หน่วย4_พุทธศาสนสุภาษิต

๔หนวยการเรยี นรูที่

พุทธศาสนสุภาษติ

จุดประสงคการเรียนรู

• อธิบายพทุ ธคุณและขอธรรมสาํ คัญในกรอบอรยิ สัจ ๔ หรอื หลักธรรมของศาสนาที่ตนนับถือตามท่ี
กําหนด เหน็ คณุ คาและนําไปพัฒนาแกปญหาของตนเองและครอบครัวได

พุทธศาสนสุภาษิต เปนหลักคําสอนของพระพุทธเจา ซ่ึงกลาวไวใน

รปู แบบของขอ ความขนาดสัน้ แตมีเนอ้ื หาและสาระอนั ลึกซึ้ง นาํ ไปเปนขอคิดใน
การดําเนินชวี ติ ไดเ ปนอยางดี

โดยคําบาลจี ะมีหลกั การอา นงาย ๆ เพยี ง ๓ ขอ ดังนี้
๑. พยญั ชนะท่ไี มม สี ระกาํ กับ อา นเหมือนมสี ระ อะ เชน

ยท อา นวา ยะ - ทะ
นาม อา นวา นา - มะ
๒. วงกลมดา นบน เรียกวา นิคหติ พยัญชนะท่ีมนี คิ หิตอยดู านบน อา นเหมือน
มี “องั ” สะกด เชน
สาธกุ ารํ อานวา สา-ธ-ุ กา-รัง
พลํ อานวา พะ-ลงั
อาจรยิ ํ อานวา อา-จะ-ริ-ยงั
-ถามสี ระอ่ืนรวมกับนิคหิต ใหอ านเหมือนมีสระนน้ั ๆ และมีเปน ง สะกด เชน
สทฺธึ อา นวา สัด-ธิง
พาหุํ อา่ นวา่ พา-หงุ

๓. จดุ ขา งลา ง เรียกวา พนิ ทุ ทําใหพ ยัญชนะท่มี พี ินทอุ ยขู า งลางทําหนา ที่
เปน ตวั สะกด
-ถา หนา ตัวสะกดไมมสี ระกํากับ ใหอ า นเหมือนมีไมห ันอากาศ เชน

ภนเฺ ต อา นวา ภัน-เต
อตฺตโน อานวา อัด-ตะ-โน
-ถา มีสระรวมกับพยัญชนะทีม่ พี นิ ทอุ ยขู างใต ใหอานเหมือนสระน้ัน ๆ
มีพยัญชนะนน้ั เปน ตวั สะกด เชน
วุจจฺ ติ อานวา วุด-จะ-ติ
สกิ ฺขเิ ต อา นวา สิก-ข-ิ เต
เนตตฺ ิยํ อานวา เนด-ติ-ยงั

ยํ เว เสวติ ตาทิโส : คบคนเชนไรยอมเปน เชนน้นั

คนสามารถแบงออกไดเ ปน ๒ ประเภท

ทางธรรม • มีจิตเมตตา เอือ้ เฟอ ไมลกั ขโมย ไมฉอโกง ไมผ ดิ ลูกเมีย
คนดี ผอู ่ืน พูดแตส ิง่ ทเ่ี ปนประโยชนแ ละเปน ความจริง
ทางโลก • มคี วามขยนั ประกอบอาชพี สุจรติ ทาํ งานเกง มคี วามสามารถ
หลกี เลีย่ งอบายมุข ไมละเมิดใคร ไมเอาเปรียบคน

คนไมด ี ทางธรรม • ชอบประทษุ รายผูอื่น ทรมานสัตว ชอบลักขโมยและฉอโกง
ทางโลก ลว งเกนิ ของรักของผูอนื่ พดู คําหยาบ คิดแคนพยาบาท

• เปน คนขเี้ กยี จ ทํางานไมมีประสทิ ธภิ าพ การงานไมประสบ
ความสําเร็จ ไมชอบศกึ ษาหาความรู

อตฺตนา โจทยตฺตานํ : จงเตอื นตนดวยตนเอง

• พระพุทธศาสนาไดสอนไวว า ตนเปน ที่พ่ึงแหง ตน (อตตฺ า หิ อตฺตโน นาโถ) เพราะผูที่อยูกับ
ตนเองตลอดเวลา คือ ตนเอง ความชวยเหลือท่ีคาดหวังไดจากบุคคลอื่นนั้นไมแนนอน
แตถาสามารถชวยเหลือตนเองได ความชวยเหลือน้ันยอมเปนสิ่งแนน อน
การฝก เตือนตนเองสามารถทาํ ไดหลายวิธี

• หยดุ คิดกอ นใชเงนิ ทกุ คร้ัง วาใชจายในส่ิงทีจ่ าํ เปน และคุมคา หรือไม
ถา ไมคุม คา ควรจายหรือไม
• ทบทวนกอนออกจากบา น วา ไดป ด น้าํ ปด ไฟ หรอื ถอดปลกั๊ ไฟ ให
เรยี บรอยแลว หรอื ยัง หากไมแนใจควรเขาไปตรวจสอบอกี คร้ัง

• ขณะขับรถตอ งเตือนตนอยเู สมอวา ไมควรใชค วามเรว็ เกินท่กี ฎหมาย
กําหนด และตอ งขบั ดว ยความระมดั ระวัง เปน ตน

นสิ มฺม กรณํ เสยโฺ ย : การใครครวญกอนแลว จงึ ทาํ ดีกวา

• การใครค รวญกอ นลงมือทาํ เปน การลดความประมาทในการทําสงิ่ ตางๆ

• ปองกันการตดั สนิ ใจผิดพลาด • ชวยใหป ระสบความสาํ เร็จ
ซึ่งอาจทําใหเ สยี เวลา และ ในการทาํ สิ่งตางๆ ไดเ ร็วขึน้
สงผลรายตามมา

• ชวยลดความขดั แยง ในครอบครวั
โรงเรยี น และสงั คม

ทุราวาสา ฆรา ทุกขฺ า : เหยาเรอื นทีป่ กครองไมดี นําทุกขม าให

ความสาํ คัญของผนู าํ ครอบครัว ลกั ษณะของผนู าํ ครอบครัวท่ี
• เปน แบบอยางในการดาํ เนินชวี ติ ใหแกส มาชกิ ในครอบครวั • เปน แบบอยดา ี งทด่ี ีใหแก
• เปนผนู ําในการวางแนวทางปฏบิ ตั กิ ติกากฎของครอบครัว
• เปนผหู ารายไดม าจนุ เจือครอบครวั สมาชกิ ในครอบครวั
• มีความเปน ประชาธิปไตย
• มีคุณธรรมจริยธรรม

ลกั ษณะของครอบครัวท่ีมีผปู กครองที่ดี
• ระเบยี บและกฎเกณฑของบานมีความยดื หยนุ ไมเขมงวดเกนิ ไป
• สมาชิกในครอบครวั ปฏิบัติตามระเบียบ
• พอ -แมปฏิบตั ิตนเปนแบบอยา งที่ดี
• สมาชิกในครอบครวั มคี วามเมตตาตอ กัน ใหอ ภัยกนั ไมจ บั ผิดกนั
• พอ-แมมคี วามยตุ ิธรรม ไมลําเอยี ง