12.งานร้อยมาลัย

06 มาลัยครุยหมายถึง มาลัยท่ีร้อยจากมาลัยกลมขนาดใหญ่ มีอุบะตุ้งต้ิงห้อย
ระบายเป็นครุยโดยรอบ หน่ึงพวงของมาลัยประกอบไปด้วย
ตัวมาลัย ส่วนใหญ่ร้อยเป็นมาลัยกลม นิยมใช้ดอกมะลิ ดอกพุด
ใบแก้ว หรือกลีบกุหลาบ โดยใช้ดอกไม้ชนิดเดียว หรือดอกไม้
หลายชนิดร้อยสลับกันไปเป็นตัวมาลัย อุบะ คือ ส่วนท่ีห้อยชาย
ลงมาประดับพวงมาลัยให้สวยงาม นิยมใช้เป็นอุบะไทยทรงเคร่ือง
ดอกไมท้ ี่นิยมใชไ้ ดแ้ ก่ ดอกรกั ดอกจาํ ปีหรอื ดอกจาํ ปา

ลักษณะของมาลัยครุย เป็นมาลัยกลมขนาดใหญ่
มีอุบะตุ้งต้ิงห้อยระบายเป็นครุยโดยรอบท้ังด้านนอก
แ ล ะ ด้ า น ใ น เ ป็ น ม า ลั ย ช า ย เ ดี ย ว ข น า ด ใ ห ญ่
ใ ช้ ส ว ม ส ะ พ า ย ค ล้ า ย กั บ ก า ร ห่ ม ส ไ บ เ ฉี ย ง
เมื่อนุ่งโจงกระเบน





มาลัยท่ปี ระยุกต์
กบั งานใบตอง





ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ 01
ข อ ง ม า ลั ย
ตัวมาลัย
02
อาจจะเป็นมาลยั กลม มาลัยแบน
มาลัยรี มาลยั สามเหล่ียม อบุ ะ
มาลัยสเี่ หลย่ี ม มาลยั ต้มุ ฯลฯ

04 ท่นี ิยมใชห้ ้อยประดบั
พวงมาลัยไดแ้ ก่ อุบะแขก
รบิ บิ้น อุบะฟูและอบุ ะต้งุ ตง้ิ

นับวา่ เปน็ ส่วนประกอบอย่างหนงึ่ 03
สาํ หรับพวงมาลยั ท่ีใชค้ ลอ้ งคอ
มาลยั ชํารว่ ย มาลยั มอื ถือที่ให้ ซีก
แก่ประธานหรือแขกผใู้ หญ่
ทใ่ี ช้ผูกรัดรอยต่อระหวา่ งตัวมาลยั กับอบุ ะ
ควรเป็นซีกทีม่ ีขนาดสัดส่วนท่ีเหมาะสมกบั
ตวั มาลัย แต่ก็ ไมค่ วรเลก็ จวิ๋ หรือใหญ่โต
เทอะทะเกินไป ซ่งึ มองดูแลว้ จะทาํ ให้
สดั ส่วนของพวงมาลัยไมด่ ีเท่าที่ควร

01 02
01
มาลัยซีก
02
03
03
อบุ ะ
มาลัยซีก

04

อะบุ

ความหมายของคาต่าง ๆ
ท่ีใช้ในการทางานมาลัย

เป็นส่วนประกอบอย่างหน่ึงของ ดอกตุ้ม
อุบะท่ีอยู่ส่วนล่างสุด เช่นดอก
กุหลาบตูม ดอกจําปี ดอกจําปา 01
ดอกบานไม่รู้โรยดอกชบาหนู
ด อ ก ก ล้ ว ย ไ ม้ ห รื อ ด อ ก ข่ า
ประดษิ ฐ์ ฯลฯ

ดอกขา่ เป็นดอกไม้ท่ีประดิษฐ์ให้มี
ลักษณะคล้ายดอกข่าใช้แทนดอก
02 ตุ้ ม ข อ ง อุ บ ะ อ า จ ป ร ะ ดิ ษ ฐ์
จ า ก ก ลี บ กุ ห ล า บ ด อ ก พุ ด
ดอกมะลิ ฯลฯ

เ ป็ น ส่ ว น ที่ ใ ช้ สํ า ห รั บ ห้ อ ย อบุ ะ
ช า ย ม า ลั ย เ พื่ อ ใ ห้ เ กิ ด
ความสวยงาม น่ารักย่ิงขึ้น 03

ส่วนประกอบของอุบะ

01

02 03

ดอกตุ้ม

ชนิดของอุบะ

01 อุบะเดียว หรือตงุ้ ติ้ง
02อบุ ะแขก หรอื พวงเตา่ รัง้

03 อบุ ะพู่

04 อบุ ะไทยธรรมดา
05 อบุ ะไทยทรงเครื่อง

06 อุบะแตระหรอื อบุ ะสร้อยสน

อุบะขาเดียวหรือตุ้งต้ิง อุบะแขกหรอื พวงเต่ารง้ั

มีลักษณะเป็นเส้นเดียว หรือสายเดียว หรือขา มีลักษณะเป็นพวงประกอบด้วย อุบะขาเดียว
เดียว ประกอบด้วยดอกตุ้ม 1 ดอก ดอกครอบ หลาย ๆ เส้นปลายดอกตุม้ เทา่ กันและเสมอกนั ทงั้ พวง
1 ดอก และ ดอกสวมจํานวนตามต้องการ
แลว้ แต่ความเหมาะสม และสวยงาม อบุ ะแบบน้ี อุ บ ะ แ บ บ น้ี นิ ย ม ใ ช้ เ ป็ น ช า ย ม า ลั ย มื อ
นิยมใช้ผูกเป็นชายมาลัยตุ้มเล็ก ๆ สําหรับเป็น และมาลยั คล้องคอ และงานดอกไมส้ ดอื่น ๆ
ของชาํ ร่วย และตกแตง่ งานดอกไมส้ ดอนื่ ๆ

อบุ ะพู่ อบุ ะไทยธรรมดา

มีลักษณะเป็นพวงปลายเล็กลงตามลําดับ มีลักษณะเป็นเส้น เดียวที่ข้ัวของพวงแล้วแยก
พวงหนึ่งจะ มีกี่ชั้นก็ได้ ตั้งแต่ 2 ชั้นเป็น กระจายเป็น 2-2 หรือ 3-3 ท่ีปลายพวงในภาพน้ีใช้
ต้นไป แต่ละช้ันจะมีจํานวนท่ีขาก็ได้ย่อม อุบะแบบน้ีใช้สําหรับแขวนประดับตาม ส่วนที่เป็น
แล้วแตค่ วามเหมาะสมและสวยงาม มุมแหลมของงานดอกไม้สด เช่น มุมเครื่องแขวน
หรอื จะใช้หอ้ ยชายมาลัยเปีย
อุบะแบบนี้บางครั้งก็ใช้เป็นชายมาลัย
คลอ้ งมือ หรอื ชายมาลัยคล้องคอกไ็ ดเ้ ชน่ กัน

อุบะไทยทรงเครื่อง
มีลักษณะคล้ายกับ อุบะไทยธรรมดา ต่างกันเฉพาะตรงท่ี

เมื่อรวมขา ตุ้งติ้งเป็นพวงเม่ือใดก็จะต้องร้อยดอกหุ้ม

ปดิ ปมด้ายกอ่ นร้อยดอกสวมทุกคร้ังเสมอไป อบุ ะแตระหรอื อุบะสร้อยสน
อุบะไทยทรงเคร่ืองใช้สําหรับประดับ ตามส่วนที่เป็น

มุมแหลมของเคร่ืองแขวน หรือ ประดับห้อยร้อยชาย เป็นอุบะท่ีแปลก ไปจากอุบะแบบอ่ืน ๆ

มาลยั เปยี ก็ได้ ท่ีกล่าวมาแล้ว คือ จะต้องทําจาก ดอกจําปาเท่าน้ัน

อุบะแบบนี้มีท่ีใช้น้อยมากเพราะมีข้อเสียตรงท่ีบอบชํ้า

และเที่ยวได้ง่าย แต่ในสมัยก่อนใช้ สําหรับประดับ

มาลยั ตุม้ หรอื มาลัยท่ีแขวนอยู่ตามที่ ตา่ ง ๆ ของห้อง

ซกี ป ร ะ เ ภ ท ห น่ึ ง ท่ี มี ลั ก ษ ณ ะ รู ป ท ร ง
ต า ม ข ว า ง เ พี ย ง เ ส้ี ย ว ห น่ึ ง
04 ถึงครึ่งวงกลม สําหรับนําไปผูกรัด
เป็นมาลัยลูกโซ่ หรือสําหรับผูกปิด
ร อ ย ต่ อ ข อ ง ม า ลั ย เ พ่ื อ ใ ห้ เ กิ ด
ความสวยงามยงิ่ ขนึ้

หมายถึง ส่วนที่เป็นที่สําหรับ แป้น
รองรับดอกไม้ท่ีร้อยอยู่ในเข็มมาลัย
และยังใช้สําหรับปิดท้ายของการ 05
ร้อยมาลัย เม่ือจบเข็มแล้วเป็นการ
ช่วยกัน มิให้ดอกไม้ชั้นสุดท้ายรวน
หรือหลุดร่วงไปได้ง่าย ในขณะทํา
การรูดมาลัยออกจากเขม็

สง่ กลบี หรอื ส่งก้าน

หมายถึง ความยาวช่วงระยะระหว่าง
ปลายกลีบ หรือปลายดอกถึงจุดที่
เขม็ แทง

06

หมายถงึ การสง่ กลีบหรือสง่ ก้านดอก หน้าเรยี บ
ให้ปลายเสมอกัน มองดูแล้วได้
ระดับเรียบร้อยสวยงาม ไม่สูง ๆ 07
ต่ํ า ๆ ห รื อ โ ค้ ง เ ว้ า เ ป็ น ค ล่ื น

กรอง หมายถึง วิธีการประดิษฐ์ดอกไม้วิธีหนึ่ง
โดยการนําเอาดอกไม้บางชนิด เช่น
08 ดอกบานไม่รู้โรยมาเฉือนให้เป็นแว่น
บาง ๆ ด้วยมีดคม ๆ แล้วนํามาร้อย
ด้วยเข็มทีละแว่นซ้อนกันจนยาวพอ
ต้องการที่จะนําไปใช้ในงานน้ัน ๆ
ซึ่งวธิ กี ารนเ้ี รยี กว่า

“กรองดอกบานไมร่ ้โู รย”

ประคาดอกรัก

หมา ยถึ ง วิ ธี กา รประดิษฐ์ ดอก รัก
ใ ห้ มี รู ป ร่ า ง ลั ก ษ ณ ะ ก ล ม ๆ
คล้ายลูกประคํา โดยการเลือกดอกรักสี
เดียวกัน ขนาดดอกเท่ากันจํานวน
2 ดอก ผ่าตามกลีบทั้งห้าสักเล็กน้อย
แล้วนํามาประกบกัน ประคําดอกรักนี้

09สามารถจะนํามาเรียงเถาแล้วร้อย

เป็นสายอุบะ

แต่งตวั หมายถึง การนําส่วนต่าง ๆ ของมาลัย
มา ปร ะก อบ เ ข้ าด้ วย กั น จน สํา เ ร็ จ
10 ตามลําดับขั้นตอนให้มรี ูปร่างครบ

ถ้วนถูกต้องได้สัดส่วน และสวยงามตาม
แบบของมาลัยประเภทน้นั ๆ

วัสดุ / อุปกรณ์
ท่ีใช้ในการทางานมาลัย

01 ดอกไม้

ดอกไม้ที่ใช้ในการร้อยมาลัยได้แก่
กุหลาบ มะลิ เฟื่องฟ้า บานบุรี
กล้วยไม้ ผกากรอง (ดอกตูม)
กะเม็ง พูด พุดธชาด หางนกยูง
(ดอกตูม) ดอกหญ้า พังพวย
มากาเร็ต (ดอกตูม) เบญจมาศน้ํา
(ดอกตูม) บานรู้โรย ประทัด
พิกุล ดอกรกั ฯลฯ

ใบไม้ 02
ใบไม้ท่ีใช้ในการร้อยมาลัยได้แก่
ใ บ ก ร ะ บื อ ใ บ แ ก้ ว ใ บ ม ะ ย ม
ใบพงั พวย ใบจามจรุ ี ใบดอน

ห ญ้ า ข า ว ใ บ ด อ น ห ญ้ า แ ด ง
ใบหมากผู้หมากเมีย ใบชบา
ใบโกสน ฯลฯ

03 เข็มมาลยั

เป็นเขม็ เหล็กยาวประมาณ 12-14 น้ิว
ปลายแหลมมี 2 ขนาด ขนาดเล็ก
ใช้ กับงานละเอียด ส่วนขนาดใหญ่
ใช้กับงานดอกไม้ดอกใหญ่หรือดอกไม้
ที่มีกลีบใหญ่ ๆ เวลาซื้อ ควรต้อง
เลอื กใหเ้ หมาะสมกบั งานนั้น ๆ

04เข็มส้นั หรอื เขม็ มือ

หมายถึง เข็มส้ันธรรมดาใช้สําหรับ
เย็บดอกข่า เย็บโบว์ หรือร้อยอุบะ
ก็ได้ ปกติมักจะใช้เบอร์ 8 และ
เบอร์ 9

05 ด้าย

ด้ายท่ใี ช้ในงานมาลยั มี 2 ขนาด คือ
ขนาดเล็กและขนาดใหญ่

ดา้ ยร้อยมาลยั ใชเ้ ส้นใหญ่ (สีขาว)
ควรใชด้ า้ ยคู่

ดา้ ยรอ้ ยอุบะ ใชเ้ สน้ เล็ก (สีขาว)
เบอร์ 40 หรือ 60

ดา้ ยสําหรบั เย็บหรอื มดั ดอกข่า ใช้เส้น
เล็ก ควรใช้สีเดยี วกบั กลีบดอกไม้ที่ใช้ทํา
ตมุ้ ดอกขา่

06 ใบตอง

สําหรับไว้ปูรองพื้นก่อนวางดอกไม้
ใบไม้ ห่อดอกไม้ และทําแป้น

07 กระดาษทราย

สํ า ห รั บ ไ ว้ ขั ด เ ข็ ม ม า ลั ย เ ข็ ม มื อ
เมื่อมีสนิมเกาะ ควรเลือกใช้เบอร์ 0
เพราะ มคี วามละเอียดท่สี ดุ

08 กรรไกร

ควรมี 2 ขนาด คือขนาดเล็กและ
ขนาดกลาง

- ข น า ด เ ล็ ก ป ล า ย แ ห ล ม ค ม ใ ช้
สําหรับตัดกลบี ดอกไม้ ใบไม้

-ขนาดกลาง สําหรับตัดใบตอง
และดา้ ยในบางโอกาส

09 คีม

สําหรับไว้จับเข็มมาลัย ขณะท่ีจะทํา
การรดู มาลัยออกจากเขม็

10 น้ามันวาสลิน

สําหรับไว้ทาเข็มมาลัยก่อนร้อย
ขณะร้อยและก่อนจะรูดมาลัยออก
จากเข็ม (ควรทาตั้งแต่จากใต้แป้น
ใบตองลงมายังก้นเขม็ ตรงร้อยดา้ ย)

11 ถาด

สําหรับใส่ดอกไม้ ใบไม้ และอุปกรณ์
ในการร้อยมาลัย

12 กะละมัง

สาํ หรบั ไวพ้ กั ดอกไม้ ใบไม้

13 ท่ีฉดี นา้

ค ว ร ใ ช้ ช นิ ด มี ที่ ป รั บ ใ ห้ เ ป็ น ล ะ อ อ ง
ฝอย ๆ ได้ สําหรับไว้พรมดอกไม้
ใบไมจ้ าํ นวนมาก

14 ผา้ ขาวบาง

สําหรับไว้คลุมดอกไม้เพ่ือให้สด
อยู่ได้นาน

การเลอื กดอกไม้
ในการรอ้ ยมาลยั

ดอกพุดตูม ให้ล้างด้วยนํ้าแกว่งสารส้ม
ใส่ตะแกรงเกลีย่ ไว้ในทีร่ ม่
ตัดก้านกุหลาบเฉียง ๆ ในน้ําเพื่อช่วย
ให้ก้านดูดนํ้าไดม้ ากข้ึน ควรใช้กรรไกรคม ดอกกุหลาบมอญ
ๆ ตัดแล้วห่อก้านด้วยใบตองแช่น้ํา
ที่สะอาด ๆ ไว้วางในท่ีอากาศโปร่งเย็น
ไมม่ ีลมโกรก คอยพรมนาํ้ อยู่เสมอ

อย่าพรมนํ้า ใส่ตะแกรง ดอกรัก
คลุมด้วยผ้าขาวบางท่ีพรม
น้าํ พอช้นื ไม่ต้องแก้มัดออก ตัดก้านให้
เท่ากันแล้วแช่ก้านไว้ในนํ้า
ดอกบานไม่รู้โรย พรมน้ําท่ีดอก ใช้ผ้าขาวบาง
พรมนาํ้ ให้ชุ่มปดิ ไว้

ดอกจาปีดอกจาปา เด็ดเกสรข้างในออก ดอกจะไม่บาน
ใส่กระทงหรือถ้าต้องการรักษารูปทรง
ไม่ควรพรมนํ้าที่ดอก เพราะจะทํา ให้เรียงดอกห่อด้วยใบตองแน่นแล้ว
ใ ห้ ด อ ก เ ป ลี่ ย น สี เ ช่ น พรมนํ้า หรือใช้ผ้าขาวบางพรมน้ํา
ดอกแวนด้าสีม่วง จะกลายเป็น คลมุ ไว้
สขี าว
ดอกกล้วยไม้



1. สดั ส่วนของมาลัย

มาลัยแต่ละแบบแต่ละชนิดน้ันย่อมมีสัดส่วนท่ีเฉพาะในพวง
นั้น ๆ ซึ่งไม่อาจกล่าวเป็น ตัวเลขที่กําหนดเป็นกฎเกณฑ์ได้
ตายตัวแน่นอน แต่ก็ต้องคํานึงถึงเร่ืองสัดส่วนเป็นสําคัญอันดับ
แรก โดยจะต้องคํานึง ถึงขนาดของมาลัยต่อความยาวของอุบะ
จํานวนขาอุบะท่ีใช้ ขนาดของมาลัยซีกที่จะใช้รัด และส่วนประกอบ
อ่นื ๆ ทุกช้ิน ควรจะตอ้ งไดส้ ดั ส่วนกันเสมอจึงจะเกิดความงามได้



2. สีสันของมาลยั

สีของดอกไม้ใบไม้ท่ีร้อยมาลัยก็เป็นส่ิงสําคัญอีกประการหนึ่งเช่นกัน
ควรจะเป็นสีที่สุด ใสไม่เศร้าหมองในมาลัยแต่ละชุดแต่ละแบบน้ัน
ควรจะใช้สีท่ีมีความกลมกลืนเข้ากันได้ในบางส่วน แต่บางส่วนท่ีควร
จะเน้นให้เกิดจุดเด่นก็ควรจะใช้สีท่ีตัดกันจะช่วยเพิ่มความน่าดูและ
สวยงามข้ึนได้เป็นอย่างมาก เช่นมาลัยท่ีร้อยใส่ ลวดลายต่าง ๆ
ควรจะเลอื กใชส้ ที ีต่ ดั กนั เพอื่ จะได้เนน้ ลายใหเ้ ด่นข้นึ อยา่ งชดั เจน