หน่วยการเรียนรู้ที่ 6 สุขภาพกายจิต ชีวิตมีสุข
สาระการเรียนรู้ ความสมดุลของสุขภาพกาย และสุขภาพจิต 1 ความสัมพันธ์ของสุขภาพกาย และสุขภาพจิต 2 วิธีการสร้างสมดุลของ สุขภาพกายและสุขภาพจิต 3
ภาวะสม ดุล ข อ ง สุ ข ภ า พ ก า ย แ ล ะ สุขภาพจิตเป นสิ่งสําคัญและจําเป นสําหรับ ทุกคนในการที่จะดํารงชีวิตอยูอยางปกติ คือการทําใหรางกายสมบูรณแข็งแรง จิตใจ มีความสุข ความพอใจ ความสมหวังทั้ง ตนเองและผูอื่น ผูที่มีสุขภาพกายและ สุขภาพจิต ที่ดีจะปฏิบัติหนาที่ประจําวัน
ความหมายของสุขภาพกาย สุขภาพจิต และความสมดุล ของสุขภาพกายและสุขภาพจิต มีดังนี้
ความสมดุลของสุขภาพกายและสุขภาพจิต หมายถึง สภาวะของรางกาย มีความสมบูรณแข็งแรง มีการ เจริญเติบโตอยางปกติและ มีพัฒนาการสมกับวัย หมายถึง สภาพความสมบูรณ ของจิตใจ ซึ่งดูไดจาก ความสามารถในเรื่องการ กระชับมิตร พิชิตอุปสรรค และรูจักพอใจ หมายถึง สภาวะที่รางกาย และจิตใจมีความปกติ ในดานความสัมพันธ ระหวางกัน ความสมดุลของสุขภาพ กายและสุขภาพจิต สุขภาพกาย (Physical Health) สุขภาพจิต (Mental Health)
1. สภาพรางกายและจิตใจมีพัฒนาการ และเจริญเติบโตไดเหมาะสมกับวัย 2. การทํางานของอวัยวะตาง ๆ มีความสมบูรณ แข็งแรงและทํางานไดอยางปกติ 3. บุคคลมีความสามารถในการปรับตัว ใหเขากับสภาพแวดลอมไดเปนอยางดี ผลของการม ี ส ุ ขภาพกายและส ุ ขภาพจิตท ี่ด ี
1. มีการเจริญเติบโตทางดานรางกายที่สมวัย 2. กลามเนื้อสวนตาง ๆ ของรางกายมีความแข็งแรง ลักษณะของผู้มีสุขภาพกายดี 3. มีความอดทนของระบบหายใจและระบบไหลเวียนเลือดดี 4. มีความอ่อนตัวที่ดี
5. มีความคลองแคลวในการเคลื่อนไหว 6. กินอาหารไดเปนปกติ ไมเบื่ออาหาร ลักษณะของผู้มีสุขภาพกายดี 7. พักผ่อนนอนหลับได้ตามปกติ 8. มีภูมิตานทานโรคดี ไมมีโรคภัยไขเจ็บ 9. มีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรง
1. มีความพอใจในตนเอง พอใจในสภาพที่ตนเองเปนอยูหรือมี อยู่ 2. มีความรักในตัวผู้อื่น ลักษณะของผู้มีสุขภาพจิตดี 3. เปนคนที่ยอมรับและสามารถเผชิญกับปญหาและความจริงได้ 4. เป็นคนที่มีความเชื่อมั่นในตัวเอง
ลักษณะของผู้มีสุขภาพจิตดี 5. เป็นคนมีความรับผิดชอบ รู้หน้าที่ตนเอง 6. เปนคนที่มีลักษณะยืดหยุน รูจักผอนสั้นผอนยาว 7. เปนคนที่มีความอดทนและกลายืนยันในสิ่งที่ถูกตอง 8. เปนคนที่มีมนุษยสัมพันธ เขากับคนอื่นไดงาย 9. เปนคนที่ยอมรับความแตกตางระหวางบุคคลไดดี
ลักษณะของผู้มีปัญหาสุขภาพจิต 1. มีอาการซึมเศรา เบื่อ ไมสนใจอยากทํากิจกรรมใด ๆ ทอแท 2. เริ่มเก็บตัวอยูคนเดียว ไมอยากพูดคุยและพบปะกับบุคคลอื่น 3. รูสึกโดดเดี่ยว คิดวาไมมีใครอยูขาง ๆ คอยดูแลใหคําปรึกษา 4. มีความวิตกกังวล มีความเครียด ไมสบายใจ 5. กลางคืนมีพฤติกรรมการนอนที่หลับยาก หรือหลับมากไป
ลักษณะของผู้มีปัญหาสุขภาพจิต 6. มีอาการเบื่ออาหาร ไมอยากรับประทานอาหาร 7. รู้สึกไมดีกับตัวเอง ผิดหวังในตนเอง คิดวาตัวเองลมเหลว 8. ไมมีสมาธิในการทํากิจกรรมตาง ๆ เชน เวลาเรียน 9. พูดชา ทําอะไรชาลง จนคนอื่นสังเกตเห็นได้ 10. คิดทํารายตนเอง หรือคิดวาถาตายไปคงจะดี
จิตใจมีสวนกอใหเกิดโรคทางกาย เชน เวลา เครียดมาก ๆ รางกายจะหลั่งฮอรโมนคอร ติซอล (Cortisol) ทําใหรางกายตื่นตัว กระสับกระสายตลอดเวลา อีกทั้งยังทําให ระบบต าง ๆ ในรางกาย แปรปรวน เชน ระบบขับถายผิดปกติ เกิดโรคกระเพาะอาหาร โรคทางกายมีสวนทําใหจิตใจหดหูซึมเศราได เชน ทองอืดอาหารไมยอย จะรูสึกอึดอัด แนนทอง อาจ ทําใหนอนไมหลับ ตื่นมาไมสดชื่น อารมณแปรปรวน หงุดหงิดงาย ความสัมพันธ์ของสุขภาพกายและสุขภาพจิต จิตใจกับร่างกาย ร่างกายกับจิตใจ
สภาวะที่รางกายและจิตใจมีความปกติ ในดานความสัมพันธระหวางกัน สรุปความสมดุลและความสมพันธ์ ของสุขภาพกายและสุขภาพจิต ความสมดุลของสุขภาพกาย และสุขภาพจิต ความสัมพันธ์ของสุขภาพกาย และสุขภาพจิต จิตใจกับร่างกาย ร่างกายกับจิตใจ