สารประกอบเชิงซ้อนที่ถูกกระตุ้นและสารตัวกลาง (3)

สารประกอบเชงิ ซอนทีถ่ ูกกระตุน (Activated complex)
จะปรากฏอยูที่ transition state (จุดทมี่ พี ลงั งานสงู สุด)

จากกราฟการดำเนินไปของปฏิกริ ยิ า

A(g) + BC(g)  AB(g) + C

สตู รของ สารเชงิ ซอนทถี่ ูกกระตุน ซ่งึ พนั ธะเคมใี นสารต้งั ตน กำลงั
สลายและพนั ธะเคมีในผลิตภณั ฑก ำลังเกิด
เขียนไดดังนี้

ในระหวางการดำเนนิ ไปของปฏิกริ ยิ าพลังงานจลนของสารตงั้ ตนทม่ี าชนกนั จะเปลี่ยนไปเปน
พลังงานศักย ณ จดุ transition state โดยถามปี รมิ าณมากพอทีจ่ ะทำใหเ กิดการสลายและสรา ง
พันธะ กจ็ ะเกดิ สารผลติ ภัณฑ ขน้ึ (เปลย่ี นเปนพลังงานจลน)

สารตัวกลาง intermediate substance

จากปฏิกริ ยิ ารวมทเ่ี กดิ ขน้ึ ดังสมการ

โดยมีกลไกของปฏิกิรยิ าที่เกดิ 2 ขัน้ ตอน (elementary process) กระบวนการปฐม

พบวา NO3 เปนสารท่เี กิดในข้นั ตอนท่ี 1 แลวถูกใชไปในข้นั ตอนที่ 2 ดังนั้นจะไมพ บ NO3

ในปฏกิ ิริยารวม overall reaction เราเรยี ก NO3 เปน สารตวั กลาง หรอื สารมัธยันต

สารตั้งตน สารผลติ ภัณฑ

สารตัวกลาง intermediate จุดทอี่ ยูในการดำเนินไปของปฏิกิรยิ าท่ีมพี ลังงานต่ำ

สารเชิงซอนทถ่ี กู กระตนุ activated complex อยู ที่ตำแหนงของ transition state

ตัวอยางของการระบุตำแหนงของสารตัวกลาง, สารเชงิ ซอนท่ีถูกกระตนุ และ
สตู รโครงสรางของสารเชิงซอนทถ่ี กู กระตุน

ตัวอยา งท่ี 1 ปฏิกิริยา alkene  carbocation

สตู รโครงสรา งของ
สารเชิงซอ นท่ีถูกกระตนุ

ตัวอยางที่ 2 แผนภาพการดำเนินไปของปฏิกิรยิ าท่แี สดงใหเหน็ โครงสรางของ
activated complex ท่ี transitions state ของปฏกิ ิรยิ า