เรื่อง การนวดพื้นฐานเเขน ด้านนอก เเละจุดสัญญาณ 6532501014 นางสาวปิยธิดา จันทร์รุ่งเรือง 6532501025 นางสาวฐิตาภา มนตรี 6532501043 นางสาวมาซีเต๊าะห์ ตอปอ 6532501046 นายสุวิจักขณ์ มณีโชติ จัดทำ โดย
คำ นำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จัดทำ ขึ้นเพื่อประกอบการเรียน การสอนเรื่อง การนวดพื้นฐานแขนด้านนอก การกดจุดสัญญาณ แขนด้านนอก และเพื่อเป็นชิ้นงานส่งในรายวิชา 2501251 Thai Traditional Massage 1 สาขาวิชาการแพทย์แผนไทยประยุกต์ สำ นักวิชาการแพทย์บูรณาการ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ทั้งนี้ เนื้อหาในหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้ได้รวบรวมมา จากสไลด์การเรียนการสอนในรายวิชา2501251 Thai Traditional Massage 1 หัวข้อการนวดพื้นฐานและจุดสัญญาณแขนด้านนอก และตำ ราหัตถเวชกรรมแผนไทย( นวดแบบราชสำ นัก ) คณะผู้จัด ทำ หวังว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านเป็น อย่างยิ่ง คณะผู้จัดทำ
สารบัญ เรื่อง ความหมายการนวดพื้นฐานแขน ด้านนอกและจุดสัญญาณ การนวดพื้นฐานแขน ท่อนบน ท่านอน ท่านั่งนั่ การนวดพื้นฐานแขน ท่อนล่าง ท่านอน ท่านั่งนั่ การนวดจุดสัญญาณ จุดสัญญาณ 1 จุดสัญญาณ 2 จุดสัญญาณ 3 จุดสัญญาณ 4 จุดสัญญาณ 5 อ้างอิง หน้า 1 2 4 3 7 6 8 9 10 11 12 13 ก
การนวดพื้นฐานแขนด้านนอก และจุดสัญญาณ การนวดพื้นฐานแขนด้านนอก หมายถึง การกดนวดจุด และแนวเส้นบนกล้ามเนื้อแขนด้านนอก ตั้งแต่แขนถึงข้อมือ แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ แขนท่อนบน และแขนท่อนล่าง การกดจุดสัญญาณ เป็นการกด และลงน้ำ หนักที่จุดสัญญาณ ตามแนวเส้น โดยจุดที่กดจะแตกต่างกันขึ้นอยู่กับโรคที่เป็น การกดจุดสัญญาณเป็นการกระตุ้นประสาท เพื่อจ่าย หรือบังคับเลือด และ ความร้อนไปตำ แหน่งต่างๆ 1
แนวเส้นพื้นฐานแขนด้านนอก แขนท่อนบน ตำ แหน่งการนวด : เริ่มต้นที่จุดกึ่งกลางแขนของปลายล่างสุดของกล้ามเนื้อ Deltoid สิ้นสุดที่จุดเหนือข้อศอก 2 นิ้วมือ การนวดท่านอน การนวดท่านั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย คว่ำ แขน ข้างที่ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเล็ก น้อย ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หันหน้าไปทางศีรษะผู้ถูกนวด ใช้มือ เดี่ยวข้างเดียวกับแขนที่ทำ การนวด บำ บัด คว่ำ มือ แขนที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวด บำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุด เริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด แต่ละจุดนวดใช้ คาบน้อย( 10 - 15 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อย เท้า คว่ำ แขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัด กางแขนออกข้างลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา มืออยู่ในระดับสาย ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทางเดียวกับผู้ถูกนวด ชัน เข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวดขึ้น ปลายเท้าอยู่ ระดับเดียวกับเข่าของผู้ถูกนวด แต่ละ จุดใช้คาบน้อย ( 10 - 15 วินาที ) ข้อควรระวัง : ไม่ควรนวดอย่างรุนแรง เพราะอาจทำ เกิดอันตรายต่อเส้นประสาท แขน อาจทำ ให้ข้อมือ และนิ้วมืออ่อนแรง หรือข้อมือตก 2
การนวดแนวเส้น ส้ ที่ 1 ท่าท่นอน เริ่มริ่ต้น ต้ ที่จุที่ดจุกึ่งกึ่กลางแขนของปลาย ล่าล่งสุดสุของกล้า ล้ มเนื้อ นื้ Deltoid สิ้นสิ้สุดสุที่จุที่ดจุเหนือ นื ข้อ ข้ ศอก 2 นิ้วนิ้มือ มื แนวเส้นพื้นฐานแขนด้านนอก แขนท่อนบน(ท่านอน) 3
การนวดแนวเส้น ส้ ที่ 1 ท่าท่นั่งนั่ แนวเส้น ส้ พื้น พื้ ฐานแขนด้า ด้ นนอก แขนท่อ ท่ นบน(ท่า ท่ นั่ง นั่ ) เริ่มริ่ต้น ต้ ที่จุที่ดจุกึ่งกึ่กลางแขนของปลาย ล่าล่งสุดสุของกล้า ล้ มเนื้อ นื้ Deltoid สิ้นสิ้สุดสุที่จุที่ดจุเหนือ นื ข้อ ข้ ศอก 2 นิ้วนิ้มือ มื 4
แนวเส้น ส้ พื้น พื้ ฐานแขนด้า ด้ นนอก แขนท่อ ท่ นบน(ท่า ท่ นั่ง นั่ ) ลักลัษณะมือ มื ผู้นผู้ วดที่ใที่ช้น ช้ วดแนวเส้น ส้ ที่ 1 ท่าท่นั่งนั่ (สำ หรับรันวดขนาดแขนที่แที่ตกต่าต่งกันกั) สำ หรับรัผู้ถูผู้ กถูนวดที่มีที่แมีขนขนาดเล็ก ล็ ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การ นวดบำ บัด คว่ำ มือ แขนข้างที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่ เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้มืออีกข้างประคองข้อมือของผู้ถูกนวด สำ หรับรัผู้ถูผู้ กถูนวดที่มีที่แมีขนขนาดกลาง ใช้มือเดี่ยวข้างเดียวกับแขนที่ทำ การนวด บำ บัด คว่ำ มือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัด เหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียง ตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้มืออีกข้างประคองข้อมือของผู้ถูกนวด ในลักษณะไขว้มือ สำ หรับรัผู้ถูผู้ กถูนวดที่มีที่แมีขนขนาดใหญ่ ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การ นวดบำ บัด หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่ เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้มืออีกข้างประคองข้อมือของผู้ถูกนวด 5
แนวเส้น ส้ พื้น พื้ ฐานแขนด้า ด้ นนอก แขนท่อ ท่ นล่า ล่ ง ตำ แหน่งน่การนวด : เริ่มริ่ต้นต้ที่จุที่ดจุกึ่งกึ่กลางแขนล่าล่งข้อข้ศอก 2 นิ้วนิ้มือมื สิ้นสิ้สุดสุที่ ปลายปุ่มปุ่กระดูกดูด้าด้นใน การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย คว่ำ แขนข้างที่ ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเล็กน้อย ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หัน หน้าเข้าลำ ตัวผู้ถูกนวด ใช้มือคู่ หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้น ตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด แต่ละจุดนวด ใช้คาบน้อย ( 10 - 15 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้าง ลำ ตัว คว่ำ แขน ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวด ขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของผู้ถูก นวด แต่ละจุดใช้คาบ น้อย ( 10 - 15 วินาที ) ข้อควรระวัง : ไม่ควรนวดอย่างรุนแรง เพราะอาจทำ เกิดอันตรายต่อเส้นประสาทแขน อาจทำ ให้ข้อมือ และนิ้วมืออ่อนแรง หรือข้อมือตก 6
แนวเส้น ส้ พื้น พื้ ฐานแขนท่อ ท่ นล่า ล่ ง แขนท่อ ท่ นล่า ล่ ง(ท่า ท่ นอน) การนวดแนวเส้น ส้ ที่ 2 ท่าท่นอน เริ่มต้นจากจุดที่อยู่ต่ำ กว่าปุ่มกระดูกแขนนอกส่วนปลายล่างของกระดูกแขน 2 นิ้วมือ ไล่ไปจนถึงจุดที่อยู่เหนือข้อมือ ชิดกับส่วนหัวของกระดูกปลายท่อนแขนใน 7
แนวเส้น ส้ พื้น พื้ ฐานแขนด้า ด้ นนอก แขนท่อ ท่ นล่า ล่ ง(ท่า ท่ นั่ง นั่ ) การนวดแนวเส้น ส้ ที่ 2 ท่าท่นั่งนั่ การนวดด้ว ด้ ยมือ มื เดี่ยดี่ว ใช้มืช้อมืเดี่ยดี่วข้าข้งตรงข้าข้มกับกัแขนที่ทำที่ทำการนวดบำ บัดบัหงายมือมืแขนข้าข้งที่ทำที่ทำการนวด บำ บัดบัเหยียยีดตรง ใช้ข้ช้อข้นิ้วนิ้โป้งนวดบำ บัดบัไล่เล่รียรีงตามแนวเส้นส้ตั้งตั้แต่จุต่ดจุเริ่มริ่ต้นต้ถึงถึจุดจุสิ้นสิ้สุดสุ และใช้มืช้อมือีกอีข้าข้งประคองข้อข้มือมืผู้ถูผู้ กถูนวด การนวดด้ว ด้ ยมือ มื คู่ ใช้มืช้อมืคู่ หงายมือมืแขนข้าข้งที่ทำที่ทำการนวดบำ บัดบัเหยียยีดตรง ใช้ข้ช้อข้นิ้วนิ้โป้งนวดบำ บัดบัไล่ เรียรีงตามแนวเส้นส้ตั้งตั้แต่จุต่ดจุเริ่มริ่ต้นต้ถึงถึจุดจุสิ้นสิ้สุดสุ 8
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก จุดจุสัญสัญาณ 1 : จุดจุตัดตัระหว่าว่งขอบกระดูกดูหัวหัไหล่กัล่บกัใต้ท้ ต้ อ ท้ งแขน การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย ยกแขนข้างที่ ต้องการนวดบำ บัดขึ้นงอเข้าหาตัวผู้ถูกนวด คว่ำ แขน ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หันหน้า ไปทางศีรษะผู้ถูกนวด ใช้มือเดี่ยวข้างตรง ข้ามกับแขนที่ทำ การนวดบำ บัด คว่ำ มือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้น ตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้างลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา คว่ำ แขน มืออยู่ใน ระดับสายตา ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวด ขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของผู้ถูก นวด ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การ นวดบำ บัด คว่ำ มือ แขนข้างที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่ เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้แขนอีกข้างประคองข้อมือผู้ถูกนวด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ความหมาย : บังคับเลือด และความร้อนไปทั่วทั่แขนด้านนอกถึงปลายนิ้ว รักษา : ลมปราบที่แขน เส้นเอ็น กล้ามเนื้อแขนอักเสบ ช่วยรักษากล้ามเนื้อ แขนลีบ แขนชา 9
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก จุดจุสัญสัญาณ 2 : จุดจุกึ่งกึ่กลางแขนของปลายล่าล่งสุดสุของกล้า ล้ มเนื้อ นื้ Deltoid การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย คว่ำ แขนข้างที่ ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเล็กน้อย ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หันหน้า ไปทางศีรษะผู้ถูกนวด ใช้มือเดี่ยวข้างเดียว กับแขนที่ทำ การนวดบำ บัด คว่ำ มือ แขน ข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้ว โป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุด เริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้างลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา คว่ำ แขน มืออยู่ใน ระดับสายตา ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวด ขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของผู้ถูก นวด ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การ นวดบำ บัด คว่ำ มือ แขนข้างที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่ เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้น สุด และใช้แขนอีกข้างประคองข้อมือผู้ถูก นวดในลักษณะไคว่มือ ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ความหมาย : บังคับเลือด และความร้อน เรียบกระดูกแขนด้านนอก รักษา : กระดูกแขนแตก หัก ปริ ร้าว ให้ดีขึ้น ทำ ให้กระดูกมีกำ ลังหลังถอดเฝือก 10
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก จุดจุสัญสัญาณ 3 : บนปุ่มปุ่กระดูกดูข้อ ข้ ศอกของแขนด้า ด้ นนอก การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย คว่ำ แขนข้างที่ ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเล็กน้อย ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หัน หน้าเข้าลำ ตัวผู้ถูกนวด ใช้มือคู่ หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตามแนว เส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้างลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา คว่ำ แขน มืออยู่ใน ระดับสายตา ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวด ขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของผู้ถูก นวด ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การ นวดบำ บัด หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวด บำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่ เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้แขนอีกข้างประคองข้อมือผู้ถูกนวดใน ลักษณะไคว่มือ ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ความหมาย : บังคับเลือด และความร้อนเข้าหัวกระดูกข้อศอก รักษา : กระดูกข้อศอกเคลื่อน ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับข้อศอก 11
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก จุดจุสัญสัญาณ 4 : บนปุ่มปุ่กระดูกดูข้อ ข้ พับพัศอกของแขนด้า ด้ นใน การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย หงายแขนข้าง ที่ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเป็นตัว V ข้อศอกทิ่มลงปลายเท้า ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หัน หน้าไปทางศีรษะผู้ถูกนวด ใช้มือคู่ หงาย มือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียด ตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตาม แนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้าง ลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา คว่ำ แขน มือ อยู่ในระดับสายตา ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูก นวดขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของ ผู้ถูกนวด ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขน ที่ทำ การนวดบำ บัด คว่ำ มือ แขนข้าง ที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้ง นวดบำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุด เริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และใช้แขนอีกข้าง ประคองข้อมือผู้ถูกนวด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ความหมาย : บังคับเลือด และความร้อนเข้าข้อศอก ออกนิ้วก้อย รักษา : กระดูกข้อศอกเคลื่อน ช่วยรักษาโรคเกี่ยวกับข้อศอก 12
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก จุดจุสัญสัญาณ 5 : ส่วส่นที่ 1 ใน 3 ของแขนท่อท่นล่าล่ง หรือ รื ล่าล่งข้อ ข้ พับพัแขน 4 นิ้วนิ้มือ มื การนวดท่าท่นอน การนวดท่าท่นั่งนั่ ท่าผู้ถูกนวด : นอนหงาย คว่ำ แขนข้างที่ ต้องการนวดบำ บัด งอแขนเล็กน้อย ท่าผู้นวด : นั่งนั่คุกเข่าไม่ทับส้นเท้า หันหน้า เข้าลำ ตัวผู้ถูกนวด ใช้มือคู่ หงายมือ ใช้มือคู่ หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัด เหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียง ตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ท่าผู้ถูกนวด : นั่งนั่ขัดสมาธิ หรือนั่งนั่ห้อยเท้า กางแขนข้างที่ต้องการนวดบำ บัดออกข้างลำ ตัว งอข้อศอก 90 องศา คว่ำ แขน ท่าผู้นวด : ท่าพรหมสี่หน้า หันหน้าไปทาง เดียวกับผู้ถูกนวด ชันเข่าข้างที่ชิดผู้ถูกนวด ขึ้น ปลายเท้าอยู่ระดับเดียวกับเข่าของผู้นวด ใช้คาบใหญ่ ( 40 - 45 วินาที ) ความหมาย : บังคับเลือด และความร้อนไปข้อมือ ออกหลังมือ รักษา : สันนิบาต ข้อมือตก ช่วยรักษานิ้วชา 13
การนวดจุด จุ สัญ สั ญาณ แขนด้า ด้ นนอก (ท่า ท่ นั่ง นั่ ) ลักลัษณะมือ มื ต่าต่งๆ ที่ใที่ช้ใช้ นการนวด การนวดด้วด้ยมือมืเดี่ยดี่ว ใช้มือเดี่ยวข้างตรงข้ามกับแขนที่ทำ การนวดบำ บัด หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัด เหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัดไล่เรียงตามแนวเส้นตั้งแต่จุดเริ่มต้นถึงจุดสิ้นสุด และ ใช้มืออีกข้างประคองข้อมือผู้ถูกนวด การนวดด้วด้ยมือมืคู่ ใช้มือคู่ หงายมือ แขนข้างที่ทำ การนวดบำ บัดเหยียดตรง ใช้ข้อนิ้วโป้งนวดบำ บัด 14
อ้างอิง 1.) มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์แผนไทยเดิมฯ, โรงเรียนอายุรเวท, ตำ ราหัตถเวชกรรมแผนไทย ( นวดแบบราชสำ นัก ), กรุงเทพมหานคร : บริษัท พิฆเณศ พริ้นท์ติ้ง เซ็ฯเตอร์ จำ กัด, 2548, หน้า 64 2.) อาจารย์ธัญญรัตน์ เทพคำ ปลิว, การนวดพื้นฐานแขนด้านนอก และ สัญญาณ 1-5 แขนด้านนอก ท่านอน, สำ นักวิชาการแพทย์บูรณาการ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง 3.) อาจารย์ธัญญรัตน์ เทพคำ ปลิว, การนวดพื้นฐานแขนด้านนอก และ สัญญาณ 1-5 แขนด้านนอก ท่านั่งนั่, สำ นักวิชาการแพทย์บูรณาการ มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ก