สื่อการสอนวิชาดนตรี ม.3

สื่อการสอนวิชดนตรี

เรื่อง อิทธิพลของดนตรีกับบุคคลและสังคม

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3

จัดทำโดย

นางสาววรรณฤดี บุหงา , นางสาวศิริวิมล สุทาดา
นักศึกษาสังเกตการสอน

หน่วยการเรียนรู้ที่ 1

อิทธิพลของดนตรีกับบุคคลและสังคม

1.อิทธิพลของดนตรีกับ
บุคคลและสังคม

อิทธิพลของดนตรีต่อบุคคล

ด้านร่างกาย ดนตรีมีอิทธิพล คือ ช่วยให้มนุษย์เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น
เช่น การเต้นแอโรบิก รำมวยจีน การฝึ กโยคะ

กิจกรรมเล่านี้สามารถใช้ดนตรีเข้ามามีส่นร่วม ทำให้ร่างกาย
ได้รับการเคลื่อนไหว และมีสุขภาพที่ดี

ด้านจิตใจ ในด้านจิตใจ ดนตรีมีผลต่อจิตใจของมนุษย์ ซึ่งจะเปลี่ยนไป
ตามอารมณ์ของบทเพลงนั้นๆ เช่น เมื่อฟั งเพลงเศร้าทำให้เกิด
ความรู้สึกเศร้าตามบทเพลง หรือ ฟั งเพลงสนุก เร้าใจ ทำให้จิต

ใจรู้สึึกตื่นเต้น เป็ นต้น

ด้านสติปัญญา ในด้านสติปั ญญา ดนตรีมีผลต่อสติปั ญญาของมนุษย์
เมื่อมนุษย์เกิดความเครียด สามารถฟั งดนตรีเพื่อให้เกิดความ
ผ่อนคลาย เช่น การนำดนตรีเข้ามาร่วมใน กิจกรรมการเรียน
การสอน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความจำได้ง่ายมากขึ้น

อิทธิพลของดนตรีต่อสังคม

ความสัมพันธ์ของดนตรีที่ใช้ในพิธีการ

-มีการนำดนตรีเข้ามาใช้ทั้งงานมงคลและอวมงคล
-ดนตรีสามารถบ่งบอกลักษณะของพิธีต่างๆโดยเพลงที่สำคัญ มีดังนี้
เพลงสรรเสริญพระบารมี เพลงชาติ เพลงมหาชัย มหาฤกษ์ เพลง
กราวกีฬา

ดนตรี คือ ศิลปะที่บุคคลในสังคมสร้างสรรค์ขึ้นมาใช้ร่วม
กัน ดนตรีจึงกลายจึงกลายเป็นวัฒนธรรมอีกอย่างหนึ่งของ
สังคมมนุษย์ และวัฒนธรรมดนตรีของแต่ละสังคมล้วนเป็น
เครื่องช่วยชี้บอกลักษณะของขนบธรรมเนียม ประเพณี
กิจกรรม และชาติพันธุ์ที่กลุ่มบคคลในสังคมนั้นๆปฏิบัติ





ใบงานที่ 1 เรื่อง อิทธิของดนตรี

คำชี้แจ้ง ให้นักรียนสืบค้นข้อมูลเกี่วกับอิทธิพลของดนตรี ในประเด็นที่กำหนด
แล้วเขียนอธิบาย

1. ดนตรีกับชีวิตในยามมีความสุขและมีความทุกข์
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

2. ดนตรีกับขนบธรรมเนียมประเพณีของไทย
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

3. ตัวอย่างวรรณคดีและวรรณกรรมไทยที่สะท้อนอิทธิพลของดนตรี
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

2.ปัจจัยที่ทำให้ดนตรี
ได้การยอมรับจาก

สังคม

ปัจจัยด้านความ ดนตรีมีความสำคัญและมีคุณค่าอย่างยิ่งต่อ
เจริญทาง วัฒนธรรมของชาติ ในอดีตประเทศไทยมีการนำ
วัฒนธรรม ดนตรีไทยเข้าไปเป็ นส่วนหนึ่งของกิจกรรมทาง
ประเพณีต่างๆ ทั้งในพระราชพิธี และพิธีกรรมต่างๆ
ของประชาชน เช่นในอดีตเมื่อสมเด็จพระบรมราชินี
ทรงมีพระประสูติกาลเป็ นพระราชธิดาก็จะมีการ

บรรเลงวงปี่ พาทย์ เป็ นต้น

ปัจจัยด้านความ ความเจริญก้าวหน้ าทางเทคโนโลยี
เจริญก้าวหน้าทาง ทำให้งานดนตรีกลายมาเป็ นที่ยอมรับ
ของคนในสังคมอย่างกว้างขวาง ซึ่ง
เทคโนโลยี เทคโนโลยีต่างๆ ที่พัฒนาขึ้นมา เพื่อนำ
มาใช้พัฒนางานดนครีให้คนในสังคม
เข้าถึงดนตรีได้ง่ายมากขึ้นนั้น เกิดขึ้น

มาตั้งแต่เมื่อโทมัส อัลวา เอดิสัน (
Thomas Alva Edison) นักวิทยาศาสตร์

ชาวอเมริกันได้คิดประดิษฐ์เครื่ อง
บันทึกเสียงขึ้นเมื่อ พ.ศ.2420 วงการ
ดนตรีทั้งไทยและสากลก็ได้นำเครื่ อง
บันทึกเสียงดังกล่าวมาสร้างสรรค์งาน

ดนตรี

ปัจจัยด้านค่านิยม ค่านนิ ยมของสังคมไทยที่มีต่อเรื่ องต่างๆ
และการปรับเปลี่ยน สามารถเปลี่ยนแปลงไปได้ตลอดเวลาซึ่ง
ให้เข้ากับยุคสมัย งานดนตรีก็เช่นเดียวกันงานดนตรีสามารถ

ปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัยได้
ในปั จจุบันระบบสังคมจะเปลี่ยนแปลงไป
เป็ นอย่างมาก โครงสร้างทางวัฒนธรรมก็
เปลี่ยนแปลงไป แต่ค่านิยมของคนไทยที่มี

ต่อดนตรีก็ยังคงอยู่

ปัจจัยด้านการ ในอดีตการสืบทอดดนตรีของศิลปิ น
สืบทอดดนตรีของ ดนตรี จะเป็ นการเรียนรู้ในสำนักดนตรี

ศิลปิน มีครูเป็ นศูนย์กลางของความรู้ซึ่ง
ปั จจุบันได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม การ
สืบทอดดนตรีไทยพัฒนาให้สอดคล้อง
กับการก้าวไปของโลกสมัยใหม่ โดยได้
เข้าสู่ระบบการเรียนการเรียนการสอน
ในสถาบันการศึกษาแทนที่การศึกษาใน

วังหรือในวัดเหมือนในอดีต
ขณะเดียวกัน นักเรียนที่เรียนใน
โรงเรียนและก้าวเข้าสู่การเรียนดนตรีใน

ระดับปริญญาตรี

ใบงานที่ 2 เรื่อง ปัจจัยที่ทำให้งานดนตรีได้รับการยอมรับจากสังคม

คำชี้แจ้ง ให้นักรียนนำข้อความที่กำหนด เติมลงในช่องว่างให้สอดคล้องกับประเด็นที่กำหนดให้

สถาบันการสอนดนตรี มีการบรรเลงดนตรีในงานศพ มีการนำเพลงไทยมาร่วม
บรรเลงกับแตรวง

ครูสอรดนตรีที่เรียน มีเครื่องบันทึกเสียงเพลง มีเครื่องบันทึกเสียงขับร้อง
จบด้านดนตรี

มีการนำดนตรีมาแสดงวันเปิ ด มีการบรรเลงดนตรี มีสื่อการสอนดนตรี
การแข่งขันกีฬาระหว่างประเทศ ในงานทำขวัญนาค ที่ทันสมัย

นิยมฟั งเพลงที่บรรเลงด้วย มีตำราดนตรี มีการนำเครื่องดนตรีชาติต่างๆ
วงดนตรีสากล มาบรรเลงร่วมกับเพลงไทย

มีการบรรเลงดนตรีในงานมงคลสมรส

1. ปัจจัยด้านความเจริญทางวัฒนธรรม

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

2.ปัจจัยด้านความเจริญก้าวหน้ าทางเทคโนโลยี

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

3. ปัจจัยด้านค่านิยมและการปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัย
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

4. ปัจจัยด้านการสืบทอดดนตรีไทยของศิลปิน
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

องค์ประกอบที่ใช้ใน
การสร้างสรรค์งาน
ดนตรีและงานศิลปะ

องค์ประกอบที่ใช้ในการสร้างสรรค์งานดนตรีและศิลปะ

ธาตุที่ผู้รับสื่ อสามารถสัมผัสได้ด้วยประสาทสัมผัส

สื่อ อย่างใดอย่างหนึ่ง หรือหลายอย่าง จากประสาทสัมผัส
ทั้ง 5 อย่าง

ธาตุที่บ่งบอกสารสาระของชิ้นงานผ่านสื่ อไปให้ผู้รับสื่ อรับรู้ความหมาย

เนื้อหา ของชิ้นงานศิลปะนั้นได้ เช่น ดนตรีในสเกลเสียง หมวดเสียง

ไวยากรณ์เพลงหรือสังคีตลักษณ์เป็ นเนื้อหา

สุนทรียธาตุ ธาตุที่ทำให้ผู้รับสื่อเห็นความงามของชิ้นงานศิลปะนั้น
สนทรียภาพมี 3 คุณลักษณะ คือ ความงาม

มีความน่าเพลิดเพลินเจริญใจ มีความเป็นเลิศถึงขีดสุด
เช่น ดนตรีมีสังคีตลักษณ์ กระบวนแบบ เป็นสุนทรียธาตุ

ธาตุที่แฝงอยู่ในตัวของศิลปิ นเอง เช่น ภูมิหลัง ประสบการณ์

ศิลปินธาตุ ความฉลาด ความรู้สึกนึกคิด ความใฝ่ ฝั น เป็ นต้น

เทคนิคที่ใช้ใน

การสร้างสรรค์ ขจัดอคติ
งานดนตรี
ออกไปจากความคิดและจิตใจของตนเองให้ได้มาก
ที่สุด คือ อย่าชืนชอบเพลงหรือดนตรีด้วยความ
ลำเอียง เพราะรัก หรือหลงไหล หรือเกรงใจในตัว
ศิลปิ นตามกระแสโฆษณา การประชาสัมพันธ์ของ
บริษัทผู้ผลิต หรือรังเกียจเพลง หรือดนตรี เพราะ
ความชังอย่างไม่มีเหตุผลที่มีต่อศิลปิ น หรือผู้ผลิต
การมีอคติเช่นนี้เท่ากับว่าเราปิ ดกั้นตัวเอง โดยจะ

ไม่มีโอกาสได้สัมผัสรู้สุนทรียะของเพลง หรือดนตรี
ของบุคคลอื่น หรือของกระบวนแบบอื่นเลย

เทคนิคที่ใช้ใน เข้าใจเรื่องธาตุที่เป็น
การสร้างสรรค์ องค์ประกอบของ
ดนตรีอย่างถ่องแท้
งานดนตรี
เข้าใจว่าดนตรีใช้เสียงเป็ นสื่อบอกเนื้อหา บอก
สุนทรียธาตุ และบอกศิลปิ นธาตุให้ผู้รับสื่อรับรู้ แต่

เสียงดนตรีไม่อาจให้เห็นภาพที่ชัดเจนแก่ผู้ฟั งได้
ทำให้ดนตรีเป็ นจินตศิลป์ ผู้ฟั งจำเป็ นต้องสร้าง
จินตนาการตามเสียงนั้นด้วยตนเอง เสียงดนตรีจึง
จะมีพลังและความคล่องตัวในอันที่จะกระตุ้น
อารมณ์ ความรู้สึกของผู้ฟั งได้ต่างๆ นานา ขึ้นอยู่กับ
พื้นฐานทางวัฒนธรรม ทางสังคม ทางความสนใจ

และความรู้ ภูมหลังของบุคคลนั้นๆ

เทคนิคที่ใช้ใน หมั่นศึกษาหาความ
การสร้างสรรค์ รู้ด้านดนตรี

งานดนตรี ออกไปจากความคิดและจิตใจของตนเองให้ได้มาก
ที่สุด คือ อย่าชืนชอบเพลงหรือดนตรีด้วยความ
ลำเอียง เพราะรัก หรือหลงไหล หรือเกรงใจในตัว
ศิลปิ นตามกระแสโฆษณา การประชาสัมพันธ์ของ
บริษัทผู้ผลิต หรือรังเกียจเพลง หรือดนตรี เพราะ
ความชังอย่างไม่มีเหตุผลที่มีต่อศิลปิ น หรือผู้ผลิต
การมีอคติเช่นนี้เท่ากับว่าเราปิ ดกั้นตัวเอง โดยจะ

ไม่มีโอกาสได้สัมผัสรู้สุนทรียะของเพลง หรือดนตรี
ของบุคคลอื่น หรือของกระบวนแบบอื่นเลย

เทคนิคที่ใช้ใน ฝึกนิสัยการฟังเพลง
การสร้างสรรค์ และดนตรีอย่างใจ

งานดนตรี จดจ่อ

ทำให้ได้ยินหน่วยเสียงทุกเสียง สามารถจับธาตุที่
เป็ นองค์ประกอบของศิลปะดนตรีได้อย่างครบถ้วน
และสามารถวิเคราะห์ไวยกรณ์ และทางประสานเสียง
ของบทบรรเลงได้ ซึ่งสิ่งต่างๆ เหล่านี้จะเป็ นเครื่อง
มือทำให้ผู้ฟั งมองเห็น หรือสัมผัสรู้สุนทรีะของดนตรี

ได้

เทคนิคที่ใช้ใน อย่าพยายามวาด
การสร้างสรรค์ มโนภาพตามเสียง
เพลงบรรเลงทุกบท
งานดนตรี

โดยเฉพาะอย่างยิ่งสังคีตนิ พนธ์ในกลุ่มดนตรีที่มี
ความงามเป็ นเลิศ หรือเพลงคลาสสิก ซึ่งจะไม่มี
ภาพ หรือเรื่องราวใดๆ แทรกอยู่ แต่จะงามด้วย
องค์ประกอบที่เหมาะสมลงตัวของธาตุต่างๆของ

ศิลปะดนตรี

ใบงานที่ 3 เรื่อง องค์ประกอบที่ใช้สร้างสรรค์งานดนตรีและศิลปะ

คำชี้แจ้ง ให้นักรียนเลือกฟังเพลงไทย 1 เพลงและวิเคราะห์องค์ประกอบที่ใช้ในการสร้างสรรค์
งานดนตรีโดยใช้ความรู้ที่เรียนมาเป็นแนวทางในการวิเคราะห์

ชื่อเพลง.............................................................................................................
(เขียนเนื้ อเพลง)..................................................................................................
..........................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................
............................................................................................................................

สื่อที่ใช้.............................................................................................................................
เนื้ อหา..............................................................................................................................
.........................................................................................................................................
สุนทรียธาตุ.......................................................................................................................
.......................................................................................................................................
ศิลปิ นธาตุ.........................................................................................................................
.........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
เทคนิคที่ใช้ในการสร้างสรรค์..............................................................................................
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................