การดุลสมการรีดอกซ์แบบครึ่งปฏิกิริยา (1)

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions
Banchert Chaimongkol

2. การดลุ สมการรีดอกซ แบบคร่งึ ปฏิกริ ิยา (ในสารละลายกรด) ขัน้ ตอนดังน้ี

 ตรวจเชค็ เลขออกซเิ ดชนั ของธาตทุ ีม่ กี ารเปลี่ยนแปลง(เพิม่ ขึน้ และลดลง)
 แยกสมการออกเปน สองครึง่ ปฏิกริ ิยา (ออกซเิ ดชนั และรีดักชนั )
 ดุลอะตอมท่มี กี ารเปล่ยี นแปลงเลขออกซิเดชนั
 ดุลอะตอม O โดยการเติม H2O
 ดุลอะตอม H โดยการเติม H+
 ดลุ ประจโุ ดยการเติมอิเล็กตรอน e-
 รวมสองปฏิกริ ิยาเขาดวยกนั (ตองทำอิเล็กตรอนท่ใี หแ ละรับเทากนั กอ น)
 ตรวจสอบการดุลอะตอมและประจสุ ุทธิทางซา ยและขวาของปฏกิ ิรยิ า

~ 16 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions
Banchert Chaimongkol

เลข OX.  +2 +4 +7 +2

ตวั อยา งที่ 1 ปฏกิ ิริยา Mn2+ + PbO2 + H+  MnO4- + Pb2+ + H2O (ในสารละลายกรด)

ข้ัน oxidation reduction

 Mn2+  MnO4- PbO2  Pb2+

 Mn2+  MnO4- PbO2  Pb2+

 Mn2+ + 4H2O  MnO4- PbO2  Pb2+ + 2H2O
ดุล O

 Mn2+ + 4H2O  MnO4- + 8H+ PbO2 + 4H+  Pb2+ + 2H2O
ดุล H

 Mn2+ + 4H2O  MnO4- + 8H+ PbO2 + 4H+  Pb2+ + 2H2O
ดุล
ประจุ +2 0  -1 +8 0 +4  +2 0
+2  +7 +4  +2

เตมิ e- Oxidation

Mn2+ + 4H2O  MnO4- + 8H+ + 5e-

เตมิ e- Reduction
PbO2 + 4H+ + 2e-  Pb2+ + 2H2O

 Oxidation x 2 2Mn2+ + 8H2O  2MnO4- + 16H+ + 10e-

Reduction x 5 5PbO2 + 20H+ + 10e-  5Pb2+ + 10H2O

รวม 2Mn2+ + 5PbO2 + 4H+  2MnO4- + 5Pb2+ + 2H2O
0 +4 
ประจุ : +4 +8 = -2 +10 0
 สทุ ธิ +8

~ 17 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions

Banchert Chaimongkol

เลข OX.  +1 +5 +2 +2

ตวั อยา งที่ 2 ปฏิกิริยา Cu2O + NO3- + H+  Cu2+ + NO + H2O (ในสารละลายกรด)

ขนั้ oxidation reduction

 Cu2O  Cu2+ NO3-  NO
 Cu2O  2Cu2+ NO3-  NO
 Cu2O  2Cu2++ H2O NO3-  NO + 2H2O
ดุล O

 Cu2O + 2H+  2Cu2++ H2O NO3- + 4H+ NO + 2H2O
ดุล H

 Oxidation Cu2O + 2H+  2Cu2++ H2O +2e-
ดุล Reduction NO3- + 4H+ + 3e-  NO + 2H2O
ประจุ

 Oxidation x3 3Cu2O + 6H+  6Cu2+ + 3H2O +6e-

Reduction x2 2NO3- + 8H+ + 6e-  2NO + 4H2O

Redox 3Cu2O + 2NO3- + 14H+  6Cu2+ + 2NO + 7H2O

ประจุ 0 -2 +14  +12 0 0

สทุ ธิ +12  +12

~ 18 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions
Banchert Chaimongkol

3. การดลุ สมการรีดอกซ แบบคร่ึงปฏิกริ ยิ า (ในสารละลายเบส) ขน้ั ตอนดงั น้ี

 ตรวจเชค็ เลขออกซิเดชันของธาตทุ ่ีมีการเปล่ียนแปลง(เพิม่ ขนึ้ และลดลง)
 แยกสมการออกเปน สองครง่ึ ปฏิกริ ยิ า (ออกซิเดชันและรดี ักชนั )
 ดุลอะตอมทม่ี ีการเปล่ยี นแปลงเลขออกซิเดชัน
 ดุลอะตอม O โดยการเติม H2O
 ดุลอะตอม H โดยการเติม H+

เพิ่ม 5.1 ใหเ ติม OH- ท้ังสองขา งของสมการ โดยจำนวนทีเ่ ติมเทา กับ H+ท่เี ตมิ ใน 
 ดลุ ประจโุ ดยการเติมอิเลก็ ตรอน e-
 รวมสองปฏกิ ริ ิยาเขา ดวยกัน (ตอ งทำอิเล็กตรอนที่ใหและรับเทากันกอน)
 ตรวจสอบการดลุ อะตอมและประจุสุทธทิ างซา ยและขวาของปฏกิ ริ ิยา

~ 19 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions

Banchert Chaimongkol

เลข OX.  +1 +5 +2 +2

ตวั อยา งที่ 3 ปฏกิ ิรยิ า Cu2O + NO3-  Cu2+ + NO (ในสารละลายเบส)

ข้ัน oxidation reduction

 Cu2O  Cu2+ NO3-  NO

 Cu2O  2Cu2+ NO3-  NO

 Cu2O  2Cu2++ H2O NO3-  NO + 2H2O
ดุล O

 Cu2O + 2H+  2Cu2++ H2O NO3- + 4H+ NO + 2H2O
ดุล H

5.1 Cu2O + 2H+  2Cu2++ H2O

เพม่ิ 2OH-  2OH-
OH-

Cu2O + 2H2O  2Cu2+ + 2OH- + H2O

ตดั และรวม ทเ่ี หมอื น

Cu2O + H2O  2Cu2+ + 2OH-

ประจุ 00 +4 -2

5.1 NO3- + 4H+ NO + 2H2O

เพิ่ม 4OH-  4OH-
OH-

NO3- + 4H2O  NO + 4OH- + 2H2O

ตดั และรวม ที่เหมือน

NO3- + 2H2O  NO + 4OH-

ประจุ -1 0 0 -4

 Oxidation Cu2O + H2O  2Cu2+ + 2OH- + 2e-
ดลุ ประจุ Reduction
NO3- + 2H2O +3e-  NO + 4OH-

 Oxidation x3 3Cu2O + 3H2O  6Cu2+ + 6OH- + 6e-

Reduction x2 2NO3- + 4H2O +6e-  2NO + 8OH-
3Cu2O + 2NO3- + 7H2O  6Cu2+ + 2NO + 14OH-
Redox

ประจสุ ทุ ธิ 0 -2 0 +12 0 -14

~ 20 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions
Banchert Chaimongkol

ตวั อยางที่ 4 CrO2- + ClO- + OH-  Cr2O42- + Cl- + H2O

ในสารละลายเบส

Oxidation reduction

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
นกั เรยี นทำแบบฝกหัดเพม่ิ เตมิ หนา 14 และ 15 การดุลสมการแบบ

ครงึ่ ปฏกิ ริ ิยาในสาระลายเบส

~ 21 ~

Oxidation-Reduction(Redox) Reactions
Banchert Chaimongkol

~ 22 ~