อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง

อิเ อิ หนา ตอน : ศึกกะหมัง มั กุห กุ นิง

นายภูฟ้ ภู า ฟ้ สมชนะกิจ เลขที่ ๒ นายภูมิ ภู รพี ไชยสอง เลขที่ ๙ นางสาวจิรจินันท์ ยอดมุณี เลขที่ ๑๓ นางสาวณัฐกฤตา ตั้ง ตั้ โรจนขจร เลขที่ ๑๔ นางสาวธมลวรรณ นวดหมาด เลขที่ ๑๕ นางสาวเนตรชนก แก้วชื่น ชื่ เลขที่ ๑๖ มัธยมศึกษาปีที่ ปี ที่ ๔/๗ โรงเรีย รี นมหาวชิรชิาวุธ วุ จัง จั หวัด วั สงขลา สมาชิก ชิ ในกลุ่ม

แนวคิด เรื่องอิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง เป็นเรื่องที่แสดงให้เห็นถึงความรักของพ่อที่มี ต่อลูก รักและตามใจทุกอย่าง แม้นกระทั่วตัวตายก็ยอม ฉาก เป็นตอนที่อิเหนาและอนุชากรีธาทัพ เผชิญทัพกะหมังกุหนิง ในเรื่องจะกล่าวถึงการเต รียมตัวออกรบ การเคลื่อนพล เพื่อออกรบ และการต่อสู้ระหว่าง ๒ ฝ่าย คือ ฝ่ายของท้า วกะหมังกุหนิง กับโอรสวิหยาสะกำ และอนุชาทั้งสอง คือ ท้าวประหมันและท้าวปาหยัง อีก ฝ่ายคือ ท้าวดาหา ซึ่งมีผู้นำ กองรบ คือ อิเหนา สังคามาระตา กะหรัดตะปาตีสุหรานากง และระเด่นดาหยน ซึ่งสุดท้ายแล้ว ท้าวกะหมังกุหนิงกับวิหยาสะกำ บุตรชาย ต้องมาเสียชีวิต ในการศึกครั้งนี้ อิเ อิ หนา ตอน : ศึกกะหมัง มั กุห กุ นิง วิเ วิ คราะห์ ๑. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นเนื้อหา ๑.๑ โครงเรื่อ รื่ ง ปมขัดแย้ง ตอนศึกกะหมังกุหนิง มีหลายข้อแย้ง แต่ละปมปัญหาเป็นเรื่องที่อาจเกิดได้ใน ชีวิตจริง และสมเหตุสมผล เช่น ปมแรก คือ ท้าววุเรปันให้อิเหนาอภิเษกกับบุษบา แต่อิเหนาหลงรักจินตะหราไม่ยอม อภิเษกกับบุษบา ปมที่สอง คือ ท้าวดาหาขัดเคืองอิเหนา ยกบุษบาให้จรกา ทำ ให้ท้าวกุเรปันและพระญาติ ทั้งหลายไม่พอพระทัย ปมที่สาม ท้าวกะหมังกุหนิงมาสู่ขอบุษบาให้วิหยาสะกำ แต่ท้าวดาหายกให้จรกาไปแล้ว จึงเกิดศึกชิงนางขึ้น ปมที่สี่ อิเหนาจำ เป็นต้องไปช่วยดาหา จินตะหราคิดว่าอิเหนาจะไปอภิเษกกับบุษบา จินตะหราขัดแย้งในใจตนเอง หวั่นใจกับสถานภาพของตนเอง

ท้าวกุเรปัน เป็นกษัตริย์วงศ์เทวาผู้ยิ่งใหญ่ มีอนุชา ๓ องค์ครองเมืองดาหา กาหลัง สิงหัดส่าหรี มีโอรสและธิดากับประไหมสุหรี คือ อิเหนากับวิยะดา และมีโอรสกับลิกูหนึ่ง องค์ คือ กะหรัดตะปาตีท้าวกุเรปัน มีลักษณะนิสัย เป็นคนถือยศศักดิ์ไม่ไว้หน้าใคร เป็นคนเข้มแข็ง เด็ดขาด และเป็นคนรักเกียรติรักวงศ์ตระกูล ท้าวดาหา เป็นอนุชาองค์รองของท้าวกุเรปัน มีราชธิดากับประไหมสุหรีชื่อ บุษบา ซึ่ง เป็นตุนาหงันของอิเหนาและมีโอรสองค์เล็กชื่อ สียะตรา เป็นคู่ตุนาหงั้นของวิยะดา ขนิษฐาของอิเหนา ท้าวดาหามีลักษณะนิสัย รักษาวาจา เป็นผู้มีขัตติยมานะ เข้มแข็ง เด็ดเดี่ยวและมีความรอบคอบ อิเหนา เป็นโอรสท้าวกุเรปันกับประไหมสุหรี มีขนิษฐาชื่อ วิยะดา อิเหนาเป็นเจ้าชายหนุ่ม รูปงาม เข้มแข็ง เด็ดขาด เอาแต่ใจตัว เจ้าชู้ มีมเหสีหลายพระองค์ คือ นางจินตะหรา นางสการะวาตี นางมาหยารัศมี และนางบุษบา มีลักษณะนิสัย เป็นคนรอบคอบ มอง การณ์ไกล ไม่ประมาท ดื้อดึง เอาแต่ใจตนเอง มีความรับผิดชอบ รักชื่อเสียงวงศ์ ตระกูล รู้สำ นึกผิด เคารพยำ เกรงบิดา แม้จะดื้อดึงเป็นบางครั้ง เป็นคนที่มีอารมณ์ ละเอียดอ่อน เข้าใจและห่วงความรู้สึกของผู้อื่น จินตะหรา ราชธิดาของระตูหมันหยากับประไหมสุหรีซึ่งเป็นญาติทางฝ่ายประไหมสุหรี เมืองกุเรปัน และประไหมสุหรีเมืองดาหาเป็นคนสวย แสนงอน มีจริตกิริยา มีลักษณะ นิสัย เป็นคนแสนงอน ใจน้อย ช่างพูดจาตัดพ้อต่อว่า ประชดประชันตามประสาหญิง มี คารมคมคาย มีเหตุผล ไม่ดี้อดึง ไม่งอนจนเกินงาม และเป็นคนที่มีความรู้สึกไว รับรู้ไว ท้าวกะหมังกุหนิง เป็นกษัตริย์เมืองกะหมังกุหนิง มือนุชาสององค์ คือ ระตูปาหยัง กับ ระตูประหมัน โอรสคือ วิหยาสะกำ มีลักษณะนิสัย เป็นคนรักลูกยิ่งชีวิต ยอมทำ ทุก อย่าง เพื่อลูกแม้ตนจะต้องตายก็ยอม เป็นคนตัดสินใจเด็ดขาด เด็ดเดี่ยว กล้าหาญใน การรบ แต่เป็นคนประมาท คาดการณ์ผิด ไม่รู้จักวิเคราะห์ฝ่ายข้าศึก วิหยาสะกำ เป็นหนุ่มน้อยรูปงามโอรสองค์เดียวของท้าวกะหมังกุหนิง เป็นที่รักของพ่อ แม่ มีลักษณะนิสัย เอาแต่ใจตนเอง อ่อนไหว ขาดสติรักศักดิ์ศรี มีความละอายแก่ใจที่ ทำ ให้พ่อแม่เดือดร้อน ๑.๒ ตัว ตั ละคร

๒.๒ ภาพพจน์ ภาพพจน์ที่กวีนำ มาใช้มีหลายลักษณะและล้วนทำ ให้บทละครเรื่องอิเหนานี้มี ความไพเราะสละสลวยและสามารถถ่ายทอดอารมณ์ได้ลึกซึ้งกินใจ ดังนี้ การเปรียบเทียบแบบอุปมาหรืออุปมาโวหารเป็นการใช้โวหารเปรียบเทียบ โดยใช้คำ เปรียบเทียบเหมือนกับสิ่งหนึ่งทำ ให้เห็นภาพได้อย่างชัดเจนขึ้น เช่น ใช่นางเกิดในปทุมา สุริย์วงศ์พงศานั้นหาไม่ จะมาช่วงชิงกันดังผลไม้ อันจะได้นางไปอย่าสงกา การเปรียบเทียบเกินจริงหรือการใช้โวหารแบบอติพจน์ เป็นการใช้คำ เปรียบเทียบที่เกิน จริง เพื่อเน้นความรู้สึก ทำ ให้ผู้อ่านเห็นภาพและเกิดความรู้สึกที่ลึกซึ้งได้ง่าย เช่น ได้ฟังดังศรเสียบกรรณ จึงตอบไปพลันทันใด หรือ ฟังวิทยาสะกำ พาที ดังตรีเพชรบาดในอุรา ๒. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นกลวิธี วิ ก ธี ารแต่ง ต่ บทละครเรื่อง อิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง มีการใช้สำ นวนโวหารและกวีโวหารที่ งดงามและถ่ายทอดเนื้อความได้อย่างลึกซึ้งกินใจ ทำ ให้เกิดความรู้สึกสะเทือนอารมณ์และยัง มีการใช้กลวิธีการแต่งอีกหลายลักษณะ ดังนี้ ๒.๑ จินตภาพกวีใช้คำ บรรยายได้ชัดเจน ทำ ให้ผู้อ่านสามารถนึกภาพตามและได้รับอรรถรสใน การอ่านมากขึ้น เช่น ตอนที่อิเหนาต่อสู้กับท้าวกะหมังกุหนิงจะเห็นลีลาท่าทางการต่อสู้ที่ คล่องแคล่วฉับไว โดยเฉพาะเมื่อมีการใช้คำ ที่มีความหมายแสดงอาการเคลื่อนไหวอย่างเช่น ติดตาม หลบหลีก ไวว่อง ป้องกัน ผัด ผัน หัน กลอก กับ ปะทะแทง กะหยับ เป็นต้น

๓. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นสัง สั คม ๓.๑ แสดงให้เห็นถึง ความเชื่อ ประเพณี และพิธีกรรม เช่น ความเชื่อเรื่องฤกษ์ที่ดี การ อาบน้ำ ทิพมนตร์ เพื่อความสิริมงคล เมื่อนั้น พระผู้พงศ์เทวากระยาหงัน ครั้นฤกษ์ดีแจ่มดวงสุริยัน ทรงธรรม์ชวนกะหรัดตะปาตี ทั้งสุหรานากงอนุชา สังคามาระตาเรืองศรี กับระเด่นดาหยนผู้ภักดี มาเข้าที่สรงน้ำ ทิพมนตร์ ๓.๒ แสดงให้เห็นถึงสภาพการสงครามเมื่อครั้งอดีต แม้บทละครเรื่องอิเหนาจะมีเค้าเรื่องมา จากนิทานพื้นเมืองของชวา แต่พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้ทรงดัดแปลง แก้ไขให้เข้ากับธรรมเนียมของไทย อาทิ การตั้งทัพในการทำ ศึกครั้งนี้ของฝ่ายอิเหนา บัดนั้น จึงมหาเสนาตำ มะหงง รับราชบัญชาพระโฉมยง ให้หยุดธงสำ คัญสัญญา แล้วรีบรัดจัดพลรณยุทธ์ ตั้งที่นามครุฑปักษา วางกองเยื้องกันเป็นฟันปลา ให้โยธาคอยยิงชิงชัย ๓.๓ ให้ข้อคิดคติเตือนใจ ที่ว่า ลูกใครใครก็รักและตามใจลูกเกินไปบางครั้งความรักของพ่อ แม่ก็อาจจะฆ่าลูกและฆ่าตนเองด้วย เช่น ท้าวกะหมังกุหนิง ดังนี้ ตรัสพลางย่างเยื้องยุรยาตร องอาจดังไกรสรุสีห์ สองระตูตามเสด็จจรลี ไปที่วิหยาสะกำ ตาย มาเห็นศพทอดทิ้งกลิ้งอยู่ พระพินิจพิศดูแล้วใจหาย หนุ่มน้อยโสภาน่าเสียดาย ควรจะนับว่าชายโฉมยง ทนต์แดงดังแสงทับทิม เพริศพริ้มเพรารับกับขนง เกศาปลายงอนงามทรง เอวองค์สารพัดไม่ขัดตา กระนี้หรือบิดามิพิศวาส จนพินาศด้วย โอรสา กลอนข้างต้น เป็นบทบรรยายความคิดของอิเหนาที่มีต่อวิหยาสะกำ ซึ่งเป็นโอรสของ ท้าวกะหมังกุหนิง โดยอิเหนาเห็นว่า คงเป็นเพราะวิหยาสะกำ นั้นรูปงาม จึงไม่น่าแปลกใจที่ท้า วกะหมังกุหนิงผู้เป็นพ่อจะรักใคร่เอ็นดูมากจนสุดท้ายต้องมาตาย เพราะความรักที่มีต่อลูก นั่นเอง

วิจ วิ ารณ์ อิเหนา ได้รับการยกย่องว่า เป็นยอดแห่งละครรำ โดดเด่นในเรื่องอารมณ์ของตัว ละครที่แสดงออกมาจากอย่างลึกซึ้ง ทั้งรัก โลภ โกรธ หลง แม้ตัวละครและเนื้อเรื่องดั้งเดิม จะเป็นของชาวชวา ด้วยวัฒนธรรมที่ไม่ต่างกันมาก ทำ ให้เมื่อปรับให้เข้ากับบริบทของสังคม แล้วก็ไม่ได้รู้สึกติดขัด นับว่าเป็นวรรณคดีอีกเรื่องหนึ่งที่สนุกและน่าติดตามมาก ๑. ด้า ด้ นเนื้อหาและสัง สั คม เนื้อหาของ อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง สะท้อนค่านิยมความเชื่อในเรื่อง โหราศาสตร์ เช่น การถือฤกษ์ดีการอาบน้ำ ทิพมนตร์ก่อนทำ สงคราม การพกประเจียด (ผ้า ลงอาคม)เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดจากการรบ นอกจากนี้ ยังสะท้อนให้เห็นถึงการที่ พ่อแม่รักลูก เลี้ยงลูก ด้วยการตามใจมากเกินไป ๒. ด้า ด้ นวรรณศิล ศิป์ ๒.๑ รสวรรณคดี เสาวรจนีย์ เป็นบทชมความงาม ซึ่งในเรื่องนอกจากจะชมความงามของตัวละครหญิง แล้ว ยังพบในตอนอิเหนาชมศพของวิหยาสะกำ ด้วย พิโรธวาวัง เป็นการแสดงความโกรธ เนื่องจากในเรื่องมีการทำ สงคราม เมื่อถึงจุดที่ ขัดแย้งก็จะพบบ่อย ๆ สัลลาปังคพิสัย บทแสดงความเศร้า มักพบในตอนที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ของตัว ละครในเรื่อง เช่น ตอนที่ท้าวประหมันและท้าวปาหยัง โศกเศร้าต่อการจากไปของท้า วกะหมังกุหนิงและวิหยาสะกำ ๒.๒ ภาพพจน์ มีการใช้อุปมาและอุปลักษณ์ในเรื่องมากมาย ทั้งการใช้อุปมา อุปลักษณ์ การเล่น เสียงสระ เสียงพยัญชนะ การเล่นคำ พ้องเสียง คำ พ้องรูป ตัวอย่างอุปมา ๑. ใช่นางเกิดในปทุมา สุริย์วงศ์พงศานั้นหาไม่ จะมาช่วงชิงกันดังผลไม้ อันจะได้นางไปอย่าสงกา ๒. ได้ฟังดังศรเสียบกรรณ จึงตอบไปพลันทันใด ๓. ฟังวิทยาสะกำ พาที ดังตรีเพชรบาดในอุรา

ประเมิน มิ คุณ คุ ค่า ค่ สัง สั เคราะห์ข้อ ข้ คิด คิ ๑. ความกล้าหาญ ยามเมื่อเกิดศึกสงคราม ไม่ควรหวั่นเกรงกลัวศัตรู ๒. ความรักในศักดิ์ศรี การมีขัตติยมานะหรือความสำ นึกในเกียรติแห่งวงศ์ของตนเอง ๓. การรู้จักให้อภัย การไม่ถือโทษโกรธแค้นกัน เมื่อผิดพลาดไปก็สามารถอโหสิกรรมต่อกัน ๔. ความรักและความหลงใหล ควรรู้จักแยกแยะให้ออกระหว่างความรักกับความหลงใหล อาจก่อให้เกิดความขัดเเย้งตามมา ๑. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นแนวคิด คิ แนวคิดหลักของเรื่อง คือ ความรักของพ่อที่มีต่อลูก ท้าวกะหมังกุหนิงทำ สงครามกับกรุงดาหา เพราะต้องการชิงนางบุษบามาให้แก่โอรสของพระองค์ แม้พระอนุชา ทั้ง ๒ พระองค์จะทัดทานการทำ ศึกนี้ แต่ท้าวกะหมังกุหนิงก็ทรงไม่เชื่อ เนื่องจากรักโอรส มากจนไม่สามารถทนเห็นวิทยาสะกำ ต้องทรมานใจได้ แนวคิดรองของเรื่อง เช่น ความกล้าหาญ การรักษาวาจาสัตย์ ความทุกข์ที่เกิด จากความรัก ๒. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นเนื้อหา บทละคร เรื่อง อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง มีจุดประสงค์ในการแต่งเพื่อใช้แสดง ละครใน ตัวละครเป็นส่วนสำ คัญที่ทำ ให้เนื้อหาของเรื่องน่าติดตาม โดยเฉพาะปมขัดแย้งของ ตัวละครที่มีความไม่เข้าใจกันในเรื่องต่าง ๆ บทสนทนาสะท้อนอารมณ์ของตัวละครได้เด่น ชัด ทำ ให้เนื้อหามีความสมจริง และสะเทื่อนอารมณ์ เมื่อพิจารณาปมขัดแย้ง ลักษณะนิสัย ตลอดจนการตัดสินใจ ต่อเหตุการณ์ต่าง ๆ ของตัวละครแล้ว จะเห็นได้ว่าปัญหาของตัวละครสามารถเกิดขึ้นได้กับปุถุชนทั่วไป ที่ยังมี ความรัก โลภ โกรธ หลง ดังนั้น เนื้อหาในเรื่องอิเหนาจึงสะท้อนให้เห็นสัจธรรมของมนุษย์ ได้เป็นอย่างดี นอกจากอรรถรสที่ปรากฏในเนื้อหา ยังพบคุณค่าในด้านความรู้ที่สอดแทรกอยู่ ตลอดเรื่อง เช่น ตอนที่อิเหนาสั่งให้เสนาจัดทัพ กวีสอดแทรกความรู้เกี่ยวกับการจัดทัพ ตามแบบ ครุฑนาม ที่เป็นชื่อการตั้งค่ายกองทัพตามตำราพิชัยสงคราม

โวหารภาพพจน์ประเภทอธิพจน์ คือ โวหารที่กล่าวเกินความจริง เพื่อสร้างและเน้น ความรู้สึกและอารมณ์ ตายระดับทับกันดังฟอนฟาง เลือดนองท้องช้างเหลวไหล กองหลังประดังหนุนขึ้นไป ตัวนายไล่ไพร่เข้าบุกบัน รสวรรณคดีประเภทสัลลาปังคพิสัย คือ การกล่าวข้อความแสดงอารมณ์โศกเศร้า อาลัยรัก อนิจจาวิหยาสะกำ เอ๋ย เวรสิ่งใดเลยแต่หนหลัง เสียแรงเรืองฤทธีมีกำ ลัง มาวอดวายชีวังแต่ยังเยาว์ ตั้งแต่นี้ไปไม่เห็นหน้า กลับคืนพาราจะเงียบเหงา สองกษัตริย์กำ สรดซบเซา ให้ละห้อยสร้อยเศร้าวิญญาณ์ ๓. คุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นวรรณศิล ศิป์ วรรณศิลป์ที่ปรากฏในบทละคร เป็นส่วนสำ คัญที่ช่วยส่งเสริมเนื้อหาให้มีความน่า สนใจตลอดจนแสดงให้เห็นถึงความสามารถของกวี ที่เลือกใช้ถ้อยคำ ที่ทำ ให้ผู้อ่านเข้าใจ เห็นภาพพจน์และคล้อยตามได้เช่น

Blogger. (ม.ป.ป.). วิเคราะห์คุณค่าจากบทละครในเรื่อง อิเหนา, สืบค้นเมื่อ ๔ ธันวาคม ๒๕๖๖. จาก. http://supawadee127222560.blogspot.com/p/blogpage_83.html Chisanucha. (ม.ป.ป.). อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง เรียนรู้ตัวบทและ คุณค่าในเรื่อง, สืบค้นเมื่อ ๔ ธันวาคม ๒๕๖๖. จาก. https://nockacademy.com/thai-language มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา. (ม.ป.ป.). หน่วยการเรียนที่ ๒ บทสะคร อิเหนา ตอนศึกกะหมังกุหนิง, สืบค้นเมื่อ ๔ ธันวาคม ๒๕๖๖. จาก. http://elsd.ssru.ac.th/nongnapha_ar/pluginfile.php/479/c ourse/summary ปียมาภรณ์ แผนคู้. (๒๕๖๐). อิเหนา ตอน ศึกกะหมังกุหนิง, สืบค้นเมื่อ ๔ ธันวาคม ๒๕๖๖. จาก. http://thn25010- thai4.blogspot.com/2017/09/blog-post_33.html อ้า อ้ งอิง อิ