ถอดคำประพันธ์บทเสภาสามัคคีเสวก ตอน สามัคคีเสวก

บทเสภา

สามัคคเี สวก

ตอน สามัคคเี สวก

บทเสภาสามัคคเี สวก เป็นบทเสภาขนาดส้ัน มี 4 ตอน ดงั น้ี

บทเสภา ตอนท่ี 1 กจิ การแหง่ พระนนที
ตอนท่ี 2 กรนี ิรมิต (กะ-ร-ี น-ิ ระ-มดิ )
สามัคคีเสวก ตอนท่ี 3 วิศวกรรมา (วิด-สะ-วะ-กัน-มา)
ตอนที่ 4 สามคั คเี สวก (สา-มัก-ค-ี เส-วก)

เสวก

อา่ นวา่ ( เส-วก )
หมายถงึ
ข้าราชการในราชสานัก

ตอนที่ 4 สามคั คเี สวก (สา-มัก-ค-ี เส-วก)

กล่าวถึงความสามัคคีในหมู่ราชเสวก
ให้ยึดมั่นจงรักภักดี แล้วจับระบาราชเสวก 28
หมู่ แต่งกายเต็มยศเดินแถวสวนสนามจน
ครบ จากนั้นทุกคนออกมาร้องเพลงแสดง
ความจงรักภกั ดี

ภาพจาก www.pinterest.com/pin/346425396341235240/ สืบค้นเมือ่ 4/01/64

ถอดความ

๏ ประการหนงึ่ พงึ คดิ ในจติ ม่นั ส่ิงหนึ่งท่ีเราควรคิดไว้ในจิตใจของ
วา่ ทรงธรรม์เหมอื นบิดาบงั เกดิ หัว เ ร า เ ส ม อ คื อ พ ร ะ เ จ้ า แ ผ่ น ดิ น
ควรเคารพยาเยงและเกรงกลวั เปรียบเสมือนพ่อผู้ให้กาเนิด ที่เราควร
ประโยชน์ตวั นึกน้อยหนอ่ ยจะดี เกรงใจและเคารพนับถือ เราไม่ควร
เห็นแก่ประโยชนส์ ่วนตัวมากเกนิ ไป

#ภาษาไทยไม่จ๊กั เดยี ม

ถอดความ

๏ ควรนกึ วา่ บรรดาขา้ พระบาท ข้ า ร า ช ก า ร ท้ั ง ห ล า ย ต้ อ ง
ลว้ นเปน็ ราชบริพารพระทรงศรี ทางานรับใช้พระเจ้าแผ่นดิน และ
เหมือนลกู เรอื อยใู่ นกลางหวา่ งวารี เปรยี บเสมอื นลกู เรอื ทีอ่ ย่ใู นเรอื กลาง
จาต้องมีมติ รจติ สนทิ กนั มหาสมุทรจาเป็นท่ีจะต้องมีการถ้อย
ทถี ้อยอาศยั กนั มีไมตรตี อ่ กนั

ถอดความ

๏ แม้ลูกเรือเช่อื ถอื ผู้เปน็ นาย ถ้าลูกเรือเชื่อฟังกัปตันเรือ
ต้องม่งุ หมายชว่ ยแรงโดยแข็งขัน กจ็ ะตอ้ งช่วยกันอย่างแข็งขัน ตั้งใจ
คอยต้ังใจฟังบังคบั กัปปติ นั ฟังคาสั่งของกัปตัน เรือจึงจะรอด
นาวานั้นจ่งึ จะรอดตลอดทะเล ปลอดภัย

#ภาษาไทยไม่จ๊กั เดยี ม

ถอดความ

๏ แม้ลกู เรอื อวดดีมีทิฐิ แ ต่ ถ้ า ลู ก เ รื อ ไ ม่ เ ช่ื อ ฟั ง
และเรม่ิ รเิ ฉโกยุ่งโยเส กัปตันและเริ่มแตกคอกัน เม่ือ
เม่อื คล่นื ลมแรงจดั ซดั โซเซ เจอคล่ืนลมแรง เรือก็จะล่มกลาง
เรือจะเหลม่ ระยาควา่ ไป มหาสมทุ ร

ถอดความ

๏ แม้ต่างคนต่างเถยี งเกย่ี งแกง่ แย่ง ถ้าลูกเรือมัวแต่ทะเลาะกัน
นายเรอื จะเอาแรงมาแต่ไหน กั ป ตั น ก็ จ ะ ไ ม่ มี ก า ลั ง ม า ต่ อ สู้
แม้ไม่ถอื เครง่ คงตรงวนิ ัย ถ้าไม่เคร่งครัดต่อระเบียบวินัย
เมอ่ื ถึงคราวพายใุ หญ่จะครวญคราง เวลาทเี่ กิดภัยขน้ึ จะเดือดร้อน

#ภาษาไทยไมจ่ ั๊กเดยี ม

ถอดความ

๏ นายจะสงั่ สิง่ ใดไมเ่ ข้าจิต กัปตันสั่งอะไรไม่ยอมฟัง
จะตอ้ งตดิ ตันใจใหข้ ดั ขวาง มีแต่ข้อขัดแย้ง จะส่งผลให้เกิด
จะยุ่งแล้วย่งุ เลา่ ไมเ่ ขา้ ทาง เหตุการณ์วุ่นวายขึ้น ในท่ีสุดเรือ
เรือก็คงอับปางกลางสาคร กจ็ ะล่มกลางมหาสมทุ ร

ถอดความ

๏ ถึงเสวีท่เี ปน็ ขา้ ฝ่าพระบาท ถึงจะเป็นข้ารับใช้ของพระเจ้า
ไม่ควรขาดความสมคั รสโมสร แผ่นดินก็ไม่ควรขาดความสามัคคี
ในพระราชสานกั พระภูธร ปรองดองกัน พระราชสานักก็
เหมอื นเรอื แลน่ สาครสมทุ รไทย เปรียบเสมือนเรือที่แล่นอยู่กลาง
ทะเลมหาสมุทร

#ภาษาไทยไม่จ๊กั เดยี ม

๏ เหลา่ เสวกตกทก่ี ะลาสี ถอดความ
ควรคิดถงึ หน้าทน่ี ้ันเป็นใหญ่
รกั ษาตนเคร่งคงตรงวินยั เหล่าข้าราชการในราชสานักก็
สมานใจจงรักพระจกั รี เหมือนเป็นกะลาสี ควรให้ความสาคัญ
กับหน้าท่ีท่ีต้องทาเป็นหลัก ปฏิบัติ
ตนตามกฏตามระเบียบวินัยอย่าง
เคร่งครัดและสามัคคีจงรักภักดีต่อพระ
เจ้าแผน่ ดิน

ถอดความ

๏ ไม่ควรเลือกทีร่ กั มักท่ชี งั ไม่ควรแยกฝ่ายหรือเลือกท่ีจะ
สามคั คีเป็นกาลังพลงั ศรี เคารพเช่ือฟังใคร ควรท่ีจะสามัคคี
ควรปรองดองในหมู่ราชเสวี ปรองดองกันในหมู่ข้าราชการเพ่ือเป็น
ให้สมทีร่ ว่ มพระเจ้าเราองค์เดียว พลังในการทาความดี ให้สมกับที่มี
พระเจา้ แผ่นดินพระองคเ์ ดยี วกัน

วิเคราะห์คณุ ค่า 1. คณุ คา่ ดา้ นเนอ้ื หา

บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน สามคั คเี สวก เน้อื หากล่าวถึงคุณลักษณะของข้าราชบรพิ ารทต่ี อ้ งมี
ความขยนั หมนั่ เพียร เหน็ แก่ประโยชน์สว่ นรวม มีความรบั ผดิ ชอบในหนา้ ที่ สามคั คี มีวนิ ยั เชือ่ ฟัง
ผบู้ ังคบั บัญชา และจงรักภักดตี อ่ พระมหากษัตรยิ ์ เพราะพระองคเ์ ปรยี บเสมอื นบดิ า
ดังคาประพันธ์กลา่ ววา่

๏ ประการหนง่ึ พงึ คิดในจิตมนั่ ว่าทรงธรรม์เหมอื นบดิ าบังเกิดหัว

จากน้นั เปรยี บขา้ ราชบริพารเหมอื นลูกเรอื ท่ตี ้องเชื่อฟังกปั ตนั เรือ ดังคาประพนั ธว์ า่

๏แมล้ กู เรอื เชื่อถอื ผู้เป็นนาย ตอ้ งมุ่งหมายชว่ ยแรงโดยแขง็ ขนั

คอยตั้งใจฟังบังคบั กปั ปติ นั นาวาน้ันจึง่ จะรอดตลอดทะเล

วิเคราะหค์ ุณค่า 1. คุณคา่ ดา้ นเนอ้ื หา

ในตอนสดุ ทา้ ยกลา่ วถึงหนา้ ทข่ี องขา้ ราชบริพารวา่ ควรมีวนิ ัย รักษาหน้าที่ ไมเ่ ลือกทีร่ กั มักท่ีชัง
และให้สามคั คปี รองดองกนั ดงั คาประพนั ธว์ า่

๏ เหล่าเสวกตกทก่ี ะลาสี ควรคดิ ถึงหนา้ ทนี่ ั้นเป็นใหญ่
รกั ษาตนเคร่งคงตรงวนิ ยั สมานใจจงรกั พระจกั รี
ไมค่ วรเลอื กที่รักมกั ทช่ี ัง สามคั คเี ป็นกาลงั พลังศรี
ควรปรองดองในหมู่ราชเสวี ให้สมที่รว่ มพระเจ้าเราองค์เดยี ว

วเิ คราะหค์ ุณคา่ 2. คุณคา่ ดา้ นแนวคิด

มคี ุณคา่ ดา้ นแนวคิด คือ ประเทศชาตจิ ะสงบสขุ ไดก้ ็ตอ่ เมอ่ื ข้าราชการและข้าราชบรพิ าร
มคี วามจงรกั ภกั ดีต่อพระมหากษตั รยิ แ์ ละปฏบิ ัติตามหนา้ ทีข่ องตนเองอยา่ งเครง่ ครดั
ดังคาประพนั ธท์ ีว่ ่า

๏ ถงึ เสวีที่เปน็ ขา้ ฝ่าพระบาท ไม่ควรขาดความสมัครสโมสร

ในพระราชสานกั พระภธู ร เหมอื นเรือแลน่ สาครสมุทรไทย

วเิ คราะห์คณุ คา่ 2. คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์

1. การใชค้ าง่าย ๆ ทาให้เขา้ ใจไดท้ นั ที เชน่ นายเรอื จะเอาแรงมาแตไ่ หน
ให้สมท่ีรว่ มพระเจา้ เราองค์เดยี ว
๏ แมต้ ่างคนตา่ งเถยี งเก่ยี งแก่งแยง่
๏ ควรปรองดองในหมรู่ าชเสวี ว่าทรงธรรม์เหมือนบดิ าบังเกดิ หัว
จาตอ้ งมมี ติ รจติ สนทิ กนั
2. การใช้อุปมาโวหารเปรยี บเทยี บ เชน่ เหมอื นเรอื แลน่ กลางสาครสมุทรไทย

๏ ประการหนึ่งพงึ คิดในจติ มนั่
๏ เหมือนลกู เรอื อยู่ในกลางหวา่ งวารี
๏ ในพระราชสานกั พระภูธร

วเิ คราะหค์ ณุ คา่ 2. คณุ คา่ ดา้ นสงั คม

สะทอ้ นใหเ้ หน็ วฒั นธรรมและคา่ นิยมของสังคมไทยดังน้ี

2. วฒั นธรรมการปกครองโดยมพี ระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมุข ในสมัยน้ันมีการปกครอง
ในระบอบสมบรู ณาญาสิทธิราชย์ อานาจสงู สุดในการปกครองประเทศเป็นของพระมหากษัตรยิ ์
อีกท้ัง สถาบันพระมหากษัตริย์ได้รับการยอมรับเทิดทูนจากประชาชน สังคมเกิดความสงบและ
มั่นคงได้ก็เพราะพระบารมีของพระมหากษัตริย์ท่ีสืบต่อมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ซึ่งปัจจุบันประเทศ
ไทยเปลี่ยนระบอบการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตยแล้ว แต่สถาบันพระมหากษัตริย์ก็ยังคง
เปน็ ส่งิ ท่ไี ดร้ บั การยกยอ่ งเทิดทนู

วิเคราะห์คณุ คา่ 2. คณุ คา่ ด้านสงั คม

สะทอ้ นใหเ้ หน็ วฒั นธรรมและค่านิยมของสงั คมไทยดงั นี้

2. ค่านิยมของสงั คมไทยท่ยี กย่องข้าราการ ในสงั คมสมัยกอ่ นให้ความสาคัญกบั ขา้ ราชการ
ว่าเปน็ บุคคลท่ีมีศักด์ิศรี มีเกยี รติ บทบาทหนา้ ท่ีด้านการปกครอง และบริหารบ้านเมือง จงึ มี
ความสาคญั ต่อการรกั ษาความสงบสขุ ของประทศชาติ ดังน้นั ข้าราชการจงึ ควรตระหนกั ในหนา้ ที่
ของตนเองใหม้ าก ยดึ ถือวนิ ัย และความซ่ือสตั ย์ สจุ รติ ในการทางาน