วันชูชาติ 4 ม.ค. 63

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 99

   ⌫    ⌦  
             
                  
     ⌦    
              
   
⌫
                
      
                ⌫ 
           
                    
            ⌫

     ⌫               
 ⌦                   
⌫

100 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

            
 
           ⌦    
       

             


           ⌫ 
        ⌫      

 ⌫   ⌫
 

  
  ⌦             
 ⌦ ⌫   ⌦   ⌫  ⌫         
                 
         ⌫     
   

     
                ⌫ 

                  


          ⌫    ⌦  
   ⌦
          
                 
    

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 101

  ⌫ 
    


  ⌫  
 ⌫        

         ⌫   
         ⌫     
        
             
    ⌫ 
              
       
       

     
        
                

           ⌫ 
      ⌫    ⌦
           ⌫  ⌫ ⌦   

  

⌫⌦⌫    
 
⌫    ⌦⌫
 ⌫ 
  ⌫  ⌫ ⌫ ⌦            

102 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ


⌫        ⌫      ⌫   
⌫  ⌫  
⌫                 ⌫   ⌫  
  ⌫ 


 

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 103

   ⌫  ⌦     
            
       ⌫ ⌫   ⌫
 ⌦⌫  
           ⌫  ⌫      
      
            







๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 107

EFFECT OF CLIMATE CHANGE ON WATER MANAGEMENT IN LOWER CHAO
PHRAYA RIVER

ผลกระทบของการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศตอ การจดั การน้ำในลมุ น้ำเจา พระยาตอนลา ง

สนทิ วงษา1,a,* และสนุ ารี เสอื ทงุ 1,b

บทคดั ยอ
ผลกระทบของการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศทำใหเ กดิ ความเสย่ี งมากตอ ความเปน อยขู องทรพั ยากรธรรมชาติ

และมนุษยชาติ บริเวณปากแมน้ำและนำ้ ทะเลจึงเปนส่ิงสำคัญในการควบคุมระดับนำ้ ความเค็มและการกัดเซาะ
ชายฝง วตั ถปุ ระสงคข องการวจิ ยั ในครง้ั นี้ คอื เพอื่ ประเมนิ ผลกระทบของการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศและระดบั
นำ้ ทะเลตอ การจดั การนำ้ ในลมุ น้ำเจา พระยาตอนลา ง โดยใชแ บบจำลองคณติ ศาสตร MIKE 11พนื้ ทศี่ กึ ษาครอบคลมุ
จากเข่ือนเจาพระยา จังหวัดชัยนาทจนถึงปากแมน้ำท่ีอาวไทย จังหวัดสมุทรปราการ ในการศึกษาน้ี แบบจำลอง
MIKE 11 จะแบง ออกเปน สองสว น คอื แบบจาํ ลองอทุ กพลศาสตร( hydrodynamic หรอื HD) และแบบจาํ ลองการ
แพรก ระจาย(advection-dispersion หรอื AD) โดยการปรบั เทยี บแบบจำลองดว ยคา ตวั แปรทเี่ หมาะสม พบวา คา
สมั ประสทิ ธค์ิ วามขรขุ ระเทา กบั 0.025-0.040 สมั ประสทิ ธก์ิ ารแพรก ระจายมวลสารเทา กบั 800-1,600 ตร.ม./วนิ าที
ผลการปรบั เทียบระหวา งแบบจำลองกบั ขอมูลตรวจวดั จริงไดค าสมั ประสทิ ธส์ิ หสัมพันธ (R2) อยูในชวง 0.70-0.99
สำหรบั ระดบั น้ำและ 0.73-0.86 สำหรบั ความเคม็ สว นการประยกุ ตใ ชแ บบจำลองสถานการณจ ำลอง RCP2.6 และ
8.5 ในป พ.ศ.2643 รายงานของ IPCC จำลองระดับนำ้ ทะเลที่เพ่ิมข้ึนมีคา 0.76 และ 1.06 เมตร ตามลำดับ
ผลการศกึ ษาพบวา คา ความเคม็ เพมิ่ ขนึ้ ทสี่ ถานสี บู น้ำสำแลเทา กบั 0.63-0.67 กรมั /ลติ ร คา เกนิ มาตรฐาน 0.25 กรมั /
ลติ ร มปี ลายลม่ิ ความเคม็ อยทู ตี่ ำบลเกาะเรยี น จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยาในแมน ำ้ เจา พระยา ผลจากการจำลองพบวา
การศกึ ษาครงั้ น้ี สามารถนำไปใชเ ปน แนวทางในการจดั การทรพั ยากรน้ำและการเกษตรในลมุ น้ำเจา พระยาได
คำสำคญั : สภาวะโลกรอ น, การเปลยี่ นแปลงของระดบั นำ้ ทะเล, แมน ้ำเจา พระยา, แบบจำลองคณติ ศาสตร MIKE 11

1Dept. Civil Technology Education, FIET King Mongkut's University of Technology Thonburi Bangkok, Thailand
[email protected]
[email protected]

108 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

1. บทนำ รูปท่ี 1.Study area of the Lower Chao Phraya
การเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศสง ผลกระทบเชงิ River.

ลบตอ ผคู นและโลกซงึ่ ไดร บั ผลกระทบจากสภาพอากาศท่ี บทความนี้กลาวถึงปญหาตางๆ ที่เกิดข้ึนจาก
รุนแรง เชน มีฝนตกหนักคลื่นความรอนและภัยแลง ผลกระทบการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ โดยใชแ บบ
ผลกระทบของการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศทำใหเ กดิ จำลองเชงิ ตวั เลข MIKE11 เพอื่ จำลองผลกระทบทมี่ ตี อ
ความเส่ียงมากตอความเปนอยูของทรัพยากรธรรมชาติ การเปลย่ี นแปลงระดับนำ้ ทะเลและการบกุ รกุ ของความ
และมนษุ ยชาติ บรเิ วณปากแมน ้ำและนำ้ ทะเลจงึ เปน สงิ่ เคม็ ประสทิ ธภิ าพของแบบจำลองเชงิ ตวั เลขจะถกู นำไป
สำคญั ในการควบคมุ ระดบั นำ้ ความเคม็ และการกดั เซาะ ใชเพ่ือจำลองเหตุการณในป 2100 ซ่ึงเปนการเปลี่ยน
ชายฝงแมวาผลกระทบที่แนนอนของการเปลี่ยนแปลง แปลงระดบั น้ำและการบกุ รกุ ของความเคม็ ตอ การเกษตร
สภาพภมู อิ ากาศตอ พลวตั ของปากแมน ้ำและกระบวนการ และนำ้ ดิบในแมน้ำเจาพระยาตอนลางของประเทศไทย
ในระบบลมุ น้ำยงั ไมช ดั เจน แตก ไ็ มม ขี อ สงสยั เลยวา มนั มี (รปู ท่ี 1)
อทิ ธพิ ลตอ ระดบั น้ำทะเลและการรกุ ของความเคม็ ซง่ึ การ วธิ กี ารศกึ ษา
สรางแบบจำลองเชิงตัวเลขแสดงใหเห็นเพื่อตอบปญหา
เหลา นม้ี งี านวจิ ยั จำนวนมากทใี่ ชแ บบจำลองเชงิ ตวั เลขที่ แมน ำ้ เจา พระยาเปน แมน ำ้ ทสี่ ำคญั และใหญท สี่ ดุ
จำลองกระบวนการอทุ กวทิ ยาของการกกั เกบ็ น้ำฝน การ ไหลจากจังหวัดนครสวรรคไปยังปากอาวที่อาวไทย
บกุ รกุ ความเคม็ และกระบวนการกดั เซาะชายฝง รวมถงึ จังหวัดสมุทรปราการต้ังอยูที่ภาคกลางของประเทศไทย
ศึกษาผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ สภาพภูมิอากาศของแมนำ้ เจาพระยามีภูมิอากาศแบบ
นอกจากนแ้ี บบจำลองเชงิ ตวั เลขยงั ใชใ นการทำนายความ เขตรอ นชน้ื และแหง หรอื ทงุ หญา สะวนั นา ซง่ึ กอ ใหเ กดิ ฤดู
ลาดชนั และรอ งน้ำ ([1], [2], [3], [4], [5]) ดงั นน้ั จงึ เปน แลง และฤดฝู นทมี่ คี วามยาวเทา กนั หรอื มากกวา ฤดมู รสมุ
ทช่ี ใี้ หเ หน็ วา แบบจำลองเชงิ ตวั เลขนน้ั สามารถเปน เครอื่ ง มักจะอยูในชวงเดือนพฤษภาคมถึงปลายเดือนกันยายน
มอื ในการตรวจสอบอทุ กพลศาสตรก ารขนสง ตะกอนและ หรอื ตน เดอื นตลุ าคม ในฤดฝู น จะเกดิ พายดุ เี ปรสชนั เขต
คณุ ภาพนำ้ ในการจำลองระยะเวลานาน [6] คาดการณ รอน 1-2 ลูกในพื้นที่โดยเฉลี่ยในชวงเดือนสิงหาคมถึง
วา ระดบั น้ำทะเลจะสง ผลกระทบตอ การผลติ ขา วในพน้ื ท่ี ตลุ าคมของป ปรมิ าณนำ้ รายปโ ดยเฉลยี่ 718 ลบ.ม./วนิ าที
ดนิ ดอนสามเหลยี่ มปากแมน ้ำโขง ประเทศเวยี ดนามชว ง และปรมิ าณน้ำฝน 1,122 - 1,511มม. ขนึ้ อยกู บั ทศิ ทาง
ฤดนู ้ำหลาก อยา งไรกต็ าม ไดม กี ารศกึ ษาแบบจำลองใน ของมรสุมและระดับความสูง
ประเทศไทย [7], [8], [9], [10], [11] โดยใชแ บบจำลอง
MIKE11 ในการทำนายระดบั นำ้ ทะเลทมี่ ผี ลตอ การบกุ รกุ
ของความเคม็ และผลผลติ ทางการเกษตรในแมน ้ำทา จนี
แมก ลองและแมน ้ำเจา พระยา ซง่ึ การประปานครหลวง
(MWA) รายงานไวว า การรกุ ลำ้ ของความเคม็ น้ำดบิ และ
ผลผลติ ทางการเกษตรในแมน ้ำเจา พระยาไดร บั ผลกระทบ
จากการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 109

แบบจำลอง MIKE 11 นำไปประยกุ ตใ ชก บั การเกบ็ กระจาย(AD) เพอื่ ประเมนิ อทิ ธพิ ลของการไหลของนำ้ และ
กกั นำ้ ในแมน ำ้ เจา พระยาตอนลา ง แมน ำ้ เจา พระยาเปน ผลกระทบของความเค็มตอการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิ
แมน ้ำทส่ี ำคญั และใหญท ส่ี ดุ ไหลจากจงั หวดั นครสวรรคไ ป อากาศของแมน้ำเจาพระยาตอนลาง แบบจำลองเชิง
ยงั ปากอา วทอี่ า วไทยในจงั หวดั สมทุ รปราการตงั้ อยทู ภี่ าค ตวั เลขนจ้ี ำลองการไหลของนำ้ และความเคม็ ซงึ่ เปน ผลมา
กลางของประเทศไทย จงั หวดั ทแ่ี มน ำ้ เจา พระยาไหลผา น จากสภาวะการไหลต่ำ สมการน้ำตื้นสำหรับการไหล
ไดแ ก ชยั นาท, สงิ หบ รุ ,ี อา งทอง, อยธุ ยา, ปทมุ ธาน,ี นนทบรุ ี ไมค งทหี่ นง่ึ มติ สิ ามารถแสดงไดด งั ตอ ไปนี้
กรงุ เทพ และสมทุ รปราการ โดยเรยี งจากเหนอื จรดใต
สมการตอ เนอ่ื ง:
อยา งไรกต็ าม ในสว นของอา งเกบ็ นำ้ ยงั คงประสบ
กับปญหาภัยแลงเน่ืองจากการกระจายของฝนไม (1)
สมำ่ เสมอ บางพนื้ ทป่ี ระสบกบั ภาวะน้ำทว มและภยั แลง
ในปเดียวเนื่องจากความไมแนนอนของปริมาณน้ำฝน สมการโมเมนตมั :
รายเดือนหรือการบริหารจัดการของอาคารสงน้ำท่ีไมดี
แมนำ้ เจาพระยายังรับน้ำจากแมนำ้ แมกลอง (ฝงขวา) (2)
และแมน ำ้ ปา สกั (ฝง ซา ย) เพอื่ เพมิ่ ปรมิ าณนำ้ ซง่ึ เปน
การเพมิ่ ความเสย่ี งตอ การเกดิ น้ำทว มในพนื้ ทที่ า ยนำ้ และ เมอื่ Q คอื ปรมิ าณการไหล (ลบ.ม./วนิ าท)ี
กรงุ เทพมหานคร และปรมิ ณฑล แนวทางปฏบิ ตั ทิ วั่ ไปใน A คอื พนื้ ทห่ี นา ตดั ลาํ นำ้ (ตร.ม.)
ประเทศไทยคอื การจดั การความเสย่ี งหลงั จากพจิ ารณาวา q คอื อตั ราการไหลดา นขา งตอ หนว ยความยาว
พน้ื ทใี่ ดนา จะเสยี่ งตอ อทุ กภยั หรอื ภยั แลง ความลม เหลว
ในการจดั การความเสยี่ งโดยการระบหุ นง่ึ แงม มุ สามารถ ลาํ น้ำ (ลบ.ม./วนิ าท)ี
นำไปสูผลลัพธท่ีไมพึงประสงค ดังนั้นการเปลี่ยนแปลง h คอื ความลกึ ของน้ำ (ม.)
สภาพภูมิอากาศและการเช่ือมโยงกับการจัดการ R คอื รศั มชี ลศาสตร (ม.)
ความเส่ียงจากนำ้ ทวมและภัยแลงจึงเปนความทาทาย g คอื อตั ราเรง จากแรงโนม ถว ง
ใหมใ นประเทศไทยและมคี วามสำคญั มากขนึ้
ซอฟแวร MIKE 11 และการตดิ ตง้ั แบบจำลอง คอื momentum correction factor
ก. ซอฟแวร MIKE 11 M คอื Strickler's Number
(M = 1/n; n = สมั ประสทิ ธคิ์ วามขรขุ ระ)
แบบจำลองเชงิ ตวั เลข MIKE11 จำลองการไหล t คอื ชว งเวลาระหวา งหนา ตดั ลำน้ำ (วนิ าท)ี
ของนำ้ และความเคม็ ซง่ึ เปน ผลมาจากสภาวะการไหลตำ่ x คอื ระยะระหวา งหนา ตดั ลำน้ำ (ม.)
สมการน้ำตน้ื ใชส ำหรบั จำลองการไหลของนำ้ แบบไมค งที่ สำหรับการเคล่ือนที่ของมวลสารในลำนำ้ เชน
1-D และการขนสง มวลใชส ำหรบั ความเคม็ ในการสรา ง ความเคม็ สามารถหาไดจ ากสตู ร
แบบจำลองเครือขายแมนำ้ ของเจาพระยาตอนลางไดมี สมการ Advection-Dispersion:
การนำแผนทร่ี ะดบั ความสงู ดจิ ทิ ลั (DEM) มาใช และขอ มลู
นำเขา ไดแ ก ขอ มลู ตดั ขวางลำนำ้ ปรมิ าณนำ้ ระดบั น้ำ (3)
การไหลดา นขา งและความเคม็ โปรแกรม MIKE11 ซง่ึ
วธิ กี ารไฟไนตด ฟิ เฟอเรนซแ บบ 6-points Abbott จะใช เมอ่ื C คอื ความเขม ขน (มวล/ปรมิ าตร)
เพอื่ แกส มการ ประกอบดว ยจำนวน 2 โมดลู คอื แบบ D คอื สมั ประสทิ ธก์ิ ารแพรก ระจาย (ตร.ม./วนิ าท)ี
จำลองทางชลศาสตร(HD) กับ การพัดพาและแพร K คอื สมั ประสทิ ธกิ์ ารยอ ยสลาย (วนิ าที-1)
C2 คอื Source/Sink Concentration
(มวล/ปรมิ าตร)

110 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

ข. การตดิ ตง้ั แบบจำลอง รูปที่ 3. Chao Phraya River Field measurements.
การสรา งเครอื ขา ยแมน ้ำของเจา พระยาตอนลา งได
ผลการศกึ ษา
มกี ารนำแผนทร่ี ะดบั ความสงู ดจิ ทิ ลั (DEM) มาใช ขอ มลู การสอบเทียบและตรวจสอบความถูกตองของ
นำเขา ไดแ ก ขอ มลู ตดั ขวางลำน้ำ ปรมิ าณนำ้ ระดบั น้ำ
การไหลดา นขา งและความเคม็ โปรแกรม MIKE11 ซงึ่ แบบจำลองแมน ำ้ เจา พระยาตอนลา งไดใ ชข อ มลู ปรมิ าณ
วธิ กี ารไฟไนตด ฟิ เฟอเรนซแ บบ 6-points Abbott จะใช น้ำป พ.ศ. 2553 และการรกุ ลำ้ ของความเคม็ ไดใ ชข อ มลู
เพอื่ แกส มการ ประกอบดว ยจำนวน 2 โมดลู คอื แบบ ป พ.ศ. 2555 ประสทิ ธภิ าพของแบบจำลองเชงิ ตวั เลข
จำลองทางชลศาสตร (HD) กับ การพัดพาและแพร ดงั กลา วถกู นำไปใชใ นการจำลองสถานการณจ าก IPCC
กระจาย (การรุกลำ้ ของความเค็ม: AD)การติดต้ังแบบ SRES [12] ประกอบดว ย RCP2.6 และ RCP8.5 ระดบั
จำลองดวยมุมมองภาพดานบนและรูปตัดตามยาว นำ้ ทะเลเฉลี่ยท่ัวโลกที่คาดการณเพิ่มขึ้นจาก 1990 ถึง
ของแมน ำ้ เจา พระยาตอนลา งแสดงในรปู ท่ี 2 2100 สำหรบั สถานการณ SRES โดยใช GCMs RCP2.6
และ RCP8.5 มคี วามสอดคลอ งกบั การเปลย่ี นแปลงใน
การปลอ ยกา ซเรอื นกระจกในอนาคตและแสดงใหเ หน็ ถงึ
ความเขมขนของช้ันบรรยากาศ สำหรับพ้ืนท่ีท่ีทำการ
จำลองแบบการไหลของนำ้ ตงั้ แตส ถานี C.13 (เขอื่ นเจา
พระยา) ถงึ ระดบั น้ำบรเิ วณปากแมน ำ้ เจา พระยา (กรม
เจา ทา ) เปน ขอบเขตตน น้ำและปลายน้ำ ตามลำดบั กอ น
ท่ีจะทำการคำนวณการไหลของน้ำและความเค็ม แบบ
จำลองจะรันเพื่อระบุสถานะคงท่ีของตัวแปรการไหลท่ี
เหมาะสม

รูป 2. Model setup ก. การสอบเทยี บแบบจำลอง
การเปรียบเทียบเวลาจากการวัดจริงและการ
ค. เครอ่ื งมอื ภาคสนาม
ในการวัดภาคสนามวัดท่ีปากแมนำ้ เจาพระยาใน จำลองของระดับผิวนำ้ และคาความเค็มท่ีสถานีหลัก 2
แหง ในป พ.ศ. 2553 และคา สมั ประสทิ ธค์ิ วามขรขุ ระของ
ประเทศไทย การศึกษาไดดำเนินการวัดในระดับภาค Manning แสดงในรปู ที่ 4-5 คา ทย่ี อมรบั ไดข องกราฟน้ำ
สนาม ความเคม็ และอณุ หภมู โิ ดยใชเ ครอ่ื งมอื วดั คา หลาย ทา ทจ่ี ำลองและวดั ไดส ำหรบั เหตกุ ารณก ารไหลตำ่ ทำได
พารามิเตอร ทำการวัดระหวางเดือนพฤษภาคม - โดยพจิ ารณาจากการไหลดา นขา งและเครอื่ งสบู น้ำในพนื้ ท่ี
กนั ยายน 2561 ตามชว งเวลาทแ่ี ตกตา งกนั (รปู ท่ี 3) ศึกษาเกณฑหลักในการตัดสินขอมูลท่ีความเหมาะสม
ระหวางการวัดและการจำลอง คือ คาสัมประสิทธิ์

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 111

สหสัมพันธ (R2) และ Index of Agreement (IA)
ผลการศึกษาคา Manning (n)เทากับ 0.03 คา global
dispersion factor มีคา 800-1,600 ตร.ม./วินาที คา
global exponent มีคา 0.1-1.0 และคา Kmix มีคา
800-1,600 ซึ่งผลการเปรียบเทียบระหวางแบบจำลอง
และขอมูลท่ีวัดไดพบวา ท่ีระดับผิวน้ำ R2 และ IA อยู
ในชวง 0.76-0.99, 0.77-0.98 ตามลำดับ และที่คา
ความเคม็ R2 และ IA อยใู นชว ง 0.73-0.76, 0.76-0.82
ตามลำดับ เปนการบงบอกถึงความเหมาะสมระหวาง
ขอมูลท่ีวัดไดกับแบบจำลองที่ใช

รูปท่ี 5. Comparison of time series of salinity
between simulated results (smoothed-line)
and measured data (dotted) at the major
gauge stations (model calibration).

รูปที่ 4. Comparison of time series of stage ข. การตรวจสอบแบบจำลอง
hydrograph between simulated results การเปรียบเทียบเวลาจากการวัดจริงและการ
(smoothed-line) and measured data
(dotted) at the major gauge stations จำลองของระดบั ผวิ น้ำและคา ความเคม็ ทส่ี ถานหี ลกั 2 แหง
(model calibration). ในปพ .ศ. 2555 แสดงในรปู ที่ 5-6 คา ทย่ี อมรบั ไดข องกราฟ
น้ำทา ทจ่ี ำลองและวดั ได โดยพจิ ารณาจากการไหลดา น
ขา งและเครอื่ งสบู นำ้ ในพน้ื ทศี่ กึ ษา พบวา ทร่ี ะดบั ผวิ นำ้
R2 และ IA อยใู นชว ง 0.93-0.94, 0.97-0.98 ตามลำดบั
และทคี่ า ความเคม็ R2 และ IA อยูในชวง 0.71-0.91
0.72-0.87 ตามลำดบั ซงึ่ ชใ้ี หเ หน็ ความเหมาะสมระหวา ง
ขอมูลท่ีวัดไดกับแบบจำลองที่ใชและประสิทธิภาพที่ดี
ของคา ทว่ี ดั ไดท งั้ ในลกั ษณะการไหลของน้ำและการรกุ ลำ้
ของความเค็ม ดังนั้นจึงแสดงวาแบบจำลองมีความ

สมเหตสุ มผล (รปู ที่ 6-7)

112 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

รูปที่ 6. Comparison of time series of stage ค. การประยกุ ตใ ชแ บบจำลอง
hydrograph between simulated results การประยุกตใชแบบจำลองจากสถานการณ
(smoothed-line) and measured data (dot-
ted) at the major gauge stations (model RCP2.6 และ RCP8.5 จากรายงานของ คณะกรรมการ
verification). ระหวา งรฐั บาลวา ดว ยการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศ
(Intergovernmental Panel on Climate Change หรอื
IPCC) สง ผลใหใ นป พ.ศ. 2643 ระดบั นำ้ ทะเลเพมิ่ ขน้ึ
0.40 และ 0.70 เมตร การเปรยี บเทยี บเวลาของอตั รา
การไหลทว่ี ดั ไดแ ละจากแบบจำลองทส่ี ถานหี ลกั จะแสดง
ในรปู ที่ 7-8 ผลการศกึ ษาพบวา ระดบั นำ้ ทะเลบรเิ วณปาก
แมน ้ำเจา พระยามแี นวโนม สงู ขนึ้ และคา ความเคม็ กแ็ สดง
ใหเห็นวามีแนวโนมเดียวกับระดับนำ้ ทะเล ภาพจำลอง
ปริมาณกาชเรือนกระจกในอนาคต IPCC SRES
Scenarios ในป พ.ศ.2643 ระดบั นำ้ ทะเลทเี่ พมิ่ ขนึ้ ใน
สถานการณจ ำลอง RCP2.6 และ RCP8.5 คอื 0.40 และ
0.70 เมตรและคา ความเคม็ และระยะหา งจากการรกุ ล้ำ
อยูในชวง 0.38-0.45 กรัม/ลิตร และ 142.0-157.0
กโิ ลเมตร (จากเขอ่ื นเจา พระยา) และคา ความเคม็ ทสี่ ถานี
สำแลเทา กบั 0.29-0.37 กรมั /ลติ ร คา เกนิ มาตรฐาน 0.25
กรัม/ลิตร และมีปลายลิ่มความเค็มอยูที่อำเภอบางไทร
จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา กรณตี วั อยา งทเ่ี ลวรา ยทส่ี ดุ คอื
มกี ารนำคา ความเคม็ 30 กรมั /ลติ ร มาใชใ นอา วไทย พบวา
ความเค็มท่ีสถานีสำแลเทากับ 0.63-0.67 กรัม/ลิตร
คา 0.25กรมั /ลติ รอยทู ตี่ ำบลประตชู ยั จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
หา งจากเขอ่ื นเจา พระยา 133.0 กโิ ลเมตร นอกจากนย้ี งั
สามารถสงั เกตเหน็ ผลกระทบทไ่ี ดร บั มากขน้ึ เมอื่ ระดบั นำ้
ทะเลสงู ขนึ้ (รปู ท่ี 8-9)

รูปท่ี 7. Comparison of time series of salinity รปู ท่ี 8. Water Level in the year of 2100 (IPCC AR5),
between simulated results (smoothed-line) with 0.40 m and 0.70 m sea water
and measured data (dotted) at the major level rising in RCP2.6 and RCP8.5 scenario
gauge stations (model verification).

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 113

รูปท่ี 9. Salinity in the year of 2100 (IPCC SRES), ขาดแคลนน้ำประปา แผนการแกป ญ หาเสนอวา ใหผ นั
with 0.40 m and 0.70 m sea water level จากแมนำ้ แมกลองและสรางสถานีสูบนำ้ ใหมสำหรับ
rising in RCP2.6 and RCP8.5 scenario ระยะสน้ั และระยะยาว ตามลำดบั ตำแหนง สถานสี บู น้ำ
and salinity 30 g/l at downstream ดิบแหงใหมริมแมนำ้ เจาพระยาจากจังหวัดอยุธยาถึง
(Gulf of Thailand). จังหวัดสิงหบุรี พบวาสถานที่ที่เหมาะสมที่สุดในการ
อยา งไรกต็ าม การประปานครหลวง (MWA, 2011) ประเมนิ ผลโดยวธิ กี ารวเิ คราะหห ลายเกณฑ (MCA) คอื
ทคี่ ลองโผงเผง จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา
รายงานวา การเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศสง ผลกระทบ
ตอ การรกุ ล้ำของความเคม็ และการจดั หานำ้ ดบิ ในแมน ำ้ สวนการวิเคราะหผลกระทบตอพื้นท่ีเมืองและ
เจา พระยาตอนลา ง ผลทสี่ งั เกตไดแ สดงใหเ หน็ วา สถานี เกษตรกรรม พบวา การเปลย่ี นแปลงระดบั นำ้ ทะเลของ
สูบน้ำสำแลจะไมสามารถใชงานได เมื่อมีคาความเค็ม แมนำ้ เจาพระยาตอนลางจะสงผลกระทบตอปริมาณน้ำ
มากกวา 0.25 หรือ 0.50 กรัม/ลิตร และปญหาการ ประปาในเขตเมอื งและพน้ื ทเ่ี กษตรกรรม ทร่ี ะดบั ความ
เคม็ นอ ยกวา 0.2 กรมั /ลติ ร จะไมไ ดร บั ผลกระทบและ
สามารถใชใ นงานชลประทานสำหรบั การเพาะปลกู ระดบั
ความเคม็ เทา กบั 0.2 กรมั /ลติ ร มผี ลกระทบเลก็ นอ ย ใน
ขณะทร่ี ะดบั ความเคม็ เทา กบั 0.5 กรมั /ลติ ร และระดบั
ความเคม็ มากกวา 1.5 กรมั /ลติ ร จะไดร บั ผลกระทบมาก
(รปู ท่ี 10) สว นภาคเกษตรกรรม มคี า เกนิ มาตรฐาน 0.20
กรมั /ลติ ร และปลายลมิ่ ของความเคม็ อยทู อี่ ำเภอบา นใหม
จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยา (หา งจากเขอื่ นเจา พระยา 123
กโิ ลเมตร)

รูปท่ี 10. Salinity profile in the year of 2010 and 2100 (IPCC SRES).

114 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

สรปุ ผลการวจิ ยั [2] M.J. Kirby, "Modelling some influences of soil
ในการศึกษาน้ีไดใชแบบจำลอง MIKE11 เพ่ือ erosion, landslides and valley gradient on drain-
age density and hollow development". Catena
จำลองผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ Supplement, vol. 10, pp. 1-11, 1987.
และระดบั น้ำทะเลตอ การจดั หาน้ำดบิ ของการประปาสว น [3]Metropolitan Waterworks Authority. "Potential
ภมู ภิ าคและพน้ื ทเ่ี กษตรกรรมในแมน ำ้ เจา พระยาตอนลา ง and solution for raw water crisis: Final report",
ป พ.ศ. 2643 การศกึ ษานคี้ รอบคลมุ พน้ื ทเี่ ขอ่ื นเจา พระยา Bangkok, 2011.
จงั หวดั ชยั นาทถงึ อา วไทย จงั หวดั สมทุ รปราการ ซงึ่ IPCC [4] R., Wassmann, N.X. Hein, C.T. Hoanh, and T.P.
SRES คาดการณไ วว า ในป พ.ศ. 2643 ระดบั นำ้ ทะเล Tuong, "Sea level affecting Vietnamese Mekong
เพม่ิ ขนึ้ ในสถานการณ RCP 8.5 คอื 0.70 เมตร จาก Delta: water elevation in the flood season and im-
ขอ มลู น้ี แบบจำลองแสดงใหเ หน็ วา คา ความเคม็ ทส่ี ถานี plications for rice production", Climate Change 66:
สำแลเกนิ 0.25 กรมั /ลติ รดงั นน้ั จงึ แนะนำใหเ พมิ่ สถานี 89-107, 2004.
สูบนำ้ ที่สำแลไปถึงคลองโผงเผงซ่ึงเปนเขตแดนจังหวัด [5] J.M. Wicks, and J.C. Bathurst, "SHESED: A
พระนครศรอี ยธุ ยาและจงั หวดั อา งทอง เพราะชว ยในการ physical based, distributed erosion and sediment
รกั ษาคา ระดบั ความเคม็ ในแมน ำ้ ไมเ กนิ 0.25 กรมั /ลติ ร yield component for the SHE hydrological model-
สว นภาคเกษตรกรรมมคี า เกนิ มาตรฐาน 0.20 กรมั /ลติ ร ling system", J. Hydrology, vol. 175, pp. 213-238,
และปลายลิ่มของความเค็มอยูที่อำเภอบานใหมจังหวัด 1996.
พระนครศรีอยุธยา (หางจากเขื่อนเจาพระยา 123 [6] S. Wongsa, and Y. Shimizu, "Modelling artifi-
กโิ ลเมตร) ผลทไ่ี ดจ ากการศกึ ษาครง้ั นจี้ ะเปน แนวทางใน cial channel and landuse changes and their im-
การบรหิ ารจดั การทรพั ยากรน้ำดบิ เพอื่ การประปาและการ pact on floods and sediment yield to the Ishikari
เกษตรในลมุ น้ำเจา พระยา basin."Hydrological processes vol.18, pp. 1837-
1852, 2004.
กติ ตกิ รรมประกาศ [7] S. Wongsa, "Distributed model for catchment
ขอขอบคุณสำนักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐาน scale simulation of runoff and sediment transport",
Ph.D. Thesis, Hokkaido University, Japan, 2004.
ชีวภาพ (องคการมหาชน) (BEDO) ท่ีใหทุนสนับสนุน [8] S. Wongsa, and C. Ekkawatapanit, "Effect of
โครงการวจิ ยั นแี้ ละขอขอบคณุ กรมชลประทาน กรมเจา ทา sea water level change on the management in the
กรมควบคุมมลพิษ การประปานครหลวง สถาบัน Lower Thachin River", report for ESS Program,
สารสนเทศทรพั ยากรน้ำและหนว ยงานตา งๆ ทใ่ี หค วาม King Mongkut's University of Technology Thonburi,
อนเุ คราะหข อ มลู ในงานวจิ ยั น้ี Thailand, 2009.
[9] S. Wongsa, C. Ekkawatapanit, and K.
บรรณานกุ รม Treerittiwitaya, "Effect of sea water level change
[1] DHI Water and Environment. MIKE11: A mod- on the management in the Lower Thachin River",
eling system for rivers and channels - User Guide,
Denmark, 2000.

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 115

Proc. the International Symposium on Coastal
Zones and Climate Change: Assessing the Im-
pacts and Developing Adaptation Strategies, 2010.
[10] S. Wongsa, and P. Kamolsin, and K. Inkliang
"Effect of Sea Water Level Change on the Estuar-
ies Management in the Lower Thachin and Mae
Klong Rivers", Proc. of GMSTEC 2010: Interna-
tional Conference for a Sustain-able Greater
Mekong Subregion, 2010.
[11] IPCC, http://www.grida.no/publications/other/
ipcc_tar/?src=/climate/ipcc_tar/wg1/412.htm
[12] S. Wongsa "Impact of Climate Change on
Water Resources Management in the Lower Chao
Phraya Basin, Thailand", J. Geoscience and
Environment Protection, vol.3, no.10, pp.53-58,
2015.







๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 119

         ⌫     ⌦  

IrriSAT

    

เทคโนโลยีสมัยใหมเพ่ือการเพิ่มผลสัมฤทธิ์
ในการบรหิ ารจดั การน้ำ

  

⌫⌫  ⌦⌫
    
      ⌫          
             ⌫   
  ⌫     
     

 ⌫    
    

120 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

     



       ⌫   

         ⌦ ⌫       ⌦    



          ⌫  

 ⌦    

 ⌫        

⌫   ⌫    ⌦    

   ⌫          ⌫ 

 ⌫⌫⌫ ⌦

 ⌫ ⌫       ⌦    ⌫    

⌦         ⌫       

 ⌫  ⌫⌫

  ⌦⌫⌫⌫⌫ 

⌦⌫⌫   

    ⌫

 
  

  ⌫  
  
  ⌫
 

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 121

⌫        ⌫ ⌫         

⌫           ⌫    ⌫  
      ⌫ ⌫ ⌫  ⌧     ⌫
   ⌫ ⌫ ⌫  ⌧    

       ☺         ⌦ 
   ⌦     ⌫       ⌫     

     

    ⌫           
   ☺  ⌦
⌦   ⌦              
       ⌦             
            ⌦       
             ⌦ ⌫    ⌫  ⌦ 

122 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

⌦ ⌫ ⌫              
      ⌫    ⌫ ⌫    ⌦ 
       ⌫

       



      ⌫       
      ⌫      ☺

 

⌫    
        
            
  ⌫      ⌫           
⌫⌫
 ⌫  ⌦⌫⌫⌫⌫
     ⌫          ⌫  
         
 

 ⌫   ⌫    ⌫ ⌫  ⌫   
 ⌦            
 ⌦   ⌫
   ⌫          ⌫   ⌫  
         
⌫

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 123

 ⌫   ⌫ ⌫      ⌫
    
  ⌫      ⌫  ⌫      
           ⌫ 
 ⌫⌫   
       ⌦ ⌫ ⌦     
   

124 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

 ⌫        ⌫   ⌫   
 ⌫              ⌫  

        
⌫⌫⌫ 

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 125

 ⌫              ⌫  
⌫          ⌫  
 ⌫ ⌫         ⌫    ⌦     

⌫  ⌫         
   ⌫    

126 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

 ⌫          
   

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 127
  
   

   
          ⌫       ⌫
⌫      ⌫
  ⌫       ⌫  ⌫     ⌫    
  ⌦ ⌫  ⌫     ⌫       
⌦  ⌫          ⌫    ⌫  
        ⌫   

⌫     ⌫     ⌫       ⌫

128 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

 ⌫   
     
 ⌫    
  
⌫       ⌫
    
   
⌫⌫
⌫
 

⌫    
⌫ 
  
 ⌫    ⌫ 
⌫       
 ⌫    ⌦
    ⌫ 
 ⌫   


   ⌫
   

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 129

⌫       ⌫ ⌦ 
⌫  ⌫      ⌫       ⌫    

 ⌫     ⌫  ⌫    ⌫ ⌫   

130 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

⌫           ⌫  ⌫    ⌫
⌫      ⌫
⌫ ⌦⌫⌫   ⌫
⌫⌫⌫⌦ 

 ⌫    
   
 
⌫

   ⌫
         ⌫     ⌫  
    ⌫           
        ⌫    ⌫   

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 131

⌫  ⌫    ⌦      


⌫        
  ⌫ 

132 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

 ⌫      ⌫     
 ⌫

สรปุ

 ⌫⌫⌫
                 
  ⌫⌫ ⌦
    ⌦   ⌫ ⌫     
⌫  

             
⌫   ⌫          ⌫     
           
   ⌫     ⌫     ⌫     
⌫⌫ ⌫

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 133

   ⌦⌫⌫ 
           
  ⌦⌫⌫⌫
 

เอกสารอา งองิ

                    
   ⌫⌫
      

           
          
      

 ☺      ☺     
           
    

 ☺   ☺          
          
            
☺       





หจก.สมชาย 35 เอน็ จเิ นยี รงิ่

502/163 ซอย1 ถนนเตชะตงุ คะ แขวงสกี นั
เขตดอนเมอื ง กรงุ เทพมหานคร 10210





๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 137

     
        

เทคนิคการเลือกใชวัสดุ
และระบบไฟฟาควบคุม

      

 ⌫    ⌫         
         ⌦    
⌫         

      
          
⌫            ⌫  
        ⌫     
         ⌫  
      ⌫   ⌫  ⌫      ⌫ 
⌫ ⌦⌦

138 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

     ⌫
⌫ ⌫  ⌫  ⌦ ⌫      
           
⌦   ⌫            ⌫  


⌫⌫   
     ⌫  ⌦    ⌫  
⌫    ⌫      ⌫ ⌫ 
                  

 
⌫⌫ 
 ⌦ ⌫ ⌫
⌦ ⌫ 
        
       
     
     ⌫
     ⌫
 ☺ ☺   ⌫ 
         
        
  
 ⌦ 

⌫         
⌦  ⌦
 


๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 139

 ⌫   ⌫ ⌫  
 ⌫
     ⌫ ⌫ ⌫ ⌫        ⌦ ⌫   
⌦

 ⌦  
⌦

   
    ⌫   ⌫    ⌫    
   ⌫              
⌦ ⌫              
      
 ⌦  ⌫⌫
             
⌫ 
     
 
 ⌫     
⌦  ⌫
  ⌫        ⌦       ⌫   
      ⌫   ⌫    
  ⌦         
      ⌦      
     ⌦  ⌫
       ⌫     ⌫      ⌫  
   ⌫   ⌫
⌫     

140 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

    ⌫      ⌫  ⌫    
⌫ ⌫   
⌫   ⌫   ⌫ ⌫  ⌦  ⌫          ⌫ 
⌫⌫ ⌫  ⌫
          
     ⌫       
 ⌦⌫

       ⌫ ⌫   ⌦ ⌫  
    ⌫  ⌫             
  ⌫   ⌫
    ⌫       
             
                   
          

      
      ⌦       
       ⌦        ⌫  
    ⌫ 
    
      ⌫⌫     ⌦⌫ 
      ⌫      

     
   ⌫  ⌫     
 ⌦⌫⌫   ⌦
⌫        ⌦        
⌦⌫

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 141

 ⌫   ⌫          
            ⌫    


   ⌫             ⌦ ⌫ 
⌫ ⌫  
    ⌦ ⌫            
         

     
      ⌫     
     ⌫        ⌫  ⌫   
             ⌫   
              
  ⌦⌫
⌫
 ⌫ ⌫⌫
   ⌫ ⌫       ⌫ ⌫   

             ⌫  
 ⌫ ⌫    ⌫ ⌫      
 ⌫ ⌫      ⌫      

    

           ⌫ 
     ⌫ ⌦        
      ⌦   ⌦    
 ⌫      

142 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

             
   ⌦              
⌫      ⌧⌧ ⌫⌦
 ⌦⌫  ⌫  ⌦ ⌦⌫ 
⌫⌫

   ⌦             
       
     ⌫ ⌫        
     ⌫ ⌫        
     ⌫ ⌫        
     ⌫ ⌫        
        
     

  ⌫  ⌦             
      
    ⌫    ⌫   
      ⌫   
       ⌫   
       
       ⌫      
     ⌫        ⌫  
     ⌫ ⌦           
        

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 143

⌫    

⌫    

144 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

   

 
     

      ⌫   ⌫      
        

⌫        ⌫         ⌫       
 ⌫      ⌦     ⌫    

 ⌫       ⌫  

   
   ⌫           


๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 145

     

⌫⌫⌫ ⌫  ⌦
       ⌫          
 ⌦ ⌦
⌫ ⌫⌫⌫⌫ 
  ⌫    ⌫   ⌦  ⌫     
⌫  ⌫             ⌫  
             ⌫   

           ⌫
 ⌫
              
⌦    ⌫      ⌫ 
    ⌦         ⌫ 
 ⌫
       ⌫    ⌫     ⌫
            
 ⌫⌫⌫
    ⌫     ⌫ ⌫     
      ⌫       
    ⌫    
      ⌧ 
     ⌫   
 ⌫   ⌫ ⌫ 
     ⌫ ⌫      ⌫    
⌫ ⌫ ⌫  ⌫⌫ ⌫
⌫

146 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

 ⌫   ⌫
    ⌫   ⌫ 
    ⌫ ⌫   ⌫  ⌫   ⌫  ⌫  ⌫ 
    ⌫ ⌫  ⌫  ⌫  ⌫  ⌫  ⌫   ⌫  ⌫ 
    ⌫ ⌫  ⌫  ⌫   ⌫  ⌫ 
     
⌫⌫  ⌫
   
 ⌫⌫

             
    ⌫
⌫⌫ ⌫
   ⌦   ⌫            ⌫
  ⌦  ⌫  ⌫           
          ⌫     ⌦  
    
  ⌦  ⌫  ⌫      ⌧  
               ⌫     ⌦
      
  ⌦  ⌫  ⌫     ⌫       
          ⌫  ⌫         
     
  ⌦  ⌫  ⌫           
          ⌫  ⌫         
     

๔ มกราคม ๒๕๖๓ วนั ชชู าติ 147

  ⌦  ⌫  ⌫     ⌫       
          ⌫  ⌫           
       

  ⌦  ⌫  ⌫          
          ⌫  ⌫           
       

   ⌦  ⌫           
  ⌦  ⌫   ⌫           

        ⌫    ⌦   ⌫    ⌦ 
    

   ⌦    ⌫        
  ⌦               

    ⌫ ⌫        
  ⌦             

       ⌫  ⌫           
 

   ⌦   ⌫          
  ⌦  ⌫   ⌫          

          ⌫          
 

  ⌦  ⌫   ⌫          
        ⌫    ⌦  ⌫        
       

  ⌦  ⌫   ⌫          
           ⌫       
    

148 สมาคมศิษยเกาวิศวกรรมชลประทาน ในพระบรมราชูปถัมภ

  ⌦  ⌫   ⌫          
        ⌫    ⌦  ⌫    
         

 ⌫
   
   ⌫ ⌫    ⌫ ⌫  
⌫⌫
  

 ⌫   

                  
⌫       ⌫      ⌦    ⌫  
      

  

 ⌫   