизни ювиб, артиб берайми»
Қобулшоҳ* чингизийни амирлик, деб ялинаётган болаларга қаранг. Дил
кейинроқ хонлик (тахти)га ўтказиб, Чин дўст улдирки, дўстидан ҳеч оғриғи бўлган муаммо ва бу масала
унга дўстона ихлос билан хизмат қачон ранжимайди, агар ранжиса чорак аср давомида ҳеч кимнинг «эсига
қилиш хусусида аҳду паймон қил- ҳам, узрини қабул қилади. келмади».
гандилар. Бироқ кейинроқ, менинг
салтанат тахтига ултирганимни эши- * Қобулшоҳ – асли чингизий шаҳзодалар- ҚАШШОҚЛИКНИНГ
тишгач, менга хушомад қилмоқчи дан, дарвиштабиат одам бўлган. 1364 й. бошида САБАБИ ҚАЕРДА?
бўлиб, онтларини буздилар ва уни амир Ҳусайн ва Амир Темур уни хон кўтарган
ўлдирдилар. эдилар. Қашшоқликнинг сиёсий (маъму-
рий-буйруқбозлик тизимининг сақлан-
Менга ҳасад қилиб, ўлдиришга Манба: «Темур тузуклари» 2016-2021 ганлиги), иқтисодий (монополистик ва
қасд қилган кишиларга шунчалик олигархик иқтисод, ишсизлик, маош-
совға-инъомлар бериб, муруввату www.temurtuzuklari.uz нинг озлиги, жамғармаларнинг йўқли-
эҳсон кўрсатдимки, бу яхшиликларни ги), ҳуқуқий (кичик бизнес ва аҳолининг
кўриб, хижолат терига ғарқ бўлдилар. ҳуқуқий ҳимояси заифлиги), маъмурий
(давлат тизимининг самарасизлиги),
ÀÐÇÎÍ ¡¢ Ó×ÓÍ ÍÀÂÁÀÒ ижтимоий (ижтимоий алоқалар риво-
жининг сустлиги, табақаланиш, шахс-
«Xolis fikr» телеграм каналининг ёзишича, нинг ижтимоийлашмаганлиги), мада-
Тошкент бозорларида озиқ-овқат ний (камбағал учун садақадан бошқа
маҳсулотларига яна турнақатор навбатлар эътибор камлиги, илм-фан, китобга
пайдо бўлмоқда. Хусусан, «Авиасозлар» қизиқмаслик) ва шахсий (беморлик, дан-
деҳқон бозорида кунгабоқар ёғи ур-йиқит гасалик, боқимандалик, шахснинг паст
талаш. Арзонлаштирилган маҳсулотлар маънавияти ва руҳий парокандалиги)
ярмаркасига яқинлашиб бўлмайди. Сабаби, бу сабаблари бор.
ерда кунгабоқар ёғининг литри 14500 сўмдан
сотиляпти. Бошқа жойларда эса бундай ёғнинг Афсуски, ҳокимият ҳамиша шахсий
ўртача нархи 20 минг сўм атрофида. сабабларни биринчи ўринга қўйиб
келарди, яъни халқни «боқиманда»-
Сотувчи бақириб, қичқиришини қўймайди ташкил этилаётган ярмар- нархи 17 фоиз кўтарил- ликда, «дангаса»ликда айблашни хуш
огоҳлантиради: «Энди сотувчи йигит. Шунинг калар билан нарх барқа- ган. Ёғ-мой саноати кор- кўрарди. Уларга кредит берса, дастгоҳ
бошқа навбатга турманг, учун кўплаб оилалар бо- рорлигини ушлаб бўлади- хоналари уюшмаси эса берса, ишлаб, бойиб кетади, деб ўйлар-
ёғ етганича сотамиз». Бу ла-чақаси билан навбатда ми? Аҳолининг ёғга бўлган бу ҳолатни катта ҳажмда ди. Маъмурий-буйруқбозлик тизимини
эса умидвор бўлиб турган туришибди... эҳтиёжини-чи? Асло! озиқ-овқат хом ашёлари- ислоҳ қилишни истамасди. Натижа-
ўртаҳол одамларнинг асаб- ни етиштирадиган дав- да, банк кредит бериш учун «откат»
ларини ўйнатади. Ахир, Арзонлаштирилган маҳ- Бу навбатлар бекорга латлар эскпорт ҳажми- (пора) сўрарди, солиқчи ва прокурор
ўзига тўқ одам ҳозирги сулотлар ярмаркаси раста- пайдо бўлаётгани йўқ. ни камайтиргани билан ҳаракатга тушган «дангаса»нинг биз-
карантин пайтида соғлиғи- сида ёғ ва шакардан бошқа Ўсимлик ёғи аллақачон боғлаб келади. несидан «доля» (улуш) талаб этади,
ни хавфга қўйиб, ўзини нарса йўқ. Узр, адашибман. нархи тез ошиб бораётган талайвериб, хонавайрон қиларди. Яъни
оломон ичига урармиди?! Россиядан келтирилган маҳсулотлар таркибидан Ёғ, шакар каби муҳим янги ислоҳотларнинг комплекс амалга
«Терминал ишламаяпти, қуюлтирилган сут ҳам бор жой олган. Давлат ста- озиқ-овқат маҳсулотлари- ошишигина кўп муаммолар қатори
бир кишига икки бутил- экан. Уни ҳеч ким сўрагани тистика қўмитаси маъ- га бўлган эҳтиёжимизни қашшоқликни енгиш учун имкон бери-
кадан ёғ сотилади!» дея ҳам йўқ. Ҳамма ёғ дар- лумотларига қараганда, таъминлаш учун қачонгача ши мумкин, бошқа йўл йўқ.
дида. Бундай номигагина ўсимлик ёғининг ўртача четга кўз тикиб ўтирамиз?
Мамлакатдаги оммавий қашшоқлик-
нинг асосий ижтимоий-сиёсий сабабла-
ридан энг биринчиси деб коррупцияни
тилга оламиз. Коррупция – яширин
иқтисодни кучайтиради, бюджет тушу-
мини камайтиради, давлат кучини су-
сайтиради, монополистларга имтиёзлар
бериб, рақобатни йўқ қилади, самарали
бозор иқтисодини пароканда этади,

№ 15 ДОЛЗАРБ МАВЗУ 3

2021 йил 8 апрель

www.od-press.uz

ʤÇÈ – ÕÎÍÄÀ, ɤ£ÍÈÍà ʤÇÈ – ÍÎÍÄÀ
қарши кураш олиб борамиз... Қандай?
«Нега бунча эрта қайтдинг?» деб сўрага-
нида Шақиқ Балхий: «Йўлда бироз дам

оқил ва омилкор мулкдорлар синфини қўшади, уй қуради – ғишт, цемент, оҳак Афсуски, дастлабки ҳисоб-китобларга олиш учун четга чиқдим. Қарасам, у ерда
йўқ қилади, жамиятни маънан тубан- заводлари ишлайди, усталар, сувоқчилар, бир чалажон, кўзлари кўр қуш ётар эди.
лаштиради, сармоядорларни қўрқи- тунукачиларга иш топилади, тўй қилади – кўра, халқимизнинг 4-5 фоизи камбағал Ҳайрон бўлиб ўзимга ўзим: «Бу қуш юра
тади ва ниҳоят, қашшоқларни баттар ресторанлар, ҳофизлар, қандолатчилар ва экани аниқланди. Энди яшириш керак олмаса, кўра олмаса, бундай жойда қандай
қашшоқлаштиради ва кўпайтиради. бошқа юзлаб соҳалар ишлайди. Иқтисодни эмас... Биздаги маълумотларга кўра, қилиб жон сақлаяпти экан?» – дедим. Кўп
ишлатадиган истеъмолчи халқдир. Дав- Қашқадарё вилояти камбағаллик муам- ўтмай бир қуш унга таом кўтариб келди ва
Камбағалликнинг яна бир сабаби – латни ҳам шу халқ боқади. Кўряпсизки, моси бўйича энг оғир ҳудуд ҳисоблана- бу ҳаракатини кун бўйи бир неча маротаба
иқтисодда ўрта ва кичик бизнеснинг одамлар қўлидаги маблағ иқтисодиётни ди. 700 минг аҳоли камбағал. Бу жами
оғир аҳволдалиги, мулкчилик кафо- аҳолининг қарийб 21 фоизини ташкил такрорлади. Кейин ўзимга ўзим дедим:
латланмаганлиги, бозор механизмлари юритади. Агар халқни буткул қашшоқ этмоқда. Шунингдек, Қорақалпоғистон «Шундай жойда бу қушни ризқлантириб
ишламаслиги, самарасиз давлат иқти- қилсак, иқтисодимиз ҳам тўхтайди. Республикасида 500 минг, Сурхондарё қўйган Зот менга ҳам ризқ беради», – де-
соди ва олигархик монополияларнинг дим-да ортга қайтдим». Шунда Иброҳим
ҳимоясиз тадбиркорлар ва фермерлар- Агар камбағаллар ҳам ишга тушсалар, вилоятида 500 минг, Наманган вилоятида ибн Адҳам раҳимаҳуллоҳ бундай дедилар:
га босимидир. пул топсалар ва қўли уч-тўрт сўм кўрса, бу 400 минг, Жиззах вилоятида 210 минг «Эй, Шақиқ, нега бировларнинг қўлига
бозор учун, иқтисод учун янги харидор ва ва Сирдарё вилоятида 130 минг аҳоли қараб қолган қушнинг йўлини тутдинг?
Давлат ўз асрини яшаб бўлган хизматлар истеъмолчиси демакдир. Давлат камбағал». Нима учун ўзига ҳам, бошқаларга ҳам
монопол корхоналарини, компанияла- халқдан юлишга эмас, халқда кўпроқ қол- нафи тегадиган қушнинг йўлини танла-
рини, дабдабали коррупцион лойиҳа- диришга ҳаракат қилиши керак. Акс ҳолда Шундай экан, камбағалликка қарши мадинг? Берувчи қўл олувчи қўлдан яхши
ларни субсидиялашда давом этар экан, курашнинг биринчи қадами уни келти-
иқтисод оғирлашаверади, кабағал давлат бойигани билан халқ қашшоқ бўла- риб чиқараётган сабабларга қарши ку- эканини билмайсанми?» Шунда Шақиқ
кўпаяверади. Давлат самарасиз моно- ди, давлатнинг бойлигини ўрнидан туриб ҳазратнинг қўлла-
полларга имтиёз бераверади, аммо бу
соҳаларнинг «аҳамияти» пуфлаб ши- коррупционерлар еб қўяди. ҳлнааиршАймбтвииаарлрҳадбадоомиржм. б,Каиҳоуазрчнрруеунбспимтцрееиннияглгмаабтрўиқлёафизршошқйиоидлкакгесуарирнагалкаша.рчнҳиаиқлаёорплип,лаагсдаионглаҳакаталрмис,боқалғоианлқу,-- ридан ўпди ва «Эй Абу Исҳоқ, сиз
ширилганлигига эътибор қаратмайди. Камбағалликка қарши пул бизнинг ҳақиқий устозимизсиз»
деди ва яна сафарга отланди.
Шундай қилиб, камбағалликнинг билан эмас, ақл ва билим би-
сабаблари сифатида миллий иқтисод- лан курашиш керак. Шунинг Шунинг учун бандадан –
нинг глобал жараёнларга монандлаш- учун давлатимиз раҳбари ҳаракат, Яратгандан – баракот.
маганини, монопол иқтисод соҳалари «Аллоҳ сизга ерни қароргоҳ, ос-
рақобатбардош эмаслигини, ишлаб чиқа- Шавкат Мирзиёев камбағал-
ришнинг самарасизлиги ва яхши ташкил
этилмаганлигини келтириш мумкин. ларга балиқ эмас, қармоқ монни том қилган ва сизларнинг

Дарҳақиқат, Ўзбекистондаги кам- берамиз, яъни уларни касбга суратларингизни гўзал суратда
бағалликнинг асосий сабаби халқнинг
менталитети, «дангаса»лиги эмас, ўргатамиз ва бизнесга тортамиз, деган рашиш бўлиши керак. Экспертларнинг қилган, сизларга пок нарсалардан ризқ
асосий сабаблар коррупция, кичик эди. Энди ҳамма гап сармоянинг йўлда фикрича, бунинг учун солиқ солинмай- берган Зотдир. Ана ўша Аллоҳ Роббин-
бизнеснинг йўлсизлиги, бозор иқти- туналмай, камбағалгача етиб боришида диган минимумга қайтилиши керак. гиздир. Бас, оламларнинг Робби Аллоҳ
содининг тўлақонли жорий этилмаган- ва бизнесни маъмурий ва ҳуқуқ-тартибот Бу минимум камида яшаш минимуми барокотли (юксак) бўлди».
лиги, асосий «тадбиркор», мулк эгаси идоралари босимидан қутқара олишдадир. даражасида бўлиши шарт. Қонунчилик
ва саноатчи давлат бўлиб қолаётган Албатта, фалсафий-маънавий ке-
иқтисоднинг монополлашгани, бош- Коррупция камбағалликни туғдиради, билан яшаш минимуми белгиланиши симда бойлик – қаноат, қашшоқлик –
қарувнинг маъмурий-буйруқбозлик камбағаллик эса маданиятни, маънавиятни керак. Бойларнинг даромади ва мулк- очкўзлик. Борига, еганига, кийганига ва
усули сақланиб қолиши, сиёсий, еб битиради, жамиятдаги ўзаро ишончни ларига солиқ каррасига оширилиши масканига қаноат қилган киши маънан
маъмурий ва иқтисодий ислоҳотлар йўқотади. Қашшоқлик тараққиёт кушан- лозим. Ўзбекистон дунёдаги энг адо- бойдир, саройлари бўлса-да, яна талаб
тўлақонли амалга ошмаётганлигидир. дасидир. латсиз давлатлардан бири бу борада. қилаётган, пора сўраётган, қаллоблик

ДАРВОҚЕ... Бизнес эгаси фойдадан 5 фоиз (шуни қилаётганлар асли қашшоқ ва очлардир.
Умуман олганда, камбағалликка қар- ҳам тўласа агар), ёлланма ишчи эса – Бу жиҳатдан ўн йил қамоқда ўтирган,
12 фоиз солиқ тўлайди. Монополияни, қамоқдан чиқиб Уругвай Президенти
ши курашнинг икки йўли бор.
Биринчи йўл – давлат умуман иқти- айниқса давлат ва ҳукумат идоралари бўлса-да, қишлоқдаги кулбасида яша-
содга бозор иқтисодини жорий этади, бенефициарлигидаги хусусий монопо- ган, «дунёдаги энг қашшоқ Президент»
тадбиркорликка кенг йўл очади, мулк лияларни йўқ қилмай туриб камбағал- номини олган Хосе Маруканинг фикри
ҳуқуқини ҳимоя қилади, монополияга ликни камайтириб бўлмайди. Амалдор ўринли: «Қашшоқликни эмас, қаноатни
йўл қўймайди, солиқларни қулай- бизнесменлар фойдасига чиқарилган тарғиб қиламан. Ахир, сиз бирор жил-
КАМБАҒАЛЛИКНИНГ лаштиради ва натижада кучли иқтисод ҳар солиқ, ҳар бир бож, ҳар бир имтиёз вакор буюм сотиб олаётганда, пул тўла-
пиоАббблқнҳркқақҳёқнздэлвашмўотоақаоўиооиаўиииажтиргзйлтлқзликлрлшнаргЖФиооааоиуриоиадсиисхди.гбр,рзсрт,.аояшпоиуаадхшАооихдобхкқнврлйауирП,ифдаио,аешач,ўмиаолннмзмял»нлишИқаирилсмвааашуидқМқасзтутлииоссҚкҳализниненпиииуксисинадетасТиббоядтенкггоннсишлкрнаруурлисИароаиргииқваабтилутгзлтидқадат,онСаркнуооиурилкинасянниқозлгОргйрвтшнанну,ибиоёиахилқлогқўДрбгвқватррақилога,иоқҳаўлжўр,аиўхахИҳ-иернралрнлҳзохлблстйулкааснгртиЙмииоалвоисииқтдрсииоаиаимлврдақиавинуудсилреТнлнқаоиаяпу,ааларарбиаамигчИлптсюқайрлмник:нэмғабахитЛйт«итаўяНшриорсрпосоииимдатарнСпккниқтумазаунонлгг.дазагрИиичоқирнвлбаадмовуаииибшорнио,рхрииМирал--пмл.алққибгмддлаутауаоўИсататқааалкғллшшишитзонниааоҳгқзшжл,ирвир,алаохгобаорннш,яёгнлбаэаўшойрийитаниимнҳлмозшўииншўнгнвниоқБйииаалйийилаггг-----н-и-с, ,изҳдиахамшоглофкбксотйдйркиоарлииийаўлдаиаоаамўишаиадрдрммбкпийқаллққаИжбсаниоалмоаалбоадалбикншкмйаи,лтлшамаалазкашдрбаамннкшашғебаиўлмидаруед-гҳаороабти,ойрнлигнкллдқидмйоскқаоиибаҳ.ачалдуийаблламмтлоАашриара.оёииитёгйлнабк.рръшмбкдбкуатЛидеолийдгаонфамитгзлабўетаоаў,қидииошаораоксомллибда,рйшд,рииаршгсбраимимлаёаа,шгинбеид–аглинҳтнаиаазреаижямсагниврблнбрирлианббдуоилиааиэдии,нпшзреиалсдакзмаазшлсхлминвиғгридлдлатакаиилаоно,ақулсрлииекқагиқсивфбга,ақриқкринридичишаоқаа,а.ндиасииткоқашкшкй.кмаишақшқичшсБалнаошоэааиоамқиулйдиқшшшккйннмхаобадифр,аэўиайиашқшгачиАи,қммсбитҳағррлотшбюооаамбаояансииарсиқрқвдлтуаелл.тшгт,аллариллағрииаибаинБииоамдаогдирқшесбшиулрқккаата------,унлнаиқгнаачкққйкашқбқфирббашнгдеҳеуаоўаииўлўўиилйтрдоуорлйдшлклллМрамчишиллгисмии-морэукаан.абиазйабамқ-шинанутирКсиўсвблларлклизтлолқабкисаиаааниоирааеу.рзз,ршчемгетвклчктнбркккринргТниқисриеаеариуиегаоааийаеаинондхймлаепрқмрйншсшдтпнаиникдгабациадоииёуб!ҳаууеирнигяаакинпилбҳўдинлояртнаипнжкт.чябплииазр.умна,алаишткгиўрилднамшйклкаилЯаКийатҳсайгааоамр.а.дйъкагаитнтноқшршобрвниал,аданимаМСгааклеа,ъиқрзъист,ааиврличибиолии.ваауимкбҳкшгошмалукнкнҳохбҳлсеаараиКрғқмаиеиглоалуаайтимнираабмиайм,ақлладвоаоишмклленнлмиаиртабчижнмпуўрилтлаииитиагбпнриуруинхаишашўкшағшкаууммлатаҳрашвиарлкғўлчшмгагимллогителуааеакрдагаауиоқзбагймгмладлгаа,аслвнҳмамраелааиилоикнаспоааламшнаакшнишитткақрлт-аллшйҳнодпалригкўенкигактлоаианиўжаафауаннркеиири.гарлмйнннибллрааатгг-------,, маяпсиз – ўша пулни топиш учун кетган
беринг десанг, «ҳали эрта»! нинг ҳам маоши камлигидадир, халқ иш вақтингизни, куч-қувватингизни, қалб
ҳиссиётларингизни, сарфлаган умрингиз-
ни тўлаяпсиз, ҳаётингизни сарфлаб топ-
ган пулингизга олаяпсиз. Ҳолбуки, пулга
ҳаётни сотиб олиб бўлмайди, ҳаётни
қайтариб ҳам бўлмайди... Жуда зарури-
дан ортиқчаси умрингиз кушандасидир».

АЛАЛ-ОҚИБАТ...

Яқинда Фарғонага сафар чоғида
Шавкат Мирзиёев: «Менинг энг катта
мақсадим – одамларни бой қилиш», деб
айтди. Бу эса, қашшоқликни тугатиш,
деганидир. Жаҳоннинг 127 давлати
бўйича иқтисодий таҳлил ва башорат-
ларни қилиб келадиган Focus Economics
гуруҳи Ўзбекистонни дунёнинг энг
қашшоқ ўн давлати қаторига қўйган.
Қашшоқ ўнталикдан ўрин олган давлат-
ларнинг аксари Суб Саҳара Африкаси
давлатларидир. Улардаги муштарак
жиҳат – яккаҳоким бошқарув, заиф
молиявий институтлар ва коррупция хо-
риж сармояларининг мамлакатга кириб
келишига қаршилик қилади.

Ҳозирда Ўзбекистон эски бошқару-
вининг меросидан фориғ бўлиш учун

Халқнинг қўлида пул қолмаса, иқти- йўқлигидан қашшоқ эмас, ишлаб кам ФАҚИРЛИК ФАЛСАФАСИ ислоҳотлар олиб бормоқда. Бу ис-
Ривоят қилишларича, тасаввуф аҳлидан лоҳотларнинг комплекс ўтказилиши ва
сод тўхтайди. маош олганидан қашшоқдир ва шунинг бўлмиш Шақиқ Балхий раҳматуллоҳи сиёсий, иқтисодий, маъмурий, ижтимо-
Энди тасаввур қилинг, дейлик, шу учун ўзини хориж меҳнат бозорига ур- алайҳ тижорат мақсадида йўлга отланади ий-маънавий соҳаларни қамраб олиши
инсонларнинг қўлига пул тушса, улар моқда. ва сафари узоққа чўзилишини ҳисобга бошқа муаммолар қатори қашшоқликка
нима қилади, машина олади – машина Ўзбекистон Президенти Шавкат Мир- олиб, нарсаларини тақводор ва зоҳид ҳам барҳам беради, деган умид бор.
заводи ишлайди, сочини сартарошга зиёев: «...биз шу пайтгача аксарият дўсти Иброҳим ибн Адҳам раҳимаҳуллоҳ
олдиради – сартарошнинг рўзғори ҳам фуқароларимиз ҳақиқатан ҳам камбағал ҳазратларига омонат қолдиради. Лекин Карим БАҲРИЕВ,

фаровон бўлади, таксига чиқади – ҳай- эканини кўриб-кўрмасликка, эшитиб- кўп ўтмай Шақиқ Балхий сафардан қайтиб Ўзбекистон журналистлар уюшмаси
довчининг оиласини боқишга ҳисса эшитмаганликка олдик. Бу нотўғри. келади. Иброҳим ибн Адҳам ҳазратлари: Жамоатчилик кенгаши аъзоси

4 КИТОБ – БУ МЎЪЖИЗА! № 15
2021 йил 8 апрель
www.od-press.uz

ÝÍÄÈ ¥ÀÐ ÉÈËÈ «ÊÈÒÎÁÕÎÍËÈÊ Ҳазрат Навоий сиймоси баъзан ғайришуурий
¥ÀÔÒÀËÈÃÈ» Á¤ËÀÄÈ бўлиб кўринади. У зотнинг ёзган асарлари,
қилган ишлари, намунали ҳаёти кўз илғамас
Ҳукумат қарори билан 2020-2025 йилларда китобхонлик маданиятини ва қўл етмас баландлик экани ҳақиқат. Лекин
ривожлантириш ва қўллаб-қувватлаш миллий дастури тасдиқланди бу каби маълумотларнинг воқеликка қай
даражада уйғунлиги кўпчиликни жиддий
Аҳоли, аввало, ёшларнинг оид инфратузилмани мустаҳ- юртимиз бўйлаб кенг қулоч мулоҳазага чорласа, ажаб эмас.
маънавий-маърифий, бадиий- камлаш; ёзмоқда.
эстетик талабларига жавоб ÍÀÂÎÈÉ ÁÈËÀÍ
берадиган китобларни юксак учинчи босқич – 2024- Мазкур ҳафталик Ўзбекис- ÒÀÍÈØÓÂ
сифат билан чоп этиш, наш- 2025 йилларда ёшларнинг тон Республикаси Президен-
риётлар ва ижодкорлар фаоли- китобхонлик маданияти- ти Администрацияси ҳузу- Навоий асарларини ўқиб-ўр-
ятига кўмаклашиш, болаларга ни жадал ривожлантириш, ридаги Ахборот ва оммавий ганиш гоҳида махсус тайёр-
мўлжалланган адабиётларни уларнинг интеллектуал са- коммуникациялар агентлиги, гарлик талаб қилувчи бироз
чоп этишни қўллаб-қуватлаш лоҳияти ўсиши ҳисобига Ёзувчилар уюшмаси, Ёшлар мураккаб жараён. Навоий
Дастурни амалга оширишнинг инсон капитали сифатини ишлари агентлиги, Республи- асарлари тили, услуби, рамз ва
устувор йўналишларидан бири яхшилаш. ка Маънавият ва маърифат тимсоллар доираси муаллиф
ҳисобланади. маркази, Алишер Навоий маслаги моҳиятига яқинла-
Қарорга кўра, 2021 йил- номидаги Ўзбекистон Мил- шишда ўзига хос мураккаблик-
Дастур қуйидаги 3 бос- дан бошлаб ҳар йили апрель лий кутубхонаси ва бошқа ка эга. Шу жиҳатдан, Навоий
қичда амалга оширилади: ойининг биринчи ҳафтаси ташкилотлар ҳамкорлигида меросини ўрганишни у ҳақида
«Китобхонлик ҳафталиги» ташкил этилди. яратилган тарихий асарлардан
биринчи босқич – 2020- этиб белгиланди. бошлаш зарурлигига алоҳида
2021 йилларда китобхонлик 10 апрелга қадар давом аҳамият қаратилади. Бундан
маданиятини ривожлан- *** этадиган ҳафталик доира- асарларнинг энг салмоқлиси
тириш бўйича ташки- Пойтахтимиздаги Ёшлар сида тақдимот, мулоқот, «Макоримул ахлоқ» китоби
лий-ҳуқуқий механизмлар- ижод саройида бошланган учрашув, давра суҳбатлари, саналади.
ни такомиллаштириш чо- «Китобхонлик ҳафталиги» маҳаллаларга махсус библи-
ра-тадбирларини амалга юртимизда китобсеварлар обуслар воситасида китоб Китоб муаллифи Алишер
ошириш; сафи тобора кенгайиб бо- тақдим этиш тадбирлари ва Навоийнинг замондоши ва
раётганини яна бир карра бошқа кўплаб қизиқарли лойи- шогирди Ғиёсиддин Хонда-
иккинчи босқич – 2022- тасдиқлади. Эътиборга молик ҳалар ўтказилади. мирдир. Хондамир Навоийнинг
2023 йилларда китобхонликка жиҳати, мазкур ҳафталик ҳомийлигида таълим-тарбия
олган ва фаолият кўрсатган
ÇȨËÈÍÈÍà ÊÓÐÀØ ÌÀÉÄÎÍÈ истеъдодли ёшлардан бири лабалар ва бошқа илм аҳлига,
бўлган. Отаси тарихчи Мир- балки барча жонзотга қаратил-
Бошқаларни билмадиму мен Достоевский асарларини ўзгача бир иштиёқ хонднинг ишларини давом ганини Хондамир алоҳида қа-
эттирган. Ўзи ҳам бир-биридан ламга олган. Асарда муаллиф
билан ўқийман. Унинг ҳар бир асаридан профессионаллик уфуриб туради. қимматли тарихий асарлар шундай воқелардан бирини
яратган. Унинг ижодида, ай- келтириб ўтган.
«Қиморбоз» асари қаҳрамони каби қиморбоз Лекин, минг афсуски, пардалашни ҳам ниқса, «Макорим ул-ахлоқ»
бўлиб, «Телба» каби телба бўлиб... «Ўлик уйдан жойига қўя олмайдиган жиҳатларимиз ҳам катта ўрин тутади. Китобда му- «Бир куни ҳидоят насаб-
мактублар» асарини ўқиб Сибирга сургунга йўқ эмас. Баъзида ўйлаб қоламан: агар аллиф бевосита Навоий билан ли Амир (Алишер Навоий)
бориб келдим десам ишонасизми? Асар ҳозир Достоевский ҳаёт бўлганида инсон кечган суҳбатлардаги воқеалар, аср намозини адо қилгандан
қаҳрамони каби ҳамхоналарим қилиқларидан табиатига мутлақо зид бўлган иллатлар ўзи кўрган – гувоҳи бўлган сўнг, кундалик одатига қар-
ҳайратланиб, совуқда совуқ қотиб, ҳар куни қонунийлаштирилаётган шундай пайтда нима ҳодисаларни қаламга олган. ши, намозда бўлмаганларни
карам шўрва ичдим, десам не Шу жиҳатдан мазкур китоб суриштиришга киришмай, тез
дейсиз? Лекин шундай шароитда қилган бўларди?.. Навоий шахсияти ҳақида анча суръат билан ўзининг хусусий
ҳам бош қаҳрамон қамоқхонада Менимча, у жимгина ўз иш кенг ва ишончли маълумот боқчасига қараб йўлланди ва
ўзига юклатилган ишга масъулият берувчи қимматли манбадир. бирор жойда тўхтамасдан етиб
билан қараши, ноҳақликларга столида юзидан инсонийлик Асар буюк адиб ҳаётининг бар- борди. У чоқда Амир олдида
жисмонан қарши турмаса-да, ҳислари уфуриб турган ҳаммага ча жабҳаларини қамраб олгани бўлган одамлар ҳайрон бў-
қалбан рози бўлмаслиги ва ўта муҳаббатли ва албатта улкан билан эътиборлидир. лишди. Олий ҳазрат улардаги
кузатувчанлигидан воз кечмайди. масъулият, яъни ҳар қандай ҳолатда бундай фикрни англаб, гавҳар
Кўп эшитганимиз – қамоқхона ҳам одамийликка зид ғояларга Мутолаа асносида биргина сочувчи тил билан шундай
маҳбусларни ёмон томонга қарши курашувчи инсон образини шахсиятнинг ҳатто бутун сал- деди:
ўзгартиради, деган фикр бу асарни тасвирлаб романлар ёзарди. Менинг танатни тартибга солиб турув-
ўқиганимдан кейин ўзгарди. назаримда, чинакам зиёлининг чи, жанг-жадалларнинг имкон – Мен масжидга келаётга-
Инсон табиати бундай оғир яшаш ҳақсизлик ва адолатсизликка қарши қадар сулҳ йўли билан якун то- нимда фалон жойда таҳорат
шароитида сайқалланиши мумкин кураши мана шундай олижаноб пишини ташкил этувчи, ҳукм- олган эдим, намоз сафида тур-
экану, лекин умуман ўзгариб кетиши ва маданий усулда кечиши керак. дор – ота ва шаҳзода – фарзанд ганимда елкамда бир чумоли
маҳол экан. Сургунда ҳам содда соддалигича, Шунда у нафақат ўзи яшаётган ўртасидаги муносабатларда кўрдим. Билдимки, таҳорат
айёр айёрлигича, одамови одамовилигича давр ва ҳудуд, балки инсониятнинг барча ҳар икки тарафни муросага қилган жойда у менга илашган
қолаверар экан. минтақалари ва ҳамма замонлар учун келтира олувчи инсон сиймоси экан. Мабодо у менинг елкам-
аҳамиятли маънавий малҳамга айланади. ўқувчи кўз олдида гавдала- дан тушиб, озор топса ва ўз
Бошқаларни билмадиму Бу ўринда муаллифнинг маҳоратига тан нади. Асарни ўқиш давомида уясининг йўлини тополмаса,
бермай иложимиз йўқ. У ҳар бир ўқувчини ҳазрат Навоийнинг жуда содда шу сабабдан уволига қоларман,
Достоевскийдай адиби бўлгани учун ўз нуқтаи назарига ишонтиради. Китобхон ва оддий ҳаёт кечирганининг деб қўрқдим. Шунинг учун
қалбини забт эта олади. Ўтмишдаги воқеалар, гувоҳи бўласиз. Ҳатто мамла- намоздан кейин тезлик билан
русларга ҳавас қиламан. Нега бизда бадиий-тасвирий воситалар ёрдамида бизга ўз катда бош вазир лавозимида таҳорат олган жойга бориб,
ҳаётимиздан хабар беради. Ўзимизни кўриш ишлаганда, ҳисобсиз эҳсон- уни уяси олдига қўйдим ва
инсон ҳиссиётларини у каби теран учун юзимизга ойна тутади. Достоевский ларни талабаларга улашганда, озор етказиш ташвишидан
асарлари шуниси билан мен учун қадрли. халқни бир йиллик солиқнинг қутулдим.
очиб бера оладиган ёзувчи йўқ деб. Зиннура МУҲАММАДАЛИЕВА ярмидан озод қилиб, уни ўз
маблағидан адо этганда, халқ Олий ҳазратнинг хизмати-
Тўғри, қон-қонимизга сингиб кетган манфаати учун ўнлаб бино ва дагилар бу ҳикояни эшитгач,
ўзимизни чет нигоҳлардан пардалаш иншоотлар қурдирганда ўзи унинг ғоят раҳмдиллигидан
ёзувчиларимиз асарларига ҳам кўчган. оддий бир кишига етарли маб- ҳайрат денгизига чўмдилар ва
лағ билан кифоялангани баён тилларини дуога ва раҳматлар
ЎТКИР НИГОҲ қилинган. Муаллиф бундай айтишга очдилар».
ҳолатларни эслаб «...ҳеч қачон
¥à¸ò ³óëôèíè ул ҳазратнинг хазинасида йил Бу каби аниқ ва ҳаққоний
î÷èøíèíã èøîí÷ëè давомида закот бериш вожиб воқеалар буюк адиб билан
бўларли миқдордаги маблағ танишувимизда илк қадам
êàëèòè тўпланиб турмасди», деб ёзади. бўлиши муқаррар. Ёш авлод,
Ҳазрат Навоийнинг муруввати айниқса, фарзандларимиз қал-
нафақат фақиру мискинлар, та- бида буюк Навоий сиймосига
қизиқиш, меҳр ва эҳтиром уй-
ғота олсаккина бу улкан уммон
жавоҳирларидан баҳраманд
бўлиш мумкин.

«Макорим ул-ахлоқ» муто-
лааси эса, бу йўлда бизга энг
яқин ёрдамчи бўлиши шубҳа-
сиз.

Камолиддин ШАМС

№ 15 СИЗ КУТГАН СУҲБАТ 5

2021 йил 8 апрель
www.od-press.uz

Ёзувчи Исмоил ОЛЛОБЕРГАН билан суҳбат

– Исмоил ака, айтингчи, сўз санъати та ижодкорга айланмоқда. Кечагина қўлига менгагина хатлар келарди. Бу хатларда
билан шуғулланиш қаламкаш учун қалам олган қаламкашлар аллақачон ўнлаб менинг шеърларимдаги камчиликлар кўр-
касбми ёхуд хобби? китобларини эълон қилдилар. Ҳамма ўзини сатилиб, тегишли йўл-йўриқлар бериларди.

– Аслида сўз санъати билан шуғулла- шеъриятга урмоқда. Чунки назм насрга қа- Шу хатлар менинг кўнглимни кўтариб,
ниш касб ҳам, эрмак ҳам эмас, бу – ҳунар. раганда осонроқ. Икки қатор қофияланган ижодга рағбат уйғотарди (Излаганга толе
Чунки бирор касб билан ҳамма шуғул- ибора ҳам, таажжубки, шеър деб аталади. ёр, деган гап тўғри экан. Вақти келиб,
ланиши мумкин. Лекин бирор ҳунар Мен бу ўринда фард жанрини назарда тут- қарангки, менинг шеърларим «Гулхан» ва
билан, айтайлик, заргарлик, кандакорлик моқдаман. Энг ачинарлиси шундаки, айрим «Ғунча» журналларида икки – уч бор саҳи-
ёки наққошлик билан ҳамма ҳам шуғул- ёш ижодкорлар ҳатто қофия ҳақида етарли фа қилиб ёритилди).
ланавермайди. Бадиий ижодни назарда тушунчага эга эмас.
тутадиган бўлсак, кишида Худо берган Хуллас, мен шеър ёзишдан, уларни таҳри-
Улар мисраларда такрорланувчи кели- риятларга юборишдан чарчамадим. Ниҳоят,

истеъдод бўлиши керак. Аммо ёзувчи ва шик ёки эгалик қўшимчаларини қофия деб 8-синфда ўқиётганимда Хонқа туманидаги
шоир бўлиш учун биргина истеъдоднинг тушунадилар. Натижа «бордим, кўрдим, «Шонли меҳнат» газетасида бирданига ик-

ўзи камлик қилади. Максим Горький «Та- айтдим» каби сўзларни, «баҳорда, йўлда, кита шеърим – «Ўқитувчимга» ва «Дўстлик»
юқорида, қалбимда» сингари сўзларни сарлавҳали шеърларим эълон қилинди. Бун-
лантнинг тўқсон тўққиз фоизи меҳнатдир», ўзларича қофиядош деб биладилар ва дан руҳланиб, янада кўпроқ ёза бошладим. – Уруғнинг униши учун оптимал ша-
деган. Демак, инсонга талант ато этилган осонгина шеърлар ёзадилар. Аксарият роит қанчалик аҳамият касб этса, адабий
бўлсаю у меҳнатдан қочса, бадиий асар Инсон камолотида яхши инсонлар- муҳит ҳам ижодкорнинг шаклланишида
шунчалик таъсирга эга. Адабий муҳит
ярата олмайди. Лекин бир фоиз эмас, юз ёшларнинг шеърлари бадиийликдан йи- нинг таъсири ва мадади катта бўлар экан. ижодкорнинг қалбига чўғ ташлайди. Олға
фоиз меҳнат қилса ҳам унда талант бўлма- роқ. Баёнчиликдан иборат. Океанда сузиб 10-синфда ўқиётганимизда мактабимизга ундайди. Адабиётнинг талабини англашга
са, бари бефойда. юрган муз тоғи – айсбергнинг учдан икки қўшни қишлоқдан бир муаллим келди ёрдам беради.

Мен бадиий ижодни эҳтиёж маҳсули қисми сув остида бўлар экан. Менимча ва бизларни тил-адабиёт фанидан ўқита – Ёш қаламкашларга маслаҳат ва
шеърдаги асосий маъно ҳам ана шундай бошлади. Унинг исм-шарифи Сафарбой тавсияларингиз.
деган бўлардим. Абдулла Орипов «Ижод – кўринмас бўлиши керак. Уни англаб етиш
эҳтиёж фарзанди» деган иборани бекорга эса, зукко шеърхоннинг зеҳнига боғлиқ. Матёқубов эди. Бу муаллим қадди-басти – Карвон кўп бўлгани билан ҳар ким-
ишлатмаган. Қалбда ненидир айтиш эҳти- Шеърда, умуман, бадиий асарда айтилмоқ- келишган, нутқи равон, адабиёт бўйича нинг ризқи бўлак, деган гап бор. Адабиёт
ёжи кишини қўлга қалам олишга мажбур билими ва дунёқараши кенг инсон экан. олами кенг. Унда ҳаммага ўрин топилади.
Кимки астойдил интилса, ижод машаққат-
қилади. Ижодкор қачонки қалбидаги туй- чи бўлган гап очиқ-ойдин кўзга кўринмай У бизга машғулотлар ўтиш чоғида ҳатто ларидан чўчимаса, бу муқаддас майдондан
ғулар худди қозонда пишаётган сут каби туриши керак. Қўзиқорин тупроқни сал дарсликда йўқ маълумотларни берарди. муносиб жой олиши мумкин.

тўлиб-тошгандагина қўлига қалам олиши кўтариб, кўзга ташланмай тургани каби Шеърларни худди театр актёрларидай ўзи- Мен умид билан қўлига қалам олган
керак. шеърда ёки ҳикояда айтилмоқчи бўлган га хос бир оҳангда ўқирди. Кўп шеърларни ёшларимизнинг барисига оқ йўл тилаб,
уларни сабру бардошли бўлишга, ижод
Мен хобби деган сўзни эрмак маъносида фикр сал яширинганроқ бўлмоғи керак. ёддан биларди. заҳматларидан чўчимасликка чақирган
Яъни баёнчиликдан қочиш даркор. Унинг биз ўқувчилар билан сизлаб гап- бўлардим. Ёшлар аввало шеър нима экани-
тушунаман. Хоббини кишининг асосий Мавзудан сал четлашдик, чоғи. Келинг, лашиши унга бўлган ҳурматимизни юз ни яхши англаб етсинлар, шеър қандай бў-
ишидан ташқари қизиқиб шуғулланадиган лиши кераклигини ҳис қилсинлар, дейман.
соҳаси деб аташ ҳам мумкин. Шундай яна адабий муҳитга қайтайлик. Вилоятлар- чандон оширган эди. Чунки, ўша даврда
да, унда-бунда қаламкашлар тўгараклари айрим «педагог»лар «Ўқувчилар билан сал Бир учрашувда шеърхонлар Ғафур
маънода олиб қарайдиган бўлсак, бадиий фаолият кўрсатмоқда. Бундай тўгараклар қўполроқ муомала қилиш керак. Ўқувчилар Ғуломдан «Ғафур ака, шеърни қандай
ижодни хобби ёки хоббим дейиш унинг ёзасиз?» деб сўрашганларида у «Шеър
таъсир кучини камайтиради. Бу худди бўш мактабларда ҳам бор. Лекин негадир сама- муаллимдан қўрқиб туриши керак», деган ёзишдан олдин қўлимни атир совун билан
раси кўринмаяпти. Ҳеч бўлмаса, тўгарак кайфиятда эди-да. яхшилаб юваман», деб ҳазиломуз жавоб
вақтларимда шеърлар ёзиб тураман, дей- қатнашчиларининг жамоа тўпламлари Хуллас, бир куни адабиёт муаллимимиз берган экан. Аслида бу ҳазилнинг тагида
ишга ўхшаш ноўрин таъриф бўлади. жон бор. Ижодкор бирон нарса ёзишдан
Сафарбой акага шеърларимни олдин нафақат қўлини, қалбини ҳам по-
Шу ўринда таниқли ёзувчи клаб олиши керак. Чунки ижод – илоҳий
кўрсатишга журъат қилдим. жараён.
Абдулла Қаҳҳорнинг Мир- КтииажтнНотиаадзўкшаророгриаигмнарадавёайат,лгёабазннуумвёсчошоиқлҳдлаааард.ранкиашмног. гэҲитарамдгмиднааинбтикурўтридабу,мууасллтааорбзн,икўнўзгпимрчаоақҳкдоаартйат.-а У машқларимни олиб кетди.
темирга берган таърифи- Орадан салкам бир ойлар ўтгач, Мен шу ўринда бир ривоятни келти-
ни эслаш кифоя. Абдулла туман газетасида менга оқ йўл риб ўтишни лозим топдим. Ривоят шуки,
Қаҳҳор «Миртемирнинг қў- тилабди ва бир туркум шеърла- шоҳ бир куни барча шоирларни саройга
лидан шоирликдан бошқа иш рим босилиб чиқди. Устозимнинг тўплабди. У шоирларни ёлғончиликда
келмайди», деб баҳо берган бу эътиборидан бошим осмонга айблаб: «Нега сизлар рост гапни ёзмай-
экан. Бу таъриф Миртемирни сизлар? Ҳеч замонда ҳам ёрнинг киприги
етди. найза бўлиб, юракни тешадими? Ёки
камситиш эмас, аслида уни кўзга ташланмаяпти. Бу тўгарак машғулот- Этикдўз ёки сартарошнинг, заргарнинг ҳижрон азоби бағирни кабоб қиладими?
улуғлаш маъносида берилган. Ошиқ оҳининг тутуни оламга ўт қўяди-
Шоирнинг қўлидан фақат шоирлик ларига номдор шоир ва ёзувчилар таклиф устози бир киши бўлиши мумкин. Лекин ми?» дебди. Ва уларга «Бугундан бошлаб
қилинмаяпти. бадиий ижодда кўп инсонлардан ўргана- қайси шоир ёлғон гапларни ёзса, боши
келиши керак. У ҳар мақомга йўрғалай- Ёш ижодкорлар воҳамиздаги катта сиз, уларга эргашасиз. Таниқли хонанда дорда, мулки талонда бўлади. Мен сиз-
верса, шоирлиги бир пулга қиммат бўлиши лардан ҳақиқий, бўладиган гаплар ёзил-
ёшдаги шоир ва ёзувчиларнинг асарлари ган шеърларни кутаман!» деб топшириқ
мумкин. билан яхши таниш эмас. Ҳатто уларнинг Комилжон Отаниёзов «Мендан олдин берибди.
номларини тўлиқ билмаслиги ачинарли саҳнага ким тор кўтариб чиққан бўлса,
– Баъзилар фақат ижоднинг бир ҳолдир. Ижоди ҳаминқадар бўлган қалам- улар менинг устозимдир», деган эди. Шу Аммо орадан икки-уч ой ўтса ҳамки
йўналишида қалам тебратади. Сиз эса кашларнинг айрим тўгаракларга раҳбарлик маънода айтадиган бўлсам мен Оллабер- шеърдан дарак бўлмабди. Ниҳоят, шоир-
ҳам шеърият, ҳам насрда баракали ижод қилаётгани ақлга сиғмайди. Китоб тақди- ган Пўлатовни, Эркин Самандар, Ошиқ ларнинг бири шоҳ ҳузурига янги ёзган
қиляпсиз. Бунинг машаққатларидан мотлари ўтказиб ёки воҳа ижодкорлари- Эркин, Қурбон Муҳаммадризо каби та- шеърини келтириб ўқиб берибди. Бу шеър
чўчимайсизми? нинг асарларини матбуот ва телевидение ниқли ижодкорларни устозларим қаторига «Тонг отса, қуёш чиқади. Кечқурун одам-
орқали тарғиб қилиш унчалик талабга лар ухлаб ётади. Кўзни юмсанг, кундуз
– Менинг ҳар иккала турга ҳам ихлосим жавоб бермайди. қўшган бўлар эдим. куни ҳам қоронғи бўлади», деган оддий
ва ҳурматим баланд. Шеърият билан проза- Ижодимда Абдулла Ориповнинг таъ- гаплардан иборат экан. Шоҳ уни тинглаб,
ни бир-биридан устун ёки кам кўрмайман. «Шеър ёзаётган» қизларимизнинг ак- «Бу нарсанг шеър бўлмабди. Боринглар,
Дастлаб ижодимни шеърлар ёзиш билан сарияти Зулфия номидаги Давлат мукофо- сири катта бўлган. Унинг «Руҳим» деб яхшиси ўша ёлғонингизни ёзаверинглар»,
бошлаган бўлсам, кейинчалик насрий асар- тини олиш илинжида қалам тебратмоқда. номланган китоби мени бошқача оламлар- деган экан.
лар ҳам ёза бошладим. Ҳар иккала турда Тўғри, орзуга айб йўқ. Лекин бу борада га олиб кирган. Шу китобни қайта-қайта
баравар ижод қилиб келаётирман. Рус ёзув- туя ҳаммомни орзу қилибди, қабилида иш ўқиш асносида шеърнинг нима эканлиги- Демоқчиманки, бўрттириш ва топилма-
чиси И.Тургенев «Ҳаёт ҳазил эмас, лаззат тутмаслик керак. ни англаб етганман. ларсиз шеър шеърга ўхшамайди. Шунинг
ҳам, ҳатто эрмак ҳам. Ҳаёт машаққатли учун ҳам Фузулий ҳазратлари «Гўзалларда
меҳнатдир» деган. Тўғри, ҳаёт фақат – Албатта, инсон бирор соҳага шун- Насрдаги изланишларимда эса менга вафо бор, деса ишонма, шоир сўзи ёлғон-
ўйин-кулгидан, ҳазилдан иборат эмас. дайликча ўзи кириб келмайди. Унга машҳур турк ёзувчиси Азиз Несин, чех дир», дейди. Шоирнинг вазифаси ўзининг
Шундай бўлса-да, мен ҳар иккала турдаги кимдир сабаб бўлади, туртки беради. ҳажвчиси Бранислав Нушич, рус ҳажвчи- ширин ёлғонига шеърхонни ишонтира би-
ижодимга ҳажвиётни хамиртуруш қилиб Сизнинг адабиётга кириб келишингиз си Михаил Жванецкий, ўзбек адибларидан лишдир. Бунинг номини маҳорат дейдилар.
келяпман. Ҳаётда ҳам, ижодда ҳам юмор- қандай кечган? Устозингиз ким? Саид Аҳмад, Носир Фозилов, Саъдулла
ни яхши кўраман. Ёзганларимнинг асосий Сиёев, Неъмат Аминов, Нурали Қобул, Мен ёш қаламкашларга камтарликни
қисмини юмористик асарлар ташкил этади. – Бунинг ўзига хос тарихи бор. Мак- Ўткир Ҳошимовлар ғойибона устозлар касб қилиб олишларини тилаган бўлардим.
табда ўқиётган пайтларимизда, айниқса, ҳисобланади. Қизиғи шундаки, мен ижод
– Бугунги адабий муҳит сизни қо- қуйи синфларда албатта «Гулхан» ёки оламига шеърлар ёзиш билан кириб Эрпўлат БАХТ
ниқтирадими? «Ғунча» журналига обуна бўлар эдик. Бу келган бўлсам-да, биринчи китобим — суҳбатлашди.
журналларда кўпроқ ўқувчилар ижодидан «Хатобойнинг саргузаштлари» прозаик
– Чин маънодаги ижодий муҳит бор асар эди.

деб айта олмайман. Чунки, хоразмчасига намуналар берилар эди. Мен ҳам шуларга Мен устозларим олдида қарздорман.
айтганда, «Ҳар ким ўзича кураниб» юриб- ҳавас қилиб, 5-, 6-синфлардан бошлаб Қарз албатта узилса, гўзал. Шу маънода
ди. Ёзувчи ва шоирларнинг аксарияти, «Гулхан» журналига «шеър»лар юбора мен устозларим олдидаги қарзларимни ёш
қўполроқ қилиб айтганда «Ўзинг учун ўл, бошладим. Аммо улардан бирортаси ижодкорларга қўлдан келганча ёрдам бериб,
етим» қабилида иш тутяпти. Ҳар ким ўз журналда эълон қилинмади. Лекин менга уларнинг шеърларини таҳрир қилиб, кито-
кўмачига кул тортмоқда. Назаримда, бу «Гулхан» деб қизил бўёқда ёзилган кўк бларининг чиқишига кўмаклашиб аста-се-
соҳада шогирддан кўра устоз кўпроқдай. конвертда жавоб хатлари кела бошлади. Бу кин баҳоли қудрат узяпман, деб ўйлайман.

Катта шоир ва ёзувчиларнинг этагини хатларнинг ўзи ҳам менга тасалли ва мадад – Қаламкашнинг шаклланишида ада-
тутиб, уларнинг маҳоратини ўрганаётган берарди. Негаки, бундай махсус, одатдан бий муҳитнинг аҳамияти нечоғли муҳим
ёшлар кам. Ҳамма бир думалаб, ўзича кат- ташқари кўринишдаги хатжилдда фақат деб ҳисоблайсиз?

66 ЮРТ МАНЗИЛЛАРИДА № 15
2021 йил 8 апрель
www.od-press.uz

£ÎÐÀ£ÀËÏ΢ÈÑÒÎÍÄÀ
гини таъминлаш бўйича муҳим чора-тад- кўрсатиш мақсадида «Ўзагросуғурта»
Давр янгилангани сари одамларнинг фикри ва қарашлари бирларга қўл урилди. акциядорлик жамиятининг интернетдаги
ҳам батамом янги томонга ўзгариб бормоқда. Буни теран ҳис расмий веб-сайтида компаниянинг молия-
этган «Ўзагросуғурта» акциядорлик жамияти Қорақалпоғистон Ўтган йили суғурта фаолиятини кен- вий иловаси жорий этилди. Аслида бу
Республикаси филиали ва унинг жойлардаги ўн еттита суғурта гайтириш, суғурта портфели таркибини муҳим қулайлик бўлиб, мижозлар учун
марказлари асосий эътиборни суғурта билан боғлиқ янгилик яхшилаш, мажбурий суғурта турларини муддати тугаган суғурта полисларини он-
ва ўзгаришларни аҳолига тушунтириш, янги-янги суғурта оммавийлаштириш дастури доирасидаги лайн тарзда узайтириш имконини беради.
хизматларини тақдим этиш, фавқулодда қийин вазиятга тушиб ишлар ўзининг дастлабки мевасини бера
қолган фуқароларни, тадбиркорлик субъектларини вақтида бошлади. 2020 йилда таъминланган суғурта Бойлик васвасаси ва суғурта
қўллаб-қувватлаб, уларга ёрдам қўлини чўзишга қаратган. мукофотлари ҳажми 10 миллиард 744 мил-
Бугун ҳар мижоз ўз ҳақ-ҳуқуқи ва қонуний манфаатини англаб, лион сўмни ташкил этди. Жумладан, аҳоли Одамзотнинг табиати, феъли ажабто-
талаб қила олиш журъатига эга ва бу суғурта бозорининг изчил суғуртаси бўйича 477 миллион сўмдан ор- вур. Агар шундай бўлмаганида у тез ва
ривожланишига туртки бермоқда. тиқ, қишлоқ хўжалиги суғуртаси бўйича 3 осонгина бойиш илинжида умид нишон-
миллиард 75 миллион сўм ва бошқа суғурта лари ортидан қувиб, қуш учса қаноти,
Саҳролар ичидаги гулистон у ҳоким бўладими ёки фермерми – бар- турлари бўйича 7 миллиард 191 миллион одам юрса оёғи куядиган ерлардан олтин
ча-барчаси Ватан тараққиёти, юрт тинч- сўм миқдорида суғурта мукофотлари таъ- кони – мўмай даромад илинжида олға
Тарихлар қаъридан келар бир нидо, лиги, халқ фаровонлигига ўз ҳиссасини минланди ва прогноз кўрсаткичлари филиал ташланмаган бўларди. Худди шундай
Одамзод юртига жон этар фидо. қўшиш ҳақида ўйлаётир. Эътиборлиси, томонидан 107,4 фоизга етказилди. Ўтган ҳодиса 1803 йилда Америка Қўшма Штат-
Тупроғинг хазина, қуёшинг – ҳаёт, бундай жўшқин ҳаракатдан «Ўзагро- йил давомида 1 миллиард 382 миллион ларида содир бўлган эди. Маҳаллий аҳоли
То тоғлар бўй тиклар, оқар Амударё. суғурта» акциядорлик жамияти Қорақал- сўм миқдорида қоплама маблағлари тўлаб вакилларининг кўпчилиги штатларнинг
Массагет урвоғин тишлаб келган юрт, поғистон Республикаси филиалининг кўп берилди. Шундан транспорт воситаси жануби-шарқидаги серҳосил, унумдор
Тўмарис наслини асраб келган юрт. сонли жамоаси ҳам четда эмас. Соҳа хо- эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини ерларни ташлаб, жарлигу тепаликлардан
Ўтмишин эртанги кунларга боғлаб, димлари имкон қадар юрт равнақига улуш мажбурий суғурталаш бўйича 474 миллион ошиб, айқириб оққан дарё-сойларни ке-
Авлоди эркини истаб келган юрт. қўшиш ниятида ҳормай-толмай меҳнат сўмдан ортиқ, иш берувчининг фуқаролик чиб, ботқоғу қақроқ даштлар оша, одам-
Ҳамдўстлик сақлагай кекса Оролни, жавобгарлигини мажбурий суғуртаси бўй- лар манзил қурган жойлардан олис-олис-
Ҳамкорлик келтиргай ҳур истиқболни. қилаётир. Ўтган йилда «Ўзагросуғурта» ича 573,6 миллион сўм, молиявий таваккал- ларга қараб йўл олган эдилар.
Саҳролар ичида гулистон диёр, акциядорлик жамияти Қорақалпоғистон
Қорақалпоғистон, ойдин иқболинг. Республикаси филиали ва суғурта марказ- чилик ва кредит қайтмаслиги бўйича 97,5 Қуёш одатдагидек ортида ловиллаган,
лари қишлоқ хўжалиги корхоналарига ва миллион сўм ва ихтиёрий суғурта тури бўй- худди нур тасмаларини таратиб, энг яқин-
Адоқсиз чўл бағрида қулоч ёйган Қо- аҳолига суғурта хизматларини кўрсатиш ича 237,2 миллион сўм миқдорида суғурта даги тўлқин ёли ортига шўнғишга аллақа-
рақалпоғистон ҳудуди жуда улкан. Шоир борасида қатор ижобий ишларга қўл қопламаси маблағлари тўлаб берилди. чон улгурганди. Ана шу кезда негадир
шеърида тараннум этгани каби саҳро ичи- урди. Суғурта фаолиятини кенгайтириш, кўчманчилар раҳнамоси оғзидан нуқул
да яралган гулистондек ястаниб ётибди бу суғурта портфели таркибини яхшилаш, – Ҳукуматимиз раҳбарияти тизим хо- «Ер бизнинг эҳтиёжимизни қондирмоқлик
диёр. Бу қадимий маконда умргузаронлик янги истиқболли суғурта турларини ҳа- димлари олдига ўта муҳим вазифаларни учун яратилган, демакки унда яшовчи
қилиб келаётган бир миллиондан зиёд ётга жорий этиш ҳамда мамлакат суғурта кечиктирмасдан, вақтида адо этиш талаби- жамики махлуқот ҳам бизга хизмат қи-
элнинг каттаю кичиги бир хилда мард, бозорида «Ўзагросуғурта» мавқени мус- ни қўйган, – дейди «Ўзагросуғурта» ак- лиши лозим» деган гап тушмас эди. Улар
ўктам ва меҳнаткаш. Бу ҳам Қорақалпоқ таҳкамлаш борасидаги талай вазифалар циядорлик жамияти Қорақалпоғистон гарчанд Американинг гадойтопмас, овлоқ
элига табиат инъом этган фазилатнинг шулар жумласидандир. Замон шиддат Республикаси филиали бошқарувчиси гўшаларида улоқиб юрган бўлишига қара-
бир бўлагидир эҳтимол. Тағинда ана шу билан ривожланаётган ҳозирги паллада Замир СМАЙЛОВ. – Бу эса ҳар бир соҳа май, ўзларининг бор мол-мулки, бойлиги
мардлик, шу фидойилигу ижодкорлик ту- давр билан ҳамнафас бўлиш учун доимий ходими бажараётган юмушига ҳалол ва ви- ва жонлари ҳам тўлалигича суғурта қи-
файли минтақанинг гоҳ тоғ-шағалли, гоҳ изланиш, янгилик ва илғор технология- ждонан ёндашиши зарурлигини кўрсатади. линганидан кўнгиллари тўқ эди. Қаранг,
сариқ-сиполик тупроқли ерлари мўл-кўл ларга интилиш, илғор инновацион ғоя- Шу боисдан «Ўзагросуғурта» акциядорлик машҳур америкалик ёзувчи Жеймс Фе-
ҳосилу ширин-шакар меваларнинг ҳар ларни қўллаб-қувватлаш муҳим аҳамиятга жамияти тизимида ахборот технологияла- кимар Купер қаламига мансуб «Метин
туридан мўл-кўл бераётгандир. эга. Бу аввало, иқтисодиётимизни янги рини ривожлантириш, аҳолига биринчи юрак қиссаси ёхуд Нотти Бомпонинг
асосларда тараққий эттириш, унинг барча галда, ёшларга тадбиркор ва фермерларга ўлими» романида тилга олинган воқеа
Қорақалпоқ диёрининг бир томони Қи- соҳаларига ахборот технологияларини электрон ҳисоб кўрсатиш масаласига эъ- қаҳрамонлари бемалол, жонини хатарга
зилқум саҳроси бўйлаб Саримой, Кампир- жорий этиш ва шу асосда рақамли иқти- тиборни сусайтирмасликни талаб этади. бериб юриши бежиз эмас. Улар ҳаётини
тепа, Оқдигар, Мискин яйловларидан бош- содиётни ривожлантиришни тақозо этади. Мисол учун, жорий йилда барча ҳисобот- суғурта қилдириб қўйган. Бундан кўриниб
ланиб, то шимолий-ғарбга қадар Устюрт ларнинг қоғоз шаклидан воз кечиб, уларни турибдики, АҚШда ҳаттоки ўн саккизин-
чўлида жуда катта майдонни эгаллаб ёта- Ислоҳотларга ҳамоҳанг равишда, бир- электрон дастур асосида шакллантириш ва чи асрнинг ўзидаёқ суғурта тушунчасига
ди. Қуёш қучоғида ястанган бепоён, дашту гина 2020 йилнинг ўзида «Ўзагросуғурта» умумлаштириш халқаро стандартлар асо- етарлича, жиддий тарзда аҳамият қара-
далалари, қир-адирлари, чўлу биёбонлари акциядорлик жамияти филиалларини сида бухгалтерия ва молия ҳисоботларига тилган экан. Бу ҳолат эса кўчманчилар
зумрад тусда товланиб, баҳор чоғи қадим ислоҳ этиш борасида жўяли, мақсадли ўтиш вазифалари босқичма-босқич амалга у ёқда турсин, ҳатто тупроқ сиқимлаган
боғлари оқ пушти гулларга бурканади бу ишларга қўл урилди. Жумладан, фили- ошириб борилмоқда. Кўрилган чора-тад- оддий кишиларни ҳам қош-қовоқлари
элнинг. Ўшандай фарахбахш дамларда бир ални янада ривожлантириш бўйича ак- бирлар самараси ўлароқ, жамиятимиз гло- уйилиб, ғамгин ва индамай, ҳаётдан,
маротаба бўлса ҳам, кенгликлар бағрига циядорлар ва кузатув кенгаши қарорлари бал пандемия даврида ҳам суғурта товони кўрган кунидан нолимай юришига йўл
бориш керак. Қаричдан ошган ўтларнинг қабул қилинди. Унда суғурта хизматлари тўлаш бўйича суғурта бозорида ўз мавқеи қўймайди. Бунга маълум маънода суғурта
устида бир ош пишгулик муддат ёнбошлаб сифати ва кўламини ошириш ва янги ва етакчилигини сақлаб қолди. механизмининг худди соат милларидай
ётиш керак. Қаранг, кенгликлар бағрида турларини ривожлантиришда, қишлоқ аниқ ва бехато ишлаши ҳам сабаб бўлган
ўсган қоқигулда на таманно бор, на ноз хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқарув- Замир Смайловнинг таъкидлашича, бўлиши турган гап. Демоқчи бўлганимиз,
фироқ. Унинг юмуши оддий. У кўкламдан чилар ва аҳолини самарали суғуртавий глобал пандемия бир томондан табиий ва АҚШ юз йиллар нарисидаёқ қонунлар ҳи-
муждалар олиб келади. У кўкламойдан ҳимоялашда қулай шароитлар яратилди. техноген ҳодисалар бошқа тарафдан оғир моясига, яъни суғурта хизматига етарлича
ўпичлар олиб келади. Қоқигуллар ялпиз- Шу билан бирга, «Ўзагросуғурта» акци- иқтисодий талафотлар келтириб чиқар- асос сола билган экан.
лардан ҳам илдамроқдир. Уларнинг олдида ядорлик жамияти молиявий барқарорли- гани ҳеч кимга сир эмас. Шуни алоҳида
ҳатто қалдирғочлар ҳам ип эшолмайди. айтиш лозимки, синовли кунларда мижоз- Одатда биз аҳолининг барча қатламлари
лар ишончини оқлаш, уларга масофадан тафаккури ўзгаргани ҳақида оғиз кўпирти-
Қадим Қорақалпоғистон кенгликла- бўлса-да, сифатли ва узлуксиз хизматлар риб, хўп ва кўп гапирамиз. Зеро, ҳуррият
рига Орол ва Аму оша назар солсангиз, йилларида халқимиз дунёқараши, борлиғу
турган битгани тарихий қўрғонлар ово- теварак-атрофга, кечаётган воқеа-ҳодиса-
засини эсга соладиган бир қадар мунгли, ларга муносабати тубдан ўзгарганлигига
аммо киши руҳини қувватлантирадиган мутлақо шубҳа йўқ. Тинч-осойишта тур-
қўшиқларнинг дилга яқин ҳаракати, муш учун шукроналик туйғуси, имон-эъ-
ғаройиб ҳумо қушлари ва кийиклар- тиқодга таянган адолатли жамиятимиз ри-
нинг зийрак, жозибали ва чақмоқдек вожи эртанги кунга ишончимизни борган
ҳаракатларидан оройиш олган рақслар, сайин мустаҳкамламоқда. Шу маънода,
мўйқалам усталарининг ўчмас буёқла- одамларимиз онгу тафаккури янаям юк-
рида юз очган серғалва ҳаётнинг турфа салишини орзу ният қилган ҳолда, давр
лавҳалари худди ҳозиргидек руҳимизни қўяётган бир савол орқали ҳамюртларимиз
сеҳрлаб қўяди... қўйнига қўл солиб кўрдим.

Ҳисобли иш суғурта билан Юртимизнинг турли минтақалари – Хо-
разм, Бухоро, Навоий, Самарқанд вилояти
Бугунги кунда замон талабларини ва Қорақалпоғистон Республикасида
қалбдан англаган ҳар бир юртдошимиз, хизмат сафари билан бўлганимда, уларга
кўнглимни безовта қилаётган шундай

№ 15 ЮРТ МАНЗИЛЛАРИДА 7

2021 йил 8 апрель £ÈËÈÍÃÀÍ
www.od-press.uz

ÑÓ¢ÓÐÒÀ

саволни дангал бердим: «Ўзингиз умр- лиқдир. Ҳар бир фуқаронинг муносиб воҳанинг ҳуснига ҳусн қўшган ажиб бир ли бошқарувчиси ўринбосари Реклама ўрнида
гузаронлик қилиб келаётган манзилдаги ҳаёт кечириши, орзу-ниятлари рўёбини тантана Оролбўйидаги сон-саноқсиз овул Исломбек Қидирбоев. – Аммо таби-
ҳақиқий аҳволдан келиб чиқиб, айтинг-чи, кўриши учун мулк, самарали меҳнат ва аймоқ, қўрғонлар оша давом этарди. атда инсон кутмаган ҳодисалар ҳам
суғурта хизмати ҳақида етарлича тушун- қанчалик зарур бўлса, ички маданият Бундан бошқача бўлишини ҳеч ким истамас содир бўлиб туради. Бундан бир неча
чага, билимга эгамисиз?» Бундоқ қара- ҳам шунчалик муҳим. Маънавият бу – эди. Чор атрофда ҳаёт баҳорининг чаман йил бурун юз берган кучли бўронни
ганда, фикр қилганда жудаям жўн, содда, Ватанга ва халққа муҳаббат, аҳлоқ-одоб, латофати бор бўйича ҳукмрон эди. Осмон ана шулар сирасига киритса бўлади.
оддийдек туюлган бу саволга бир-бирига илму урфон, маданият, ҳаётий тажриба, мусаффо, ҳаво очиқ эди. Гуллар боғида, Ўшанда бўрондан қишлоқ хўжалиги
ўхшамас, кутилмаган жавобларни оли- эътиқод, миллий урф-одат ва аънаналар- дарахтлар шохида қушларнинг сайраши корхоналари, фермерлар ва аҳоли
шимга, эшитишимга тўғри келди. Айрим га садоқат демакдир. Инсон маънавияти тинмасди. Шундай кезда, кутилмаганда сезиларли зарар кўрди. Улар кўрган
жавоблардан кўнглим жойига тушган билан давлат фаолияти ўртасида яқин кўк тоқи қоп-қора булутларга буркана зарар миқдори аниқланиб, товон
бўлса, баъзи бирлари ғалати эди. муштараклик мавжуд. Давлат ўзи қабул бошлади. Изғирин кўтарилиб, у қаҳр-ға- пуллари имкон қадар тўлаб берилди. Бунда
қилган қонун-қоидалар (ҳуқуқий меъ- заб отига минди. У ўзининг аччиқ нафаси бизга маҳаллий аҳолининг кўмаги катта
«Ўзагросуғурта» акциядорлик жамияти ёрларга) таянган ҳолдагина изчил сиё- ҳамда совуқдан-совуқ заҳри билан худди бўлди. Ҳозирги кунда шаҳардан олисдаги
Қорақалпоғистон филиалининг тажриба- сат юрита олади. Энди шу сиёсат реал ҳамлага шайланиб турган аждаҳони эсга аҳоли манзилларида бўлиб, уларга суғурта
ли, қилни қирқ ёрадиган ходимлари билан ҳаётга айланиши учун ҳар бир фуқаро соларди. Изғирин, беқарор шамол, кўп ўт- хизматининг моҳияти содда тилда тушун-
учрашиб, гурунглашганимда бунинг туб ўзи яшаб турган жамиятнинг қонун-қо- май баджаҳл бўронни бошлаб келди. Бўрон тириб борилмоқда. Бу юмушга тажрибали
илдизига етиб боргандек бўлдим. Улар- идаларига итоат қилиши керак. ҳайқирар экан, бу билан гўёки ён-теваракка ходимлар жалб этилган. Қолаверса, суғурта
нинг кузатишларига қараганда, умумий ваҳима, қўрқув, аянч сола бошлади. Бу агентлари билими ҳам ошириб борилмоқда.
тасаввурлар бошқа, жойлардаги ҳақиқий Аслида бу гапларнинг сўз юритила- маҳал боғдаги чаппар уриб очилган гуллар-
ҳаёт ҳолати эса батамом бўлакча экан. ётган мавзуга қандай алоқаси бор деб гача эзғилаб, ер билан битта қилиб кетди. «Ўзагросуғурта» акциядорлик жами-
Сабаби, маълум бир вақт давомида аҳоли- ўйлашингиз мумкин. Жудаям алоқаси Гўёки ғалаён, тўполон ўз ҳукмини юргиза яти «Fitch» халқаро рейтинг агентлиги
нинг «Суғурта ўзи нима?», «Суғурта нима бор! Мана масалан, фуқаролар имкон бошлади. Бўрон қай ерга борса, ўша жойни томонидан «ВВ-» барқарор рейтингга эга
мақсад-муддаони қамраб олади?», деган қадар жамиятдаги қонун-қоидаларга вайрон, ер билан битта қилиб, харобазорга бўлди. Мазкур нуфузли агентлик дунё-
ҳақли ва ўринли саволларига тўғри ва аниқ итоат этиб, фойдали меҳнат билан айлантирди. Устига-устак Орол денгизи даги йирик тўртликка киради. Асосан
жавоб берилмасдан келинди. Очиғи, бу банд бўлиб, ўз қора қозонини тинчгина тарафдан тўзондан ёприлган қум уюмлари молия-банк ва суғурта соҳасида фаолият
соҳага маълум маънода панжа орасидан, қайнатиб келмоқда. Манфаатдорликка кўз очиришга қўймасди. Ён бағирларда олиб бораётган компанияларнинг қиммат-
«Мендан кетгунча, эгасига етгунча» қаби- асосланган фаолиятни ҳар бир онгли чақмоқ чақиб, момақалдироқ даҳшат билан ли қоғозлари, суғурта хизмати сифати ва
лида қараб келинганлигидан ҳам асло кўз меҳнат кишиси ёқлайди. Инсон умр- гулдиради. Бўрон бобо ер юзидаги барча қамрови, активлари ҳамда депозит порт-
юмиб бўлмайди. Чиндан ҳам, соҳа ходим- гузаронлик қилар экан, у ҳаётда турли жониворлару ўсимликларни босиб-янчиб, фели, шунингдек, молиявий ҳолатига кўра
лари ҳақ гапни айтди. Агар ҳафсала қилиб, хилдаги кўнгилсизлик ҳамда бахтсиз ер билан яксон қилгудай эди. Шундай қи- баҳоланади. Хуллас, бундай ютуқ жамоа
эринмасдан тизим дафтарини варақла- ҳодиса билан рўбару келиши мумкин. ходимларидан келажакда ўз устида қунт
сангиз, ҳар бир тармоқнинг фақатгина Бундан ҳеч ким тўла кафолатланмаган. либ, Мўйноқ, Қўнғирот, Бўзатов, Қонликўл, ва сабот билан ишлаш талабини қўйди.
ўзигагина аён бўлган нозик, «сир»ларига Хўжайли, Шуманай, Тахиатош, Нукус, Ке-
дуч келишингиз тайин. Гапнинг бўларини Шундай қалтис вазиятда унинг жонига гейли, Чимбой, Қораўзак, Тахтакўпир, Аму- Суғурта қилинган ўтов
айтганда, экин-тикинни дўл урган, табиий суғурта хизмати аро киришини истайди. дарё, Беруний, Элликқалъа, Тўрткўл туман-
офатдан зарар кўрган, бор-йўғидан айри- Тўғри, ҳозирги кунда бизда фермеру лари ҳамда Нукус, Тахиатош шаҳарларини Замир оғанинг қарашларида, боқишла-
либ хонавайрон бўлган фермеру мулкдор ишбилармонлар ҳамда тижоратчилар шамол, тўполон, чақмоқ ва момақалдироқ, рида баҳорда гуллаган олча гулларидек
ҳамда бошқа касб соҳибларига етарлича ва етарлича. Уларнинг сафи борган сари қум зарралари ва тузларни олиб келган, софлик, шу ариқча сувидек тозалик, шу
керагича товон пули берилмади. Борди-ю, кенгайиб бормоқда. Бозор иқтисодиёти осойишта, осуда табиатни кўрдим дегунча кўклам ҳавосидек беғуборлик бор эди. У
қандайдир бахтли тасодиф туфайли тўлан- амалдаги қонунларимиз бунга сира мо- остин-устун қилгач, одамларни саросима, бунга қадар ҳар доим асабини қақшатадиган
ганда ҳам ишлар ўлда-жўлда, аро йўлда нелик қилмайди. Аксинча, ҳар томондан қўрқувга солган бўрон тиниш ўрнига баттар ўша чучмал, аланг-жаланг, маъносиз, синиқ
қолиб кетаверди. Оқибатда кўпчиликнинг қўллаб-қувватлайди, парвозига қанот жазавага туша бошлади. ғайритабиий ҳолатлардан тамомила қутил-
суғурта хизматидан кўнгли қолди, ҳафса- бўлади. Лекин масаланинг бошқа жиҳа- ган эди. Саҳармардонда челаклаб қўйган
ласи пир бўлди. тидан ҳам кўз юммаслик лозим. Мулк- Хуллас, бундан икки-уч йил аввалги ёмғирда обдон ювиниб, таналари жигарранг
дорлик, ишбилармонлик манбаи ақл ўша бўрон қишлоқ хўжалигига ҳамда бўлиб қолган ўрик дарахтлари офтобда
Мамлакат иқтисодиётининг муҳим заковатга асосланган ҳалол меҳнатдир. бошқа соҳаларга мислсиз зарар етказди. мазза қилиб исинаётгандай қилт этмай ту-
тармоқларидан ҳисобланган суғурта хиз- Шундай қалтис бир вазиятда «Ўзагро- рарди. Дарахт буталари орасидан шов этиб,
мати қадди-бастини кўтариш, уни дадил Амалда нима бўляпти? Халқимиз суғурта» акциядорлик жамияти Қорақал- чимитдек келадиган чумчуқ учиб чиқди ва
ривожлантириш масаласига бугун давлат орасида ўз лаёқати ва меҳнати билан поғистон Республикаси филиали жамоаси сал наридаги новда устига бориб қўнди.
раҳбари даражасида эътибор қилинаётгани бойлик, мол-дунё орттираётган ки- ҳам томошабин бўлиб ўтиргани йўқ. Улар Аллақаердан беқарор шамол зиғир ёғининг
ҳам ушбу соҳа қанчалик муҳимлигидан шилар кўп. Эркин иқтисодий фаоли- дарҳол шаҳардан олисдаги овул, аймоқ ва ҳидини димоққа олиб келиб урди. Катта
далолатдир. Давлатимиз раҳбари Шавкат ят дегани аслида мана шу. Лекин бу қўрғонларда бўлиб, ҳақиқий аҳволни ўз кўчага тақаш бостирмадаги қозиққа учта
Мирзиёев мазкур масалага бағишланган қатламларнинг ҳаммаси ҳам суғурта кўзлари билан кўриб қайтишди. Қолавер- пойгачи от боғлоғлиқ турарди. Дулдуллар
мажлисда мутасаддилар олдига аниқ ва- хизмати соҳасида етарлича ва керагича са, ана шу жараённинг ўзида ким нимадан зўр иштаҳа билан охурдаги йўнғичқа барги-
зифаларни қўйиб, соҳани тубдан ислоҳ билим ва тушунчага эга, деб бўлмайди. азият чеккани ойдин бўлди-қолди. ни паққос туширади. Ҳовлининг ичкарисига
қилиш ҳамда суғурта бозорини ривожлан- Худо кўрсатмасин, бирор бир бахтсиз белгили жойга каттагина ўтов тикилган. Ўн
тириш концепцияси ишлаб чиқилиши ҳодисага учрагудек бўлса, мол-мулки- – Оролбўйи минтақасида азалдан қиш- бир қаноатли қора уйнинг доира шаклидаги
бўйича топшириқ берган эди. Барча соҳа га, соғлиғига етказилган зарарни яқин лоқ хўжалиги ва чорвачилик етакчи тар- кўриниши, безаклари ҳар қандай одамнинг
ходимлари мазкур йиғилишдан ўзларига орада ундириб олишга қодир эмас. Аф- моқлардан саналган. Аслида мазкур соҳа- ҳам ақлини шошириб қўяди.
сабоқ чиқариб, истиқболдаги вазифалари- суски, бундайлар ён-веримизда иста- ларсиз аҳоли турмуш тарзини асло тасаввур
ни белгилаб олган. Аҳамиятлиси, мазкур ганча топилади. Демоқчи бўлганимиз, этиб бўлмайди. Ҳукуматнинг катта кўмаги Отиз адоғидаги бу ҳовли Мамбет
қизғин жараёндан «Ўзагросуғурта» акция- ҳар бир ишда меъёр ва мезон, етарлича туфайли бу соҳалар сўнгги йилларда ўз фермерга тегишли. У бола-чақаси ҳамда
дорлик жамияти Қорақалпоғистон Респуб- билим ва савия бўлмоғи лозим. қадди-бастини кўтариб, ривожланмоқда. овулдошлари билан юз гектар ерда ғалла,
ликаси филиали жамоаси ҳам четда эмас. Бу барчани қувонтиради, албатта, – дейди пахта, ипак қурти, полиз ва турфа хил
Бўрон келтирган асорат «Ўзагросуғурта» акциядорлик жамияти ноз-неъматлар етиштиради. Даласи боши-
Бугунги кунда суғурта бозорида ўзи- Қорақалпоғистон Республикаси филиа- га биттадан ўтов тикилган. Қизиғи, фер-
нинг нуфузли ўрнига эга бўлиб, бир юз Одатда она табиатнинг барча гўзаллик- мернинг бор мол-мулки, ашқол-дашқоли
қирқдан зиёд суғурта турлари Қорақал- ларини ўзида мужассамлаштирган ҳамда ҳисобга олиниб, суғуртага тортилганда
поғистон филиали бўйича ўн еттита ана шу қадимий ўтовлар ҳам унутиб
суғурта марказлари ҳамда саксон нафар қолдирилмади. Улар ҳам бахтсиз ҳоди-
ходим ва олтмиш тўрт нафар суғурта садан суғурта қилинди. Бундан Мамбет
агентининг куч-ғайрати аҳоли ҳаётини оғанинг кўнгли тоғдек кўтарилди. Ахир
суғурталашдек масъулиятли ва шарафли қувонмай бўладими, бешала қора уй ҳам
вазифани бекамў-кўст адо этишга кўчган, унга авлод-аждодларидан мерос бўлиб
десак муболаға бўлмайди. Чунки, улар қолган-да. Ўтмиш ёдгорлигини асраган
ҳар бир фуқаро онгу шуурига хизматнинг кишига элнинг олқиши ёғилади.
моҳияти ва мақсадини содда тилда тушун-
тиришни ўз олдига мақсад қилиб олган. Замир Смайлов ўзининг раҳбарлик
фаолияти давомида бундай қувончли ва
Меҳнат ва манфаатдорлик шукуҳли дамларга кўп бор гувоҳ бўлган.
Элнинг қувончи унга ҳам юқди. Юз кўзи-
Гапнинг лўндасини айтганда, инсон да табассум жилва қилди.
фаолиятининг қайси йўналиши бўлма-
син, у иқтисод ёки маънавият бўладими, Улуғбек ЖУМАЕВ,
қонун узвийлиги билан чамбарчас боғ- «Оила даврасида» мухбири

Хизматлар лицензияланган.

8 ... ана шунақа гаплар № 15
2021 йил 8 апрель
www.od-press.uz

ХАРОБАДАН ЧИҚҚАН МАШҲУРЛАР Ҳар на келса бошингга тилингдан келур,
деган гап тўғри экан. Баъзи-баъзида
ßÕØÈ ÁÀ¥ÎÍÈÍà ÕÀÉÐËÈ Î£ÈÁÀÒÈ ўйламай гапиришим, кўпинча бошимга бало
бўлиб келган. Ахир кўз олдингда ноҳақлик
Машҳурлик нима? Омаднинг натижасими ё тасодифнингми? Балки тинимсиз меҳнат, қилиб, оқни қора, қорани оқ деб туришса
ўзига ишонч ва букилмас ироданинг олға тортиши самарасидир? Ҳаммаси тўғри. қандай чидаб туриш мумкин?! Шу пайт
Аммо яна бир омил борки, уни ҳам инкор этиб бўлмайди – бу рағбатдир. Наполеон ичимда «гапир, гапир» деган нидо келади.
Бонапартни онаси қандай сўзлар билан уйғотганини биламиз-ку, шундай эмасми! Гапирмасам бўлмайди. Гапирсам бошим
ғалвадан чиқмайди. Ана шунақа.
ОМБОРХОНАДАН МЕРКУРИЙГА ГУМРОҲЛИК ЎРНИГА
ÒÈËÈÌ £ÓÐÑÈÍ...
Лондонда бир йигитча ёзувчи ФАРОВОН ОМОНЛИК (ҳажвия)
бўлишни орзу қилар, лекин ҳамма
нарса болалигидан унга тўғаноқ Ярим аср муқаддам Лондондаги Қишлоқдаги кичикроқ бир мактабнинг директориман. Ишла-
бўлаётганидан кўп азият чекарди. бошқа бир йигитча атторлик дўко-
Масалан, у мактабга тўрт йил нида ишлар эди. Эрталаб соат рим яхши кетаётувди. Кунларнинг бирида туман халқ таълими
кечикиб чиқади. Солиқ тўламагани бешда туриб, ҳамма ёқни супу-
ва бошқа қарзлари ошиб кетгани учун риб-сидирар, ишга кунига 14 соат бўлими мудири директорларни фавқулодда йиғилишга чақириб
отаси қамоқхонага тушиб, йигитча узоқ вақт бағишларди. Ҳар қанча ёмон кўрса ҳам
очлик азобини бошдан кечириб юради. икки йил тишини тишига қўйиб чидади. қолди. Йиғилишга айтилган пайтда бордик. Мудир босиқлик

Йигитча кунлардан бир кун каламушлар аллақа- Охири таҳаммули етмай, бир куни саҳарлаб она- билан гап бошлади.
чон ўзиники қилиб олган хароб омборхонадан иш сининг ёнига йўл олади. Умидсизлигидан онасига
топади. Кундузлари у ерда этикмой идишларига озор етадиган гапларни айта бошлайди: «Дўконда – Ҳурматли директорлар бу йилги ўқув йилидан ўқувчилари-
ёрлиқ ёпиштирса, тунлари икки дайди тенгдоши яна бир кун қоладиган бўлсам, ўз жонимга қасд
билан қоронғу чорбоғда тунаб юради. Бу аҳволда қиламан», дейди. Онанинг боши қотади. миз мана шу дафтарга ёзишади. Дафтарни юқоридан олдириб
ўз ёзувчилик қобилиятидан бирон фойда келишига
кўзи етмаса-да, қуюқ оқшомларнинг бирида илк Кейин йигитча биринчи муаллимига хат ёзиб, қўйибман. Тумандаги ҳар бир ўқувчига 3-4 тадан етади. Бу
қўлёзмасининг нусхаларини ҳаммадан яшириқча «ғам-аламдан тўйиб кетгани, энди яшагиси кел-
почта қутисига ташлайди. Аммо таҳририятлар маётгани»ни баён қилади. Устози эса унга далда дафтар ҳам сифатли, ҳам арзон, – деди қўлидаги дафтарларни
унинг ҳикоясини писанд қилмайди. бериб, йигитча аслида ақлли, қобилиятли эканини
айтади, маслаҳат бериши ва йўл-йўриқ кўрсатиб кўрсатиб.
Фақат қанчадир вақт ўтиб, қайсидир таҳририят боришини ваъда қилади. Яхши гаплар билан
уни қалам ҳақи тўламасдан босиш учун қабул қи- йигитчани омад яқинлигига ишонтиради. – Қанчадан экан, – деди Дафтарни юқоридан олдириб
лишини билдиради. Ҳеч ким мақтагани йўқ, фақат кексароқ директорлардан қўйибман. Тумандаги ҳар бир
бир мўйсафид муҳаррир ижобий баҳо беради, хо- Шу туфайли орадан вақт ўтиб, йигитчанинг бири.
лос. Аммо шунинг ўзиёқ ёш иқтидор эгасини жуда тақдирида улкан ўзгаришлар рўй беради ва у ўқувчига 3-4 тадан етади!
қаттиқ тўлқинлантириб юборади. инглиз адабиётида ўчмас из қолдиради. Ёш
иқтидор эгаси кейинчалик 77 та китоб ёзди ва – Донаси 1000 сўмдан...
Шу тариқа бирин-кетин унинг ҳикоялари матбу- қалами билан миллион доллардан зиёд маблағ
от юзини кўра бошлайди ва вақт ўтиши билан йи- ишлаб топди, шуҳрати дунёга ёйилди. Шу пайт тилим қичиб қол-
гитчанинг тақдири бутунлай ўзгариб кетади. Агар
ўша саховатли муҳаррирнинг қисқагина яхши гапи Бу йигитча Герберт Уэллс эди. са денг. Индамасдан ўтира-
бўлмаганида, бу йигитчанинг умри қоронғу омбор- У гумроҳ ҳолида ўлиб кетиши мумкин эди,
хонада, каламушлар ҳамроҳлигида ўтиб кетарди. лекин машҳур фантаст ёзувчи бўлиб етишиб, версам бўлмасмиди.
Бу йигитча Чарльз Диккенс эди. китобхонларнинг меҳрини қозонди ва турмушини
фаровонлаштиришга эришди. – Ёшулли, бозорда даф-
Адабиёт тарихидан биламизки, ўз даврида Герберт Уэллснинг фантастик ғоялари
Чарльз Диккенснинг номи Уильям Шекспир билан асосида башарият кўплаб технологик ютуқларга тарнинг яхшиси 700 сўм-
баравар тилга олинган. Вақтлар бўлганки, унинг эришганини ҳам яхши биламиз. Масалан,
номи Лорд Байронга ҳам соя солган. Астрономлар инсоннинг ойга саёҳати ҳеч кимнинг хаёлига дан-ку, – деганимни биламан
эса Меркурийдаги кратерлардан бирига унинг келмаган пайтлар бу ҳақда биринчи бўлиб мана шу
номини беришган. инсон қалами билан «гапирган» эди. мудир менга кўз тагидан еб

қўйгудек қараб қўйди.

– Етти юз сўмлик дафтарнинг муқоваси юпқа, тез йиртилиб

кетади. Ёшулли олиб келган дафтар қалин муқовада, – деди

директорлардан бири луқма ташлаб.

– Ҳа, тўғри-тўғри... – тасдиқлади яна бири.

Хуллас калом дафтарлар тарқатилди. Аммо менинг ёшуллига

ёмон кўринганим қолди. Бунинг эвазига шу, бир ой ичида макта-

бимга беш марта текширувчи келдиёв. Англадимки, бу тилимнинг

касофати орқасидан. «Етти юз сўмлик дафтар муқоваси юпқа»,

деган директор кўтарилиб мудирга ўринбосар бўлди.

Шуларни ўйлаб, таъсирим қочиб ўтирган кунларнинг бирида

бошлиқ яна йиғилишга чақириб қолди. Дафтардан яхшигина

«соққа» қилган шекилли, энди кундалик дафтар олиб келибди.

Ўзи ўқув йилининг ярими ўтиб бўлди. Ҳамма ўқувчилар кундалик

дафтар олиб бўлган. Бу кундалик дафтар энди кимга керак,

дейдиган одам йўқ.

Бошлиқ кундалик дафтари ва унинг афзаллиги ҳақида анча

гапириб, янги олиб келган кундалик дафтари ҳақида оғиз очди.

ИНТЕЛЛЕКТ Ёшулли залга қараб гапирар экан, икки кўзини мендан узмади.

Îìàäñèç ðåêëàìà «Гапирасанми, қани гапириб кўрчи, тавбанга таянтираман», деёт-

Бир маркетолог Яқин Шарқда ёмон ҳам қовун туширди. Умуман олганда, иш тўғри ташкил гандай эди гўё. Ичимда бир «туғён» жўш уриб турган бўлса-да,
қилинган эди. Яъни, минтақада ўқиш-ёзишни билмайдиганлар кўплиги инобатга олиниб,
реклама ушбу расм ҳолида тайёрланганди. Лекин реклама кампанияси барбод бўлиб, бор сукут сақлаб жим ўтирдим. Шу пайт бошлиқ мени ўрнимдан
савдо ҳам тўхтаб қолди.
турғазди:

– Мана, Болтаевдан сўранглар кундалик дафтар қандай экан-

лигини, – деб қолди. Мен нима дейишимни ҳам билмай қолдим.

Ахийри:

– Кундалик дафтарга гап йўқ. Пулига арзийди, – деб юборсам

бўладими.

Бир-икки директорлар пиқ этиб кулди. Ёшулли ялт этиб залга

қаради. Ҳамма бирдан жиддийлашди. Кулган одамни аниқлай

олмади шекилли, яна сўзида давом этди...

Хуллас, кундалик дафтарни олиб мактабларимизга қайтдик. Уч

кундан кейин яна йиғилиш. Бу сафар эшитишимча ручка савдоси

бўладиган бўлиб турибди.

Болтабой Муҳаммад ҚУРБОН

Савол: Иш бундай тескари кетга- Жавобларни қуйидаги манзилга жўнатинг: Эълон!
нининг сабаби нимада деб ўйлайсиз? E-mail: [email protected] Telegram: (+998 97) 444-80-84 Тошкент шаҳар, Шайхонтоҳур тумани 6-Қўрғонча кў-
часи, 1-уйда яшовчи фуқаро Солихов Ғиёсиддин Зоиржон
ўғли номига 2020 йил 28 январда берилган №5066 рақамли
ёлланган ходимни ҳисобга қўйиш карточкаси йўқолганли-
ги сабабли БЕКОР ҚИЛИНАДИ.

Mustahkam oila — yurt tayanchi МУАССИСЛАР: Бош муҳаррир Таҳририят манзили:
Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси Кенгаши; Тошкент шаҳри, 100000. Амир Темур 1-тор кўчаси, 2-уй.
Ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-ma’rifiy gazeta Ўзбекистон ёшлар иттифоқи марказий кенгаши; Ҳусниддин Тел/факс: 234-83-45. E-mail: [email protected]
«Ўзбектелеком» акциядорлик компанияси; БЕРДИЕВ
«Оила даврасида» газетаси «Ўзбекистон почтаси» акциядорлик жамияти; Газета таҳририят компьютерида терилди ва саҳифаланди.
таҳририяти» масъулияти «Матбуот тарқатувчи» акциядорлик компанияси;
Акциядорлик тижорат «Алоқабанк». Буюртма: Г-427
чекланган жамияти
Газетада интернет материалларидан ҳам фойдаланилган. ISSN 2181-6190
Газета 2012 йил 20 апрелда Ўзбекистон Матбуот ва ахборот агентлигида 0814-рақам билан рўйхатга олинган. Обуна индекси — 193 123456
«Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси босмахонасида чоп этилди. Адади: 1 282 нусха.
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41. Нархи: келишув асосида.
Қоғоз бичими А-3, ҳажми 2 босма табоқ.
Офсет усулида босилган.

Чоп этишга топширилди: 20:00