SOCAR Pazar Deneyimi

SOCAR (State Oil Company of Azerbaijan Republic)
Pazar Deneyimi

İstanbul 15.04.2016

Azerbeycan ve SOCAR 2

SOCAR Türkiye 4
PETKİM PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 5
STAR Rafinerisi A.Ş. 5
PETLİM Limancılık Ticaret A.Ş. 6
SOCAR Power Enerji Yatırımları A.Ş. 6
SOCAR Türkiye Gaz Dağıtım A.Ş. 7
SOCAR Gaz Ticareti A.Ş. 7
TRANS ANADOLU Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP) 7
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN Ham Petrol Boru Hattı Projesi (BTC) 8
BAKÜ-TİFLİS-ERZURUM Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (BTE) 8

SOCAR Turkey Petrol Enerji Dağıtım A.Ş. 9
SOCAR Turkey LNG Satış A.Ş. 9

1

AZERBAYCAN VE SOCAR
Azerbaycan’da petrol üretimine ilişkin bilgiler Orta Çağ alim ve seyyahlarının eserlerinde
geçmektedir. Bu sıra dışı ürünün büyük gelirler getirdiği bildirilmektedir. Petrol ilk
bulunduğunda tıbbi, askeri amaçlar ve günlük kullanım için işe yaramıştır. 18-19. yüzyılda
sanayi devrimiyle birlikte petrole olan ihtiyaç ciddi şekilde artmış, petrol öncelikli önem arz
eden stratejik ürün haline gelmiş ve dünyada petrol üretimi patlaması yaşanmıştır. Petrol
üretimi alanında, dünyada petrolün ilk bulunduğu yer olan Azerbaycan’a büyük yatırımlar
akmaya başlamıştır. Eski petrol geleneklerine sahip Bakü şehri, sondaj, petrol çıkarma ve
imalatı alanında en yeni teknolojilerin geliştirildiği ve uygulandığı bir merkez haline gelmiştir.

19. yüzyılın ortalarında petrol üretiminde yeni bir dönem başlamış ve ilk kez 1847 yılında
Bibiheybet’te, sonra ise Balahanı’nda teknolojinin uygulanmasıyla ilk petrol kuyuları
kazılmıştır. 1901 yılında Azerbaycan 11,5 milyon ton petrol üreterek dünyada ilk sıraya
yerleşmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde ise o yıllarda 9,1 milyon ton petrol üretilmiştir. 19.
yüzyılın son çeyreğinden itibaren Azerbaycan’da petrol sanayisine yabancı sermayenin hızlı
akını başlamış ve petrol sanayisinin gelişimi ile yerli işadamları nesli ortaya çıkmıştır.

Petrol üretiminin ikinci dönemi, 1920 yılında Azerbaycan’da petrol sanayisinin
millileştirilmesinden sonra başlamış, 1949 yılında açık denizde ‘Neft Daşları’ yatağının arama
çalışmalarının genişletilmesiyle birlikte Azerbaycan’da yeni petrol yatakları, özellikle Gala,
Buzovna-Maştağa gibi yataklar kullanıma sokulmuş ve petrol üretimi 1941’de 23,6 milyon
tona ulaşmıştır. Bu dönemde Bakü petrol üretimi o dönemdeki Sovyet Sosyalist
Cumhuriyetler Birliği’nin üretiminin %76’sını oluşturmuştur.

1941 yılından beri Azerbaycan’da (2006 yılı hariç) maksimum miktarda - 23,5 milyon ton-
petrol üretilmektedir. Bu miktar tüm eski Sovyetler Birliği’ndeki üretimin %71.4’ünü
oluşturmaktadır. Bu yüksek üretim Sovyetler Birliği’nin İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferini
garantilemiş, ülke ekonomisine dair birçok sorunun çözümünde petrolün rolünü daha da
artırmıştır.

Ayrıca dünyada ilk kez açık denizde petrol üretimi çalışmalarına Azerbaycan’da başlanmıştır.
Hazar Denizi’nin Azerbaycan kıyılarında Gürgan-Deniz, Pirallahı, Çilov Adası gibi yatakların
işlenmesine başlanmıştır. 7 Kasım 1949 yılında açık denizde, sahilden 40 km ve Bakü’den
90 km uzakta Neft Daşları yatağının bulunması dünyada Azerbaycan ve Hazar’ın bilinirliğini
artırmıştır.

1950 yılında Neft Daşları yatağının kullanıma sokulmasıyla Azerbaycan’da deniz petrol
sanayisinin gelişimi başlamış ve bu gelişme 1969’a kadar devam etmiştir. Bu dönemde deniz
jeolojik arama çalışmaları hızlandırılmış, birçok petrol ve gaz yatağı kullanıma sokulmuş,
denizde sondaj ve arama faaliyetleri, hidroteknik petrol tesislerinin inşa teknolojisi, denizde
petrol üretiminin altyapısı geliştirilmiştir.

Aynı dönemde karada da birçok önemli yatak bulunup kullanıma sokulmuştur. (Kara
yatakları, Kürovdag, Mişovdag, Kürsenge, Garabağlı, Galmaz, Garadağ vs.) Dünyada ilk kez
açık denizde direkler üzerine deniz madeni Azerbaycan’da inşa edilmiş, burada kompleks
mühendis ve bilimsel teknolojik önlemlerin alınması sonucunda büyük miktarda yatırım
yapılmış, metal tasarrufu yapılarak yüksek verimlilik elde edilmiş ve petrolün her bir tonunun
maliyeti aşağı düşürülmüştür. 1970’de ise Hazardenizneft Üretim Birliği (İB) tesis edilmiştir.

Bu tarihe kadar Hazar Denizi’ndeki teknik olanaklar denizde 40 metre derinliğe kadar
çalışmaya imkan tanıyordu ve o dönemde, Hazar’ın Azerbaycan kıyılarında 40 metre
derinlikteki alanlarda tüm petrol ve doğalgaz yatakları tespit edilmiştir. Denizde petrol ve

2

doğalgaz üretiminin artırılması daha büyük derinliklerdeki petrol ve doğalgaz yataklarına
bağlıydı.

1970-80 yılları arasında Azerbaycan’a operasyonlarda kullanılmak üzere 75 çeşit, 400
adetten fazla, çok ağır yük kaldırabilen vinç gemileri, bot çekme gemileri, yolcu gemileri
getirilmiş, Hazar’da 2500 ton gücünde Azerbaycan adını taşıyan vinç gemisi çalışmaya
başlamıştır. Ayrıca, önceleri denizde 70 metreye kadar jeolojik arama faaliyetlerini sürdürmek
için «Hazar» tipli sondaj aygıtların, sonralar ise denizin 200 metre derinliğinde çalışmaya
imkan veren «Şelf» tipli yarı dalma sondaj aygıtlarının alınması ile denizin daha derin
alanlarında zengin petrol ve doğalgaz yataklarının aranmasına imkan verilmiştir. 1960’lı
yılların sonunda sekiz yeni petrol ve doğalgaz yatağı bulunmuş ve Azerbaycan’da petrol
kaynakları iki katına, doğalgaz kanyakları ise üç katına çıkarılmıştır.
1975 yılı sonunda petrol ve doğalgazın toplam miktarı 27,1 milyon tona ulaşmıştı. 1980’li
yıllarda yüzen sondaj tesislerinin sayısı ise 11’e ulaşmıştı. 1970’li yılların sonu 1980’li yılların
başlarında, Azerbaycan petrolünün bugünkü asıl bölümünü oluşturan, denizin 80 ila 350
metre derinliğinde bulunan ve bugün adları dünyaca ünlü Azeri, Çırag, Kepez ve halehazırda
SOCAR petrolünün yüzde 60’ından fazlasını veren Güneşli yatakları bulunmuştur.

20 Eylül 1994 yılında, Azerbaycan’ın Hazar kıyılarındaki yataklarının ortak işletmesi ve
üretimin pay dağılımına dair «Asrın Anlaşması» adını alan, dünyanın 8 ülkesinden 11 petrol
şirketinin dahil olduğu bir anlaşma imzalanmıştır.

17 Nisan 1999 yılında Azerbaycan’ın tarihinde büyük önem taşıyan bir birleşme yaşanmış,
Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna Cumhurbaşkanlarının katılımıyla Bakü-Supsa Petrol Boru
Hattı ve Gürcistan’ın Karadeniz sahilindeki Supsa İhracat Terminali kullanıma açılmıştır.
Çırag yatağından çıkarılan petrolün Supsa limanından dünya pazarlarına ihracına başlanmış
ve Azerbaycan petrolü ilk kez kuzeye değil, batıya yönelmiştir.

18 Kasım 1999’daki AGİT İstanbul Zirvesi’nde, Azerbaycan’ın Hazar kıyılarındaki petrol ve
doğalgaz yataklarında çıkarılan doğal kaynakların , Bakü-Tiflis-Ceyhan Ana İhraç Boru Hattı
vasıtasıyla nakledilmesine dair anlaşma Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye
Cumhurbaşkanları arasında imzalanmıştır. Aynı zamanda Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye,
Kazakistan ve Amerika bu projeyi destekleyen İstanbul Bildirgesi’ni imzalamışlardır. Böylece
Azerbaycan’ın uzun vadede ekonomik çıkarlarının korunması sağlanmış, geniş çaplı
uluslararası bir işbirliği ile bölgede barışın, istikrarın ve güvenliğin korunması yönünde önemli
bir adım atılmıştır.
Dünyanın en büyük devletlerinin petrol şirketleriyle anlaşma imzalanması Azerbaycan halkı
için büyük bir başarı olarak görülmüştür. Anlaşma dünya devletlerinin Azerbaycan’a güvenini
artırmış, daha sonra dünyanın en büyük petrol şirketlerinin yatırımları için ortam
oluşturulmuştur.

2001 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Fonu (ARDNF) tesis edilmiştir. O yıldan
bu yana petrolden elde edilen gelirler bu fona toplanmaktadır. Fonun temel amacı doğal
servetlerin bugün ve gelecekteki kuşaklar arasında adil bir şekilde paylaşımıdır.

3

Bugün Azerbaycan’da petrol üretiminin günlük kapasitesi 24 bin tondur. Tahminlere göre 20
yıl içinde petrol ve doğalgaz üretiminden elde edilecek gelir 200 milyar dolar civarında
olacaktır.

SOCAR TÜRKİYE
SOCAR Turkey Enerji A.Ş., Azerbaycan ve Türkiye arasında giderek sağlamlaşan ekonomik
işbirliğinin en önemli temsilcisidir. Dünyanın en köklü petrol şirketlerinden biri olan
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi - SOCAR, 30 Mayıs 2008 tarihinden itibaren SOCAR
Turkey Enerji A.Ş. adıyla Türkiye’de faaliyetlerini sürdürmektedir. Çağdaş Azerbaycan’ın
kurucusu merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in ‘Tek Millet, İki Devlet’ ülküsüyle
gelişimini sürdüren Türkiye-Azerbaycan ilişkilerini ekonomik boyutta güçlendiren birçok
girişime imza atan SOCAR Türkiye, iki kardeş ülke arasındaki bağları her geçen yıl daha da

kuvvetlendirmektedir.
SOCAR Türkiye, PETKİM ile ilgili stratejik planlarını ve yeni yatırımlarını büyük bir kararlılıkla
gerçekleştirmektedir. Şirketimiz, PETKİM Yarımadası üzerinde planladığı ve yürüttüğü
yatırımlarla katma değeri yüksek ürünlerin yurt içinde üretilmesini sağlayarak, ülkemizde
üretimin ve ihracatın dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflemektedir. Grubumuz; PETKİM
‘Value-Site 2023’ vizyonuyla Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik Entegrasyonu’nu
uygulamaya dönüştürerek ham petrol ile başlayan ve nihai ürünle biten katma değer zincirini
hayata geçirerek, Petkim Yarımadası’nı Avrupa’nın en büyük üretim merkezlerinden biri
haline getirecektir. Ayrıca Cumhuriyetimizin 100. yılında PETKİM “Value-Site” projesini
uygulayarak ülkemizin rekabet gücünü artırmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, 25 Ekim
2011’de Türkiye’nin en büyük yerlileştirme projesi ünvanını kazanan ve ülkemizde şimdiye
kadar tek noktaya yapılacak en büyük özel sektör yatırımı olarak tarihe geçen STAR
Rafinerisi’nin temel atma töreni gerçekleştirilmiştir. 2016 yılında 10 milyon ton hampetrol
işleme kapasitesiyle faaliyete geçmesi planlanan STAR Rafinerisi, ülkemizin ithalatla
karşıladığı ürünlerde her yıl milyarlarca dolarlık döviz tasarrufu sağlayacaktır. Yine
entegrasyon kapsamında 2015’te bitirilmesi planlanan Petkim Konteyner Liman projesi için
13 Şubat 2012’de dünyanın önde gelen konteyner limanı işletmeciliği yapan APM Terminals
ile limanın işletilmesi için anlaşma imzalanmıştır. Value-Site yatırımlarının enerji ayağını
oluşturacak santral çalışmalarını ise SOCAR POWER Enerji Yatırımları A.Ş. hızla
sürdürmektedir. Ayrıca, ülkemizin yenilenebilir enerji potansiyelinin de sonuna kadar
kullanması gerektiği düşüncesiyle 25 MW kapasiteli rüzgâr enerjisi santrali kurulacak. Petkim
‘Value-Site’ vizyonu çerçevesinde halen yürüyen, 2015 yılına kadar tamamlanması
hedeflenen projelerin ekonomik büyüklük tutarı 7-8 Milyar Dolar seviyesinde olacak.
Azerbaycan ve SOCAR, yaptığı ve gelecekte yapmayı planladığı projeleri ile Türkiye tarihinin
en büyük doğrudan yatırımcısı olacaktır. 2012 Haziran ayında, Azerbaycan ve Türkiye
arasında hükümetlerarası imzaların atıldığı Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı - TANAP,
Türkiye’nin dünya coğrafyasında bir enerji koridoru olması yolunda bugüne kadar atılan en
stratejik adımlardan biridir. Türkiye’yi doğudan batıya geçecek olan TANAP projesinin 2017
yılı sonunda bitirilmesi hedeflenmektedir.
SOCAR Türkiye olarak hedefimiz gelecek beş yıl içinde 15 milyar dolar ciro ile Türkiye’nin üç
büyük holdinginden biri olmak ve 2023 yılına kadar Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik
Entegrasyonu’nu tamamlayarak Türkiye'nin en büyük üretim gücü haline gelmektir. SOCAR
Türkiye gerçekleştireceğinden emin olduğu bu hedeflere doğru hızla ilerlerken, iki kardeş

4

ülke Türkiye ve Azerbaycan’ın ekonomik ilişkilerine en üst düzeyde katma değer sağlamayı
kendisine görev bilmektedir.

PETKİM PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş.
3 Nisan 1965 tarihinde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) öncülüğünde kurulan
PETKİM, Kocaeli'deki Yarımca Kompleksi'nde 1970 yılında, ilk aşamada beş fabrikasını
işletmeye açmıştır. PETKİM'in ikinci kompleksi, en ileri teknolojiler ve optimum kapasitelere
sahip olarak 1985 yılında İzmir-Aliağa'da üretime başlamıştır. PETKİM’in sermayesindeki,
%51 oranındaki kamu hissesi; "Blok Satış" yöntemi ile özelleştirilmesine ilişkin ihale süreci
sonucunda 30 Mayıs 2008 tarihinde 2.040.000.000 USD bedelle SOCAR Türkiye’ye
geçmiştir.
PETKİM’de Toplam 1,9 Milyon ton kapasiteye esas ana ürün miktarı ile temel ve ara
petrokimyasal hammadde üretilmektedir. PETKİM; yılda 3,2 milyon ton brüt üretim
gerçekleştirmesinin yanında insana saygılı, çevreye duyarlı üretim teknolojisiyle, kültürel,
sosyal, ekonomik yaşamımıza yaptığı katkılarla yurdumuzun gurur kaynağı olmaya ve ülke
ekonomisine değer katmaya devam etmektedir. PETKİM hammadde entegrasyonunu
kapsayan büyüme ve yatırım hedeflerine elverişli alt yapı ve araziye sahiptir.
PETKİM, 50´yi aşan petrokimyasal ürün yelpazesiyle bugün sanayimizin vazgeçilmez bir
hammadde üreticisi durumundadır. PETKİM´in ürettiği petrokimyasal ürünler; inşaat, tarım,
otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj, tekstil sektörlerinin önemli girdileridir. Ayrıca ilaç, boya,
deterjan, kozmetik gibi birçok sanayi için girdi üretilmektedir. . 2010 yılını üretim, ihracat,
kapasite kullanım oranı ve kâr rakamları açısından rekorlar yılı olarak kapatan PETKİM, halen
İstanbul Sanayi Odası'nın "İlk 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" sıralamasında 12'inci; Türkiye
İhracatçılar Meclisi'nin "En Çok İhracat Yapan 1000 Firma" sıralamasında 20'inci; Ege Bölgesi
Sanayi Odası tarafından açıklanan "Ege'nin En Büyük 100 Sanayi Kuruluşu" ve “En Çok
İhracat Yapan Firmalar” sıralamasında ise 3'üncü sırada yer almaktadır.

STAR RAFİNERİSİ A.Ş.
SOCAR Türkiye, İzmir Aliağa’da PETKİM Yarımadası üzerinde planladığı ve yürüttüğü
yatırımlarla katma değeri yüksek ürünlerin yurt içinde üretilmesini sağlayarak, ülkemizde
üretimin ve ihracatın dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflemektedir. Grubumuz; RAFINERI-
PETROKIMYA-ENERJI-LOJISTIK Entegrasyonunu sağlayarak, kümelenme modeli
çerçevesinde ham petrol ile başlayan ve nihai ürünle biten katma değer zincirini hayata
geçirecektir. Ayrıca Cumhuriyetimizin 100. yılında PETKİM “Value-Site” projesini uygulayarak
ülkemizin rekabet gücünü artırmayı hedeflemektedir.
Grubumuzun PETKİM Yarımadası üzerindeki gelecek projeksiyonlarının önünü açacak ve
hammadde güvenilirliği sağlayacak olan 10 milyon ton ham petrol işleme kapasiteli rafineri
yatırımı, STAR Rafineri A.Ş. tarafından gerçekleştirilecektir.
Çevre dostu ileri teknoloji ile kurulacak olan STAR Rafinerisi’nde Petrokimya sektörünü dışa
bağımlılıktan kurtaracak 1,6 milyon tonluk nafta ve ülkemizdeki cari açığın önemli
bileşenlerinden olan dizel, jet yakıtı,otogaz ve yine petrokimyasal ürünlerin hammaddesi olan
LPG gibi petrol ürünlerinin üretimi gerçekleştirilecektir. Bu nedenle, STAR Rafinerisi ülkemizde
bugüne kadar gerçekleştirilecek en büyük yerlileştirme projesidir. Yaklaşık 5 milyar dolara mal
olacak rafinerinin üretime başlaması ile ülkemizin ithalatla karşıladığı ürünlerde milyarlarca

5

dolarlık döviz tasarrufu sağlanacaktır. STAR Rafinerisi; Ural, Azerbaycan ve Kerkük gibi çeşitli
ham petrolleri işleyebilecek esnekliğe sahip olacaktır.
Kurulacak rafineri bir taraftan PETKİM'in hammadde ikmal güvenliğini sağlarken, diğer taraftan
gerek mevcut altyapının ortaklaşa kullanımı, gerekse üretilen yan ürünlerin karşılıklı olarak
gönderilerek daha yüksek artı değer sağlandığı Rafineri-Petrokimya entegrasyonu oluşturarak
ilave sinerji yaratılmasına imkan sağlayacaktır.
2017 yılında devreye alınması planlanan STAR Rafinerisi, Grubumuzun PETKİM Yarımadası
üzerindeki “Value-Site” projesinin temel basamağı olup, istihdam yaratarak ve rekabet gücünü
artırarak bölge ve ülke ekonomisine önemli derecede katkı sağlayacaktır.

PETLİM LİMANCILIK TİCARET A.Ş.
PETKİM Limanının geliştirilmesi, daha ekonomik şartlarda işletilebilmesi, gelir artırıcı
faaliyetlerin daha etkin bir şekilde yapılabilmesi ve sonuç olarak PETKİM Limanını
Türkiye’nin en büyük entegre limanlarından biri haline getirmek amacıyla, PETLİM Limancılık
Ticaret A.Ş PETKİM’in %100 iştiraki olarak Kasım 2010 tarihinde kurulmuştur. Bir yandan
elleçleme kapasitemizi yarımadamızın bugünkü ve gelecekteki lojistik ihtiyaçlarını
karşılamaya yönelik artırmak için gerekli yatırımları yaparken, bir yandan da lojistik destek
alanında büyümek ve limanımızda konteyner operasyonlarını başlatmak için uluslararası
işbirliğine gidiyoruz. Ülkemizin ilk 8500 TEU kapasiteli gemilerin yanaşabileceği liman olma
özelliği taşıyacak olan konteyner limanımızın elleçleme kapasitesi 1,2 Milyon TEU olacak.
Konteynır limanımız ülkemizin ilk 8500 TEU kapasiteli gemilerin yanaşabileceği liman olma
özelliği taşıyacak. Liman ve lojistik yatırımlarımız ülkemizin en stratejik sanayi bölgelerinden
biri olan Aliağa’yı diğer limanlarıyla birlikte ülkemizin en büyük lojistik entegre merkezi olma
noktasına taşıyacak.

SOCAR POWER ENERJİ YATIRIMLARI A.Ş.
Grubumuzun PETKİM Value-Site projeksiyonu çerçevesinde yakın-orta gelecekteki enerji
ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla 02 Eylül 2011 tarihinde SOCAR POWER Enerji
Yatırımları A.Ş. kurulmuştur. Rafineri atıklarının kullanılması yoluyla elektrik üretecek olan
enerji santralimiz özelikle Petkim, Rafineri ve Liman yatırımlarımızın ihtiyaç duyacağı enerjiyi
ulusal enerji ağına yük olmadan karşılama imkânı tanıyacaktır. Ayrıca elektriğin rafineri
atıklarının yakılması yoluyla üretilecek olması nedeniyle de çevreci bir enerji santrali
olacaktır. Kapasitesi 300 MW olarak planlanan, başka katkı maddelerinin kullanılmasıyla
kapasitenin 600 MW’a kadar çıkması söz konusu olan bu yatırımımız, bölgede enerji arzını
güvence altına alarak yapılacak yeni yatırımlar için daha cesur hareket etmemize imkân
tanıyacaktır. Hâlihazırda projemizin ÇED ve lisans işlemeleri devam etmekte olup Rafineri
projemizin tamamlanmasından önce devreye alınması planlanmaktadır.

6

SOCAR TÜRKİYE GAZ DAĞITIM SAN. VE TİC. A.Ş.
Dünyanın önemli gaz yataklarından birisine sahip Azerbaycan gazının ülkemize iletilmesini
sağlayan grup şirketimiz SOCAR, Türkiye’de doğal gaz dağıtımında da önemli oyunculardan
bir tanesi olmayı hedeflemektedir. Bu amaçla 21 Eylül 2011 tarihinde SOCAR Turkey Gaz
Dağıtım San. ve Tic. A.Ş’yi kurmuştur. İstanbul ve Ankara başta olmak üzere büyük
şehirlerde gaz dağıtımında yatırım fırsatlarını değerlendirmektedir.

SOCAR GAZ TİCARETİ A.Ş.
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi’nin (State Oil Company of Azerbaijan Republic - SOCAR)
Türkiye iştiraki olan SOCAR Turkey Enerji A.Ş. ve CIG Enerji ortaklığında kurulan SOCAR
Gaz Ticareti A.Ş., 07/06/2010 tarihinde Azerbaycan ile Türkiye arasında imzalanan milletler
arası anlaşma gereğince, 1 Ocak 2013 tarihi itibarıyla, Türkiye’de 1.2 milyar m3 doğal gaz
satışına başlamıştır.

TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ (TANAP)
Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı -TANAP Projesi, Türkiye ve Azerbaycan’ın bugüne
kadar başarı ile yürüttükleri projelerin enerji alanındaki en önemli temsilcilerinden biridir.
Tarihten gelen kardeşlik bağlarını bugünün koşullarında “Bir Millet İki Devlet” misyonunla
perçinleyerek sürdüren iki ülke için de büyük öneme sahip TANAP Projesi, dünya enerji
piyasalarında da ses getirecek dev bir projedir.

Avrupa’nın ve Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacını karşılamayı bunun yanı sıra bölgede gaz
çeşitliliğinin sağlanmasını hedefleyen proje öncesinde dev yatırımlara imza atan iki kardeş
ülkenin, enerji alanında Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı ve Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal
Gaz Boru Hattı Projeleri ile ivme kazanan stratejik iş birlikleri, 2008 yılında PETKİM’in
SOCAR tarafından satın alınmasıyla daha da kapsamlı hâle gelmiştir.

26 Aralık 2011’de mutabakat zaptı imzalanan, 26 Haziran 2012’de de Hükümetler arası
imzaların atıldığı TANAP, Türkiye ve Avrupa’nın doğal gaz arzına, Azerbaycan Şah Deniz-2
sahası ve ilave kaynaklardan doğal gaz tedariğiyle büyük katkı sağlayacaktır.

Giriş noktası Azerbaycan, Türkiye sınırı Türkgöz girişi olan 56 inçlik hattın, Avrupa’ya çıkış
noktaları Yunanistan ve Bulgaristan sınırları, Türkiye içi çıkış noktaları ise Eskişehir ve
Trakya bölgesi olacaktır. TANAP Projesi için öngörülen 4 aşamanın ilki 2018’de ilk gaz
akışıyla gerçekleşecek. 2020’de yıllık 16 milyar metre küp olacak kapasitenin, 2023’te 23
milyar metre küp, 2026’da ise 31 milyar metre küp seviyesine kadar ulaşması
hedeflenmektedir.

Türkiye Ulusal İletim Hattı’nın batı girişini besleyerek, batı bölgesi arz güvenliğini
kuvvetlendirecek olan TANAP projesi, Türkiye ve Avrupa için tanımlanmış doğal gaz
kapasitesiyle arz güvenliğini desteklerken, Azerbaycan’ın sahip olduğu doğal gaz
kaynaklarının yeni pazarlara ulaştırılması gibi büyük kazanımları da beraberinde getirecektir.

Ortak vizyonla kuvvetlenen iki büyük ülke Türkiye ve Azerbaycan, sürdürülebilir başarılar için
kardeşlik bağlarını TANAP gibi dev projelerle desteklemeye devam edecektir .

7

BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN HAM PETROL BORU HATTI PROJESİ (BTC)
SOCAR’ın %25 ortağı olduğu, Doğu-Batı Enerji Koridorunun en önemli bileşenini oluşturan
ve 1760 km ile dünyanın en uzun ikinci boru hattı olan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol
Boru Hattı, Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) sahasından başlayarak, Azerbaycan ve Gürcistan
üzerinden, çevresel açıdan hassas Karadeniz ve Türk Boğazlarını by-pass ederek,
Türkiye’nin Akdeniz kıyısındaki Ceyhan’daki terminale ulaşmaktadır. Hattın kapasitesi 1
milyon varil/gün’den 1.2 milyon varil/gün’e çıkarılmıştır. Kasım 2008 itibariyle, Kazak petrolü
de BTC üzerinden dünya pazarlarına ulaşmaya başlamıştır. 2012 sonu itibariyle sözkonusu
hat üzerinden yapılan petrol ihracatı 1.5 milyar varili aşmıştır.
BAKÜ-TİFLİS-ERZURUM DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ (BTE)
Doğu-Batı Enerji Koridoru’nun ikinci bileşeni ve yıllık 30 milyar metreküp doğalgaz taşıyacak
kapasiteye sahip olan Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) Doğal Gaz Boru Hattı, 3 Temmuz 2007
itibariyle faaliyete geçmiştir. Hazar Denizi’nin Azerbaycan’a ait kesiminde yer alan Şahdeniz
sahasının geliştirilen bölümünden (Faz I) çıkarılan doğal gazı Türkiye bu hat üzerinden
tedarik etmektedir. Faz I’e yönelik olarak ülkemizin Azerbaycan ile yılda 6.6 milyar m3
doğalgaz alımını öngören bir anlaşması mevcuttur. Şahdeniz Faz II bağlamında ise, 7
Haziran 2010 tarihinde İstanbul’da imzalanan belgelerle, gerek Faz II’den ülkemiz piyasasına
yönlendirilecek, gerek Türkiye üzerinden Avrupa’ya ihraç edilecek Azeri doğal gaz
miktarlarına, gerekse fiyat ve transit tarifeye ilişkin olarak taraflar arasında ortak bir anlayış
sağlanmıştır. Bakü`deki terminalden başlayan boru hattı Türkiye`ye kadar Bakü-Tiflis-Ceyhan
Petrol Boru Hattı(BTC) ile aynı araziden geçiyor.

8

SOCAR TURKEY PETROL ENERJİ DAĞITIM A.Ş.
SOCAR Turkey Petrol Enerji Dağıtım A.Ş.; dünyanın en büyük petrol ve gaz şirketlerinden
biri olan Azerbaycan devlet petrol şirketi SOCAR’ın nihai tüketiciyle buluştuğu enerji dağıtım
şirketidir.
Akaryakıt satışları, havacılık ve deniz satışları, depolama ve alternatif yakıtlar (LNG, CNG)
konularında faaliyet göstermektedir.
SOCAR TURKEY LNG SATIŞ A.Ş.
Gücünü kendine ait doğal gaz kaynaklarından alan SOCAR, doğal gaz sektöründeki bilgi ve
deneyimini Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) ve Sıkıştırılmış Doğal Gaz (CNG) ile
müşterilerinin hizmetine sunmak amacıyla SOCAR TURKEY Petrol Enerji Dağıtım A.Ş.’nin
%100 işttiraki olarak 08.04.2013 tarihinde kurulmuştur.
SOCAR TURKEY LNG Satış A.Ş. sanayi, turizm, inşaat, ulaşım gibi tüm sektörlerde faaliyet
gösteren kurumların enerji ihtiyaçlarını en ekonomik şekilde karşılamayı ve doğal gaz
konforunu tüm kurumlara yaşatmayı hedeflemektedir.

9