บทที่ 3

บทท่ี 3

คาดเดาไดไ้ หมว่า
อะไร

คอื คาตอบ



เป็นการคาดคะเนคาตอบของปัญหาอย่างมี
เหตุผลหรือการบง่ บอกความสมั พันธ์ของตวั
แปรอยา่ งนอ้ ย 2 ตวั ก่อนทจี่ ะทาการทดลองจริง

โดยอาศยั ทักษะการสงั เกต ประสบการณ์
ความรเู้ ดิม เป็นพ้ืนฐาน

สมมติฐานแบง่ ออกเป็น 2 ประเภท
1. สมมตฐิ านทางการวจิ ยั คอื สมมตฐิ านท่เี ขยี นข้นึ

ในลักษณะของข้อความอธบิ ายความสาคัญของ
ตวั แปรทีศ่ ึกษา แบ่งยอ่ ยออกเป็น 2 ลกั ษณะ คือ

1.1 สมมตฐิ านแบบมที ิศทาง เช่น
ผู้ทบ่ี รโิ ภคอาหารสาเรจ็ รูป มีโอกาสปว่ ยเป็นมะเร็ง
มากกวา่ ผู้ทบ่ี ริโภคอาหารปรุงเอง
1.2 สมมติฐานแบบไมม่ ีทศิ ทาง เชน่
ผูท้ บี่ ริโภคอาหารสาเรจ็ รูป และผู้ท่ีบรโิ ภคอาหารปรงุ
เองมโี อกาสปว่ ยเป็นมะเรง็ แตกต่างกัน

2. สมมตฐิ านเชิงสถิติ เปน็ สมมตฐิ านที่ เขียนขนึ้ ในลักษณะ
โครงสรา้ งทางคณติ ศาสตร์ ซง่ึ ใชส้ ัญลกั ษณ์แทนคา่ พารามเิ ตอร์
มาเขยี นคาอธิบายความสาคญั ของตัวแปรแบง่ เป็น 2 ลักษณะ

2.1 สมมตฐิ านหลัก

ผลการสอบวิชาคณิตศาสตร์ของนกั เรยี นชนั้ มธั ยมศึกษา
ปที ี่ 1 โรงเรยี นสระบรุ วี ิทยาคมมคี ่าเฉลี่ยท่ี 60 สามารถ
เขียนเปน็ สมมติฐานทางสถติ ิดังนี้

2.2 สมมติฐานตรงข้าม
ผลการสอบวิชาคณิตศาสตรข์ องนกั เรยี นชัน้
มธั ยมศึกษาปที ี่ 1 โรงเรียนสระบรุ ีวทิ ยาคม ไม่ได้มี
คา่ เฉลี่ยที่ 60

ท่ีมาของสมมตฐิ าน

ความรู้และ การใช้เหตุผล ความเช่อื
ประสบการณ์ของ ไตรต่ รอง ขนบธรรมเนยี ม
ผศู้ ึกษา วิเคราะห์ ประเพณีและ

ทฤษฎแี ละ การ วัฒนธรรม
หลกั การและ เปรียบเทยี บ
แนวคิดต่างๆ ผลการศกึ ษา กบั งานศึกษา
และ คน้ ควา้ อ่ืน

ค้นควา้ วิจัย
ของผ้อู น่ื

1. เก่ียวขอ้ งกบั ประเด็นปัญหาโดยใชห้ ลักเหตผุ ลในการคาดคะเน
2. มคี วามสมั พนั ธร์ ะหวา่ งตวั แปร เพื่อใหส้ มมติฐานมคี วามหนกั

แนน่ นา่ เชื่อถือ
3. สอดคล้องกบั จุดมงุ่ หมาย

4. ทดสอบได้

5. มีขอบเขตท่เี หมาะสม ไม่แคบหรอื กว้างจนเกนิ ไป
6. นาไปใชส้ รปุ อา้ งอิงได้

1.ใช้ภาษาง่ายส่อื ความหมาย
2. สอดคล้องกับจดุ ม่งุ หมายของการวิจยั และสภาพความเป็นจริง
3. เป็นข้อความบ่งบอกความสัมพันธ์ระหว่างตวั แปรตน้ กบั ตวั แปรตาม
4. สมเหตสุ มผลตามหลักทฤษฎีหรอื ความรู้พน้ื ฐาน
5. สามารถตรวจสอบได้ ด้วยข้อมลู และหลกั ฐาน
6. สมมตฐิ านทด่ี ีจะเป็นคาตอบทีค่ ดิ ไว้ล่วงหน้า กอ่ นการทดลอง
7. อาจมมี ากกวา่ 1 สมมติฐานกไ็ ด้
8. ใชเ้ ปน็ แนวทางการออกแบบการทดลอง
9. การทดลองเปน็ การพสิ จู น์สมมุตฐิ านว่าถกู หรือผิด ผลท่ีออกมาจะถกู หรอื ผดิ ก็ได้
. (อาจใชค้ าวา่ ยอมรบั หรือ ไมย่ อมรับสมมติฐานน้ันๆ)

ตวั อย่าง
ความเรว็ ของรถขึ้นอยกู่ ับปัจจยั อะไรบ้าง

สมมตวิ ่า นักเรยี นเลือกขนาดรถยนต์เปน็ ตัวที่ตอ้ งการทดสอบ
ก็อาจตงั้ สมมตฐิ านว่า เมื่อขนาดรถยนตใ์ หญข่ ้นึ ความเรว็ ของรถยนตจ์ ะลดลง
ตัวแปรต้น คอื ขนาดรถยนต์
ตวั แปรตาม ความเรว็ ของรถยนต์

ตัวแปร (variables) หมายถึง คณุ สมบัติหรือคณุ ลกั ษณะ หรอื ปรากฏการณ์
ของสิ่งต่าง ๆ ที่ผูว้ ิจยั ต้องการจะศกึ ษาหาความจริง ซึง่ อาจจะเปน็ สงิ่ ทีม่ ีชวี ิต
หรือไม่มีชีวิตก็ได้

ตวั แปรทเ่ี กี่ยวข้องกบั การทดลองทางวิทยาศาสตร์มีอยู่ 3 ประเภท ไดแ้ ก่

ตวั แปร

ตวั แปรตน้ (ตวั แปรอิสระ , ตัวแปรเหตุ) เป็นตวั แปรเหตุท่ีทาใหเ้ กิดผลตา่ งๆ
หรอื ตัวแปรท่ีเราต้องการศึกษา หรือ ทดลองดูวา่ เป็นสาเหตทุ ท่ี าใหเ้ กิดผลตามท่ี
เราสังเกตใช่หรอื ไม่
ตวั แปรตาม (ตวั แปรไม่อิสระ , ตวั แปรผล) เป็นตวั แปรทเี่ กิดมาจากตวั แปรเหตุ
เมอ่ื ตัวแปรเหตเุ ปลยี่ นแปลง ตัวแปรตามก็จะเปลี่ยนแปลงตามไปดว้ ย
ตวั แปรควบคมุ เปน็ ตัวแปรอ่ืนๆ มากมาย (นอกจากตัวแปรเหตุ) ทอี่ าจสง่ ผลต่อ
การทดลอง ทาให้ผลการทดลองคลาดเคล่ือนไป

สรุปว่า
1) ตัวแปรต้น คอื สาเหตหุ รอื เหตขุ องการทดลอง
2) ตวั แปรตาม คือ ผลที่เกิดขึน้ หรือผลทเ่ี กิดจาก

การเปลย่ี นแปลง
3) ตวั แปรควบคมุ คอื สิ่งทต่ี อ้ งควบคมุ ใหเ้ หมอื นๆ กนั

สรุปว่า
1) ตัวแปรต้น คอื สาเหตหุ รอื เหตขุ องการทดลอง
2) ตวั แปรตาม คือ ผลที่เกิดขึน้ หรือผลทเ่ี กิดจาก

การเปลย่ี นแปลง
3) ตวั แปรควบคมุ คอื สิ่งทต่ี อ้ งควบคมุ ใหเ้ หมอื นๆ กนั

การกาหนดขอบเขตการวจิ ัย อาจกาหนดไดห้ ลายอยา่ ง เช่น

1. ขอบเขตทเ่ี กยี่ วกับเนือ้ หาทศี่ ึกษา
2. ขอบเขตทเี่ กย่ี วกับประชากร และกลุม่ ตวั อย่าง
3. ขอบเขตทเี่ กย่ี วกบั เวลา

1.ขอบเขตทเ่ี กยี่ วกับเนือ้ หาทศ่ี ึกษา

เนือ้ หาทใ่ี ชใ้ นการศึกษาเป็ นเนือ้ หาทเ่ี ลอื กจากปัญหาทพ่ี บในโรงเรยี น
หรือเรอ่ื งทนี่ ักเรียนสนใจ คอื .......................(ระบุเรอื่ งทน่ี ักเรยี นสนใจ
ตง้ั ชอ่ื เร่ือง).........................

2. ขอบเขตทเี่ กย่ี วกบั ประชากร และกลุ่มตวั อย่าง
ประชากร หมายถึง สมาชกิ ทุกหน่วยของสิง่ ทส่ี นใจศกึ ษา ซ่ึงไม่ได้หมายถึงคนเพยี ง
อยา่ งเดยี ว ประชากรอาจจะเปน็ สิง่ ของ เวลา สถานท่ี ฯลฯ เชน่

- ถา้ สนใจความคดิ เหน็ ของคนไทยท่ีมตี อ่ การเลือกตง้ั
ประชากร คือ คนไทยทกุ คน

- หรือถ้าสนใจอายกุ ารใช้งานของเครอื่ งคอมพิวเตอรย์ ห่ี ้อหน่ึง
ประชากรคอื เครือ่ งคอมพิวเตอร์ยี่ห้อน้ันทุกเครอ่ื ง

รูปแบบการเขียน ประชากรทใ่ี ช้ในการศกึ ษา

ประชากรทีใ่ ช้ในการศึกษาครัง้ นี้ ได้แก่ นกั เรยี นชั้น..........................โรงเรยี น
............................... จานวน ....................หอ้ งเรียน เปน็ นกั เรียนทงั้ สิ้น
.............คน

ประเภทของการสุม่ ตวั อยา่ ง
การสมุ่ ตวั อยา่ งมีหลายวิธี แตแ่ นะนาการสมุ่ ตวั อยา่ งสาหรบั นกั เรยี น คอื

การส่มุ ตัวอยา่ งแบบงา่ ย นิยมใช้กนั 2 วิธีคอื
1.1 การจับฉลาก
1.2 การใช้ตารางเ ลขสุ่ม

รูปแบบการเขยี น กลุ่มตัวอยา่ งทใี่ ช้ในการศกึ ษา

กลุม่ ตวั อย่างท่ีใชใ้ นการศึกษาครง้ั นเี้ ปน็ นักเรียน(ท่ี...)ระดบั ชน้ั ......................................

โรงเรยี น....................................... ปีการศกึ ษา 25... จานวน.............คน

3. ขอบเขตทีเ่ ก่ยี วกับเวลา
ระยะเวลาทีใ่ ช้ในการศกึ ษาคร้งั นี้ ดาเนนิ การในปกี ารศกึ ษา 25..
.

ชื่อโครงการ : การศกึ ษาพฤติกรรมการทงิ้ ขยะไม่เป็นท่ี ของนกั เรยี นโรงเรยี นสระบรุ ี
วิทยาคม

ขอบเขตของการวจิ ัย

1. ประชากร เปน็ นักเรียนระดับชัน้ มธยมศกึ ษาตอนต้นโรงเรียนสระบุรี

วิทยาคม ปีการศกึ ษา 2565 จานวน 1500 คน
2. กลมุ่ ตวั อยา่ ง เป็นนกั เรยี นระดบั ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 2 โรงเรยี นสระบรุ ี

วิทยาคม ปีการศกึ ษา 2565 จานวน 40 คน

3. ตัวแปร ตวั แปรท่ใี ชไ้ ดแ้ ก่
3.1 ตวั แปรอสิ ระ ได้แก่

การทง้ิ ขยะไมเ่ ป็นที่

3.2 ตวั แปรตาม ได้แก่
พฤติกรรมของนกั เรยี น

เปน็ ความสาคญั ของการศึกษาที่ผศู้ กึ ษาพจิ ารณาวา่
การศกึ ษาเร่ืองน้ันทาใหท้ ราบผลการศึกษาเรอ่ื งอะไร
และผลการศกึ ษานั้นมีประโยชนต์ ่อใคร อย่างไร

คาทใ่ี ชส้ าหรับการเขยี นประโยชน์ที่คาดวา่ จะไดร้ ับ เช่น
1. เพ่อื เปน็ แนวทางในการพัฒนา..........................................
2. ไดท้ ราบถึงสาเหตุ( ทศั นคติ ) ของนกั เรียน.............................ที่ม.ี .........
3. เปน็ แนวทางในการ...........................................( เชน่ ศกึ ษาปญั หาตา่ งๆ
ท่มี ีในโรงเรยี น)
4. นักเรยี นมีความพึงพอใจต่อ......................
5. ผลการศกึ ษาทพ่ี บ ชว่ ยให้เกิด(องค์ความรใู้ หม่ วธิ ีการใหม่ แนวทางใหม่
การจัดการเรยี นรู้ใหม่) ใน........

นิยามศัพท์ หมายถงึ การใหค้ วามหมายคาเฉพาะทีใ่ ชใ้ นการวจิ ยั เพ่อื ให้
ผวู้ ิจยั และเขา้ ใจความหมายคาตรงกนั

คานยิ ามตอ้ งคานึงถึงการนิยามตัวแปร เพราะจะช่วยให้การเก็บขอ้ มลู ได้
ถูกตอ้ งและน่าเช่ือถอื