REKABENTUK MAKANAN

TAHAP 2.0 APLIKASI TEKNOLOGI
PENGUASAAN 2.6 Rekabentuk Makanan

1 Menyatakan maksud dan kepentingan reka bentuk makanan
2 Menerangkan kategori alat dan perkakasan dalam proses reka bentuk makanan
3 Melakar reka bentuk makanan
4 Menganalisis kesesuaian elemen dan prinsip dalam lakaran reka bentuk makanan
5 Menjustifikasikan pemilihan elemen dan prinsip dalam reka bentuk makanan
6 Menghasilkan reka bentuk makanan

2.2 REKABENTUK ELEKTRIK

Pada akhir pembelajaran murid dapat :
• Mentakrifkan reka bentuk makanan
• Menjelaskan kepentingan reka bentuk makanan
• Mengaplikasikan penggunaan alatan dan perkakasan dalam penyediaan reka bentuk

makanan
• Melakar serta menjustifikasikan reka bentuk dan pembungkusan makanan
• Menghasilkan reka bentuk dan pembungkus makanan
• Menilai reka bentuk makanan yang dihasilkan

2.6 REKABENTUK MAKANAN

Reka bentuk makanan sangat berkait rapat dengan kehidupan
seharian manusia kerana makanan merupakan primer manusia. Kini
wujud pelbagai produk makanan dengan gaya reka bentuk yang
menarik bersesuaian dengan gaya hidup manusia masa kini. Aliran
gaya hidup moden pengguna telah memacu perubahan industri reka
bentuk makanan dan seterusnya reka bentuk pembungkusannya.
Keperluan setiap individu adalah berbeza kerana dipengaruhi oleh
beberapa faktor iaitiu fisiologi, agama, budaya dan geografi. Untuk
memenuhi keperluan setiap individu, reka bentuk makanan yang
dihasilkan perlulah mampu menarik perhatian mata yang
memandang.

2.6 REKABENTUK MAKANAN

TAKRIF REKA BENTUK TAKRIF REKA BENTUK MAKANAN

• Reka bentuk bermaksud pengetahuan tentang • Reka bentuk makanan adalah aktiviti merealisasikan
penghasilan idea secara terancang untuk idea kepada bentuk makanan yang melibatkan inovasi
menghasilkan sesuatu produk dan kreativiti

• Produk yang dihasilkan mempunyai nilai estetika, • Reka bentuk makanan dipengaruhi oleh permintaan,
fungsi, keupayaan, pembuatan dan kebolehpasaran budaya, sosial, tempat dan cara hidup sesebuah
masyarakat yang berubah mengikut trend
TAKRIF MAKANAN
• Reka bentuk makanan boleh memberikan nafas baharu
• Makanan iaiah sesuatu bahan yang boleh dimakan dalam mebnagunkan sektor makanan di negara ini
dalam bentuk pepejal atau cecair dan dihasilkan
daripada haiwan dan tumbuhan • Reka bentuk makanan menawarkan sumbangan inovatif
dalam industri makanan yang berkembang secara
• Ciri-ciri makanan terdiri daripada pelbagai tekstur, berterusan
rupa, rasa, bau dan warna

Contoh reka bentuk kuih
pau yang berubah mengikut

trend

Proses, kaedah, 2.6 REKABENTUK MAKANAN Makanan dari segi
dan ruang tempat estetika,
produk diproses, ASPEK REKA
BENTUK komunikasi dan
diedarkan dan MAKANAN pewakilan
digunakan
Peralatan,
Semua aktiviti perkakasan yang
komunikasi yang
dilaksanakan untuk digunakan
mempromosikan mneyediakan dan
produk makanan
mengambil
makanan

2.6 REKABENTUK MAKANAN

KLASIFIKASI REKA BENTUK
MAKANAN

Reka bentuk pada makanan itu Reka bentuk susunan makanan
sendiri dalam pinggan atau bekas

2.6 REKABENTUK MAKANAN

MENJELASKAN KEPENTINGAN REKA BENTUK MAKANAN

A KEBEBASAN MEMILIH KEPADA PENGGUNA C MELINDUNGI ETIKA SOSIAL

• Perubahan citarasa pengguna turut • Nilai inovatif dan kreatif dalam sesutau reka
menyumbang kepada penghasilan pelbagai bentuk makanan perlu diterapkan untuk
rekabentuk makanan. menghasilkan reka bentuk yang menarik

• Perubahan gaya hidup danpendapatan pengguna • Etika sosial perlu dititikberatkan supaya tidak
menyebabkan reja bentuk makanan mengalami menyentuh sensitiviti kaum dan agama
pelbagai evolusi kreatif mengikut aliran trend
masa kini D MEMBERIKAN FAEDAH KEPADA PENGGUNA

B MENZAHIRKAN NILAI ESTETIKA • Inovasi reka bentuk makanan membuka peluang
peluang perniagaan kepada pengusaha.
• Reka bentuk yang menarik boleh menzahirkan
nilai-nilai estetika yang memberikan nilai • Keperluan dan kehendak pengguna yang sentiasa
tambah kepada sesuatu produk dan berpotensi berubah secara tidak langsung mewujudkan
tinggi untuk dipasarkan peluang perniagaan baharu

• Nilai tambah menjadikan sesuatu produk itu
berpotensi dan berkualiti tinggi

2.6 REKABENTUK MAKANAN

MENJELASKAN KEPENTINGAN REKA BENTUK MAKANAN

E PEMBANGUNAN SAINS DAN TEKNOLOGI MODEN

• Perkembangan dan trend semasa dalam dunia reka
bentuk makanan memberikan impak yang sangat besar
kepada pembangunan sains dan teknologi

• Reka bentuk makanan yang berkembang pesat ini
menyumbang kepada terciptanya pelbagai jenis mesin
dan alatan

F KEPELBAGAIAN ETIKA BUDAYA

• Kepelbagaian budaya di negara kita boleh
dijadikan sebagai sumber idea untuk
menghasilkan reka bentuk makanan yang
menarik

• Setiap kaum di negara ini boleh mempromosikan
budaya masing-masing melalui reka bentuk
makanan terutamanya makanan tradisional
mereka

2.6 REKABENTUK MAKANAN

MENGAPLIKASIKAN PENGGUNAAN ALATAN DAN PERKAKASAN DALAM PROSES
PENYEDIAAN REKA BENTUK MAKANAN

ALATAN MEMOTONG KETERANGAN DAN FUNGSI

ALATAN • Pisau yang banyak digunakan kerana mempunyai fungsi yang pelbagai
PISAU TUKANG MASAK (CHEF’S KNIFE) • Semua jenis bahan masakan atau makanan dapat dipotong menggunakan

pisau ini
• Mata pisau diperbuat daripada keluli tahan karat
• Bentuk pisau ini rata dan melengkung di bahagian hujung matanya

PISAU BERGERIGI (SERRATED KNIFE) • Digunakan untuk memudahkan memotong bahan makanan yang lembut
namun mempunyai permukaan kulit yang keras

• Bentuk pisau ini panjang, mendatar dan mempunyai mata yang bergerigi

ALATAN 2.6 REKABENTUK MAKANAN
PISAU PENYISIH (BONING KNIFE)
KETERANGAN DAN FUNGSI
PISAU PARING (PARING KNIFE)
• Digunakan untuk menyisih daging daripada tulangnya, membuang lemak
PISAU BULAN SABIT (MINCING KNIFE) pada daging, dan memisahkan isi ikan daripada tulang

• Pisau ini mempunyai bentuk bilah yang melengkung dan mengecil di
bahagian hujung

• Digunakan untuk memotong buah-buahan, sayur-sayuran, keju dan
mengupas bawang

• Memiliki bentuk yang sama dengan pisau tukang masak tetapi ukuran yang
lebih kecil

• Mata pisau ini berbentuk melengkung di bahagian hujung

• Digunakan untuk memotong halus herba dan sayur-sayuran lain
• Pisau ini diperbuat daripada keluli tahan karat
• Pisau ini berbentuk melengkung seperti bulan sabit serta mempunyai dua

pemegang

ALATAN 2.6 REKABENTUK MAKANAN
PISAU PENGUPAS (PEELING KNIFE)
KETERANGAN DAN FUNGSI
ALATAN MEMBENTUK DAN MENGUKIR • Digunakan untuk membuang kulit sayur-sayuran dan buah-buahan
ALATAN • Pisau ini mudah digunakan kerana kecil dan ringan
• Bentuk matanya seperti pisau pencukur
PISAU UKIR (FRUIT CARVING KNIFE)
KETERANGAN DAN FUNGSI
PISAU TURNING (TURNING KNIFE) • Digunakan untuk mengukir buah-buahan dan sayur-sayuran
• Pisau ini ringan dan bersaiz kecil
• Bentuknya kecil, pendek dan melengkung serta mempunyai bentuk yang

pelbagai

• Digunakan untuk membentuk, merapi dan membuang kulit buah-buahan dan
sayur-sayuran

• Pisau ini bersaiz kecil dan ringan
• Bentuk bilah pisau ini melengkung

ALATAN 2.6 REKABENTUK MAKANAN

PARISIAN SCOUP KETERANGAN DAN FUNGSI
• Digunakan untuk mendapatkan bentuk bulat pada makanan, buah-buahan
PENERAP (CUTTLER)
dan sayur-sayuran
• Ringan dan terdapat dalam pelbagai saiz

• Digunakan untuk membentuk doh, sayur-sayuran berubi dan juga buah-
buahan

• Ringan dan diperbuat saripada keluli lembut tahan karat
• Mempunyai bentuk dan saiz

ALATAN MENGHIAS

PISAU PELEPA REDAI KEK MEJA PEMUTAR KEK TIUB AISING BEG AISING
(CAKE TURN TABLE)

2.6 REKABENTUK MAKANAN

ALATAN MENGHIDANG

2.6 REKABENTUK MAKANAN

PERKAKASAN

PERKAKASAN KETERANGAN PERKAKASAN KETERANGAN
PENGISAR PELBAGAI GUNA PENGADUN ROTI
• Digunakan untuk mengisar pelbagai • Digunakan untuk mengadun adunan
jenis makanan roti dan boleh terus dibakar

• Lebih menjimatkan masa dan • Dapat menjimatkan masa dan
tenaga untuk melakukan tenaga
pengisaran

MESIN PENGISAR JUS • Digunakan untuk membuat jus MESIN PENGADUN • Digunakan untuk mengadun semua
BUAH-BUAHAN buah-buahan dan sayuran jenis adunan untuk membuat kek,

• Menjimatkan masa dan tenaga biskut, roti, mi dan pasta
untuk menghasilkan jus
• Membantu mempercepat proses
mengadun bahan

• Tekstur adunan lebih lembut dan
cantik

2.6 REKABENTUK MAKANAN

PERKAKASAN KETERANGAN PERKAKASAN KETERANGAN
PERIUK NASI ELEKTRIK PENGUKUS ELEKTRIK
• Digunakan untuk memasak nasi • Digunakan untuk mengukus
• Dapat menjimatkan masa dan makanan

tenaga • Kebersihan makanan menggunakan
pengukus elektrik lebih terjamin

• Jangka masa memasak lebih
pendek

KETUHAR ELEKTRIK • Digunakan untuk membakar KETUHAR GELOMBANG • Digunakan untuk memasak
makanan MIKRO makanan yang pelbagai dengan

• Lebih menjimatkan masa dan menggunakan ketuhar glombang
tenaga
mikro

• Masa memasak menjadi lebih
singkat

2.6 REKABENTUK MAKANAN
MELAKAR SERTA MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN PEMBUNGKUSAN MAKANAN

Bahan Maklumat yang Prinsip
yang perlu ada pada reka
digunakan bentuk
lakaran
Elemen Dimensi
reka
bentuk

2.6 REKABENTUK MAKANAN
MELAKAR SERTA MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN PEMBUNGKUSAN MAKANAN

ELEMEN REKA BENTUK

1 GARISAN 2 RUPA

• Merujuk kepada elemen yang dinyatakan melalui • Merujuk kepada elemen yang berbentuk dua
pergerkan titik dalam sesuatu ruang dimensi dan rata

• Garisan berkemungkinan dalam bentuk dua dimensi atau • Elemen ini juga merujuk kepada apa-apa ruang
tiga dimensi sama ada jelas atau abstrak yang dikelilingi oleh garisan, nilai dan warna

• Rupa dalam reka bentuk makanan dan
pembungkusan merupakan elemen pertama
pandangan mata manusia

2.6 REKABENTUK MAKANAN

3 BENTUK 4 WARNA

• Elemen tiga dimensi yang mempunyai ketinggian, • Merujuk kepada elemen yang terdiri daripada
kelebaran dan kedalaman. dua sifat/ciri :
1. Hue : merujuk kepada jenis warna
• Dalam reka bentuk makanan dan pembungkusan, bentuk 2. Emosi
biasanya ditetapkan mengikut konsep yang dikehendaki - Merujuk kepada warna yang terang atau
gelap atau boleh berubah
- Merujuk kepada kualiti kecerahan dan
ketulenan yang boleh mempengaruhi emosi

2.6 REKABENTUK MAKANAN

5 NILAI 6 TEKSTUR

• Merujuk kepada impak terang atau gelap sesuatu tona • Merujuk kepada struktur dan keadaan
atau warna permukaan yang boleh dirasai melalui perasaan
atau sentuhan seperti licin, kasar dan
• Contohnya dalam reka bentuk makanan dan sebagainya
pembungkusan, tona warna akan memberikan nilai yang
menonjol • Setip tekstur dalam reka bentuk makanan dan
pembungkusan memberikan persepsi pandangan
yang berbeza

2.6 REKABENTUK MAKANAN

7 RUANG 8 SAIZ

• Ruang ialah kawasan kosong di sekeliling objek, jarak • Saiz merujuk kepada ukuran atau dimensi bagi
atau rongga dalam sesuatu objek. sesuatu objek.

• Elemen ruang digunakan dalam reka bentuk makanan • Saiz reka bentuk makanan dan
dan pembungkusan untuk menampakkan bentuk yang pembungkusannya menjadi antara faktor
lebih menarik. penting kepada pelanggan dalam membuat
pemilihan

2.6 REKABENTUK MAKANAN
MELAKAR SERTA MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN PEMBUNGKUSAN MAKANAN

PRINSIP REKA BENTUK 4 KERINGKASAN

1 KESEIMBANGAN • Menapis mana-mana elemen yang tidak
• Konsep fizik yang menekankan kesamaan diperlukan dan hanya mengekalkan emelen yang
penting sahaja
berat, tarikan dan tumpuan pada satu objek
berbentuk simetri • Menonjokan lagi reka bentuk makanan dan
pembungkusannya
2 KONTRAS
• Elemen yang berlawanan bagi memberikan 3 PENGULANGAN

impak yang lbih jelas kepada objek • Merujuk kepada tumpuan pergerakan yang
• Berfungsi menarik perhatian, memberi dihasilkan melalui perletakkan sesuatu elemen
yang berulang-ulang
fokkus dan mengelakkan kebosanan
• Kontras boleh dicapai melalui penggunaan • Pengulangan bermaksud menggunakan elemen
yang sama dan serupa secara berulang-ulang
teks, warna dan kedudukan elemen dalam reka bentuk makanan yang sama ada
dalam saiz yang serupa atau berbeza

2.6 REKABENTUK MAKANAN
MELAKAR SERTA MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN PEMBUNGKUSAN MAKANAN

5 PERGERAKAN 8 KEPELBAGAIAN

• Tindakan aliran yang akan memimpin pandangan mata • Menunjukkan aplikasi penggunaan pelbagai elemen, gaya,
dan perasaan terhadap sesuatu kualiti dan idea yang berbeza dalam sesuatu reka bentuk

• Tindakan atau arah adalah berdasarkan sudut pandangan
mata hasil reka bentuk

6 PENEKANAN 7 PEMBAHAGIAN

• Penumpuan kepada sesuatu melalui gabungan elemen- • Hubung kait antara dua elemen berdasarkan kadar
elemen yang dicadangkan banding yang betul dalam ukuran seperti saiz, nombor,
jumlah dan tahap
• Penekanan menonjolkan sesuatu unsur dalam karya
grafik yang boleh menarik perhatian

2.6 REKABENTUK MAKANAN

MELAKAR SERTA MENJUSTIFIKASIKAN REKA BENTUK DAN PEMBUNGKUSAN MAKANAN

9 KESATUAN
• Penggabungan elemen dapat membentuk imej, konsep

atau idea yang sempurna
• Prinsip kesatuan yang diterapkan menjadikan sesuatu

reka bentuk makanan dan pembungkusan itu lebih
menarik

10 HARMONI
• Sesuatu reka bentuk yang dapat mewujudkan gambaran

emosi yang positif
• Prinsip harmoni dalam reka bentuk makanan memberi

ketenangan dan kegembiraan kepada individu

TANDA JENAMA 2.6 REKABENTUK MAKANAN

• Tanda jenama merupakan PEMBUNGKUSAN MAKANAN
nama yang diberikan kepada
sesuatu produk atau WARNA
perkhidmatan
• Warna mewujudkan identiti
• Berfungsi memperkenalkan sesuatu produk serta
produk atau perkhidmatan menyatakan sesuatu maksud
kepada pengguna
• Memberikan kesan langsung
TIPOGRAFI kepada reka bentuk
pembungkusan makanan
• Mencipta satu jenama kepada
sesuatu produk. REKA BENTUK
• Reka bentuk permbungkusan
• Pengunaan simbol dan
pelbagai bahasa amat perlu menepati beberapa sifat
digalakkan bagi menarik iaitu ergonomik, mudah
perhatian pengguna dibawa, selamat digunakan dan
mesra alam

ILLUSTRASI 2.6 REKABENTUK MAKANAN SAIZ

• Illustrasi atau gambar yang PEMBUNGKUSAN MAKANAN • Reka bentuk pembungkusan
digunakan perlu menarik, yang berlainan saiz dapat
unik dan sesuai dengan reka MAKLUMAT memberikan banyak pilihan
bentuk makanan yang mengikut keperluan dan
dibungkus • Setiap bungkusan mestilah kehendak pengguna
mempunyai maklumat yang
• Perlulah kreatif, menarik dan perlu disampaikan kepada
tidak terlalu padat supaya pengguna
dapat memberikan
keharmonian

2.6 REKABENTUK MAKANAN

FAKTOR YANG PERLU DIPERTIMBANGKAN
DALAM MEREKA BENTUK PEMBUNGKUSAN

Menentukan sasaran pasaran Membentuk imej atau personaliti produk Menentukan ciri-ciri penting produk
dan demografi berdasarkan cita rasa dan keuntungan kepada konsumer seperti mengelak
sasaran konsmer seperti nilai praktikal, memasukkan terlalu banyak informasi
Pnggunaan warna yang betul dan dan membuatkan reka bentuk menjadi
menarik memberikan kesan kepada elegen dan canggih
tidak tersusun
pembungkusan makanan dan Penggunaan imej dapat membawa
seterusnya meningkatkan jualan maksud yang lebih tepat Memilih bahan pembungkusan
yang mesra alam bagi
sesuatu produk berbanding teks yang panjang memelihara alam sekitar
lebar