“...ขอให้้ชาวไทยทุุกคน ตั้้�งใจให้้แน่่วแน่่ที่่�จะรัักษาคุุณสมบััติินี้้�ให้้เหนีียวแน่่น และทำำความคิิดจิิตใจให้้แจ่่มใส ด้้วยปััญญาที่่�กระจ่่าง พิิจารณาทุุกสิ่่� งที่่�เกิิดมีีขึ้้�นตามความเป็็นจริิง โดยปราศจากอคติิ ให้้มีีความมุ่่งมั่่�น มีีกำำลัังใจ ในอัันที่่�จะร่่วมกัันปฏิิบััติิสรรพกิิจน้้อยใหญ่่ ในภาระหน้้าที่่�ตามแนวพระบรมราโชบายที่่�พระบาทสมเด็็จพระปรมิินทรมหาภููมิิพลอดุุลยเดชฯ บรมนาถบพิิตร ได้้พระราชทานไว้้ ให้้งานทุุกอย่่างสำำเร็็จผล เป็็นความดีีความเจริิญ ทั้้�งแก่่ตนเอง แก่่ส่่วนรวม และประเทศชาติิ เป็็นการรำำลึึกถึึงพระมหากรุุณาธิิคุุณ...” พระราชดำ รัส พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ ๓๑ ธันวาคม ๒๕๕๙
นายเอนก บัวนาเมือง กรรมการ นายณัฐพงศ์ ศิริชนะ กรรมการและเลขาธิการ ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ รองประธานกรรมการ นายจิรายุ อิศรางกูร ณ อยุธยา กรรมการ นายมนูญ สรรค์คุณากร กรรมการ รศ.สุธรรม อยู่ในธรรม กรรมการและเหรัญญิก นายกฤษฎา บุญราช กรรมการ นายวิรไท สันติประภพ กรรมการ ท่านผู้หญิงบุตรี วีระไวทยะ ประธานกรรมการ คณะกรรมการ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำ ริ 2 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
นายกฤษฎา บุญราช ประธานกรรมการ นายจิรายุ อิศรางกูร ณ อยุธยา รองประธานกรรมการ นายณัฐพงศ์ ศิริชนะ รองประธานกรรมการ ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์ ทีขะระ กรรมการ นายวิรไท สันติประภพ กรรมการ นายบุญชอบ สุทธมนัสวงษ์ กรรมการ ปลัดสำ นักนายกรัฐมนตรี กรรมการ ปลัดกระทรวงมหาดไทย กรรมการ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กรรมการ ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กรรมการ ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กรรมการ ผู้บัญชาการทหารบก กรรมการ เลขาธิการคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการ อันเนื่องมาจากพระราชดำ ริ กรรมการ เลขาธิการสำ นักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ กรรมการ ประธานกรรมการสถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน กรรมการ นายกสมาคมองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่งประเทศไทย กรรมการ นายกสมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย กรรมการ นายกสมาคมองค์การบริหารส่วนตำ บลแห่งประเทศไทย กรรมการ นายกสมาคมกำ นันผู้ใหญ่บ้านแห่งประเทศไทย กรรมการ ผู้อำ นวยการสถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรม ปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำ ริ กรรมการและเลขานุการ คณะกรรมการ สถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำ ริ 3 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
4 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
(ท่านผู้หญิงบุตรี วีระไวทยะ) ประธานกรรมการ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ ในปิีพัุทธิศักิริาช ๒๕๐๖ พัริะบัาทสมเด็จพัริะบัริมชนกิาธิิเบัศริ มหาภููมิพัลอดุลยเดชมหาริาช บัริมนาถบัพัิตั้ริ ทริงเริิ�มตั้้น กิาริพััฒนาแหล่งน�ำเพัื�อพััฒนาคุณภูาพัช่วิตั้ของพัสกินิกิริ จากิอ่างเกิ็บัน�ำเขาเตั้่า จังหวัดปิริะจวบัค่ริ่ขันธิ์ ซึ่่�งตั้่อมาได้เกิิด โคริงกิาริพััฒนาแหล่งน�ำอันเนื�องมาจากิพัริะริาชดำริิ ตั้ามมามากิกิว่า ๒,๔๐๐ โคริงกิาริ ในทุกิภููมิภูาคของปิริะเทศ ๖๐ ปิีของโคริงกิาริพััฒนาแหล่งน�ำอันเนื�องมาจากิพัริะริาชดำริิ ทำให้พัริะปิริ่ชาสามาริถด้านกิาริพััฒนาแหล่งน�ำ เปิ็นท่�ปิริะจักิษ์์แกิ่กิาริริับัริู้ของคนไทยตั้ลอดมา ด้วยหลากิหลายวิธิ่กิาริท่�พัริะริาชทานมาสู่กิาริปิฏิิบััตั้ิ เพัื�อปิริะชาชนในทุกิพัื�นท่� โดยเฉพัาะในชนบัทสามาริถปิริะกิอบัสัมมาช่พั และคุณภูาพัช่วิตั้ท่�ด่ข่�น มูลนิธิิปิิดทองหลังพัริะ สืบัสานแนวพัริะริาชดำริิ ได้น้อมนำแนวพัริะริาชดำริิ มาสู่กิาริปิฏิิบััตั้ิตั้ั�งแตั้่เมื�อ ๑๓ ปิีกิ่อน จนถ่งปิัจจุบััน และได้น้อมนำพัริะปิฐมบัริมริาชโองกิาริของพัริะบัาทสมเด็จพัริะวชิริเกิล้าเจ้าอยู่หัว “เราจะสืบสาน รักษา และ ตอยอด และครองแผนดินโดยธรรม เพื่อประโยชนสุขแหงอาณาราษฎรตลอดไป” มาเปิ็นแนวทางปิฏิิบััตั้ิ โดยเริิ�มตั้้นจากิ กิาริพััฒนาแหล่งน�ำด้วยวิธิ่กิาริตั้่างๆ ท่�เหมาะสมกิับัภููมิสังคม ในแตั้่ละพัื�นท่� เพัริาะ “น้ำคือชีวิต” และเมื�อแหล่งน�ำได้ริับั กิาริพััฒนาแล้วเสริ็จ กิ็เริิ�มดำเนินงานพััฒนากิาริเกิษ์ตั้ริ ส่งเสริิมอาช่พัและกิาริริวมกิลุ่มมากิข่�น โดยกิาริทำงานริ่วมกิับั หน่วยงานพัันธิมิตั้ริ ทั�งภูาคริัฐ ภูาคเอกิชน ภูาคปิริะชาสังคมและสถาบัันกิาริศ่กิษ์า เพัื�อสืบัสานพัริะริาชปิณิธิานในกิาริพััฒนา คุณภูาพัช่วิตั้ของปิริะชาชนและชุมชนให้เจริิญกิ้าวหน้าอย่างมั�นคงและยั�งยืน กิาริดำเนินงานของมูลนิธิิปิิดทองหลังพัริะฯ ปิริากิฏิผลท่�ปิริะจักิษ์์อย่างเปิ็นริูปิธิริริม ตั้ั�งแตั้่กิาริพััฒนาแหล่งน�ำท่�สามาริถ เพัิ�มพัื�นท่�ริับัปิริะโยชน์ได้มากิกิว่า ๕ แสนไริ่ ผู้ริับัปิริะโยชน์มากิกิว่า ๑.๕ แสนคริัวเริือน สริ้างริายได้ภูาคกิาริเกิษ์ตั้ริริวมแล้ว มากิกิว่า ๔.๘ พัันล้านบัาท จากิกิาริม่น�ำเพัื�อกิาริเกิษ์ตั้ริ ทั�งในภูาวะปิกิตั้ิและเมื�อเกิิดความแห้งแล้ง โดยเฉพัาะเมื�อเกิิดสถานกิาริณ์ กิาริแพัริ่ริะบัาดของโควิด-๑๙ ล้วนเปิ็นกิาริดำเนินงานท่�ม่ส่วนช่วยให้ปิริะชาชนม่ขวัญและกิำลังใจท่�จะกิ้าวเดินตั้่อไปิได้ กิาริท่�หน่วยงานตั้่างๆ ท่�ส่งเสริิมและสนับัสนุนกิาริดำเนินงานของมูลนิธิิปิิดทองหลังพัริะฯ มาโดยตั้ลอดนั�น ทำให้เชื�อมั�นว่า ทุกิฝึ่ายจะมุ่งมั�นเดินหน้าริ่วมกิันในกิาริสืบัสานพัริะริาชปิณิธิาน เพัื�อสริ้างปิริะโยชน์สุขให้กิับัปิริะชาชนและความวัฒนาสถาพัริ ของปิริะเทศชาตั้ิสืบัไปิ สาร ประธานกรรมการมูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำาริ 5 ÃÒ§ҹ»ÃШíÒ»‚ òõöõ มููลนิธิิปีิดทองหลังพระ สืืบสืานแนวพระราชดำาริ
6 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
สถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทองหลัังพระ สืบืสานแนวพระราชดำริิ ได้ก่้่อตั้้�งและดำเนิินงานมาเป็็นเวลา ๑๓ ปีีแล้้ว โดยน้้อมนำแนวพระราชดำริิในพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิพิลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตริ มาดำเนิินการพััฒนา เพื่่�อให้ทั้้้ �งส่่วนราชการและประชาชน นำไปขยายผลด้้วยรูปูแบบการพััฒนาที่่�หลากหลาย เหมาะสมกับัภููมิสัิังคมในแต่่ละพื้้�นที่่� ทั้้�งการ พััฒนาแหล่่งน้้ำและอาชีีพ การพััฒนาผลิตภัิ ัณฑ์์เพื่่�อเพิ่่�มมููลค่่า การอนุรัุกัษ์์ป่่าและทรัพัยากรธรรมชาติิ การส่่งเสริิมกระบวนการรวมกลุ่่ม ตามทฤษฎีใหีม่ขั้้่ �นก้้าวหน้้า ฯลฯ ทั้้�งในพื้้�นที่ต้ ่� ้นแบบพื้้�นที่่�ขยายผลและพื้้�นที่่�เพื่่�อความมั่่�นคง รวม ๒๒ จัังหวััด การดำเนิินงานของสถาบัันฯ มีีความก้้าวหน้้ามาโดยลำดับั สามารถสร้้างความอยู่่ดีีมีีสุุขให้กั้บปร ั ะชาชนในโครงการได้ต้ลอดมา การดำเนิินงานของสถาบัันฯ ในปีี ๒๕๖๕ ซึ่่�งประกอบด้้วย การเสริิมสร้้างความเข้้มแข็็งของพื้้�นที่ต้ ่� ้นแบบเดิิมไปสู่่ความยั่่�งยืืน การส่่งเสริิมการประยุกต์ุ์ใช้้แนวพระราชดำริิในพื้้�นที่ที่ ่� มีีปั่� ัญหาความมั่่�นคง และการสนับัสนุุนการขับัเคลื่่�อนและขยายผลการพััฒนา ตามแนวพระราชดำริิ สามารถบรรลุุผลตามเป้้าหมายแผนปฏิิบััติิการและเกณฑ์์ตััวชี้้�วััดทั้้�ง ๑๓ ตััวชี้้�วััด เช่่น ทำให้้ร้้อยละ ๘๐ ของประชาชนในโครงการ มีีรายได้พ้้ ้นเส้้นความยากจนระดับปร ัะเทศ มีีครััวเรืือนเข้้าร่่วมโครงการเพิ่่�มขึ้้�น ๔๐๔ ครััวเรืือน จาก ๔,๖๒๕ ครััวเรืือน เป็็น ๕,๐๒๙ ครััวเรืือน เป็็นต้้น นอกจากนี้้� ปิิดทองหลัังพระฯ ยัังบููรณาการการทำงานร่่วมกัับหน่่วยงานทั้้�งภาครััฐ เอกชนและสถาบัันการศึึกษา รวม ๕๗๓ หน่่วยงาน เพื่่�อส่่งเสริิมและสนับัสนุุนให้ชุุ้มชนในพื้้�นที่ต้ ่� ้นแบบ สามารถพััฒนาคุุณภาพชีีวิติให้มีี้ความสุุขบนพื้้�นฐานทางสายกลาง และความไม่่ประมาทตามหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง และการนำทฤษฎีีใหม่่มาประยุุกต์์ช่่วยเหลืือเกษตรกรให้้สามารถ ตอบรับัความเสี่่�ยงสำคััญ ทั้้�งความเสี่่�ยงด้้านราคาสิินค้้าเกษตร การพึ่่�งพาปััจจััยการผลิติจากต่่างประเทศ ความเสี่่�ยงด้้านแผนการผลิติ ความเสี่่�ยงด้้านน้้ำและภััยธรรมชาติอื่่ิ�นๆ ในปััจจุุบััน การพััฒนาตามทฤษฎีใหีม่่ของปิิดทองหลัังพระฯ ได้ก้้้าวผ่่านจากขั้้�นที่่� ๑ ครััวเรืือนพึ่่�งตนเอง และขั้้�นที่่� ๒ ชุุมชนรวมกลุ่่ม พึ่่�งตนเองได้้ มาสู่่ขั้้�นที่่� ๓ คืือ การเชื่่�อมโยงสู่่ภายนอก ทั้้�งด้้านเทคโนโลยีี องค์์ความรู้้และเงิินทุุน เพื่่�อพััฒนาชุุมชนให้้สามารถพึ่่�งพาตนเอง ยั่่�งยืืน และขยายผล เป็็นเครืือข่่ายสัังคมใหญ่ที่่ ่�เข้้มแข็็ง ในรูปูแบบชุุมชน-องค์กร์-ธุรุกิิจ แบ่่งปัันช่่วยเหลืือกััน มีีการเชื่่�อมโยง ถ่่ายทอด ภููมิปัิัญญา เงิินทุุนและเทคโนโลยีี เพื่่�อสร้้างแบรนด์์และเพิ่่�มมููลค่่าผลิตภัิ ัณฑ์์ รวมทั้้�งการอยู่่ร่่วมกัันอย่่างยั่่�งยืืน ในปีที่ผ่ ่� ่านมา สถาบัันฯ ได้้ริิเริ่่�มโครงการใหม่่ คืือ โครงการต้้นแบบปลูกขู้้าวโพดอาหารสัตว์ั ์หลัังฤดููทำนาในพื้้�นที่่� ๓ จัังหวััด คืือ อุุดรธานีี ขอนแก่่นและกาฬสิินธุ์์ เพื่่�อเป็็นการสร้้างโอกาสเพิ่่�มรายได้้ให้กั้บัเกษตรกรในยุุควิกิฤตเศรษฐกิิจ และส่่งเสริิมให้้เกษตรกรได้รั้บั ความรู้้ด้้านเทคโนโลยีีการผลิติแบบใหม่ที่่ทั ่� ันสมััย ได้้ผลผลิติเพิ่่�มขึ้้�นในเชิิงปริิมาณและคุุณภาพไปพร้้อมกััน ตอบสนองกลไกของตลาด ในภาวะวิกิฤตการณ์์ขาดแคลนวัตถุัดิุบิในการผลิติอาหารเลี้้�ยงสัตว์ัที่์สื ่� บืเนื่่�องมาจากปััญหาความขััดแย้้งภายนอกประเทศ ซึ่่�งผลการ ดำเนิินงานบรรลุุเป้้าประสงค์์และเป้้าหมายเป็็นอย่่างดีี ปีี ๒๕๖๖ เป็็นปีีเริ่่�มต้้นของแผนปฏิิบััติกิารระยะที่่� ๔ ซึ่่�งจะเป็็นช่่วงเวลาสำคััญในการทำงานของสถาบัันฯ ที่่�จะขยายผล ต่่อยอด และสืบืสานพระราชดำริิของพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิพิลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตริ และพระบรม วงศานุุวงศ์ทุ์กพรุะองค์์ ในการพััฒนาพื้้�นที่่� ต่่อยอดขยายผล ยกระดับัผลิตภัิ ัณฑ์์ของชุุมชนฯ ให้มีี้ความก้้าวหน้้าทัันสมััยและก้้าวทััน การเปลี่่�ยนแปลงของตลาดและสัังคมต่่อไป สาร ประธานกรรมการสถาบันส่งเสริมและพัฒนากิจกรรมปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ (นายกฤษฎา บุุญราช) ประธานกรรมการ สถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทองหลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำริิ 7 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
8 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
คณะรััฐมนตรีีมีีมติิในการประชุุมเมื่่�อวัันที่่� ๒๔ พฤศจิิกายน ๒๕๕๒ เห็็นชอบให้้สำนัักงานปลััดสำนัักนายกรััฐมนตรีีเป็็น หน่่วยงานรัับผิิดชอบจััดตั้้�งมููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำริิ และสถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทอง หลัังพระ สืบืสานแนวพระราชดำริิ เพื่่�อเป็็นหน่่วยงานที่่�เป็็นกลไกของรััฐ รับผิั ิดชอบการจััดการความรู้้และการส่่งเสริิมการพััฒนา ตามแนวพระราชดำริิอย่่างเป็็นระบบกว้้างขวางจวบจนปััจจุุบััน เป็็นแนวทางการพััฒนาหลักัของประเทศ ตามนโยบายของรััฐบาล สำนัักงานปลััดสำนัักนายกรััฐมนตรีี ได้้รัับทราบถึึงผลการดำเนิินงานของมููลนิิธิิฯ และสถาบัันฯ สามารถดำเนิินงานตาม ภารกิิจได้้บรรลุุวััตถุุประสงค์์ เป้้าหมาย และตััวชี้้�วััดผลสััมฤทธิ์์�ได้้อย่่างครบถ้้วน ที่่�สำคััญยิ่่�งกว่่านั้้�น คืือ การที่ ่� มููลนิิธิิฯ และ สถาบัันฯ สามารถดำเนิินงานตามพัันธกิิจในการสืืบสาน รัักษา ต่่อยอด และขยายผลการพััฒนาตามแนวพระราชดำริิออกไปได้้ อย่่างกว้้างขวางเป็็นที่ ่�ประจัักษ์์ การดำเนิินงานของมููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระฯ และสถาบัันฯ มีีรููปธรรมความสำเร็็จที่่�เห็็นได้้อย่่างชััดเจนในเชิิงตััวเลข จากรายได้้ของประชาชนที่่�เกิิดขึ้้�น ซึ่่�งเมื่่�อเปรีียบเทีียบงบประมาณลงทุุนจากเงิินสะสมของมููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระฯ สามารถ สร้้างรายได้้ให้้กัับประชาชนในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบได้้อย่่างคุ้้มค่่า ทำให้้ประชาชนที่่�เข้้าร่่วมโครงการมีีสััมมาชีีพ มีีคุุณภาพชีีวิิตและ สถานะทางเศรษฐกิิจที่ ่�ดีีขึ้้�น จากรายได้้ที่ ่�มั่่�นคง ชุุมชนมีีความสามััคคีีร่่วมมืือร่่วมใจและอยู่่ร่่วมกัันอย่่างสงบสุุข สัังคม มีีความเอื้้�ออาทรกััน ซึ่่�งจะนำไปสู่่ความมั่่�งคั่่�งและมั่่�นคงของประเทศ จึึงถืือว่่าการดำเนิินงานของมููลนิิธิิฯ และสถาบัันฯ ประสบ ความสำเร็็จในทุุกมิิติิ ทั้้�งการพััฒนาคน เทคโนโลยีี องค์์ความรู้้ ไปจนถึึงเศรษฐกิิจและสัังคม ซึ่่�งสอดคล้้องกัับนโยบายของรััฐบาล และเป็็นต้้นแบบที่่�หน่่วยงานต่่างๆ จะสามารถนำไปปรัับใช้้ในการทำงานให้้มีีประสิิทธิิผลมากขึ้้�น สำนัักงานปลััดสำนัักนายกรััฐมนตรีีขอแสดงความชื่่�นชมการดำเนิินงานของมููลนิิธิิฯ และผู้้มีีส่่วนเกี่่�ยวข้้องทุุกภาคส่่วน ในการบููรณาการร่่วมกัันสนัับสนุุนและส่่งเสริิมการปฏิิบััติิ พร้้อมนี้้� สำนัักงานปลััดสำนัักนายกรััฐมนตรีีขอแสดงเจตจำนงใน การสนัับสนุุนการขัับเคลื่่�อนการพััฒนาประเทศตามหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ร่่วมกัับมููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระ สืืบสาน แนวพระราชดำริิ และสถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทองหลัังพระ สืบืสานแนวพระราชดำริิ ในทุกมิุติิ เพื่่�อพััฒนาคุุณภาพ ชีีวิิตและความเป็็นอยู่่ของประชาชนได้้อย่่างยั่่�งยืืน เพื่่�อประโยชน์์ในการพััฒนาประเทศชาติิให้้เจริิญก้้าวหน้้าอย่่างยั่่�งยืืนสืืบไป (นายธีีระพงษ์์ วงศ์์ศิิวะวิิลาส) ปลััดสำนัักนายกรััฐมนตรีี สาร ปลัดสำ นักนายกรัฐมนตรี 9 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
๑๓ ปีีปิิดทองหลัังพระฯ ๑๑-๒๒ ผลการดำำเนิินงานปีี ๒๕๖๕ ๒๓-๓๘ ก้้าวสำำคััญของชุุมชน ๓๙-๔๔ ธรรมาภิิบาลในองค์์กร ๔๕ ผลการใช้้จ่่ายงบประมาณ ปีี ๒๕๖๕ ๔๖ แผนระยะต่่อไป ๔๗-๕๒ งบการเงิิน ๕๓-๗๒ สารบัญ 10 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
จััดตั้้�งขึ้้�นโดยมติิคณะรััฐมนตรีี เมื่่�อวัันที่่� ๒๔ พฤศจิิกายน พ.ศ. ๒๕๕๒ เพื่่�อรัับผิิดชอบพัันธกิิจ “การจััดการความรู้้และการส่่งเสริิมการพััฒนาตามแนวพระราชดำริิอย่่างเป็็นระบบกว้้างขวาง จนกระทั่่ง เป็็นแนวทางการพััฒนาหลัักของประเทศ” ด้้วยการสนัับสนุุน ส่่งเสริิมและให้้ความช่่วยเหลืือในการแก้้ไขปััญหาและพััฒนาแก่่องค์์กรชุุมชน ภาคประชาสัังคม องค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น องค์์กรภาครััฐ องค์์กรทางสัังคม สถาบัันวิิชาการ ภาคธุุรกิิจ ในการดำเนิินงานที่่�สอดคล้้องกัับมิิติิการพััฒนาตามแนวพระราชดำริิ เพื่่�อให้้ประชาชน มีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่ที่่�ดีีขึ้้�น สนับัสนุุนการจััดการความรู้้ตามแนวพระราชดำริิ ให้้เกิิดคลัังความรู้้การยกระดับัความรู้้การต่่อยอด ชุุดความรู้้ใหม่่ และขยายผลเชื่่�อมโยงสู่่การนำไปปฏิิบััติิอย่่างกว้้างขวาง ส่่งเสริิมให้้เกิิดการบููรณาการกัับแผนชุุมชน แผนองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น แผนพััฒนาจัังหวััด แผนหน่่วยงานภาครััฐที่่�เกี่่�ยวข้้องและนโยบายรััฐบาล สนับัสนุุน ส่่งเสริิม แนะนำและช่่วยเหลืือทุกุองค์กร์ ให้้น้้อมนำแนวพระราชดำริิไปปรัับใช้้ให้้เกิิดประโยชน์์ และเป็็นแนวทางหลัักในการพััฒนาทุุกระดัับ ของประเทศ มููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำ ำ ริิ 12 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
ยะลา ปััตตานีี นราธิิวาส น่่าน อุุดรธานีี เพชรบุุรีี อุุทััยธานีี ขอนแก่่น กาฬสิินธุ์์ เชีียงราย พะเยา แม่่ฮ่่องสอน เชีียงใหม่่ นครราชสีีมา บุุรีีรััมย์์ มหาสารคาม ยโสธร ร้้อยเอ็็ด ศรีีสะเกษ สุุริินทร์์ อำำนาจเจริิญ อุุบลราชธานีี พื้้�นที่่�ดำ ำ เนิินการ ๒๒ จัังหวััด พื้้�นที่่�ต้้นแบบ ๙ จัังหวััด น่่าน อุุดรธานีี เพชรบุุรีี อุุทััยธานีี กาฬสิินธุ์์ ขอนแก่่น ยะลา นราธิิวาส ปััตตานีี พื้้�นที่่�ที่่�มีีปััญหาความมั่่�นคง ๗ จัังหวััด เชีียงใหม่่ เชีียงราย พะเยา แม่่ฮ่่องสอน ยะลา นราธิิวาส ปััตตานีี พื้้�นที่่� เสี่่�ยงภััยแล้้งซ้ำำ� ซาก ในลุ่่มน้ำำ � มููล ๙ จัังหวััด นครราชสีีมา บุุรีีรััมย์์ มหาสารคาม ยโสธร ร้้อยเอ็็ด ศรีีสะเกษ สุุริินทร์์ อำนาจเจริิญ อุุบลราชธานีี ๑๓ ปีี ปิิดทองหลัังพระฯ 13 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
ผู้้รัับประโยชน์์ พื้้�นที่่�รัับประโยชน์์ ๕๓๒,๐๘๔ ไร่่ พื้้�นที่่�ดำำเนิินการ พื้้�นที่่ต้้นแบบ ๙ จัังหวััด� (น่่าน อุุดรธานีี เพชรบุุรีี อุุทััยธานีี กาฬสิินธุ์์ ขอนแก่่น ยะลา นราธิิวาส ปััตตานีี) ๘๒ หมู่่บ้้าน ๑๘ ตำบล ๑๕ อำเภอ พื้้�นที่่ที่่�มี�ปััญหาค ีวามมั่่�นคง ๗ จัังหวััด (เชีียงใหม่่ เชีียงราย พะเยา แม่่ฮ่่องสอน) ๑๔๑ หมู่่บ้้าน ๓๓ ตำบล ๑๙ อำเภอ (ยะลา นราธิิวาส ปััตตานีี) ๔๗ ตำบล ๑๘ อำเภอ พื้้นที่่�เสี่่� ยงภััยแล้้งซ้ำำ �ซากในลุ่มน้ำ่� มู ำ ลู ๙ จัังหวััด (นครราชสีีมา บุรีุรัีัมย์์ มหาสารคาม ยโสธร ร้้อยเอ็็ด ศรีีสะเกษ สุุริินทร์์ อำนาจเจริิญ อุุบลราชธานีี) ๑๐๘ หมู่่บ้้าน ๖๕ ตำบล ๔๘ อำเภอ ๑๕๑,๗๔๓ ครััวเรืือน รายได้ภ้าคการเกษตรที่่เ�กิิดขึ้้นใน�พื้้�นที่่� คิิดเป็็นสััดส่่วนรายได้้จากการลงทุุน การรวมกลุ่่ม ๒๑ กลุ่่ม/กองทุุน ๒๔ วิิสาหกิิจชุุมชน ๑ สหกรณ์์ ๑ ห้้างหุ้้นส่่วนจำกััด ๕ องค์์กรผู้้ใช้้น้้ำ ๔,๘๔๔,๖๒๖,๙๖๖ บาท ๑,๓๔๑,๕๒๖,๘๗๗ บาท เท่่ากัับ ๓.๖๑ เท่่า 14 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
มููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำริิ เริ่่�มต้้นการพััฒนาที่น้ ่� ้อมนำแนวพระราชดำริิมาประยุกต์ุ์ใช้้ ในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบจัังหวััดน่่าน เมื่่�อปีี ๒๕๕๒ เป็็นพื้้�นที่่�แรก ในเวลาต่่อมา มีีการขยายการดำเนิินงานไปยัังจัังหวััด อุุดรธานีี เพชรบุุรีีอุุทััยธานีีกาฬสิินธุ์์ ขอนแก่่น และ สามจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ (ยะลา นราธิิวาส ปััตตานีี) สร้้างพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบปิิดทองหลัังพระฯ รวม ๘๒ หมู่่บ้้าน ๑๘ ตำบล ๑๕ อำเภอ ใน ๙ จัังหวััด 15 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
๒๕๕๒ ๒๕๕๓ ๒๕๕๔ ๒๕๕๕ ๒๕๕๖ ๒๕๕๗ ๒๕๕๘ ๒๕๕๙ พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดน่่าน ๒๐ หมู่่�บ้้าน อ.ท่่าวัังผา อ.สองแคว อ.เฉลิิมพระเกีียรติิ พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดขอนแก่่น ๑๐ หมู่่�บ้้าน อ.อุุบลรััตน์์ พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดชายแดน ภาคใต้้ ๖ หมู่่�บ้้าน ๖ อำำเภอ พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดเพชรบุุรีี ๒ หมู่่�บ้้าน อ.แก่่งกระจาน พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดอุุทััยธานีี ๔ หมู่่�บ้้าน อ.บ้้านไร่่ พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดกาฬสิินธุ์์� ๓๘ หมู่่�บ้้าน อ.ร่่องคำำ อ.กมลาไสย พื้้�นที่่�ต้้นแบบ จัังหวััดอุุดรธานีี ๒ หมู่่�บ้้าน อ.หนองวััวซอ 16 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
(ปีี ๒๕๕๒-ปััจจุุบััน) (ปีี ๒๕๖๑-ปััจจุุบััน) (ปีี ๒๕๖๓-๒๕๖๔) (ปีี ๒๕๖๕-ปััจจุุบััน) พื้้�นที่่�ต้้นแบบปิิดทองหลัังพระฯ ๙ จัังหวััด พื้้�นที่�ขยายผลใน ่มิิติิความมั่่� นคง ๗ จัังหวััด โครงการบรรเทาผลกระทบจากโควิิด-๑๙ พื้้�นที่่� เสี่่�ยงภััยแล้้งซ้ำำ� ซากลุ่่มน้ำำ � มููล ๙ จัังหวััด ในปีี ๒๕๖๑ ปิิดทองหลัังพระฯ มีีการขยายผลการ ดำเนิินงานไปยัังพื้้�นที่ ่� ที่ ่�มีีปััญหาความมั่่�นคงใน ๔ จัังหวััด ชายแดนภาคเหนืือ คืือ เชีียงใหม่่ เชีียงราย พะเยา และ แม่่ฮ่่องสอน (๑๔๑ หมู่่บ้้าน ๓๓ ตำบล ๑๙ อำเภอ) และ สามจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ ยะลา ปััตตานีี และนราธิิวาส (๔๗ ตำบล ๑๘ อำเภอ) เมื่่�อเกิิดสถานการณ์ก์ารแพร่ร่ะบาดของโรคติิดเชื้้�อไวรััส โคโรนา หรืือ โควิิด-๑๙ ปิิดทองหลัังพระฯ ได้้จััดทำ “โครงการพััฒนาเศรษฐกิิจและสัังคมฐานรากเพื่่อบรรเทา ผลกระทบ COVID-๑๙” ขึ้้�น ๒ ระยะ ในปีี ๒๕๖๒ และ ปีี ๒๕๖๓ เพื่่�อแก้้ไขปััญหาโครงสร้้างพื้้�นฐานด้้านน้้ำ ให้ชุุ้มชน ในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบ ๙ จัังหวััดที่ ่�ประสบปััญหาภััยแล้้งและ ได้้รัับผลกระทบจากภาวะเศรษฐกิิจตกต่่ำ มีีรายได้้จากการ ประกอบอาชีีพเกษตรหลัังมีีน้้ำ และบรรเทาความเดืือดร้้อน ให้กั้ บผู้้ว่ ั ่างงานจากสถานการณ์์โควิิดให้มีีร้ ายได้้ โดยบูรูณาการ ทำงาน ๔ ประสาน ร่่วมกับรัาชการ ภาคเอกชนและประชาชน ในปีี ๒๕๖๕ ปิิดทองหลัังพระฯ ได้้นำความรู้้ประสบการณ์์ และผลสััมฤทธิ์์�ของการทำงานที่ ่� ผ่่านมา ขยายการดำเนิินงาน ไปสู่่พื้้�นที่่�แล้้งซ้้ำซาก ๖๕ ตำบล ๔๘ อำเภอ ใน ๙ จัังหวััด ลุ่่มน้้ำมููล (นครราชสีีมา บุุรีีรััมย์์ มหาสารคาม ยโสธร ร้้อยเอ็็ด ศรีีสะเกษ สุุริินทร์์ อำนาจเจริิญ และอุุบลราชธานีี) 17 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
18 ทำให้้เมื่่�อสิ้้�นสุุดแผนปฏิิบััติิการด้้านบููรณาการขัับเคลื่่�อน การพััฒนาตามปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ระยะที่่� ๓ ในปีี ๒๕๖๕ การดำเนิินงานพััฒนามาเป็็นเวลา ๑๓ ปีีของปิิดทอง หลัังพระฯ ได้้สร้้างผลและประโยชน์์กัับชุุมชนและประเทศชาติิ ในทุุกมิิติิ ทั้้�งการพััฒนาปััจจััยการผลิิตพื้้�นฐานที่่�จำเป็็น ทั้้�งน้้ำ ดิิน และป่่า การพััฒนาอาชีีพด้้านเกษตร หััตถกรรม การท่่องเที่่�ยว การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์และบรรจุุภััณฑ์์ให้้ปลอดภััยและมีีคุุณภาพ สอดคล้้องกัับความต้้องการของตลาด การพััฒนาตลาดและ ช่่องทางจำหน่่าย การพััฒนาคนและการส่่งเสริิมการรวมกลุ่่ม เพื่่�อสร้้างความเข้้มแข็็ง ยั่่�งยืืนให้้กัับชุุมชน รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
19 ผลการดำ ำ เนิินงาน การพััฒนาแหล่่งน้ำำ � พื้้�นที่่�รัับประโยชน์์จากน้ำำ � ๕๓๒,๐๘๔ ไร่่ ครััวเรืือนได้้ประโยชน์์ ๑๕๑,๗๔๓ครััวเรืือน การพััฒนาปััจจััยพื้้�นฐานการผลิิต ๑ ๒ ๓ ๔ ดิิน เมล็็ดพัันธุ์์� ปัจั จััย การผลิตอื่่ ิน�ๆ น้ำ ำ � รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
20 การเกษตร (ข้้าว มะนาว ทุุเรีียน มะพร้้าว กาแฟ พืืชสวนครััว กล้้วย แพะ ไก่่ ฯลฯ) รายได้้ภาคการเกษตร รวม ๔,๘๔๔.๖๓ล้้านบาท เทีียบเงิินลงทุุนกัับผลตอบแทน ๑ บาท : ๓.๖๑ บาท การแปรรููปผลผลิิต (ชาดอกกาแฟ แยมมะนาว ซอสมะแขว่่น เมล็็ดกาแฟคั่่ว เจลลี่่มะพร้้าวน้้ำหอม ฯลฯ) การท่่องเที่่�ยว หััตถกรรม การส่่งเสริิมอาชีีพ สิินค้้าได้้รัับมาตรฐาน GAP, GMP, GFM, มาตรฐานสาธารณสุุข สบ.๑ มีีระบบสารสนเทศกลาง เพื่่อวางแผนบริิหารจััดการและติิดตาม ประเมิินผล ด้้วยโปรแกรมการจััดเก็็บ ข้้อมููลเศรษฐกิิจ สัังคม ในรููปแบบ Mobile Application และ Web page มีีฐานข้้อมููลกลางเพื่่�อ การบริิหารการพััฒนา จากการสำรวจข้้อมููลเศรษฐกิิจ สัังคม ในพื้้นที่่ต้้นแบบทั้้ง ๙ จัังหวััด ๘๒ หมู่่บ้้าน และหมู่่บ้้านขยายผลการพััฒนา ภายใต้้โครงการฝ่่าวิิกฤตด้้วยเศรษฐกิิจฐานราก ในพื้้นที่่ ๙ จัังหวััด ระบบน้ำำ � หยด ระบบสููบน้ำำ � พลัังงานแสงอาทิิตย์์ ระบบ Micro grid อากาศยานไร้้คนขัับ (โดรน) การส่่งเสริิมและพััฒนาเทคโนโลยีีการผลิิต รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
๑๑๒,๙๓๙ ไร่่ (จัังหวััดน่่าน เพชรบุุรีี อุุทััยธานีี) อบรม/ฝึึกปฏิิบััติิจริิง ๑๘,๕๐๒ คน หลัักสููตรความรู้้๑๕ หลัักสููตร การส่่งเสริิมความรู้้และฝึึกอบรม ๑ ห้้างหุ้้นส่่วนจำกััด ๒๑ กลุ่่ม/กองทุุน ๒๔ วิิสาหกิิจชุุมชน ๑ สหกรณ์์ ๕ องค์์กรผู้้ใช้้น้้ำ การส่่งเสริิมการรวมกลุ่่ม เพิ่่�มพื้้�นที่่�ป่่า ๒๘๔ หน่่วยงาน เกิิดครููภููมิิปััญญา ๑๔๐ คน 21 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
๕๗๓ ๒๓ ๑๒ ๑๓ หน่่วยงานราชการ (๗ กระทรวง) (ระดัับตำบลขึ้้นไป) สถาบันกาั รศึึกษา ภาคเอกชน องค์์กรเครืือข่่าย และมููลนิิธิิ การบููรณาการการทำำงาน ๖๒๑ หน่่วยงาน 22 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
แผนปฏิิบััติิการมููลนิิธิิฯ ๔ ระยะ ปีี ๒๕๕๔ - ปีี ๒๕๕๘ แผนปฏิิบััติิการฯ ระยะที่่�๑ ปีี ๒๕๕๙ - ปีี ๒๕๖๓ แผนปฏิิบััติิการฯ ระยะที่่�๒ ปีี ๒๕๖๔ - ปีี ๒๕๖๕ แผนปฏิิบััติิการฯ ระยะที่่�๓ ปีี ๒๕๖๖ - ปีี ๒๕๗๐ แผนปฏิิบััติิการฯ ระยะที่่�๔ 24 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ แผนปฏิิบััติิการ ระยะที่่�๑ แผนปฏิิบััติิการ ระยะที่่�๒ ๒๕๕๔ ๒๕๕๕ ๒๕๕๖ ๒๕๕๗ ๒๕๕๘ ๒๕๕๙ ๒๕๖๐ ๒๕๖๑ ๒๕๖๒ ๒๕๖๓
ปีี ๒๕๖๕ เป็็นปีีที่่� ๒ และปีีสิ้้�นสุุดแผนปฏิิบััติิการด้้านบููรณาการการขัับเคลื่่�อนการพััฒนาตามปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ระยะที่่� ๓ (ปีี ๒๕๖๔-๒๕๖๕) ซึ่่�งสถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทองหลัังพระฯ ได้้กำหนดแนวทางการพััฒนาไว้้เป็็น ๓ แนวทาง และมีีตััวชี้้�วััดผลการปฏิิบััติิงาน รวม ๑๓ ตััวชี้้�วััด ผลการดำเนิินงานบรรลุุเป้้าหมายตััวชี้้�วััดผลสััมฤทธิ์์�ได้้ทั้้�งหมด 25 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ แผนปฏิิบััติิการ ระยะที่่�๓ แผนปฏิิบััติิการ ระยะที่่�๔ ๒๕๖๔ ๒๕๖๕ ๒๕๖๖ ๒๕๖๗ ๒๕๖๘ ๒๕๖๙ ๒๕๗๐
๑. การเสริิมสร้้างความเข้้มแข็็งของพื้้�นที่่ต้�้นแบบเดิิมให้้ไปสู่่ความยั่่ง�ยืืน สามารถรองรัับสถานการณ์์ภายนอกที่่เป�ลี่่ยนแปลง� ร้้อยละ ๘๐ ของครััวเรืือนที่่�เข้้าร่่วมโครงการ มีีรายได้้ไม่ต่่ ่ ำกว่่าเส้้นความยากจนระดับปร ั ะเทศ (ที่่� ๑๐๒,๗๖๓ บาทต่่อครััวเรืือน) มีีผลิิตภััณฑ์์ที่่�สร้้างมููลค่่าให้้พื้้�นที่ ่� ต้้นแบบ ๕ ผลิิตภััณฑ์์ กลุ่่มการผลิิตหรืือกองทุุนที่ ่� ชุุมชนบริิหารจััดการเองได้้ ทุุกกลุ่่มได้้รัับมาตรฐานจากหน่่วยงาน มีีพื้้�นที่ ่�ป่่าได้้รัับการดููแลรัักษาและอนุุรัักษ์์ในพื้้�นที่่�โครงการที่่�ได้้รัับอนุุญาต ร้้อยละ ๕๕ ของพื้้�นที่่�โครงการ หมู่่บ้้านต้้นแบบมีีแผนพััฒนาชนบทเชิิงพื้้�นที่่� ๑๐ หมู่่บ้้าน ๒. การส่่งเสริิมการประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำริำ ิในพื้้�นที่่ที่่�มี�ปัี ัญหาความมั่่นคง� ร้้อยละ ๘๐ เกษตรกรมีีความรู้้ในการปลููกไม้้ผลครบวงจร ตั้้�งแต่่การปลููก ดููแลรัักษา จนถึึงการเก็็บเกี่่�ยวและจำหน่่าย จำนวนครููภููมิิปััญญาที่่�สามารถถ่่ายทอดความรู้้การผลิิตไปสู่่การขยายผลได้้ ไม่่น้้อยกว่่า ๕๐ คน เกิิดการรวมกลุ่่มการผลิิตไม้้ผลคุุณภาพ บริิหารจััดการตั้้�งแต่่การผลิิต แหล่่งรวบรวมและกระจายผลผลิิต และตลาด มีีแผนความร่่วมมืือระหว่่างสถาบัันฯ และองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น ตอบสนองปััญหาพื้้�นฐานหมู่่บ้้าน ๓๓ โครงการ หมู่่บ้้านแผนพััฒนาชนบทเชิิงพื้้�นที่่� (พชร.) มีีน้้ำอุุปโภคบริิโภคทุุกครััวเรืือน และมีีน้้ำเกษตรเพีียงพอตลอดทั้้�งปีี ร้้อยละ ๒๐ ของพื้้�นที่่�เกษตรทั้้�งหมด ๓. การสนัับสนุุนการขัับเคลื่่อนและ�ขยายผลการพััฒนาตามแนวพระราชดำริำ ิ ให้้สอดคล้้องกัับภูมิูสัิ ังคมและสภาพแวดล้้อม มีีระบบสารสนเทศกลางเพื่่�อการวางแผน บริิการจััดการ และติิดตามประเมิินผล มีีหลัักสููตรฝึึกอบรมทั้้�งด้้านการปฏิิบััติิและด้้านบริิหาร วิิทยากร และมีีการจััดการอบรม นัักพััฒนาชนบท ตามแนวพระราชดำริิ ทั้้�งระบบออนไลน์์และออฟไลน์์ มีีเครืือข่่ายวิิทยากรที่่�มาจากแต่่ละหน่่วยงาน ผลการดำำเนิินงานตามตััวชี้้�วััด 26 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
ผลการดำำเนิินงานในปีี ๒๕๖๕ บรรลุุ ผลสำำเร็็จของแต่่ละแนวทางการ พััฒนา สรุุปดัังนี้้� ๑. การเสริิมสร้้างความเข้้มแข็็งของ พื้้�นที่่ต้�้นแบบให้้ไปสู่่ความยั่่ง�ยืืน สามารถ รองรัับสถานการณ์์ภายนอกที่่เป�ลี่่ยนแปลง� การดำเนิินงานใน ๘๒ หมู่่บ้้าน ๑๗ ตำบล ๑๕ อำเภอ ๙ จัังหวััด ต้้นแบบ มีีรููปแบบการดำเนิินงานการพััฒนาเชิิงพื้้�นที่่� ๓ รููปแบบ คืือ การอนุุรัักษ์์ป่่าและพััฒนาอาชีีพ การบริิหารจััดการน้้ำและพััฒนาอาชีีพ การแก้้ปััญหาความมั่่�นคงในสัังคมพหุุวััฒนธรรม การอนุุรัักษ์์ป่่า พััฒนาอาชีีพ การบริิหารจััดการน้ำำ �พััฒนาอาชีีพ ๒ หมู่่บ้้าน ๑๘๘ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ เพชรบุ ุ รีี ๔ หมู่่บ้้าน ๔๖๒ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ อุ ุ ทััยธานีี ๒๐ หมู่่บ้้าน ๑,๗๓๕ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ น่่าน ๒ หมู่่บ้้าน ๑๙๒ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ อุุดรธานีี ๓๗ หมู่่บ้้าน ๙๖๗ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ กาฬสิินธุ์์� ๑๐ หมู่่บ้้าน ๖๒๕ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ ขอนแก่่น 27 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
นอกจากแบบแผนการพััฒนาทั้้�ง ๓ รููปแบบนี้้�แล้้ว ปิิดทองหลัังพระฯ ยัังดำเนิินการควบคู่่ไปกัับการเสริิมประสิิทธิิภาพการรวมกลุ่่มให้้ประชาชน สามารถบริิหารจััดการอย่่างมีีส่่วนร่่วม การเชื่่�อมโยงแผนพััฒนาหมู่่บ้้าน ต้้นแบบสู่่แผนงานและงบประมาณของส่่วนราชการและองค์์กรปกครอง ส่่วนท้้องถิ่่�น รวมทั้้�งการเชื่่�อมโยงองค์์ความรู้้ นวัตกรรัม จากสถาบัันการศึึกษา ภาคเอกชน มาปรัับใช้้กัับการพััฒนาเพื่่�อสร้้างมููลค่่าเพิ่่�มสิินค้้าเกษตร ส่่งผลให้้ประชาชนที่่�อาศััยอยู่่ในพื้้�นที่่� ๖,๓๓๑ ครััวเรืือน ใน ๙ จัังหวััด ได้รั้บปร ั ะโยชน์ทั้้ ์ �งทางตรงและทางอ้้อมจากการประยุกต์ุ์ใช้้แนวพระราชดำริิ สู่่การพััฒนาเชิิงพื้้�นที่ ่� ที่่�แก้้ไขปััญหาได้้ตรงกัับสภาพภููมิิสัังคมและความ ต้้องการที่่�แท้้จริิง ครััวเรืือนที่่�เข้้าร่่วมกิิจกรรม ๕,๐๒๙ ครััวเรืือน มีีรายได้้จากการบริิโภค การจำหน่่ายสิินค้้าเกษตร และรายได้้จากการจััดการปััจจััยการผลิิต และจำหน่่ายสิินค้้าในรููปแบบการรวมกลุ่่ม คิิดเป็็นมููลค่่าทางเศรษฐกิิจ รวม ๑๔๓,๒๘๘,๓๕๕ บาท ๑ หมู่่บ้้าน ๙๕ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ ยะลา ๒ หมู่่บ้้าน ๒๖๒ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ นราธิิวาส ๓ หมู่่บ้้าน ๕๐๓ ครััวเรืือนรัับประโยชน์์ ปััตตานีี การแก้้ปััญหาความมั่่�นคงในสัังคมพหุุวััฒนธรรม 28 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
รวมรายได้้ ภาคการเกษตร ๑๐๘,๙๐๖,๒๙๖ บาท รายได้้ภาคการเกษตรและอื่่�นๆ การส่่งเสริิมเกษตร/ พืืชทางเลืือก ๙๗,๒๖๖,๓๒๒ บาท การส่่งเสริิม หััตถกรรม ๒๑,๒๖๖ บาท การส่่งเสริิมปศุุสััตว์์ ประมง ๙,๔๑๕,๐๔๐ บาท การส่่งเสริิม ธุุรกิิจชุุมชน ๑,๘๗๑,๕๙๘ บาท การส่่งเสริิม การท่่องเที่่�ยวชุุมชน ๓๓๒,๐๗๐ บาท 29 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
30 นอกจากผลทางเศรษฐกิิจที่ ่�ประชาชนได้้รัับประโยชน์์ ทำให้้มีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่ที่่�ดีีขึ้้�นแล้้ว ประชาชนในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบ ยัังได้้รัับองค์์ความรู้้การพััฒนาตามแนวพระราชดำริิ ทั้้�งการพััฒนาระบบน้้ำ ดิิน การเกษตร การจััดการทรััพยากรป่่าไม้้ การรวมกลุ่่มสร้้างผลิิตภััณฑ์์และช่่องทางการตลาด สามารถพึ่่�งพาตนเองได้้ รายได้้ คุุณภาพชีีวิิตที่่�ดีี องค์์ความรู้้ พึ่่�งพาตนเองได้้ ครอบครััวอบอุ่่�นและชุุมชนเข้้มแข็็ง รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
31 ๒. การส่่งเสริิมการประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำำริิในพื้้�นที่่ที่่�มี�ปัี ัญหา ความมั่่�นคง โครงการเพิ่่�มประสิิทธิิภาพการผลิิตสิินค้้าเกษตร ให้้มีีคุุณภาพตามศาสตร์์พระราชา จัังหวััดชายแดนใต้้ (ทุุเรีียนคุุณภาพ) การประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำำริิในพื้้�นที่่�ที่่�มีีปััญหา การค้้าและการลำำเลีียงยาเสพติิดบริิเวณชายแดน ภาคเหนืือ การพััฒนาชนบทเชิิงพื้้�นที่�ปร ่ะยุุกต์์ ตามพระราชดำำริิในพื้้�นที่�ชายแดนภาคเ่ หนืือ (พชร.) รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
32 โครงการเพิ่่�มประสิิทธิิภาพการผลิตสิินค้้าเกษตร ให้้มีีคุุณภาพตามศาสตร์์พระราชาจัังหวััดชายแดนใต้้ (ทุุเรีียนคุุณภาพ) สามารถเพิ่่�มผลผลิิตทุุเรีียนคุุณภาพ เกรด AB จากเดิิมร้้อยละ ๑๐ เมื่่�อเริ่่�มโครงการในปีี ๒๕๖๒ เป็็นร้้อยละ ๖๗ สร้้างรายได้้ให้้กัับเกษตรกร เพิ่่�มขึ้้�นจากครััวเรืือนละ ๑๔๖,๐๓๕ บาท เป็็น ๒๕๔,๕๕๐ บาท เกษตรกร สามารถจััดการดููแลแปลงทุุเรีียนให้้ได้้รัับการรัับรองมาตรฐาน GAP ๑๘๘ คน จากทั้้�งหมด ๒๗๐ คน รวมเกษตรกรที่ ่� ผ่่านมาตรฐาน GAP ตั้้�งแต่่เริ่่�มโครงการ ยอดสะสมรวม ๗๗๐ คน นอกจากนี้้� เกษตรกรยัังมีีการพััฒนาไปสู่่การพึ่่�งพาตนเองได้้ตามแนว พระราชดำริิทฤษฎีใหีม่ขั้้่ �นก้้าวหน้้า ด้้วยการรวมกลุ่่มเป็็นวิิสาหกิิจชุุมชนทุุเรีียน คุุณภาพ ๒๐ แห่่ง ที่่�สามารถร่่วมกัันแก้้ไขปััญหา และมีีโอกาสเข้้าถึึงแหล่่ง เงิินทุุน และมาตรการช่่วยเหลืือของภาครััฐ รวมทั้้�งมีีการจััดการปััจจััยการผลิิต การกำหนดราคาขายที่่�เป็็นธรรม ผ่่านระบบการขายออนไลน์์ และคู่่ค้้าพัันธมิตริ เป็็นการเพิ่่�มอำนาจต่่อรองราคา จากงบประมาณดำเนิินการ ๑๑,๐๕๒,๕๒๓.๔๖ บาท สร้้างรายได้้ให้้กัับ เกษตรกรรวม ๔๕,๓๐๙,๘๖๖ บาท คิิดเป็็นสััดส่่วนความคุ้้มค่่าต่่อการลงทุุน เท่่ากัับ ๔.๐๙ เท่่า รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
การประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำำริิในพื้้�นที่่� ที่่�มีีปััญหาการค้้าและการลำำเลีียงยาเสพ ติิดบริิเวณชายแดนภาคเหนืือ เริ่่�มต้้นจากการสร้้างคนและพััฒนาระบบงาน ด้้วยการ ฝึึกอบรมและฝึึกปฏิิบััติกิารประยุกต์ุ์ใช้้แนวพระราชดำริิ พร้้อมกับั การแก้้ไขปััญหาเร่่งด่่วนให้้กัับประชาชน ด้้วยการบููรณาการ แผนงานและงบประมาณกัับองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น และ ภาคส่่วนต่่างๆ ในพื้้�นที่่�เป้้าหมาย ๒ กลุ่่ม ประกอบด้้วย ๔๗ หมู่่บ้้าน ที่ ่�มีีสถานการณ์์ยาเสพติิด และ ๙๑ หมู่่บ้้าน ขยายผล การพััฒนาทางเลืือก รวม ๑๓๘ หมู่่บ้้าน ในจัังหวััดเชีียงใหม่่ เชีียงราย พะเยา และแม่่ฮ่่องสอน การดำเนิินงานในปีี ๒๕๖๕ ได้้สนัับสนุุนโครงการ พััฒนาเร่่งด่่วนในการพััฒนาระบบน้้ำ รวม ๑๔ โครงการ ทำให้้มีีประชาชนได้้รัับประโยชน์์ ๒,๘๕๗ ครััวเรืือน และ พื้้�นที่่�เกษตรรัับประโยชน์์ ๑๗,๖๖๔ ไร่่ คาดการณ์์มููลค่่า ทางเศรษฐกิิจที่่�เกิิดขึ้้�นอยู่่ที่่� ๑๒๓,๖๔๘,๐๐๐ บาท จากงบประมาณลงทุุนที่ ่� บูรูณาการร่่วมกับัองค์กรปก ์ครอง ส่่วนท้้องถิ่่�น หน่่วยงานราชการ ชุุมชน และสถาบัันฯ ทั้้�ง ๑๔ โครงการรวม ๖,๔๑๐,๘๙๙ บาท นอกจากนี้้� ยัังบูรูณาการแผนงานโครงการแผนพััฒนา หมู่่บ้้าน (One Plan)ร่่วมกับส่ั ่วนราชการที่จั ่� ัดสรรงบประมาณ สนับัสนุุนการดำเนิินการใน ๔ จัังหวััด รวม ๙๔๗ โครงการ ใน ๕๒ หมู่่บ้้าน ๓๕ ตำบล ๑๙ อำเภอ รวม ๑๒๕,๔๑๗,๙๙๘ บาท ครอบคลุุม ๘ ด้้าน คืือ ๑. โครงสร้้างพื้้�นฐาน ๒. เศรษฐกิิจ ๓. สัังคม การเมืือง การปกครอง ๔. การศึึกษา ศาสนา และวััฒนธรรม ๕. สาธารณสุุข ๖. อนุุรัักษ์์ทรััพยากร ธรรมชาติิและสิ่่�งแวดล้้อม ๗. บรรเทาสาธารณภััย และ ๘. การป้้องกัันและสร้้างภููมิคุ้้ิมกัันยาเสพติิด 33 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
34 การพััฒนาชนบทเชิิงพื้้�นที่่�ประยุุกต์์ตาม พระราชดำริำ ิในพื้้�นที่ชายแดนภาคเ่�หนืือ (พชร.) ดำเนิินการใน ๓ หมู่่บ้้าน เพื่่�อสร้้างตััวอย่่างการพััฒนาเชิิงพื้้�นที่ ่� จัังหวััดเชีียงใหม่่ เชีียงราย และพะเยา โดยบููรณาการการทำงาน ร่่วมกับัหน่่วยงานต่่างๆ ในการพััฒนาระบบน้้ำเพื่่�อการอุปุโภคบริิโภค ให้้ครบทุุกครััวเรืือน การพััฒนาระบบน้้ำเพื่่�อการเกษตรให้้เต็็ม ศักัยภาพพื้้�นที่่�ให้้ใช้้ได้ต่้ ่อเนื่่�อง การส่่งเสริิมเกษตรและอาชีีพทางเลืือก ทำให้้ประชาชนครบทั้้�ง ๕๕๙ ครััวเรืือน มีีน้้ำเพื่่�อการอุุปโภค บริิโภค พื้้�นที่่� ๑,๗๘๑ ไร่่ ๓ งาน มีีน้้ำเพื่่�อการเกษตร ประชาชน ๒๗๙ ครััวเรืือน มีีรายได้้จากการส่่งเสริิมการเกษตรและอาชีีพ รวม ๗,๐๕๐,๘๐๕ บาท บ้้านหััวแม่่คำำ ตำบำลแม่่สลองใน อำำเภอแม่่สลองใน จัังหวััดเชีียงราย บ้้านแม่่ก๋๋อน ตำบำลทุ่่งข้้าวพวง อำำเภอเชีียงดาว จัังหวััดเชีียงใหม่่ บ้้านห้้วยสา ตำบำลร่่มเย็็น อำำเภอเชีียงคำำ จัังหวััดพะเยา รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
มีีการพััฒนาการจััดเก็็บข้้อมููลในรููปแบบ Mobile Application/Web page • ข้้อมููลเศรษฐกิิจสัังคมในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบ ๙ จัังหวััด ๙๖ หมู่่บ้้าน ๖,๘๖๗ ครััวเรืือน • ข้้อมููลเศรษฐกิิจสัังคมครััวเรืือนใน “โครงการฝ่่าวิิกฤตด้้วยเศรษฐกิิจและสัังคมฐานราก ให้้พััฒนาก้้าวไปตามแนวพระราชดำริิ” ในพื้้�นที่่� ๙ จัังหวััด ๑๕,๙๗๐ ครััวเรืือน ผลการดำำเนิินงาน ๓. การสนัับสนุุนการขัับเคลื่่�อนและขยายผลการพััฒนาตามแนว พระราชดำำริิให้้สอดคล้้องกัับภููมิิสัังคมและสภาพแวดล้้อม มีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อสร้้างระบบพััฒนาบุุคลากรด้้านการพััฒนาชนบทเชิิงพื้้�นที่ ่� ตามพระราชดำริิ การติิดตามสนัับสนุุน การประยุุกต์์ใช้้ และการเผยแพร่่ผลการดำเนิินงานการประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำริิในมิิติิต่่างๆ เพื่่�อให้้มีีเครืือข่่ายการขยายผล ไปยัังพื้้�นที่ ่�อื่่�นๆ มีีเครืือข่่ายวิิทยากรจากหน่่วยงานต่่างๆ จำำนวน ๒,๔๗๒ คน จาก ๑๑๓ หน่่วยงาน มีีชุุดความรู้้สำำหรัับเกษตรกร ๑๒ เรื่่�อง มีีหลัักสููตรฝึึกอบรมและฝึึกปฏิิบััติิจริิง • โครงการพััฒนาแหล่่งน้้ำขนาดเล็ก็ สำหรับปลััดอำเภอ นักวิั ิเคราะห์์นโยบายและแผนท้้องถิ่่�น และเจ้้าหน้้าที่่� ช่่างองค์์กรปกครอง ส่่วนท้้องถิ่่�นในพื้้�นที่่� ๙ จัังหวััด ลุ่่มน้้ำมููล ๕๕๙ คน จาก ๙๕ อำเภอ ๒๗๒ อปท. • พััฒนาศัักยภาพครููการเงิินและการบััญชีีระดัับชุุมชนในพื้้�นที่่�ขยายผลโครงการร้้อยใจรัักษ์์ จัังหวััดเชีียงใหม่่ ๓๐ คน จาก ๔ อำเภอ • การใช้้งานระบบ Thai Water Assessment (TWA) ให้้กัับองค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น ในพื้้�นที่่� ๙ จัังหวััดลุ่่มน้้ำมููล • การพััฒนาแหล่่งน้้ำขนาดเล็ก็และการจััดทำแผนปฏิิบััติกิารโครงการขนาดเล็กด้็ ้านทรัพัยากรน้้ำ ระดัับตำบล ๑,๔๖๕ คน ๒๘๔ อปท. • พััฒนาศัักยภาพพนัักงานของปิิดทองหลัังพระฯ 35 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
36 ม่การัส้�อสารัปัรัะชาส้มพิ้นธิ์อย่างกว้างขวางในทุกช่องทาง สิ� งพิมพ์ โที่รที่ัศน์ โซเชี่ยลม่เด้่ย จำนวนสื่อ ๑๒ สื่อ จำนวนขาว ๕๐ ขาว การรับรู ๙๘,๘๕๐,๐๐๐ ครั้ง จำนวนสื่อ ๕ สื่อ จำนวนขาว ๓๒ ขาว การรับรู ๒,๕๘๗,๖๐๐ ครั้ง จำนวนสื่อ ๑๔๙ สื่อ จำนวนขาว ๑,๘๗๘ ขาว การรับรู ๙๕๐,๘๙๕,๓๘๕ ครั้ง จำานวนสื�อ รวม ๑๖๖ สื�อ จำานวนข้�าว รวม ๑,๙๖๐ ข้�าว การรับัร้้ รวม ๑,๐๕๒,๓๓๒,๙๘๕ ครั้ง สรัุปัผลการัปัรัะชาส้มพิ้นธิ์ผ่านโซ้ำเช่ยลม่เด่ย ผ้้ติิด้ติาม การโพสติ์ การเข้้าถ่ง การม่ส�วนร�วม ๒๓๘,๑๑๖ คน ๑๒,๓๙๖ คน ๑,๓๒๗ คน ๑,๐๙๐ คน *บัญชีเดิม ๑,๐๐๐ คน ๓๗๙ คน ๓,๓๗๙ คน ๖๒๓ ครั้ง ๘๘ ครั้ง ๓๙๙ ครั้ง ๓๙๑ ครั้ง ๗๗ ครั้ง ๘๑ ครั้ง ๑๗,๔๕๘,๔๘๐ คน ๔๔๑,๖๗๒,๕๐๔ ครั้ง ๙๒๙,๒๖๒ ครั้ง ๒๓๖,๖๐๐ คน ๓๗,๖๓๘ คน - ๑,๒๕๑,๖๓๓ ครั้ง ๑,๖๗๑,๔๖๑ คน ๗๔๔,๙๘๘,๕๔๗ ครั้ง - ๒๒,๙๖๒ คน ๗,๔๐๐ คน - - ÃÒ§ҹ»ÃШíÒ»‚ òõöõ มููลนิธิิปีิดทองหลังพระ สืืบสืานแนวพระราชดำาริ
ส่่งเสริิมสุุขภาพประชาชน ปิิดทองหลัังพระฯ ยัังได้้จััดกิิจกรรมสืืบสานแนวพระราชดำริิ เพื่่�อช่่วยเหลืือและบรรเทาปััญหาด้้านสาธารณสุุขให้้กัับประชาชน ด้้วยโครงการผ่่าตััดตาต้้อกระจกและเปลี่่�ยนเลนส์์แก้้วตาเทีียม ในพื้้�นที่ ่� จัังหวััดน่่าน ร่่วมกัับมููลนิิธิิแพทย์์อาสาสมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรม ราชชนนีี หน่่วยแพทย์์อาสามููลนิิธิิจัักษุุ มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่ และ หน่่วยงานที่่�เกี่่�ยวข้้อง น้้อมเกล้้าถวายเป็็นพระราชกุุศลเนื่่�องในโอกาส วัันคล้้ายวัันพระราชสมภพสมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีี ระหว่่างวัันที่่� ๗-๙ ตุุลาคม ๒๕๖๕ มีีผู้้ป่่วยได้้รัับการผ่่าตััดต้้อกระจก ๑๖๒ ราย ผ่่าตััดต้้อเนื้้�อ ๕๕ ราย รวม ๒๑๗ ราย การให้้บริิการทัันตกรรม ร่่วมกัับ “หน่่วยทัันตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่่หััว” คณะแพทยศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย ภาคีี และหน่่วยงานที่่�เกี่่�ยวข้้อง ออกหน่่วยทัันตกรรม พระราชทาน ครั้้�งที่่� ๓ เพื่่�อช่่วยเหลืือผู้้ประสบความยากลำบากและ ขาดโอกาสเข้้าถึึงบริิการสาธารณสุุขในพื้้�นที่่� ๕ อำเภอของจัังหวััด นราธิิวาส มากกว่่า ๒,๔๐๐ คน ระหว่่างวัันที่่� ๒๕-๒๘ ตุุลาคม ๒๕๖๕ ให้้บริิการทั้้�งการอุุดฟััน ถอนฟััน ผ่่าฟัันคุุด และเคลืือบหลุุมร่่องฟััน โดยไม่่คิิดมููลค่่า ภารกิิจพิิ เศษ 37 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
38 ปััจจััยความสำำเร็็จของการดำำเนิินงานในปีี ๒๕๖๕ ความสำเร็็จในการดำเนิินงานของปิิดทองหลัังพระฯ มาจากปััจจััยต่่างๆ ดัังนี้้� • มีีการสร้้างการรับรู้้ ัและเรีียนรู้้อย่่างต่่อเนื่่�อง ด้้วยหลักคิั ิด กระบวนการ และผลลัพธ์ัก์ารพััฒนาตามแนวพระราชดำริิ ทำให้้ ประชาชนในพื้้�นที่ต้ ่� ้นแบบ ๙ จัังหวััด มีีความเข้้าใจและเชื่่�อมั่่�นศรััทธาในการน้้อมนำแนวพระราชดำริิมาปรับัใช้้ในชีีวิตปร ิ ะจำวััน โดยเฉพาะปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ส่่งผลให้้การขัับเคลื่่�อนงานบรรลุุเป้้าหมายประเด็็นการพััฒนาหลัักของพื้้�นที่่� และยัังสามารถสื่่�อสารกับปร ัะชาชน หน่่วยงานภาคส่่วนต่่างๆ หรืือพื้้�นที่ข้ ่� ้างเคีียง รวมถึึงที่ปร่� ะชาชนที่่�เข้้ามาศึึกษารูปูแบบ การพััฒนาเชิิงพื้้�นที่ต ่� ามแนวพระราชดำริิในพื้้�นที่่� ให้้เกิิดการรับรู้้ ัตระหนักถึึ ังผลที่่�เกิิดขึ้้�นจากกระบวนการพััฒนาตามแนว พระราชดำริิจากรููปธรรมที่่�เกิิดขึ้้�นจริิง • การบููรณาการการพััฒนาทั้้�งในระดัับแผนงานและงบประมาณ โดยทีีมปฏิิบััติิงานในพื้้�นที่่� ทำหน้้าที่ ่�ประสานงานร่่วมกัับ ราชการ เอกชน สถาบัันการศึึกษา ฯลฯ ทำให้้มีีการบููรณาการงบประมาณเพื่่�อพััฒนาพื้้�นที่่�ในโครงการต่่างๆ เช่่น โครงการพััฒนาแหล่่งน้้ำ โครงการพััฒนาการเกษตรและอาชีีพในหลายพื้้�นที่ ่� • การคััดเลืือกประชาชนที่ ่�มีีความพร้้อมและมีีความต้้องการพััฒนา ซึ่่�งเป็็นหลัักคิิดที่่�ได้้จากการประยุุกต์์หลัักการทรงงาน “ระเบิิดจากข้้างใน” มาตั้้�งแต่่เริ่่�มต้้นการดำเนิินงาน ทำให้้ประชาชนในพื้้�นที่ ่�มีีส่่วนร่่วมและเป็็นเจ้้าของการพััฒนาตลอด กระบวนการ สามารถขัับเคลื่่�อนงาน และสร้้างความเข้้มแข็็งด้้วยตนเอง • การสร้้างพัันธมิิตรการสื่่�อสารแนวพระราชดำริิ ที่ ่� บููรณาการทำงานทั้้�งแนวคิิด และการผลิิตสื่่�อร่่วมกัับสื่่�อมวลชนแขนง ต่่างๆ ทำให้มีีก้ารเผยแพร่่สารคดีีข้้อมููลและข่่าวสารต่่างๆ ของปิิดทองหลัังพระฯ อย่่างต่่อเนื่่�อง สร้้างการรับรู้้ ัอย่่างกว้้างขวาง ทั้้�งเรื่่�องแนวพระราชดำริิและผลการดำเนิินงานของปิิดทองหลัังพระฯ รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
40 ก้้าวสำำ คััญของชุุมชน ชุุมชนในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบปิิดทองหลัังพระฯ ได้้ร่่วมกัันพััฒนาผลิิตภััณฑ์์ของตนให้้ก้้าวหน้้าและมีีมููลค่่าเพิ่่�มขึ้้�น ด้้วยการแปรรููป ผลผลิติทางการเกษตรสู่่การเป็็นสิินค้้าที่่�นอกจากจะมีีความปลอดภััยแล้้ว ยัังมีีรสชาติดีีิ อยู่่ในบรรจุภัุัณฑ์์ที่่�สวยงาม รูปลัูกษณ์ัทั์ ันสมััย ออกมาวางจำหน่่ายและได้้รัับความนิิยมจากผู้้บริิโภค “กาแฟพอว้้า” บ้้านโป่่งลึึก กาแฟสายพัันธุ์์โรบััสต้้าจากบ้้านโป่่งลึึกและบางกลอย จัังหวััด เพชรบุุรีีที่ ่�ปลููกจากดิิน ป่่าและน้้ำที่ ่� อุุดมสมบููรณ์์ ด้้วยมืือของชุุมชน ปกาเกอะญอที่่� “หััวไว ใจสู้้” พััฒนาต่่อยอดพืืชเศรษฐกิิจที่่�ได้้รัับ การส่่งเสริิม ให้้เป็็นกาแฟคุุณภาพ รสชาติิเข้้มข้้น หอมกรุ่่น และ สร้้างตราสิินค้้าของตนเอง ในชื่่�อกาแฟ “HOEM” จำหน่่ายให้้ ผู้้ชื่่�นชอบการดื่่�มกาแฟได้้ลองลิ้้�มชิิมรสกัันแล้้ว “แยมมะนาวผสมน้ำผึ้ำ �ง” ้�บ้้านยอด จากผลมะนาวตาฮิิติิสดที่่�วางจำหน่่ายในห้้างซููเปอร์์สโตร์์ ประสบการณ์์และความมุ่่งมั่่�นตั้้�งใจของวิิสาหกิิจชุุมชนผู้้ปลููกมะนาว ตำบลยอด อำเภอสองแคว จัังหวััดน่่าน ร่่วมกัันพััฒนาต่่อยอด แปรรููปผลมะนาวสดที่่�ได้้รัับมาตรฐาน GAP รัับประกัันวิิธีีการผลิิต และความปลอดภััยของผู้้บริิโภค สู่่ “มะนาวผสมน้้ำผึ้้งสเปรด” ตราบ้้านยอด ที่ ่�มีีรสชาติิอร่่อยและบรรจุุภััณฑ์์ที่่�สวยงาม รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
41 “ข้้าวก่ำลืื ำ�มผััวเพาะงอก” บ้้านน้ำป้ำ �้าก ที่ ่� ดิินซึ่่�งอุุดมสมบููรณ์์แล้้วทั้้�งน้้ำและดิิน หลัังได้้รัับการพััฒนา เมื่่�อหว่่านกล้้าความรู้้และความมานะพยายามลงไป ก็็ให้้ผลผลิิต ที่่�งดงาม เติิบโต แต่่ความกระหายในการเรีียนรู้้ที่่�ไม่่เคยหยุุดนิ่่�ง และแนวคิิดที่่�จะพััฒนาและเพิ่่�มมููลค่่าผลผลิิตให้้ได้้มากขึ้้�น ต่่อยอด ข้้าวก่่ำลืืมผััวไปอีีกขั้้�น เป็็น “ข้้าวเหนีียวก่่ำลืืมผััวเพาะงอก” ที่ ่�มีี เมล็็ดข้้าวสมบููรณ์์ มีีกลิ่่�นหอมเฉพาะตััว เมื่่�อนำมาผ่่านกระบวนการ เพาะงอก ข้้าวจะมีีปริิมาณ GABA หรืือ กรดแกมมาอะมิิโนบิิวทีีริิก (Gamma-Aminobutyric acid, GABA) ที่ ่� ช่่วยบำรุุงเซลล์์ประสาท เพิ่่�มมากขึ้้�น “เล็บ็ นก” ข้้าวพื้้�นถิ่่นปัั �ตตานีี ข้้าวพัันธุ์์พื้้�นเมืือง ทั้้�งหอม ทั้้�งอร่่อยและมีีคุุณค่่าสารอาหารสููง เพราะอุุดมไปด้้วยวิติามิินอีี และมีี GABA สููงกว่่าข้้าวทั่่�วไปถึึง ๑๐ เท่่า นอกจากช่่วยฟื้้�นฟูทัู้้�งพื้้�นที่่�นาที่่�เคยถูกทิู้้�งร้้าง รายได้้และคุุณภาพชีีวิติ ของเกษตรกรผู้้ปลููกแล้้ว ยัังช่่วยบรรเทาอาการเหน็็บชา ลดไขมัันใน เลืือด ดีีต่่อระบบขัับถ่่าย ป้้องกัันมะเร็็งลำไส้้ ให้้กัับผู้้บริิโภค และ เป็็นการอนุุรัักษ์์พัันธุ์์ข้้าวพื้้�นเมืืองไว้้ให้้คงอยู่่ตลอดไป “ซอสมะแขว่่น” รสแซ่บ่จากบ้้านยอด ผลิิตภััณฑ์์จาก “มะแข่่วน” บ้้านยอด จัังหวััดน่่าน ที่่�ได้้รัับการ ยอมรับว่ั ่า เป็็นมะแข่่วนที่มีีคุ่� ุณภาพดีีที่สุ ่� ุด ด้้วยความหอม รสชาติิเข้้ม ข้้นที่่�เป็็นเอกลัักษณ์์และปลููกแบบธรรมชาติิ แปรรููปสู่่ผลิิตภััณฑ์์ซอส อเนกประสงค์์ รสมะแข่่วน ในขวดที่่�สวยงาม ทัันสมััย จะใช้้หมัักก่่อน ใช้้ทาขณะย่่าง หรืือเป็็นน้้ำจิ้้�ม เนื้้�อสััตว์์ก็็จะแปลงรููปเป็็นสเต๊๊ก หรืือ เนื้้�อย่่างเกาหลีีที่่�หอมอร่่อย เลิิศรสได้้ทัันทีี รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
42 “กาแฟขุุนน่่าน” หอมกรุ่่น ละมุุนละไม จากน้ำำ �และดิิน ด้้วยความสููงมากกว่่า ๑,๓๐๐ เมตรจากระดัับน้้ำทะเล ทำให้้บ้้านเปีียงก่่อ และบ้้านเปีียงซ้้อ สองหมู่่บ้้านพื้้นที่่� ต้้นแบบปิิดทองหลัังพระฯ ซึ่่�งได้้รัับ การพััฒนาระบบน้้ำและดิินสมบููรณ์์มาตั้้งแต่่ปีี ๒๕๕๔ มีีความเหมาะสมมาก ในการปลููกกาแฟอาราบิิก้้า ที่่�ชุุมชนร่่วมกัันพััฒนาจากการจำหน่่ายกาแฟ กะลา เพื่่�อผลิิตเป็็นกาแฟดอยตุุง สู่่การสร้้างตราสิินค้้ากาแฟของชุุมชนเอง หลากหลายชื่่�อ ซึ่่�งกำลัังเป็นที่็นิ ่� ิยมอย่่างมากของคอกาแฟทั้้งหลาย ด้้วยรสชาติิ ที่่�เข้้มข้้นและกลิ่่�นหอมกรุ่่น ละมุุนละไม อบอวลไปทั้้งดอย “จัักสาน” จากกระจููด จากเสื่่�อกระจููด ผลิิตภััณฑ์์พื้้นบ้้านของอำเภอตากใบ จัังหวััดนราธิิวาส ที่่�ผลิิตจากต้้นกระจููดเส้้นเล็็ก โดดเด่่นด้้วยคุุณสมบััติิเส้้นเหนีียว คงทน ยิ่่�งใช้้ ยิ่่�งแวววาว มีีการพััฒนาลวดลายจนเป็็นเอกลัักษณ์์ จากนั้้นขึ้้นรููป เป็็นกระเป๋๋า กระเช้้า ฯลฯ รููปทรงสวยงาม ทัันสมััย ได้้รัับการขึ้้นทะเบีียน เป็็นสิินค้้าโอทอปของจัังหวััด ที่ ่�มีียอดจำหน่่ายกว่่า ๑,๐๐๐ ชิ้้น ในช่่วง เทศกาล ๓ เดืือน ผลิิตภััณฑ์์ชุุมชนเหล่่านี้้และอีีกมากมายที่่�เกิิดขึ้้นในพื้้นที่่� ต้้นแบบ เป็็น ผลผลิิตจากความร่่วมแรงร่่วมใจของหน่่วยงานต่่างๆ สถาบัันการศึึกษา และภาคเอกชนที่่�เข้้ามาให้้การสนัับสนุุนและบููรณาการการทำงานร่่วมกัับ ปิิดทองหลัังพระฯ และชุุมชนในพื้้นที่่� ตลอดกระบวนการ ต้้นน้้ำ กลางน้้ำ จนถึึงปลายน้้ำ ตั้้งแต่่ความรู้้ในการเพาะปลููก ดููแลผลผลิิตให้้ได้้มาตรฐาน ความปลอดภััย การพััฒนาปััจจััยพื้้นฐานการผลิิต ทั้้งน้้ำ ดิิน ปุ๋๋ย การคััดแยก และการบรรจุุ การแปรรููปเป็็นสิินค้้าที่่�ตรงกัับความต้้องการของตลาด การพััฒนาผลิิตภััณฑ์์การเกษตร ยกระดัับคุุณภาพการผลิิตและมาตรฐาน สิินค้้า และการออกแบบลวดลายและรููปแบบสำหรัับสิินค้้าศิิลปหััตถกรรม ให้้สวยงาม ทัันสมััย รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
43 • เครืือเจริิญ โภคภััณฑ์์ • สำนัักงานพััฒนา ที่่ดิินจัังหวััดอุุดรธานีี • สำนัักงานบััญชีีและ สหกรณ์์จัังหวััด อุุดรธานีี • มหาวิิทยาลััย ราชภััฏอุุดรธานีี • จัังหวััดอุุดรธานีี• อำเภอหนองวััวซอ• พััฒนาชุุมชนอำเภอ หนองวััวซอ• สาธารณสุุขจัังหวััด อุุดรธานีี• อบต.กุุดหมากไฟ อุุดรธานีี • เครืือเจริิญ โภคภััณฑ์์ • พาณิิชย์จั์ ังหวััด • กรมส่่งเสริิมการเกษตร• กรมวิิชาการเกษตร• กรมส่่งเสริิมสหกรณ์์• กรมตรวจบััญชีีสหกรณ์์ • สำนัักงานเกษตร และสหกรณ์จั์ ังหวััด• องค์์กรปกครอง ส่่วนท้้องถิ่่น กาฬสิินธุ์์� • บริษัิัท สานพลััง วิิสาหกิิจเพื่่อ สัังคม จำกััด • มหาวิิทยาลััย ราชภััฏเพชรบุุรีี • จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััย • จัังหวััดเพชรบุุรีี • สำนัักงานเกษตร อำเภอ/จัังหวััด • สำนัักงานปศุุสััตว์์ อำเภอ/จัังหวััด • อุุทยานแห่่งชาติิ แก่่งกระจาน เพชรบุุรีี น่่าน • สำนัักงานพาณิิชย์์ จัังหวััดน่่าน• มููลนิธิฮัิักเมืืองน่่าน• หอการค้้าจ.น่่าน • เทศบาลตำบลยอด อ.สองแคว • อบต.ขุุนน่่าน อ.เฉลิิมพระเกีียรติิ• อบต.ตาลชุุม• อบต.ศรีีภููมิิ• อ.ท่่าวัังผา • มหาวิิทยาลััยราชภััฏ อุุตรดิิตถ์วิ์ ิทยาลััยน่่าน• มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีีราชมงคลล้้านนาน่่าน• ศููนย์์ประสานงาน ประชาคมจัังหวััดน่่าน • สำนัักงานตรวจบััญชีีสหกรณ์จั์ ังหวััดน่่าน• เกษตรจัังหวััดน่่าน• สำนัักงานปศุสัุัตว์์ จัังหวััดและอำเภอ• บริษัิัท ศุุภดิถีิี จำกััด • ศููนย์์การเรีียนรู้้และบริิการ วิิชาการเครืือข่่ายแห่่ง จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย จัังหวััดน่่าน ความรู้้ในกระบวนการบริิหารจััดการของกลุ่่มและวิิสาหกิิจ ทั้้�งด้้านการจััดการ การทำบััญชีีการคำนวณต้้นทุุน ความรู้้เรื่่�อง มาตรฐานการผลิิต งบประมาณจััดซื้้�ออุุปกรณ์์การผลิิต การขึ้้�นทะเบีียนเป็็นสิินค้้าโอทอป การรัับรองมาตรฐาน ไปจนถึึงช่่องทาง การจำหน่่ายทั้้�งในตลาดชุุมชน ร้้านค้้า และโมเดิิร์์นเทรด เครืือข่่ายความร่่วมมืือในการพััฒนา รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
44 นราธิิวาส • มหาวิิทยาลััย นราธิิวาสราช นคริินทร์์ • ศููนย์์ศึึกษาการ พััฒนาพิิกุุลทอง อัันเนื่่องมาจาก พระราชดำริิ • สำนัักงานพััฒนา การชุุมชนอำเภอ ตากใบ • สำนัักงานเกษตร อำเภอตากใบ • สำนัักงานตรวจบััญชีีสหกรณ์จั์ ังหวััดนราธิิวาส • สำนัักงานอุุตสาหกรรม จัังหวััดนราธิิวาส • สำนัักงานเกษตรจัังหวััด• สำนัักงานเกษตรอำเภอสายบุรีุี• สำนัักงาน กศน. จัังหวััดปััตตานีี• องค์์การบริิหารส่่วนจัังหวััด ปััตตานีี • ศููนย์์วิิจััยข้้าว ปััตตานีี • ชลประทาน จัังหวััด • ปศุุสััตว์์อำเภอปะนาเระ • ศููนย์์วิิจััยแพะ แกะ ยะลา • ศููนย์์วิิจััยอาหารสััตว์์ นราธิิวาส • อบต.แป้้น • อำเภอแม่่ลาน อ.สายบุรีุี • เกษตรอำเภอแม่่ลาน• องค์์การบริิหารส่่วน ตำบลป่่าไร่่ • พััฒนาชุุมชนแม่่ลาน• พััฒนาที่่ดิินจัังหวััด ปััตตานีี• ปศุุสััตว์์อำเภอ แม่่ลาน ปััตตานีี • พััฒนาชุุมชน อำเภอรามััน • อบจ.ยะลา • อบต.ท่่าธง • ปศุสัุัตว์์อำเภอรามััน • กรมทรััพยากร น้้ำบาดาล • กรมพััฒนาที่่ดิิน • เกษตรอำเภอรามััน• องค์์การบริิหาร ส่่วนตำบลท่่าธง• กรมชลประทาน ยะลา • จัังหวััดอุุทััยธานีี• อำเภอบ้้านไร่่• พััฒนาการอำเภอบ้้านไร่่• เกษตรจัังหวััด• เกษตรอำเภอบ้้านไร่่ • องค์์การบริิหารส่่วน จัังหวััดอุทัุัยธานีี• สำนัักงานบริิหารพื้้นที่่ อนุรัุักษ์ที่่ ์ ๑๒ นครสวรรค์์• พััฒนาสัังคมและความมั่่นคง ของมนุุษย์จั์ ังหวััดอุทัุัยธานีี• องค์์การบริิหาร ส่่วนตำบลบ้้านไร่่ • กศน.อำเภอบ้้านไร่่• วิิทยาลััยชุุมชนอุุทััยธานีี• สาธารณะสุุขอำเภอบ้้านไร่่ • มููลนิิธิิสืืบนาคะสเถีียร • เขตรัักษาพัันธ์์สััตว์์ป่่า ห้้วยขาแข้้ง • พััฒนาที่่ดิินอุุทััยธานีี• สำนัักงานสหกรณ์์ จัังหวััดอุุทััยธานีี• เกษตรและสหกรณ์์ จัังหวััดอุุทััยธานีี• โครงการชลประทาน อุุทััยธานีี •สำนัักงานทรััพยากร ธรรมชาติิและสิ่่งแวดล้้อม จัังหวััดอุทัุัยธานีี•สำนัักงานจััดสรรทรััพยากร ป่่าไม้ที่่ ้ ๔ สาขานครสวรรค์์ • คณะกรรมการ ลุ่่มน้้ำสะแกกรััง อุุทััยธานีี • มหาวิิทยาลััย ขอนแก่่น• มทร. รััตนโกสิินทร์์ • สำนัักงานเกษตร อำเภออุุบลรััตน์์ • เครืือเจริิญ โภคภััณฑ์์ • มิิตรผล • จัังหวััดขอนแก่่น • อำเภออุุบลรััตน์์ • อบต.ทุ่่งโป่่ง ขอนแก่น่ รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
45 เพื่่�อให้้เกิิดการกำกัับดููแลที่ ่�ดีีรวมทั้้�งควบคุุมการบริิหาร ความเสี่่�ยง พััฒนาปรัับปรุุงกระบวนการปฏิิบััติิงานให้้เกิิด ประสิิทธิิภาพ ประสิิทธิิผล และเพิ่่�มมููลค่่าของงาน ตลอดจน เกิิดความโปร่่งใส คณะกรรมการมููลนิิธิิฯ จึึงมีีมติิเมื่่�อวัันที่่� ๒๐ ธัันวาคม ๒๕๖๔ แต่่งตั้้�งคณะอนุกรรุมการตรวจสอบภายใน โดยมีีหน่่วยตรวจสอบภายในที่ ่�มีีสายบัังคัับบััญชาขึ้้�นตรงกัับ คณะอนุุกรรมการตรวจสอบภายในเป็็นหน่่วยปฏิิบััติิงาน ทั้้�งนี้้� เพื่่�อให้้การตรวจสอบภายในระยะเริ่่�มต้้นดำเนิิน ไปตามมาตรฐานและหลัักเกณฑ์์ปฏิิบััติิ การตรวจสอบภายใน และสอดคล้้องกัับการปฏิิบััติิงานวิิชาชีีพในระดัับสากล และ สร้้างความเชื่่�อมั่่�นแก่่ผู้้มีีส่่วนได้้เสีีย โดยยัังคงความเป็็นอิิสระ และเที่่�ยงธรรม ในปีี ๒๕๖๕ จึึงมีีการจััดจ้้าง บริิษััท ไอเอ ซิิกเนเจอร์์ จำกััด ซึ่่�งมีีความเชี่่�ยวชาญและประสบการณ์์ การตรวจสอบภายในเป็็นผู้้ให้้บริิการตรวจสอบภายใน โดยมีี กระบวนการตรวจสอบที่่�เป็็นอิิสระตามขอบเขตแผนการ ตรวจสอบภายในประจำปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๕ การตรวจสอบภายในมีีการดำเนิินการให้้ความเชื่่�อมั่่�นต่่อ ระบบควบคุุมภายในของสถาบัันฯ ๘๕ จุุดควบคุุม ใน ๑๐ หััวข้้อ คืือ ๑. การปฏิิบััติิตามกฎหมายที่ ่� กำหนด ๒. การบริิหาร งบประมาณ ๓. การบริิหารโครงการฝ่่าวิกิฤตด้้วยเศรษฐกิิจและ สัังคมฐานรากฯ จ.ขอนแก่่น ๔. การบริิหารโครงการฝ่่าวิิกฤต ด้้วยเศรษฐกิิจและสัังคมฐานรากฯ จ.ยะลา ๕. การบริิหาร โครงการทุุเรีียนคุุณภาพ ๖. การเบิกจ่ิ ่ายงานของกลุ่่ม/กองทุุน ปััจจััยการผลิิต โครงการทุุเรีียนคุุณภาพ ๗. การเบิิกจ่่ายเงิิน ของกลุ่่ม/กองทุุน จ.ขอนแก่่น ๘. การเบิิกจ่่ายเงิินของกลุ่่ม/ กองทุุน จ.ปััตตานีี ๙. การจััดซื้้�อจััดจ้้าง และ ๑๐. การจ่่าย ชำระเงิิน ผลการตรวจสอบโดยบริิษััทผู้้ตรวจสอบภายใน พบว่่ามีี ค่่าเฉลี่่�ยประสิิทธิิภาพการควบคุุมภายในรวมร้้อยละ ๖๔ โดยประสิิทธิิภาพการควบคุุมภายในที่ ่� สููงที่ ่� สุุด ๔ อัันดัับแรก คืือ การปฏิิบััติิตามกฎหมายที่ ่� กำหนด มีีประสิิทธิิภาพการ ควบคุุมร้้อยละ ๙๐ การบริิหารโครงการทุุเรีียนคุุณภาพ ร้้อยละ ๗๙ การบริิหารงบประมาณ ร้้อยละ ๗๕ การเบิิกจ่่าย เงิินของกลุ่่ม/กองทุุน จ.ปััตตานีีร้้อยละ ๗๕ ทั้้�งนี้้� คณะอนุกรรุมการตรวจสอบภายใน หน่่วยตรวจสอบ ภายใน ร่่วมกัับผู้้บริิหารสถาบัันฯ และหน่่วยรัับตรวจ ได้้ กำหนดแผนการแก้้ไขตามข้้อตรวจพบ เพื่่�อให้้ข้้อบกพร่่อง ที่ ่� พบได้้รัับการแก้้ไขอย่่างรวดเร็็ว ทัันเวลา และเหมาะสม ธรรมาภิิบาลในองค์์กร รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
การใช้้จ่่ายงบประมาณ ปีี ๒๕๖๕ การดำเนิินงานในปีี ๒๕๖๕ ปิิดทองหลัังพระฯ ใช้้งบประมาณจากเงิินสะสมของมููลนิิธิิฯ เอง ซึ่่�งที่ ่�ประชุุมคณะกรรมการ สถาบัันฯ เมื่่�อวัันที่่� ๒๕ สิิงหาคม ๒๕๖๓ และที่ ่�ประชุุมคณะกรรมการมููลนิิธิิฯ เมื่่�อวัันที่่� ๑๑ ตุุลาคม ๒๕๖๔ มีีการอนุุมััติิให้้ใช้้ งบประมาณสะสม จำนวน ๒๘๕.๕๘ ล้้านบาท มาดำเนิินงานตามแผนปฏิิบััติิการฯ ระยะที่่� ๓ ปีี ๒๕๖๕ ได้้ใช้้งบประมาณ ในการดำเนิินงาน ประหยััด และเกิิดประโยชน์์สููงสุุด บรรลุุตััวชี้้วััด ๑๓ ตััวชี้้วััด เงิินสะสมของมููลนิิธิิฯ แนวทางการพััฒนาที่่�๑ การเสริิมสร้้างความเข้้มแข็็งของพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบเดิิม ให้้ไปสู่่ความยั่่�งยืืน สามารถรองรัับสถานการณ์์ ภายนอกที่่�เปลี่่�ยนแปลง ๑๘,๒๐๓,๓๖๐.๐๐ บาท แนวทางการพััฒนาที่่�๒ การส่่งเสริิมการประยุุกต์์ใช้้แนวพระราชดำริิ ในพื้้�นที่ ่� ที่ ่�มีีปััญหาความมั่่�นคง ๑๘,๐๓๗,๑๕๘.๓๕ บาท แนวทางการพััฒนาที่่�๓ การสนัับสนุุนการขัับเคลื่่�อนและขยายผลการพััฒนา ตามแนวพระราชดำริิ ให้้สอดคล้้องกัับภููมิิสัังคม และสภาพแวดล้้อม ๙๗,๒๘๖,๓๕๘.๒๒ บาท รวม ๑๓๓,๕๒๖,๘๗๖.๕๗ บาท 46 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
แผนระยะต่่อไป ปีี ๒๕๖๖ เป็็นปีีแรกของแผนปฏิิบััติิการด้้านบููรณาการขัับเคลื่่�อน การพััฒนาตามปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ระยะที่่� ๔ (พ.ศ. ๒๕๖๖-๒๕๗๐) ซึ่่�งปิิดทองหลัังพระฯ ได้้กำหนดแนวทางการพััฒนาไว้้ ๕ แนวทาง เพื่่�อให้้ สอดคล้้องกัับสถานการณ์์โลกและสถานการณ์์ของประเทศ ที่ ่�มีีการ ปรัับเปลี่่�ยนหลายด้้านอย่่างรวดเร็็ว ส่่งผลกระทบต่่อการพััฒนาประเทศ ในหลายมิิติิ ทั้้�งเศรษฐกิิจ สัังคม สิ่่�งแวดล้้อม เทคโนโลยีีวััฒนธรรม และ วิิถีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่ของประชาชน ภายใต้้แผนปฏิิบััติิการระยะที่่� ๔ นี้้� ปิิดทองหลัังพระฯ ได้้ปรัับเปลี่่�ยน แนวทางการทำงานจากการส่่งเสริิมการพััฒนามาเป็็นการขยายผล โดย ส่่งเสริิมสนัับสนุุนให้้ชุุมชน หน่่วยงานภาครััฐและเอกชน นำไปประยุุกต์์ใช้้ อย่่างกว้้างขวาง และปรัับเปลี่่�ยนรููปแบบการทำงานจากการเป็็นหน่่วยงาน หลัักสนัับสนุุนการปฏิิบััติิงานของส่่วนราชการในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบ เป็็นการ ทำงานเชิิงรุุก แสวงหาความร่่วมมืือ และสนัับสนุุนให้้หน่่วยงานของรััฐ และภาคเอกชน นำชุุดความรู้้และประสบการณ์์การพััฒนาของปิิดทอง หลัังพระฯ ไปปรัับใช้้ในการทำงานและเรีียนรู้้ร่่วมกัับชุุมชนตามหลัักการ เข้้าใจ เข้้าถึึง พััฒนา เพื่่�อให้้เกิิดแผนงานโครงการที่ ่� ตอบโจทย์์ความต้้องการ ของชุุมชนอย่่างแท้้จริิง นอกจากนี้้� ยัังสนัับสนุุนการพััฒนาชุุมชนท้้องถิ่่�นให้้พึ่่�งพาตนเองได้้ จากการดำเนิินงานวิิสาหกิิจชุุมชนขยายผลต่่อยอดในเชิิงธุุรกิิจในรููปแบบ วิิสาหกิิจเพื่่�อสัังคม (Social Enterprise: SE) เพื่่�อสร้้างความยั่่�งยืืนใน การรวมกลุ่่ม และความรัับผิิดชอบต่่อสัังคม เอื้้�อประโยชน์์ต่่อชุุมชนและ สิ่่�งแวดล้้อม รวมทั้้�งจะแสวงหารายได้้จากการให้้บริิการทางวิิชาการ ฝึึกอบรม ให้้คำปรึึกษาแนะนำ บริิหารจััดการการพััฒนา และบููรณาการ แผนงานร่่วมกัับหน่่วยงานอื่่�นในรููปแบบของ Matching Fund แทนที่ ่� จะรัับงบประมาณอุุดหนุุนเพีียงอย่่างเดีียว 47 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
๕ แนวทางการพััฒนา การขยายผลการพััฒนาตามปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ให้้ประชาชนพึ่่�งพาตนเองอย่่างยั่่�งยืืน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ การพััฒนาแหล่่งน้ำำ � ชุุมชนขนาดเล็็กเพื่่�อการเกษตรทฤษฎีีใหม่่ การพััฒนาทางเลืือกในพื้้�นที่่ที่่�มี�ีสถานการณ์์ความมั่่นคง�ของประเทศ • การนำรููปแบบความสำเร็็จในพื้้�นที่ ่� ต้้นแบบไปขยายผลในพื้้�นที่ ่�อื่่�น • ชุุดความรู้้วิิทยากร หลัักสููตรการอบรมทั้้�งออนไลน์์และออฟไลน์์ เรีียนรู้้การพััฒนาเชิิงพื้้�นที่่�แบบบููรณาการ • การพััฒนาคุุณภาพและบููรณาการแผนพััฒนาหมู่่บ้้านและชุุมชนอย่่างเป็็นระบบ • การสื่่�อสารเพื่่�อสนัับสนุุนการขยายผลการพััฒนา • ขยายผลโครงการพััฒนาเศรษฐกิิจและสัังคมฐานรากฯ ออกไปในพื้้�นที่่�แล้้งซ้้ำซาก เป้้าหมาย ๖๒๕ พื้้�นที่่�/โครงการ ในระยะเวลา ๕ ปีี (พ.ศ. ๒๕๖๖-๒๕๗๐) • โครงการเพิ่่�มประสิิทธิิภาพการผลิิตสิินค้้าการเกษตรให้้มีีคุุณภาพฯ (โครงการทุุเรีียนคุุณภาพ) ในสามจัังหวััดชายแดนภาคใต้้• คััดเลืือก ๘ หมู่่บ้้าน ใน ๔ จัังหวััดชายแดนภาคเหนืือ มาพััฒนาเป็็นตััวอย่่างของ การพััฒนาทางเลืือก (Alternative Development) การสร้้างชุุมชนผู้้ประกอบการธุุรกิิจเกษตร BCG ที่่� เป็็นมิิตร ต่่อสิ่่� งแวดล้้อม การพััฒนาระบบบริิหารจััดการองค์์กรปรัับเปลี่่�ยนเป็็นหน่่วยงาน ที่่�มีีสมรรถนะสููง • พััฒนาผลิิตภััณฑ์์และธุุรกิิจเกษตรชีีวภาพ เกษตรหมุุนเวีียนและเกษตรสีีเขีียว (BCG) • ส่่งเสริิมการรวมกลุ่่มวิิสาหกิิจชุุมชน เครืือข่่ายวิิสาหกิิจชุุมชน และวิิสาหกิิจเพื่่�อสัังคม (Social Enterprise) • พััฒนาทรััพย์์สิินทางปััญญาและทรััพยากรสนัับสนุุนการดำเนิินงาน • พััฒนาพื้้�นที่ ่�สู่่วิิถีีชุุมชนรัักษ์์สิ่่�งแวดล้้อม • พััฒนาบุุคลากรให้้มีีทัักษะการคิิดเชิิงกลยุุทธ์์ การสื่่�อสารและถ่่ายทอดองค์์ความรู้้ • ใช้้เทคโนโลยีีสารสนเทศในการบริิหารจััดการอย่่างเป็็นระบบ • นำพััฒนาการสื่่�อสารสมััยใหม่่และสร้้างการมีีส่่วนร่่วมของกลุ่่มเป้้าหมาย เผยแพร่่แนวคิิดการพััฒนาตามแนวพระราชดำริิ • ปรัับปรุุงกระบวนการทำงาน มีีระบบควบคุุมคุุณภาพ ทำงานได้้รวดเร็็ว และลดเวลาการทำงานประจำ นอกจากนี้้� ในปีี ๒๕๖๖ ปิิดทองหลัังพระฯ ยัังจะเริ่่�มซ่่อมแซม เสริิมศัักยภาพแหล่่งน้้ำชุุมชนขนาดเล็็ก ด้้วยงบประมาณ จากกรมทรััพยากรน้้ำ ๓๙.๘๘ ล้้านบาท ดำเนิินการ ๑๓๒ โครงการ ใน ๙ จัังหวััดที่่�ปิิดทองฯ ได้้ทำการสำรวจชี้้�เป้้าไว้้แล้้ว โดยมีีเป้้าหมายเพื่่�อเพิ่่�มพื้้�นที่ ่� รัับประโยชน์์ ๔๖,๘๓๑ ไร่่ พี่ ่� น้้องประชาชนได้้รัับประโยชน์์มากกว่่า ๙,๗๐๐ ครััวเรืือน และ ทำการสำรวจแหล่่งน้้ำอีีก ๑๒๖ โครงการใน ๑๒ จัังหวััด เพื่่�อขอสนัับสนุุนงบประมาณดำเนิินการต่่อในปีี ๒๕๖๗ 48 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ
งบประมาณภายใต้้แผนปฏิิบััติิการด้้านการบููรณาการ ขัับเคลื่่�อนการพััฒนาตามปรััชญาของเศรษฐกิิจพอเพีียง ระยะที่่� ๔ (พ.ศ. ๒๕๖๖-๒๕๗๐) ของมููลนิิธิิปิิดทองหลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำริิ และสถาบัันส่่งเสริิมและพััฒนากิิจกรรมปิิดทอง หลัังพระ สืืบสานแนวพระราชดำริิ แนวทางการพัฒนา แหล่งงบประมาณ งบประมาณรวม งบประมาณ (บาท) ของมูลนิธิฯ เงินอุดหนุนทั่ วไป ส่วนราชการ ขอรับการสนับสนุนจาก หน่วยงานความร่วมมือ ทั้ งภาครัฐและเอกชน แนวทางการพัฒนาที่ ๑ การขยายผลการพัฒนาตาม ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ให้ประชาชนพึ่ งพาตนเอง อย่างยั่ งยืน ๑๒๔,๒๖๒,๖๓๐ - จะนำ แผนงาน/ โครงการ/ งบประมาณ บูรณาการกับ ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ องค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่ น และภาคเอกชน ๑๒๔,๒๖๒,๖๓๐ แนวทางการพัฒนาที่ ๒ การพัฒนาทางเลือกในพื้ นที่ ที่ มีสถานการณ์ความมั่ นคง ของประเทศ ๑๔๔,๘๕๒,๓๒๐ - ๑๔๔,๘๕๒,๓๒๐ แนวทางการพััฒนาที่่� ๓ การพััฒนาแหล่่งน้ำ ำ ชุุมชนขนาดเล็็ก เพื่่�อการเกษตรทฤษฎีีใหม่่ ๕๐,๐๐๐,๐๐๐ ๒๐๐,๐๐๐,๐๐๐ ๒๕๐,๐๐๐,๐๐๐ แนวทางการพัฒนาที่ ๔ การสร้างชุมชนผู้ประกอบการ ธุรกิจเกษตร BCG ที่ เป็ นมิตร ต่อสิ่ งแวดล้อม ๕๕,๔๑๙,๐๔๐ ๖๖,๒๙๑,๙๒๙ ๑๒๑,๗๑๐,๙๖๙ แนวทางการพัฒนาที่ ๕ การพัฒนาระบบบริหาร จัดการองค์กรปรับเปลี่ ยนเป็ น หน่วยงานที่ มีสมรรถนะสูง (High Performance Organization) ๒๑๕,๕๐๑,๖๐๒ - ๒๑๕,๕๐๑,๖๐๒ รวม ๕ แนวทาง ๑๓ แผนงาน ๒๙ โครงการ ๕๙๐,๐๓๕,๕๙๒ ๒๖๖,๒๙๑,๙๒๙ - ๘๕๖,๓๒๗,๕๒๑ สัดส่วน ร้อยละ ๖๙ ร้อยละ ๓๑ - 49 รายงานประจำาปี ๒๕๖๕ มูลนิธิปิดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดำริ