ผ้าพื้นถิ่นในจังหวัดยะลา

๕๑

๕๑

ภาพลงพื้นที่ ณ อาดือนันบาติก
โดยพนักงานราชการเฉพาะกิจ สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดยะลา

พร้อมด้วยนักศึกฝึกงานจากมหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา

๕๒

ชื่อผลิตภัณฑ์ : บือแนบาติก
สถานที่ผลิต : ๑๒/๔ ม.๔ ต.บุดี

อ.เมือง จ.ยะลา ๙๕๐๐๐
ผู้ดำเนินงาน : นายปริญญา ยือราน
Phone on : ๐๘๙-๔๖๓-๒๔๐๘

Line id : ๐๘๙๔๖๓๒๔๐๘
Facebook : prinya yaran

เพจ : บือแนบาติก

๕๓

๕๔

"บือเเนบาติก"

บาติก เป็นภาษาชวา ซึ่งแปลว่า ผ้าที่มีลวดเป็น
จุด ๆ การนำเอาเทคนิคดั้งเดิมของอินโดนีเซีย
มาพัฒนาเป็นบาติกที่มีความหลากหลายของ
เทคนิค ที่มีสีสันงดงาม

บือเเนบาติก สืบเนื่องมาจากสภาพชุมชนมีที่อยู่อาศัยตามเขตชายป่าธรรมชาติ มีต้นไม้
มากมายหลายชนิด โดยเฉพาะต้นมังคุดที่อยู่หลังบ้านผู้ประกอบการเกิดแรงบันดาลใจว่า
เราน่าจะทำผ้าบาติกและผ้ามัดย้อม ที่ใช้สีจากธรรมชาติดูบ้างจะได้รักษาสิ่งแวดล้อม จึง
ได้ช่วยกันเก็บใบมังคุด ใบหูกวาง มาสับ มาต้มสกัดออกมาเป็นสี สีที่ออกมาคือได้สีที่สวย
เลยทำผ้าบาติกและผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติอย่างต่อเนื่อง

บาติก เป็นภาษาชวา ซึ่งแปลว่า ผ้าที่มีลวดเป็นจุด ๆ การนำเอาเทคนิคดั้งเดิมของ
อินโดนีเซียมาพัฒนาเป็นบาติกที่มีความหลากหลายของเทคนิค ที่มีสีสันงดงาม โดยมีจุด
เด่นคือใช้สีจากธรรมชาติ เช่น ใบมังคุด ใบหูกวาง ใบคราม เป็นต้น มาสกัดให้เป็นสีเพื่อ
แต่งแต้มลงบนผืนผ้า เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว ดีต่อสุขภาพผู้สวมใส่ และที่สำคัญคือใช้
วัตถุดิบที่มีในชุมชน จึงเป็นการแปรรูปที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมถ่ายทอดความงดงาม
บนผืนผ้าผ่านกลุ่มมือแนบาติก จากรุ่นสู่รุ่นต่อไป

๕๕

๕๖

๕๗

บาติก ผ้าที่มีลวดเป็นจุด ๆ การนำเอา
เทคนิคดั้งเดิมของอินโดนีเซียมาพัฒนาเป็นบา
ติกที่มีความหลากหลายของเทคนิค ที่มีสีสัน
งดงาม โดยมีจุดเด่นคือใช้สีจากธรรมชาติ เช่น
ใบมังคุด ใบหูกวาง ใบคราม เป็นต้น มาสกัด
ให้เป็นสีเพื่อแต่งแต้มลงบนผืนผ้า
เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว

๕๘

๕๙

๖๐

๖๑

๖๒

ชื่อผลิตภัณฑ์ : เก๋บาติก
สถานที่ผลิต : ๗ ถนนคุปตาสา ตำบลสะเตง

อำเภอเมืองยะลา
ผู้ดำเนินงาน : นางสาวดาริน ดวงเต็ม

Phone on : ๐๘ ๑๔๔๒ ๗๐๒๖
Facebook : ผ้าบาติก เสื้อบาติก by kae batik

๖๓

๖๔

" กลุ่มเก๋บาติกยะลา "
การนำลายผ้าพระราชทานประยุกต์ร่วมบาติก
เขียนมือ ผสมกับความเป็น “ปาเต๊ะ” ในสาม
จังหวัดชายแดนภาคใต้

นางสาวดาริน ดวงเต็ม ประธานกลุ่มเก๋บาติก จ.ยะลา ซึ่งเป็นกลุ่มทำผ้าบาติก 1 ใน 4 กลุ่มของ
จ.ยะลา ที่ได้รับพระราชทานลายผ้าพระราชทานจากสมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าหญิงสิริวัณณวรีนารี
รัตนราชกัญญา ผู้ที่ออกแบบลายผ้าพระราชทาน ชื่อลาย “ผ้ามัดหหมี่ลายของเจ้าฟ้าหญิงสิริวัณณว
รีฯ”รู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณที่ได้รับการคัดเลือกจากสำนักงานพัฒนาชุมชน จ.ยะลา ซึ่งได้
เดินทางไปออกบูทแสดงผลิตภัณฑ์ผ้าบาติกที่เมืองทองธานีจนได้รับพระราชกรุณาธิคุณ ได้รับลายผ้า
พระราชทานดังกล่าว น.ส.ดารินดวงเต็มกล่าวอีกว่า ตนเองได้ตั้งใจ ที่จะนำลายผ้าพระราชทาน
ต้นแบบ มาพัฒนา และประยุกต์ ซึ่งลายผ้าพระราชทานมีความหมายในลายผ้าเริ่มต้นจากตัว “ขอ”
หรือตัว “S” หมายถึง “พระนามของพระองค์ท่าน”มี 10 แถวหมายถึง “รัชกาลที่ 10” และ“ลายรูป
หัวใจ”สื่อให้เห็นถึงความรักที่มีต่อประชาชนของพระองค์

“ทั้งนี้ ลายต้นแบบมีทั้งผ้านุ่ง ผ้าถุง หรือผ้าตัดเสื้อก็ได้ แต่เมื่อมาทำลายประยุกต์ก็อาจจะทำ
เป็นผ้าสำหรับตัดเสื้อ ชุดแฟชั่น หรือทำกระเป๋า ปกหนังสือ ปกสมุด หรือผลิตภัณฑ์ในรูปแบบ
ต่างๆ ที่สามารถแปรรูปได้จากลายผ้า”

๖๕

๖๖

" ผ้าพันคอ บาติก "

๖๗

"เสน่ห์ผ้าบาติกยะลา" ผ้าบาติกลายพระราชทาน สืบสานวิถีเสน่ห์แดนใต้ "ลายป่าแดนใต้" สื่อถึงวิถีชีวิต
และวัฒนธรรมของภาคใต้ที่มีเอกลักษณ์ ผสมผสานลวดลายประยุกต์ตามความต้องการของผู้สวมใส่

๖๘

วาดเส้น เล่นลาย
สืบเชื้อสาย บาติกเขียนมือ

คุณค่าที่เส้นเทียน
บรรจงเขียน ทีละตัว
ม้วนดอก ตะหวัดหัว
กว่าจะลงตัว รัวทั้ง 4 หลา
วาดเสร็จบรรจงแต้ม
แต่งสีสรร พรรพฤกษา
เสร็จสรรพ สำเร็จมา
เป็นผืนผ้า ค่าในใจมีมากมาย




.......................เก๋บาติกยะลา

๖๙

" จิ น ต น า ก า ร ล ว ด ล า ย ง า น เ ขี ย น อั น ล้ำ ค่ า
นำ ไ ป สู่ เ อ ก ลั ก ษ ณ์ " ผ้ า บ า ติ ก " ที่ น่ า ภ า ค ภู มิ ใ จ
"




๗๐

๗๑

" ผ้าบาติก ลายใบไม้ " ๗๒

ชื่อผลิตภัณฑ์ : ผ้าปาเต๊ะ
สถานที่ผลิต :กลุ่มสตรีจาเราะกางา อำเภอเบตง จังหวัดยะลา

ผู้ดำเนินงาน : คุณมีนา ดือมาลี
Phone on : .09 8036 6925
เพจ : กางา ผลิตภัณฑ์กลุ่มแม่บ้านจาเราะกางา

๗๓

๗๔

ผ้าปาเต๊ะ เป็นเครื่องนุ่งห่มอันเป็นเอกลักษณ์ของชายหญิงแดนใต้ ด้วยสีสัน
และลวดลายที่สดใสสวยงาม บ่งบอกถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นได้อย่างดี ซึ่ง
การวาดลวดลายจะไม่แตกต่างกับผ้าบาติกมากนัก แต่ผ้าปาเต๊ะ มีลวดลายที่ประณีต
ซับซ้อนกว่า และมีมากกว่าสองลายขึ้นไปบนผ้าผืนเดียว จึงทำให้ผ้าปาเต๊ะมีความโดด
เด่นสะดุดตา การแต่งกายด้วยผ้าปาเต๊ะซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากแหลมมาลายู สืบเนื่อง
มาจากการติดต่อค้าขายในอดีต แต่ปัจจุบันได้มีการนำผ้าปาเต๊ะมาประยุกต์ใช้ให้มี
ความหลากหลาย ทั้งกระเป๋า เสื้อผ้า ผ้าพันคอ และอื่นๆ

๗๕

" ผ้าปาเต๊ะ "

เป็นเครื่องนุ่งห่มอันเป็นเอกลักษณ์ของชาย
หญิงแดนใต้ ด้วยสีสันและลวดลายที่สดใส
สวยงาม บ่งบอกถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญา
ท้องถิ่นได้อย่างดี

กลุ่มสตรีจาเราะกางา อำเภอเบตง จังหวัดยะลา เป็นอีกกลุ่มหนึ่งที่ได้รับการสนับสนุนจากทางเทศบาล
เมืองเบตง ที่ได้ส่งเสริมความรู้และทักษะด้านอาชีพการทำผลิตภัณฑ์จากผ้าปาเต๊ะให้กับกลุ่มอาชีพจาเราะ
กางา เพื่อสร้างโอกาสและทางเลือกในการประกอบอาชีพ เป็นการเพิ่มรายได้ และลดรายจ่ายในครัวเรือน
ส่งเสริมอาชีพให้กับกลุ่มสตรี จาเราะกางา ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ร่วมกันพัฒนาก่อให้เกิดความรัก
ความสามัคคีในชุมชน พึ่งพาตนเองตลอดจนมีการดำเนิน ชีวิตบนพื้นฐาน แนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอ
เพียง จึงได้นำผ้าปาเต๊ะมาเป็นวัตถุดิบหลักในการสร้างผลิตภัณฑ์ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น กระเป๋าผ้า,หมวก,พวง
กุญแจ,แมส ฯล เนื่องจากเป็นผ้าปาเต๊ะมีลวดลายสวยงามอยู่ในตัว และนำมาออกแบบให้ทันสมัย สามารถ
นำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้




๗๖

๗๘

ผ้าปาเต๊ะซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากแหลม
มาลายู สืบเนื่องมาจากการติดต่อค้าขาย
ในอดีต แต่ปัจจุบันได้มีการนำผ้าปาเต๊ะ
มาประยุกต์ใช้ให้มีความหลากหลาย ทั้ง
กระเป๋า เสื้อผ้า ผ้าพันคอ และอื่นๆ

๗๘

๗๙ ๗๔

๘๐

๘๑

๘๒

ชื่อผลิตภัณฑ์ : ธาตุดิน
สถานที่ผลิต : ถ.เวฬุวัน ต.สะเตง อ.เมืองยะลา

ผู้ดำเนินงาน : กลุ่มธาตุดิน
Phone on : ๐๙ ๕๔๓๘ ๒๓๗๑

๘๓

๘๔

" กลุ่มกลุ่มธาตุดิน "

เก็บใบไม้ เก็บพืช เก็บเปลือกไม้ เก็บดิน มา
ย้อมสีธรรมชาติ สีสันบ้านเรา กับวิธี เย็บ
มัดย้อม เนารูด สร้างลวดลายบนผืนผ้า

กลุ่มธาตุดินเกิดจากการรวมตัวกันเพื่อผลิตผ้ามัดย้อมที่ทำจากสีธรรมชาติ โดยใช้วัตถุดิบที่มี
อยู่ในพื้นที่ เช่น ฝักราชพฤกษ์ ใบกล้วย และกาบมะพร้าว สำหรับการย้อมสีเสื้อผ้าจะเป็น
ประเภทเสื้อยืด เสื้อเชิ๊ต ผ้าคลุมไหล่ ผ้าเช็ดหน้า ทางกลุ่มธาตุดินได้ศึกษาวัตถุดิบธรรมชาติ ได้
พบดินแดงที่มีอยู่ทั่วไปตามภูเขาหากนมาย้อมบนผืนผ้าจะได้สีสันที่เป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร
หรือเปลือกกล้วยหิน ซึ่งจะมีอยู่จำนวนมากในจังหวัดยะลาและที่สำคัญผืนผ้าทุกผืนสามารถบ่ง
บอกถึงเรื่องราวเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นรวมไปถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนอยู่บนผืนผ้าได้อย่าง
งดงาม

๘๕

๘๖

" สีธรรมชาติ กลุ่มธาตุดิน "
๘๗

" สีธรรมชาติกับวิถีชิวิตกับลวดลายผ้าของคนพื้นถิ่นภาคใต้ ลวดลายจากผ้าโบราณ "

๘๘

๘๙

" ลวดลาย เล่าเรื่องราว
สีธรรมชาติ "

๙๐

๙๑

๙๒

๙๓

๙๔

"ยะลารวมใจ"

ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา

จังหวัดยะลา ได้ดำเนินการคัดเลือกลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา เนื่องในโอกาสที่
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเจริญ
พระชนมพรรษา 90 พรรษา ในวันที่ 12 สิงหาคม 2565 และใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทำ
หนังสือ "ภูษาศิลป์ จากท้องถิ่นสู่สากล”

ล่าสุดทาง ผู้ว่าราชการ จ.ยะลา นายภิรมย์ นิลทยา ได้ประกาศผลการพิจารณาคัดเลือก
ลายผ้าจากจำนวน 13 ลาย โดย "ลายที่ 2" เป็นลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา "ยะลา
รวมใจ" เป็นชื่อลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา ซึ่งมีความหมาย “ภูมิปัญญานำเรื่องราวใน
พื้นที่มาสร้างสรรค์ให้เกิดเป็นลวดลายอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา แบบลวดลาย มีแรงบันดาลใจ
จากดอกไม้ประจำจังหวัดยะลา คือ ดอกพิกุล และ แห หรือยาลอ ชื่อเมืองยะลาในภาษามลายู สื่อ
ความหมายถึงปวงประชาชนที่มีความสมานฉันท์ กลมเกลียวกัน ไม่ว่าจะเชื้อชาติใด ศาสนาใด
ร้อยเรียงประดุจที่น้องที่รักใคร่กัน โดยสร้างสรรค์ผลงาน ลาย "ยะลารวมใจ" ลงบนโครงสร้างผ้า
ปาเต๊ะ ซึ่งเป็นผ้าประจำถิ่นคาบสมุทรมลายูสะท้อนอัตลักษณ์ และแสดงถึงความเป็นอัตลักษณ์
ของท้องถิ่นอย่างร่วมสมัย ออกแบบโดย นางสาวฮัสสือเม๊าะ ดอมะ กลุ่มผ้า Assama Batik

ลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัด ชื่อลายผ้า “ยะลารวมใจ” มี Story ดังนี้ จังหวัดยะลา
ได้ดำเนินการคัดเลือกลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา เนื่องในโอกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิ
ติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงเจริญพระชนมพรรษา ๙๐ พรรษา ในวันที่
๑๒ สิงหาคม ๒๕๖๕ และใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทำหนังสือ “ภูษาศิลป์ จากท้องถิ่นสู่สากล”
ได้พิจารณาจากลายผ้าที่ ออกแบบจากภูมิปัญญา และผู้ประกอบการ จำนวน ๑๓ ลาย ผลปรากฏ
ว่า ประชาชนจังหวัดยะลา เลือกลายผ้า “ยะลารวมใจ” เป็นลายผ้าอัตลักษณ์ประจำจังหวัดยะลา
การออกแบบลวดลาย มีแรงบันดาลใจจากดอกไม้ประจำจังหวัดยะลา คือ ดอกพิกุล และแห หรือ
ยาลอ ชื่อเมืองยะลาในภาษามลายู สื่อความหมายถึง ปวงประชาชาชนที่มีความสมานฉันท์
กลมเกลียวกัน ไม่ว่าจะเชื้อชาติ ศาสนาใด ร้อยเรียงประดุจพี่น้องที่รักใคร่กัน โดยสร้างสรรค์ผล
งาน ลาย “ยะลารวมใจ” ลงบนโครงสร้างผ้าปาเต๊ะ ซึ่งเป็นผ้าประจำถิ่นคาบสมุทรมลายูสะท้อน
อัตลักษณ์ และแสดงถึงความเป็นอัตลักษณ์ของท้องถิ่นอย่างร่วมสมัย ออกแบบโดย นางสาวอัสสือ
เม๊าะ ดอเลาะ กลุ่มผ้า ASSAMA Batik

๙๕

๙๖

แบบประเมินความพึงพอใจ
แบบทดสอบหลังเข้าชม