แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ รายวิชา การงานอาชีพ รหัสวิชา ง11101 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เรื่องกระปุกออมสินของหนู จัดท าโดย นางธีรารัตน์ โพธิราช ต าแหน่ง ครู วิทยฐานะครูช านาญการพิเศษ โรงเรียนเทศบาลบ้านแมด กองการศึกษา เทศบาลเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
ค าน า แผนการจัดการเรียนรู้เล่มนี้ เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ที่ผู้จัดท าได้วิเคราะห์หลักสูตรกลุ่มสาระการ เรียนรู้การงานอาชีพ รายวิชาการงานอาชีพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ตามโครงสร้างรายวิชาและวิเคราะห์ หน่วยการเรียนรู้เพื่อน าหน่วยการเรียนรู้ที่สอดคล้องมาบูรณาการจัดท าแผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยบูรณาการในเรื่อง กระปุกออมสินของหนู จ านวน 2 ชั่วโมง เพื่อ ส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดคุณลักษณะพอเพียงให้แก่ผู้เรียน ผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่า แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เล่มนี้ จะเป็นประโยชน์แก่ผู้สนใจศึกษา สามารถน าไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ต่อไป ธีรารัตน์ โพธิราช
สารบัญ เรื่อง หน้า แผนการจัดการเรียนรู้เรื่อง กระปุกออมสินของหนู มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ 1 สมรรถนะส าคัญของผู้เรียน 1 คุณลักษณะอันพึงประสงค์ 1 สาระการเรียนรู้ 1 ชิ้นงาน / ภาระงาน 1 กระบวนการจัดการเรียนรู้ 1 สื่อ 2 แหล่งเรียนรู้ 2 การวัดและประเมินผล /แนวทางการประเมิน 3
1 แผนการจัดการเรียนรู้บูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ รหัสวิชา ง11101 รายวิชา การงานอาชีพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 เรื่อง กระปุกออมสินของหนู เวลา 2 ชั่วโมง *********************************************************************** มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด (มีภูมิคุ้มกัน, ความรู้, คุณธรรม ,สังคม, วัฒนธรรม) มาตรฐาน ง 1.1 ตัวชี้วัด ป.1/3 ท ำงำนเพื่อช่วยเหลือตนเองอย่ำงกระตือรือร้นและตรงเวลำ จุดประสงค์การเรียนรู้(มีภูมิคุ้มกัน , ความรู้) รู้จักใช้จ่ำยอย่ำงประหยัดและเก็บออมได้ สมรรถนะส าคัญของผู้เรียน (มีภูมิคุ้มกัน, ความรู้, คุณธรรม ,สังคม, วัฒนธรรม) 1. มีควำมสำมำรถในกำรสื่อสำร 2. มีควำมสำมำรถในกำรแก้ปัญหำในกำรท ำงำนร่วมกัน 3. มีควำมสำมำรถในกำรใช้ทักษะชีวิตในกำรเรียนรู้ร่วมกันในห้องเรียน คุณลักษณะอันพึงประสงค์(มีภูมิคุ้มกัน, ความรู้, คุณธรรม ,สังคม, วัฒนธรรม) 1. มีวินัยในกำรเรียนรู้ร่วมกัน 2. ใฝ่เรียนรู้ 3. อยู่อย่ำงพอเพียง ใช้วัสดุ สื่อกำรเรียนรู้อย่ำงคุ้มค่ำ 4. มีจิตสำธำรณะช่วยเหลือเพื่อนในห้องเรียน สาระการเรียนรู้ 1. กำรใช้จ่ำยอย่ำงประหยัด 2. กำรเก็บออม ชิ้นงาน / ภาระงาน ปฏิบัติกิจกรรม กระบวนการจัดการเรียนรู้ ขั้นน า 1. ครูสอนให้นักเรียนอ่ำนเนื้อเพลงและร้องเพลง “ออมเงิน” ตำมครู 2. ให้นักเรียนร่วมกันร้องเพลง “ออมเงิน” พร้อมกับปรบมือประกอบจังหวะ 3. นักเรียนร่วมสนทนำกับครูถึงประโยชน์ของเงินว่ำมีเงินมำกกับมีเงินน้อยอย่ำงไหนดีกว่ำกัน
2 ขั้นให้ประสบการณ์ 1. นักเรียนและครูร่วมกันสนทนำถึงกำรน ำเงินมำโรงเรียนของนักเรียนว่ำน ำเงินมำ คนละเท่ำไรและน ำไปใช้จ่ำย อะไรบ้ำง แล้วครูเขียนบนกระดำนด ำ 2. นักเรียนอภิปรำยร่วมกันว่ำอะไรควรซื้อ อะไรไม่ควรซื้อเพรำะเหตุใด 3. นักเรียนช่วยกันคิดจ ำนวนเงินของสิ่งที่ไม่ควรซื้อว่ำมีเท่ำไรและจะมีวิธีกำรประหยัด ในกำรใช้จ่ำยอย่ำงไร 4. ให้นักเรียนช่วยกันคิดและบอกวิธีกำรออมว่ำดีอย่ำงไร โดยครูเขียนลงบนกระดำนด ำเป็นข้อๆ ตำมที่นักเรียนบอก ขั้นสรุป 1. นักเรียนและครูร่วมสรุปประโยชน์ของกำรใช้จ่ำยอย่ำงประหยัดจะท ำให้มีเงินเหลือเก็บออมไว้ ใช้จ่ำยในยำมจ ำเป็นได้ดังนั้นนักเรียนควรส ำรวจกำรใช้จ่ำยเงินของตนเองเป็นประจ ำจนเป็นนิสัยว่ำใช้จ่ำย ฟุ่มเฟือยเกินฐำนะตนเอง หรือเกินควำม จ ำเป็น หรือไม่ 2. ครูเพิ่มเติมว่ำถ้ำนักเรียนไม่มีเงินเหลือเก็บออมก็ให้รู้จักใช้จ่ำยอย่ำงประหยัด ใช้จ่ำยเฉพำะ สิ่งที่ควรซื้อและจ ำเป็นต่อตนเอง 3. ครูให้นักเรียนไปประดิษฐ์ออมสินจำกวัสดุเหลือใช้ที่หำง่ำยตำมควำมคิดของนักเรียนและ น ำมำส่งครูในสัปดำห์หน้ำ สื่อ 1. เพลง “ออมเงิน” 2. ของจริง/รูปภำพออมสินแบบต่ำงๆ แหล่งเรียนรู้ ห้องสมุด
3 การวัดและประเมินผล /แนวทางการประเมิน ผู้สอนน าหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ หลักพอเพียง ประเด็น พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน เนื้อหำ ก ำหนดเนื้อหำได้สอดคล้องกับ มำตรฐำน ตัวชี้วัด ละเหมำะสม กับเวลำ วัย ควำมสำมำรถ ของ นักเรียน เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ ตรง ตำมมำตรฐำน และตัวชี้วัด ครบถ้วนตำมกระบวนกำร -ล ำดับเนื้อหำจำกง่ำย ไปหำยำก เพื่อให้ ผู้เรียน อยำกเรียนรู้ -เตรียมเนื้อหำในกำรเรียนรู้ ให้ครอบคลุม ตำมมำตรฐำนและตัวชี้วัด เวลำ ก ำหนดเวลำได้เหมำะสมกับ เนื้อหำ และกิจกรรมกำรเรียนรู้ -เพื่อให้จัดกิจกรรม กำรเรียนรู้ ได้ครบถ้วน ตำมที่ก ำหนด -ส่งเสริมให้นักเรียน ท ำกิจกรรม อย่ำง มีประสิทธิภำพ -มีกำรจัดสรรเวลำเพิ่ม ส ำหรับนักเรียนที่ ไม่สำมำรถ ปฏิบัติกิจกรรมได้ตำมขั้นตอน วิธีกำรจัด กิจกรรม -ออกแบบกิจกรรมกำรเรียนรู้ ได้เหมำะสมส ำหรับกำรน ำพำ ผู้เรียนไปสู่เป้ำหมำย และ เหมำะสมกับสภำพผู้เรียน เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภำพตำม มำตรฐำนและตัวชี้วัด -ตัดทอนกิจกรรมในกรณี ที่ใช้เวลำนำน เกินไป และนักเรียนเบื่อหน่ำย แหล่งเรียนรู้ -กำรเลือกใช้แหล่งเรียนรู้ เหมำะสมกับเนื้อหำกิจกรรม และควำมสนใจของผู้เรียน -ส่งเสริมกำรใช้ แหล่งเรียนรู้ในโรงเรียน -เสริมสร้ำงให้นักเรียน เข้ำใจในบทเรียนได้ง่ำยขึ้น เตรียมพื้นที่ล่วงหน้ำ สื่อ / อุปกรณ์ -เลือกสื่อ ที่เหมำะสมกับ เป้ำหมำย เนื้อหำ กิจกรรม และ ควำมสนใจของนักเรียน -ครูเตรียมสื่อให้เพียงพอกับ จ ำนวนนักเรียน -เพื่อกระตุ้นควำมสนใจของ นักเรียน -เสริมสร้ำงให้นักเรียน เข้ำใจในบทเรียนได้ง่ำยขึ้น -เตรียมสื่อ อุปกรณ์ส ำรอง -กำรศึกษำลักษณะ ของผู้เรียนก่อนจะช่วย ให้ครูเตรียมสื่อ อุปกรณ์ได้เหมำะสมกับ นักเรียน -ลดภำระกำรอธิบำยของครู
4 หลักพอเพียง ประเด็น พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน กำรประเมิน ผล -ออกแบบวิธีกำรวัดประเมินผล ให้ตรงตำมมำตรฐำนและตัวชี้วั ด กิจกรรม เนื้อหำ วัยของผู้เรียน -เพื่อ ประเมินผู้เรียน ให้ได้รู้ผล ตรงกับ สิ่งที่ต้องกำรวัดและ เป้ำหมำยที่ต้องกำรรู้ -ศึกษำ และสร้ำงเครื่องมือ วัดผลให้ตรง ตำมตัวชี้วัด และผ่ำนกำรตรวจสอบ คุณภำพ -ชี้แจงวิธีกำรใช้เครื่องมือ ให้ชัดเจน เงื่อนไข ควำมรู้ - รู้ว่ำเงินทองที่พ่อแม่หำมำมีคุณค่ำ - รู้วิธีใช้จ่ำยอย่ำงประหยัดและรอบคอบ เงื่อนไข คุณธรรม กำรประหยัด กำรเก็บออมและมีสติปัญญำในกำรด ำเนินชีวิต คิดถึงวันข้ำงหน้ำ ผลที่เกิดกับผู้เรียนสอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จากการกิจกรรมการเรียนรู้ 1. ผู้เรียนได้เรียนรู้หลักคิดและฝึกปฏิบัติ ตำมหลัก 3 ห่วง 2 เงื่อนไข ดังนี้ หลักพอเพียง พอประมาณ มีเหตุผล ภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ส ำรวจสภำพ กำรใช้จ่ำยเงินของ ตนเองว่ำตนเองได้เงิน วันละ เท่ำไร ในแต่ละวันใช้จ่ำยอย่ำงไร น ำไปซื้ออะไรบ้ำง รำยได้ รำยจ่ำยมีควำมสมดุลหรือ ไม่ กำรไตร่ตรองเลือกซื้อเฉพำะ สิ่งที่จ ำเป็นและเป็น ประโยชน์ จะท ำให้นักเรียนใช้จ่ำยเงิน อย่ำงคุ้มค่ำ เห็นควำมส ำคัญ และมีนิสัยใน กำรเก็บออม รู้ว่ำกำรเก็บออม เป็นประโยชน์ต่อตนเอง และ ครอบครัว เงื่อนไขควำมรู้ - รู้ว่ำเงินทองที่พ่อแม่หำมำมีคุณค่ำ - รู้วิธีใช้จ่ำยอย่ำงประหยัดและรอบคอบ เงื่อนไขคุณธรรม กำรประหยัด กำรเก็บออมและมีสติปัญญำในกำรด ำเนินชีวิต คิดถึงวันข้ำงหน้ำ
5 2. ผลลัพธ์ (KPA) 4 มิติผู้เรียนได้เรียนรู้กำรใช้ชีวิตที่สมดุลและพร้อมรับกำรเปลี่ยนแปลงใน 4 มิติ ตำมหลักปรัชญำของ เศรษฐกิจพอเพียง ดังนี้ ด้าน องค์ประกอบ สมดุลและพร้อมรับการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ ดังนี้ วัตถุ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม ควำมรู้ (K) น ำเสนอผลงำน ด้วยวิธีกำรต่ำง ๆ กระบวนกำรท ำงำน และกำรน ำเสนอ มีควำมรอบรู้ในกำร เลือกใช้สื่อใบงำน ใบควำมรู้ แหล่งเรียนรู้ กำรใช้ภำษำ ในกำร สื่อสำรให้ ถูกต้องตำม วัฒนธรรมของเจ้ำของ ภำษำ ทักษะ (P) ระมัดระวังในกำรใช้ สิ่งของต่ำงๆ เช่น ใบงำน ใบควำมรู้ เกิดทักษะในกำร สื่อสำร ท ำงำนร่วมกับ ผู้อื่นได้อย่ำงมี ควำมสุข ใช้วัสดุอุปกรณ์อย่ำง หลำกหลำย คุ้มค่ำและ ถูกวิธี ยอมรับฟัง ควำมคิดเห็น ของผู้อื่น ค่ำนิยม (A) เห็นคุณค่ำของภำษำ ที่ใช้ ตระหนักถึงควำม รับผิดชอบต่อหน้ำที่ กำรท ำงำน ยอมรับฟังควำม คิดเห็นซึ่งกันและกัน กำรใช้ภำษำในกำร แนะน ำ ทักทำยอย่ำง เหมำะสมกับ สถำนกำรณ์ ต่ำง ๆ กำรช่วยเหลือซึ่งกัน และ กันภำยใน ห้องเรียน
6 แบบสอบถามการถอดบทเรียนตามหลักปรัชญชาของเศรษฐกิจพอเพียง เรื่อง ................................................................ รหัสวิชา ..................... ภาคเรียนที่…....ปีการศึกษา………… ชั้น................ โรงเรียน .................................. ที่ ชื่อ – สกุล ขั้นตอน/คะแนน รวม ระดับ คุณภาพ ความรู้ คุณธรรม พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน วัตถุ สังคม สิ่งแวดล้อม วัฒนธรรม 3 3 3 3 3 3 3 3 3 27 เกณฑ์การให้คะแนน คะแนน 3 คะแนน หมายถึงตอบค าถามได้ตรงประเด็น คะแนน 2 คะแนน หมายถึงตอบค าถามได้ตรงประเด็นเป็นส่วนใหญ่ คะแนน 1 คะแนน หมายถึงตอบค าถามได้ตรงประเด็นเป็นส่วนน้อย เกณฑ์การตัดสินคุณภาพ ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ดี ได้คะแนน 19-27 คะแนน ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง ปานกลาง ได้คะแนน 10-18 คะแนน ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง ได้คะแนน 1-9 คะแนน เกณฑ์การผ่านต้องได้ระดับคุณภาพ 2 ขึ้นไป ลงชื่อ ....................................... (นางธีรารัตน์ โพธิราช) ครูผู้สอน / ผู้ประเมิน
7
8 ภาคผนวก เพลงออมเงิน ผู้ประพันธ์ นำงอภัยวัลย์ กึกก้อง ท ำนอง เพลงลอยกระทง ออมเงิน ออมเงิน กันไว้ จะได้สบำยในภำยภำคหน้ำ ออมเงินกัน เถิดหนูจ๋ำ ต่อไปภำยหน้ำจะได้สบำย
9 แบบสังเกตพฤติกรรม ที่ ชื่อ – สกุล ควำม กระตือ รือร้น กำร ท ำงำน กำร ตอบ ค ำถำม ควำมคิด ริเริ่ม สร้ำง สรรค์ รวม คะแนน ผ่ำน ไม่ ผ่ำน 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 ค ำชี้แจง ระดับคุณภำพ 1 หมำยถึง พอใช้ 2 หมำยถึง ดี 3 หมำยถึง ดีมำก นักเรียนได้คะแนน ร้อยละ 80 ขึ้นไป ถือว่ำผ่ำนเกณฑ์กำรประเมิน
10