ระบำโบราณคดี

สือ่ กำรสอนเรื่อง :

ระบำโบรำณคดี

จัดทาโดย chert.nes

นายเชดิ ศิริวฒั น์ สุขมุ พันธ์พิพัฒนา

ครู โรงเรียนบ้านสุไหงโก-ลก
วิทยฐานะ ครูชานาญการพิเศษ

โรงเรียนบ้านสุไหงโก-ลก

สานักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศึกษานราธวิ าส เขต 2
สานกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน
กระทรวงศึกษาธิการ

ขอบคุณ : ข้อมลู จาก ขอบคณุ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดี

การแสดงชดุ น้ีเกิดจากแนวคดิ ริเร่ิมสร้างสรรคข์ องนายธนิต อยู่โพธ์ิ
อดีตอธิบดีกรมศิลปากรที่มีวัตถุประสงค์จะจูงใจให้ผู้ดูผู้ชมศึกษา
ความรู้จากโบราณวัตถุสถานให้แพร่หลายออกไป โดยอาศัย
ภาพป้ันหล่อจาหลักของศิลปะโบราณวัตถุสมัยต่างๆ ได้แก่ สมัย
ทวาราวดี สมัยศรีวิชัย สมัยลพบุรี สมัยเชียงแสน สมัยสุโขทัย
มาเป็นหลักในการวางแนวสร้างระบาประจาสมัยของศิลปะ
โบราณวัตถุแต่ละชุดขึ้น ซ่ึงมีทั้งหมด 5 ชุด คือ ระบาทวาราวดี
ระบาศรีวิชัย ระบาลพบุรี ระบาเชียงแสน ระบาสุโขทัย

ขอบคุณ : ภาพถ่ายจาก
ครบเครื่องเรอื่ งระบาราฟอ้ น

ระบำโบรำณคดี

1.ระบำทวำรำวดี

ระบาชดุ นี้สรา้ งขึน้ จากการสอบสวนค้นคว้าและประดษิ ฐ์ทา่ รา
เคร่ืองดนตรี เครื่องแต่งกาย จากภาพป้ันและภาพจาหลักที่ขุดพบ
ณ โบราณสถานสมัยทวาราวดี เช่น คูบัว อู่ทอง นครปฐม เป็นต้น
นักปราชญ์ทางโบราณคดีร่วมกันวินิจฉัยตามหลักฐานว่า ประชาชนชาว
ทวาราวดีเป็นมอญ หรือเผ่าชนท่ีพูดภาษามอญ ดังนั้นดนตรีและท่าราใน
ระบาชุดน้ีจึงมีสาเนยี งและลลี าเปน็ มอญ ผู้ประดิษฐ์ท่ารา คือ คุณครูลมุล
ยมะคุปต์ และคุณครูเฉลย ศุขะวณิช เคร่ืองดนตรีท่ีใช้ในการบรรเลง
ได้แก่ พณิ 5 สาย จะเข้ ขลยุ่ ระนาดตดั ตะโพนมอญ ฉ่ิง ฉาบ และกรบั

ขอบคุณ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดี

2.ระบำศรวี ิชัย

ระบาชดุ นเ้ี กดิ ขึน้ จากวินจิ ฉยั ของนกั ปราชญ์ทางโบราณคดี ส่วนใหญ่
ลงความเห็นว่าสมัยศรีวิชัยอยู่ในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 13 –18 มี
อาณาเขตต้ังแต่ตอนใต้ของประเทศไทยลงไปถึงดินแดนบางส่วนของ
มาเลเซียและอินโดนีเซีย เครื่องแต่งกายและท่าราประดิษฐ์ขึ้นจากการ
สอบหลกั ฐานศิลปกรรมและภาพจาหลกั ท่ีพระพทุ ธสถูปบุโรพุทโธในเกาะ
ชวา สันนษิ ฐานวา่ อย่ใู นสมยั ราชวงศไ์ ศเลนทรร่วมสมัยศรวี ิชัย ด้วยเหตุน้ี
ลีลาท่าราและสาเนียงเพลงจึงเป็นเพลงไปทางชวา ผู้ประดิษฐ์ท่ารา คือ
คุณครูลมุล ยมะคุปต์ และคุณครูเฉลย ศุขะวณิช เคร่อื งดนตรีท่ีใช้ ได้แก่
กระจับป่ี ฆ้อง 3 ลกู ซอสามสาย ขลยุ่ ตะโพน กลองแขก ฉง่ิ และฉาบ

ขอบคุณ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดี

3.ระบำลพบรุ ี

ระบาชุดน้ีสร้างข้ึนจากหลักฐานทางโบราณวัตถุและโบราณสถาน
สมัยหนึ่ง ซึ่งสร้างข้ึนตามศิลปะแบบขอม เช่น พระปรางค์สามยอด
ที่ จ.ลพบุรี ปราสาทหินพิมาย ที่ จ.นครราชสีมา ปราสาทหินพนมรุ้ง
ท่ี จ.บุรีรัมย์ เป็นต้น นักปราชญ์ทางโบราณคดีกาหนดเรียกว่า ศิลปะ
ลพบุรี ด้วยเหตุน้ีทานองเพลงจึงมีสาเนียงเป็นเขมร เคร่ืองแต่งกายและ
ลีลาท่าราประดิษฐ์ขึ้นจากรูปหล่อโลหะศิลปะสมัยลพบุรี ผู้ประดิษฐ์ท่ารา
คือ คุณครูลมุล ยมะคุปต์ และคุณครูเฉลย ศุขะวณิช เครื่องดนตรีที่ใช้
ได้แก่ ซอสามสาย พิณนา้ เต้า ปใ่ี น โทน กระจบั ปี่ ฉิง่ ฉาบ และกรบั

ขอบคุณ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดี

4.ระบำเชียงแสน

ระบาชุดนี้สร้างขึน้ ตามศิลปะโบราณวตั ถุสถานสมัยเชยี งแสน

ซึ่งมีเมืองหลวงช่ือนั้น ต้ังอยู่ฝั่งขวามือของแม่น้าโขงทางตอนเหนือของ

ประเทศไทย ในท้องที่อาเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ศิลปะแบบเชียง

แสนได้แพร่หลายไปท่ัวดินแดนภาคเหนือของไทย ซ่ึงในสมัยโบราณ

เรียกว่า อาณาจักรลานนา โดยมีนครเชียงใหม่เป็นเมืองหลวงของ

อาณาจักรน้ัน ต่อมาศิลปะเชียงแสนได้แพร่หลายลงมาตามลุ่มแม่น้าโขง

เข้าไปในพระราชอาณาจักรลาว ที่เรียกว่า ลานช้าง ดังนั้นท่าราและ

ดนตรีตลอดจนเคร่ืองแต่งกายจึงมีลักษณะและลีลาเป็นแบบไทย

ภาคเหนือและไทยภาคอีสาน ผู้ประดิษฐ์ท่ารา คือ คุณครูลมุล ยมะคุปต์

และคุณครูเฉลย ศุขะวณิช เครื่องดนตรีที่ใช้ ได้แก่ แคน ป่ีจม สะล้อ ซึง

ตะโพน ฉิง่ ฉาบ และฆอ้ งหุ่ย ขอบคุณ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดี

5.ระบำสุโขทยั

ระบาชุดนี้สร้างข้ึนตามศิลปะโบราณวัตถุสถานสมัยอาณาจักรสุโขทัย
ซ่ึงมีพระพุทธรูปปูนป้ันและหล่อสัมฤทธ์ิ โดยเฉพาะพระพุทธรูปปางลีลา
ซ่ึงมีท่าย่างพระบาทและกรีดน้ิวพระหัตถ์ด้วยลีลาแช่มช้อยงดงาม ได้รับ
การยกยอ่ งวา่ เปน็ แบบอยา่ งศลิ ปกรรมทง่ี ดงามอย่างย่ิง ดนตรี ท่ารา และ
การแต่งกายในระบาชุดนี้จึงสร้างข้ึนตามความรู้สึกของแนวสาเนียง
ถ้อยคาไทยในศิลาจารึกประกอบลีลาภาพปั้นหล่อในสมัยนั้น ผู้ประดิษฐ์
ท่ารา คือ ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี เคร่ืองดนตรีท่ีใช้ในการบรรเลง
ไดแ้ ก่ ปใ่ี น ฆ้องวง ซอสามสาย กระจบั ปี่ ตะโพน ฉงิ่ โหมง่ และกรบั

ขอบคุณ : ภาพวาดจาก
WorawitNu PhotoBook

ระบำโบรำณคดใี หม่

6.ระบำศรชี ัยสิงห์

เป็นระบาโบราณคดีที่วิทยาลัยนาฏศิลป กรมศิลปากร ได้สร้างสรรค์

ประดิษฐ์ท่าราข้ึนใหม่จากจินตนาการศิลปกรรมภาพจาหลัก ซ่ึงภาพ

จาหลักน้ี ได้ลอกเลียนแบบมาจากปราสาทเมืองสิงห์ เป็นโบราณสถานท่ีมี

อายุราวพุทธศตวรรษท่ี 18 ดัดแปลงมาจากท่าราของนางอัปสรบายน

ในสมัยขอมบายน มาเป็นหมู่ระบานางอัปสรฟ้อนราถวายพระนางปรัชญา

ปารมิตา ซ่ึงเป็นพระมารดาแห่งพระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร สาเหตุที่ตั้งช่ือ

ว่าศรีชัยสิงห์ คิดว่า น่าจะนามาจาก ในสมัยพระเจ้าชัยวรมันท่ี 7 เรียก

เมืองกาญจน์ ว่า ศรีชัยยะสิงหปุระ ประดิษฐ์ท่าราโดย นางเฉลย ศุขวนิช

ผู้เช่ียวชาญทางด้านนาฏศิลป์ไทย ของวิทยาลัยนาฏศิลปกรมศิลปากร

การแต่งกายเลียนแบบภาพจาหลักนางอัปสร ปราสาทเมืองสิงห์ บรรเลง

โดยเพลงเขมรชมจันทร์และเพลงเขมรเร็ว การแสดงเพื่อสงเสริมแหล่ง

ท่องเท่ียวของไทย โดยการแสดงชุดน้ีมีท่ีมาจากแหล่ง โบราณคดี
ขอบคณุ : ภาพวาดจาก
ทจี่ ังหวัดกาญจนบรุ ี คือปราสาทเมืองสงิ ห์ WorawitNu PhotoBook