คู่มือความปลอดภัย

บริษัทสยามอินเตอร์เนชั่นแนลฟู๊ด ฟู๊ จำ กัด คู่มือความปลอดภัย ในการทำ งานหม้อไอน้ำ 88 หมู่ 10 ต.นาทับ อ อำ เภอจะนะ สงขลา 90130

คู่มือปฏิบัติงานสำ หรับพนักงานแผนกบอยเลอร์เป็นป็การเตรียมพร้อมใน การทำ งาน โดยสาระสำ คัญเพื่อป้อป้งกันอันตรายจากการทำ งานของบอยเลอร์ การเจ็บป่วป่ยหรืออุบัติเหตุจากการทำ งาน ซึ่งอธิบายเกี่ยวกับการดูแลรักษาและ การทำ งานของบอยเลอร์ อาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทำ งานตลอด จนถึงมาตรฐานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง พนักงานจึงศึกษาคู่มือนี้โดยละเอียดให้เข้าใจ และสามารถนำ ปฎิบัติได้ ทั้งนี้เป็นป็การกำ จัดควรคุมป้อป้งกัน ไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ ในที่ทำ งาน และเกิดผลกระทบปัญปัหาทางสิ่งแวดล้อมอีกด้วย ดันนั้น ผู้จัดทำ จึงได้จัดทำ คู่มือคู่มือความปลอดภัยในการทำ งานหม้อไอ น้ำ เพื่อให้พนักงานมีความรู้ความเข้าใจ และสามารถปฎิตามแผนกฏของคู่มือ ความปลอดภัยของบอยเลอร์ได้อย่างประสิทธิภาพ บทนำ

สารบัญ เรื่อง หน้า นโยบายความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำ งาน นิยามความหมาย ส่วนประกอบของหม้อไอน้ำ อุปกรณ์หม้อไอน้ำ สาเหตุของการเกิด อุบัติเหตุบอยเลอร์ระเบิด การป้อป้งกันอุบัติเหตุ อุปกรณ์ป้อป้งกันอันตรายส่วนบุคคล ขั้นตอนการ ซ้อมแผนฉุกเฉิน แผนฉุกเฉินกรณีบอยเลอร์ระเบิด การบำ รุงรักษา หม้อไอน้ำ 1 2 3 4-6 7 8-10 11 12 13 14-17

นโยบายความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำ งาน 1 บริษัท สยามอินเตอร์เนชั่นแนลฟู๊ดฟู๊จํากัด ดำ เนินการผลิตและส่งออก ผลิตภัณฑ์ปลาทูน่ากระป๋อง และอาหารทะเลแปรรูป บริษัทฯ ได้ให้ความสำ คัญใน เรื่องความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทํางานเป็น อย่างมาก ดังนั้นบริษัท จึงได้กําหนดนโยบาย เพื่อให้พนักงานรับทราบและเป็น แนวทางในการปฏิบัติ ดังต่อไปนี้ 1. ความปลอดภัยในการทำ งานถือเป็นหน้าที่รับผิดชอบของพนักงานทุกคน ทุกระดับ ที่จะร่วมมือกันปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความปลอดภัยทั้งต่อตนเอง และเพื่อนร่วมงานตลอดจนทรัพย์สินของบริษัทฯ 2. บริษัทฯ จะดำ เนินการและพัฒนาระบบการจัดการความปลอดภัย อาชีวอนามัยและสภาพแวดล้อมในการทํางานตามมาตรฐานอย่างเหมาะสม และสอดคล้องกับข้อกําหนดของกฎหมาย และข้อกําหนดอื่น ๆ ที่องค์กร ได้ทำ การตกลงไว้ 3. บริษัทฯ จะพิจารณาดำ เนินการกับความเสี่ยงและผลกระทบที่เกิดขึ้น ในแต่ละกิจกรรม เพื่อป้องกันและปรับปรุงอย่างมีประสิทธิภาพและพัฒนา อย่างต่อเนื่อง 4. บริษัทฯ จะสนับสนุนกิจกรรมด้านความปลอดภัยที่จะส่งเสริมให้พนักงานมี จิตสำ นึกด้านความปลอดภัย และจะจัดให้มีอุปกรณ์ คุ้มครองความปลอดภัย ส่วนบุคคลให้ครบ ตามลักษณะของงานและความเหมาะสม 5. ผู้บังคับบัญชาหรือผู้ควบคุมงานทุกคน มีหน้าที่ดูแลรับผิดชอบในเรื่องความ ปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำ งานของผู้ใต้บังคับบัญชา ให้เป็นไปตามกฎข้อบังคับบริษัทฯ ได้กำ หนดไว้อย่างเคร่งครัด 6. พนักงานทุกคนต้องปฏิบัติตามกฎข้อบังคับว่าด้วยความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทํางานอย่างเคร่งครัด หากมีการฝ่าฝืน หรือละเมิก จะพิจารณาโทษตามกฏระเบียบของบริษัทฯ

นิยามความหมาย ไอน้ำ อิ่มตัว (Saturated steam) ไอน้ำ ที่ได้จด้ากการต้มน้ำ ให้เห้ดือดืด กลายเป็น ป็ ไอ โดยอุณหภูมิภูขมิองไอ น้ำ จะเท่ากับอุณหภูมิภูจุมิจุดเดือดืด ซึ่งซึ่ ไอน้ำ จากการต้มน้ำ ในภาชนะเปิดปิ จะมีอุมีอุณหภูมิภูมิ100°C (212F) ไอน้ำ แฟลช (Flash steam) ไอน้ำ ที่เกิดจากการปล่อยน้ำ ร้อร้นที่ความดันดัสูงสูและ อุณหภูมิภูสูมิงสูกลับออกมาที่ ความดันดัต่ำ ซึ่งซึ่มีจุมีจุดเดือดืดต่ำ กว่าว่ ความดันดั (Pressure) แรงที่กระทำ ต่อหนึ่งนึ่หน่วน่ย พื้นพื้ที่ ความดันดั ในหม้อม้ ไอ้น้ำ เกิดจากการอัดแน่นน่ของไอ น้ำ เมื่อมื่น้ำ ภายในหม้อม้ ไอน้ำ ได้ รับรัความร้อร้นจะกลายเป็น ป็ ไอ 2

3 ส่วนประกอบของหม้อไอน้ำ เต้าหรือห้องเผาไหม้ (furnace) บริเวณที่ใช้เป็น ป็ ห้องเผาไหม้เชื้อ เพลิง เป็น ป็ ส่วนที่อุณภูมิสูงสุด ของหม้อไอน้ำ 1. 2. ส่วนเก็บน้ำ (water space) เป็นส่วนที่ทำ หน้าที่ เก็บน้ำ ภายในหม้อไอน้ำ สำ หรับใช้ระเหย กลายเป็นไอน้ำ ในกรณีที่หม้อไอน้ำ 2 เครื่องมีนาด เท่ากัน หม้อไอน้ำ ที่มีส่วนเก็บน้ำ น้อยจะเกิดไอน้ำ ได้ เร็วกว่า แต่ถ้ามีภาระการใช้ไอน้ำ มากทันทีทันใด ความดันไอน้ำ จะตกลงเพราะมีพลังงานสะสมอยู่ น้อย 3. ส่วนเก็บไอน้ำ (steam space) เป็น ส่วนที่ทำ หน้าที่เก็บไอน้ำ ปกติจะอยู่ เหนือส่วนที่เก็บน้ำ ไอน้ำ ที่ผลิตได้จะถูกเก็บสะสมไว้ในส่วนที่ เก็บไอน้ำ หม้อไอน้ำ ที่มีส่วนเก็บไอน้ำ มากจะมีไอน้ำ สะสมเพื่อใช้งานมากกว่า หม้อไอน้ำ ที่มีส่วนเก็บไอน้ำ น้อย

4 อุปกรณ์หม้อไอน้ำ

5 อุปกรณ์หม้อไอน้ำ

6 อุปกรณ์หม้อไอน้ำ

สาเหุตของการเกิด หม้อไอน้ำ ระเบิด 7 1.ไม่ควรปล่อยให้เชื้อ เพลิงในหม้อน้ำ แห้ง 2.ไม่ควรใช้หม้อที่มีสภาพ ของหม้อที่ผ่านการใช้งานมา อย่างยาวนานหรือหม้อผลิต ไอน้ำ สภาพเก่าจะทำ ให้เกิด การระเบิดขึ้นได้เพราะสภาพ ของหม้อที่ผ่านการใช้งานมา อย่างยาวนานทำ ให้หม้อผลิต ไอน้ำ บางมากกว่าและเสี่ยงที่ จะระเบิดได้ทุกเวลา 3.ช่องทางที่เชื้อเพลิงผ่านออก แคบลงเมื่อมีเขม่ามาเกาะอยู่ มากเกินไปทำ ให้เชื้อเพลิง ภายในเตาร้อนขึ้นและสะสม ความร้อนมากขึ้น หากเครื่อง ผลิตไอน้ำ มีอุณหภูมิสูงกว่า 600 องศาฟาเรนไฮต์ จะมี โอกาสสูงที่เครื่องผลิตไอน้ำ เกิดการยุบตัวหรือเกิดการ ระเบิดขึ้นได้ 4.หากตะกรันบนผิวเตาด้าน สัมผัสกันน้ำ มากเกินไป หรือ บนผิวเตาด้านสัมผัสมีน้ำ มัน เกาะมากเกินไปจะทำ ให้ตัวถัง บริเวณนั้นได้รับความร้อน มากกว่าบริเวณอื่นซึ่งจะทำ ให้ เกิดความดันภายในบอยเลอร์ ทำ ให้เกิดการระเบิดหรือเครื่อง ผลิตไอน้ำ เกิดรอยชำ รุดขึ้นได้ 5.หากลิ้นนิรภัยไม่ทำ งานจะ ทำ ให้เกิดแรงดันในบอยเลอร์ เพิ่มมากยิ่งขึ้น หากเกิดความ ดันแต่ไอน้ำ ยังต้องใช้งานอยู่ ควรเปิดลิ้นนิรภัยให้ระบาย ความดันออกมาถ้าไม่ทำ เช่นนี้ แล้วปล่อยให้ความดันใน เครื่องผลิตไอน้ำ สูงมากยิ่ง ขึ้น โอกาสที่เครื่องผลิตไอน้ำ จะระเบิดก็จะมีมากยิ่งขึ้น

8 การป้อ ป้ งกันอุบัติเหตุ ㆍก่อนติดเตา ควรตรวจสอบให้แน่ชัดว่า ในหม้อน้ำ มีระดับที่เพียงพอหรือไม่ ㆍ หม้อน้ำ ที่ใช้ก๊าซหรือน้ำ มันเป็น ป็ เชื้อ เพลิง ควรมีการระบายลมภายในเตาก่อน ㆍหากมีการรั่วที่ลิ้นนิรภัย โดยที่ยังอยู่ภายใต้ ความดัน ห้ามใช้วิธีเพิ่มน้ำ หนักถ่วงให้แข็งขึ้น โดยเด็ดขาด

9 การป้อ ป้ งกันอุบัติเหตุ • หากมีการรั่วที่หม้อน้ำ ให้หยุดใช้ หม้อน้ำ ทันที และต้องแก้ไขก่อนใช้ งาน ㆍ ควรเลือกลิ้นนิรภัยแบบทดสอบได้ง่ด้ ง่ าย ㆍ ให้ใช้หม้อน้ำ ไม่เกินความดัน ตามที่กำ หนด ㆍ ในแต่ละวัน เมื่อหยุดใช้หม้อน้ำ แล้ว ควรที่จะระบายน้ำ ทิ้งบ้าง

10 การป้อ ป้ งกันอุบัติเหตุ ㆍ หม้อน้ำ ที่มีตะกรันเกาะหนา จะส่งผล ทำ ให้เกิดการใช้เชื้อเพลิงมากเกินกว่ากำ หนด ดังนั้น จึงควรหมั่นทำ ความสะอาดหม้อน้ำ ㆍ หม้อน้ำ ควรจะได้รับการตรวจ ทดสอบอย่างน้อยปีลปีะครั้ง

11 -ถุงมือนิรภัย လက်အိတ် ใช้เพื่อป้อป้งกันมือจาก ความร้อน ของมีคม สะเก็ดไฟจากงานตัดหรือ งานเชื่อม และงานที่ต้อง สัมผัสสารเคมี -รองเท้านิรภัย အကာ အကွယ်ဖိနပ် เป็น ป็ รองเท้าที่ออกแบบ มาเพื่อป้อป้งกันอันตราย จากการทำ งานในพื้นที่ที่ มีความเสี่ยงต่อการเกิด อันตรายกับนิ้วเท้าของผู้ ปฏิบัติงาน -หน้ากากกรองฝุ่นละออง ဖုန်မှု န် မှုန့်စ န့် စ်မျ က်နှာ ဖုံ ใช้เพื่อป้อป้งกันฝุ่นละออง ในพื้นที่ การทำ งานที่มีฝุ่นละอองมากกว่า ปกติ เช่น งานตัดเย็บเสื้อผ้า งานก่อสร้าง เป็น ป็ ต้น อุปกรณ์ป้อ ป้ งกัน อันตรายส่วนบุคคล

12 ขั้นตอนการ ซ้อมแผนฉุกเฉิน พนักงานตรวจเช็คการทำ งานของบอยเลอร์ ประจำ วัน หัวหน้าควบคุมบอยเลอร์แจ้งหัวหน้าแผนก จป. และผู้ที่เกี่ยวข้องพร้อมทั้งประเมินสถานการณ์ พนักงานเข้าแก้ไขสถานการณ์ ตามขั้นตอนตาม WI ควบคุมและแก้ไขสถานการณ์ รายงานผู้ที่เกี่ยวข้องรับทราบ ระดับน้ำ ต่ำ กว่าหลอดแก้วและ มีสัญญาณเตือน

ถ้าควบคุมไม่ได้ และอาจระเบิด ได้ -ทีมฉุกเฉินเข้าระงับเหตุ Boiler ทำ งานผิดปกติ หาก ควบคุมไม่ได้ทำ การแจ้ง -ผู้อำ นายการ ตัดสินใจใช้แผน อบยพ และแจ้งให้ประชาสัมพันธ์ ประกาส พร้อมกล สัญญาณ แจ้งเหตุจุกเฉิน เพื่อให้ทุกคน ออกไปยังจุดรวมพล แผนฉุกเฉินหม้อไอ น้ำ รดเบิด -ผู้ควบคุม Boiler หากตรวจพบว่า Boiler ทำ งานผิดปกติให้เข้าทำ การแก้ไขทันที -ผู้ควบคุม Boiler เข้าระงับเหตุเบื้องตัน ต้องปฏิบัติตามชั้นตอนดังนี้ ถ้าควบคุมได้ -รายงานหัวหน้างาน และ แจ้ง จป.วิชาชีพ -จป.วิชาชีพ / หัวหน้างาน ฝ่ายช่าง เข้าทำ าการ สอบสวน และสำ รวจความ เสี่ยหายและผลกระทบต่อ ผลิตภัณฑ์ และสิ่งแวดล้อม ที่เกิดขึ้น -จป.วิชาชีพ รายงาน ผู้อำ นวยการ 13

14 การบำ รุงรักษา หม้อไอน้ำ 1.การเริ่มเดินเครื่องหม้อไอน้ำ ก่อนเริ่ม เดินเครื่อง ผู้ควบคุมหม้อไอน้ำ ควร เดินรอบหม้อไอน้ำ ว่าไม่มีใครมาทำ อะไร ที่ไม่ถูกต้องไว้ในวันหยุด หรือเปล่าให้ ตรวจสอบตำ แหน่งของวาล์วทั้งหมด ทุกระบบ ตรวจสอบระดับน้ำ ในหม้อไอ น้ำ เปิดวาล์วระบายอากาศ วาสวน้ำ เข้า ตรวจสอบอุณหภูมิน้ำ มันเตาความ ดันเชื้อเพลิงก๊าซ เปิดระบายน้ำ ที่ท่อไอ น้ำ เฮดเดอร์จ่ายไอน้ำ กับดักไอน้ำ ที่อุปกรณ์ต่าง ๆ 2.การเดินครื่องเพื่อใช้งานหม้อไอ น้ำ ทำ การระบายน้ำ ใต้ลูกลอย ควบคุมระดับน้ำ และหลอดแกัว (หรือแบบอื่น ๆ) เพื่อกำ จัดสิ่ง สกปรกที่อาจจะอุดตันอยู่ จนทำ ให้หม้อไอน้ำ เกิดระเบิดได้ ถ้าหม้อไอน้ำ มีการทำ งานตลอด 24 ชั่วโมง ผู้ควบคุมหม้อไอน้ำ ต้องทำ การระบายน้ำ ใต้ลูกลอยและ ไต้หลอดแก้วทุกๆ 8 ชั่วโมง

15 การบำ รุงรักษา หม้อไอน้ำ 3.การปิดปิเครื่องหม้อไอน้ำ ก่อนดับเปลวไฟทุกครั้งให้เปลี่ยน สวิตซ์เร่งหรี่การเผาไหม้เป็น ป็ การเร่ง หรี่ด้วยมือ และปรับการเร่งหรี่ไปที่ ตำ แหน่งหรี่สุด เพื่อให้เปลวไฟดับที่ ตำ แหน่งเปลวไฟเล็กสุด เพื่อป้อป้งกันการย้อนของเปลวไฟที่ จะทำ ให้หม้อไอน้ำ เสียหาย แล้วจึง ปิดปิสวิตซ์หยุดการทำ งานของหม้อ ไอน้ำ 4.การถ่ายน้ำ ในหม้อไอน้ำ ทิ้ง ห้ามถ่ายน้ำ ในหม้อไอน้ำ ทิ้งเด็ด ขาดถ้าหม้อไอน้ำ ยังร้อนอยู่ เพราะอิฐทนไฟในหม้อไอน้ำ ที่ยัง มีอุณหภูมิสูงจะทำ ให้เหล็กหม้อ ไอน้ำ เสียหายได้ ถ้ามีน้ำ ในหม้อ ไอน้ำ น้อย 5.การหยุดใช้หมัอไอน้ำ เป็นเวลา นาน ให้ปิดลิ้นหรืออุดช่องปล่องไฟ ที่ทางออกของหม้อไอน้ำ เพื่อ ป้องกันไม่ให้ปล่องไฟดูดอากาศ ผ่านหมัอไอน้ำ เพราะจะทำ ให้หม้อไอ น้ำ ถูกกัดกร่อนมากจากการเกิด กรดกำ มะถันทางด้านไฟ โดย เฉพาะหม้อไอน้ำ ที่ใช้เชื้อเพลิงที่มี กำ มะถันสูงมากกว่า 0.5% จากนั้น ทำ ความสะอาดเขม่าให้สะอาด

16 6. การเก็บเปียกหม้อไอน้ำ ทำ ได้ โดยเติมน้ำ ที่มีสารละลายไฮดรา ชีน (hydrazine) ในหม้อน้ำ ให้ เต็ม หรือเติมโซเดียมซัลไฟต์ (Na.S0ื ) ความเข้มข้น 100- 200 ppm (200-400 กรัมลูก บาศเมตร) เพื่อกำ จัดก๊าซออกชิ เจน แล้วคอยตรวจวัดความเข้ม ข้นของไฮดราชีนสัปดาห์ละครั้ง 7. การเก็บแห้งหม้อไอน้ำ นอกจากต้องทำ ความสะอาดทาง ด้านสัมผัสไฟของหม้อไอน้ำ เช่น เดียวกับการเก็บเปียกแล้ว จะ ต้องล้างตะกรันออกจากด้าน สัมผัสน้ำ ให้หมด แล้วทำ ให้แห้ง อย่างรวดเร็วโดยใช้ สารดูดความชื้น เช่น ซิลิกาเจล ปริมาณ 3 กก./ลบ.ม. ของ ปริมาตรภายในหม้อไอน้ำ 8.การย้ายหม้อไอน้ำ การย้าย หม้อไอน้ำ ต้องทำ ด้วยความระมัดระวัง เช่นเดียวกันกับการติดตั้ง หม้อไอน้ำ ใหม่ หลังจากติดตั้ง หม้อไอน้ำ ที่สถานที่ใหมแล้วต้องทำ การ ตรวจสอบความปลอดภัยตามประกาศ กระทรวงอุตสาหกรรม เรื่องมาตรการ ความปลอดภัยเกี่ยวกับหม้อน้ำ เช่นเดียวกันกับการตรวจสอบ ความปลอดภัยประจำ ปี การบำ รุงรักษา หม้อไอน้ำ 3

17 9.จุดสำ คัญของการดูแลหม้อ ไอน้ำ แบบห่อไฟหลังเปียก ต้องตรวจสอบความหมาย ของตะกรัน ตรงบริเวณช่องน้ำ ของผนัง เปียกด้านท้าย เพราะเป็นจุดที่ มีตะกรันหนากว่าบริเวณอื่นๆ ต้องตรวจสอบสภาพเหล็ก ตรงผนังเปียกในห้องเผาไหม้ 10. จุดสำ คัญของการดูแลหม้อไอ น้ำ แบบท่อไฟหลังแห้ง หมั่นตรวจสอบความหนาของ ตะกรันภายในผนังหลังใกล้ลูกหมู ด้านท้าย เพราะเป็นจุดที่มีตะกรัน หนากว่าบริเวณอื่นๆ และคอย ตรวจสอบสภาพปากท่อไฟเล็ก ด้านหลังว่ามีการรั่วซึมหรือไม่ การบำ รุงรักษา หม้อไอน้ำ

เบอร์โทรศัพท์กรณีฉุกเฉิน บริษัท สยามอินเตอร์เนชั่นแนลฟู๊ตฟู๊จำ กัด (โทร. 074 803 168) เบอร์โทรศัพท์แจ้งเหตุฉุกเฉิน (ภายนอก) เทศบาลตำ บลเกาะแต้ว 074-260 616 เทตบาลตำ บลนาทับ 074-476 284 สภอ.เมืองสงขลา 074-3201878 การไฟฟ้าฟ้ส่วนภูมิภาคสงขลา 074-330 139 เหตุด่วนเหตุร้าย 191 ศูนย์นเรนทร์ สงขลา 1669 กรณีอุบัติเหตุหรือเรียกรถพยาบาลฉุกเฉิน โรงพยาบาลสงขลา 074-338100. โรงพยาบาลหาดใหญ่ 074-273100 โรงพยาบาลสงขลานครินทร์ 074-233133 โรงพยาบาลจะนะ 074-379222 เบอร์โพรศัพห์แจ้งเหตุฉุกเฉินบริษัทข้างเคียง บริษัท แมนเอโฟรเซนฟูดส์ จำ กัด 074-317 800 บริษัท แปซิฟิคฟิแปรรูปสัตว์น้ำ 074-303 999 18

NOTES

บริษัริษั ทสยามอินเตอร์เนชั่นชั่แนลฟู๊ด ฟู๊ จำ กัด ที่อยู่ : 88 หมู่ 10 ตำ บลนาทับ อำ เภอจะนะ จังหวัดสงขลา 90130 E-mail : [email protected] โทรศัพท์ : 074 803 168