ประวัติวัดมหาธาตุ

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

วั ด ม ห า ธ า ตุ

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา



เกาะเมือง อำเภอพระนครศรีอยุธยา
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

ประวัติวัด


มหาธาตุ
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา



วัดมหาธาตุ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นหนึ่งในวัดในเขต อุทยาน
ประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา วัดมหาธาตุเป็นวัดที่มีความสำคัญยิ่งในสมัย
กรุงศรีอยุธยา เพราะเป็นวัดที่ประดิษฐาน พระบรมธาตุ ใจกลางพระนคร และ
เป็นที่พำนักของ สมเด็จพระสังฆราช ฝ่าย คามวาสี อีกด้วย วัดแห่งนี้จึงได้รับ
การก่อสร้างและดูแลตลอดเวลาจวบจนถูกทำลายและถูกทิ้งร้างลงหลังเสียกรุง
ครั้งที่ 2

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

ประวัติวัด


มหาธาตุ
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา



วัดมหาธาตุเป็นพระอารามหลวง ตั้งอยู่ใกล้วัดราชบูรณะ ในบริเวณอุทยาน
ประวัติศาสตร์พระนครศรีอยุธยา สร้างในสมัย สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 1
ขุนหลวงพะงั่ว เมื่อปี พ.ศ. 1917 แต่ไม่แล้วเสร็จ ทรงเสด็จสวรรคตเสียก่อน
และได้สร้างเพิ่มเติมจนเสร็จ ในสมัย สมเด็จพระราเมศวร โดยได้โปรดเกล้าฯ
ให้สร้างพระปรางค์ประธาน และอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุมาบรรจุไว้ใต้ฐาน
พระปรางค์ประธานของวัดมหาธาตุ เมื่อปี พ.ศ. 1927 ซึ่งปรากฏในพระราช
พงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

ประวัติวัด


มหาธาตุ
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา



ความสำคัญของวัดมหาธาตุนั้น นอกจากจะเป็นที่ประดิษฐานองค์พระบรม
สารีริกธาตุแล้ว ยังถือเป็นวัดที่เป็นศูนย์กลางเมืองและเป็นสถานที่จัดพระราช
พิธีต่าง ๆ ของกรุงศรีอยุธยา โดยมีสมเด็จพระสังฆราช ฝ่ายคามวาสีประทับอยู่
ภายในวัด ส่วนพระสังฆราช ฝ่ายอรัญวาสีนั้น ประทับอยู่ที่วัดป่าแก้ว (วัดใหญ่
ชัยมงคล) นอกจากนี้ยังเป็นสถานที่ ๆ พระศรีศิลป์ และ จหมื่นศรีสรรักษ์
พร้อมคณะได้ซุ่มพลที่ปรางค์วัดมหาธาตุ ก่อนยกพลเข้าพระราชวังทางประตู
มงคลสุนทร เพื่อจับกุม สมเด็จพระศรีเสาวภาคย์

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์

ประวัติวัด


มหาธาตุ
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา



ในสมัย สมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ปรางค์ของวัดองค์เดิมที่สร้างด้วยศิลาแลง ยอด
พระปรางค์ได้ทลายลงมาเกือบครึ่งองค์ถึงชั้นครุฑ แต่จะด้วยเหตุผลประการใดไม่
ทราบ จึงยังมิได้ซ่อมแซมให้คืนดีดั้งเดิมในรัชกาลนั้น ต่อมา สมเด็จพระเจ้า
ปราสาททอง ทรงบูรณะใหม่รวมเป็นความสูง 25 วา เมื่อปี พ.ศ. 2176 และใน
สมัยสมเด็จพระเจ้าบรมโกศ เมื่อปี พ.ศ. 2275 - 2301 จนถึงช่วงเสียกรุง
ศรีอยุธยาครั้งที่2 วัดมหาธาตุโดนทำลายจนเหลือเพียงซากปรักหักพังและถูกทิ้ง
ร้าง ต่อมายอดพระปรางค์ได้พังทลายลงมาอีกครั้งในรัชสมัย รัชกาลที่ 5

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




พระปรางค์ขนาดใหญ่ ซึ่งในปัจจุบันพังทลายลงมาหมดแล้ว แต่ราชทูตลังกาที่ได้
เคยมาเยี่ยมชมวัดมหาธาตุ ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศไว้ว่า ที่ฐานของพระ
ปรางค์ มีรูปราชสีห์ หมี หงส์ นกยูง กินนร โค สุนัขป่า กระบือ มังกร เรียงรายอยู่
โดยรอบ รูปเหล่านี้อาจหมายถึงสัตว์ในป่าหิมพานต์ที่รายล้อมอยู่เชิงเขาพระสุเมรุ
ซึ่งเป็ นแกนกลางของจักรวาล

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




เจดีย์แปดเหลี่ยม เป็นเจดีย์ลดหลั่นกัน 4 ชั้น 8 เหลี่ยม ชั้นบนสุดประดิษฐาน
ปรางค์ขนาดเล็ก ซึ่งเจดีย์องค์นี้จัดว่าเป็นเจดีย์ที่แปลกตา พบเพียงองค์เดียวใน
อยุธยา

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




วิหารที่ฐานชุกชี ของพระประธานในวิหาร กรมศิลปากรพบว่ามีผู้ลักลอบขุดลงไป
ลึกถึง 2 เมตร จึงดำเนินการขุดต่อไปอีก 2 เมตร พบภาชนะดินเผาขนาดเล็ก 5
ใบ บรรจุแผ่นทองเบารูปต่างๆ

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




วิหารเล็ก วิหารเล็กแห่งนี้ มีรากไม้แผ่รากขึ้นเกาะเต็มผนัง รากไม้ส่วน
หนึ่ งได้ล้อมเศียรพระพุทธรูปไว้

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




พระปรางค์ขนาดกลางภายในพระปรางค์ มีภาพจิตรกรรม เรือนแก้วซึ่ง
เป็ นตอนหนึ่ งในพุทธประวัติ

อุ ท ย า น ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์


สิ่งก่อสร้างวัดมหาธาตุ


จังหวัดพระนครศรีอยุธยา




ตำหนักพระสังฆราช บริเวณพื้นที่ว่างทางด้านทิศตะวันตก เคยเป็นที่ตั้ง
พระตำหนักพระสังฆราช ฝ่ายคามวาสี ราชทูตลังกาได้เล่าไว้ว่า เป็น
ตำหนักที่สลักลวดลายปิดทอง มีม่านปักทอง พื้นปูพรม มีขวดปักดอกไม้
เรียงรายเป็นแถวเพดานแขวนอัจกลับ (โคม) มีบังลังก์ 2 แห่ง