ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ปฏิกิริยารีดอกซ์165

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกริ ิยารดี อกซ์

ช่ือ.................................................................
ชัน้ ..............................เลขท่.ี .........................

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้ ก
รายวิชาเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏกิ ริ ยิ ารีดอกซ์

คานา

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื ง เคมไี ฟฟ้า รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว 30234 สาหรบั นกั เรียน
ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 จดั ทาขน้ึ ตามกรอบสาระและมาตรฐานการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
โดยมีเน้ือหาและกิจกรรมท่ีสอดคลอ้ งกับหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) เพือ่ ใหน้ ักเรยี นใช้ประกอบการเรยี นและสง่ เสรมิ การทากิจกรรมการเรยี นรู้
ทาให้นักเรยี นเกิดการเรียนรู้พฒั นาการคิดโดยใชก้ ระบวนการสืบเสาะหาความรู้ แบบวัฏจักรการเรยี นรู้ 5
ขนั้ (5E) ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน คอื การสรา้ งความสนใจ การสารวจและค้นหา การอธิบาย
การขยายความรู้และการประเมินผล ซง่ึ เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรยี นเป็นสาคัญ รว่ มกบั เทคนคิ
การสอนแบบ KWLH Plus เพ่ือเปดิ โอกาสใหน้ กั เรยี น ได้ฝึกการคิด การสงั เกต การตอบคาถาม
การสอ่ื สาร การเชอื่ มโยงบรู ณาการ การนาเสนอ การวเิ คราะห์วจิ ารณแ์ ละสรา้ งองค์ความรู้ โดยมีครู
เปน็ ผู้กากบั ควบคมุ ดาเนินการให้คาปรึกษา ช้ีแนะ ชว่ ยเหลอื ให้กาลังใจ กระตุ้นสง่ เสรมิ ให้
นกั เรียนคิด อยากรู้ อยากเหน็ สืบเสาะหาความรู้ จากการถามคาถามและพยายามค้นหาคาตอบหรอื
สร้างองค์ความร้ใู หมด่ ว้ ยตนเอง ผ่านกระบวนการคิด ปฏิบัตกิ ารทดลอง และกระบวนการทาง
วิทยาศาสตร์เปน็ เครอื่ งมอื โดยประกอบด้วยชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ท้งั หมด 5 ชุด ดังนี้

ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกริ ิยารีดอกซ์
ชุดที่ 2 การดุลสมการรีดอกซ์
ชุดที่ 3 เซลล์เคมไี ฟฟา้
ชุดที่ 4 ประโยชนข์ องเซลลเ์ คมีไฟฟ้า
ชดุ ท่ี 5 เทคโนโลยีท่เี กี่ยวขอ้ งกบั เซลลไ์ ฟฟ้าเคมี

ผจู้ ัดทาขอขอบพระคุณผู้ทีม่ สี ว่ นรว่ มในการสนับสนนุ ใหก้ ารจัดทาชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้
สาเร็จลุล่วงไปด้วยดี และหวังเป็นอยา่ งยิง่ ว่าว่าชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และ
ปฏกิ ริ ยิ ารีดอกซ์ ชุดน้ี จะเปน็ ประโยชน์ ทาให้นักเรยี นมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นสงู ขึ้น บรรลผุ ลการ
เรียนรู้ และสง่ ผลใหน้ ักเรียนมเี จตคติท่ดี ีตอ่ การเรียนวชิ าเคมมี ากข้นึ

สุภาพร กางทะวร

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้ ข
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ิริยารีดอกซ์

สว่ นประกอบของชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้

ส่วนประกอบของชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื ง ไฟฟา้ เคมี รายวิชาเคมี 4
รหสั วิชา ว30234 ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์
มีรายละเอียดดงั นี้

ขั้นตอนการใชช้ ดุ กิจกรรม
คาแนะนาการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้สาหรับนักเรยี น
คาชแี้ จง
ผังมโนทัศน์
ข้อควรปฏบิ ตั กิ ารใชช้ ุดกิจกรรมการเรยี นรู้สาหรบั นักเรยี น
ใบมอบหมายงาน
แผนผงั การจดั ช้นั เรียน
แบบทดสอบก่อนเรียน
ใบความรู้
ใบกจิ กรรม
แบบบันทึกการทดลอง
แบบบนั ทกึ KWLH Plus
แบบทดสอบหลงั เรียน
เคร่ืองมอื ท่ใี ช้ในการวัดผลและประเมนิ ผล
บรรณานุกรรม

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกริ ิยารีดอกซ์

ข้นั ตอนการใช้ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้

ศึกษารายละเอยี ดของการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
ศกึ ษาคาชแ้ี จงการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้
ทดสอบกอ่ นเรียน

ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ดาเนินการใช้ตามข้ันตอนกิจกรรม

ไม่ผา่ นเกณฑ์

ทดสอบหลงั เรยี น

ผ่านเกณฑ์

ศกึ ษาชดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ชดุ ต่อไป

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกริ ิยารีดอกซ์

คาชแี้ จง

ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกิรยิ ารีดอกซ์นี้
จดั ทาขึ้นเพื่อใหน้ กั เรยี น ได้ศกึ ษาหาความรู้เร่ือง เคมีไฟฟ้า รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234
ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ซง่ึ มเี น้ือหาเกีย่ วกับปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์รวมทงั้ การวัดผลการเรยี นรู้
และตรวจสอบผลการเรยี นรู้ โดยใชเ้ ครื่องมือการวดั และประเมนิ ผล
ท่ีอยู่ภายในชุดกิจกรรมนไ้ี ด้ทันทีทเ่ี รียนเสรจ็ แล้ว

ผลการเรียนรู้

1. คานวณเลขออกซเิ ดชัน และระบปุ ฏิกริ ิยาที่เป็นปฏิกิริยารดี อกซ์

2. วิเคราะห์การเปลยี่ นแปลงเลขออกซิเดชัน และระบตุ ัวรีดิวซแ์ ละตัวออกซไิ ดส์ รวมทงั้
เขียนครึ่งปฏกิ ิรยิ าออกซเิ ดชนั และคร่งึ ปฏกิ ริ ิยารดี ักชันของปฏิกริ ิยารีดอกซ์

3. ทดลองและเปรยี บเทียบความสามารถในการเปน็ ตัวรดี ิวซ์หรอื ตัวออกซไิ ดส์ และ
เขยี นแสดงปฏกิ ิริยารดี อกซ์

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

ดา้ นความรู้ (K)
1. สามารถคานวณหาคา่ เลขออกซิเดชันได้
2. อธิบายการถ่ายโอนอิเล็กตรอนระหว่างโลหะกบั โลหะไอออนในปฏิกริ ยิ าได้
3. อธบิ ายความหมายของปฏิกริ ิยาออกซิเดชนั ปฏิกริ ิยารดี กั ชันและปฏิกริ ยิ า
รดี อกซ์พรอ้ มทัง้ เขยี นสมการแสดงปฏิกริ ยิ าได้
4. อธบิ ายความหมายของตวั รีดิวซแ์ ละตัวออกซไิ ดส์ได้
5. เปรียบเทียบความสามารถในการเป็นตวั ออกซิไดสแ์ ละตวั รีดวิ ซ์ได้

ด้านทกั ษะ/กระบวนการเรียนรู้ (P)
1. นกั เรียนสามารถใชก้ ระบวนการกลุ่มและทกั ษะการทดลองในการทากิจกรรม
ในชดุ กจิ กรรมการเรียนรูไ้ ด้

คณุ ลักษะทีพ่ งึ ประสงค์
1. ใฝ่เรียนรู้
2. มงุ่ มน่ั ในการทางาน
3. มีความซ่อื สตั ย์

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

สมรรถนะสาคัญของผูเ้ รียน
1. ความสามารถในการคดิ
2. ความสามารถในการแกป้ ัญหา

สาระการเรยี นรู้
- เลขออกซเิ ดชัน
- ปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์

สาระสาคัญ
- เลขออกซเิ ดชัน หมายถงึ ตวั เลขทีแ่ สดงถงึ คา่ ประจุไฟฟา้ หรือประจไุ ฟฟ้าสมมติของ

ธาตุ หรือหมู่ของธาตซุ ง่ึ อาจอยู่ในรูปสารประกอบหรอื รปู ไอออน
- ปฏิกิรยิ ารดี อกซ์ หมายถงึ เป็นปฏกิ ริ ยิ าท่มี กี ารถ่ายโอนอิเลก็ ตรอน หรอื เป็นปฏกิ ริ ิยาทม่ี ี

เลขออกซิเดชันของธาตุเปลยี่ นแปลง ซงึ่ ประกอบดว้ ย 2 ปฏิกริ ิยา ดงั น้ี
1. ปฏกิ ิริยาออกซิเดชัน (Oxidation Reaction) คือ ปฏกิ ิริยาทม่ี ีการใหอ้ ิเลก็ ตรอน

เกดิ ขน้ึ เลขออกซิเดชนั จึงเพ่มิ ข้ึน โดยเรยี กสารที่ให้อิเลก็ ตรอนว่า ตัวรดี วิ ซ์ (Reducer หรอื
Reducing agent) หรอื ตวั ถกู ออกซไิ ดส์

2. ปฏกิ ิริยารดี กั ชัน (Reduction reaction) คอื ปฏกิ ิรยิ าทีม่ กี ารรบั อเิ ลก็ ตรอน
เกิดขึน้ ดังนนั้ เลขออกซิเดชนั จึงนอ้ ยลง โดยเรยี กสารท่ีรับอิเล็กตรอนวา่ ตวั ออกซิไดส์ (Oxidizing
agent) หรือตัวถูกรีดิวซ์

เวลาท่ใี ช้ จานวน 5 ชว่ั โมง

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏิกิริยารดี อกซ์

ผงั มโนทศั น์
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ ชุดท่ี 1 ปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

ปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์

ปฏิกิริยาออกซเิ ดชัน ปฏกิ ริ ิยารดี ักชัน
ตัวรดี ิวซ์ ตวั ออกซไิ ดส์

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนเตรยี มอดุ มศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ่ี 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์

ขอ้ ควรปฏบิ ัตใิ นการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนร้สู าหรบั นกั เรยี น

1. เตรียมอุปกรณ์ เช่น เคร่ืองเขียน หนงั สอื เรยี น

2. เตรยี มตวั เองใหพ้ รอ้ มในการเรียนรู้ดว้ ยชุดกจิ กรรมการเรียนรู้

3. เขา้ กลุ่ม และน่งั เรยี นตามทค่ี รผู ูส้ อนจัดชัน้ เรียนให้
4. ตวั แทนนักเรียนของกลมุ่ ไปรบั ชุดกิจกรรมเพอื่ ที่นาไปแจกกับสมาชกิ ภายในกลุ่ม คนละ 1 ชดุ
5. ก่อนการเรยี นรู้ด้วยชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ ใหน้ กั เรยี นทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน โดยนักเรยี น
ตอ้ งซอ่ื สตั ย์ตอ่ ตนเอง และมวี นิ ัยในตนเอง

6. ปฏบิ ัตติ ามขน้ั ตอน อ่านคาสงั่ ให้ชัดเจน ต้ังใจปฏิบัติอย่างเต็มความสามารถ
7. ระหว่างท่ีนักเรยี นปฏิบัติกจิ กรรม จะมคี รทู าหนา้ ท่คี อยควบคมุ ดูแลใหค้ วามชว่ ยเหลือและ

แนะนานกั เรยี นเป็นรายบคุ คลหรือรายกลุ่ม หากนักเรียนกลมุ่ ใดมปี ญั หาให้แจง้ ครูผูส้ อนทันที
8. หลังจากปฏบิ ัตกิ จิ กรรมเสรจ็ แลว้ ใหน้ ักเรยี นทาความสะอาดหอ้ งเรยี นใหส้ ะอาดเก็บของเข้าที่

ทกุ ครั้งให้เรียบรอ้ ย และรวบรวมชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ฯ ส่งครูผู้สอนเพ่อื ตรวจใหค้ ะแนน

9. หลังจากนั้นให้นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรียน

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกริ ิยารีดอกซ์

ใบมอบหมายงาน

1. ใหน้ กั เรียนทาการแบง่ กลุ่มออกเปน็ 9 กล่มุ กลุ่มละ 4 - 5 คน (กลมุ่ ละ 5 คน มี
8 กลมุ่ และอกี 1 กลมุ่ มี 4 คน) ตามกจิ กรรมที่กาหนดใหใ้ นแต่ละชดุ กิจกรรม

2. ใหน้ กั เรยี นเลอื กตวั แทนของกลมุ่ เพือ่ ทาหนา้ ทต่ี ่าง ๆ ตามที่ชดุ กจิ กรรมกาหนดไว้
3. ตัวแทนกลมุ่ ของแตล่ ะกลุม่ ออกมารบั ชุดกิจกรรมชุดท่ี 1 เร่ือง เลขออกซิเดชันและ
ปฏิกริ ิยารีดอกซ์ จากครูผู้สอนเพื่อนาไปจากใหก้ ับสมาชิกทกุ คนในกลุม่
4. นกั เรยี นทกุ คนตรวจสอบชุดกจิ กรรมตามทค่ี รบู อกว่าประกอบดว้ ยอะไรบ้างหากมี
ไม่ครบให้แจง้ ครผู ู้สอนทันทีหรือหากมีปญั หาใด ๆ ใหแ้ จง้ ครูผ้สู อนเพื่อแกไ้ ขปัญหา
5. ใหน้ ักเรยี นศกึ ษาใบความรู้ ใบกิจกรรม ประกอบชดุ กิจกรรมชุดที่ 1 เร่ือง
เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ิรยิ ารดี อกซ์
6. ใหน้ ักเรยี นตอบคาถามแบบบันทึกกจิ กรรม แบบฝึกหดั ในชุดกจิ กรรมชดุ ท่ี 1 เรอื่ ง
เลขออกซเิ ดชันและปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์ โดยให้นกั เรยี นภายในกลมุ่ รว่ มปรกึ ษากันหาคาตอบ
7. ให้นกั เรียนนาคาตอบของกลมุ่ ตวั เองไปแลกเปลยี่ นความคิดกับกล่มุ อื่น และชว่ ยกนั
ตรวจสอบคาตอบว่าถูกต้องหรอื ไม่
8. ใหน้ กั เรียนตรวจสอบคาตอบของกลุ่มตวั เองโดยฟังคาเฉลยจากครผู ู้สอน ตัวแทนกลุม่
รวบรวมคะแนน
9. หลังจากการศกึ ษาชุดกิจกรรมชุดที่ 1 เร่ือง เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์ เสร็จ
เรยี บร้อยแล้ว ให้หัวหน้ากลุ่มรวบรวมชดุ กิจกรรมทศ่ี ึกษาเรียบร้อยแล้วนาส่งครูผู้สอน

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกิรยิ ารีดอกซ์

แผนผังการจัดชั้นเรยี น

การจัดชั้นเรยี นในระบบกลมุ่ ซง่ึ แบ่งเป็น กลมุ่ ละ 5 คน 8 กลุ่ม
รวมทั้งหมด 9 กลุม่ โดยการคละจานวนนักเรียนภายในกลุ่ม คอื คนเก่ง ปานกลางและออ่ น
ในอตั ราสว่ น 1 : 2 : 2 โดยมีผังการจัดช้นั เรยี นดังนี้

กระดานดา

โต๊ะครู
ปฏบิ ัตกิ าร

กลมุ่ 1 กลุม่ 2 กล่มุ 3

กลุ่ม 6 กลุ่ม 5 กลุ่ม 4

กลุม่ 7 กลมุ่ 8 กลุ่ม 9
อุปกรณ์การทดลอง

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

แบบทดสอบก่อนเรียน
ชุดท่ี 1 เรอื่ ง ปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์

คาช้แี จง : ให้นักเรยี นเลอื กคาตอบท่ถี ูกต้องท่ีสุดเพียงคาตอบเดียว แลว้ ทาเครื่องหมายกากบาท (X)
ลงในกระดาษคาตอบ ข้อสอบมจี านวน 10 ขอ้ (10 คะแนน) ใช้เวลา 10 นาที

**********************************************************************

1. จงหาเลขออกซิเดชันของกามะถันในสารต่อไปน้มี ีค่าเรยี งลาดบั อยา่ งไร
SO2 , H2SO4 , S2O32- , H2S , S8
ก. +4 , +6 , +2 , +2.5 , 0
ข. +4 , +6 , +2 , - 2 , 0
ค. +4 , +6 , +2 , +3 , 0
ง. +4 , +6 , +2 , +2.5 , 0

2. จงหาเลขออกซเิ ดชนั ของโลหะทรานซชิ นั (A) ในสาร 3 ชนิด จะมคี ่าเท่าใดตามลาดบั
K A (SO4)2 , K2 A (CN)6 , { A (H2O)6}Br3
ก. 0 , +4 , -3
ข. +2 , -2 , -1
ค. +3 , +4 , +3
ง. +1 , -4 , +6

3. ปฏกิ ริ ิยาใดต่อไปนีเ้ ป็นปฏกิ ริ ยิ ารีดอกซ์
ก. CO2 (s)  CO2 (g)
ข. CS2 (l) + 3Cl2 (g)  CCl4 (l) + S2Cl2 (l)
ค. CH3COOH (l) + C2H5OH (l)  CH3COOC2H5 (l) + H2O (l)
ง. CaCO3 (s)  CaO(s) + CO2(g)

4. สารท่ีขีดเส้นใต้ในขอ้ ใดเปน็ ตวั รีดิวซ์
ก. Cu (s) + 4HNO3  Cu ( NO3)2 + 2NO + 2H2O
ข. N2 (g) + 3H2 (g)  2NH3 (g)
ค. Zn (s) + Pb (NO3)2  Zn ( NO3)2 + Pb (s)
ง. 2AgNO3 + BaCl2  2AgCl + Ba ( NO3)2

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ชนั้ มธั ยมศึกษาปีที่ 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกิริยารดี อกซ์

5 . การทดลองดังรูป A(s)
H2(g)

HCl(aq)

โลหะ A เมอ่ื เกดิ สารประกอบเขยี นสูตรได้ เป็น A2Cl3 ครึ่งปฏิกิริยาออกซิเดชันคอื ข้อใด
ก. 2H+ (aq) + 2e-  H2 (g )
ข. A (s)  A3+ (aq) + 3e-
ค. HCl (aq)  H+ (aq) + Cl- (aq)
ง. 2Cl- (aq)  Cl2 (g ) + 2e-
6. ในปฏิกริ ิยาตอ่ ไปน้ี

I2 (s) + 2S2O32 - (aq)  2I - (aq) + S4O62 - (aq)
1. I2 (s) ถูกรดี วิ ซ์เป็น I - (aq)

2. I2(s) เปน็ ตวั รดี ิวซ์
3. S2O32-(aq) เป็นตัวออกซิไดส์
4. เลขออกซิเดชันของกามะถันไม่เปลย่ี นแปลง

5. เลขออกซิเดชนั ของออกซิเจนไม่เปลย่ี นไป

ขอ้ ใดถกู ตอ้ ง

ก. 1 เทา่ นัน้

ข. 2 และ 3

ค. 1 และ 5 เท่าน้ัน

ง. 1 , 4 และ 5

7. จากข้อมูลต่อไปน้ี

1. Zn ไมท่ าปฏกิ ริ ยิ ากับน้า แต่ Na ทาปฏิกริ ยิ ารุนแรงกับนา้

2. จุ่ม Cu ลงในสารละลาย AgNO3 สารละลายจะเปล่ียนเป็นสีฟ้าอ่อน
3. จมุ่ Zn ลงในสารละลาย CuSO4 สีฟา้ ของสารละลายจางลง
จงเรียงลาดับความสามารถในการเป็นตวั รดี วิ ซ์จากนอ้ ยไปมาก

ก. Na , Zn , Cu , Ag ข. Zn , Na , Cu , Ag

ค. Cu , Zn , Ag , Na ง. Ag , Cu , Zn , Na

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ช้นั มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

8. จากข้อมลู ต่อไปน้ี
NMOn3O- 4-+ +2H2+H+2Oe+- 3eN- O2
1. + H2O + 4OH-
2. MnO2
3. Cr2O72- + 14H+ + 6e-  2Cr3+ + 7H2O
ข้อใดไม่ถูกตอ้ ง

ก. ครงึ่ ปฏิกิรยิ าท้งั หมดเป็นรีดักชนั

ข. เลขออกซิเดชันของ Mn ใน (2) ลดลงเท่ากับ 3

ค. เลขออกซิเดชันของ Cr ใน (3) ลดลงเท่ากบั 6

ง. มคี ร่ึงปฏิกิริยาจานวนสองปฏิกริ ิยาเกิดในสารละลายกรดและอีกปฏกิ ิรยิ าเกดิ ใน

สารละลายเบส

จากผลการทดลองจุม่ แผ่นโลหะลงในสารละลายต่อไปน้ีใชต้ อบคาถามขอ้ 9 – 10

โลหะ สารละลาย ผลการทดลอง

Pb Ni2+ ไม่เกิดการเปล่ยี นแปลง
Ni Cd2+ ไม่เกิดการเปล่ียนแปลง
Pb Ag+ เกดิ การเปลย่ี นแปลง

9. เม่อื จ่มุ Pb ลงในกรด HCl พบวา่ เกดิ แก๊ส H2 ขึน้ โลหะในข้อใดตอ่ ไปน้สี ามารถเกดิ ปฏกิ ิริยา
กับ HCl ได้ผลเช่นเดียวกบั Pb แนน่ อน
ก. Ag และ Ni
ข. Ag และ Cd
ค. Cd และ Ni
ง. Cd เทา่ นน้ั

10. ข้อใดเรียงลาดบั ความแรงของตวั ออกซไิ ดส์ได้ถูกต้อง
ก . Pb2+  Cd 2+  Ni 2+  Ag+
ข . Ag+  Pb2+  Ni 2+  Cd 2+
ค . Cd 2+  Pb2+  Ag+  Ni 2+
ง . Ni 2+  Pb2+  Cd 2+  Ag+

*************************************************************************

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน
เรือ่ ง เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

ชอ่ื ....................................................................ช้นั ..................เลขท่ี............
รายวิชาเคมี รหสั วิชา ว30234 วัน/เดือน/ป.ี ...................................

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

คะแนนเตม็ คะแนนท่ไี ด้
10 คะแนน ผา่ น ไมผ่ า่ น

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ิริยารดี อกซ์

ใบความรู้ที่ 1.1
เร่ือง การหาเลขออกซิเดชัน

 หลักเกณฑใ์ นการหาเลขออกซเิ ดชนั

1. ธาตุอิสระทุกชนิดจะมีเลขออกซเิ ดชันเท่ากบั 0 เชน่ Na, Ca, O2, H2 เป็นตน้
2. โลหะหมู่ 1 , 2 และ 3 เมอื่ เกดิ เป็นสารประกอบจะมีเลขออกซิเดชนั เท่ากับ +1, +2 และ +3

ตามลาดับ ยกตวั อยา่ งเชน่ Na อยหู่ มู่ 1 เม่ือเกิดสารประกอบจะมเี ลขออกซเิ ดชัน +1 (Na+)
Ca อยู่หมู่ 2 เมื่อเกดิ สารประกอบจะมเี ลขออกซิเดชัน +2 (Ca2+) และ Al อยหู่ มู่ 3 เมื่อเกดิ
สารประกอบจะมีเลขออกซเิ ดชนั +3 (Al3+)

ตัวอยา่ ง 1 จงหาเลขออกซิเดชัน Na ใน Na2 O
วธิ ที า Na + O = 0

2Na + (-2) = 0
2Na = +2
Na = +1

ตวั อยา่ ง 2 จงหาเลขออกซเิ ดชนั Ca ใน CaO
วธิ ที า Ca + O = 0

Ca + (-2) = 0
Ca = +2

ตัวอย่าง 3 จงหาเลขออกซิเดชนั Al ใน Al2O3
วิธีทา 2Al + 3O = 0

2Al + 3(-2) = 0
2Al = +6
Al = +3

3. ธาตหุ มู่ 4 จะมเี ลขออกซิเดชัน +4 และ – 4 (ธาตุทอ่ี ยู่หมู่ 4 มกั จะทาปฏกิ ิรยิ ากับอโลหะจงึ
มีเลขออกซเิ ดชนั เปน็ +4 เปน็ ส่วนใหญ)่ ยกตัวอย่าง CO2 ธาตุ C มีเลขออกซิเดชันเปน็ +4
ตัวอย่าง 1 จงหาเลขออกซเิ ดชนั C ใน CO2
วิธีทา C + 2O = 0
C + 2(-2) = 0
C = +4

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ริ ิยารดี อกซ์

ตัวอยา่ ง 2 จงหาเลขออกซิเดชัน Si ใน SiO2 =0
วธิ ีทา Si + 2O =0
Si + 2(-2) = +4
Si

4. ธาตุหมู่ 5 , 6 และ 7 เม่อื เกดิ เป็นสารประกอบจะมีเลขออกซิเดชันได้หลายค่าแต่มกั จะมี

เลขออกซิเดชันเปน็ -3 หรอื +5, -2 หรือ +6 และ -1 ตามลาดับ
ตัวอยา่ ง 1 จงหาเลขออกซิเดชัน N ใน N2 O5
วิธีทา 2N + 5O = 0

2N + 5(-2) = 0
2N = +10
N = +5

ตวั อยา่ ง 2 จงหาเลขออกซเิ ดชัน N ใน NCl3
วิธที า N + 3Cl = 0

N + 3(-1) = 0
N = +3

ตวั อย่าง 3 จงหาเลขออกซิเดชัน O ใน Al2O3
วิธที า 2Al + 3O = 0

2(+3) + 3O = 0

3O = -6
O = -2

ตัวอยา่ ง 4 จงหาเลขออกซิเดชนั S ใน SCl6
วธิ ที า S + 6Cl = 0

S + 6(-1) = 0

S = +6
ตวั อย่าง 5 จงหาเลขออกซเิ ดชนั Cl ใน AlCl3
วิธีทา Al + 3Cl = 0

+3 + 3Cl = 0
3Cl = -3

Cl = -1

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

5. ไฮโดรเจนจะมเี ลขออกซิเดชนั อยู่ 2 แบบ คือ
5.1. +1 เมื่อไฮโดรเจนรวมตวั กบั อโลหะ ยกตัวอย่างเชน่ HCl , HF เป็นตน้
ตวั อย่าง 1 จงหาเลขออกซิเดชัน H ใน HCl
วธิ ีทา H + Cl = 0
H + (-1) = 0
H = +1
ตัวอย่าง 2 จงหาเลขออกซเิ ดชนั H ใน HF
วธิ ีทา H + F = 0
H + (-1) = 0
H = +1

5.2. -1 เมอื่ ไฮโดรเจนรวมตวั กบั โลหะ ยกตัวอย่างเชน่ NaH , AlH3 เปน็ ต้น
ตวั อยา่ ง 1 จงหาเลขออกซเิ ดชนั H ใน NaH
วิธีทา Na + H = 0
+1 + H = 0
H = -1
ตวั อยา่ ง 2 จงหาเลขออกซเิ ดชนั H ใน AlH3
วิธีทา Al + 3H = 0
+3 + 3H = 0
H = -1

6. ออกซิเจนจะมีเลขออกซเิ ดชนั อยู่ 4 แบบ คือ
6.1. -2 เมื่อออกซเิ จนรวมตวั กลายเปน็ สารประกอบทั่วไป ยกตัวอยา่ งเชน่ MgO

ตัวอย่าง 1 จงหาเลขออกซเิ ดชัน O ใน MgO
วิธที า Mg + O = 0

Mg + (-2) = 0
Mg = +2

ตัวอย่าง 2 จงหาเลขออกซิเดชนั O ใน H2O
วธิ ที า 2H + O = 0

2(+1) + O = 0
O = -2

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏิกิริยารดี อกซ์

6.2. -1 เมื่อออกซิเจนเกิดเป็นสารประกอบเปอรอ์ อกไซด์ ยกตัวอย่างเช่น H2O2

ตวั อย่าง จงหาเลขออกซเิ ดชนั O ใน H2O2
วธิ ีทา 2H + 2O = 0

2(+1) + 2O = 0
2O = -2
O = -1

6.3. -1/2 เม่อื ออกซิเจนเกิดเปน็ สารประกอบซปุ เปอร์ออกไซด์ ยกตวั อยา่ งเช่น KO2

ตวั อย่าง จงหาเลขออกซิเดชนั O ใน KO2
วธิ ีทา K + 2O = 0

+1 + 2O = 0
2O = -1
O = -1/2

6.4. +2 เมือ่ ออกซิเจนเกิดสารประกอบกบั F เป็น OF2 เท่านัน้

ตวั อยา่ ง จงหาเลขออกซเิ ดชัน O ใน OF2
วิธที า O + 2F = 0

O + 2(-1) = 0
O = +2

7. ธาตุทรานซชิ นั สามารถมีเลขออกซเิ ดชันได้มากกว่า 1 ค่า ดงั น้นั ควรหาเป็นตวั สุดท้าย

ตัวอยา่ ง จงหาเลขออกซเิ ดชนั Fe ใน Fe2O3
วิธที า 2Fe + 3O = 0

2Fe + 3(-2) = 0
2Fe = +6
Fe = +3

ตวั อย่าง จงหาเลขออกซิเดชนั Cr ใน K2Cr2O7
วธิ ที า 2K + 2Cr + 7O = 0

2 (+1) + 2Cr + 7(-2) = 0
2Cr = +14 - 2
2Cr = +12
Cr = +6

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซิเดชันและปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

8. การทจี่ ะหาค่าเลขออกซเิ ดชนั จะมีส่วนทีเ่ ป็นไอออนเชิงซ้อน ตัวอยา่ งเช่น คารบ์ อเนตไอออน
(CO32-) จะมเี ลขออกซิเดชนั เป็น -2 ไนเตรตไอออน (NO3-) จะมีเลขออกซเิ ดชนั เปน็ -1
เปน็ ต้น
ตัวอย่าง จงหาเลขออกซิเดชัน C ใน CO32 -
วิธที า C + 3O = - 2
C + 3(-2) = - 2
= -2 + 6
C =+4
ตวั อยา่ ง จงหาเลขออกซิเดชัน N ใน NO3 -
วธิ ีทา N + 3O = - 1
N + 3(-2) = - 1
=-1 + 6
N = +5

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิริยารีดอกซ์

สรปุ ....การหาเลขออกซิเดชัน

เลขออกซิเดชนั หมายถงึ ....อะไรคะ่ ?

เลขออกซิเดชนั หมายถึง ตัวเลขที่แสดงถงึ คา่ ประจุ
ไฟฟา้ หรอื ประจไุ ฟฟา้ สมมตขิ องธาตุ หรอื หมู่ของ
ธาตุซ่งึ อาจอยู่ในรปู สารประกอบหรอื รปู ไอออน...ครับ

แล้วหลกั เกณฑใ์ นการกาหนดค่าเลขออกซิเดชัน
...มอี ะไรบา้ งจ๊ะ

1. เลขอออกซเิ ดชันของธาตุอิสระทุกชนดิ มคี ่าเท่ากบั 0
2. เลขออกซิเดชันของไฮโดรเจนในสารประกอบโดยท่ัวไป มคี า่ เทา่ กับ +1
3. เลขออกซิเดชนั ของออกซเิ จนในสารประกอบโดยทวั่ ไปมีค่าเท่ากับ -2
4. เลขออกซิเดชนั ของไอออนมีคา่ เท่ากับประจุของไอออนนัน้ และผลรวมของเลข

ออกซิเดชนั หมู่ธาตุท้งั หมดจะเท่ากบั ประจุท่แี ท้จริงของหมธู่ าตุนั้น
5. ในสารประกอบใด ๆ ผลบวกของเลขออกซเิ ดชันของอะตอมทั้งหมดเทา่ กบั 0
6. ธาตุหมู่ 1, 2, 3 มเี ลขออกซิเดชัน = +1, +2, +3
7. ธาตอุ โลหะ(หมู่ 4, 5, 6 และ 7 ) ในสารประกอบมเี ลขออกซเิ ดชันได้หลายคา่
8. ธาตุแทรนซิชนั ส่วนใหญ่มีเลขออกซเิ ดชันไดม้ ากกวา่ หนง่ึ ค่า...ครับผม

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ชนั้ มัธยมศึกษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ริ ิยารดี อกซ์

ใบกจิ กรรมที่ 1.1
เรือ่ ง การหาเลขออกซเิ ดชัน (1)

จุดประสงค์การเรยี นรู้
ดา้ นความรู้
นกั เรยี นสามารถคานวณหาคา่ เลขออกซิเดชันได้
ดา้ นทักษะ
นักเรยี นสามารถใช้กระบวนการกลมุ่ และทกั ษะการคานวณในการทากิจกรรม

ในชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ได้
********************************************************************************
คาช้ีแจง จงหาเลขออกซเิ ดชนั ของธาตุต่อไปนี้ (ขอ้ ละ 3 คะแนน)

1. H2PO4-
H มเี ลขออกซเิ ดชัน………… P มีเลขออกซิเดชัน…………… O มเี ลขออกซิเดชนั …………

2. K2CrO4
K มเี ลขออกซิเดชัน………… Cr มีเลขออกซิเดชัน…………. O มเี ลขออกซิเดชัน…………

3. HNO3
H มีเลขออกซิเดชัน………… N มีเลขออกซเิ ดชัน………… O มีเลขออกซิเดชัน…………

4. Cu(NO3)2
Cu มเี ลขออกซเิ ดชนั ………… N มีเลขออกซเิ ดชัน………… O มีเลขออกซิเดชนั ……………

5. CaCO3
Ca มีเลขออกซเิ ดชนั ………….. C มเี ลขออกซเิ ดชนั ………….. O มเี ลขออกซิเดชัน………….

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏิกริ ิยารีดอกซ์

ใบกิจกรรมที่ 1.2
เรอ่ื ง การหาเลขออกซิเดชัน (2)

จุดประสงค์การเรียนรู้
นักเรียนสามารถคานวณหาค่าของเลขออกซเิ ดชนั ได้

คาชแี้ จง จงระบุเลขออกซเิ ดชันของธาตุท่ีขีดเสน้ ใตใ้ นสารประกอบตอ่ ไปนี้ (ข้อละ 1คะแนน)
********************************************************************************

1. NH4Cl ……………………….
2. KMnO2 ……………………….
3. H2C2O4 ……………………….
4. Cl2 ……………………….
5. H2S ……………………….
6. ClO4- ……………………….
7. NH4OH ……………………….
8. HNO2 ……………………….
9. H3PO4 ……………………….
10. S4O82- ……………………….

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ริ ิยารดี อกซ์

11. Na[ Au (CN)2] ……………………….
……………………….
12. K3Fe( CN )6 ……………………….
……………………….
13. [Co(H2O)6]Cl2 ……………………….
……………………….
14. [ X (NH3)6 ]]Cl2 ……………………….
……………………….
15. (NH4)2CrO4 ……………………….
……………………….
16. [NZHn4(FNeH(S3)O2(4)H22O)2]2+
17.

18. V2(SO4) 3.3H2O

19. Fe2( SO4 )3

20. [Ni (NH3)6] SO4

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

ใบกจิ กรรมท่ี 1.3
เรอ่ื ง การทดลองการเกิดปฏิกริ ิยารีดอกซ์ระหวา่ งโลหะ

กับไอออนโลหะ

จุดประสงค์ของกจิ กรรม

1. ทดลองการเกิดปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์
2. อธบิ ายการเปล่ียนแปลงท่ีเกิดข้ึนจากการถา่ ยโอนอเิ ล็กตรอนของปฏิกิริยารดี อกซร์ ะหว่าง

โลหะกบั ไอออนของโลหะ

คาชแ้ี จง ให้นักเรียนแตล่ ะกลุ่มปฏิบตั ิ ดังนี้

1. อา่ นวิธที ากจิ กรรมการทดลองให้เข้าใจ
2. แบ่งหน้าที่เพอ่ื ชว่ ยกันทากจิ กรรม
3. ตอบคาถามกอ่ นทากจิ กรรม
4. ทากิจกรรมและบันทึกผล
5. ตอบคาถามหลงั ทากจิ กรรม

อุปกรณ์และสารเคมี

รายการ จานวน ต่อ 1 กลุ่ม

สารเคมี 25 ml
1. สารละลาย CuSO4 0.10 mol/L 1 ชิ้น
2. แผ่นโลหะสังกะสี(Zn)ขนาด 2 cm x 5 cm
1 ใบ
อุปกรณ์ 1 อัน
1. บีกเกอร์ ขนาด 50 ml 1 อัน
2. กระบอกตวง ขนาด 25 ml 1 ช้ิน
3. แท่งแกว้ คน
4. กระดาษทรายขนาด 3 cm x 3cm

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกิริยารีดอกซ์

ขนั้ ตอนการทากิจกรรม

1. นกั เรียนแบง่ กลมุ่ ๆ ละ 3-4 คน
2. ศึกษาข้นั ตอนการทดลองต่อไปนี้ใหเ้ ข้าใจแลว้ ลงมือปฏบิ ตั ิกจิ กรรม

2.1.ขดั แผ่นโลหะ Zn ด้วยกระดาษทราย
2.2.ใส่สารละลาย CuSO4 เขม้ ข้น 0.10 mol/L ปรมิ าตร 25 ml ลงในบีกเกอร์
สังเกตสขี องสารละลาย
2.3.จุม่ แผ่นโลหะ Zn ลงในบีกเกอร์ สังเกตการเปล่ยี นแปลง
2.4.ตั้งทง้ิ ไว้ 1- 2 นาที สงั เกตการณ์เปลี่ยนแปลงท่ีเกิดขึ้นทงั้ ท่ีสารละลายและแผ่นโลหะ
ถ้ามีสารมาเกาะบนแผ่นโลหะให้ใช้แท่งแกว้ คนเข่ียออก แลว้ สงั เกตวา่ แผ่นโลหะอีกครัง้
3. นกั เรียนนาเสนอผลการทดลองหน้าชัน้ เรยี น ร่วมกันอภปิ รายผลการทดลองหาขอ้ สรุป

อภิปรายก่อนการทดลอง

1. ควรใชก้ ระดาษขดั แผ่นทองแดงและสงั กะสีใหส้ ะอาดกอ่ นทาการทดลอง
2. ใหน้ กั เรียนสังเกตขณะเรม่ิ ต้นของแผน่ โลหะสงั กะสแี ละสีของสารละลายก่อนทดลอง

ตัวอยา่ งตารางบนั ทึกผลการทดลอง การเปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้
การทดลอง
ก่อนทดลอง สารละลาย แผน่ โลหะ

เมอ่ื ทดลอง

############################################

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่ืองเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีที่ 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซิเดชันและปฏกิ ิริยารีดอกซ์

แบบบันทกึ ผลการทดลอง
เรอ่ื ง การทดลองการเกดิ ปฏิกิรยิ ารดี อกซ์ระหว่างโลหะ

กับไอออนโลหะ

การทดลองท่ี 11.1 การทดลองการเกดิ ปฏกิ ิริยารดี อกซ์ระหวา่ งโลหะกบั ไอออนโลหะ

จุดประสงค์การทดลอง
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

ภาพแสดงการทดลอง

ผลการทดลอง การเปลยี่ นแปลงท่ีสงั เกตได้
การทดลอง
ก่อนทดลอง สารละลาย แผ่นโลหะ

เมือ่ ทดลอง

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์

สรุปผลการทดลอง

…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

คาถามท้ายการทดลอง
การเปลย่ี นแปลงทีเ่ กิดขนึ้ เปน็ การถา่ ยโอนอเิ ลก็ ตรอนของปฏิกิรยิ ารีดอกซ์ระหว่าง
โลหะสังกะสี (Zn) กบั สารละลายคอปเปอร์ (II) ซัลเฟต (CuSO4 )อยา่ งไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….……………………………………………………………
………………………………………………….…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………….………
……………………………………………………………………….……………………………………………………………
………………………………………………….…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….……………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….……………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………….……………………………………………………………

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

ใบความรทู้ ี่ 1.2
เรื่อง ปฏกิ ริ ิยาเคมกี ับการถา่ ยโอนอเิ ล็กตรอน

***************************************************************************
ปฏกิ ริ ยิ าเคมแี บ่งโดยการใชก้ ารถา่ ยโอนอเิ ลก็ ตรอนเป็นเกณฑ์ มี 2 ชนิด คอื

1. ปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์ (Redox reaction)

ปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์ หรือปฏกิ ริ ิยาออกซเิ ดชัน-รดี กั ชนั คอื ปฏกิ ริ ิยาท่มี ีการถา่ ยโอน
อเิ ลก็ ตรอน หรือ เป็นปฏิกิริยาทมี่ กี ารให้และรับอิเล็กตรอน เชน่

Zn (s) + Cu2+(aq)  Zn2+ (aq) + Cu (s )

เขียนแยกสมการไดด้ ังน้ี
Z0n (s)  Zn2+ (aq) + 2e-

Cu2+(aq) + 2e-  0Cu (s )

จะเหน็ ว่า ปฏิกริ ิยาท่ีมีการถ่ายโอนอเิ ล็กตรอนจะมเี ลขออกซเิ ดชนั เปลยี่ นแปลง คือ ส่วนของสาร
ทใ่ี หอ้ ิเลก็ ตรอน (e-) จะมีเลขออกซเิ ดชนั เพมิ่ ข้ึนและสว่ นของสารที่รับอิเลก็ ตรอนจะมี
เลข

ออกซิเดชันลดลง

2. ปฏิกิริยานอนรดี อกซ์ (Non-redox reaction)

ปฏิกิริยานอนรีดอกซ์ คอื ปฏกิ ริ ยิ าทีไ่ ม่มีการถ่ายโอนอเิ ล็กตรอนหรือเปน็ ปฏกิ ริ ยิ าที่ ไมม่ ี
การให้และรับอเิ ลก็ ตรอนในปฏิกิรยิ านน้ั เช่น

+1 -2 +1 +1 -1 +1 -1 +1 -2

NaOH (aq) + HCl  NaCl (aq) + H2O (l )

จากสมการของปฏกิ ริ ยิ าข้างต้น ไมม่ ีธาตุใดเปลี่ยนแปลงเลขออกซเิ ดชันเลยแสดงวา่ ไม่มีธาตใุ ห้
หรือรับอิเลก็ ตรอนเลย จงึ เปน็ ปฏกิ ริ ิยานอนรดี อกซ์

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ิรยิ ารดี อกซ์

ตัวออกซิไดซ์และตัวรีดิวซ์ของสารในปฏิกิริยารีดอกซ์

ปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์ หรอื ปฏิกริ ิยาออกซเิ ดชนั -รดี กั ชัน เปน็ ปฏิกิรยิ าที่มกี ารถ่ายโอนอิเล็กตรอน
หรอื เปน็ ปฏกิ ิริยาทีม่ เี ลขออกซิเดชันของธาตเุ ปลย่ี นแปลง ซงึ่ เขียนแยกเปน็ สองส่วนได้ และแตล่ ะส่วน
ของปฏกิ ิรยิ ามีช่อื เรียกแตกต่างกนั ซ่งึ ประกอบดว้ ย 2 ปฏกิ ริ ิยาดังนี้

ปฏิกิรยิ าออกซิเดชัน (Oxidation Reaction) คอื ปฏกิ ิริยาทม่ี กี ารให้อเิ ล็กตรอนเกิดขึ้น
โดยเรยี กสารทใ่ี ห้อเิ ล็กตรอนวา่ ตวั รดี ิวซ์ (Reducer หรือ Reducing agent) หรือตวั ถกู รดี วิ ซ์

ปฏกิ ริ ยิ ารดี กั ชนั (Reduction reaction) คือ ปฏิกิรยิ าท่มี กี ารรับอิเล็กตรอนเกิดขึ้น โดย
เรยี กสารที่รับอเิ ลก็ ตรอนว่า ตวั ออกซิไดส์ (Oxidizing agent) หรอื ตัวถกู ออกซไิ ดส์

การพจิ ารณาปฏิกิริยาระหว่างโลหะ Zn กบั Cu2+ ซ่ึงเขยี นแทนด้วยสมการ

ถา่ ยโอน e-

Zn (s) + Cu2+(aq)  Zn2+ (aq) + Cu (s)
รับ e-

ให้ e-

ปฏกิ ิรยิ าท่มี ีการใหแ้ ละรับอเิ ล็กตรอน เรียกวา่ ปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์
เขยี นแยกเปน็ ปฏกิ ริ ิยาย่อย ดังนี้

ปฏิกริ ยิ าออกซิเดชนั Zn (s)  Zn2+ (aq) + 2e- ……….. (1)

ปฏกิ ริ ิยารดี กั ชนั Cu2+ (aq) + 2e-  Cu (s) ………. (2)

ปฏกิ ิริยารวม Zn (s) + Cu2+ (aq)  Zn2+ (aq) + Cu (s) ……….. (3)

ปฏิกิริยาที่ 1 เป็นปฏกิ ิริยาออกซิเดชัน เพราะมกี ารใหอ้ เิ ลก็ ตรอน โดยมี Zn ใหอ้ ิเล็กตรอน
เรยี กวา่ ตัวรีดวิ ซ์

ปฏิกิริยาที่ 2 เป็นปฏิกิริยารีดักชัน เพราะการรับอิเล็กตรอน โดยมี Cu2+ รับอิเล็กตรอน
เรยี กว่า ตัวออกซไิ ดส์

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรยี มอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

การพิจารณาปฏิกริ ิยาต่าง ๆ ดว้ ยแผนภาพสมการเคมดี ังตัวอย่างตอ่ ไปน้ี

1.

2M+n7O4- + 6H+ + 5+S4O32- 2M+2n2+ + 3H2O + 5SO4+26-

ปฏิกิริยาออกซิเดชนั S4+ S 6+ + 2e-

ปฏิกิริยารีดกั ชนั Mn+7 + 5e- Mn 2+

ตวัตอัวออกอซกิซไดไิ ดซส์ ์ ตตัววั รรีดีดิวิซซ์ ์

MnO4- เป็นตัวออกซิไดส์ จะไดว้ ่า MnO4- ออกซไิ ดซ์ SO32- แตถ่ ูกรีดิวซโ์ ดย SO32-

SO32- เปน็ ตัวรีดิวซ์ จะได้ว่า SO32- รดี วิ ซ์ MnO4- แต่ถกู ออกซิไดส์โดย MnO4-
2.

6C0l2 (g) + 6Ba(OH)2 (aq) 5BaC-1l2 (aq) + Ba(C+l5O3)2 + 6H2O

ปฏิกิริยารีดกั ชนั Cl0 + e- C-l

ปฏิกิริยาออกซิเดชนั Cl0 C+l5 + 5e-

ตตัววั ออออกกซซิไดิไสดแ์ ซลแะลตัวะรตีดวั ิวรซีด์ ิวซ์

Cl2 เป็นตัวออกซไิ ดส์ และตวั รดี วิ ซ์ จะได้ว่า Cl2 ออกซิไดส์ และรดี ิวซ์ Cl2 ด้วย
กนั เอง เรยี กปฏกิ ิรยิ าแบบน้วี า่ Autoredox reaction หรอื Selfredox reaction หรือ
Disproportion reaction

ปฏิกริ ยิ ารีดอกซอ์ ธบิ ายโดยใชเ้ ลขออกซเิ ดชนั
ปฏิกริ ิยารีดอกซ์ คือ ปฏิกริ ยิ าที่มีการเปลี่ยนแปลงเลขออกซเิ ดชนั โดยมีสว่ นหนึ่งเลข

ออกซเิ ดชนั เพ่มิ ขนึ้ (ใหอ้ ิเลก็ ตรอน) และอีกสว่ นหนง่ึ เลขออกซิเดชนั ลดลง (รับอเิ ลก็ ตรอน)

ปฏิกิรยิ ารดี อกซแ์ บง่ ออกเปน็ 2 ส่วนคือ
ปฏิกิรยิ าออกซิเดชนั คอื ปฏิกริ ิยาทมี่ เี ลขออกซเิ ดชนั เพิ่มข้ึน และเรยี กสารที่มีเลขออกซเิ ดชัน
เพิ่มขึ้นว่า เปน็ ตวั รดี ิวซ์
ปฏิกริ ยิ ารีดักชนั คือ ปฏกิ ิรยิ าที่มีเลขออกซเิ ดชันลดลง และเรยี กสารที่มเี ลขออกซิเดชันลดลง
วา่ เป็นตัวออกซไิ ดส์
********************************************************************************

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ช้ันมธั ยมศึกษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

สรปุ ….ปฏิกริ ิยารดี อกซ์
ปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์หมายถึง....อะไรค่ะ ?

ปฏิกิริยารดี อกซ์ หมายถึง เป็นปฏิกิรยิ าทมี่ ีการถ่ายโอน
อเิ ล็กตรอน หรอื เป็นปฏิกิริยาทม่ี ีเลขออกซิเดชันของธาตุ
เปลย่ี นแปลง...ครบั

แล้วปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์แบ่งออกเป็นครึ่งปฏิกิรยิ า
...อะไรบ้างจะ๊

1. ปฏกิ ิริยาออกซเิ ดชัน (Oxidation Reaction) คือ ปฏิกริ ยิ าทม่ี ีการให้
อิเลก็ ตรอนเกิดข้ึน เลขออกซิเดชันจึงเพิ่มข้นึ โดยเรียกสารที่ให้อิเล็กตรอนว่า
ตวั รีดิวซ์ (Reducer หรอื Reducing agent) หรอื ตัวถกู ออกซไิ ดส์
2. ปฏิกริ ิยารดี ักชนั (Reduction reaction) คือ ปฏิกิรยิ าที่มกี ารรับ
อิเล็กตรอนเกิดขนึ้ ดังน้ันเลขออกซเิ ดชนั จงึ น้อยลง โดยเรยี กสารท่ีรบั
อเิ ล็กตรอนวา่ ตวั ออกซไิ ดส์ (Oxidizing agent) หรอื ตัวถกู รดี วิ ซ์

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

ใบกิจกรรมท่ี 1.4
เรอ่ื ง ปฏิกริ ิยาเคมกี ับการถา่ ยโอนอเิ ลก็ ตรอน(1)

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1. นกั เรยี นสามารถอธบิ ายการถ่ายโอนอิเล็กตรอนระหว่างโลหะกบั โลหะไอออนในปฏกิ ิรยิ า

พรอ้ มทั้งเขยี นสมการแสดงการถ่ายโอนอเิ ลก็ ตรอนได้
คาชแี้ จง พิจารณารูปตอ่ ไปนแ้ี ล้วตอบคาถามให้สมบูรณ์ (ข้อละ 1 คะแนน)

Zn Cu

CuSO4 ZnSO4

เกดิ ปฏกิ ริ ิยา ไมเ่ กดิ ปฏกิ ริ ยิ า

 จากรปู เป็นการทดลองจมุ่ Zn ในสารละลาย CuSO4 และ Cu ในสารละลาย ZnSO4

1. ตวั รดี ิวซ์ (ตัวถูกออกซไิ ดส์) คือ ตัวจ่ายอเิ ล็กตรอนได้แก…่ ………………………………….…………………
2. ตัวออกซิไดส์ (ตัวถูกรีดิวซ์) คือ ตวั รับอิเลก็ ตรอนไดแ้ ก่ …………………………………………..…………
3. ปฏิกริ ิยาออกซเิ ดชนั คอื ปฏกิ ิริยาทจ่ี ่ายอเิ ล็กตรอนได้แก่ ……………………………………………………..
4. ปฏกิ ิรยิ ารดี ักชัน คอื ปฏกิ ิรยิ าทีร่ ับอิเล็กตรอนไดแ้ ก่ ………………………………………………….………….
5. ปฏกิ ิริยารีดอกซ์ คือ ปฏิกริ ยิ าทมี่ กี ารจ่ายและการรับอิเลก็ ตรอน ไดแ้ ก่………………………………………

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชดุ ท่ี 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิริยารดี อกซ์

ใบกจิ กรรมที่ 1.5
เรื่อง ปฏิกิริยาเคมกี ับการถ่ายโอนอเิ ลก็ ตรอน

จุดประสงค์การเรยี นรู้
นกั เรียนสามารถอธบิ ายการถ่ายโอนอเิ ลก็ ตรอนระหว่างโลหะกบั โลหะไอออนในปฏิกริ ยิ าพรอ้ ม

ท้งั เขยี นสมการแสดงการถา่ ยโอนอิเลก็ ตรอนได้
คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรยี น คิด วิเคราะหแ์ ลว้ ตอบคาถามให้ถกู ตอ้ ง (ข้อละ 1 คะแนน)
1. จุม่ Al ลงใสสารละลาย ZnSO4 เกิดการเปล่ยี นแปลง ดังนี้

Al

ZnSO4

 จากรูป จะเกิดผลึกสเี ทาเข้มเกาะที่แผ่น Al เคาะออกพบว่า Al กร่อน จงเขียนสมการแสดง

* ปฏิกิริยาออกซเิ ดชนั ……………………………………………………………………………..

* ปฏกิ ริ ิยารดี กั ชนั ……………………………………………………………………………..

* ปฏิกิริยารีดอกซ์ ……………………………………………………………………………..

* ตวั ออกซิไดส์ คือ ……………………………………………………………………………..

* ตัวรีดวิ ซ์ คอื ……………………………………………………………………………..

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

2. จุ่ม Cr ลงใสสารละลาย HCl เกดิ การเปลยี่ นแปลง ดังน้ี
Cr
HCl

 จากรูป Cr กรอ่ น สารละลายเปลย่ี นจากไมม่ ีสเี ป็นสฟี า้ และเกิดฟองแก๊ส จงเขียนสมการแสดง
* ปฏิกริ ยิ าออกซเิ ดชนั ……………………………………………………………………………..
* ปฏกิ ริ ิยารีดกั ชัน…………………………………………………………………………………..
* ปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์………………………………..…………………………………………………..
* ตวั ออกซไิ ดส์ คือ…………………………………………………………………………………..
* ตวั รีดวิ ซ์ คือ……………………………………………..…………………………………………..

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกิรยิ ารีดอกซ์

ใบกจิ กรรมท่ี 1.6
เรอ่ื ง เริม่ รู้จักปฏกิ ิริยารดี อกซ์

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถอธบิ ายความหมายของปฏกิ ริ ยิ าออกซิเดชนั ปฏิกิริยารดี ักชนั

และปฏิกิริยารีดอกซ์พรอ้ มท้ังเขยี นสมการแสดงปฏกิ ริ ยิ าได้
2. นักเรยี นสามารถระบตุ ัวรีดวิ ซแ์ ละตัวออกซิไดสไ์ ด้

 จงเขียนเคร่อื งหมาย / หรอื X หน้าข้อความตอ่ ไปนี้ (ข้อละ 1 คะแนน)

..…………1. ตัวทีเ่ กดิ ปฏิกิรยิ าออกซเิ ดชันเรียกวา่ ตัวรดี ิวซ์
. ……………2. สารท่เี กดิ ปฏิกริ ิยารดี กั ชันจะมเี ลขออกซเิ ดชันเพิม่ ขน้ึ

……………3. ปฏิกิรยิ าออกซิเดชัน คือ ปฏิกิรยิ าที่มกี ารให้อเิ ลก็ ตรอน
……………4. ตวั ที่มเี ลขออกซิเดชันเพ่ิมมากขน้ึ เรยี กวา่ ตัวรดี ิวซ์
……………5. ตัวทีเ่ กิดปฏิกริ ยิ าออกซเิ ดชัน เรียกวา่ ตัวออกซไิ ดส์
……………6. ปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์ คือ ปฏกิ ิริยาที่มีการใหอ้ ิเลก็ ตรอนเพยี งอยา่ งเดยี ว
……………7. ปฏิกริ ิยารีดักชัน คอื ปฏกิ ริ ิยาทม่ี ีการรับอเิ ล็กตรอน
……………8. ปฏิกิริยารดี อกซ์ประกอบด้วยครง่ึ ปฏกิ ิรยิ าออกซเิ ดชันกบั ครึง่ ปฏิกริ ิยารดี ักชนั
……………9. ตวั ที่มเี ลขออกซเิ ดชนั ลดลง เรียกว่า ตัวออกซิไดส์
……………10.ปฏกิ ริ ิยาทเ่ี ลขออกซิเดชนั ไมม่ กี ารเปลีย่ นแปลง เรียกว่า ปฏิกริ ยิ านอนรีดอกซ์

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกิรยิ ารีดอกซ์

ใบกิจกรรมท่ี 1.7
เรื่อง การจาแนกปฏิกิรยิ าตา่ ง ๆ

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
นกั เรียนสามารถอธบิ ายความหมายของปฏกิ ริ ิยาออกซิเดชนั ปฏิกริ ิยารีดกั ชนั และ ปฏิกิริยา

รีดอกซพ์ รอ้ มท้งั เขยี นสมการแสดงปฏิกริ ยิ าได้
คาชี้แจง ให้นักเรียนจาแนกปฏกิ ิริยาต่อไปนี้ว่าเปน็ ปฏิกิริยารดี อกซ์ ปฏิกิริยาออกซิเดชันหรอื ปฏิกริ ิยา
รดี กั ชนั (ข้อละ 1 คะแนน)

1. Zn 2+ (aq) + 2e-  Zn (s)
ตอบ………………………………………………………………………………………………………

2. Sn (s)  Sn 2+(aq) + 2e-
ตอบ……………………………………………………………………………………………………..

3. Fe 2+ (aq) + Zn (s)  Zn 2+ (aq) + Fe (s)
ตอบ…………………………………………………………………………………………………….

4. PbSO4 (s) + 2e-  Pb (s) + SO42- (aq)
ตอบ……………………………………………………………………………………………………….

5. 2H2O (l) + Pb (s)  PbO2 (s) + 4e- + 4H+ (aq)
ตอบ……………………………………………………………………………………………………..

6. Zn (s)  ZnO(s) + 2e-
ตอบ…………………………………………………………………………………………………….

7. Ag2O (s) + 2e-  2Ag (s)
ตอบ……………………………………………………………………………………………………….

8. Zn (s) + MnO4- (aq) + 2H2O (l)  Zn 2+ (aq) + MnO2 (s) + 4OH - (aq)
ตอบ……………………………………………………………………………………………………….

9. I2 ( g) + 2e-  2I - (aq)
ตอบ……………………………………………………………………………………………………….

10. CO (g) + NO2 (g)  CO2 (g) + NO (g)
ตอบ………………………………………………………………………………………………………

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรียนเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ิรยิ ารดี อกซ์

ใบกิจกรรมที่ 1.8
เรอ่ื ง ปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์

จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
1. นักเรยี นสามารถอธิบายความหมายของปฏกิ ิรยิ าออกซเิ ดชนั ปฏิกิริยารีดักชัน

และปฏิกิริยารดี อกซ์ พร้อมทง้ั เขียนสมการแสดงปฏกิ ริ ยิ าได้
2. นักเรียนสามารถระบุตัวรีดิวซ์และตวั ออกซิไดส์ได้

คาชีแ้ จง ใหน้ กั เรียนเติมคาลงในช่องว่างใหถ้ ูกตอ้ ง

1. Cu (s)  Cu 2+ (aq) + 2e-
Cu มีการเปลี่ยนเลขออกซเิ ดชันจาก………………เป็น…………………(1 คะแนน)
ปฏิกริ ยิ า…………………………………………………….....เรยี กว่าตวั ………………….…………(1 คะแนน)

2. Zn (s) + MnO4- (aq) + 2H2O (l)  Zn 2+ (aq) + MnO2 (s) + 4OH - (aq)
Zn มีการเปล่ยี นเลขออกซิเดชนั จาก…………เปน็ …..……เรียกว่าตัว………………….…(1 คะแนน)
Mn มีการเปลี่ยนเลขออกซิเดชันจาก…………เปน็ …………เรียกวา่ ตวั …………………..(1 คะแนน)
ปฏิกิรยิ า………………………………………………………………….....(1 คะแนน)

3. PbO2 (s) + SO42- (aq) + 4H+ (aq) + 2e-  PbSO4 (s) + 2H2O (l)
Pb มกี ารเปลีย่ นเลขออกซเิ ดชันจาก………………เปน็ …………………(1 คะแนน)
ปฏกิ ริ ิยา………………………………………………………………….....(1 คะแนน)

4. Na2S (s) + Cr2O72- (aq) + H+ (aq)  Na2O (s) + Cr3+(aq) + S (s) + H2O (l)
S มีการเปลยี่ นเลขออกซเิ ดชันจาก…………เปน็ ……………เรยี กว่าตวั ………………….(1 คะแนน)
Cr มีการเปลย่ี นเลขออกซิเดชนั จาก……….…เป็น…………….เรยี กว่าตัว………………….(1 คะแนน)
ปฏิกิริยา………………………………………………………………….....(1 คะแนน)

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วชิ า ว30234 ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกิริยารีดอกซ์

ใบกจิ กรรมที่ 1.9
เรอื่ ง ตัวรีดิวซ์ ตวั ออกซไิ ดส์

จุดประสงค์การเรียนรู้
นกั เรียนสามารถระบตุ วั รีดวิ ซแ์ ละตวั ออกซไิ ดสไ์ ด้

คาชีแ้ จง จงระบุวา่ สารใดเป็นตัวรดี วิ ซ์สารใดเป็นตวั ออกซไิ ดส์ให้ถกู ต้อง (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

1. I2 + S2O32 -  I - + S4O82 -
ตวั รีดิวซ์ …………………………………….…ตัวออกซไิ ดส…์ ………………………………………

2. CO + NO  CO2 + N2
ตวั รดี ิวซ์ …………………………………….…ตัวออกซไิ ดส์…………………………………………

3. MnO2 + Fe 2+ + H+  Mn 2+ + Fe 3+ + H2O
ตวั รีดวิ ซ์ …………………………………….…ตวั ออกซิไดส์…………………………………………

4. Cl2 + SO2 + H2O  SO42- + Cl - + H+
ตัวรดี ิวซ์ …………………………………….…ตวั ออกซิไดส์…………………………………………

5. Cl2 + I-  I2 + Cl-
ตัวรดี ิวซ์ …………………………………….…ตวั ออกซไิ ดส…์ ………………………………………

6. PbO2 + Sb + NaOH  PbO + NaSbO2 + H2O
ตัวรีดวิ ซ์ …………………………………….…ตวั ออกซิไดส…์ ………………………………………

7. KI + H2SO4  K2SO4 + I2 + H2S + H2O
ตัวรีดวิ ซ์ …………………………………….…ตวั ออกซิไดส์…………………………………………

8. MnO4- + I- + H2O  MnO2 + IO3- + OH-
ตัวรดี ิวซ์ …………………………………….…ตวั ออกซไิ ดส์…………………………………………

9. Al + H2SO4  Al2(SO4)3 + H2
ตวั รดี ิวซ์ …………………………………….…ตวั ออกซไิ ดส…์ ………………………………………

10. SnO2 + 2C  Sn + CO
ตวั รีดิวซ์ …………………………………….…ตัวออกซไิ ดส์…………………………………………

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏกิ ริ ิยารดี อกซ์

ใบความรู้ที่ 1.3
เร่อื ง เปรียบเทยี บความสามารถในการเปน็ ตวั รดี ิวซ์และตวั ออกซไิ ดส์

การเปรียบเทียบความสามารถในการเป็นตวั รีดวิ ซ์และตวั ออกซไิ ดส์เราสามารถใช้ตารางท่ี 1
ทานายความสามารถได้

ตารางที่ 1 แสดงลาดับความสามารถในการเสียและรบั อเิ ลก็ ตรอนของโลหะและไอออนของโลหะ

ยาก โลหะ ไอออนของโลหะ งา่ ย
Au Au3+
Pt Pt2+
Pd Pd2+
Hg Hg2+
Ag Ag+
Cu Cu2+
Pb Pb2+
Sn Sn2+
Ni Ni2+
Co Co2+
Cd Cd2+
Fe Fe2+
Cr Cr3+
Zn Zn2+
Mn Mn2+
Al Al3+
Mg Mg2+
Na Na+
Ca Ca2+
Sr Sr2+
Ba Ba2+
ง่าย K K+ ยาก

จากตารางที่ 1 สรุปได้วา่

1.ความสามารถในการเสียอเิ ลก็ ตรอนของโลหะตา่ งชนิดกนั ไมเ่ ท่ากัน เช่น Zn เสยี อเิ ลก็ ตรอน
ไดง้ ่ายกว่า Cu

2. ความสามารถในการรับ (ชิง) อิเล็กตรอนของไอออนของโลหะต่างชนดิ กันจะไมเ่ ท่ากัน เช่น
Ag+ รับอิเล็กตรอนไดด้ กี วา่ Cu2+

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดท่ี 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏกิ ริ ยิ ารดี อกซ์

3. ความสามารถในการใหแ้ ละรับอเิ ลก็ ตรอนของสารเปน็ สมบัตเิ ฉพาะของสารน้นั
4.โลหะใดเสียอิเล็กตรอนได้ง่าย ไอออนของโลหะน้นั จะรบั อเิ ล็กตรอนยาก และโลหะใดเสีย
อเิ ล็กตรอนยาก ไอออนของโลหะน้นั จะรบั อิเล็กตรอนได้งา่ ย เช่น Cu2+ รบั อิเล็กตรอนง่ายกวา่ Zn2+
ในทางตรงข้าม Cu จะเสียอเิ ลก็ ตรอนยากกวา่ Zn
5. การรับอิเล็กตรอน ถา้ เปน็ โลหะจะอยูใ่ นรูปไอออนบวกของโลหะ หรือถา้ เปน็ อโลหะจะอยู่ใน
รปู ธาตุอสิ ระ เชน่

Cu2+ (aq) + 2e-  Cu(s)
Ag+ (aq) + e-  Ag(s)
Cl2 (g) + 2e-  2Cl-(g)
ยกเว้น 2H+ (aq) + 2e-  H2 (g) ไฮโดรเจนเปน็ ธาตอุ โลหะจะรบั อเิ ล็กตรอนจะอยู่ในรูป
ไอออนบวก
สาหรับการใหอ้ ิเล็กตรอน ถา้ เป็นโลหะจะอยู่ในรปู ธาตอุ ิสระ หรอื ถ้าเปน็ อโลหะจะอยู่ในรปู
ไอออนลบของอโลหะ เชน่
Cu (s)  Cu2+ (aq) + 2e-
Zn (s)  Zn2+ (aq) + 2e-
2Cl- (aq)  Cl2 (g) + 2e-
ยกเว้น H2 (g)  2H+ (aq) + 2e- ไฮโดรเจนเป็นธาตุอโลหะจะให้อิเลก็ ตรอน
จะอยใู่ นรปู ธาตุอสิ ระ
6. จากตารางธาตุทเ่ี สยี อิเลก็ ตรอนได้ง่ายจะมศี ักย์ไฟฟา้ ตา่ ส่วนไอออนของโลหะ
ทีร่ ับอเิ ลก็ ตรอนไดง้ ่ายจะมีศกั ย์ไฟฟา้ สงู

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอุดมศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรื่องเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหสั วิชา ว30234 ชัน้ มธั ยมศึกษาปีที่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

ใบกจิ กรรมท่ี 1.10
เรอื่ ง การเปรยี บเทยี บความสามารถในการเปน็ ตัวออกซิไดสแ์ ละตัวรีดิวซ์

จุดประสงค์การเรยี นรู้
นกั เรียนสามารถเปรยี บเทยี บความสามารถในการเปน็ ตัวออกซิไดสแ์ ละตัวรีดิวซ์ได้

คาชแ้ี จง ให้นักเรยี นตอบคาถามต่อไปนี้ใหถ้ กู ต้อง (ข้อละ 1 คะแนน)

1. โลหะ Zn จมุ่ ในสารละลายคอปเปอร์ (II)ซลั เฟต เกิดสารสีน้าตาลแดงเกาะทโ่ี ลหะ Zn
สารละลายจะมีสีฟา้ จางลง และถา้ จมุ่ โลหะ Cu ลงในสารละลายซลิ เวอรไ์ นเตรดใสไมม่ สี ี
เกิดสารสีเทาเงินมาเกาะที่ Cu สารละลายสีใสไม่มสี เี ปลี่ยนเปน็ สีฟ้าจงตอบคาถามตอ่ ไปนี้
1.1 จงเรียงลาดบั ความสามารถในการรบั อเิ ล็กตรอน (ตวั ออกซไิ ดส์ ) ของสารจากมากไปน้อย
ตอบ …………………………………………………………………………………………………………..
1.2 จงเรยี งลาดับความสามารถในการให้อิเล็กตรอน (ตัวรดี ิวซ์) ของสารจากมากไปนอ้ ย
ตอบ …………………………………………………………………………………………………………..
1.3 สมการของปฏกิ ิรยิ า Cu2+ (aq) + Zn (s)  Cu (s) + Zn2+ (aq) เกดิ ขน้ึ หรือไม่
ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………..
1.4 สมการของปฏิกริ ิยา Ag (s) + Zn2+ (aq)  Ag+ (aq) + Zn (s) เกดิ ขึน้ หรอื ไม่
ตอบ ……………………………………………………………………………………………………………..

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชนั้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชันและปฏิกริ ยิ ารดี อกซ์

2. นาโลหะ A B C มาทดสอบกับกรด HCl กบั HNO3 ไดผ้ ลดงั ตาราง (ใช้ตาราง E0cell)

โลหะ HNO3 HCl
A เกิดแกส๊ NO
เกดิ แกส๊ H2
B เกิดแก๊ส NO ไมเ่ กิดปฏิกริ ยิ า
C ไม่เกดิ ปฏิกิริยา ไมเ่ กิดปฏิกริ ยิ า

2.1 จงเรยี งลาดับความแรงของตัวรดี ิวซข์ องโลหะใหถ้ ูกตอ้ ง
ตอบ ...............................................................................................................

2.2 จงเรียงลาดบั ความแรงของตวั ออกซิไดส์ของโลหะให้ถูกตอ้ ง
ตอบ ...............................................................................................................

3. จากสมการปฏกิ ริ ิยารีดอกซ์สารใดเป็นตวั ออกซิไดสท์ ่ีดกี วา่ กนั
3.1 Fe(s) + Cu2+ (aq)  Fe2+ (aq) + Cu(s)
ตอบ ............................................................................................
3.2 Ag+ (aq) + Fe2+ (aq)  Ag(s) + Fe3+(aq)
ตอบ ............................................................................................

4. จากการทดลองนาโลหะ A B C D ไปจมุ่ ในสารละลายกรดไฮโดรคลอรกิ ได้แกส๊ ไฮโดรเจน
โดยโลหะท่ีเกิดปฏกิ ิริยาเรยี งจากช้าไปเร็วได้ดงั น้ี C D B A จงตอบคาถามต่อไปน้ี
4.1 จงเรียงลาดบั ความแรงของตวั รีดิวซ์ของโลหะใหถ้ กู ต้อง

ตอบ …………………………………………………………………………….

4.2 จงเรียงลาดบั ความแรงของตวั ออกซิไดส์ของโลหะให้ถกู ตอ้ ง

ตอบ ……………………………………………………………………………..

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารีดอกซ์

แบบบันทกึ KWLH Plus Record
เรอื่ ง ปฏิกิรยิ ารีดอกซ์

ช่อื .....................................................................................ชั้น ม. ........................... เลขท.่ี ............

K W L H
นักเรยี นร้เู รือ่ ง นักเรียนตอ้ งการ นกั เรียนได้เรียนรู้ นกั เรยี นจะหาความรู้
เพ่ิมเติมได้อย่างไร
อะไรบ้าง ร้เู รื่องอะไร อะไรบา้ ง

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏกิ ิรยิ ารดี อกซ์

แผนผังความคดิ (Mind Mapping)

สรุปใจความสาคญั (Summarize)

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชุดที่ 1 เลขออกซเิ ดชันและปฏกิ ิรยิ ารีดอกซ์

แบบทดสอบหลงั เรยี น
ชดุ กจิ กรรมท่ี 1 เรอ่ื ง เลขออกซิเดชนั และปฏิกิริยารดี อกซ์

คาชีแ้ จง ขอ้ สอบเปน็ แบบเลอื กตอบจานวน 10 ข้อ 10 คะแนน ใช้เวลา 10 นาที
คาสง่ั ให้นักเรียนทาเคร่อื งหมายกากบาท X ลงในกระดาษคาตอบข้อทเี่ หน็ วา่ ถกู ตอ้ งท่สี ุด
เพียงขอ้ เดยี ว

1. จงหาเลขออกซเิ ดชนั ของโลหะทรานซชิ นั ( A ) ในสาร 3 ชนิด จะมีค่าเทา่ ใดตามลาดับ
K A (SO4)2 , K2 A (CN)6 , { A (H2O)6}Br
ก. 0 , +4 , -3
ข. +2 , -2 , -1
ค. +3 , +4 , +3
ง. +1 , -4 , +6

2. จงหาเลขออกซเิ ดชันของกามะถันในสารต่อไปนมี้ คี ่าเรยี งลาดับอย่างไร
SO2 , H2SO4 , S2O32- , H2S , S8
ก. +4 , +6 , +2 , +2.5 , 0
ข. +4 , +6 , +2 , - 2 , 0
ค. +4 , +6 , +2 , +3 , 0
ง. +4 , +6 , +2 , +2.5 , 0

3. สารทีข่ ีดเสน้ ใต้ในขอ้ ใดเปน็ ตวั รีดวิ ซ์
ก. Cu (s) + 4HNO3  Cu ( NO3)2 + 2NO + 2H2O
ข. N2 (g) + 3H2 (g)  2NH3 (g)
ค. Zn (s) + Pb (NO3)2  Zn ( NO3)2 + Pb (s)
ง. 2AgNO3 + BaCl2  2AgCl + Ba ( NO3)2

4. ปฏกิ ิรยิ าใดตอ่ ไปนีเ้ ป็นปฏิกริ ยิ ารีดอกซ์
ก. CO2 (s)  CO2 (g)
ข. CS2 (l) + 3Cl2 (g)  CCl4 (l) + S2Cl2 (l)
ค. CH3COOH (l) + C2H5OH (l)  CH3COOC2H5 (l) + H2O (l)
ง. CaCO3 (s)  CaO(s) + CO2(g)

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซเิ ดชนั และปฏิกริ ิยารีดอกซ์

5 . การทดลองดงั รปู X(s)
H2(g) HCl(aq)

โลหะ X เม่อื เกิดสารประกอบเขยี นสตู รได้ เป็น X2Cl3 ครึ่งปฏิกริ ิยาออกซิเดชนั คือข้อใด
ก. 2H+ (aq) + 2e-  H2 (g)
ข. X (s)  X3+ (aq) + 3e-
ค. HCl (aq)  H+ (aq) + Cl- (aq)
ง. 2Cl- (aq)  Cl2 (g ) + 2e-
6. ในปฏกิ ิริยาต่อไปน้ี

I2 (s) + 2S2O32 - (aq)  2I - (aq) + S4O62 - (aq)
1. I2 (s) ถกู รดี วิ ซเ์ ป็น I - (aq)

2. I2(s) เปน็ ตวั รดี วิ ซ์
3. S2O32-(aq) เปน็ ตัวออกซไิ ดส์
4. เลขออกซเิ ดชันของกามะถันไมเ่ ปลยี่ นแปลง

5. เลขออกซิเดชันของออกซเิ จนไม่เปล่ยี นไป

ข้อใดถกู ต้อง

ก. 1 เทา่ นั้น

ข. 2 และ 3

ค. 1 และ 5 เท่านนั้

ง. 1 , 4 และ 5

7. จากข้อมลู ตอ่ ไปนี้

1. Zn ไม่ทาปฏกิ ริ ิยากบั นา้ แต่ Na ทาปฏิกริ ยิ ารุนแรงกบั น้า

2. จุ่ม Cu ลงในสารละลาย AgNO3 สารละลายจะเปลย่ี นเป็นสฟี ้าอ่อน
3. จุม่ Zn ลงในสารละลาย CuSO4 สฟี ้าของสารละลายจางลง
จงเรยี งลาดับความสามารถในการเปน็ ตัวรดี วิ ซ์จากน้อยไปมาก

ก. Na , Zn , Cu , Ag ข. Zn , Na , Cu , Ag

ค. Cu , Zn , Ag , Na ง. Ag , Cu , Zn , Na

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครชู านาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรยี มอุดมศกึ ษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวชิ าเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

8. จากขอ้ มลู ตอ่ ไปน้ี
1. NO3- + 2H+ + e-  NO2 + H2O
2. MnO4- + 2H2O + 3e-  MnO2 + 4OH-
3. Cr2O72- + 14H+ + 6e-  2Cr3+ + 7H2O

ข้อใดไมถ่ ูกต้อง
ก. ครงึ่ ปฏกิ ริ ยิ าทง้ั หมดเป็นรีดักชนั

ข. เลขออกซิเดชนั ของ Mn ใน (2) ลดลงเท่ากับ 3
ค. เลขออกซิเดชนั ของ Cr ใน (3) ลดลงเท่ากับ 6
ง. มีครึ่งปฏิกิรยิ าจานวนสองปฏิกิรยิ าเกิดในสารละลายกรดและอกี ปฏกิ ิรยิ าเกิดใน

สารละลายเบส

จากผลการทดลองจุ่มแผน่ โลหะลงในสารละลายต่อไปนี้ใชต้ อบคาถามข้อ 9 – 10

โลหะ สารละลาย ผลการทดลอง

Pb Ni2+ ไมเ่ กดิ การเปลี่ยนแปลง
Ni Cd2+ ไม่เกิดการเปล่ียนแปลง
Pb Ag+ เกิดการเปล่ียนแปลง

9. ข้อใดเรยี งลาดบั ความแรงของตัวออกซไิ ดส์ไดถ้ กู ตอ้ ง
ก . Pb2+  Cd 2+  Ni 2+  Ag+
ข . Ag+  Pb2+  Ni 2+  Cd 2+
ค . Cd 2+  Pb2+  Ag+  Ni 2+
ง . Ni 2+  Pb2+  Cd 2+  Ag+

10. เม่ือจ่มุ Pb ลงในกรด HCl พบว่าเกดิ แก๊ส H2 ขน้ึ โลหะในข้อใดตอ่ ไปน้สี ามารถเกดิ ปฏกิ ิรยิ า
กับ HCl ไดผ้ ลเชน่ เดียวกับ Pb แน่นอน
ก. Ag และ Ni
ข. Ag และ Cd
ค. Cd และ Ni
ง. Cd เทา่ นน้ั

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครูชานาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนือ

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรอ่ื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวชิ า ว30234 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิรยิ ารดี อกซ์

กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน
เรื่อง ปฏิกริ ิยารีดอกซ์

ชื่อ....................................................................ชน้ั ..................เลขท่.ี ...........
รายวิชาเคมี รหัสวิชา ว30234 วนั /เดอื น/ป.ี ...................................

ข้อ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

คะแนนเตม็ 10 คะแนน ผา่ น
คะแนนท่ีได้ ไม่ผา่ น

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนอื

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรอื่ งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ 6 ชดุ ที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกิริยารีดอกซ์

แบบประเมนิ พฤตกิ รรมการทางานกลมุ่

กิจกรรมที่...................เร่อื ง....................................................................................................................
กลมุ่ ที่.............. ช้ัน ม. .................... มีสมาชิกจานวน..............คน ดังน้ี
1. .........................................................เลขท่ี…..… 2. ..........................................................เลขที่…..…
3. .........................................................เลขท่ี…..… 4. ..........................................................เลขที่…..…
5. .........................................................เลขท่ี…..…

คาชีแ้ จง : ให้ผูป้ ระเมนิ สังเกตพฤตกิ รรมการทางานกลุม่ ของนักเรยี นแต่ละคน และบันทกึ คะแนน
ลงในชอ่ งผลการประเมนิ ใหต้ รงกบั สภาพจริงเพ่อื นาผลการประเมนิ ไปใช้พฒั นานกั เรียนตอ่ ไป

รายการประเมิน คะแนน ผลการประเมนิ นกั เรียน
เตม็ ในกลุ่ม/คนท่ี

123 4 5

1. การร่วมวางแผนและทางานอยา่ งมีระบบตามขัน้ ตอน 4

2. การให้ความร่วมมอื ชว่ ยเหลือและใหก้ าลงั ใจเพ่อื น 4

3. ความรับผดิ ชอบในการปฏบิ ตั ิงานทไ่ี ดร้ บั มอบหมาย 4

4. ความคดิ ริเร่ิมสร้างสรรคแ์ ละกระตอื รอื รน้ ในการทางาน 4

5. ยอมรบั ฟงั และทางานร่วมกับผู้อนื่ ได้อย่างสรา้ งสรรค์ 4

คะแนนรวม 20

สรปุ ผลการประเมนิ

ระดับคณุ ภาพและเกณฑ์การประเมนิ

ระดับ คะแนนเต็ม ระดบั คณุ ภาพ เกณฑ์ ลงชอ่ื ............................
การวดั 20 คะแนน การประเมิน ผูป้ ระเมนิ

ระดับ 4 18 – 20 ดีมาก ผ่าน ลงชอื่ ..................................
(ผ) (นางสาวสุภาพร กางทะวร)
ระดบั 3 14 – 17 ดี
ไม่ผ่าน ครูประจาวชิ า
ระดับ 2 10 – 13 ปานกลาง (มผ) ........./.................../...........

ระดับ 1 6–9 ควรปรบั ปรุง
0–5 ควรปรับปรงุ อยา่ งยง่ิ

นางสาวสภุ าพร กางทะวร ครูชานาญการพเิ ศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศกึ ษา ภาคเหนอื

ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เร่อื งเคมีไฟฟา้
รายวิชาเคมี 4 รหัสวิชา ว30234 ช้ันมธั ยมศึกษาปที ี่ 6 ชุดที่ 1 เลขออกซิเดชนั และปฏิกริ ิยารีดอกซ์

เกณฑ์การใหค้ ะแนนแบบประเมินพฤตกิ รรมการทางานกล่มุ

รายการ ดมี าก ระดับคะแนน ปรับปรงุ
ประเมิน (4) (1)
ดี ปานกลาง
(3) (2)

1. การร่วม มกี ารรว่ มวางแผน มกี ารรว่ มวางแผน มีการรว่ ม มีการวางแผน

วางแผน และทางานอยา่ ง และทางานอยา่ ง วางแผน และทางาน

และทางาน มรี ะบบตาม มรี ะบบตาม และทางาน แตไ่ ม่เปน็ ระบบ

อยา่ งมีระบบ ข้นั ตอน ครบถว้ น ขน้ั ตอน ครบถ้วน อยา่ งมีระบบ และมี

ตามขั้นตอน ถกู ตอ้ ง สมบรู ณ์ ถกู ตอ้ ง ตามข้ันตอน ขอ้ ผดิ พลาด

แตไ่ มส่ มบูรณ์ แต่ไมส่ มบูรณ์

2. การใหค้ วาม มีการให้ มกี ารให้ มีการให้ มีการให้

ร่วมมือ ความร่วมมอื ความรว่ มมอื ความรว่ มมือ ความร่วมมอื

ชว่ ยเหลือ ช่วยเหลือ ช่วยเหลอื ชว่ ยเหลือ เป็นบางครัง้

และ และใหก้ าลังใจ และใหก้ าลังใจ แตไ่ มไ่ ด้ แตไ่ มเ่ คย

ใหก้ าลงั ใจ เพ่อื นรว่ มกล่มุ เพ่อื นรว่ มกลุ่ม ให้กาลงั ใจ ชว่ ยเหลือ

เพ่ือน ในการทางาน ในการทางาน เพื่อนรว่ มกลุ่ม และใหก้ าลังใจ

อยา่ งตอ่ เน่ือง บางครงั้ เพอ่ื นเลย

ทุกครง้ั

3. ความ มีความรบั ผดิ ชอบ มีความรับผิดชอบ มี ไม่มี

รับผิดชอบใน ในการปฏิบัตงิ าน ในการปฏิบัติงาน ความรบั ผดิ ชอบ ความรบั ผิดชอบ

การปฏิบัตงิ าน ทไ่ี ด้รบั มอบหมาย ทไี่ ดร้ บั มอบหมาย ในการปฏิบตั งิ าน ในการปฏิบัติ

ทไ่ี ด้รับ จากกลุ่มดมี าก จากกลมุ่ บา้ ง ที่ได้รบั งานท่ีได้รับ

มอบหมาย และปฏบิ ัติ แต่ไม่ทุกคร้ัง มอบหมาย มอบหมาย

อยา่ งสมา่ เสมอ จากกลมุ่ นอ้ ยมาก จากกลุ่มเลย

และบางครงั้

ไม่ปฏิบัติเลย

นางสาวสุภาพร กางทะวร ครชู านาญการพิเศษ โรงเรยี นเตรียมอดุ มศึกษา ภาคเหนือ