โคลงภาพพระราชพงศาวดาร
เนอ้ื เรอ่ื งย่อ
โคลงประกอบภาพที่ ๑๐ ภาพพระสรุ ิโยทยั ขาดคอช้าง
เน้ือเรื่องกล่าวถึงพระเข้าบุเรงนองกษัตริย์พม่ายกกองทัพมาตีกรุงศรีอยุธยา
สมเด็จพระมหาจักรพรรดิทรงนํากองทัพออกรบ สมเด็จพระสุริโยทัยพระอัครมเหสี
ซ่ึงทรงเคร่ืองเป็นชายตามเสด็จไปรบ เมื่อสมเด็จพระมหาจักรพรรดิเสียทิ พระเจ้า
แปรไสช้างไล่ตามมา สมเด็จพระสรุ ิโยทยั จึงขบั ช้าง ออกรับช้างข้าศกึ ไว้ เป็นจงั หวะ
เดียวกับที่พระเจ้าแปรจ้วงฟัน สมเด็จพระสุริโยทัยถูกพระแสงของ้าวฟัน
ส้ินพระชนม์ซบอยู่กับคอช้าง พระราชโอรสท้ังสองพระองค์ได้กันพระศพกลับเข้า
พระนคร
โคลงประกอบภาพที่ ๕๖ ภาพพนั ทา้ ยนรสิงห์ถวายชีวิต
เน้ือเร่ืองกล่าวถึงสมเด็จพระสรรเพชญ์ท่ี ๘ (สมเดจ็ พระเจ้าเสือ) เสด็จโดยเรือ
พระที่น่ังเอกไชย ไปประพาสทรงเบ็ดท่ีปากนํ้า เมืองสาครบุรี (ปัจจุบันคือ จังหวัด
สมุทรสาคร) เมื่อเรือพระท่ีนั่งถึงตําบลโคกขามซ่ึงเป็นคลองคดเค้ียว โขนเรือพระท่ี
น่ังชนกิ่งไม้ใหญ่หักลง พนั ท้ายนรสิงห์นายทา้ ยเรอื พระท่ีน่ังตกใจมาก จึงกระโดดขึ้น
ฝัง่ แล้วกราบบังคมทลู ให้ทรงลงพระราชอาญา สมเด็จพระเจ้าเสือพระราชทานอภัย
โทษ ด้วยเห็นว่าเป็นเหตุสุดวิสัย จึงโปรดเกล้าฯ ให้ตัดศีรษะหุ้นเหมือนแทน
แต่พันท้ายนรสิงห์ ไม่เห็นด้วยเพราะเป็นการขัดพระราชประเพณี สมเด็จพระเจ้า
เสือจึงรับสั่งให้ประหารชีวิต แล้วให้ตั้งศาลเพียงตา นําโขนเรือและศีรษะของ
พันท้ายนรสิงหต์ ั้งเซ่นที่ศาลสืบเกียรตคิ ณุ มาตราบเท่าทุกวันนี้