หน่วยที่ 13 ท่อสาย

06/09/58

บทที 4 ท่อสาย

1

4.1 บทนํา

- ท่อสาย ( Raceways ) เป็นอปุ กรณ์ลกั ษณะเป็น
ท่อกลม หรอื ช่องสีเหลียม ผิวในเรียบ

- ใช้ในการ เดินสายไฟฟ้ าโดยเฉพาะ
- ทาํ จาก โลหะ หรอื อโลหะ กไ็ ด้

2

1

06/09/58

ประโยชน์ของการใช้ท่อสาย

1) ป้ องกนั สายไฟฟ้ าจาก ความเสียหายทางกายภาพ
2) ป้ องกนั อนั ตรายกบั คนทีอาจจะไป แตะถกู สายไฟฟ้ า
3) สะดวกต่อการร้อยสาย และ เปลียนสายไฟฟ้ าสายใหม่
4) ท่อสายทีเป็นโลหะ จะต้องมีการต่อลงดิน
5) สามารถ ป้ องกนั ไฟไหมไ้ ด้ เนืองจากการเกิด

การลดั วงจรภายในท่อ ประกายไฟ หรือความรอ้ น
จะถกู จาํ กดั อย่ภู ายในท่อ

3

4.2 ชนิดของท่อรอ้ ยสาย

- ท่อโลหะหนา ( Rigid Metal Conduit )
- ท่อโลหะหนาปานกลาง ( Intermediate Metal Conduit )
- ท่อโลหะบาง ( Electrical Metallic Tubing )
- ท่อโลหะอ่อน( Flexible Metal Conduit )
- ท่ออโลหะแขง็ ( Rigid Nonmetallic Conduit )
- รางเดินสาย( Wireways )
- รางเดินสายประกอบ ( Auxiliary Gutters )

4

2

06/09/58

4.3 ท่อโลหะหนา ( Rigid Metal Conduit, RMC )

- เป็นท่อทีมคี วาม แขง็ แรงทีสดุ
- สามารถทนต่อสภาพแวดล้อมต่างๆได้ดี
- ถ้าทาํ จากเหลก็ กล้าเรียกว่า

ท่อ RSC ( Rigid Steel Conduit )
- ผ่านการชบุ ด้วย สงั กะสี ( Galvanized ) ป้ องกนั สนิม

5

รปู ที 4.1 ท่อ RSC

สถานทีใช้งาน - ใช้งานได้ทกุ สถานที และ สภาวะอากาศ
ขนาดมาตรฐาน สามารถใช้ได้ทงั ภายใน และภายนอกอาคาร
และสามารถฝงั ใต้ดินได้

- มีขนาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลาง
15 mm (1/2”) -150 mm (6”)

- ความยาวท่อนละ 3 m

6

3

06/09/58

การติดตงั - ในสถานทีเปี ยก ( Wet Location ) ส่วนประกอบ

ทีใช้ยึดท่อ เช่น Bolt, Strap และ Screw เป็นต้น
ต้องเป็นชนิดทีทนต่อการผกุ ร่อน

- ในทีที มกี ารผกุ รอ่ น ( Cinder Fill ) ท่อต้องเป็น
ชนิดทีทนต่อการผกุ รอ่ นได้ หรอื
ห้มุ ด้วยคอนกรตี หนาอย่างน้อย 2 นิว

รปู ที 4.2 การติดตงั ท่อในทีมีการกดั กร่อน 7

- การต่อท่อเข้ากบั เครืองประกอบ ต้องใช้บชุ ชิง ( Bushing )
เพือป้ องกนั ฉนวนของสายไฟฟ้ าเสียหาย

รปู ที 4.3 บชุ ชิง

8
4

06/09/58

- มมุ ดดั โค้งของท่อระหว่างจดุ ดงึ สาย รวมกนั ต้อง

ไมเ่ กิน 360 องศา

รปู ที 4.4 มมุ ดดั โค้งท่อระหว่างจดุ ดึงสาย

9

- การเดินท่อต้องมกี ารจบั ยึดให้แขง็ แรง ระยะห่าง 3.0 m
ห่างจาก กลอ่ งไฟฟ้ าไมเ่ กิน 0.9 m

รปู ที 4.5 การติดตงั ท่อ RMC

10

5

06/09/58

การต่อสาย และ การต่อแยก

- ต้องทาํ ภายในกล่องไฟฟ้ า ( Boxes )

- ปริมาณของ สาย, ฉนวน, หวั ต่อสาย ต้องไมเ่ กิน 75 %

ของกล่องไฟฟ้ า

รปู ที 4.6 การต่อสาย 11

การต่อท่อ

- ทาํ เกลียวทีปลายท่อ
- ขนั ด้วยข้อต่อ ( Coupling )

รปู ที 4.7 การต่อท่อ RMC

12

6

06/09/58

4.4 ท่อโลหะหนาปานกลาง
( Intermediate Metal Conduit, IMC )

- มคี วามหนาแน่นน้อยกว่าท่อ RMC
- ใช้แทนท่อ RMC ได้

สถานทีใช้งาน - ทกุ สถานทีเช่นเดียวกบั ท่อ RMC

ขนาดมาตรฐาน - ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง

15 mm (1/2”) - 100 mm (4”)

- ความยาวท่อนละ 3 m

การติดตงั - เช่นเดียวกบั ท่อ RMC

การต่อสาย และ การต่อแยก - เช่นเดยี วกบั ท่อ RMC

การต่อท่อ - เช่นเดียวกบั ท่อ RMC

13

4.5 ท่อโลหะบาง
( Electrical MetallicTubing,EMT )

- ท่อทีมีผนังบางกว่าท่อ RMC และ IMC
- มคี วามแขง็ แรงน้อยกว่า
- ราคาถกู กวา่

14

7

06/09/58

สถานทีใช้งาน - ใช้ได้เฉพาะภายในอาคารเท่านนั ในทีเปิ ดโลง
(Exposed) และ ทีซ่อน (Conceal) ไมค่ วรใช้ท่อ EMT
ในทีทีมีการกระทบทางกล ไม่ใช้ฝังใต้ดิน
ไมใ่ ช้ในระบบแรงสูง

ขนาดมาตรฐาน - ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง

15 mm (1/2”) - 50 mm (2”)

- ความยาวท่อนละ 3 m

การติดตงั - เช่นเดียวกบั ท่อ RMC ไม่อนุญาตให้ใช้ท่อ EMT
เป็นตวั นําสาํ หรบั ต่อลงดิน

15

การต่อสาย และการต่อแยก เช่นเดียวกบั ท่อ RMC

การต่อท่อ ท่อ EMT ห้ามทาํ เกลียว การต่อท่อจะ

ใช้ขอ้ ติอชนิดไมม่ ีเกลยี ว เช่น แบบใช้สกรไู ข ดงั รปู

รปู ที 4.8 การต่อท่อ EMT 16

8

06/09/58

4.6 ท่อโลหะอ่อน ( Flexible Metal Conduit, FMC )

- ทาํ จากเหลก็ ชุบสงั กะสี
- มีความอ่อนตวั สงู
- สามารถโค้งงอได้

รปู ที 4.9 ท่อโลหะอ่อน

17

สถานทีใช้งาน ใช้งานกบั อปุ กรณ์ทีมกี ารสนั สะเทือนขณะใช้งาน
เช่น มอเตอร์ เครอื งจกั รต่างๆ งานที
ต้องการการโคง้ งอด้วยมมุ หกั สงู ๆ
ไม่อนุญาตให้ใช้ในบางกรณี เช่น

- ในปลอ่ งลิฟต์ หรือปลอ่ งขนของ
- ในห้องแบตเตอรี

- ในสถานทีอนั ตราย
- ในสถานทีเปี ยก
- ฝังในดิน หรอื ฝังในคอนกรีต

18

9

06/09/58

รปู ที 4.10 การใช้งานท่อ FMC

19

ขนาดมาตรฐาน
- ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง
15 mm (1/2”) - 80 mm (3”)
- ความยาวท่อนละ 3 m

20
10

06/09/58

การติดตงั
- มกี ารจบั ยึดทีมนั คงแขง็ แรง ไม่เกิน 1.50 m
จากกล่องไฟฟ้ า ไม่เกิน 0.30 m
- มมุ ดดั โค้งระหว่างจดุ ดึงสาย รวมกนั ไมเ่ กิน 3600
- ท่อโลหะทีมคี วามยาวไมเ่ กิน 1.80 m
สามารถเป็นตวั นําต่อลงดินได้

21

รปู ที 4.11 การติดตงั ท่อ FMC

22

11

06/09/58

4.7 ท่ออโลหะแขง็ ( Rigid Nonmetallic Conduit, )

- ท่อ และอปุ กรณ์ทาํ มาจาก
อโลหะ,ไฟเบอร,์ ใยหิน, ซีเมนต,์ PVC อย่างแขง็
อีพอคซีเสริมใยแก้ว โพลีเอทธิลีนความหนาแน่นสงู

- มีความทนต่อการกดั กรอ่ น และกระทบกระแทกได้ดี
- ทนทานต่อความชืน และการกดั กร่อนของสารเคมี

23

สถานทีใช้งาน - ในทีเปิ ดโล่ง (Exposed) ทีป้ องกนั การเสียหายทางกายภาพ

- ในทีซ่อน (Conceal) เช่น เดินซ่อนในผนัง พนื และเพดาน
- สามารถฝังใต้ดิน เพราะมคี วามทนต่อความชืนและการ

ผกุ ร่อน เพอื ความแขง็ แรงจะห้มุ ด้วยคอนกรตี เรยี กวา่

Duct Bank

รปู ที 4.12 Duct Bank

24

12

06/09/58

4.8 จาํ นวนสายไฟฟ้ าสูงสุดในท่อร้อยสาย

- การเดินสายไฟฟ้ าในท่อรอ้ ยสายเป็นแบบ
ทีมีการใช้มากทีสดุ

- จาํ นวนสายไฟฟ้ าในท่อรอ้ ยสายจะต้องมี
จาํ นวนไมม่ ากเกินไป

25

- ด้วย เหตผุ ล 2 ประการ คือ

1) เมือมีกระแสไฟฟ้ าไหลผา่ นสายไฟฟ้ าใน
ท่อรอ้ ยสายทาํ ให้ เกิดความรอ้ น จงึ ต้อง
มที ีว่างเพือการระบายความร้อน

2) พืนทีหน้าตดั รวมของสายไฟฟ้ าต้องเลก็ กว่า
พืนทีหน้าตดั ภายในของท่อร้อยสาย เพือให้
การดึงสายไฟฟ้ าทาํ ได้สะดวก
และไม่ทาํ ลายฉนวนของสายไฟฟ้ า

26

13

06/09/58

ตารางที 4.1 พืนทีหน้าตดั รวมของสายไฟฟ้ าทุกเส้นคิด
เป็นร้อยละเทียบกบั พืนทีหน้าตดั ของท่อ

27

ตารางที 4.2 ขนาดพนื ทีหน้าตดั ของท่อร้อยสาย

ขนาด พ.ท.หน้าตดั สาย 1 เส้น สาย 2 เสน้ สาย 3 เส้นขึนไป
mm. ( นิว ) 100 % 53 % 31 % 40 %
( mm2 ) ( mm2 ) ( mm2 ) ( mm2 )
15 ( 1/2 )
20 ( 3/4 ) 177 94 55 71
25 ( 1 ) 314 166 97 126
32 ( 1 1/4 ) 491 260 152 196
40 ( 1 1/2 ) 804 426 249 322
50 ( 2 ) 1257 666 390 503
65 ( 2 1/2 ) 1963 1041 609 785
80 ( 3 ) 3318 1759 1029 1327
90 ( 3 1/2 ) 5027 2664 1558 2011
100 ( 4 ) 6362 3372 1972 2545
125 ( 5 ) 7854 4163 2435 3142
150 ( 6 ) 12272 6504 3804 4909
17671 9366 5478 7069

* หมายเหต-ุ ขนาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางของท่อเป็น mm หมายถงึ ขนาดเส้นผ่านกลางภายใน
28

14

06/09/58

หมายเหตุ

- พืนทีหน้าตดั ท่อร้อยสาย คิดจากสตู ร

A = (  / 4 ) d2

โดย A = พืนทีหน้าตดั (mm2)
d = เส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง (mm)

29

ตารางที 4.3 ขนาดเส้นผ่านศนู ยก์ ลาง และพืนทีหน้าตดั ของสายไฟฟ้ า

ขนาดสาย สาย IEC 01 สาย NYY 1/C สาย NYY 3/C สาย NYY 4 / C สาย XLPE 1/C

ขนาดสาย เส้นผ่าน พืนที เสน้ ผา่ น พืนที เสน้ ผ่าน พืนที เสน้ ผา่ น พืนที เส้นผ่าน พืนที
( mm2)
ศนู ยก์ ลาง หน้าตดั ศนู ยก์ ลาง หน้าตดั ศนู ยก์ ลาง หน้าตดั ศนู ยก์ ลาง หน้าตดั ศนู ยก์ ลาง หน้าตดั
( mm ) (mm2) (mm) ( mm2) (mm) ( mm2) ( mm ) ( mm2) ( mm ) (mm2)

1 - - 8.8 60.8 - - - - - -

1.5 3.3 8.6 9.2 66.5 - - - - 6.5 33.1

2.5 4.0 12.6 9.8 75.4 - - - - 7.0 38.4

4 4.6 16.6 10.5 86.6 - - - - 7.5 44.1

6 5.2 21.2 11.0 95.0 - - - - 8.0 50.2

10 6.7 35.2 12.0 113 - - - - 8.5 56.7

16 7.8 47.7 13.0 133 - - - - 9.5 70.8

25 9.7 73.8 14.5 165 - - - - 11.5 104

35 10.9 93.3 16.0 201 - - - - 12.5 123

50 12.8 129 17.0 227 36.0 1018 39.5 1225 14.0 154

70 14.6 167 19.0 284 40.5 1288 44.5 1555 15.5 189

95 17.1 230 21.5 363 46.0 1662 51.5 2083 17.5 241

120 18.8 278 23.0 416 50.5 2003 56.0 2463 19.5 299
150 20.9 343 26.0 531 56.0 2463 62.0 3019 21.5 363
185 23.3 426 28.0 616 61.5 2971 68.0 3632 23.8 434

240 26.6 556 31.5 779 69.0 3739 76.5 4596 26.5 552

300 29.6 688 35.0 962 76.0 4537 85.0 5675 29.0 661

400 33.2 866 38.5 1164 - - - - 32.5 830

500 - - 43.0 1452 - - - - 36.5 1046
30

15

06/09/58

ตวั อย่างที 4.1 ต้องการรอ้ ยสาย

IEC 01 จาํ นวน 5 เส้น
ซึงมีรายละเอียดดงั นี

3 x 240 mm2
1 x 120 mm2
G-25 mm2

จะต้องใช้ท่อขนาดเท่าใด

31

วิธีทาํ = 3 x 556
= 1668 mm2
จากตารางที 4.3 ขนาดสาย T-4 = 278 “
สาย 240 mm2 มีพืนทีหน้าตดั = 73.8 “
= 2019.8 “
สาย 120 mm2 มพี ืนทีหน้าตดั
สาย 25 mm2 มีพืนทีหน้าตดั

พืนทีหน้าตดั รวม

32

16

06/09/58

พืนทีหน้าตดั รวม = 2019.8 mm2

จากตารางที 4.2 ขนาดพืนทีหน้าตดั ของท่อรอ้ ยสาย

ท่อขนาด 80 mm (3”)
40 % ของพืนทีหน้าตดั = 2011 mm2

ท่อขนาด 90 mm (3 1/2”)
40 % ของพืนทีหน้าตดั = 2545 “

เลือก ใช้ท่อขนาด  90 mm (3 1/2”)

33

ตวั อย่างที 4.2 สาย NYY

ขนาด 70 mm2 จาํ นวน 3 เส้น
จะต้องใช้ท่อร้อยสาย ขนาดเท่าใด

34
17

06/09/58

วิธีทาํ = 284 mm2
= 3 x 284 “
จากตารางที 4.3 ขนาดสาย T-6 = 852 “
สาย 70 mm2 มพี นื ทีหน้าตดั
พนื ทีหน้าตดั รวม

จากตารางที 4.2 ขนาดพนื ทีหน้าตดั ของท่อรอ้ ยสาย mm2
ท่อขนาด 50 mm (2”) 40 % ของพืนทีหน้าตดั = 785 “
ท่อขนาด 65 mm (2 1/2”) 40 % ของพนื ทีหน้าตดั = 1327

เลอื ก ใช้ท่อขนาด  65 mm (2 1/2”)

35

ตวั อย่างที 4.3 ต้องการร้อยสายไฟฟ้ า XLPE

ขนาด 95 mm2 ถ้าเดินใน
ท่อขนาด 65 mm ( 2 1/2 “ )
จะได้มากทีสดุ กีเส้น

36
18

06/09/58

วิธีทาํ

จากตารางที 4.3 ขนาดสาย XLPE

สาย 95 mm2 มีพนื ทีหน้าตดั = 241 mm2

จากตารางที 4.2 ขนาดพนื ทีหน้าตดั ของท่อร้อยสาย

ไดว้ า่ 40 % ของพืนทีหน้าตดั ของท่อร้อยสาย

ท่อขนาด 65 mm (2 1/2”) = 1327 mm2
40 % ของพืนทีหน้าตดั

จะได้จาํ นวนสายไฟฟ้ า = 1327 / 241 = 5.55
จาํ นวนสายมากทีสุดคือ 5 เส้น
ท่อขนาด  65 mm ( 2 1/2”)

37

ตารางที 4.4 จาํ นวนสายสูงสดุ ของสายไฟฟ้ าขนาดเดียวกนั มอก. 11 – 2553
รหสั ชนิด 60227 IEC 01 ทใี ห้ใช้ในทอ่ โลหะตาม มอก. 770 - 2533

ขนาดสายไฟ จาํ นวนสายสูงสุดของสายไฟฟ้ า ( IEC 01 ) ในท่อร้อยสาย
( mm2 )

1.5 8 14 22 37 - - - - - - - -
-
2.5 5 10 15 25 39 - - - - - - -
-
4 4 7 11 19 30 - - - - - - -
-
6 3 5 9 15 23 37 - - - - - -
-
10 2 3 5 9 14 22 37 - - - - -
42
16 1 2 4 6 10 16 27 42 - - - 30
25
25 - 1 2 4 6 10 17 27 34 - - 20
16
35 - 1 2 3 5 8 14 21 27 33 - 12
10
50 - - 1 2 3 6 10 15 19 24 38 8

70 - - 1 1 3 4 7 12 15 18 29 150
6
95 - - - 1 1 3 5 8 11 13 21
38
120 - - - 1 1 2 4 7 9 11 17

150 - - - - 1 1 3 5 7 9 14

185 - - - - 1 1 2 4 5 7 11

240 - - - - 1 1 1 3 4 5 8

300 - - - - - 1 1 2 3 4 7

400 - - - - - 1 1 1 2 3 5

เส้นผ่าน

ศูนย์กลางของ 15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125

ท่อร้ อยสาย 1/2 3/4 1 1 1/4 1 1/2 2 2 1/2 3 3 1/2 4 5

mm (นวิ )

19

06/09/58

ตารางที 4.5 จาํ นวนสายสงู สดุ ของสายไฟฟ้ าขนาดเดียวกนั มอก. 11 – 2553 รหสั ชนิด 60227
NYY 1/C ทีให้ใช้ในท่อโลหะตาม มอก. 770 – 2533

ขนาดสายไฟ จาํ นวนสายสูงสุดของสายไฟฟ้ า ( NYY ) ในท่อร้อยสาย
( mm2 )

1 113 5 8 12 21 33 - - - -

1.5 112 4 7 11 19 30 - - - -

2.5 112 4 7 10 17 26 33 - - -

4 111 3 6 9 15 23 29 36 - -

6 - 11 3 5 8 13 21 26 33 - -

10 - 11 2 4 6 11 17 22 27 - -

16 - 11 1 3 5 10 15 19 23 36 -

25 - 11 1 3 4 8 12 15 19 29 -

35 --1 1 1 3 6 10 12 15 24 35

50 --1 1 1 3 5 8 11 13 21 31

70 --- 1 12 47 8 11 17 24

95 --- 1 11 35 7 8 13 19

120 --- 1 11 34 6 7 11 17

150 --- - 11 13 4 5 9 13

185 --- - 11 13 4 5 7 11

240 --- - -1123 4 6 9

300 --- - -1112 3 5 7

400 --- - -- 111 2 4 6

500 --- - -- 111 1 3 4

เส้นผ่านศูนย์กลางของ

ท่อร้อยสาย mm 15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125 150

( นิว ) 1/2 3/4 1 1 1/4 1 1/2 2 2 1/2 3 3 1/2 4 5 6

39

ตารางที 4.6 จาํ นวนสายสูงสุดของสายไฟฟ้ า XLPE ในท่อร้อยสาย

ขนาดสายไฟ จาํ นวนสายสูงสุดของสายไฟฟ้ า ( XLPE ) ในท่อร้อยสาย

( mm2 )

1.5 2 3 5 9 15 23 - - - - - -

2.5 1 3 5 8 13 20 34 - - - - -

4 1 2 4 7 11 17 30 - - - - -

6 1 2 3 6 10 15 26 40 - - - -

10 1 2 3 5 8 13 23 35 - - - -

16 1 1 2 4 7 11 18 28 35 - - -

25 - 1 1 3 4 7 12 19 24 30 - -

35 - 1 1 2 4 6 10 16 20 25 39 -

50 - - 1 2 3 5 8 13 16 20 31 -

70 - - 1 1 2 4 7 10 13 16 25 37

95 - - - 1 2 3 5 8 10 13 20 29

120 - - - 1 1 2 4 6 8 10 16 23

150 - - - - 1 2 3 5 7 8 13 19

185 - - - - 1 1 3 4 5 7 11 16

240 - - - - - 1 2 3 4 5 8 12

300 - - - - - 1 2 3 3 4 7 10

400 - - - - - - 1 2 3 3 5 8

500 - - - - - - 1 1 2 3 4 6

เส้ นผ่าน 15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125 150
1/2 3/4 1 1 1/4 1 1/2 2 2 1/2 3 3 1/2 4 5 6
ศูนย์กลาง

ของท่อร้อย 40
สาย mm (นิว)

20

06/09/58

4.9 รางเดินสาย ( Wireways )

- เป็นรางทีใช้ เดินสายไฟฟ้ า
- ทาํ จากเหลก็ แผ่นพบั เป็นสีเหลียม
- มฝี าเปิ ดปิ ด เป็นแบบบานพบั หรอื แบบถอดออกได้

ทีนิยมใช้มีดงั นี
1) วิธีพ้นสีฝ่นุ ( Epoxy/Polyester )
2) เคลือบด้วยฟอสเฟตหรอื สงั กะสี ( Galvanized Steel )
3) วิธีเคลือบ อลซู ิง ( Aluzinc )

41

รปู ที 4.13 รางเดินสาย

42

21

06/09/58

การเดนิ สายไฟฟ้ าใน รางเดนิ สาย Wireways

การใช้งาน
1 อนุญาตให้ใช้ใน ทเี ปิ ดโล่ง ซงึ เข้าถงึ ได้
2 ห้ามใช้ในฝ้ าเพดาน
3 รางเดนิ สายขนาดใหญ่ทสี ดุ ทใี ห้ใช้ 150 x 300 mm
4 สายแกนเดยี วของวงจรเดียวกันรวมทงั สายดนิ
ต้องวางเป็ นกล่มุ เดยี วกัน แล้ว มดั รวมเข้าด้วยกนั
5 พนื ทหี น้าตดั รวมของสายไฟฟ้ า
ต้องไม่เกนิ 20 % ของพนื ทหี น้าตดั รางเดนิ สาย
6 ถ้าตัวนํากระแส ไม่เกนิ 30 เส้น พกิ ดั กระแสคิด
ตัวนํากระแส 3 เส้นในท่อ ไม่ต้องใช้ ตวั คณู ปรับค่า

43

4.10 รางประกอบการเดินสาย ( Auxiliary Gutters )

- ลกั ษณะเช่นเดียวกบั รางเดินสาย ( Wireways )
- เป็นทีต่อสายรวมก่อนทีจะเข้า

แผงมิเตอร์
แผงจา่ ยไฟย่อย
แผงสวิตช์
- ช่วยให้การต่อสาย และการบาํ รงุ รกั ษาทาํ ได้สะดวก

44

22

06/09/58

รปู ที 4.14 รางเดินสายประกอบ

45

ตวั อยา่ งที 4.7
รางเดินสายขนาด 100 x 100 mm
สามารถบรรจุ สายไฟฟ้ า IEC 01
ขนาด 25 mm2 ไดก้ ีเส้น

46

23

06/09/58

วิธีทาํ

สายไฟฟ้ า IEC 01 ขนาด 25 mm2

จากตาราง มีพืนทีหน้าตดั ขวาง = 73.8 mm2

รางเดินสายขนาด 100 x 100 mm

มพี ืนทีหน้าตดั ขวาง = 100 x 100 = 10,000 mm2

จาํ นวนสายไฟฟ้ า = 0.2 x 10000 / 73.8

= 27.1

สามารถบรรจไุ ด้ 27 เส้น

47

ตารางที 4.7 จาํ นวนสงู สดุ ของสายไฟฟ้ าตาราง IEC 01 ในรางเดินสาย ( Wireways )

ขนาด จาํ นวนสงู สุดของสาย IEC 01 ในรางเดินสาย

( mm2 ) 50 x 75 50 x 100 75 x 100 100 x 100 100 x 150 100 x 200 100 x 250 100 x 300 150 x 300
1.0 - - - - -
1.5 - - - ---- - -
2.5 59 - - - -
4 45 - - ---- - -
6 35 47 - - -
10 21 28 - ---- - -
16 15 20 31 - -
25 10 13 20 ---- - -
35 8 10 16 - -
50 - 7 11 ---- - -
70 - - - 35 -
95 - - - ---- 26 39
120 - - - 21 32
150 - - - 41 - - - 17 26
185 - - - - 21
240 - - - 27 - - - - 16
300 - - - - 13
400 - - - 21 32 - - - -
500 - - - - -
15 23 31 38

- 17 23 29

- 13 17 21

- - - 17

- - - 14

----

----

----

----

---- 48

24

06/09/58

ตารางที 4.8 จาํ นวนสงู สุดของสายไฟฟ้ าตาราง NYY ในรางเดินสาย ( Wireways )

ขนาด จาํ นวนสูงสุดของสาย NYY ในรางเดินสาย

( mm2 ) 50 x 75 50 x 100 75 x 100 100 x 100 100 x 150 100 x 200 100 x 250 100 x 300 150 x 300
1.0 12 16 24 - -
1.5 11 15 22 32 - - - - -
2.5 9 13 19 - -
4 - 11 17 30 - - - -
6 - - 15 - -
10 - - 13 26 - - - - -
16 - - - - -
25 - - - 23 - - - 36
35 - - - 29 -
50 - - - 21 31 - - 26 -
70 - - - 21
95 - - - 17 26 35 - 16 44
120 - - - - 39
150 - - - 15 22 30 37 -
185 - - - - 31
240 - - - - 18 24 30 - 24
300 - - - - 21
400 - - - - - 19 24 -
500 - - - - 16
- - 17 22 14
-
- - - 17 -
-
- --- -

- --- 49

- ---

- ---

- ---

- ---

- ---

- ---

ตารางที 4.9 จาํ นวนสงู สดุ ของสายไฟฟ้ าตาราง XLPE ในรางเดินสาย ( Wireways )

ขนาด จาํ นวนสงู สุดของสาย XLPE ในรางเดินสาย

( mm2 ) 50 x 75 50 x 100 75 x100 100 x 100 100 x 150 100 x 200 100 x 250 100 x 300 150 x 300
1.0 - - - - -
1.5 22 30 - --- - - -
2.5 19 26 - - -
4 17 22 34 --- - - -
6 - 19 29 - -
10 - 17 26 --- - - -
16 - - 21 - -
25 - - 14 --- - - -
35 - - - - -
50 - - - --- - - -
70 - - - 31 -
95 - - - 35 - - - 24 37
120 - - - 20 30
150 - - - 28 42 - - 16 24
185 - - - - 20
240 - - - 19 28 - - - 16
300 - - - - 13
400 - - - 16 24 32 - - -

- 19 25 32

- - 21 26

- - 16 20

- - - 16

--- -

--- -

--- -

--- -

--- -

500 - - - - - - - - -

50

25

06/09/58

4.11 รางเคเบิล ( Cable Trays )

- เป็นโครงสร้างสาํ หรบั รองรบั สายเคเบิล
- ไมถ่ อื ว่าเป็นท่อสาย ( Raceways )
- นิยมใช้กนั มากในโรงงานอตุ สาหกรรม
- สามารถติดตงั งา่ ย ราคาถกู

51

1) รางเคเบิลแบบบนั ได ( Ladder Type )

- เป็นโครงสรา้ งตามแนวยาว 2 ชดุ
- ยึดติดกนั ด้วยขนั บนั ได (Rung)

H (ความสูง) = 100, 120 mm
W (ความกว้าง) = 200, 300, 400, 500, 600,

700,800, 900 และ 1,000 mm
L (ความยาว) = 3,000 mm
T (ความหนา) = 2.0 mm

52

26

06/09/58

2) รางเคเบิลแบบระบายอากาศ ( Perforated Type )

- เป็นชินส่วนเดียวตลอด

- มีรรู ะบายอากาศดา้ นล่าง

H (ความสูง) = 100 mm
200, 300, 400, 500, 600,
W (ความกวา้ ง = 700, และ 800 mm
2,400 mm
L (ความยาว) = 1.6 และ 2.0 mm 53
T (ความหนา) =

3) รางเคเบิลแบบด้านล่างทึบ ( Solid-Bottom Type )

- เป็นชินส่วนเดยี วตลอด
- ด้านล่างเป็นแผน่ โลหะทึบ

54
27

06/09/58

การเดินสายในรางเคเบิล ( Cable Tray )

สายไฟฟ้ าและอปุ กรณ์ต่อไปนี อนญุ าตให้ติดตงั ในรางเคเบิลได้
- สายเคเบิล MI, MC,และ AC
- สายเคเบิล แกนเดียวชนิดมีเปลืออกนอก ขนาด
ไม่เลก็ กว่า 25 mm2
- สายเคเบิลหลายแกน ในระบบแรงสงู
และระบบแรงตาํ ทกุ ขนาด
- ท่อสายชนิดต่างๆ

55

ตวั อย่างที 4.8 ต้องการเดินสายไฟฟ้ า NYY 12 ( 1/C , 95 mm2 )

ในรางเคเบิล จะต้องใช้รางเคเบิลขนาด เท่าไร

วิธีทาํ

สาย NYY ขนาด 95 mm2 มขี นาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง = 21.5 mm
 เส้นผา่ นศนู ยก์ ลางรวม = 12 x 21.5 = 258 mm

เผอื อกี 25% = 258 x 1.25 mm

= 322.5 mm

 ต้องใช้ รางเคเบิลขนาดกว้าง 400 mm

56

28

06/09/58

ตวั อย่างที 4.9 ต้องการเดินสายไฟฟ้ า NYY 10 ( 3/C , 150 mm2 )
ในรางเคเบิล จะต้องใช้รางเคเบิลขนาดเท่าไร

วิธีทาํ สาย NYY ขนาด 150 mm2 มขี นาดเส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง

= 56 mm

 เส้นผา่ นศนู ยก์ ลางรวม = 10 x 56 = 560 mm

เผอื อีก 25% = 560 x 1.25 mm = 700 mm

 ต้องใช้ รางเคเบิลขนาดกวา้ ง 700 mm

57

ตวั อยา่ งที 4.10 โรงงานอตุ สาหกรรมแห่งหนึง

อย่ใู นเขตการไฟฟ้ าส่วนภมู ิภาค
ใช้หมอ้ แปลงขนาด 1000 kVA , 22 kV//230-400 V
ถ้าใช้สาย CV ( 90OC ) เป็นสายประธาน
ให้หาขนาดสายไฟฟ้ าและขนาดรางเคเบิล

58

29

06/09/58

วิธีทาํ = 1443 A

In =

ขนาดสายประธานเผอื 25 % โดยถือว่าหมอ้ แปลง
ทาํ งานแบบต่อเนือง

Ic = 1.25 x 1443 = 1804 A
ถ้าใช้สาย 5 เส้น ต่อเฟส

= 1804 / 5 = 361 A

59

ถ้าใช้สาย 5 เส้น ต่อเฟส
= 1804 / 5 = 361 A

จากตารางที 3.6 ได้สายขนาด
สาย CV 185 mm2 เส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง 23.8 mm
สาย CV 95 mm2 เส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง 17.5 “
ความกว้างรวม 5 ( 3 x 23.8 + 1 x 17.5 ) = 445 mm
เผือ 25 %
ความกว้างของรางเคเบิล = 1.25 x 445 mm

= 556 “
เลือกขนาด = 600 mm

60

30

06/09/58

4.12 เครอื งประกอบ ( Fittings )

- หมายถึงอปุ กรณ์ทีใช้ประกอบในการเดินสาย
ใช้รว่ มกบั ท่อสายต่างๆ

วตั ถปุ ระสงค์

- เพอื ทางงานกลมากกวา่ ทางไฟฟ้ า
- เพอื ช่วยในการจบั ยึดท่อสายให้มีความมนั คงแขง็ แรง
- เพือเปลียนทิศทางในการเดินสาย
- เพือความสะดวกในการดงึ สาย
- เพอื การตดั ต่อสาย

61

เครืองประกอบ ( Fittings )

1) กล่องไฟฟ้ า ( Boxes )
2) กล่องดึงสาย ( Pull Boxes )
3) เครอื งประกอบท่อรอ้ ยสาย

62

31

06/09/58

กลอ่ งไฟฟ้ า ( Boxes )

- มีหน้าทีต่างๆ กนั
- กล่องสาํ หรบั จดุ ต่อไฟฟ้ าของสวิตช์
- กล่องสาํ หรบั ต่อสาย
- กล่องต่อแยก

63

รปู ที 4.15 กล่องไฟฟ้ า และแผน่ ปิ ดชนิดต่างๆ

64

32

06/09/58

กล่องไฟฟ้ าทาํ จาก

- โลหะพวกเหลก็
- โลหะพวก Porcelain, Bakelite และ PVC

65

ข้อกาํ หนดสาํ หรบั กล่องไฟฟ้ า

- กล่องไฟฟ้ าจะต้องสามารถเขา้ ถึงได้ และมีพนื ทีปฏิบตั ิงานเพียงพอ
- ตาํ แหน่งทีสายไฟฟ้ าผา่ นกล่อง จะต้องมีบชุ ชิงหรือ เครอื งประกอบ

ขอบบน เพอื ป้ องกนั ฉนวนสายไฟเสียหาย
- กลอ่ งไฟ้ ฟ้ าในระบบแรงสูง ต้องมีป้ ายเตือน

“ อนั ตรายไฟฟ้ าแรงสงู ” ติดไวถ้ าวร
- กล่องไฟฟ้ าจะต้องไมม่ รี ู หรอื ช่องทีโตพอให้วตั ถเุ ส้นผา่ นศนู ยก์ ลาง

7.5 mm สอดเข้าได้

66

33

06/09/58

กลอ่ งดึงสาย ( Pull Boxes )
1 ) แบบดึงตรง ( Straight Pull)

- ความยาวไม่น้อยกว่า 8 เท่า
ของเส้นผ่านศนู ยก์ ลางของท่อทีใหญ่ทีสดุ

67

รปู ที 4.16 กล่องดึงสายชนิดดึงตรง

68

34

06/09/58

2 ) แบบดงึ เป็นมุม ( Angle Pull )

- ระยะระหว่างท่อไปยงั ผนังฝงั ตรงข้ามของกล่องดึงสาย
ไมน่ ้อยกว่า 6 เท่า
ของเส้นผา่ นศนู ยก์ ลางของท่อทีใหญ่ทีสดุ

- ระยะทีสนั ทีสดุ ระหว่างท่อทางด้านเข้า
และท่อทางด้านออก ต้องไม่น้อยกว่า 6 เท่า
ของเส้นผ่านศนู ยก์ ลางของท่อทีใหญ่ทีสดุ

69

รปู ที 4.17 กล่องดึงสายชนิดดึงเป็นมมุ

70

35

06/09/58

ตวั อยา่ งที 4.11 จงหาขนาด Pull Boxes สาํ หรบั แบบดงึ ตรง

ซึงใช้กบั ท่อ 3 ขนาด คอื 80, 50 และ 15 mm

วิธีทาํ

ความยาวน้อยสดุ = 8 x d = 8 x 80

= 640 mm

71

ตวั อยา่ งที 4.12 จงหาขนาด Pull Boxes สาํ หรบั แบบดึงเป็นมมุ ซึงใช้กบั ท่อ 3
ขนาด คอื 80, 50 และ 25 mm

วิธที าํ

D= 6 x 80 + 50 + 25 = 555 mm
d1 =
d2 = 6 x 80 = 480 mm 72
d3 = 6 x 50 = 300 mm
6 x 25 = 150 mm

36

06/09/58

อปุ กรณ์ประกอบท่อร้อยสาย ( Conduit Fittings )

1) อปุ กรณ์ทีใช้รว่ มกบั ท่อสาย
- ข้อต่อ ( Couplings )
- ข้อต่อยึด ( Connectors )
- บชุ ชิง ( Bushing )
- ข้องอ ( Elbows )
- ตวั จบั ยึด ( Supports )

73

เครืองประกอบท่อ RMC

เครืองประกอบท่อ EMT

74

37

06/09/58

บชุ ชิง
ขอ้ งอ

75

ตวั จบั ยึด
รปู ที 4.18 เครืองประกอบท่อร้อยสาย

76

38

06/09/58

คาํ ถามท้ายบท

1. ท่อสาย ( Raceways ) ต่างจากท่อนําอยา่ งไร จงอธิบาย

2. ท่อสายมปี ระโยชน์อย่างไร
3. ท่อสายทีนิยมใช้มอี ะไรบา้ ง

4. จงอธิบายถงึ ท่อโลหะหนา ( Rigid Metal Conduit : RMC )

5. จงอธิบายถงึ ท่อโลหะหนาปานกลาง 77
( Intermediate Metal Conduit : IMC )

6. จงอธิบายถงึ ท่อโลหะบาง
( Electrical Metallic Tubing : EMT )

คาํ ถามท้ายบท…(ต่อ)

7. รางเดินสาย ( Wireways ) คืออะไร กฎเกณฑข์ อง
การเดินสายในรางเดินสายเป็นอยา่ งไร

8. รางเคเบิลคืออะไร จงอธิบาย

9. กล่องดึงสาย ( Pull Boxes ) มหี ลกั เกณฑ์ในการคิด

ขนาดอยา่ งไร จงอธิบาย

10. หากต้องการทาํ การรอ้ ยสาย IEC 01 จาํ นวน 5 เสน้

โดยมีรายละเอียดดงั นี

3 x 300 mm2 , 1 x 240 mm2, G-25 mm2

จะต้องใช้ท่อขนาดเท่าไร 78

39

06/09/58

คาํ ถามท้ายบท…(ต่อ)

11. ต้องการร้อยสายไฟฟ้ า XLPE , 3 x95 mm2 ในท่อรอ้ ยสาย
จะใช้ท่อขนาดใด

12. ต้องการรอ้ ยสายไฟฟ้ า NYY , 2 x35 mm2 ในท่อรอ้ ยสาย
จะใช้ท่อขนาดใด

13. สาย CV ขนาด 240 mm2 หากต้องการเดินในท่อ
100 mm จะไดม้ ากทีสดุ กีเส้น

14. รางเดินสายขนาด 100 x 150 mm2 จะสามารถบรรจุ
สายไฟฟ้ า CV ขนาด 35 mm2 ไดก้ ีสายโดยทีพิกดั เหมอื น
รอ้ ยในท่อโลหะไมเ่ กิน 3 เสน้

79

คาํ ถามท้ายบท…(ต่อ)

15. ต้องการเดินสายไฟฟ้ า NYY 8 ( 3/C , 185 mm2 ) ในรางเคเบิล
จะใช้รางเคเบิลขนาดใด

16. โรงงานอตุ สาหกรรมแห่งหนึงอยู่ในเขตการไฟฟ้ า
นครหลวงใช้หมอ้ แปลงขนาด 1600 kVA
24 kV/240-416 V ถา้ ใช้สาย CV ( 90oC )
เป็นสายประธานให้หาขนาดสายไฟฟ้ าและ
ขนาดรางเคเบิล

80

40