CENZURA SB

FELIETON FELIETON

{ WALKA O DUSZE } { Z BLISKA }

Tomasz P. Jan
Pospieszalski
Terlikowski

INKULTURACJA W ŚWIECIE OSOBISTA

POSTCHRZEŚCIJAŃSKIM ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Laicyzacja jest faktem. A pandemia i związane z nią Gdy wybuchła sprawa biskupa Janiaka, prawniczka
Agata Skorupska-Cymbaluk na petycjeonline.com
ograniczenia tylko przyspieszyły ten proces „przynajmniej opublikowała list otwarty dotyczący personalnej
odpowiedzialności biskupów za ukrywanie skandali
o dziesięć lat”. Opinię taką w wywiadzie dla dziennika pedofilskich. Pisałem o tym w felietonie „Oby nie
powtórzył się scenariusz z Irlandii” (nr 24, 10.06.20).
„L’Osservatore Romano” przedstawił kard. Jean-Claude Jako sygnatariusz petycji podzielam oczekiwanie
autorki, aby biskupi i kapłani winni ukrywania
Hollerich, przewodniczący Komisji Konferencji Episko- nadużyć seksualnych odstąpili od publicznego spra-
wowania sakramentów i głoszenia Słowa Bożego.
patów Unii Europejskiej COMECE. I akurat z tym jej Publiczna obecność przy ołtarzu hierarchów obcią-
żonych skandalami lub tych, którzy sprzyjają „la-
elementem trudno polemizować, to samo widać bowiem wendowej mafii” ukrywając sprawców, jest kolejnym
nadużyciem, rodzi ból i zgorszenie. Jednak odpo-
w Polsce. Jeśli coś budzi pewne wątpliwości, to najwyżej wiedzialność winnych powinna skutkować nie tylko
skierowaniem ich do życia ukrytego. Fundusz św.
opinia, że sam kardynał szczególnie się tym przyspiesze- Józefa, który ma wspomóc ofiary pedofilii, został
utworzony ze składek wszystkich diecezji, propor-
niem nie martwi, bo i tak by do niego doszło, a ci, którzy cjonalnie do liczby księży. W opinii wielu wiernych
i kapłanów, jest to rozwiązanie niesprawiedliwe. To
odeszli, byli „jedynie katolikami kulturowymi”. Oczy- nie my powinniśmy ponosić konsekwencje. Na
Fundusz powinni się złożyć winowajcy. W przeciw-
wiście, co do istoty stwierdzenia trudno się nie zgodzić. nym wypadku nie będą dostatecznie zmotywowani
do wdrożenia Kodeksu Prawa Kanonicznego (nad
Człowiek, który spotkał czym ubolewał już Benedykt XVI). Należy sięgnąć
do najlepszego źródła inspiracji do Słowa Bożego.
w życiu Boga i stara się Święty Paweł, który choć głosił, że godzien jest
obok Niego trwać – mimo Żyjemy w czasie robotnik swojej zapłaty, to jednak szył „po godzi-
nach” pracy apostolskiej namioty z Pryscyllą i Akwilą,
upadków – nie odejdzie, postchrześcijańskim, aby nikomu nie być ciężarem. Jeśli zatem nasi pa-
sterze kryli na potęgę pedofilię, to na nich samych,
ale mnie jednak to zjawi- w okresie a nie na wiernych ciąży obowiązek naprawienia
sko nieco martwi. Dla- wymagającym nie tylko szkód (128 KPK). A zatem Fundusz św. Józefa nie
czego? Bo tak się składa, wytrwałej ewangelizacji, powinien opierać się na naszych składkach, lecz na
że katolicy kulturowi mogli lecz także szukania obciążeniu sprawców z uwzględnieniem Kan. 1326.
także czerpać z bogactwa Ks. Isakowicz-Zaleski w programie „Warto rozma-
mądrości Kościoła, a ich wciąż nowych jej form. wiać” zwracał uwagę, że abp Paetz, do końca życia
bezkarny, korzystał z pałacu, luksusów itp. Domy-
droga do spotkania z Je- ślam się, że również inni, obciążeni współuczest-
nictwem w „lawendowej mafii”, nie cierpią biedy.
zusem była prostsza niż Warto więc sięgnąć do prywatnych zasobów tych
biskupów lub wypracować możliwości ich zarobko-
w przypadku kulturowych agnostyków. Niezależnie wania i w ten sposób zasilać Fundusz św. Józefa.

jednak od tego, jak oceniamy samo zjawisko, trudno nie

zadać sobie pytania, co z nim zrobić. Jaka powinna być

na nie nasza chrześcijańska odpowiedź? Żyjemy w czasie

postchrześcijańskim, w okresie wymagającym nie tylko

wytrwałej ewangelizacji, lecz także szukania wciąż no-

wych jej form, nowych sposobów docierania do ludzi,

których język, sposób myślenia różni się istotowo od

języka, jakim posługuje się Kościół. Inkulturacja, choć

niełatwa (bowiem antropologia i metafizyka postnowo-

czesnego świata i chrześcijaństwa różnią się od siebie

głęboko), jest w tej chwili naszym wyzwaniem. Umac-

nianie przekonanych, utwardzenie przekazu, by nic nie

utracić, nie będą na dłuższą metę skuteczne, a jeśli

wierzymy, że jako chrześcijanie mamy coś naprawdę

istotnego światu do przekazania, jeśli wierzymy, że Jezus

jest lekarstwem na wszystkie choroby ludzkości, to mu-

simy szukać wciąż nowych sposobów, by pozwolić Jemu

do ludzi docierać.

9 WRZEŚNIA 2020 49

ANALIZA { ROSYJSKA PROPAGANDA }

Dawid

Wildstein

Putinowskie sztuczki
i polskie klauny

Największą siłą rosyjskiej propagandy jest to, co powinno być jej słabością.

Absolutna niespójność, wewnętrzna sprzeczność, łączenie poglądów i idei, które

są ze sobą w konflikcie. Tymczasem właśnie to, wraz z niesłychaną bezczelnością

PUBLICYSTYKA i agresją jako podstawową metodą przekazu, powoduje, że rosyjska propaganda

potrafi dotrzeć do najróżniejszych środowisk.
Sytuacja na Białorusi bardzo wyraźnie
pokazuje siłę rosyjskiej propagandy rozgrywa w naszym państwie Rosja, że żeby pokazać Rosję jako jedyną siłę zdolną
i jej wpływ na opinię publiczną tak nie jest to działanie „w próżni”. W Polsce dać odpór wspomnianej patologii. W ten
Zachodu, jak i państw postsowiec- już od dawna kilka ośrodków politycznych sposób skorumpowane, mafijne, przesiąk-
kich. Media i internet zalały tysiące i medialnych okazuje się stałymi „prze- nięte wciąż komunizmem i sterowane
kaźnikami” putinowskiej narracji. Co przez KGB państwo ze złamanym, zani-
mizowanym społeczeństwem staje się
fejków, uaktywniono całe farmy trolli, które więcej, są to środowiska związane zarówno ostoją wartości, ostatnim bastionem wiary.
I tego typu narracja jest dość powszechna
w odpowiedni sposób opisują falę protestów z lewicą, jak i z prawicą. Przedstawiany w szeroko pojętych okolicach Ruchu Na-
rodowego, od Brauna po Korwina.
przeciw Łukaszence. Polska zajmuje bardzo przez nie opis świata jest dość stały. Jeśli
Międzynarodówka wciąż trwa
ważne miejsce w propagandzie Putina – chodzi o narrację „prawicowej strony”,
Podczas gdy Rosja karmi prawicę podobnymi
oczywiście negatywne. Warto jednak pamię- mamy do czynienia z przekazem mającym mrzonkami, lewicowe środowiska słyszą
coś zgoła odwrotnego. Dla lewicy europej-
tać, że to, co teraz obserwujemy, to tylko udowodnić, że cała zachodnia Europa jest skiej i ich klonów obecnych w Polsce, takich
jak Krytyka Polityczna i część środowisk
rodzaj „odsłonięcia”, pewnej intensyfikacji, li tylko siedliskiem zgnilizny i dekadencji. związanych z Razem, Rosja jest przykładem
państwa, które rozumie wielkość dziedzictwa
z racji dynamiki wydarzeń geopolitycznych. Narracja ta często opiera się na dość traf- komunizmu; które staje się jedynym realnym
sojusznikiem w walce z imperializmem USA
Propaganda sączona jest bowiem cały czas, nej diagnozie patologii, jakie od lat trawią i jego globalnym kapitalizmem. Państwem,
od którego Polska mogłaby się uczyć sza-
to stały element wpływający na politykę Zachód, różnego typu absurdów politycznej cunku do swojej komunistycznej przeszłości.
Ta narracja szczególnie mocno uwidoczniła
wewnętrzną właściwie każdego państwa poprawności i skrajnego lewactwa. Jej się w momencie agresji Rosji na Ukrainę,
gdzie intensywnie i niestety z dużą skutecz-
europejskiego, a im bliżej mu (czysto geo- podstawowy fałsz tkwi w rozłożeniu ak- nością udało się zaszczepić zachodniej lewicy

graficznie) do Moskwy, tym wyraźniej widać centów. Okazuje się, że jedyne, co kon-

skutki tej „miękkiej” wojny, jaką na poziomie stytuuje zachodnią Europę, to właśnie

narracji już od dekad Putin prowadzi z Za- LGBT i polityczna poprawność. Wszystkie

chodem. Dlatego fundamentalne dla Polski osiągnięcia Zachodu, takie jak wolność

jest właściwe rozpoznanie jej podstawowych słowa, myśli, demokracja, państwo prawa,

działań i schematów. wolność gospodarcza, solidarność spo-

Zgniły Zachód i mateczka łeczna etc. zostają w tej narracji zanego-
Rosja wane, a Europa Zachodnia przedstawiona
jest jako rodzaj groteskowego potwora
Zanim przystąpimy do analizy, warto pa- ideologicznego, powiewającego flagą LGBT.

miętać, w jaki sposób sprawę Białorusi Ten infantylny przekaz jest konieczny,

50 9 WRZEŚNIA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

protestach, publicznie zaczął sugerować,
że mogą być oni prowokatorami związanymi
ze skrajną prawicą, w tym także ukraińską.
Idealnie wpisał się tym w retorykę Putina
i Łukaszenki, że to Polska destabilizuje
sytuację i prowokuje awantury. W wypadku
Białorusi mamy więc do czynienia z tym
samym zestawem klisz propagandowych
co na Ukrainie, wzajemnie sprzecznych,
których jedynym celem jest trafienie odpo-
wiednią dezinformacją na podatny grunt.
Na środowisko, które z chęcią podejmie się
dalszego kontynuowania danej narracji.

Świat chaosu

Z jednej strony słyszymy więc, że nie ma

narodu białoruskiego (ergo po co w ogóle

reagować na te zamieszki), tylko grupka

zadymiarzy, którzy nie wiedzą, czego chcą,

a swoimi działaniami jedynie zbliżają Bia-

łoruś do Putina (tego typu retoryka to

standard tzw. polskich realistów czy to
PUBLICYSTYKA
z Ruchu Narodowego, czy z Onetu). Często
FOT. ADOBE STOCK
ta pogarda i umniejszanie wydarzeń na

Białorusi idzie w parze z groteskowymi

{ Putinowski reżim skutecznie rozszerza zakres postulatami rewizji granic (jak wspomniany
dezinformacji, stwarzając u odbiorcy poczucie
totalnego zagubienia. Sommer), bo skoro nie ma narodu ani pań-

stwa, to czemu na tym nie skorzystać (ana-

logiczne brednie można było usłyszeć

podczas ukraińskiego Majdanu w kontekście

Lwowa). Rosja pompuje taką narrację u nas,

a także na Zachodzie (tam oczywiście bez

przekonanie, że oto grupa niebezpiecznych putinowską propagandę do tych używanych wątku rewizji granic), ale zgoła odmienny
radykałów o radykalnie nacjonalistycznych przez Rosję podczas agresji na Ukrainę.
poglądach wprowadziła na Ukrainie faszy- Widać też, że wspomniany przekaz pod- przekaz kieruje do samych Białorusinów,
stowski reżim. Zaś reżim ten wysłał faszy- chwytują te same środowiska, co podczas
stowskie hufce, aby zaatakowały miłujących wydarzeń na Majdanie. Przykładowo: śro- a także na przykład Ukraińców, mówiąc im
pokój mieszkańców Donbasu. W tej sytuacji dowiska związane z Korwinem błyskawicznie
Rosja, pamiętająca sowiecki mir i przyjaźń wypuściły narrację o sponsorowanych przez wprost: patrzcie, bratnie narody, jak Unia
między narodami, musiała ich bronić. To, wrażą UE awanturnikach, którzy destabi-
że obie te wizje – walcząca z faszyzmem lizują sytuację w regionie. Niektórzy poszli z Polską na czele usiłuje was wplątać w ko-
Rosja, niosąca w sobie wciąż wielkie idee jeszcze dalej, jak Tomasz Sommer związany
komunizmu, oraz ostatni bastion konser- z Korwinem, redaktor naczelny „Najwyż- lejną krwawą awanturę i zniszczyć przyjaźń
watyzmu i wiary – mają się nijak do siebie, szego Czasu”, który publicznie stwierdził,
nie jest specjalnym problemem. Rosja już że to dobry moment, by Polska odzyskała między nami, a wszystko to, bo chce zmiany
dawno zrozumiała, że spójność propagandy Grodno siłą. Jeśli zaś chodzi o lewicę, ide-
tylko by ją ograniczała. A tak, może swo- alnym przykładem jest niejaki Witkowski granic. Putinowski reżim, tworząc taką
bodnie skakać między środowiskami z Krytyki Politycznej, przy okazji autor
i światopoglądami. tekstów publikowanych m.in. na Sputniku absurdalną i wielowektorową mozaikę
(gdzie krytykuje polski antykomunizm,
Wspólnota ponad podziałami objawiający się w niechęci do Lenina), który propagandową, w której miesza właściwie
w momencie zatrzymania przez reżim Łu-
Także w kontekście Białorusi widać podo- kaszenki dwóch Polaków obecnych na wszystko i każdemu przekazuje co innego,
bieństwo sztuczek stosowanych przez
osiąga jeszcze jeden bardzo ważny cel.

Skutecznie rozszerza zakres dezinformacji,

stwarzając u odbiorcy poczucie zagubienia.

I wiele wskazuje na to, że to jest właśnie

najważniejszy cel putinowskiej propagandy

– nie jeden konkretny przekaz, ale stworze-

nie pełnego chaosu informacyjnego, w któ-

rym nikt już nie będzie wiedział, jaka jest

rzeczywistość. Bo w takim świecie od zawsze

najlepiej czuli się KGB-iści. GP

9 WRZEŚNIA 2020 51

ANALIZA { ROSJI CORAZ MNIEJ }

Tomasz

Sakiewicz

Koniec
imperium carów

PUBLICYSTYKA Od lat 60. XX wieku imperium rosyjskie regularnie się kurczy. Czterystuletni okres
budowy wielkiego państwa moskiewskiego wchodzi w fazę schyłkową. Wiąże się
to z upadkiem kolejnych miraży ideologicznych: jednoczenia ziem ruskich, sło-
wiańskich i wreszcie internacjonalistycznego importu rewolucji. Wszystkie te idee
skompromitowały się i zostały zastąpione atrapą ideologii, alibi dla utrzymywania
imperium – doktryną Breżniewa, czyli neokolonialną obroną strefy wpływów.
To jednak za mało, by utrzymać słabe gospodarczo imperium.

Kiedy Rosja chciała W  czasie mojego życia impe- ziem ruskich. Po oderwaniu się Ukrainy
posunąć się poza rium rosyjskie cofnęło się i wojnie Moskwy z Kijowem o podział
obszar Słowian, doznała z największego w historii tych ziem, Kremlowi pozostała już tylko
gigantycznej klęski. obszaru obejmującego więk- atrapa: doktryna Breżniewa, czyli inter-
To spowodowało szość Azji, połowę Europy wencja w krajach uznanych za strefę
wytworzenie nowej i poważne strefy wpływów w Ameryce wpływów. Nie różni się ta doktryna wiele
idei imperialnej Południowej i Afryce, do poziomu niewiele od dziewiętnastowiecznej idei kolonialnej,
– moskiewskiego większego niż siedemnastowieczna Rosja, skompromitowanej w XX wieku i nieda-
komunizmu. Idea taka przynajmniej w Europie. Wraz z kurcze- jącej podbitym narodom żadnego lepiszcza,
powstać musiała, bo niem się jego wpływów, cofało się do coraz chęci życia w imperium.
totalitarna Rosja bez bardziej wąskiej ideologii, począwszy od
podboju nie była w stanie wielkiej, internacjonalistycznej ojczyzny, Ideologia, główna broń
przeżyć. jednak z oficjalną domieszką rosyjskiego Moskwy
nacjonalizmu: siedziba w Moskwie i obo-
wiązkowy język rosyjski w państwach Zmiany przesłania ideologicznego Moskwy
zależnych. W przypadku krajów włączo- są równoległe do zakresu oddziaływania
nych bezpośrednio do ich państwa inter- na zewnętrzne państwa. Im większy teren
nacjonalizm oznaczał brutalną rusyfikację. podbity, tym bardziej pojemna ideologia.
Imperium rządzone z Kremla w ostatnich Pytanie tylko, czy ta ideologia się zmienia,
latach cofnęło się też z obszaru ideologii bo Rosja maleje, tak jak kiedyś zmieniała
pansłowiańskiej, służącej podbojowi na- się, bo rosła, czy też Rosja maleje, bo jej
rodów Europy Środkowej, aż do wąskiej idee kompromitują się i nie dają siły do
siedemnastowiecznej idei jednoczenia podboju? Na pewno trzeba się przyglądać
zmianom propagandy rosyjskiej, gdyż

52 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

odzwierciedlają one bieżące cele i stan PUBLICYSTYKAOd wygonienia Polakówale wzajemne rzezie Polaków i Kozaków
państwa rosyjskiego. Agresja ideologiczna złagodziły to wrażenie. Polacy nie dali –
zawsze wyprzedzała rosyjskie armie, któreFOT. RAFAŁ ZAWISTOWSKIdo próby podboju Chin albo inaczej: za późno i za słabo dali swój
zwykle wchodziły na teren osłabiony hy- główny produkt eksportowy – dobrodziej-
brydowymi działaniami Moskwy. Wojna Początek imperium rosyjskiego jest do- stwa tradycji republikańskiej, tolerancję
hybrydowa nie jest bowiem żadnym nowym skonale zapisany w obecnej historiografii religijną itd. W atmosferze wojny domowej
wynalazkiem, lecz stałym elementem po- Kremla. Nie przez przypadek rocznicę republika przegrała z jasną i klarowną
stępowania Moskwy. Jej twórca, chiński rewolucji październikowej zastąpiło święto wizją prawosławnej wielkiej Rusi. To pa-
filozof Sun Tzu, stworzył podręcznik wygonienia Polaków z Moskwy. Ten rok liwo starczyło do I rozbioru Rzeczypospo-
„Sztuka wojny”, z którego korzysta każdy (1612) to był koniec największej słabości litej. Potem potrzebny był nowy pomysł
funkcjonariusz służb specjalnych Rosji. Moskwy, kiedy to walczyła o swoje nie- dla uzasadnienia podbojów. Rosja, posze-
Moskwa, generalnie nie mając w swojej zależne istnienie. Od tej pory zaczyna się rzając swoje terytoria i strefy wpływów,
historii wielkich przewag militarnych, marsz moskwicinów na Zachód i Wschód. sięgnęła po ziemie etnicznie polskie,
doskonale wykorzystała umiejętność roz- Marsz ten rozpoczął się oczywiście od a jednocześnie zaczynała walczyć o do-
bicia przeciwnika od środka. Służyła jej próby przejęcia ziem dzisiejszej Ukrainy. minację na Bałkanach, nie mogła uzasad-
przede wszystkim ideologia, która prze- Ten pochód nie byłby możliwy bez atrak- niać już tylko, że chodzi o ziemie ruskie.
suwała w zaatakowanych państwach lo- cyjnego lepiszcza, jakim była ideologia Pod obszar jej panowania weszły narody
jalność elit, a nawet całych części społe- wielkiej Rusi. Upadek Kijowa po powsta- związane z katolicyzmem i protestanckie.
czeństwa, do Moskwy. Wiara w to, że niach kozackich umożliwił przeniesienie Stąd kolejna idea dla uzasadnienia pod-
rosyjski agresor to tak naprawdę ktoś „od centrum prawosławia do Moskwy. Moskwa bojów: ogłosić się jednoczycielem ziem
nas”, wytrącała z ręki broń i czyniła wiele ogłosiła się opiekunem wszelkich Rusinów, słowiańskich. Ideologia wielkiej słowiańsz-
krajów bezbronnymi wobec przerażającego, co poprzez prawosławie i podobny język czyzny, która miała bronić mieszkańców
nieludzkiego totalitaryzmu. dawało się jakoś uzasadnić. Wprawdzie naszej części kontynentu przed „zepsuciem
Rusinów odstręczał carski but na karku,

9 WRZEŚNIA 2020 53

ANALIZA { ROSJI CORAZ MNIEJ }

Zachodu”, od XVIII wieku skutecznie amerykańską i chińską. Na Zachodzie czerwonego imperium. Rosyjscy wasale
zatruła umysły części elit narodowych, tradycję republikańską federacyjnej I Rze-
popychając niejednokrotnie do zdrady, na czypospolitej przejęły Stany Zjednoczone, w polskich mundurach zgnietli militarnie
przykład członków konfederacji które zaraziły później nią Europę. Rosyjskie
targowickiej. czołgi doszły tak daleko, jak im pozwoliły Solidarność, ale nie zauważyli, że w ten
amerykańskie. Zatrzymały się w 1945 roku
Ideologia wielkiej słowiańszczyzny była na Łabie i nigdy nie dały rady pójść dalej. sposób do reszty kompromitują ideologię,
wystarczająca, by utrzymać imperium aż Z kolei całkowitym fiaskiem okazał się
do I wojny światowej. Kiedy Rosja chciała podbój Chin, które jako najludniejszy kraj która resztkami swoich mamideł sklejała
posunąć się poza obszar Słowian, doznała na świecie same ogłosiły się liderem ko-
gigantycznej klęski. To spowodowało wy- munizmu. Rywalizacja o pierwszeństwo wpływy Moskwy. Rosja zapadając się go-
tworzenie nowej idei imperialnej – mo-
skiewskiego komunizmu. Idea taka powstać Rosja zapadając spodarczo i ideologicznie, utraciła na
musiała, bo totalitarna Rosja bez podboju się gospodarczo
nie była w stanie przeżyć. Tak jak szarań- i ideologicznie, utraciła przełomie lat 80. i 90. Europę Środkową.
cza nie przeżyje bez nowych pól. na przełomie lat 80.
i 90. Europę Środkową. Rosyjskie strefy wpływów w Azji, Afryce
Ktoś może zarzucić temu rozumowaniu Rosyjskie strefy wpływów
uproszczenie, bo przecież rewolucja wy- w Azji, Afryce i Ameryce i Ameryce Południowej powoli przechodziły
buchła, ponieważ ludzie chcieli chleba Południowej powoli
i pokoju, a bolszewików wspierał wywiad przechodziły do świata do świata zachodniego, Chin lub pod wo-
niemiecki. Tylko że w Rosji często brako- zachodniego, Chin lub pod
wało chleba i pokoju i pewnie różne wy- wojowniczy islam. jowniczy islam. Próba ożywiania ideologii
wiady tam działały. Rewolucja znalazła
podatny grunt, gdy formuła imperialnej w świecie komunistycznym skompromi- pansłowiańskiej zakończyła się budową
Rosji carskiej okazała się nieskuteczna. towała mocno samą ideę nawet wśród
Najpierw dostali lanie od Japończyków twardogłowych internacjonalistów, a Rosja niemających zdolności przejęcia władzy
(pierwsza rewolucja 1905 roku), potem bez obszarów podboju zaczęła powoli
w I wojnie światowej od Austriaków usychać. Niewydolny gospodarczo system partii narodowo-antyzachodnich.
i Niemców, i mamy dwie rewolucje w 1917 ro- sprawdzał się choć trochę jako gospodarka
ku. Dopiero komunizm okazał się wystar- wojenna. W czasie pokoju widać było Rosja cofnęła się do poziomu ideologii
czająco dobrą formułą dla dalszych wszystkie jego wady. A na wojnę z USA
podbojów. czy z Chinami Rosji nie było stać. Od lat z czasów władcy ziem ruskich. To trwało
60., gdy Chiny wyrwały się z moskiewskich
Rosja, próbując uzależnić od siebie tereny prób dominacji, imperium rosyjskie zaczęło do pierwszej rewolucji na Ukrainie. Już
nie tylko zamieszkane przez Słowian, lecz się kurczyć. Pewnie wielu mieszkańcom
także przez inne grupy etniczne i wyznaw- Europy Środkowej dociśniętych czerwonym w 2004 roku było jasne, że ideologia pan-
ców innych religii niż chrześcijańskie, totalitaryzmem wydawało się to surreali-
takich jak: buddyści, muzułmanie, animiści, styczne, ale już na przełomie lat 60. i 70. rosyjska nie wytrzymuje starcia z atrak-
zwolennicy Konfucjusza, niezdolna orga- było oczywiste, że imperium musi upaść.
nicznie do religijnej tolerancji, zapropo- Protesty robotnicze w Polsce były począt- cyjnym przesłaniem republikańskim. Rosja
nowała ideologię wrogą religiom i wszelkiej kiem końca. Runął mit ideologii rzekomo
PUBLICYSTYKA tożsamości narodowej. Własnej tożsamości robotniczej, a więc głównego lepiszcza potraktowała to wszystko jako agresję
jednak się nie wyzbyła. Mimo prześlado-
wań, na swój sposób też preferowała Zachodu, nie rozumiejąc, że siermiężne
prawosławie, o czym się przekonali na
przykład członkowie Kościoła greckoka- pomysły Moskwy stały się głównym stra-
tolickiego, uważanego za frondę wobec
prawosławia. szakiem ludności podbitych terenów. Po

Szarańcza się zatrzymała, drugiej rewolucji na Ukrainie centrum
więc umiera
prawosławia po raz pierwszy od drugiej
Nowa ideologia połączona z rosnącą siłą
militarną Moskwy byłaby w stanie ogarnąć połowy XVII wieku wróciło do Kijowa.
cały świat, gdyby nie to, że zderzyła się
z dwoma równie wielkimi potęgami – pan- To zniszczyło ostatnie lepiszcze imperialne

Moskwy. Swoją ideologię jednoczenia

ziem ruskich Moskwa mogła uprawiać

już tylko na Białorusi. Ale i to właśnie się

kończy. Nie ma aż tak wielkiego znaczenia,

czy rewolucja białoruska się dzisiaj uda

czy nie. Oczywiście nie dla nas, bo dla

Białorusinów ma to znaczenie. Na Biało-

rusi już wygrała idea republikańska,

słusznie kojarzona z Polską. Tylko że my

nie przynieśliśmy jej na bagnetach. Po

prostu wszyscy mogą porównać życie na

Białorusi pod wpływami imperializmu

moskiewskiego i w Polsce, która od trzy-

dziestu lat jest znowu republiką. Atrak-

cyjność tej idei okazała się ostatecznie

silniejsza niż czołgi. Rosja ratuje swoje

wpływy jeszcze neokolonialną doktryną

Breżniewa. To jednak na długo nie wy-

starczy. Pytanie, czy po skompromitowaniu

się wszelkich doktryn imperialnych Rosja

wybierze wreszcie tradycję republikańską?

Jeżeli życzymy dobrze sobie, narodom

Europy Środkowej i Rosji, to życzmy jej

właśnie tego. GP

54 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

{ A DAJ PAN SPOKÓJ } FELIETON

POKAZALIŚMY

NIEMCOWI! Piotr nale polskie władze cienko zafałszowały
falsetem i tak Arndt Freytag von Loringho-
Wielgucki
Jest takie powiedzenie, które szuka odpo- ven, jako syn Wehrmachtu, został ambasa-
wiedzi na pytanie: czy śmiać się, czy płakać? „Matka Kurka” dorem Niemiec z  siedzibą w  Warszawie,

Wybieram śmiech, żeby się nie popłakać. którą Wehrmacht i inne niemieckie formacje

Nie ma co ukrywać, że w ostatnim czasie zrównały z ziemią. Czy w tym kontekście

PiS i cała koalicja nie mają dobrej passy, mój wybór jest właściwy? Z czego tu się

za to zaliczają coraz gorsze polityczne i wizerunkowe niby śmiać? Powodów i obszarów rzeczywiście nie ma

wpadki. Pastwić się nie będę, są od tego lepsi specjaliści wiele, ale jeden się znajdzie. Przypomina to wszystko

ode mnie, ale nad jedną kwestią do porządku dziennego zabawę w „Czterech pancernych” bez psa, innymi sło-

nie przejdę. Po prawej stronie sceny politycznej istnieje wy, mamy do czynienia z  pełną dziecinadą. Dorośli

kult tradycyjnych wartości, czego można pogratulować, ludzie, nie wspominając o dojrzałych politykach i dy-

jednak tylko wówczas, gdy Bóg, Honor i Ojczyzna są plomatach, w ten sposób się nie zachowują. Ba! Nawet

otaczane powagą. Nic takiego w przypadku mydlanej dzieci się tak nie zachowują, bo i na podwórku, przy

opery z ambasadorem Niemiec się nie stało. PiS zaczął zabawie w  wojnę z  Niemcami, nikt się nie układał,

od wysokiego „C”, z bojową pieśnią na ustach: nie ma tylko strzelał karabinem zrobionym z  gałęzi. Niepo-

mowy, aby syn adiutanta Hitlera i były wiceszef BND ważne i smarkate zachowanie polskich władz kolejny

był w Polsce ambasadorem; takiej prowokacji Polska raz pokazuje Polskę jako śmieszny kraj. I w tym mo-

nie może akceptować – usłyszeliśmy w refrenie. W fi- mencie chce się płakać.

{ PAN JACEK DLA CIEBIE } FELIETON

MIERNOŚĆ

OBYWATELSKA Jacek

Znamy wstępną listę kandydatów na prze- Liziniewicz nator Stanisław Gawłowski. Po trzecie,

wodniczącego klubu parlamentarnego KO nie ma żadnego pomysłu na dalsze

Koalicji Obywatelskiej w  Sejmie. Wykaz istnienie ani zmianę wizerunku. Tymczasem

nie jest długi, lecz imponujący: Sławomir żeby wygrać wybory za trzy lata, opozycja

Neumann, Tomasz Siemoniak, Sławomir nie może trwać w swoich mentalnych oko-

Nitras, Jan Grabiec i Izabela Leszczyna. Powiem szcze- pach, lecz musi wyjść do wyborców, w  tym do tych,

rze, gdybym miał tak zamkniętą kafeterię kandydatów, którzy głosowali na Prawo i  Sprawiedliwość. Żaden

to nie umiałbym wybrać ani najgorszego, ani najlep- z kandydatów planowanych na szefa klubu KO się do

szego z nich. W zasadzie aby podjąć decyzję, zostawa- tego nie nadaje. Jednocześnie jest niemal pewne, że

łaby jedna rzecz – zdać się na los i  rzucać kostką. klub KO nie będzie przecież losować i wybierze osobę

Kandydaci na stanowisko szefa klubu pokazują jednak najmniej nadającą się na takie stanowisko. Najpraw-

kilka zasadniczych kwestii. Po pierwsze, KO nie ma dopodobniej więc największe szanse mają Sławomir

kadr. Każdy z tych kandydatów ma na koncie afery lub Nitras i  Sławomir Neumann, bo przecież w  sposób

wpadki. Po drugie, nie ma w opozycji rzeczy, która nie najbardziej finezyjny wyzywają PiS i wyborców prawicy.

mogłaby skompromitować polityka. Sławomir Neu- Zapętleni w  nienawiści politycy PO nie są w  stanie

mann, który rzygał Tczewem i  klął na taśmach jak spojrzeć krytycznie na swoją formację. No ale w sumie

przysłowiowy szewc, może za chwilę wrócić w blasku to nie nasz problem. Każdy ma takiego szefa, na jakiego

chwały. W tym kontekście aż dziw, że nie startuje se- zasługuje.

9 WRZEŚNIA 2020 55

ŚWIAT { ROSJA, SŁUŻBY, OPOZYCJA }

POWRÓT
NOWICZOKA

SPRAWA OTRUCIA NAWALNEGO

To, że Aleksieja Nawalnego otruto, było pewne od początku. Jednak informacja, że wykorzystano do tego
nowiczoka, jest w jakimś stopniu niespodzianką. Ktoś, kto podjął decyzję o użyciu tej właśnie trucizny, musiał
mieć świadomość, że jeśli wyjdzie to na jaw, reakcja Zachodu będzie bardzo ostra.

AAntoni Rybczyński przewieziony do renomowanej kliniki szczegóły miał przedstawić członkom
leksiej Nawalny 20 sierpnia Charite w Berlinie. Niemieccy lekarze Bundestagu wysoki urzędnik ministerstwa
poczuł się źle na pokładzie szybko ustalili i poinformowali, że to obrony. „Der Spiegel” dotarł też do infor-
samolotu lecącego z Tomska. otrucie. 2 września rząd ogłosił, że to macji, że ślady trucizny znaleziono na
Doszło do awaryjnego lądowa- nowiczok. „Der Spiegel” napisał 4 wrze- butelce, którą miał ze sobą Nawalny.
nia, a Nawalny trafił do szpitala śnia, że eksperci specjalistycznego labo- Specjaliści uważają jednak, że jej zawar-
w Omsku w stanie śpiączki. Po dwóch ratorium niemieckiej Bundeswehry wykryli tość nie była zatruta, a ślady wzięły się
dobach w syberyjskim szpitalu został ślady trucizny z grupy nowiczoków w prób- stąd, że Nawalny pił z niej już po tym, jak
kach skóry, krwi i moczu Nawalnego. Takie podano mu nowiczoka.

56 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FOT. SERGEI FADEICHEV/TASS Herbata z nowiczokiem natorów. Pytanie, dlaczego postanowiono bandyta. Niby recepta stworzenia nowiczoka
sięgnąć po ostateczny środek? Być może nie jest wielką tajemnicą, ale by przepro-
Dlaczego usiłowano zabić Nawalnego Kreml jest nieco zdenerwowany tym, co wadzić syntezę składników trucizny, po-
właśnie teraz? Wszak jest on czołową dzieje się na Białorusi. Wydaje się, iż za- trzebna jest bardzo specyficzna i droga
postacią opozycji od niemal dekady. Reżim machowcy na etapie planowania przyjęli, aparatura, nie wspominając o fachowcach,
uderzył w Nawalnego, bo bał się prowa- że trucizna zadziała, gdy Nawalny będzie którzy ją obsłużą.
dzonej przez opozycjonistę kampanii w powietrzu. To utrudni/opóźni udzielenie
„Głosuj mądrze”, promującej niezależnych pomocy medycznej – w efekcie nastąpi Wygląda więc na to, że znów górą na
lub opozycyjnych kandydatów w nadcho- śmierć. Później służby zadbają, by wyniki Kremlu będą siłowicy i zwolennicy twardej
dzących wyborach lokalnych (13 września). autopsji albo zostały utajnione, albo sfał- postawy wobec Zachodu. Toksyna znale-
Ta kampania przyniosła sukces już w ubie- szowane. Jednak załoga samolotu zdecy- ziona w organizmie Nawalnego pochodzi
głorocznej turze wyborów w regionach, dowała się awaryjnie lądować. Nawalny z tej samej rodziny trucizn, co ta użyta
gdy kremlowska partia Jedna Rosja straciła znalazł się w szpitalu, a władza w niewy- w marcu 2018 roku do otrucia Siergieja
w parlamentach regionalnych około 200 man- godnym położeniu. Dlaczego Kreml zgodził Skripala i jego córki Julii w angielskim
datów, doszło też do zmiany kilku guber- się na przewiezienie Nawalnego do Berlina? mieście Salisbury. Oboje przeżyli zamach,
Zapewne liczył, że Niemcy, broniący choć musieli spędzić w szpitalu długie
ostatnio jak lew, ramię w ramię z Moskwą, tygodnie. Wielka Brytania wskazała później
projektu Nord Stream 2 i szukający dobrej nazwiska dwóch agentów rosyjskiego
woli Putina w rozwiązywaniu kryzysu wywiadu wojskowego jako głównych po-
białoruskiego, wyżej postawią swą Real- dejrzanych w tej sprawie. Rosja wielokrotnie
politik i nie ujawnią szokującej prawdy. zaprzeczała, by miała cokolwiek wspólnego
Prawda o otruciu nowiczokiem wstrząsnęła z próbą otrucia Skripala, zaś teraz oświad-
jednak niemiecką elitą. 4 września rzecznik czyła, że Zachód nie powinien spieszyć
rządu Niemiec Steffen Seibert nie chciał się z wydawaniem osądów w sprawie
wyraźnie powtórzyć wcześniejszej wypo- zatrucia Nawalnego i że nie ma podstaw
wiedzi kanclerz Angeli Merkel, że kwestie do oskarżenia jej o to zdarzenie.
próby otrucia rosyjskiego opozycjonisty
Aleksieja Nawalnego i przyszłości gazo- Walka informacyjna
ciągu Nord Stream 2 należy rozpatrywać
oddzielnie. Przybywa głosów wśród nie- Wił Mirzajanow, dzięki któremu cały świat
mieckich polityków wymierzonych w Nord dowiedział się, że w Rosji, która podpisała
Stream 2. konwencję o zakazie produkcji broni
chemicznej, kontynuowane są ekspery-
Teraz bliscy Kremlowi tzw. systemowi menty z trucizną pod nazwą nowiczok,
liberałowie przekonują Putina, że Moskwa mówi, że chodzi o całą rodzinę trucizn.
powinna wszcząć śledztwo, a nie iść w za- Odpowiadając komentatorom, którzy
parte i udawać, że nic się nie stało. Uru- pospieszyli się z ogłoszeniem, iż nowi-
chomienie dochodzenia częściowo zneu- czokiem zarazili się wszyscy, którzy byli
tralizowałoby straty wizerunkowe i mogłoby w pobliżu Nawalnego, Mirzajanow wyraził
na tym etapie zaspokoić żądania Zachodu. przypuszczenie, że użyto środka ozna-
Tak było po zamordowaniu Borysa Niem- czonego gryfem A-242. – Żeby zabić
cowa. Śledztwo było, znaleziono winnych człowieka, potrzeba do 10 miligramów
i skazano. Fakt, że byli to bezpośredni specyfiku. Mogli to dodać do torebki
wykonawcy zamachu, a zleceniodawcom, z herbatą. Ciśnienie pary z A-242 jest
a nawet pośrednikom włos z głowy nie bardzo niskie, dlatego środek nie stwarza
spadł, to już inna sprawa. zagrożenia, gdy znajduje się w torebce
z herbatą. Ale dostał się do przewodu
– Problem w tym, że zamach na Nawal- pokarmowego ofiary – mówił Mirzajanow.
nego różni się zasadniczo od zamachu na Kreml nie ma swobody manewru. Jeśli
Niemcowa – zwraca uwagę rosyjski analityk twierdzi, że o niczym nie wiedział, to
Aleksandr Goltz. Teraz nie da się zamknąć pozostają dwie możliwości. Pierwszy to
ust Zachodowi wskazaniem kozłów ofiar- przyznanie, że Putin stracił kontrolę nad
nych w postaci bezpośrednich zamachow- służbami, które według własnego widzi-
ców. Bo i nowiczok nie jest zwykłym pi- misię wybierają wrogów państwa i sposoby
stoletem. Takiej broni nie użyje pospolity walki z nimi. Drugi to uznanie, że ktoś

9 WRZEŚNIA 2020 57

ŚWIAT { ROSJA, SŁUŻBY, OPOZYCJA }

TO JUŻ BYŁO! FOT. CLEMENS BILAN/PAP

Toksyna znaleziona
w organizmie Nawalnego
pochodzi z tej samej
rodziny trucizn, co ta użyta
w marcu 2018 roku do
otrucia Siergieja Skripala
i jego córki Julii w angiel-
skim mieście Salisbury.

chcący skompromitować Kreml uzyskał pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności walnego istnieją znamiona przestępstwa.
dostęp do bojowych środków trujących. za próbę otrucia rosyjskiego opozycjonisty
Ale to też zły wariant, bo oznacza przy- Aleksieja Nawalnego – poinformowało Jak powiedział, jego resort nie widzi w tej
znanie się, że Rosja łamie międzynarodowe brytyjskie MSZ.
zobowiązania, nadal pracując nad bronią sprawie takiego elementu. Komitet Śled-
chemiczną. Śledztwo zapewne w ogóle się nie roz-
pocznie. Zamiast tego rosyjska strona czy przekazał do struktur regionalnych
Tymczasem NATO wezwało Rosję do będzie przeciągała w  nieskończoność
„pełnej współpracy” w międzynarodowym wysyłanie kolejnych wniosków do strony w celu sprawdzenia zawiadomienie
dochodzeniu, które miałaby prowadzić niemieckiej o przedstawienie wciąż no-
Organizacja Zakazu Broni Chemicznej wych dowodów i detali, nie zadowalając współpracowników Nawalnego o usiło-
(OPCW). Jens Stoltenberg powiedział po się otrzymanymi danymi. Już po ogło-
specjalnej naradzie ambasadorów krajów szeniu informacji przez niemieckich waniu zabójstwa lidera antykremlowskiej
członkowskich w Brukseli, że cały Sojusz ekspertów głos znów zabrał główny
jest zgodny, iż przed Rosją stoją teraz toksykolog w regionie omskim na Syberii opozycji.
„poważne pytania, na które musi odpo- Aleksandr Sabajew. Utrzymuje on, że
wiedzieć”. W liście otwartym do szefa w próbkach krwi pobranych od Nawal- Na pomoc Moskwie ruszył Łukaszenka.
unijnej dyplomacji Josepa Borrella opu- nego w Omsku nie było trucizny. Co więc
blikowanym 4 września, ponad stu euro- było powodem zdrowotnego dramatu Podczas rozmowy z rosyjskim premierem
deputowanych wezwało do nałożenia opozycjonisty? „Pacjent był na diecie,
sankcji na odpowiedzialnych za ataki na chcąc zbić wagę. Wszelkie zewnętrzne Michaiłem Miszustinem (3 września)
opozycjonistów i dziennikarzy w Rosji. czynniki mogły uruchomić nagłe pogor-
Członkowie różnych grup politycznych szenie. Nawet zwykły brak śniadania” stwierdził, że białoruskie służby jakoby
wezwali do „pełnego i przejrzystego śledz- – powiedział Sabajew. 4 września szef
twa” w sprawie Nawalnego. Szefowie MSW Rosji Władimir Kołokolcew ocenił, przechwyciły telefoniczną rozmowę mię-
dyplomacji Wielkiej Brytanii i Niemiec że na razie nie ma podstaw, by sądzić,
uzgodnili, że będą współpracować w celu iż w załamaniu się stanu zdrowia Na- dzy Warszawą a Berlinem, z której wynika,

że otrucie Nawalnego to falsyfikacja.

„Rosyjskie służby specjalne analizują

przekazane przez Białoruś informacje

dotyczące sprawy Aleksieja Nawalnego”

– poinformował rzecznik Kremla Dmitrij

Pieskow. Przedstawiciel Kremla powiedział

również, że w Rosji śledztwo dotyczące

stanu zdrowia Nawalnego zostanie wszczęte

wtedy, „gdy znajdzie się potwierdzenie

informacji o obecności jakichkolwiek

substancji trujących w próbkach biolo-

gicznych pacjenta”. GP

58 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

ROSJA Wiadomości z kraju wiecznej szczęśliwości, czyli Feliks
cotygodniowy przegląd ciekawostek z Federacji
na Rosyjskiej. Od Kaliningradu pod chińską granicę. Kazański
wesoło Od Moskwy do wiosek na Przywołżu.

Rosja: Horror from real Mordor

Imperium kontratakuje O Radzie Ata- Stosunki pozaregulaminowe Komitet GODNY JUBILEUSZ
manów Rosji (tej samej, która uznała Śledczy Rosji prowadzi dochodzenie
niedawno, że termometry bezdotykowe w sprawie incydentu z udziałem dwojga We Władywostoku, z okazji
resetują pamięć i zabroniła Kozakom oficerów policji z Tuły. Incydent polegał 10. rocznicy pracy w banku,
mierzyć nimi temperaturę), znów głośno. na tym, że 31-letni kapitan wsadził 27-let- zatrudniona w nim kasjerka
Tym razem Rada przygotowała projekt nią porucznik do bagażnika samochodu sama nagrodziła się premią
ustawy „o statusie i uprawnieniach Im- i wywiózł do lasu. A w lesie zgwałcił, i ukradła 28 mln rubli. Jubileusz
peratora Rosji”, którym to imperatorem grożąc pobiciem. Postępowanie karne będzie teraz wspominać przez
ma zostać Władimir Putin. Zaraz, zaraz... toczy się wokół faktu „stosunków poza- kolejne sześć lat – na tyle
A dlaczego tylko Rosji, a nie od razu Ga- regulaminowych”. I wypada się z tym tylko została skazana.
laktyki? Był imperator Palpatine, może zgodzić, bo akurat takich stosunków re-
być i Palputine. gulamin raczej nie przewiduje.

Egzotyczna misja Rosyjska Cerkiew Pra- Wesołe jest życie staruszka W Moskwie do toalety przed biegiem, najszybciej do-
wosławna poinformowała, że rozszerza pewien emeryt zasnął z jedną prostytutką,
strefę swojej „odpowiedzialności pasterskiej” a obudził się z drugą – donosi o niezwykłej biegł do mety – informuje portal altapress.
na Papuę-Nową Gwineę. A rok temu ogło- przygodzie starszego pana telewizja Ren TV.
szono o otwarciu trzech ośrodków kultury W sumie tylko mu pogratulować... Głównie ru o wyczynie młodego lekkoatlety z Bar-
rosyjskiej w tym kraju. Jak zapowiadali zdrowia, bo przecież po takim wyczynie
organizatorzy, celem przedsięwzięcia było w ogóle mógłby się nie obudzić. Klient naułu. I nic dziwnego. Można też podej-
zainteresowanie miejscowej ludności wspól- wspomina jednak noc miłosnych uniesień
ną historią i językiem rosyjskim. Za parę niezbyt miło, ponieważ rano nie doliczył się rzewać, że prawdziwa meta sportowca
lat dowiemy się zapewne o konieczności 65 tys. rubli. Za winną uważa prostytutkę
obrony rosyjskojęzycznych i prawosławnych – informują media. Ciekawe którą? znajdowała się nieco dalej i biegł do niej
mieszkańców kraju. A następnie o powo-
łaniu Papuaskiej Republiki Ludowej wal- Motywacja lepsza od dopingu Siergiej jeszcze szybciej. A na jego próbę dopin-
czącej z krwawą juntą z Port Moresby... Szubienkow, któremu nie pozwolono pójść
gową czekano zapewne z co najmniej

trzylitrowym słoikiem. I na wszelki wy-

FOT. PIXABAY padek – z kartonem po butach. GP

Służba nie drużba

Interwencją wojskowych chirurgów zakończyła się oficerska promocja w Sztabie
Okręgowym w Petersburgu. Lekarze musieli wydobyć z 33-letniego kapitana
jedną z gwiazdek przeznaczonych na pagony. Zgodnie z uświęconą tradycją
promowani oficerowie wypijają wódkę ze szklanki, do której wrzuca się owe
gwiazdki, ale kapitan widocznie łyknął zbyt łapczywie... Media dyskretnie
milczą o szczegółach zabiegu i z której strony oficera wydobyto gwiazdkę.

Czytajcie więcej na www.facebook.com/RosjaHFRM

9 WRZEŚNIA 2020 59

ANALIZA { BIAŁORUŚ, SŁUŻBY BEZPIECZEŃSTWA, KADRY }

Piotr
Grochmalski

ŁUKASZENKA
– PRZYGOTOWANIA
NA WYPADEK RZEZI

DYKTATOR DOBRAŁ ZBIRÓW, KTÓRZY NIE POWINNI GO ZDRADZIĆ

Łukaszenka przygotował się na twardą konfrontację. Dwa miesiące przed wyborami wymienił premiera
z technicznego Siergieja Rumasa na sprawdzonego Romana Gołowczenkę, absolwenta Moskiewskiego
Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych. Stoi za nim gen. Wiktor Szejman. Był on głównym
organizatorem „szwadronu śmierci”, który porywał i mordował niewygodnych dla Łukaszenki polityków.
Transferował też jego lewe dochody na Zachód.

S ytuacja na Białorusi stopniowo w Pekinie jako tamtejszy ambasador Biało- z grupką siłowików i pojawi się alterna-
zmierza do przesilenia. O losie rusi, a Dmitrij Krutoj, dotychczasowy tywny kandydat, możliwy do zaakcepto-
dyktatora zadecyduje lojalność pierwszy wicepremier, został przesunięty wania przez prorosyjską część Komitetu
pionu służb i armii. Przewidując bliżej Łukaszenki jako zastępca szefa pre- Koordynacyjnego. Dotąd na fundamentach
nadchodzące tsunami, Łukaszenka zydenckiej administracji. Do rządu wszedł obozu władzy pojawiły się jedynie drobne

przywrócił do łask gen. Wiktora Szejmana, też gen. Iwan Tertel, zaufany człowiek służb, rysy. Paweł Pustowoj, ambasador w Hisz-

człowieka oskarżanego o polityczne mordy o polskich korzeniach. Stanął na czele Pań- panii, został pozbawiony urzędu. Odwołano

na przeciwnikach prezydenta. stwowego Komitetu Kontroli. Kilka miesięcy także Andrieja Misyura, trzeciego sekre-

później nagle, 3 października, prezydent tarza ds. handlowych w ambasadzie w Delhi.

Mobilizacja obozu władzy mianował go na szefa białoruskiego KGB. Wypowiedział też posłuszeństwo Igor

Wicepremierem został Nikołaj Snopkow, Łukaszenka jest przeczulony na punkcie Laszczenia, ambasador na Słowacji. Za

który odpowiadał za interesy Łukaszenki zdrady. Obawia się, że Kreml dogada się wsparcie protestujących zwolniono rów-

60 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FOT. VICTOR LISITSYN /FORUM OCZKO W GŁOWIE sprawy. Był głównym organizatorem „szwa- niego. Doskonale wie, jak potrafi być sku-
dronu śmierci”, który porywał i mordował teczny. A ten wskazał na Gołowczenkę jako
Prezydencka Służba niewygodnych dla Łukaszenki polityków. na człowieka na trudne czasy.
Bezpieczeństwa Białorusi to Transferował jego lewe dochody na Za-
prywatna armia dyktatora chód. Kontrolował też białoruski handel Zamordowani z zimną krwią
licząca ponad tysiąc osób. bronią. Miał tak silną pozycję, że gdy
Jej budżet jest niemal dochodziło do sporu kompetencyjnego Jednym z uprowadzonych i zamordowanych
czterokrotnie większy od między jego tajną grupą, MSW, prokura- na zlecenie Łukaszenki był płk Jurij Zacha-
kosztów utrzymania… turą, KGB czy wywiadem wojskowym renko (r. 1952). W momencie upadku ZSRS
administracji Rady Mini- MON, zwykle to jego zdanie brało górę. był zastępcą szefa Międzyregionalnego Od-
strów republiki. działu Zwalczania Przestępczości Zorgani-
„Szwadron śmierci” zowanej sowieckiego MWD. W 1994 roku
nież Wiaczesława Kazaczenoka, naczelnika został ministrem spraw wewnętrznych Bia-
wydziału historii i archiwów MSZ, oraz Jego tzw. czarna setka – w istocie grupa łorusi w rządzie Michaiła Czyhira. Jego
zastępczynię szefa departamentu integracji liczyła ponad 200 osób – miała nieograni- skuteczność drażniła otoczenie Łukaszenki.
euroazjatyckiej Elenę Kopaniewą. czone możliwości śledzenia i podsłuchiwania Ostatecznie, po ostrym konflikcie, 16 paź-
innych, stosowania tortur i zbierania na dziernika 1995 roku prezydent odsunął go
Mafijne powiązania ludzi materiałów – zazwyczaj na zlecenie od władzy. Zacharenko dołączył do opozycji
prezydenta. Ludzie ci w większości wywo- i został wybrany do władz Zjednoczonej
Jednym z najważniejszych ludzi Łukaszenki dzili się z wojska lub z KGB, często, tak jak Partii Obywatelskiej. Miał duże wpływy
jest cztery lata od niego młodszy gen. Szejman, mieli za sobą afgańską wojnę. w armii i w KGB. Łukaszenka obawiał się
Wiktor Szejman (rocznik 1958). Ten we- go. Zacharenko został uprowadzony i bru-
teran z Afganistanu przez lata wspierał Generał miał dobre relacje z Moskwą – był talnie zamordowany 7 maja 1999 roku.
prezydenta w budowaniu mafijnych po- zbliżony do wicepremiera Rosji Siergieja W grudniu 2019 roku „Deutche Welle” wy-
wiązań w strukturach władzy. Tuż przed Iwanowa, Siergieja Stiepaszyna i Rusłana emitowało dokument, w którym Jurij Ga-
wyborami, 1 sierpnia, dyktator jeszcze raz Auszewa. Od 1990 do 1994 roku był zastępcą rawski, po tym jak otrzymał azyl w Niemczech,
postawił na sprawdzonego generała. Miał Rady Najwyższej Republiki Białorusi i se- dokładnie opisał, w jaki sposób grupa spe-
zadbać o zapewnienie właściwej oprawy kretarzem Komisji Rady Najwyższej ds. cjalna MSW zamordowała Jurija Zacharenkę,
całego przedsięwzięcia. To, że sięgnął po Bezpieczeństwa Narodowego, Obrony i Zwal- Wiktora Hanczara i Anatolija Krassouskiego.
niego, świadczy, iż uznał, że gra toczy się czania Przestępczości. To w tym okresie Garawski był członkiem tego oddziału.
już o jego życie. Szejman był od 1994 roku zaczął aktywnie wspierać karierę Łukaszenki.
najbardziej zaufanym człowiekiem prezy- W 2003 roku ujawniony został raport Chri- Wojsko gotowe do stanu
denta. Załatwiał jego najbardziej brudne stosa Pourgouridesa dotyczący sytuacji wojennego
wewnętrznej na Białorusi. Szejman został
w nim przedstawiony, w oparciu o zebrane Łukaszenka bardzo starannie dobiera kadry
materiały, jako najważniejsza osoba stojąca w armii. W 2014 roku dokonał zmiany na
za porwaniami czołowych polityków opozy- stanowisku ministra obrony, powołując na
cyjnych – Wiktora Hanczara, Juryja Zacha- nie gen. Andrieja Raukou. W 2005 roku
renki i dziennikarza Dmitrija Zawadskiego. ukończył on Akademię Wojskową Sztabu
Nagle zniknęli, a ich los długo nie był znany. Generalnego Sił Zbrojnych FR. Miał dobre
W kwietniu 2008 roku, na krótko, Szejman relacje z rosyjskim ministrem obrony Sier-
został pozbawiony znaczących wpływów giejem Szojgu. W 2018 roku, pod presją
w otoczeniu prezydenta. Przegrał w rywali- prezydenta, Raukou zmodyfikował biało-
zacji z synem dyktatora Wiktorem Łukaszenką, ruską doktrynę obronną. Uznano w niej,
z którym zjednoczył się Władimir Naumow. iż szczególne zagrożenie dla państwa może
4 lipca 2008 roku, podczas obchodów Święta stanowić konflikt wewnętrzny, który zacznie
Niepodległości, w tłumie ludzi eksplodował się od protestów ulicznych. Wówczas armia
ładunek wybuchowy. Ranne zostały 54 osoby, ma wejść do akcji i nie dopuścić do upadku
w tym dzieci. W pobliżu przebywał Łuka- republiki. Od tego czasu w MON trwały
szenka. Do dziś nie odkryto sprawców tego intensywne przygotowania do takiego wa-
zamachu, ale Naumow wskazał na możliwy riantu operacji. W ramach prac nad sku-
ślad, który miał prowadzić do ludzi z oto- tecznym wprowadzeniem rozwiązania si-
czenia Szejmana. Ten wybronił się, lecz został łowego, 20 stycznia 2020 roku Łukaszenka
odsunięty na boczny tor. Ale w sytuacji przesunął gen. Raukou na stanowisko se-
krytycznej Łukaszenka znów sięgnął po kretarza Rady Bezpieczeństwa, a na czele

9 WRZEŚNIA 2020 61

ANALIZA { BIAŁORUŚ, SŁUŻBY BEZPIECZEŃSTWA, KADRY }

MON postawił gen. Wiktora Hrenina. Jego listycznej Federacyjnej Republice Rad. Na rego Wakulczyka – był ostatnim rocznikiem,
ojciec, pułkownik rezerwy, służył w Bazie czele Prezydenckiej Służby Bezpieczeństwa który ukończył w 1992 roku Wyższe Kursy
Anadyr 1, tajnym ośrodku sowieckich Białorusi stoi płk Dmitrij Szachrajew, trzy- Kontrwywiadu KGB ZSRS. A na jego
Strategicznych Sił Rakietowych. Był to nasty jej szef od momentu utworzenia przez miejsce powołał Iwana Tertela. W 1989
obiekt położony najbliżej terytorium USA Łukaszenkę tej formacji w 1994 roku. To roku ukończył on elitarną Wyższą Szkołę
w Autonomicznym Regionie Czukotki. jego oczko w głowie. Ta prywatna armia Dowodzenia Sił Powietrznych ZSRR
dyktatora liczy ponad tysiąc osób, a jej w Riazaniu.
W kadrach białoruskiej armii dominują budżet jest niemal czterokrotnie większy
oficerowie, którzy przeszli uczelnie rosyj- od kosztów utrzymania… administracji Służby specjalne Łukaszenki
skie lub są pochodzenia rosyjskiego. Za- Rady Ministrów republiki.
stępcą Hrenina, a równocześnie nowym Łukaszenka nie szczędzi pieniędzy na
szefem Sztabu Generalnego, został, uro- Casus Utyurina jednostki specjalne. Wśród nich za najlep-
dzony w Tatarstanie, gen. Aleksander szą formację uchodzi Ałmaz, powołany,
Wolfowicz. On także pochodzi z rodziny Najdłużej na czele Prezydenckiej Służby pod inną nazwą, przy MSW jeszcze w stycz-
wojskowej, jego ojciec był oficerem armii Bezpieczeństwa, od 2007 do 2014 roku niu 1991 roku, a więc przed upadkiem
radzieckiej. Ukończył tę samą co minister – stał płk Andriej Utyurin. Jego ojciec, ZSRS. Okazała się wyjątkowo brutalna
obrony, rosyjską uczelnię wojskową, a jego Aleksander, po elitarnej saratowskiej podczas pacyfikacji protestów w Mińsku
syn dowodzi batalionem w 6. Brygadzie Szkole Wojskowej MSW ZSRS, służył 19 grudnia 2010 roku i w trakcie obecnych
Zmechanizowanej. Inny podwładny Hre- w Seversku (Tomsk-7) i Zarechnym (Pen- manifestacji. Na jej czele stoi etniczny
nina, gen. Siergiej Potapienko, jest wice- za-19), ściśle tajnych, zamkniętych nu- Osetyjczyk, płk Wiktor Żurajew. Jeszcze
ministrem obrony od 2016 roku. On klearnych centrach, produkujących pluton w 1991 roku udał się z misją bojową do
również jest po rosyjskiej szkole wojskowej, i głowice atomowe. Potem trafił na Białoruś Nagorno Karabachu. Potem robił karierę
a także gen. Siergiej Simonienko, który i został dowódcą jednostki wojskowej w białoruskich siłach specjalnych. Służył
jest od 2017 roku wiceministrem obrony. 32 314 – specjalnego oddziału szybkiego w formacjach przygranicznych. W 2018 ro-
Praktycznie całe szefostwo białoruskiego reagowania. Pułkownik Andriej Utyurin, ku towarzyszył Łukaszence w jego wypra-
MON-u to ludzie wykształceni w Rosji, podobnie jak ojciec, także ukończył sara- wie do Czeczenii i spotkaniu z Ramzanem
kończący uczelnie wojskowe z wyróżnie- towską szkołę, a potem trafił do tej samej Kadyrowem. Jest jednym z najbardziej
niem i doskonale rozpracowani przez jednostki. Już w 1995 roku został przyjęty zagorzałych zwolenników zdecydowanej
rosyjski wywiad wojskowy. do Prezydenckiej Służby Bezpieczeństwa. rozprawy z protestującymi. To najpraw-
W końcu stał się dla Łukaszenki jednym dopodobniej żołnierz z Ałmazu zastrzelił
Osobista armia Łukaszenki z najbardziej zaufanych ludzi. Od 2014 ro- w Mińsku nieuzbrojonego demonstranta
ku był członkiem Rady Bezpieczeństwa, Aleksandra Tarajkowskiego.
Ta prawidłowość dotyczy też dowództwa a w 2019 roku nagle został aresztowany.
wszystkich białoruskich formacji wojsko- Na kilka dni przed wyborami sąd ogłosił, Hrenin podziękował Rosji
wych, w tym jednostek specjalnych. Generał iż za przyjęcie łapówek na sumę 192 tys. i Chinom za pomoc
Wadim Denisienko, który kieruje utworzo- dolarów został skazany na 12 lat więzienia.
nymi w 2007 roku siłami specjalnych operacji Komentowano, że ten wysoki wyrok miał Nowy minister obrony, gen. Wiktor Hrenin,
(SSO), w 2008 roku ukończył Akademię być czytelnym sygnałem, co czeka tych, zwracając się do białoruskiej kadry woj-
Wojskową Sztabu Generalnego Sił Zbroj- którzy okażą nielojalność wobec skowej, zapowiedział, że może wkrótce
nych FR. W nowej doktrynie obronnej Łukaszenki. dojść do konfliktu zbrojnego. Dlatego
Białorusi to formacjom dowodzonym przez oczekuje ich wsparcia. 4 września spotkał
niego przypada szczególna rola w zwalcza- W grudniu 2017 roku Szachrajew zastąpił się w Moskwie z ministrami obrony krajów
niu zagrożenia wewnętrznego. Denisienko Andrieja Pawluczenkę, który stanął na WNP, Szangajskiej Organizacji Współpracy
od 2014 roku trzyma je twardą ręką. Ma czele ulubionej zabawki Łukaszenki, Cen- i Organizacji Traktatu o Bezpieczeństwie
pod sobą ponad 6 tys. świetnie przeszko- trum Operacyjno-Analitycznego Prezydenta. Zbiorowym. Przekazał, iż na Białorusi
lonych żołnierzy. W skład SSO wchodzą Było zbudowane, aby w porę ostrzec dyk- Zachód próbował dokonać kolorowej
dwie brygady sił mobilnych – 38., rozloko- tatora przed społeczną falą oporu. Okazało rewolucji, a po klęsce tej strategii rozpo-
wana w Brześciu, i 103. z Witebska – oraz się nieskuteczne. Przespało punkt krytyczny częła się wojna hybrydowa inspirowana
5. brygada Specnazu z Maryjnej Gorki. narodowego przebudzenia. Przed nimi z zagranicy. Zadeklarował pełną gotowość
Denisienko od lat bardzo blisko współpra- szefem prezydenckiej służby Bezpieczeń- armii do obrony państwa białoruskiego,
cuje z rosyjskimi służbami specjalnymi. Od stwa był Wiktor Szynkewicz, który w 1987 co oznacza najprawdopodobniej fazę
2010 roku niezmiennie ministerstwem roku ukończył Wyższą Szkołę KGB w ZSRS. końcową przygotowań do starcia z opo-
sytuacji nadzwyczajnych kieruje Rosjanin, W ramach mobilizacji sił i środków 3 wrze- zycją. Z przebiegu spotkania wynika, iż
gen. Władimir Waszczenko, który urodził śnia 2020 roku Łukaszenka odwołał uzyskał wstępne poparcie dla takiego
się w republice Komi, w Rosyjskiej Socja- z szefostwa nad białoruskim KGB Wale- scenariusza ze strony Chin i Rosji. GP

62 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

Wieści Tomasz

z UE Najnowsze newsy i nie tylko Mysłek
z obszaru Unii Europejskiej

Europa w skrócie `

Nie będzie umowy UE i Londynu? Wsparcie małych przedsiębiorców REKORD
Główny negocjator UE ds. brexitu Michel Agencja DPA podała, iż do końca lipca br.
Barnier oświadczył, że brytyjski rząd „wciąż nie rząd Niemiec wsparł małych przedsiębior- 2 września brytyjska straż
jest pozytywnie nastawiony do najważniej- ców i osoby samozatrudnione pomocą zatrzymała 409 uciekinierów
szych punktów negocjacji” i te negocjacje od pieniężną na łączną sumę 13,4 mld euro z Afryki i Azji, którzy próbowali
miesięcy nie posuwają się naprzód. Barnier – zasiłki otrzymało około 1,75 mln przedostać się do Wlk. Brytanii
twierdzi, że umowa władz UE z Londynem odbiorców. W sierpniu pozostało jeszcze przez kanał La Manche na
powinna być zawarta przed końcem do rozdzielenia 1,2 mld euro przeznaczone małych łodziach – to historycz-
października br. Główne punkty sporne to na ten cel. Wnioski o jednorazową pomoc ny dobowy rekord.
szczegóły umowy handlowej, zasad finanso- w maksymalnej wysokości 15 tys. euro na
wego i prawnego wspierania przez rząd bieżące firmowe wydatki rzeczowe Węgry zamknęły granice dla cudzo-
brytyjskich przedsiębiorstw oraz kwestie i finansowe można było składać do końca
morskich połowów ryb. maja. Tych pieniędzy nie wolno przezna- ziemców Komisja UE zapowiedziała
czać na płace i własne wydatki bytowe.
Ważna wypowiedź polityka CDU interwencję u władz Węgier w sprawie
3 września szef komisji spraw zagranicz- 200 euro mandatu za używanie
nych Bundestagu Norbert Röttgen narkotyków Od 1 września francuskie zamknięcia przez to państwo granic
z rządzącej CDU powiedział w radiu służby policyjne mogą nakładać mandaty
Deutschlandfunk: „Po próbie otrucia lidera w wys. 200 euro za każde użycie narkoty- zewnętrznych w związku z epidemią.
rosyjskiej demokratycznej opozycji Aleksieja ków. Jak podał „Le Monde”, jeśli mandat
Nawalnego potrzebna jest wymierzona zostanie zapłacony w ciągu dwóch tygodni, Bruksela uważa, że przez wyłączenie
w Rosję odpowiedź UE dotycząca kara zostanie obniżona do 150 euro,
gazociągu Nord Stream 2”. Na pytanie, a po upływie 45 dni i braku zapłaty kara z tych restrykcji obywateli Czech, Polski
czy prace nad tym bałtyckim gazociągiem wzrośnie do 450 euro. Mandaty mają
powinny zostać teraz wstrzymane, Röttgen dotyczyć wszelkich narkotyków, były już i Słowacji Budapeszt dyskryminuje inne
stwierdził: „Musi być europejska reakcja [...] testowane w czerwcu w kilku miastach,
Musimy prowadzić twardą politykę”, w tym w Reims i Rennes, gdzie nałożono narodowości w UE. Władze Węgier
a w sprawie handlu gazem „Musimy ich 545 – w znacznej większości dotyczyły
odpowiedzieć w jedynym języku, jaki one indyjskich konopi. 34 proc. ukaranych potwierdziły, że od 1 września na granicy
rozumie Putin, czyli języku siły”. Dodał, mandatami już je zapłaciło. Z danych MSW
że Nawalny był pod ciągłym nadzorem wynika, że liczba aresztowań za przestęp- Węgier została przywrócona kontrola,
rosyjskich służb specjalnych, a władze Rosji stwa dotyczące używania i posiadania
chcą, żeby dysydenci wiedzieli, że ich życiu narkotyków wzrosła z 81 tys. w 1995 roku a cudzoziemcy nie mogą wjeżdżać na
zagraża niebezpieczeństwo. do 198 tys. w 2018 roku.
terytorium kraju. Szef węgierskiej

dyplomacji Péter Szijjártó poinformował,

że obywatele Polski, Czech i Słowacji

mający zarezerwowany nocleg będą

mogli wjeżdżać na Węgry po 1 września

– pod warunkiem

przedstawienia

negatywnego

FOT. PIXABAY wyniku testu na

obecność korona-

wirusa. GP

Ponowne nakazy w Czechach

W związku z postępującym wzrostem zakażeń koronawirusem i rozpoczęciem nowego roku szkolnego
w Czechach wprowadzono ponownie obowiązek zakrywania nosa i ust w urzędach i biurach, aptekach,
szpitalach i innych placówkach medycznych, w publicznym transporcie i taksówkach, a także na imprezach
wewnętrznych, gdzie jest ponad 100 uczestników. W szkołach nie ma obowiązku noszenia maseczek.

9 WRZEŚNIA 2020 63

ŚWIAT { USA, WYBORY PREZYDENCKIE, DONALD TRUMP }

TRUMP: MAPA
DO ZWYCIĘSTWA

Po republikańskiej konwencji w otoczeniu Donalda Trumpa pojawiły się
lepsze nastroje. Poprawiły je nie tylko obiecujące skoki w sondażach, ale

i nadzieja na powtórzenie efektu, który w badaniach nie jest widoczny.
To „milcząca większość” ma dać obecnemu prezydentowi reelekcję.

NADZIEJA MILCZĄCEJ WIĘKSZOŚCI

Maciej przekazach liberalnych mediów, a czasem kojowych protestach” przeciwko niespra-
Kożuszek nawet w sondażach. Gdy jeszcze kilka wiedliwości w momencie, gdy niszczony
miesięcy temu Donald Trump mówił jest dorobek życia wielu ciężko pracujących
SZEF DZIAŁU ŚWIAT o swoich „niewidocznych” zwolennikach, Amerykanów, uwidoczni się dopiero przy
media wyśmiewały to jako myślenie ma- urnach wyborczych.
T ermin „milcząca większość” giczne, które miało prezydentowi pozwalać
w odniesieniu do zwolenników na radzenie sobie z pikującymi wynikami Milczenie rozsądnych
Donalda Trumpa pojawił się już sondażowymi. Teraz jednak sytuacja wy-
przy okazji wyborów w 2016 roku. daje się zmieniać. O „milczącej większości” Aby zrozumieć, dlaczego realna może być
Oczywiście pojęcie „większość” mówił podczas konwencji Republikanów nadzieja Donalda Trumpa, że podczas
należy tu traktować raczej metaforycznie, syn prezydenta, Donald Jr. Trumpowi może głosowania w listopadzie otrzyma poparcie
bo przecież to Hillary zdobyła wtedy bez- też sprzyjać napięta do granic możliwości „milczącej większości”, trzeba choć trochę
względną większą liczbę głosów, bez po- atmosfera polityczna w USA, w której uświadomić sobie atmosferę panującą
działu na stany. Dużo istotniejszy jest fakt, panami medialnej narracji stają się coraz w USA. Lewica już wcześniej do perfekcji
że chodzi o wyborców „milczących” czy częściej przedstawiciele radykalnej lewicy. opanowała strategię moralnego szantażu,
ukrytych, których preferencje niekoniecz- Może się okazać, że niezgoda na hipokry- w ramach której tworzy się prostą dycho-
nie muszą być widoczne w codziennych zję, w ramach której media mówią o „po- tomię dobro–zło, a każdy, kto nie zaak-
ceptuje jej w całości, może szybko być

64 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FOT. FLICKR PYTANIE nie unieść pięści w górę, w geście koja- automatycznie traktując jako przejaw
rzonym z Czarnymi Panterami i ruchem ksenofobii i moralnego skarlenia. Gdy
Czy niezgoda na hipokryzję, Black Power. Identyczny mechanizm lewica traktowała poszczególne wypowie-
w ramach której media mówią zadziałał w przypadku Jonathana Isaaca dzi czy tweety Trumpa jako nieodpowie-
o „pokojowych protestach” – jedynego zawodnika NBA, który nie dzialne, agresywne i pozbawione empatii,
przeciwko niesprawiedliwości założył koszulki z napisem „Black Lives wielu było takich, których cieszyło to, że
w momencie, gdy niszczony Matter” i nie klęczał podczas hymnu. wreszcie znalazł się polityk nieulegający
jest dorobek życia wielu ciężko Komunikat za każdym razem ma być taki tyranii moralnego szantażu i mówiący
pracujących Amerykanów, sam: albo jesteś z nami, albo cię natych- prosto z mostu. Teraz też istnieje spora
uwidoczni się dopiero przy miast zniszczymy. Akcji bojkotu i na- grupa Amerykanów, którzy wcale nie chcą
urnach wyborczych? zwania częścią „systemowego rasizmu” być ani nie są rasistami, ale mają też dość
panicznie boją się korporacje. Wydawca ciągłych testów moralności i poprawności
nazwany „zdrajcą sprawy”. Efekty tej magazynu „National Geographic” na i instynktownie nie godzą się choćby na
strategii są takie, że nie trzeba już nikogo swojej siedzibie umieścił olbrzymi bill- to, by wszystkich policjantów porówny-
zmuszać do dołączenia do chóru sprawie- board BLM, jednocześnie zabezpieczając wano do członków Ku Klux Klanu.
dliwych. Korporacje, gwiazdy show-biz- się z drugiej strony i zabijając wszystkie
nesu, media czy sportowcy prześcigają się okna na parterze budynku solidnymi Czytanie z sondaży
wręcz w strzelistych aktach politycznej drewnianymi płytami. A przecież protesty
poprawności, nikt nie chce być pozosta- są „w większości pokojowe”. O szczyt Paradoksalnie, kolejnym atutem obecnego
wionym po złej stronie historii. lizusostwa postarała się zaś firma prze- prezydenta może być fakt, że swoją ofertę
wozowa Uber – w wielu miejscach po- kieruje do bardziej spójnej i mniej zróż-
W opowieści o protestach spod szyldu wiesiła reklamę, której treść głosiła: „Jeśli nicowanej palety elektoratu. Trump nawet
Black Lives Matter moralny szantaż tolerujesz rasizm, skasuj Ubera” z dopi- przez chwilę nie będzie zaprzątał sobie
stosuje się ze zwielokrotnioną mocą. skiem: „Czarnoskóre osoby mają prawo głowy tym, żeby przekonać do siebie li-
Symbolicznie było to widać na filmiku, do przemieszczania się bez strachu”. beralnych wyborców z obydwu wybrzeży
który zrobił karierę w sieci, na którym USA, dla których uznawanie go za kolejną
grupa w większości białych nastolatków Dla Trumpa szansą jest to, że nagłej inkarnację Hitlera jest wręcz kwestią
otacza i wściekle atakuje słownie białą wojny na śmierć i życie „systemowemu tożsamościową. Z kolei elementem stra-
kobietę. Młodzieży nie spodobało się, że rasizmowi” nie wydała Ameryka jako taka, tegii Bidena jest przeciągnięcie na swoją
kobieta nie chciała razem z nimi solidar- ale jej biznesowe, medialne, polityczne stronę części białych wyborców z klasy
i kulturalne elity. Niejako ponad głowami średniej w kilku kluczowych stanach,
zwykłych Amerykanów. Ponownie mamy którzy kiedyś głosowali na Obamę, a któ-
do czynienia z mechanizmem, w którym rych w 2016 roku Trump odebrał Hillary.
elity zbierają zyski i pochwały za swoją Dlatego też w sprawie protestów kandydat
cnotliwą postawę, koszty przerzucając na Demokratów stoi w sporym rozkroku.
tych, którzy nie mają możliwości ukryć Z jednej strony, jak wszyscy po lewej
się przed protestami za bramami zamknię- stronie amerykańskiej sceny politycznej,
tych osiedli. Kampania Trumpa sprawnie obawia się potęgi „cancel culture” i chciał-
i słusznie ukazuje hipokryzję demokra- by być kandydatem zmiany niesionym na
tycznych polityków, takich jak burmistrz sztandarach obok haseł BLM. Z drugiej
Seattle, która najpierw pozwalała na – wie, że radykalizm i podpalanie ame-
powstanie wolnej od policji „Zony Auto- rykańskich miast są najłatwiejszym spo-
nomicznej”, w której wielu mieszkańców sobem, by odstraszyć od siebie umiarko-
i właścicieli biznesów znalazło się wbrew wanych wyborców. Dlatego w ostatnim
własnej woli. Gdy jednak okazało się, że czasie Biden zaczął delikatnie sygnalizo-
zagrożenie może się pojawić na ulicy, na wać, że USA potrzebują spokoju, a nisz-
której mieszkała pani burmistrz wraz czenie mienia i rozróby mogą nie być
z rodziną, ta bardzo szybko poprosiła najlepszym sposobem na walkę z „syste-
o policyjną ochronę. mowym rasizmem”.

Jeśli prezydent dobrze wykorzysta okazję, Niekonsekwencja Bidena i zmęczenie
to może powtórzyć się sytuacja z 2016 nieustanną narracją o strasznej Ameryce
roku, kiedy Trump stał się rzecznikiem mogą stać za pozytywnymi sygnałami,
tych, którym zabraniano się wypowiadać które płyną dla Trumpa z sondaży. Według
choćby w kwestii imigracji, każdą krytykę sondaży opublikowanych w ubiegły piątek

9 WRZEŚNIA 2020 65

ŚWIAT { USA, WYBORY PREZYDENCKIE, DONALD TRUMP }

FOT. CHRISTIAN MONTERROSA/PAP

Według liberalnych mediów amerykańskich takie rozruchy na ulicach miast w USA są jedynie pokojowymi demonstracjami.

przez Trafalgar Group, Trump zyskał kilka mediów. Niebezpieczeństwo pominięcia tylko wydaje się nam milcząca, bo nie
punktów procentowych w powszechnie
uznawanym za kluczowy stanie Floryda, tych głosów dostrzegane jest też powoli zwracamy uwagi na ich posty na Facebo-
gdzie nieznacznie prowadzi z Bidenem
49 do 46 proc. Niewielką przewagę ma na lewicy. Analityk mediów społeczno- oku”. Roose podaje niepokojące liczby.
mieć także m.in. w Michigan. Powszechnie
cytowana przez media, zarówno na lewicy, ściowych Kevin Roose napisał Konserwatywny podcaster
jak i na prawicy, strona z danymi FiveThir-
tyEight podniosła też nieznacznie szaco- w artykule „New York Ti- i założyciel portalu The
wane szanse Trumpa na zwycięstwo. Przed
konwencjami wynosiły one 28 do 100, po mesa”, że prawdziwą „mil- Niekonsekwencja Daily Wire Ben Shapiro ma
konwencjach – 32 do 100. Autorzy portalu
ocenili też, że pomimo prowadzenia Bidena czącą większość” Donalda Bidena i zmęczenie miesięcznie 56 mln interakcji
w ogólnokrajowych sondażach z przewagą Trumpa widać na Facebooku. nieustanną ze swoimi postami na Fa-
nawet 10 pkt proc. Trump, podobnie jak „Posłuchajcie, liberałowie, cebooku. To więcej niż ABC
w 2016 roku, może liczyć na więcej pro- jeśli nie wierzycie, że Donald narracją o strasznej News, „New York Times”,
gnozowanych głosów elektorskich. Trump może zostać wybrany Ameryce mogą stać NBC, „Washington Post”
ponownie w listopadzie, to i NPR razem wzięte.
Wiele wskazuje też na to, że wyborcy za pozytywnymi
gotowi oddać swój głos na Trumpa wcale
nie są tak „milczący” i ukryci, jak wielu musicie spędzić więcej czasu sygnałami, które Co do tego, że „milcząca
uważa, nie widać ich tylko w jednostron-
nych i do maksimum już zideologizowanych na Facebooku” – pisze Ro- płyną dla Trumpa większość” Donalda Trumpa
przekazach mainstreamowych i liberalnych ose. Według autora „NYT”, z sondaży. istnieje, nie ma wątpliwo-
zwolennicy Trumpa, prawi- ści. Dla obecnego prezy-

cowe media i blogerzy stwo- denta jedynym problemem

rzyli bardzo skuteczne narzędzia do ko- jest to, że nie jest tak naprawdę więk-

munikowania się ze swoimi odbiorcami, szością z prawdziwego zdarzenia. W li-

które mają olbrzymi zasięg, nawet jeśli stopadzie Trump na pewno otrzyma głosy

pozostają niewidoczne dla tych, którzy od swoich zwolenników, ale kluczowe

pozostają we wnętrzu swojej liberalnej pytanie pozostaje: czy to wystarczy do

bańki. „Może »milcząca większość« Trumpa zwycięstwa. GP

66 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FELIETON { WIDZIANE Z BRUKSELI }

LEWICA (JUŻ BEZ BARONA) Ryszard

Czarnecki

POKAZUJE GEST KOZAKIEWICZA
A  więc jest! Mamy to! A raczej ma Macron
i Republika Francuska oraz Alzacja bez Lota- { Z takiej Hiszpanii, mającej czwartą liczbę RYS. MIROSŁAW ANDRZEJEWSKI
ryngii, a zwłaszcza Strasburg. Administracja posłów w PE, nie dotrze nikt, bo całe to
Parlamentu Europejskiego postanowiła, że po państwo jest strefą czerwoną.
półrocznej przerwie posiedzenie PE odbędzie
się w Strasburgu. Koniec z lockdownem uderzającym Ja tam jestem gotowy. Spodziewam się jednak rekor-
w interesy francuskich hoteli, restauracji, sklepów itp.! dowo wysokiej absencji. Nic dziwnego, skoro z takiej
Ale liczbę pracowników europarlamentu, którzy mają Hiszpanii, mającej czwartą liczbę posłów w PE, nie dotrze
w połowie września towarzyszyć na sesji deputowanym, nikt, bo całe to państwo jest strefą czerwoną. Jeżeli
zredukowano z 1500 do 340. pierwszy raz w historii Strasburga dojdzie do bojkotu,
to będzie to skandal nad skandale.
Europoseł może zaprosić maksimum 1 swojego asy-
stenta, ale musi pokryć koszty jego przyjazdu, żywiąc Oczywiście warto zajrzeć za kulisy. Przez parę kadencji
i płacąc za noclegi. Ważniejsze, że w razie wybuchu frakcją socjalistów w PE formalnie bądź faktycznie rzą-
pandemii PE zapewnia transport posłów i pracowników dzili Niemcy (mimo że przewodniczącym był Austriak
do Brukseli i Luksemburga… Hannes Svoboda). Od 2019 roku nastąpiła zmiana. So-
cjalistyczną lewicą w europarlamencie kierują Hiszpanie,
Sprawdzam liczbę zachorowań we Francji – w dniu, czyli nastąpił powrót do czasów sprzed 2004 roku, gdy
w którym piszę te słowa, ponad 7 tys. Czytam doniesienia, socjalistom szefował polityk o mało socjalistycznym
że Strasburg jest strefą czerwoną. Wiem, że już na samym nazwisku – Baron Crespo.
początku zarazy decyzją władz PE budynek europarla-
mentu w Strasburgu przeznaczono na centrum badań No i gdy rządzi Półwysep Iberyjski, z którego nigdzie nie
i walki z pandemią. Szczytnie. Teraz będą obradować tam można wyjechać, to ogłasza się bojkot. Czekam, aż w Ber-
europosłowie. Na przykład na temat Białorusi. linie zagrzmią „o braku europejskiej solidarności”… GP

W czasie posiedzenia nie będzie można przyjmować
żadnych gości, nie będzie żadnych spotkań i żadnych
posiedzeń komisji, zwykle towarzyszących obradom
plenarnym PE.

Taki jest plan. Oczywiście wszystko może szlag trafić,
i to w każdej chwili. Pamiętam, jak ostatnie posiedzenie
PE w Strasburgu odwołano cztery dni przed rozpoczę-
ciem. Czy tak będzie tym razem, życie pokaże.

Na razie zbuntowała się lewica. Przewodniczącym eu-
roparlamentu jest skądinąd włoski socjalista David Maria
Sassoli, który ma kierować obradami w Strasburgu. Jego
frakcja jednak pokazała Strasburgowi gest Kozakiewicza,
choć zapewne większość socjalistycznych deputowanych
nie wie, kto to Władysław Kozakiewicz. Socjaliści prze-
forsowali, że ich lewicowa stopa we francuskiej siedzibie
PE nie postanie. Przynajmniej we wrześniu.

Lewica stanowi drugą co do wielkości frakcję w eu-
roparlamencie i bojkot z ich strony byłby doprawdy
spektakularny. Jak widać, UE, a zwłaszcza PE, bardziej
niż o politykę emigracyjną czy o pieniądze kłóci się
o to, czy – trawestując „Hamleta” Szekspira – „jechać
albo nie jechać”.

9 WRZEŚNIA 2020 67

GOSPODARKA { DEFICYT, PKB, INWESTYCJE }

RZĄDOWY PROJEKT
BUDŻETU NA 2021 ROK

Opublikowany przez
rząd projekt budżetu
na przyszły rok,
przesłany do konsultacji
przez Radę Dialogu
Społecznego, przewiduje
4-procentowy wzrost
PKB w porównaniu
z bieżącym rokiem, przy
6-procentowym deficycie
i niemal 65-procentowym
poziomem zadłużenia
publicznego.

COSTROŻNE WYCHODZENIE Z KORONAKRYZYSU bardziej prawdopodobne, ponieważ spły-
zteroprocentowy wzrost PKB wające w ostatnim czasie dane GUS A ponadto „kontynuowane (…) będą
w przyszłym roku nie gwarantuje o wynikach naszej gospodarki w I półroczu priorytetowe działania rządu w zakresie
jeszcze faktycznego odbicia się tego roku i w miesiącach letnich wskazują, polityki społeczno-gospodarczej”.
naszej gospodarki w porównaniu
– Przyrost PKB w 2021 roku będzie m.in.
z 2019 rokiem. Bowiem w nie- że jeśli nie dojdzie do poważniejszych efektem wzrostu inwestycji około 4 proc.
w ujęciu rok do roku. Mieścimy się tu
dawno znowelizowanej, pierwotnej wersji zawirowań w związku z ewentualnym, z naszymi szacunkami w przedziale sza-
cunków rynkowych i prognoz KE – zwraca
tegorocznego budżetu spadek PKB ma znaczącym pogorszeniem się sytuacji uwagę wiceminister finansów Piotr
Patkowski.
wynieść 4,6 proc. (wobec 2019 roku). epidemicznej, rozwój gospodarczy przy-
– W budżecie na 2021 rok mamy środki
Gdyby zatem obie wielkości potwierdziły spieszy. Już obecnie ze stosunkowo niskim zarówno na działania proinwestycyjne,
jak i na kontynuację programów społecz-
się w praktyce, to na koniec 2021 roku bezrobociem, niewielką inflacją i powolnym nych, które również łagodzą negatywne
skutki pandemii – mówi minister finansów
ówczesny PKB wynosiłby 99,1 proc. PKB wzrostem PKB oznacza to, że kolejne Tadeusz Kościński. – To, jak duże w przy-
szłym roku będą dochody budżetu, zależy
z 2019 roku. A jeśli tak, to na realny kwartały powinny przynosić wyniki od- przede wszystkim od tego, jak szybko
wrócimy na ścieżkę wzrostu. Po stronie
wzrost gospodarki moglibyśmy liczyć od zwierciedlające wychodzenie z kryzysu wydatków zakładamy m.in. zwiększenie
środków na zdrowie do 5,3 proc. PKB,
2022 roku. spowodowanego COVID-19. waloryzację rent i emerytur (wskaźnikiem
103,84 proc.), obronę narodową (w wy-
Konserwatywne założenia Środki na potrzebne sokości 2,2 proc. PKB) oraz szkolnictwo
inwestycje
Eksperci zwracają przy tym uwagę, że
przyjęte przez rząd tegoroczne i przyszło- Rządowy projekt przewiduje, że dochody
roczne podstawowe założenia oparte są
na bardzo ostrożnych, „konserwatywnych” budżetu państwa w 2021 roku wyniosą
szacunkach. W związku z tym ostateczne
wykonanie przyszłorocznego budżetu 403,7 mld zł, a wydatki 486 mld zł. Według
może przynieść wyniki znacznie lepsze
od obecnie zakładanych. Staje się to coraz rządu 82,3 mld zł deficytu pozwoli

„zabezpieczyć środki na wzmocnienie

– m.in. poprzez inwestycje – rozwoju

gospodarki dotkniętej przez COVID-19”.

68 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FLASHdługu publicznego, w 2019 roku wynosił
Maciej GOSPODARCZY
Pawlak
on 45,9 proc. PKB. W ciągu dwóch zale-
SZEF DZIAŁU GOSPODARKA
dwie lat wskaźnik ten może urosnąć
DEFICYT
NA WZMOCNIENIE o 20 punktów procentowych”.

Rządowy projekt przewiduje, Z kolei analitycy ING Banku Śląskiego
że dochody budżetu państwa
w 2021 roku wyniosą stwierdzają: „Widzimy w projekcie budżetu
403,7 mld zł, a wydatki
486 mld zł. Deficyt w wysokości potencjał do lepszego wyniku – bliskiego
82,3 mld zł zabezpieczy środki na
wzmocnienie rozwoju gospodarki naszej prognozie. Zakłada on bowiem
dotkniętej pandemią.
bardzo mały zysk NBP (...), który po
wyższe i naukę – dodaje wiceminister fi-
nansów Sebastian Skuza. ubiegłorocznych zmianach sposobu jego

Oprócz tego wśród innych wydatków wyliczania może okazać się większy. Po- KONGRES 590 PO RAZ PIĄTY
przewidzianych w przyszłorocznym bu-
dżecie znalazły się m.in.: finansowanie nadto projekt nie uwzględnia wpływów Wydarzenie odbędzie się 21–23 paździer-
Programu Rodzina 500+ (41,0 mld zł), z likwidacji OFE (nawet 18 mld zł), a pre- nika bieżącego roku w Jasionce
realizacja świadczenia Dobry Start (1,4 mld zł), mier Morawiecki zapewnił, że taka likwi- k. Rzeszowa. Ma być zorganizowane
finansowanie potrzeb obronnych Polski dacja wciąż jest planowana”. w innowacyjnej, hybrydowej formule.
zwiększone do 2,2 proc. PKB oraz wzrost
wydatków w obszarze szkolnictwa wyż- Rzeczywistość okaże się Będą mu towarzyszyły zaawansowane
szego i nauki. trochę lepsza środki bezpieczeństwa epidemiologiczne-
go. Tematem przewodnim będzie „Polska
Kolejny rok z (niekoniecznie) Jak powiedział „GP” Zbigniew Kuźmiuk, 2030”. Hybrydowa formuła Kongresu 590
wysokim deficytem poseł do Parlamentu Europejskiego (PiS), obejmie przenikanie się form stacjonar-
minister finansów przy tak dużej niepew- nych z narzędziami online. Na potrzeby
Jak zauważyli analitycy Santander Banku, ności opiera się na bardzo ostrożnych za- wydarzenia stworzono autorską platfor-
w obniżeniu deficytu w 2021 roku pomogło łożeniach. – Myślę, że rzeczywistość okaże mę. Oprócz obecności w wirtualnych
przeniesienie około 40 mld zł wydatków się trochę lepsza. Natomiast jeśli chodzi audytoriach pozwoli ona nawiązać
z 2021 na 2020 rok. „Mimo tej operacji o przewidywany poziom wzrostu, to sądzę, kontakty i umawiać spotkania z innymi
poziom wydatków pozostanie dość wysoki, że pod koniec przyszłego roku wrócimy do uczestnikami czy prowadzić rozmowy
a luka w finansach publicznych duża: saldo poziomu z 2019 roku. Pewnie do końca nie networkingowe.
całego sektora publicznego ma wynieść uda się odbudować dochodów. To wahnięcie
-12 proc. PKB w 2020 roku i -6 proc.
w 2021 roku, a długu: 62,2 proc. i 64,7 proc. w dochodach podatkowych jest wyraźne.
PKB. (…) Bezprecedensowy jest też wzrost
W tym roku nowelizacja przewiduje osta-

tecznie dochody z tytułu wpływów z podatku

VAT w wysokości 170 mld zł, a w następnym

175 mld zł. Czyli do wykonania z 2019 roku

brakowałoby 6 mld zł. To są potężne ubytki.

Rząd kładzie przy tym nacisk na rozwój

inwestycji. Bo w sytuacji pandemii inwe-

stycje prywatne spadły. I one się tak szybko

nie odbudują. Musi tu więc wchodzić LIST INTENCYJNY
państwo z inwestycjami publicznymi. I ten DWÓCH KONCERNÓW
proces ma być kontynuowany także w przy-

szłym roku. Chodzi o to, by wskutek spadku PKN Orlen i PGNiG rozpoczynają analizę
możliwości realizacji wspólnych inwestycji
własnych dochodów samorządy nie rezy- w energetykę gazową i biogaz. Zarządy
obu spółek podpisały list intencyjny
gnowały z tych inwestycji. Widać tu roz- dotyczący potencjalnej współpracy przy
budowie bloku parowo-gazowego w Ostro-
sądne działania, które moim zdaniem łęce oraz rozwoju biogazowni. – List
intencyjny z PGNiG to kolejny krok PKN
wyróżniają nas na tle Europy Zachodniej. Orlen przybliżający nas do budowy
elektrowni Ostrołęka w technologii gazowej,
Pomoc publiczna udzielana w tych krajach a także do zintensyfikowania działań na
rzecz powstania sieci biogazowni – mówi
FOT. ADOBE STOCK (D), PIXABAY jest wyższa niż w Polsce, a jej rezultaty nie Daniel Obajtek, prezes PKN Orlen.

są tak wyraźnie dobre jak u nas. Wystar-

towaliśmy bowiem w odpowiednim mo-

mencie. Daliśmy sygnał przedsiębiorcom,

by nie likwidowali miejsc pracy, w zamian

za co dostaną odpowiednie wsparcie – do-

daje europoseł. GP

9 WRZEŚNIA 2020 69

OBRONNOŚĆ { SIŁY ZBROJNE RP }

Konrad
Wysocki

ZA MUNDUREM
WSZYSCY
SZNUREM

Pandemia koronawirusa i działania przeciwkryzysowe z nią związane, a także
wsparcie pozostałych służb, m.in. przy usuwaniu skutków nawałnic i ulew,
potwierdzają, że utworzenie Wojsk Obrony Terytorialnej było słuszną i potrzebną
decyzją, podobnie jak dalsze wzmacnianie i zwiększanie liczebności tego rodzaju
wojsk. Widząc rosnące zainteresowanie służbą w armii, MON zdecydował
o reformie i uproszczeniu systemu rekrutacji.

WIELU CHĘTNYCH DO SŁUŻBY W ARMII

C hoć funkcjonują już od ponad polskim władzom stworzenie papierowej obywatele, wskazywali na nieocenioną FOT. JAN ŚRODA/GAZETA POLSKA
trzech lat, Wojska Obrony Te- armii, złożonej z osób, które o służbie rolę żołnierzy WOT przy usuwaniu skut-
rytorialnej niemal od początku w wojsku nie mają i nie będą mieć zie- ków nawałnic, które wyrządziły szereg
musiały mierzyć się z  falą lonego pojęcia. Rozprawiano o utopionych zniszczeń w  wielu miejscach Polski.
oszczerstw i nieprzychylnych miliardach złotych na formację, która Terytorialsi zaangażowani byli nie tylko
komentarzy, niespotykaną wcześniej w żadnym stopniu nie miała mieć wpływu w budowę umocnień i pomoc w uprząt-
w kontekście polskiej armii. na poprawę bezpieczeństwa RP. Weryfi- nięciu powalonych drzew czy podtopio-
kacja nastąpiła jednak bardzo szybko. nych domów, lecz także w dostarczanie
Krytykanci realnej pomocy Już w poprzednich latach zarówno po- niezbędnych rzeczy osobom, które po-
zostałe służby mundurowe, jak i Policja zostały bez dachu nad głową. Prawdziwy
Głównymi krytykującymi byli pseudo- czy Straż Pożarna, ale także zwykli chrzest bojowy żołnierze WOT przeszli
eksperci i część polityków, którzy zarzucali

70 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

jednak w tym roku, gdy w marcu wybu- filozofii polegająca na tym, że wszystkie
chła pandemia koronawirusa. Ochrona działania, które dotychczas były rozpro-
granic, działania przeciwkryzysowe, szone, będą skoncentrowane w jednym
oddawanie krwi, pomoc najbardziej po- miejscu, w Wojskowym Centrum Rekru-
trzebującym, wsparcie szpitali czy po- tacyjnym” – dodał szef MON. Skrócone
bieranie wymazów i materiałów do badań i zintensyfikowane zostanie szkolenie
– wszystkie zadania współrealizowali podstawowe, które potrwa 28 dni, a za-
terytorialsi. Obecnie w WOT służy ponad jęcia będą odbywały się także w soboty.
20 tys. żołnierzy, jednak liczba ta będzie Jak dodał minister Błaszczak, w trakcie
się sukcesywnie zwiększać. Wszystko szkolenia będą wykorzystywane także
przez duże zainteresowanie formacją metody e-learningowe na przykład pod-
wśród społeczeństwa. Szacuje się, że czas nauki regulaminu wojskowego.
w następnych latach liczebność piątego
rodzaju Sił Zbrojnych RP przekroczy Wzmocnienie armii
30 tys. wojskowych.
Zwiększenie liczebności Wojska Pol-
Uproszczenie zasad
skiego to jeden z priorytetów MON,
Chęć wstąpienia do wojska to jedno.
Niezbędne jest jednak także przejście podobnie jak sukcesywne uzbrajanie
ścieżki rekrutacyjnej. Do tej pory była
ona jednak pełna zawiłości i skompliko- armii w sprzęt. Bardzo prawdopodobne,
wanych procedur, które tylko zniechęcały
do podjęcia inicjatywy. Teraz z reformą że już niedługo rozstrzygnie się sprawa
systemu wyszedł resort obrony narodo-
wej. W ubiegłym tygodniu szef MON pozyskania od Szwecji dwóch używanych
Mariusz Błaszczak poinformował o uła-
CZTERY RAZY twieniu formalności i  wprowadzeniu okrętów podwodnych typu Söderman-
KRÓCEJ nowych możliwości dla aplikujących. Od
teraz kandydat będzie mógł składać do- land w ramach rozwiązania pomostowego
Do tej pory wszystkie kumenty elektronicznie za pośrednictwem
formalności związane platformy e-PUAP, a także poprzez nowy, przed realizacją programu operacyjnego
z rekrutacją do wojska, resortowy portal rekrutacji – zostanzol-
w tym szkolenie przygoto- nierzem.pl. To szczególnie ważne w ob- o kryptonimie „Orka”, w którym plano-
wawcze, trwały średnio liczu trwającej pandemii koronawirusa.
190 dni. Nowe rozwiązania Kolejnym ułatwieniem dla ochotników wo Polska ma zakupić dwie nowe jed-
skracają ten okres do będą Wojskowe Centra Rekrutacji, gdzie
maksymalnie 50 dni. wszelkie niezbędne formalności będzie nostki podwodne. Z  kolei pod koniec
można załatwić znacznie szybciej. Jed-
W WOT służy ponad 20 tys. nym z czynników zniechęcających do sierpnia na wyposażenie 17. Wielkopol-
żołnierzy, jednak liczba służby był również zbyt długi termin,
ta będzie się sukcesywnie jaki upływał pomiędzy złożeniem wnio- skiej Brygady Zmechanizowanej z Mię-
zwiększać. Wszystko przez sku a ukończeniem szkolenia i złożeniem
duże zainteresowanie przysięgi wojskowej. Do tej pory kilka- dzyrzecza trafiły dwa zestawy przeciw-
formacją wśród dziesiąt procent potencjalnych kandy-
społeczeństwa. datów rezygnowało z ubiegania się o służbę lotnicze „Poprad”. W  najbliższych
w Wojsku Polskim właśnie ze względu
na długotrwałe i skomplikowane proce- tygodniach jednostka pozyska siedem
dury. Teraz ma się to zmienić. „Rozmowa
kwalifikacyjna, badanie lekarskie i roz- kolejnych zestawów. Łącznie do końca
mowa z psychologiem także zostaną
przyśpieszone i potrwają maksymalnie bieżącego roku SZ RP wzbogacą się
jeden lub dwa dni” – zapewnił minister
Błaszczak. „To zmiana podejścia i zmiana o  24  sztuki tego sprzętu. Samobieżne

przeciwlotnicze zestawy rakietowe „Po-

prad” przeznaczone są do zwalczania

śmigłowców, samolotów i dronów. Mogą

razić cele znajdujące się w odległości

5,5 km i  na pułapie 3,5 tys. metrów.

Korzystają z samonaprowadzających się

pocisków Grom, wystrzeliwanych z czte-

rech wyrzutni. W  sumie każdy pojazd

zabiera na pokład osiem rakiet.

Warto podkreślić, że również w sierpniu

podniesiono biało-czerwoną banderę na

holowniku H-2 „Mieszko”. To trzecia

z sześciu tego typu jednostek, budowa-

nych dla Marynarki Wojennej RP. Holownik

„Mieszko” pełni służbę w gdyńskiej

3. Flotylli Okrętów. Holowniki są prze-

znaczone m.in. do zabezpieczenia bojo-

wego oraz wsparcia logistycznego na

morzu i w portach. GP

9 WRZEŚNIA 2020 71

Ryszard
Kapuściński

PREZES KLUBÓW „GP”

Uczciliśmy rocznicę
powstania Solidarności

W 40. rocznicę powstania NSZZ „Solidarność” Przedstawiciele klubu „GP” Gdańsk II złożyli kwiaty z okazji 40-lecia Solidarności. FOT. KLUBY „GP”

i podpisania Porozumień Sierpniowych w Polsce utworzonego z buntu przeciw PRL-owskim działaniom wobec Polaków.
Po odprawionym nabożeństwie zabrał głos konsul Mateusz Gmura,
i na świecie zorganizowano uroczystości który odczytał listy skierowane do Polonii: od konsula generalnego RP
w Nowym Jorku Adriana Kubickiego oraz Jana Dziedziczaka – sekre-
Wupamiętniające to historyczne wydarzenie. tarza stanu w Kancelarii Prezesa RM, pełnomocnika rządu ds. Polonii
40. rocznicę powstania Niezależnego Samorządnego i Polaków za granicą. W imieniu organizatorów uroczystości zabrał głos
Związku Zawodowego „Solidarność”, pierwszej w kra- Tadeusz Antoniak p.o. komendanta naczelnego SWAP oraz przewod-
jach bloku sowieckiego niezależnej od władzy, legalnej niczący Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego. Przeczytał list przesłany od
organizacji związkowej, i podpisania Porozumień marszałka seniora Sejmu RP, Antoniego Macierewicza. W swoim imieniu
Sierpniowych, w Polsce i na świecie zorganizowano podsumował: »(…) 40. rocznica porozumień sierpniowych, 81. rocznica
uroczystości upamiętniające to historyczne wydarzenie. We wszystkich wybuchu II wojny światowej oraz 100. rocznica Cudu nad Wisłą, 76.
uroczystościach uczestniczyli członkowie klubów „Gazety Polskiej”. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego i 610. rocznica bitwy pod
Grunwaldem spinają się w jedno hasło – Niepodległość, która ma jeden
Polonia ze wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych Ameryki kształt i nie jest nam dana raz na zawsze«. Po odśpiewaniu »Boże coś
uczciła 81. rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz 40. rocznicę Polskę« zgromadzeni w kościele goście i uczestnicy obchodów udali się
utworzenia NSZZ „Solidarność”. Obchody odbyły się z inicjatywy pod monument polskich żołnierzy walczących w II wojnie światowej.
Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego, klubów „GP” ze Wschodniego Wy- Na uwagę zasługuje bardzo skromna forma pomnika, który jest umiej-
brzeża USA oraz Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce. scowiony nieopodal wejścia do kościoła. Historia powstania monumentu
Małgorzata Bojko tak opisuje to wydarzenie: „Główne uroczystości jest ściśle związana z wiernymi z parafii św. Kazimierza, skąd 1732
miały miejsce 30 sierpnia br. w kościele pod wezwaniem św. Kazimierza młodych mężczyzn walczyło w polskich jednostkach na różnych frontach
w Newarku – NJ. Uroczystą mszę św. odprawił proboszcz parafii ks. dr II wojny światowej. Sześćdziesięciu dwóch z nich poległo na froncie
Andrzej Ostaszewski przy koncelebrze czterech kapłanów. Na początku i to właśnie tym żołnierzom dedykowany jest pomnik. Wieńce i kwiaty
mszy św. ks. Ostaszewski przywitał przybyłych gości: Mateusza Gmurę pod monumentem złożyli: konsul Mateusz Gmura, przedstawiciele
– konsula RP w Nowym Jorku, Bogdana Chmielewskiego – dyrektora SWAP, byli członkowie »Solidarności«, przedstawiciele Centrali Polskich
wykonawczego Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej, Ry- Szkół Dokształcających w Ameryce, Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego
szarda Bąka i Franciszka Piwowarczyka – przedstawicieli Rady Dyrek- i klubów »GP« oraz reprezentacja harcerzy. Mając na względzie panujące
torów PSFUK oraz przybyłych byłych członków i działaczy NSZZ obostrzenia związane z pandemią, na uroczystości przybyły jedynie
»Solidarność« represjonowanych w PRL, a obecnie mieszkających delegacje, między innymi reprezentanci poszczególnych okręgów SWAP
w Stanach Zjednoczonych. Kierując do zgromadzonych słowo wstępne, oraz delegacje: Korpusu Pomocniczego Pań działająca przy SWAP,
powiedział: (…) Nie można oderwać Polski i Polaków od Boga i wiary. Związku Harcerstwa Polskiego, Reduty Dobrego Imienia, Polska Liga
Dowodem na to jesteśmy my wszyscy, którzy dzisiaj tu przybyliśmy przeciw Zniesławieniom w USA, grupa członków klubów »GP« (Boston,
i pamiętamy. Człowiek bez Boga nie istnieje, jak mówił do nas nasz New Jersey, Filadelfia, Connecticut), przedstawiciele Rodzin Radia
rodak Jan Paweł II. W swojej homilii rozszerzył myśl, którą rozpoczął Maryja i Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego. Głównym sponsorem ob-
mszę św., powiedział, że Polska i Polacy muszą zachować wartości chodów była Polsko-Słowiańska Federalna Unia Kredytowa”.
chrześcijańskie, bo tylko wtedy są wolni. Słowa: Bóg, Honor i Ojczyzna
są gwarantem utrzymania jedności w naszym narodzie. Polacy obecnie
stają przed wyzwaniem obrony dziedzictwa tych słów. Próby oderwania
Polski od chrześcijaństwa są realnym zagrożeniem, ale to się nie powie-
dzie. Przypomniał ofiarną walkę polskich żołnierzy z oprawcą niemiec-
kim, a potem sowieckim w 1939 roku. Odniósł się do ruchu Solidarności,

72 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

podejmowali walkę z systemem komunistycznym. Mieszkało w Tychach

również wielu tyszan i katolików z dziada pradziada. Jeszcze przed

powstaniem NSZZ „Solidarność” i wizytą Jana Pawła II Polsce,

w kwietniu 1979 roku w Tychach doszło do spontanicznej obrony Ka-

miennego Krzyża, który komuniści chcieli obalić przed pierwszomajo-

wymi uroczystościami. Reakcja tyszan przeszła wtedy najśmielsze

oczekiwania. Setki ludzi zebrało się, aby bronić Krzyża, ludzie kładli

się pod kołami ciężkiego sprzętu. Komuniści zdążyli Krzyż poważnie

uszkodzić, jednak wobec tak gwałtownego protestu nie mogli go wywieźć

i w końcu musieli go naprędce naprawić. Tyszanie przez kilka dni i nocy

pilnowali Kamiennego Krzyża. W późniejszym okresie nie udało się

również złamać ludzi Solidarności. Pomimo represji i poważnych wy-

roków więzienia działała w Tychach podziemna Solidarność. Przeciwko

jej ludziom zintensyfikowane działania prowadziła SB. W wielu przy-

padkach działacze ci zostali zmuszeni do emigracji, otrzymując paszport

w jedną stronę, wobec innych zastosowano karę wieloletniego więzienia.

Po latach część z tych osób trafiła do tyskiego klubu „GP”.

Klub „GP” Myśli Patriotycznej w Suwałkach brał aktywny udział

w uroczystych obchodach powstania NSZZ „Solidarność”. Najpierw

W Polanowie (Zachodniopomorskie) członkowie koszalińskiego klubu miała miejsce msza św. w konkatedrze św. Aleksandra, z udziałem klu-
„GP” uczestniczyli w uroczystościach 40. rocznicy powstania NSZZ
„Solidarność”. Po koncelebrowanej mszy św. wysłuchano wspomnień bowiczów w poczcie sztandarowym Solidarności Oddziału w Suwałkach
o przebiegu historycznych wydarzeń, jakie miały miejsce w tym czasie
w Koszalinie i w innych miejscach regionu, o determinacji jego uczest- z wizerunkiem bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Po mszy św. i przemarszu
ników i reakcji reżimu na sprzeciw mieszkańców. Następnie odbył się
koncert Pawła Piekarczyka, którego piosenki były świadectwem uczest- pod Dąb Wolności – miejsce spotkań opozycji w okresie PRL – odbyły
ników tamtych zdarzeń, otwierających drogę do pokonania komunizmu
w innych krajach Europy. Świadectwa i słowa liturgii złożyły się na się dalsze uroczystości, składanie kwiatów i zapalenie biało-czerwonych
jedno wspólne wspomnienie o tamtych czasach.
zniczy z napisem „Bóg Honor Ojczyzna klub »Gazety Polskiej« – Myśli
Klub „GP” w Tychach zorganizował uroczystość pod Skrzydłami
Niepodległości, które znajdują się bezpośrednio przy wejściu do Parku Patriotycznej w Suwałkach – Strefa Wolnego Słowa”.
Miejskiego Solidarności w Tychach. Uroczystość, którą poprowadziła
Anna Syrek, rozpoczęto od odśpiewania hymnu. Następnie delegacja Przedstawiciele klubu „GP” Gdańsk II z przewodniczącą Małgorzatą
klubu złożyła kwiaty pod Skrzydłami Niepodległości. Klub „GP” w Ty-
chach w swoich szeregach ma wielu uczestników wydarzeń sprzed Odyniec złożyli kwiaty w  40. rocznicę powstania NSZZ
40 lat. Kombatanci Solidarności są w środowisku aktywną grupą, na
którą zawsze można liczyć przy ważnych dla Polski wydarzeniach. To „Solidarność”.
właśnie kombatanci zabrali głos, wspominając czasy sprzed 40 lat, kiedy
tworzono Solidarność w zakładach pracy w Tychach i na Śląsku, a roz- W Oslo członkowie klubu „GP” wraz ze Stowarzyszeniem Pola-
mowy i wspominki trwały jeszcze długo po zakończeniu uroczystości.
Nie wszyscy mogli wziąć udział w zorganizowanej przez klub uroczy- ków w Oslo, Fundacją Zagierskich oraz Polonią uczcili 40-lecie
stości, jednak należy o nich wspomnieć. Działaczami, którzy tworzyli
na terenie Tychów i na Śląsku Solidarność, a w późniejszym okresie Solidarności. GP
przeszli do podziemia i prowadzili antykomunistyczną działalność
w stanie wojennym, są: Andrzej Służalec, Wojciech Jabłoński, Kazimierz klubZAoPRwOSeZENIA
Biskupek, Roman Ptasiński, Tadeusz Smagacz, Franek Noras, Mirek
Kańtor, Józef Lisiecki, Ignacy Stawarz, śp. Władysław Szopa. Należy Krośniewice – powstał 474. klub „GP”, przewodniczącą
wspomnieć również o tyszanach tworzących Solidarność, którzy odeszli została Bożena Wiśniewska, tel. 509 295 015, e-mail:
do domu Ojca: śp. Janusz Reidych, śp. Jerzy Tacik, śp. dr Antoni Górka, [email protected]
śp. Maria Jeziorna. Tychy, podobnie jak Nowa Huta, miały być w PRL
miastem socjalizmu, a ich rola miała ograniczać się do tzw. sypialni Brzozów – msza św. w intencji ofiar tragedii smoleńskiej,
Katowic. Miasto to było zatem bardzo trudnym obszarem dla działal- 10 września, g. 18, brzozowska Bazylika Mniejsza. Po mszy
ności antykomunistycznej. Pomimo to znaleźli się liczni działacze, którzy św. przejście pod Tablicę Smoleńską i zapalenie zniczy upa-
miętniających ofiary poległe pod Smoleńskiem.

Kontakt dla osób, które chcą założyć klub „GP”

Tomasz Sakiewicz Ewa Wójcik

REDAKTOR NACZELNY „GP” BIURO KLUBÓW „GP”
e-mail: [email protected]
ul. Bracka 15, I piętro
Ryszard Kapuściński 31-005 Kraków
e-mail: [email protected]
PREZES KLUBÓW „GP” tel. (12) 422 03 08, 505 038 217
e-mail: ryszard.kapuściń[email protected]

WIĘCEJ INFORMACJI NA WWW.KLUBYGP.PL

KRYMINALNI { MAŁŻEŃSKIE PORACHUNKI }

Grzegorz
Broński

ZABÓJCA BITY PRZEZ ŻONĘ

Ponad 30 ciosów!

Piotr B. twierdził, że żona (trenująca sztuki walki) biła go, gdy puszczały jej nerwy. Tamtej nocy to jednak

on wpadł w furię – zadał kobiecie kilkanaście ciosów tłuczkiem do mięsa, wiele razy dźgnął nożem.

Po mordzie sam zgłosił się na policję.
W czesnym popołudniem
26 lipca 2018 roku do ko- Inna zbrodnia tur, wręcz rękoczynów. Ich relacje nie
mendy w Grudziądzu zgłosił przypominały jednak stereotypu o prze-
się 44-letni Piotr B. Był TWAGKRŻUEDZIĄDZU mocy domowej. Bo to mężczyzna bywał
wyraźnie zdenerwowany, pokrzywdzony. Podczas jednej z rozpraw
a po chwili zdradził, dlaczego. Policjan- 1dzożŚoidbzgpcoWswrrhoonzduoszięył5addato,brwannd-aozdiłiknlkaw.oaeisaetPdikj2pmneeaaznois0ijzjnidtąpwaa1aęorcnj8cnnbuwzayjuynżeerłocejKroznlsjpan9kiaerriżoęukzaścra1.nwcyiwój7oaisMąw.oszcmGlbónyatlwriciotooeshucfrknndodsiŚyokzmec.żr.reii,ącune,amdtkzbnzt.yaeóujłbriył była teściowa opowiadała, że miał wiel-
tom powiedział, że kilka godzin wcze- kiego siniaka pod okiem. „Dostał wazo-
śniej... zamordował żonę! Ciało ofiary nem od Ireny” – stwierdziła.
miało nadal leżeć w ich mieszkaniu. Pod
podany adres natychmiast pojechali Kobieta miała przewagę fizyczną nad
mundurowi, aby sprawdzić, czy mówił mężem, bo w przeszłości trenowała sztuki
prawdę. Gdy weszli do środka, zobaczyli walki, głównie taekwondo. I w sytuacjach
przerażający widok. Znaleźli zwłoki Ireny konfliktowych rzekomo nie wahała się
B., ich wygląd nie pozostawiał wątpli- korzystać ze zdobytych umiejętności.
wości – kobieta została przez oprawcę Natomiast Piotr B. uchodził za człowieka
wręcz zmasakrowana. „Pokrzywdzona spokojnego, nawet flegmatycznego.
miała rany tłuczone okolicy głowy, rany „W każdym środowisku, sąsiedzkim,
cięte i kłute okolic karku i barku oraz zawodowym, rodzinnym, postrzegany
był jako osoba grzeczna” – podkreślał
ranę ciętą lewej dłoni” – powiedziała adwokat Maciej Przybył.

„Gazecie Pomorskiej” Magdalena Cho- skakujące fakty. Sporo tłumaczące, jak W małżeństwie Ireny i Piotra było sporo
emocji, także z powodu regularnie zaży-
dyna, zastępca prokuratora rejonowego doszło do najgorszego. wanych dopalaczy. W ostatnich tygodniach
działo się u nich szczególnie źle. Powód?
w Grudziądzu. Pierwsze małżeństwo Piotra B. rozpadło Tłumaczył to w sądzie obrońca Piotra B.
(cytat za PAP): „Eskalacja agresji nastą-
Na miejscu tragedii zabezpieczono nie się, gdy żona wyjechała do pracy poza gra- piła (…), kiedy to pokrzywdzona złożyła
zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa
tylko liczne ślady, lecz także narzędzia, nicami Polski. Rozwiedli się. Mimo to męż- zgwałcenia przez Piotra B., co było praw-
dopodobnie jej urojeniem. Pokrzywdzona
którymi sprawca się posłużył, dokonując czyzna utrzymywał dobre relacje z byłą te- mogła w tej sytuacji wydawać się oskar-
żonemu osobą nieprzewidywalną i miał
zabójstwa: tłuczek do mięsa z metalowym ściową, która stała się bardzo ważnym uzasadnione przekonanie, że może dojść
z jej strony do kolejnego ataku. Tym bar-
okuciem oraz dwa kuchenne noże. Wszyst- świadkiem podczas późniejszego procesu. dziej że pokrzywdzona wprost groziła
oskarżonemu, że za ten urojony gwałt się
ko z plamami krwi ofiary. Przez pewien czas Piotr B. żył samotnie, na nim zemści”.

Podczas przesłuchania Piotr B. usłyszał ale w końcu poznał Irenę, nieco od niego

zarzut zamordowania żony i od razu młodszą. Wzięli ślub, zamieszkali razem

przyznał się zabójstwa. Sytuacja więc i... Dość szybko stali się doskonale znani

była dość klarowna z punktu widzenia miejscowym policjantom, którzy często

prokuratury – dowody winy bezsporne, musieli interweniować w ich mieszkaniu

podejrzany potwierdzający, że zabił... przy ulicy Chełmińskiego. Pomiędzy

W trakcie śledztwa odkryto jednak za- małżonkami dochodziło bowiem do awan-

74 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

Tysiące zabójców

ARTYKUŁ 148 PAR. 1

ZWwpWspŁzrKk4goizząęaśodoz5zaercdzdebzakói4njaeeyrdłrniknanwzezistnidenauauozeazinjtjłcceo,kkaehidhsmaonaoptzsbrkanopi4anpzanyeobekortma4rgpóaoynądoji.ne1rys,łitgS1c7nte.hzrwic0łeouu1niocscpż4tzizaaęebyleud8eryssrzgbezitwsoępboaczarcnynatroyo.adocwc1hsnhóiią.b.

Cokolwiek jednak się działo wcze-

śniej, w żaden sposób nie usprawie-

dliwia tego, co Piotr B. zrobił tamtej

nocy. 26 lipca, podczas kolejnej awan-

tury, która przeciągnęła się do trzeciej

nad ranem, poczekał, aż żona odwróci

się do niego plecami, i zaatakował.

Tłuczkiem zadał – jak wyliczono pod-

czas sekcji zwłok – 15 uderzeń, a no-

żami ugodził ofiarę kilkanaście razy.

Irena B. nie miała żadnych szans.

Proces Piotra B. przed Sądem Okrę-

gowym w Toruniu mógł mieć tylko

jeden finał – uznanie go za winnego

zabójstwa. Jedyną wątpliwość budził

wymiar kary. O to de facto podczas

rozpraw toczył się spór pomiędzy

prokuratorem i obrońcą. W mowie

końcowej pierwszy zażądał ćwierć

Podczas kolejnej Okazał skruchę wieku więzienia, drugi chciał znacznie
awantury, która
przeciągnęła się KI SAPRRAA„WSŁIEUDSZLINWAA” łagodniejszej kary. Natomiast Piotr B.
do trzeciej nad ranem,
Piotr B. poczekał, Wswipąstziszrzdbaępuazaezcmzrpczzysiahtoeatzpewoendrrsrnjwąizkaaiaaenrdwaendsoegndnikilścłeiaiil:rwylaeui”usnł.„a.,bicPiCę”uAhyż.zęłidewol,yWieotnknyarcjwarsaeymworkdidaknBanayeyuzonb.1,dcutaI5jzuoeIcełmżhkesnilśatnayaanzstw„giłteaasrałjndeusleasąuągsjcnzodijeinka w ostatnim słowie wyraził skruchę.
aż żona odwróci się
do niego plecami, „Wtedy bałem się, ale dziś oddałbym
i zaatakował.
życie za moją żonę” – stwierdził.

W styczniu został skazany na 15 lat

pozbawienia wolności z zastrzeżeniem,

że o warunkowe przedterminowe

zwolnienie będzie się mógł ubiegać

po odsiedzeniu 12 lat. To orzeczenie

zostało zaskarżone przez obie strony,

ale Sąd Apelacyjny w Gdańsku utrzy-

mał je w mocy. GP

RYSOWAŁ FILIPBĄK.PL

9 WRZEŚNIA 2020 75

KULTURA { ŻENADA NA DESKACH TEATRU POWSZECHNEGO W WARSZAWIE }

KULTURA SIĘGNĘŁA BRUKU

Intelektualny bełkot i manifest artystyczny zamknięty w haśle „Siusiamy na kodeksy”. Do tego żenująco
niski poziom artystyczny niegodny jakiejkolwiek, nawet najmniej wymagającej publiczności. Nazywające
się feministkami artystki z grupy Teraz Poliż wystawiły gościnnie na deskach Teatru Powszechnego
w Warszawie „Apetyty w dzień egzekucji”. Za pieniądze m.in. z warszawskiego ratusza.

NIEKULTURALNI ARTYŚCI I KPINA Z INSTYTUCJI TEATRU

Sylwia w opisie artystek. W przełożeniu na ich człowiekiem”. Manifest artystyczny za- FOT. TWIN PICS STUDIO
Krasnodębska spektakl jednak mamy do czynienia z nie- mknęły w haśle: „Siusiamy na kodeksy”.
celną próbą wykorzystania historii Edypa Do tego zaprezentowały żenująco niski
SZEF DZIAŁU KULTURA do postawienia fundamentalnych pytań poziom artystyczny, nie potrafiąc iść za
o prawa człowieka albo szerzej prawa, swoim bohaterem i kpiąc z powagi spraw,
T eraz Poliż opisany jest na stronie którymi rządzi się świat. Próba wplecenia których dotykały. Byliśmy na pierwszym
Teatru Powszechnego jako pierw- w opowieść zaczerpniętą z „Człowieka popremierowym spektaklu. Nikłe brawa
szy profesjonalny teatr kobiecy. i gwiazd” żywotu autorki Anny Świrsz- publiczności zakończyły się, zanim artystki
Tymczasem „Apetyt w dzień eg- czyńskiej jest jeszcze większą klęską. zeszły ze sceny...
zekucji” w reżyserii Barbary Wi- Jedyna prawda, która bije ze sceny, może
śniewskiej, na podstawie tekstu „Człowiek dotyczyć fragmentów, w których aktorki Spektakl jest elementem całorocznego
i gwiazdy” Anny Świrszczyńskiej, pokazuje recytują swoje wnioski o dotacje do róż- programu artystycznego realizowanego
dobitnie, że nie ma w tym projekcie ani nych urzędów, powtarzając, że chcą reali- przez Grupę Artystyczną Teraz Poliż pt.
szacunku do kobiet, ani tym bardziej te- zować cele literackie. Szkoda, że nie były „Córy warszawskie. kobiety robią drama-
atralnego profesjonalizmu. „To pogrążona w stanie zaprezentować realizacji tak ty”. Jak dowiedziała się „Gazeta Polska”,
w absurdzie opowieść o sądach, osądach, istotnego w założeniu celu. Intelektualny miasto stołeczne Warszawa dofinansowało
systemie kar i nagród, ale też odpowie- bełkot ograniczyły do myśli: „Vivat siedem program kwotą 125 tys. zł. Artystki zdo-
dzialności, której brak staje się bezpośrednią grzechów głównych!”. Feminizm sprowa- były dotację głosami komisji konkursowej
przyczyną powstania tyranii” – czytamy dziły do hasła: „Nie chcę być samicą, lecz „Warszawskie kalendarium kultury” pod
kierownictwem Artura Jóźwika. „Komisja

76 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

doceniła konsekwencję, różnorodność SZKODA CZASU »Jesus Rocks« odnosi się do rewolucyjnego
i oryginalność działań artystycznych Grupy potencjału postaci Jezusa, który pojawia
oraz jej wieloletnie doświadczenie” – po- „Apetyt w dzień egzekucji” się w jednej z naszych piosenek. Jedno-
informował nas stołeczny ratusz. Wydział w reżyserii Barbary cześnie chciałybyśmy podkreślić, że nie
prasowy urzędu kierowanego przez Rafała Wiśniewskiej pokazuje tłumaczymy jeden do jednego symboli
Trzaskowskiego poinformował „GP”, że dobitnie, że nie ma w tym teatralnych – takie znaki z reguły są wie-
grupa Teraz Poliż w 2019 roku otrzymała projekcie ani szacunku do loznaczne, teatr ma to do siebie, że każdy
kobiet, ani tym bardziej odbiera spektakl na żywo i w indywidualny
Spektakl „Apetyt w dzień teatralnego sposób, ilu widzów, tyle interpretacji, nie
egzekucji” stawia wiele profesjonalizmu. ma jednej obowiązującej” – tłumaczą
pytań, na które aktorki aktorki. Kobiety podkreślają też wdzięcz-
nie potrafią swoją sztuką dotacje w wysokości 50 tys. zł, a w tym ność dla Teatru Powszechnego za przyjęcie
odpowiedzieć. roku dodatkowo w konkursach dotacyj- ich na swoją scenę.
nych 90 tys. zł w ramach programu „Nowe
dzieła i wydarzenia”, oraz 30 tys. zł na Teatr Powszechny wsławił się ostatnimi
program „Współczesna tożsamość War- laty spektaklami bluźnierczymi. Przeciwko
szawy w kulturze i sztuce”. artystom składane były zawiadomienia
do prokuratury o obrazę uczuć religijnych.
W spektaklu „Apetyt...” wystąpili Dorota To tu odbyła się premiera „Klątwy” w reż.
Glac, Marta Jlowska, Natasza Aleksan- Olivera Frljicia, podczas której powieszono
drowitch i Krzysztof Sokół. „Gazecie figurę św. Jana Pawła II; „Diabły” w reż.
Polskiej” udało się dotrzeć do aktorów. Agnieszki Błońskiej, w których aktorki
Jedno z naszych pytań dotyczyło symboliki onanizowały się krzyżami; i „Neron”
religijnej, która pojawiła się na scenie. w reż. Wiktora Rubina, w którym to spek-
Artystki śpiewały m.in. o tym, że Maryja taklu zachęcano publiczność na tydzień
jest Bogiem czarnym, zestawiając Ją przed Świętem Wielkiej Nocy do zabawy
z Ozyrysem, o którym chwilę wcześniej w ukrzyżowanie. – Tym, co nas przede
mówiły, że jest „bez fiuta”. Jedna z aktorek wszystkim łączy z tą wyjątkową sceną na
miała na pasku znak krzyża i napis Jesus. mapie warszawskich teatrów, jest – oprócz
Zapytaliśmy, dlaczego. „Skórzany pas pasji i miłości do teatru – idea „feminizm
nabijany nitami składającymi się w napis nie faszyzm” oraz motto zaczerpnięte
z tekstu Zygmunta Hübnera, patrona tej
sceny: „Teatr, który się wtrąca” – mówią
na temat Teatru Powszechnego artystki
z Teraz Poliż. – Na decyzję o gościnnych
pokazach wpływ miał przede wszystkim
dotychczasowy dorobek teatru Teraz Poliż,
nie tylko spektakle, lecz także liczne
koncerty, warsztaty, dyskusje i czytania
– uzasadnia w rozmowie z „Gazetą Pol-
ską” rzecznik Teatru Powszechnego Ma-
teusz Węgrzyn.

Spektakl „Apetyt w dzień egzekucji”
stawia wiele pytań, na które aktorki nie
potrafią swoją sztuką odpowiedzieć. Jednym
z nich jest: czy istnieją takie wagi, którymi
można ważyć człowieczeństwo? Instytu-
cjom finansującym takie projekty i teatrom,
które zapraszają Teraz Poliż polecamy
zastanowić się najpierw nad tym, czy ar-
tysta może upaść niżej, niż zrobiły to
wspomniane artystki, i co jeszcze udźwignie
zmęczona tanimi prowokacjami scena
Teatru Powszechnego w Warszawie. GP

9 WRZEŚNIA 2020 77

ZACISZE KSIĄŻKA { THRILLER }
MELOMANA

Tajemnicza wyspa Marcin

Wolski

poleca

„SEKRETNE ŻYCIE PISARZY”

Guillaume Musso

ZE SMYCZKIEM I GITARĄ PALBATROS, WARSZAWA 2020 wodzenia porzuca bycie celebrytą, przestaje
odobno gdy wziętemu pisarzowi tworzyć, zrywa kontakt ze światem i za-
Metallica brakuje świeżych tematów, pozo- szywa się na małej francuskiej wysepce,
S&M2 staje mu pisanie o warsztacie rzadko odwiedzanej przez turystów. Dla-
pisarza. Przypadek ten trafił Ste- czego – nie wie nikt. Mija 20 lat, a stan ten
Universal vena Kinga, a teraz dopadł
Guillaume’a Musso, popularnego autora wciąż trwa. Jednak samotniczy tryb życia
Po co nagrywać drugi raz tę samą płytę? bestsellerów z pogranicza romansu i sen- Nathana udaje się naruszyć zarówno mło-
– trudno nie uciec od tego pytania, trzymając sacji. Jednak wcale nie oznacza to, że demu pisarzowi Raphaelowi, który specjalnie
w ręku najnowszy album Metalliki „S&M2”. „Sekretne życie pisarzy” jest powieścią zatrudnia się w miejscowej księgarence,
Połączenie ciężkiej muzyki gitarowej z orkiestrą słabą. Przeciwnie – precy-
symfoniczną to pomysł już dość mocno zyjnie skonstruowana fa- aby zbliżyć się do Fowlesa,
wyeksploatowany, a Metallica zrealizowała buła, realia – zarówno jak i równie młodej dzien-
podobny projekt 21 lat temu. W dyskografii nikarce Mathildzie. O ile
zespołu w ostatnich latach nie wydarzyło się
też nic szczególnie wartego uwagi, dlatego związane z warsztatem jednak Raphaelowi przy-
punktem kulminacyjnym znowu są nieśmiertel- pisarskim, jak i życiem w świeca poszukiwanie recepty
ne utwory powstałe w latach 80. Dla oddanych śródziemnomorskim kli- na zostanie uznanym twórcą,
fanów Metalliki podobne dylematy nie mają macie – dowodzą utrzy- o tyle Mathilda z ogromną
jednak znaczenia, co zresztą słychać w reakcji mującej się formy. Brak pasją próbuje zgłębić tajem-
publiczności, do znudzenia śpiewającej bowiem tego charaktery- nice, które legły u podstaw
z Jamesem Hetfieldem „Nothing Else Matters”. stycznego dla łączenia zerwania kontaktów Nathana

CHOPIN NA NOWO wątków sensacyjnych i ze światem. Prawie równo-
romantycznych stopnio- cześnie z ich przybyciem,
Natalia Kukulska, Sinfonia Varsovia wego narastania uczucia na wyspie zostaje znalezione
CZUŁE STRUNY przeważnie między ludźmi ciało okrutnie zmasakro-
dojrzałymi, nierzadko wy- wanej kobiety, a policja
Agora palonymi. Tu dominujący jest wątek sen- zamyka połączenie z lądem stałym. Nikt
sacyjny, a z uczuć przeważają nienawiść i nie może tu przybyć ani stąd uciec. A to
Przełożenie muzyki Chopina na współczesny
język, zaśpiewanie mazurków i polonezów przy chęć zemsty. Punkt życia jest fascynujący dopiero zawiązanie pełnej dramatycznych
dźwiękach orkiestry symfonicznej wydaje się
co najmniej ryzykowne. A jednak udało się – oto pisarz Nathan Fowles u szczytu po- zaskoczeń fabuły... GP
i płyta Natalii Kukulskiej, której towarzyszą
muzycy Sinfonii Varsovii, dostarcza zarówno MIX
przyjemności, jak i wielu zaskoczeń. Za
aranżację utworów odpowiadają wybitni Kulturalny
specjaliści, m.in. Jan Smoczyński, Krzysztof
Herdzin, Adam Sztaba i Nikola Kołodziejczyk. czekaj pożegnaj
Bywa podniośle, jak choćby w tytułowych
„Czułych strunach” do dźwięków Poloneza NA ZŁOTEGO LWA TYTUŁ AGATHY CHRISTIE
As-dur, ale i niezwykle przejmująco, gdy
Kukulska rozpoczyna Preludium c-moll 12.09 poznamy laureata Złotego Lwa na We Francji znika z półek jedna
słowami „Zepsuł nam się świat…” 77. Festiwalu Filmowym w Wenecji. z najpopularniejszych książek Agathy
Wśród nominowanych – film Małgorzaty Christie. Teraz zamiast „Dziesięciu
Przygotował Szumowskiej i Michała Englerta „Śniegu małych Murzynków” będzie nosiła
już nigdy nie będzie”. To też polski tytuł „Było ich dziesięciu”. To decyzja
Marek kandydat do Oscara. Jamesa Pricharda, prawnuka pisarki.

Kalinowski 78 9 WRZEŚNIA 2020 wwprwe.npurmeneurmatear.aGtaaz.sewtasPmoelsdkia.pl

FILM { WEHIKUŁ CZASU W CYRKU } GAZETA
POLSKA

Kino w maseczce sjanami. Tak jest i tu. Nolan nie oszczędza

„TENET” środków, by przenieść widza w przyszłość

SCIENCE-FICTION z elementami przeszłości i na odwrót.

REŻ. CHRISTOPHER NOLAN Trudno to zrozumieć i nadążyć za fabułą.

KANADA–USA–WLK. BRYTANIA Nie pomagają w tym ani superefekty, ani

WSylwia Krasnodębska rysunki markerami na tablicy (tak, są
olałeś umrzeć, niż
wydać kolegów” – i takie rzeczy w tym filmie). Jedyne, co
jak my to lubimy!
Słowa te usłyszał rozumiemy, to widok aktorów w masecz-
mężczyzna, który
brał udział w unieszkodliwieniu kach. Co ciekawe, bohaterowie, którzy
terrorystów. A to, jak bohatersko
się zachował, doprowadzi go do cofają się w przeszłość, muszą mieć
misji, których kino akcji widziało
na pęczki. Ratowanie świata podłączony tlen. I tak oto Christopher
przed zagrożeniem bardziej wy-
jątkowym od poprzednich. Nolan serwuje nam film z aktorami

Tym razem sadystyczny handlarz w maseczkach w dobie koronawirusa.
bronią posługuje się amunicją,
która przekracza realny czas. Przez totalny przypadek oczywiście.
A szturmowe grupy superzabój-
ców bawią się wehikułem czasu A jedyne, co pozostaje widzowi, to
jak bierkami. Aby nie utracić
dramaturgii na rzecz spektakular- patrzeć, jak wygląda film za dwieście
nych strzelanek, w filmie Christophera
Nolana mamy też piękną kobietę walczącą milionów dolarów. GP
o kontakty z synkiem. Poza bohaterami,
FOT. MAT. PRAS., WIKIPEDIA którzy wolą umrzeć niż wydać kolegów, „Tenet” to jak „Mission
lubimy też, jak Amerykanie walczą z Ro- Impossible” z udziałem
Bonda, który ma fantazję
jak bohaterowie „Ocean’s
Twelve”.

kochaj poczuj otwórz się

POLSKI JAZZ HOLLYWOOD W GDYNI NA INNY WYMIAR

Festiwal Polskiego Jazzu miał odbywać Hollywoodzka produkcja „Znajdę cię”, której Narodowa Orkiestra Symfoniczna
się w najpopularniejszych klubach twórcy obsypani są Oscarami, będzie filmem Polskiego Radia w Katowicach przenosi
w Polsce. Publiczność może słuchać otwarcia 12. edycji Festiwalu Niepokorni, się w „Inny Wymiar”. To hasło nowego
koncertów dzięki transmisjom w inter- Niezłomni, Wyklęci. Dramat opowiada historię sezonu artystycznego. Usłyszymy
necie. Program przypomina o silnej miłości Żydówki i Polaka. Festiwal rusza wschodzące gwiazdy europejskiej sceny
pozycji polskiego jazzu na świecie. 24 września. muzycznej.

9 WRZEŚNIA 2020 79

KULTURA { REPORTAŻ }

#METOO – TROCHĘ WYZWOLENIA,

TROCHĘ CENZURY

GUSTAVSSON O GWAŁCICIELU Z AKADEMII SZWEDZKIEJ I PROTEŚCIE ŚRODOWISKA

„Akcja #MeToo, w której wskazywano na przypadki molestowania seksualnego kobiet, wyzwoliła w ofiarach
odwagę, ale jednocześnie doprowadziła do cenzurowania artystów i niebezpieczeństwa rzucania fałszywych
oskarżeń” – stwierdziła szwedzka dziennikarka Matilda voss Gustavsson. Pisarka doprowadziła do trzęsienia
ziemi w Akademii Szwedzkiej i ujawniła potężny seksskandal. O kulisach śledztwa opowiedziała podczas
wideokonferencji Big Book Festival.

Grzegorz wyrok dwóch lat więzienia mimo popeł- tywny skutek: uświadomiła, że mężczyźni FOT. YOUTUBE
Wszołek nionych gwałtów – to kolejny dowód na na eksponowanych stanowiskach, którzy
to, jak szwedzki Kodeks karny jest wyro- dokonują napaści seksualnej, też mogą
M atilda voss Gustavsson do- zumiały dla damskich bandziorów. Reportaż stracić wpływy” – tłumaczyła. Zaproszona
prowadziła swoją książką Gustavsson zapewne by nawet nie powstał, dziennikarka na Big Book Festival do-
do udokumentowania przy- gdyby nie akcja społeczna #MeToo, która strzegła niebezpieczeństwo wytykania
padków gwałtu i molesto- obiegła media społecznościowe w 2017 palcami bez cienia dowodu, co może okazać
wania seksualnego, a w końcu roku. To niewątpliwie zaleta pospolitego się krzywdzącym pomówieniem i w kon-
do skazania dyrektora artystycznego in- ruszenia ofiar przestępstw na tle seksual- sekwencji potencjalny winny jest poddany
teligenckiego klubu Forum, męża znanej nym i osób je wspierających. Najgłośniej- ostracyzmowi w wyniku zemsty. „Widzę
poetki Katariny Frostenson – Jeana Claude szym przestępcą seksualnym okazał się takie tendencje i je krytykuję” – wspo-
Arnaulta. Książka pt. „Klub. Seksskandal boss Hollywood, producent i zdobywca mniała Gustavsson. Niestety, jej wypowiedź
w komitecie noblowskim”, a wcześniej Oscara Harvey Weinstein. „Sprawa We- została przerwana przez prowadzącą
reportaż w szwedzkiej prasie na ten temat, insteina pierwszy raz doprowadziła do rozmowę feministkę Sylwię Chutnik. Nie
stały się granatami wrzuconymi do środo- poniesienia konsekwencji przez sprawcę, poruszono też głośnych oskarżeń wobec
wiska kultury, które było na świeczniku a nie dotknęła oskarżycielek” – podkreśliła inicjatorki #MeToo, włoskiej aktorki Asi
dzięki zasiadaniu w kapitule Komitetu szwedzka dziennikarka w rozmowie z Syl- Argento, która sama miała dopuścić się
Noblowskiego. Relacja 18 pokrzywdzonych wią Chutnik podczas „Big Book Festival molestowania seksualnego i zapłacić ofie-
kobiet doprowadziła do wielkiego skandalu 2020”. rze za milczenie. Zabrakło rzeczowej
– w 2017 roku odwołano przyznanie naj- dyskusji z reportażystką na temat prze-
ważniejszych nagród, a konkurs wznowiono Gustavsson nie podchodzi jednak bez- kroczenia granic: kiedy flirt, spojrzenie
dopiero po roku – jedną ze statuetek zdo- refleksyjnie do #MeToo. „Krytycznie lub głupi żart przekracza dobry obyczaj
była Olga Tokarczuk. Arnault usłyszał oceniałam niektóre aspekty ruchu. Wyco- i staje się poważnym problemem molesto-
fanie niektórych dzieł artystów czy cenzura wania seksualnego. A szkoda, bo to po-
piosenek wykonawców to niebezpieczny ważny problem w codziennym życiu.  
kierunek. Ale ta akcja przyniosła pozy-

80 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

!"#$# % % &'

Pogłoski o skandalu wokół Francuza

dochodziły do Gustavsson 10 lat przed

napisaniem książki. Impulsem do opisania

tej postaci była ujawniona przeszłość

Weinsteina. „To był dla mnie przykład, jak

można o tych sprawach pisać i prowadzić

rzetelne, dziennikarskie śledztwo” – wy-

jawiła słuchaczom „Big Book Festival”.

„Pozycja Arnaulta była mocno uzależniona

od wpływowych osób. Starałam się przed-

stawić go w książce jako zwykłego czło-

wieka: bez wyższego wykształcenia, elek-

tryka. Zawsze jednak był ambitny, sam

chciał zostać artystą i uchodzić za inte-

lektualistę. Początkowo jednak nie cieszył

się uznaniem, ale zbliżył się do głównych

postaci szwedzkiej kultury” – nakreśliła

początki osiągania wpływów przez byłego

fotografa Akademii Szwedzkiej – wzgórza

Olimp dla śmietanki intelektualnej kraju.

Z opowieści dziennikarki wynika, że da-

leko sięgające układy popchnęły go do

wykorzystywania kobiet. „Wiedział, jak to

jest, gdy chce się być pisarzem, a nie ma

się odpowiedniego wykształcenia i pocho-

dzi z biednej rodziny. Gdy uzyskał renomę,

zaczął ją wykorzystywać w środowisku

kultury” – tłumaczyła Gustavsson.

Zmowa milczenia została przerwana,

choć bohaterki reportażu obawiały się

zemsty i reperkusji po ujawnieniu praw-

dziwego oblicza Arnaulta. „Zaczęłam po

cichu kontaktować się ze znajomymi

osobami, z którymi rozmawiałam już

wcześniej. Skontaktowano mnie z kobie-

tami, które wiedziały o molestowaniu

seksualnym. Stało się jasne, że nie mogą

wystąpić pod prawdziwymi nazwiskami.

Gdy usłyszałam historię o gwałcie, za-

częłam zdobywać kolejne relacje. Wtedy

uświadomiłam sobie, że nie ma już od-

wrotu. Ciche przyzwolenie zmarnowało

marzenia, wiele osób kryło fakt molesto-

wania seksualnego” – stwierdziła Gusta-

vsson. Dopiero piorunujący tekst prasowy





doprowadził do wystosowania oświad-





czenia przez Akademię Szwedzką, której



członkowie zobligowali się do przesłu-



chania wszystkich stron seksskandalu

i wyjaśnienia afery. To samo grono, które

przez lata wiedziało i nie zrobiło nic,

by uchronić kolejne kobiety przed za-

wziętym fotografem. GP

WYDARZENIE { MEDIA STREFY WOLNEGO SŁOWA W HOŁDZIE OBROŃCOM OJCZYZNY }

KONFLIKT, KTÓRY
PODPALIŁ ŚWIAT...

81 LAT TEMU ROZPOCZĄŁ SIĘ NAJWIĘKSZY KONFLIKT W HISTORII ŚWIATA

II wojna światowa była jednym z najtragiczniejszych i najtrudniejszych okresów
w ponad 1000-letniej historii naszego kraju. Blisko 6 mln polskich obywateli
straciło życie, co stanowiło 17,1 proc. społeczeństwa. Na 81. rocznicę wybuchu
konfliktu media Strefy Wolnego Słowa przygotowały dla Państwa program
edukacyjno-muzyczny „Dumni Biało-Czerwoni – II Wojna Światowa”, a w nim
m.in. rozmowy z uczestnikami walk, a także odwiedziny miejsc związanych
z tamtym heroicznym okresem.

N igdy więcej wojny – taki napis Miasto spało, nikt nie spodziewał się takiego edukacyjno-muzyczny pt. „Dumni Biało-
widnieje na Westerplatte, gdzie barbarzyństwa. Ok. godz. 4.34 niemiecka -Czerwoni – II Wojna Światowa”. W naszej
1 września 1939 roku o godz. eskadra lotnicza z Elbląga zrzuciła bomby produkcji znalazła się m.in. rozmowa z histo-
4.45 nad ranem niemiecki pan- także na Tczew. Te podstępne ataki były rykiem dr hab. Karolem Polejowskim z Mu-
cernik „Schleswig-Holstein” początkiem konfliktu, podczas którego życie zeum II Wojny Światowej, z którym prześle-
oddał pierwszą salwę w kierunku polskiej straciło blisko 6 mln polskich obywateli. dziliśmy najważniejsze momenty konfliktu,
składnicy broni. Kilka minut wcześniej ok. zaczynając jeszcze przed oficjalnym wybuchem,
godz. 4.40 niemieckie samoloty zbombar- Aby upamiętnić 81. rocznicę zdradzieckiej aż do czasu po zakończeniu walk w 1945 roku.
dowały Wieluń. Zniszczony został nawet napaści Niemiec na Polskę, media Strefy – Wybuch wojny decyduje się na Kremlu
szpital, gdzie zginęły co najmniej 32 osoby. Wolnego Słowa przygotowały dla Państwa nocą z 23 na 24 sierpnia, kiedy to zostaje
– naszych Czytelników – wyjątkowy program

82 9 WRZEŚNIA 2020 wwpwr.epnruenmuemraetraa.tGaa.szwetsamPeodlsikaa.p.pl l

podpisany pakt Hitler–Stalin, popularnie sparaliżowany, bo to był taki zmasowany niach sprzed 81 lat. Część edukacyjna
zwany paktem Ribbentrop–Mołotow. Otwo- ogień… Chciałem, żeby ta ziemia się roz-
rzył on drogę do agresji niemieckiej na Polskę stąpiła pode mną – wspomina momenty przeplata się z występami polskich bardów
walk jeden z bohaterów naszej wolności.
1 września 1939 roku, a potem 17 wrze- – Andrzejem Kołakowskim oraz Bartłomie-
śnia ze wschodu uderza sojusznik Co więcej, w programie odwiedziliśmy
Hitlera, czyli armia sowiecka – także miejsca szczególnie związane z latami jem Kurowskim, których repertuar śmiało
tłumaczy historyk. 1939–1945. Są to m.in.: półwysep Wester-
Ponadto udało nam się po- platte, Wilczy Szaniec, skąd Adolf Hitler można określić jako patriotyczny.
rozmawiać także z naocznym dowodził niemieckimi siłami, a także Mu-
świadkiem dramatycznych wy- zeum na Pawiaku, Muzeum Żołnierzy Warto wspomnieć, że to kolejna odsłona
darzeń z II wojny światowej, Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL
oraz Muzeum II Wojny Światowej. Z dy- naszego projektu zatytułowanego „Dumni
Bogusławem Nizieńskim, który rektorami dwóch ostatnich placówek – Jac-
w niezwykle wzruszający sposób kiem Pawłowiczem i dr Karolem Nawrockim Biało-Czerwoni”, w ramach którego chcemy
opowiedział nam o swoich doświad- – porozmawialiśmy o tragicznych wydarze-
czeniach. – Byłem dosłownie jak w interesujący sposób promować wiedzę

o ważnych wydarzeniach w historii naszej

ojczyzny. GP

Produkcja jest dostępna do obejrzenia na
platformie YouTube, vod.gazetapolska.pl
oraz portalu Niezależna.pl

FOT. BARTOSZ KALICH

Organizatorzy: Partnerzy:

9 WRZEŚNIA 2020 83

HISTORIA { PO BITWIE WARSZAWSKIEJ }

OSTRZEM BAGNETÓW,
KRWIĄ I ZNOJEM

KAMPANIA JESIENNA 1920 ROKU I TRAKTAT RYSKI 1921

„Dwojąc się i trojąc w powszechnym natarciu na zuchwałego wroga, forsownymi
marszami dosłownie nadeptywając mu na pięty, ledowśmy zdążali go wytracać, roznosząc
na bagnetach i szablach bose i głodne kupy najeźdźców, którzy, potraciwszy głowy
i dowódców, umykali w popłochu, czasami tylko zwracając się ku nam do obrony,
z rozpaczą i rozjuszeniem osaczonego zwierza. Po niejakim czasie straciliśmy nawet
łączność z rozbitym nieprzyjacielem. Uchodził zawsze o dzień drogi marszu przed nami,
plądrując, niszcząc, paląc i rabując, co się da”. Tak opisywał Eugeniusz Małaczewski
dni wiekopomnego sierpnia roku 1920, gdy Wojsko Polskie przeszło od cofania się
ustawicznego do niepowstrzymanego ataku, gnając bolszewickie najeźdźcze hordy od
Warszawy aż po Białystok i dalej. Tam przyszło stoczyć bitwę rozstrzygającą.

84 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FOT. WIKIPEDIA Tomasz czerwonoarmistów – rozpaczliwie pędziły Oddech przed decydującą
Panfil na wschód, szukając dróg ucieczki. Szlaki rundą
odwrotu przecinały oddziały polskie, pró-
BEN IPN bując domknąć kocioł okrążenia. Front ustabilizował się na początku wrze-
śnia. Tuchaczewski obsadziwszy linię rzek
NASZE ORŁY W pogoni za czerwonymi Niemen–Szczara–Świsłocz, gorączkowo
odbudowywał swe siły, wyłapując dezer-
Wielką rolę odgrywało Od Bitwy Warszawskiej do końca sierpnia terów i często przymusem wcielając w sze-
polskie lotnictwo, które z rąk polskich padło około 100 tysięcy regi ludność miejscową, głównie białoruską.
nie tylko bombardowało bolszewickich żołnierzy. Włościanie z ziem I chociaż arytmetycznie stany osobowe
umocnienia obronne dawnego Królestwa Polskiego, jeszcze bolszewickich jednostek zostały odtwo-
bolszewików, lecz przede w czerwcu i lipcu wobec młodego państwa rzone, to ich morale było fatalne. Siły re-
wszystkim dostarczało polskiego nieufni i zerkający na wschód, perowaliśmy również my: w szeregi Wojska
dokładnych informacji czy aby car, pan miłościwy, nie wraca, Polskiego wciąż napływali ochotnicy,
wywiadowczych o dysloka- w sierpniu – doznawszy bolszewickiej a i żołnierze z poboru byli pełni zapału.
cji jego oddziałów. „sprawiedliwości i równości” – już wąt- Polakom może i brakowało butów – te
pliwości nie mieli. Oto scena, przeżyta zdarły się na drogach od Dęblina i Lubar-
J akże zmienne były koleje tej wojny. nieopodal Białegostoku, a następnie za- towa po Białystok i Grodno – lecz ładow-
W maju wojska polskie i ukraińskie pisana przez porucznika Mieczysława nice były pełne pocisków, a serca zapału.
po błyskawicznej kampanii trium- Lepeckiego: „A czemuś, przechero, tu
falnie defilowały w zdobytym Kijo- wlaz? W odpowiedzi jakiś pokorny głos Siły dwóch armii szykujących się do
wie, potem nastąpiły gorzkie dwa coś tam odpowiadał, ale pierwszy nie starcia wyglądały następująco: 3., 4., 15.
miesiące ciągłego odwrotu. W chwili, gdy dawał mu przyjść do słowa. – Tu je nasza, i 16. armie bolszewickie liczyły ponad
bolszewikom zdawało się, że mają War- polska ziemia – czemuś tu wlaz? Znowu 145 tysięcy żołnierzy, z czego w linii ponad
szawę na wyciągnięcie ręki, zaczęła się jakieś ciche, pokorne usprawiedliwienia 85 tysięcy, lecz tylko niespełna 4,5 tysiąca
kontrofensywa polska. Znad Wieprza i donośny bas: – Ja tu gospodarz, psiawia- jazdy. Bolszewicy dysponowali 1155 ku-
i spod Dęblina, pod dowództwem Naczel- ro! Leź gdzie kcesz, ale nie do mojej za- lomiotami i 284 działami. W szeregach
nika Państwa ruszyły armie generałów grody! Mówiąc te słowa, wyszedł zza polskich 2. i 4. Armii oraz w Odwodzie
Rydza-Śmigłego i Skierskiego, bijąc na- stodoły młody polski żołnierz, prowadząc Naczelnego Wodza było blisko 195 tysięcy
jeźdźców pod Kockiem, Maciejowicami wielkiego, kudłatego bolszewika”. Oprócz żołnierzy, w tym prawie 9 tysięcy jazdy.
i Garwolinem. Na północy, wytrzymawszy tego jeńca, wziętego przez chłopskiego Potężną przewagę Polacy mieli w artylerii
potężny napór bolszewicki, ruszył z prze- syna z poboru, intuicyjnie chwytającego i broni maszynowej: wsparcie ogniowe
ciwuderzeniem gen. Sikorski, staczając związek między ojcowizną a Ojczyzną, zapewniało 2027 karabinów maszynowych
zwycięskie bitwy pod Serockiem, Pułtu- do polskiej niewoli dostało się jeszcze i 584 działa. Wielką rolę odgrywało polskie
skiem i Ciechanowem. Masy „burków” ponad 60 tysięcy bolszewików. W polskie lotnictwo, które nie tylko mogło bombar-
– jak zwano odzianych w brunatne płaszcze ręce wpadło 220 dział, ponad 1200 kara- dować umocnienia obronne bolszewików
binów maszynowych, tabory, pociągi i niszczyć siłę żywą wroga, lecz przede
pancerne i zwykłe. „Na stacji osobowej wszystkim dostarczało dokładnych infor-
zdobyliśmy pociąg zapełniony żonami macji wywiadowczych o dyslokacji jego
różnych komisarzy bolszewickich, ich oddziałów. Bowiem znów, podobnie jak
kochankami i tak zwanymi siestriczkami. w Bitwie Warszawskiej, decydujące o koń-
W jednym wagonie znalazłem biuro do- cowym wyniku starcie rozegrało się w prze-
wódcy, nie pamiętam już której armii. […] strzeni informacji i dezinformacji.
Tam właśnie, oprócz zalewającej się łzami
dziewczyny, błagającej mnie na kolanach, Wojna intelektu i wiedzy.
aby darować jej życie, znajdowała się
kancelaria z aktami, aparat Hughesa Tuchaczewski wciąż był pewien siebie,
[przodek dalekopisu], cała garderoba wcale nie uważał wojny za przegraną, wręcz
komandira i jego damy, a w otomanie, przeciwnie. W wydanej 23 września dyrek-
służącej za łóżko, przemyślny komandir tywie pisał: „Po odrzuceniu na północnym
urządził sobie nie lada spiżarnię. Znaj- odcinku wojsk Frontu Zachodniego na
dowały się w niej wyborne wina, słodycze zajmowaną obecnie linię, przeciwnik prze-
wszelkiego rodzaju, były nawet… daktyle” rzucił swoje główne siły przeciwko połu-
– to ponownie por. Lepecki.   dniowemu skrzydłu naszego frontu i tam
wciągnął się w operację równeńską. (…)
Zaistniała sytuacja pozwala prawemu

9 WRZEŚNIA 2020 85

HISTORIA { PO BITWIE WARSZAWSKIEJ }

niebezpieczeństwo okrążenia i nakazało
wycofanie wojsk. Idący z północy i połu-
dnia Polacy uderzali w poprzek szlaków
odwrotu krasnoarmiejców, odwrotu, który
przeradzał się w coraz szybszą i bezładną
ucieczkę. Puentą bitwy niemeńskiej była
zagłada bolszewickiej 4. Armii, która od-
cięta od reszty sił, została rozbita na Polesiu
przez grupę generała Franciszka Krajow-
skiego. W czasie kampanii jesiennej zginęło
kilkanaście tysięcy bolszewików, a 40 ty-
sięcy dostało się do niewoli. Straty polskie
to około 3 tysięcy poległych.

Rozejm i pokój

Jeszcze w trakcie działań bojowych na-

Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wiązano rozmowy rozejmowe w Rydze.

skrzydłu frontu zadać nieprzyjacielowi W czasie kampanii Zakończyły się one podpisaniem pokoju
decydujący cios i postawić armię polską jesiennej zginęło
w bardzo ciężkim położeniu”. We fragmencie kilkanaście tysięcy 18 marca 1921 roku. Pięknymi i mądrymi
tym wyraźnie widać przyczyny i zalążki bolszewików,
rychłej klęski Tuchaczewskiego. Nie tylko a 40 tys. dostało się słowami zwrócił się wówczas do polskich
nie miał pojęcia o przewadze Polaków, ale do niewoli. Straty
zupełnie błędnie postrzegał zamysł strate- polskie to około 3 tys. żołnierzy premier Wincenty Witos: „Ostrzem
giczny planu Piłsudskiego, który właśnie poległych.
nad Niemnem, nie zaś na Ukrainie, posta- bagnetów, krwią i znojem, Wy, żołnierze
nowił rozstrzygnąć losy wojny. „Aby uprze- towej 2. Armii na silnie bronione Grodno
dzić ofensywę nieprzyjaciela i pokrzyżować i wykonać manewr oskrzydlający siłami polscy, wypisaliście niestartymi znakami
jego zamiary, nasze północne armie 2. i 4. Grupy Skrzydłowej (w składzie której były
podejmą pod moim osobistym dowództwem obie brygady kawalerii) głęboko na Lidę granice Rzeczypospolitej Polskiej i wy-
uderzenie. Celem tego uderzenia będzie i Baranowicze. Siły 4. Armii uderzać miały
szybkie i możliwie silne rozbicie nieprzy- z południowego skrzydła również na walczyliście jej miejsce należne w rzędzie
jaciela oraz ewentualne odrzucenie go od Baranowicze.  
głównych komunikacji bądź na północ, państw europejskich. Przyszłe pokolenia
bądź na południe” – pisał Piłsudski w roz- Atak na Grodno rozpoczął się 20 wrze-
kazie z 19 września. Głównym atutem śnia. Gdy trwały zacięte walki o miasto, z głęboką czcią wspominać będą Wasze
polskich sił uderzeniowych miała być ru- dwa dni później 1. Dywizja Piechoty Le-
chliwość: „Prowadzenie operacji zależeć gionów uderzyła na… Litwinów na północy. bohaterskie trudy i czyny Wasze, opiewać
będzie od szybkiego ruchu poszczególnych Tak, tak, po blisko 500 latach wspólnej
kolumn i od zdolności manewrowych dy- pięknej tradycji państwowej Litwini stanęli będą w pieśniach dzieci i wnuki Wasze,
wizji, które być może będą zmuszone w ciągu po stronie najgorszych wrogów Polski. Już
akcji zmieniać kierunek swego marszu” 24 września, po odepchnięciu wojsk li- bo dzieło, jakiegoście dokonali, jest wiel-
– zaznaczał i przestrzegał bitne pułki wiel- tewskich i bolszewickich, Polacy przekro-
kopolskie, by przełamały „swój wstręt do czyli Niemen i zajęli pozycje do natarcia kie. Uratowaliście wolność narodu, nie-
maszerowania drogami nieszosowanymi, na Lidę. Bolszewickie dowództwo dostrzegło
gdyż szosowanych przy możliwych zmia- podległość i byt państwa, honor żołnierza
nach w kierunku marszu niechybnie na
terenie operacyjnym zabraknie”. polskiego i do dziejów Ojczyzny krwią

Uderzenie swoją i trudem wpletliście nową kartę

Plan był taki: związać gros sił bolszewic- chwały. Za to w dniu dzisiejszym, kiedy
kich centralnym uderzeniem Grupy Fron-
pokój stał się już faktem, składam Wam,

żołnierze Rzeczypospolitej, zasłużone

podziękowanie rządu i narodu całego.

Cześć Wam! Państwo polskie dzięki Wam

może teraz rozpocząć okres pokojowej

pracy”. I chciałoby się, by słowa te pozo-

stały prawdziwym podsumowaniem tej

wojny o byt młodego państwa polskiego,

by granice ówczesne naprawdę „niestar-

tymi znakami” były oznaczone, a Naród

mógł trwać w niczym niezakłóconej, „po-

kojowej pracy”. Niestety, prorocze słowa

zapisał autor ulotki wydanej z okazji ro-

zejmu październikowego: „Nie możemy

jednak łudzić się, jakoby pokój na ziemi FOT. WIKIPEDIA

naszej nastał już w zupełności. Przebie-

głym bowiem i nieuczciwym jest wróg

bolszewicki. (…)”. GP

86 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl



HISTORIA { NAJWAŻNIEJSZE BATALIE ŚWIATA }

Anna
Wojda

ZWYCIĘSTWO
POD KOMAROWEM

WIELKA BITWA KAWALERYJSKA

Wiktoria odniesiona w Bitwie Warszawskiej nie zakończyła wojny polsko-bolszewickiej. Na sowieckim Froncie

Południowo-Zachodnim toczyły się krwawe i zacięte walki z 1. Armią Konną Siemiona Budionnego, która wśród

cywilów i wojska wzbudzała paraliżujący strach. Pogromy niewinnej ludności, okrutne traktowanie i zabijanie

polskich jeńców, grabieże, palenie wszystkiego po drodze to metody walki tej armii. Swą liczebnością, a także

Pspecyficznym sposobem walki, bez trudu przełamała polski front.
o nieudanej próbie obrony Lwo- oporu, który miał przynieść dokończenie zaniepokojone kierunkiem jego marszu,
wa, mocno spóźniona Konarmia operacji warszawskiej. Po trzech dniach postanowiło wzmocnić nowymi formacjami
wyruszyła w kierunku Zamościa oblężenia miasta bohaterska załoga Za- siły 3. Armii, operującej nad Bugiem.
i Lublina, idąc z odsieczą wyco- mościa odparła atak bolszewików. Budionny Zadanie przechwycenia i rozbicia 1. Armii
Konnej otrzymała specjalnie utworzona
fującym się spod Warszawy woj- czuł pogarszającą się sytuację. Zdał sobie 24 sierpnia 1920 roku Grupa Operacyjna
gen. Hallera, złożona z 1. Dywizji Jazdy
skom Tuchaczewskiego. Zamość już wcze- sprawę z okrążenia swojej armii, planując płk. Juliusza Rómmla oraz 13. Dywizji

śniej znalazł się w strategicznych planach jej odwrót na wschód oraz przeprawę

Józefa Piłsudskiego – był tym punktem przez rzekę Huczwę. Polskie dowództwo,

88 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

FOT. ARCH. POMNIK „Niezwykłym męstwem nie podjeżdża do mnie galopem major Dem-
ustępując terenu” biński, d-ca 9. Pułku Ułanów, melduje
W 1936 roku z inicjatywy swoje przybycie z pułkiem. (…) Pokazuję
uczestników bitwy pod Ranek 31 sierpnia 1920 roku powitał żoł- mu, co się dzieje na wzgórzu i daję rozkaz
Komarowem powstał nierzy promieniami słońca. „Zwiastowały do szarży. (…) Obawiam się, że szwole-
Komitet Budowy Pomnika dzwony zwycięstwo, co biły w kościele żerowie nie wytrzymają aż do przybycia
Chwały Kawalerii i Artylerii pobliskim, gdzie przed godziną ksiądz 9. Pułku Ułanów i śledzę wciąż marsz tego
Konnej. Pomnik stanąć miał z monstrancją w ręku błogosławił nas, pułku, a chociaż ułani szybko się posuwają,
w miejscu najkrwawszych jadących na śmiertelny bój” – wspominał mam wrażenie, że trwa to bez końca.
walk. Wybuch II wojny rtm. Bronisław Wojciechowski. Rozkaz 2. Pułk Szwoleżerów wytrzymał. Szarżował
światowej przekreślił plany. do rozpoczęcia bitwy odebrał adiutant raz po raz i podtrzymywał walkę konną
dowódcy 7. Brygady Jazdy rtm. Witold z niezwykłym męstwem nie ustępując
Piechoty. Obrona Zamościa pozwoliła na Morawski. Płk Henryk Brzezowski rela- terenu. (...) W chwilę później brawurową
doścignięcie bolszewików. Wczesnym cjonował: „Po przeczytaniu tego rozkazu szarżą, wspartą ogniem karabinów ma-
rankiem 31 sierpnia 1920 roku pod Ko- jasne mi było, że muszę działać samodziel- szynowych oraz baterii brygady 9. Pułk
marowem 1. Dywizja Jazdy weszła w bez- nie i jak najszybciej, nie czekając rozkazów Ułanów złamał opór przeciwnika”.
pośredni kontakt z bolszewikami, rozpo- dywizji. Nakazałem więc zebrać się w alar-
czynając wielką, kawaleryjską bitwę z ponad mie na zachodnim wyjściu z Komarowa, Przeraźliwy wrzask
czterokrotnie przeważającymi siłami wroga. zaś dowódcy dywizji płk. Rómmlowi
Licząca sześć tysięcy wojskowych armia przekazałem rozkaz gen. Hallera z mel- Zdecydowane i silne uderzenie pułków
Budionnego starła się z 1,5 tys. polskich dunkiem, że 7. Brygada rozpocznie samo- 7. Brygady przyniosło powodzenie. Za-
kawalerzystów. Całodniowy bój pod Ko- dzielnie akcję wyznaczoną tym rozkazem. skoczenie bolszewików było duże. „Za-
marowem zapisał się w historii Polski Po zorientowaniu się w terenie i przestu- wahały się szeregi bolszewickie, zamarł
jako jeden z największych epizodów diowaniu mapy wiedziałem, że muszę jak krzyk przeraźliwy, który przechodził już
militarnych w kampanii 1920 roku. Toczył najprędzej zająć wzgórze 255, na północ w nutę zwycięstwa. A kiedy oba szwadrony,
się w pędzie galopujących koni, brzęku od Wolicy Śniatyckiej”. Był to punkt stra- nie zważając na przewagę liczebną rozsy-
uprzęży, szczęku szabel i głośnego huku tegiczny, który umożliwiał obserwację aż panych na polu nieprzyjaciół, wbijają się
dział artyleryjskich. po Sitno. W kierunku Wolicy Śniatyckiej między nich klinem – zawracają bolszewicy
ruszyły 2. Pułk Szwoleżerów oraz 8. Pułk w pośpiesznej ucieczce ku Cześnikom.
Ułanów. Na południe od Ruszczyzny sta- (...) Coraz bezładniejsze wielkie ich kupy
nowiska zajęła artyleria. Zaledwie czoło uchodzą przed rozhukanym, choć słabszym
kolumny wysunęło się na północ do za- liczebnie przeciwnikiem” – pisał rtm.
chodniego krańca Wolicy Śniatyckiej, Wojciechowski.
otrzymano pochodzący z kierunku Cześnik
ogień bolszewickiej artylerii. Po otrzyma- Szala zwycięstwa kilkakrotnie przechylała
niu pierwszych meldunków od podjazdów się w jedną i drugą stronę. O losie przed-
mjr R. Rupp wraz z 2. Pułkiem Szwole- południowej części bitwy zdecydowała
żerów ruszył do szarży. Płk Brzezowski pomoc pułków 6. Brygady Jazdy, które
wspominał: „Patrole szwoleżerów nie wkroczyły do walki o godz. 11. Bolszewicy
doszły jeszcze do szczytu góry, kiedy nagle widząc nowe siły i wiedząc, że nie są
ukazały się na horyzoncie duże masy ka- w stanie wytrzymać dłuższej walki, zaczęli
walerii: pędziły one w kierunku południo- wycofywać się z placu boju na północ.
wo-zachodnim. Dopiero po chwili masa Rtm. Komorowski wraz z 12. Pułkiem
ta rozdzieliła się na duże kolumny, z których Ułanów Podolskich, odciążył prawe skrzy-
jedna skierowała się wprost na południe dło. Zaskoczenie tym niespodziewanym
na 2. Pułk Szwoleżerów. Druga pędziła uderzeniem było tak wielkie, że przeciwnik
na Bródek. (…) Widziałem, że pułk ten nie próbował stawiać oporu. Wkroczenie
tak potężnego uderzenia wytrzymać nie 6. Brygady dało dywizji pełnię zwycięstwa.
jest w stanie. (…) A jednak ta szczupła Sanitariusze przystąpili do zbierania ran-
garstka szwoleżerów ani na moment się nych i zabitych. Kilkudziesięciu ułanów
nie zawahała: słyszę ich zdecydowany zabitych bądź rannych ubyło z szeregów.
okrzyk »hurra« i już tworzy się jedna Straty w koniach były jeszcze liczniejsze.
skłębiona masa – walka wręcz się rozpo- „Zbliżał się wieczór. Rozkaz odmarszu na
częła. (…) W tym tak krytycznym momencie wioskę Dub, ku wschodowi. (…) Nagle
z lasów położonych na północny zachód

9 WRZEŚNIA 2020 89

HISTORIA { NAJWAŻNIEJSZE BATALIE ŚWIATA }

FOT. ARCH.

od Wolicy Śniatyckiej poczęły dochodzić sześciu oficerów i około 100 ułanów, to minali swój udział w największej kawale-
pojedyncze strzały. (…) Całe przedpołu- garstka zmęczonych ludzi i nie może po-
dniowe pole walki zaroiło się na nowo wstrzymać takiej nawały. Poszli do tej ryjskiej bitwie w dziejach naszej Ojczyzny
chmarami jeźdźców. W purpurowych szarży, bo honor żołnierski tak im naka-
blaskach zachodzącego słońca zaczęły zywał. (…) Ostatnią naszą nadzieję po- i Europy, która w okresie międzywojennym
wyłaniać się jeden po drugim szwadrony kładaliśmy w 8. Pułku Ułanów, który już
i pułki kozackie, rysując się jak ciemne podchodził. (…) Wszyscy wyciągnęli szable była dla nich i dla wszystkich Polaków
plamy na tle zagajników. (…) Ogromne i pistolety: sztab Dywizji i sztab Brygady;
tumany kurzu, wzbijając się w górę, wkrótce mały oddział 1. Pułku Ułanów, liczący „historyczną świętością”. W latach 30. XX wie-
przesłoniły wszystko, zakrywając las, niebo może 30 jeźdźców. (…) Tej niezwykle
i cały horyzont. Tylko głuchy pomruk, silnej szarży nie wytrzymał nieprzyjaciel. ku na Wawelu powstać miała Sala Kawa-
przemieniający się w miarę zbliżania Przyjął ją salwą z pistoletów, ledwie do-
w przeraźliwy wrzask, świadczył o wiel- słyszalną wśród naszych gromkich »hurra« lerii, w której – obok urn z ziemią spod
kości mas, przygotowujących się pod i natychmiast podał tyły”.
zasłoną kurzawy do decydującego ude- Grunwaldu, Chocimia, Kircholmu, Wiednia
rzenia. (…) Nie było innego wyjścia, jak Do zebranych pułków polskich podjechał
tylko zawrócić całą brygadę i szarżować. płk Juliusz Rómmel, który w serdecznych i Sommosierry – znaleźć się miała urna
(…) Zacieśniają się ułańskie szeregi. Pada słowach podziękował żołnierzom za oka-
rozkaz majora Dembińskiego: Do szarży!” zane męstwo i poświęcenie w bitwie pod z ziemią spod Komarowa.
– relacjonował rtm. Wojciechowski. Komarowem. Zwycięstwo Polaków oku-
pione zostało dużymi stratami wśród ludzi W 1936 roku z inicjatywy uczestników
Wróg podał tyły i koni. Tuż po bitwie w zagłębieniach terenu
powstały małe jeziorka z przelanej krwi. bitwy pod Komarowem powstał Komitet
Dowódca brygady płk Henryk Brzezowski Na polach Wolicy Śniatyckiej poległ naj-
relacjonował: „Major Dembiński przeszedł piękniejszy kwiat pułków polskich, rozmi- Budowy Pomnika Chwały Kawalerii i Ar-
z linii kolumn w luźny szyk. Idzie szerokim łowany w swej szabli, wychowany od kolebki
frontem, spokojnym kłusem, wiem, że na wzorcach dzielnych przodków, w głęboko tylerii Konnej. Pomnik stanąć miał w miej-
rozmyślnie szanuje swoje zmęczone konie, patriotycznej atmosferze domów.
by w ostatniej fazie szarży wszystko z nich scu najkrwawszych walk w bitwie pod
wydobyć. Widzę, jak pędzą taczanki przed W czasach komunizmu zacierano bardzo
linią, rozpoznając na jednej por. Czarnotę. dokładnie ślady bitwy pod Komarowem, Komarowem. Konkurs wygrał architekt
(…) 9. Pułk Ułanów rusza do szarży. która przez dziesiątki lat upominała się
Wszyscy wiemy, że pułk, który rano stracił o należną jej rangę w historii Polski. Je- Borys Zinserling. Kilkunastometrowe
dynie na emigracji uczestnicy bitwy wspo-
skrzydła husarskie skierowane na wschód

miały ostrzegać przed odwiecznym wro-

giem Polaków. Niestety, wybuch II wojny

światowej przekreślił wszystkie plany.

W 2006 roku powstało w Komarowie

stowarzyszenie Bitwa Pod Komarowem.

Po odnalezieniu przedwojennego projektu

pomnika nadrzędnym celem działalności

stowarzyszenia stała się realizacja testa-

mentu kawalerzystów II RP – budowa

pomnika Chwały Kawalerii i Artylerii

Konnej. GP

Anna Wojda jest autorką monografii „W blasku zacho-
dzącego słońca. Bitwa pod Komarowem 1920”

90 9 WRZEŚNIA 2020 www.prenumerata.swsmedia.pl

{ PRZESZŁOŚĆ FELIETON
POWRÓCI IDEĄ }

ZA WiN

I SOLIDARNOŚĆ Tadeusz

Był 8 września 1946 roku. W Ignasinie nie- Płużański i konspiracyjne pismo „Wolność i Niezawisłość”.
Jednak walkę z Sowietami i ich polskimi słu-
opodal Piask na Lubelszczyźnie funkcjona-

riusze UBP z Lublina i Krasnegostawu gusami dane mu było prowadzić tylko przez

wsparci przez milicjantów przeprowadzili rok. Potem z rąk UB ginęli kolejni dowódcy

obławę na „Lwa” i jego podkomendnych, lubelskiego WiN – „Zapora”, Zdzisław Broński

ukrywających się na terenie gospodarstwa „Uskok”, Stanisław Kuchciewicz „Wiktor”.

związanej z oddziałem rodziny Dziachanów. Dlaczego Ostatni – 21 października 1963 roku – Józef Franczak

„Lew” – Antoni Kopaczewski – musiał zginąć? Ten syn „Laluś”, wydany przez agenta. 20 lutego 1981 roku An-

ziemi lubelskiej, przedwojenny absolwent szkoły podofi- toni Kopaczewski – pracownik Wytwórni Sprzętu Komu-

cerskiej w Nisku, żołnierz kampanii wrześniowej, potem nikacyjnego „PZL-Rzeszów”, a przede wszystkim syn

pierwszej organizacji konspiracyjnej na Lubelszczyźnie „Lwa” – oraz Lech Wałęsa i Bogdan Lis w imieniu straj-

– „Baonów Zemsty”, a po jej rozbiciu ZWZ-AK w Pia- kujących podpisali z komunistyczną władzą porozumienie

skach, również po wejściu do Polski Sowietów nie złożył rzeszowsko-ustrzyckie. Dzięki temu, na początku marca,

broni. „Lew” odbudował struktury konspiracyjne i – nie zarejestrowano Niezależny Samorządny Związek Zawo-

wierząc w prawdziwość amnestii dla niepodległościowego dowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Kopa-

podziemia – jesienią 1945 roku wstąpił do Zrzeszenia czewski został przewodniczącym Zarządu Regionu Rze-

Wolność i Niezawisłość. Jako zawodowy podoficer był szowskiego NSZZ „S”. Po zwolnieniu z interny w stanie

poszukiwany przez NKWD. Kopaczewski podporządko- wojennym przewodził rzeszowskiej „Solidarności Wal-

wał się rozkazom mjr. Hieronima Dekutowskiego. W Lu- czącej”. Już od zarania III RP swoje niepodległościowe

belskiem żołnierze „Zapory” panowali niemal niepodziel- ideały realizował jako radny miasta Rzeszowa. Zawsze

nie. Oddział „Lwa” drukował antykomunistyczne ulotki z orłem WiN na sztandarze Solidarności.

REKLAMA

12 SIERPNIA 2020 91

ŚRODOWISKO { AWARIA POTĘPIONA }

Aktywiści tym razem
zauważyli ścieki

KOMU SŁUŻY MIT DZIKICH RZEK?

Tegoroczna awaria kolektorów
transportujących pod dnem Wisły
ścieki do oczyszczalni „Czajka” jest
największą tego typu katastrofą
w historii Polski i pobiła rekord
poprzedniej sprzed roku. Do Wisły
dostaje się około 5 tys. litrów ścieków
na sekundę. Tym razem aktywiści
ekologiczni zauważyli awarię, zrobili
manifestację i wykorzystują okazję do
podkreślania, iż dziki charakter Wisły
zapewnia nam to, że rzeka da sobie
radę... Na pewno?

CIEKAWOSTKI O ZASILANA Z PRAWEJ STRONY SZEROKA NA 1,5 KM

WIŚLE Wisła jest rzeką asymetryczną. Nie jest szeroką rzeką. Najszersza
Więcej dopływów ma z prawej jest w okolicach Włocławka, gdzie
Królowa polskich rzek strony, są to m.in. Narew, Wieprz, z powodu wybudowanej tam tamy
ma 1047 km długości San, Wisłoka. Wśród lewych utworzył się zalew. Najdłuższy
i jest najdłuższą rzeką dopływów wymienić można Bzurę most znajduje się w Płocku i ma
wpływającą wprost do i Pilicę. 615 m.
Bałtyku. Jest również
jedną z ostatnich wpwrewn.upmreenruamtae.rGaataz.estwasPmolesdkiaa..ppll
nieuregulowanych i dzikich
wielkich rzek Europy.

92 9 WRZEŚNIA 2020

Jacek W Warszawie ludzie wyrzucają rozwiązać ten problem do końca 2010 r.
Liziniewicz do kanalizacji wszystko. Stan- tak, by ścieki trafiające do Wisły spełniały
dardem są rozkładające się unijne standardy. Do tego czasu Warszawa
POLUB NAS 300 lat podpaski i tampony, pozostanie prawdopodobnie jedyną europejską

/GazetaPolskaPL ale do sieci trafiają również stolicą nieoczyszczającą swoich ścieków”

jedzenie i inne śmieci bytowe. Dostaje się – pisali w 2008 roku. Dokumentowali

tam też wszystko, co zabierze woda ze również, co dokładnie wpada do rzeki jako

stołecznych ulic i co zmieści się w kratkach nieoczyszczone ścieki. „Ścieki komunalne

ściekowych. Ostatnio znaj- trafiające do Wisły z War-

dują się tam tony jedno- szawy zawierają dużą ilość

razowych rękawiczek, W ubiegłym roku substancji odżywczych,
maseczek i innych rzeczy koalicja Ratujmy odpady stałe oraz trudny
związanych z epidemią do ustalenia ładunek metali

koronawirusa. Ponieważ Rzeki pisała, że ciężkich, których podwyższone

to duży problem, niemal „Wisła poradzi sobie stężenie znajduje się w Wiśle
co roku są przeprowadzane poniżej miasta. Prawdo-

kampanie społeczne mające z zanieczyszczeniem, podobnie nie występują

zmniejszyć skalę tego pro- bo naturalna, tam substancje wysoce
cederu, który występuje nieuregulowana rzeka toksyczne, także wyszcze-
zresztą nie tylko w stolicy. gólnione w ramowej dy-

Jest więc oczywiste, że sama się oczyszcza”. rektywie wodnej, jednak
tłoczenie do największej brak jest danych na ten

polskiej rzeki nieoczysz- temat” – pisali aktywiści

czonych ścieków to zjawisko wyjątkowo Greenpeace. W raporcie liczącym kilka-

groźne, które będzie miało konsekwencje, dziesiąt stron jest więcej stwierdzeń tego

a tym samym stolica cofnęła się o kilka- typu, a Warszawę wymienia się jako jednego

dziesiąt lat w ochronie środowiska. z sześciu największych trucicieli Wisły.

Czytając raport sprzed lat nie sposób nie

12 lat temu zauważyć, że narracja aktywistów w 2019

Aktywiści Greenpeace doskonale rozumieli i 2020 roku bardzo się zmieniła.

to ponad dekadę temu, gdy tworzyli raport

„Rzeka to nie ściek”. „Jednym z największych Wisła sama się oczyści

FOT. PIXABAY, CC, MAT. PRAS. emitorów ścieków do Wisły jest jednak nie W ubiegłym roku w zasadzie problem nie

zakład przemysłowy, ale miasto Warszawa, istniał. Koalicja Ratujmy Rzeki pisała, że

z którego niemal 50% zanieczyszczeń trafia „awaria #Czajka to część systemowego

wprost do rzeki. Działająca od 2006 roku problemu dot. wielu rzek” a „Wisła poradzi

oczyszczalnia »Południe« i modernizowana sobie z zanieczyszczeniem, bo naturalna,

obecnie oczyszczalnia »Czajka« mają nieuregulowana rzeka sama się oczyszcza”.

CORAZ CZYSTSZA PROBLEMOWA TAMA WIELKI JAK SUM

Jakość wody w Wiśle stale Tama we Włocławku jest 251 cm mierzył największy sum,
się poprawia. Każde największą w Polsce. Początkowo jakiego wyłowiono w Wiśle.
zanieczyszczenie Wisły to miała być elementem kaskady Rekord padł w ubiegłym roku
problem także dla innych dolnej Wisły, ale pozostałych nieopodal Płocka. Ostatnio
krajów, zwłaszcza dla zapór nigdy nie wybudowano. zdarzały się również przypadki
Szwecji. Dziś pilnie wymaga remontu. ponad 2-metrowych sumów.

9 WRZEŚNIA 2020 93

ŚRODOWISKO

W oświadczeniu przedstawiciele organizacji środowiska i nas wszystkich, takie jak po- że Polska przygotowywała się do parla-
stwierdzali, że nie bagatelizują wydarzenia, głębiający się kryzys klimatyczny, dewastacja mentarnej kampanii wyborczej. Wybory
ale zaznaczają, że nie powinno się przesadzać naturalnych ekosystemów (np. Puszczy te były przedstawiane jako najważniejsze
z tezami publicystycznymi. Oburzali się Białowieskiej), wymieranie gatunków. W związ- po 1989 roku. Fakt, że organizacje eko-
również na ludzi, którzy przyrównywali ku z tym, że w tamtych sprawach politycy logiczne plasują się po lewej stronie sceny
lejące się ścieki do Wisły do katastrofy milczą, wydaje się, że ich zachowanie i słowa politycznej, jest w tym wypadku oczywisty.
w Czarnobylu. „Awaria warszawskiego wobec awarii Czajki wydają się być cyniczną Greenpeace i WWF kilka tygodni temu
kolektora i konieczność zrzucania części rozgrywką polityczną, która nie ma nic uznały za stosowne bronić „Margot”
nieoczyszczonych ścieków do Wisły w ilości wspólnego z troską o wspólne dobro” – pisała i wydały w tym celu oświadczenie o bru-
3 m³/s to spore zakłócenie ekosystemu rzeczniczka „Greenpeace”. talności policji.
rzecznego. Należy jednak pamiętać o tzw.
usługach ekosystemowych, które świadczą AD 2020 Przez rok ta bezczynność w sprawie
nam dzikie, nieuregulowane rzeki, a wśród ścieków w Wiśle była im jednak brutalnie
nich o zdolnościach samooczyszczania – W 2019 roku komentarz o wykorzysty- wytykana. Dlatego teraz, gdy awaria się
ścieki są rozcieńczane, stanowią 1,3% ak- waniu politycznym był o tyle jednoznaczny, powtórzyła, ich działania były bardziej
tualnego przepływu Wisły w Warszawie
(0,8% w Kępie Polskiej powyżej Płocka),
a z głównym problemem, jakim jest w ście-
kach komunalnych rozkładalna materia
organiczna, naturalna, dzika rzeka jest
w stanie uporać się na odcinku 10–15 km”
– czytamy w ich stanowisku. Wtedy również
Greenpeace przyznał, że awaria to nic nad-
zwyczajnego. „Sytuacja taka jak obecnie
miała miejsce codziennie przed rokiem 2012,
czyli przed rozbudową oczyszczalni Czajka,
kiedy większość ścieków z lewobrzeżnej
Warszawy było uwalnianych do Wisły” –
mówił Krzysztof Cibor. Katarzyna Guzek
z kolei proponowała zamiast Wisłą zająć
się… Puszczą Białowieską. „Jesteśmy zdzi-
wieni tym, jak instrumentalnie do awarii
oczyszczalni ścieków Czajka podchodzą
niektórzy politycy. Chcielibyśmy, aby równie
stanowczo i pilnie reagowali na realne i nie-
porównanie większe zagrożenia dla naszego

BUDUJEMY MOSTY CUD NAD WISŁĄ NADWIŚLAŃSKA OBELGA

Na Wiśle jest w sumie 57 mostów, Twórcą hasła opisującego Kraj Nadwiślański, Kraj
w tym 39 drogowych, 15 Bitwę Warszawską Przywiślański to potoczne
kolejowych i 3 drogowo-kolejowe. z 15 sierpnia 1920 roku jest nazwy Królestwa Polskiego
Choć planowane są kolejne, to Stanisław Stroński. Osłabiało używane przez Rosjan podczas
i tak będzie ich niewiele. W sa- ono rolę przywódców zaborów. Nazwa ta nadal jest
mym tylko Londynie brzegi Tamizy wojskowych, w tym marszałka używana jako obrażająca
łączą 33 mosty. Józefa Piłsudskiego. Polskę i Polaków.

94 9 WRZEŚNIA 2020 wpwrewn.upmreenruamtae.rGaataz.estwasPmolesdkiaa..ppll

ników. Nadal suflują przy okazji tezę, że FLASHPRZYRODNICZY

DOSTRZEGLI przed katastrofą chroni nas to, iż Wisła PŁONĄŁ SŁYNNY DĄB
PROBLEM
jest dzika. – W przypadku awarii war- W czwartek 3 września w lesie Dębina
Wprawdzie z protestami w Krościenku Wyżnym (Nadleśnictwo Dukla)
i krytycznymi stanowiska- szawskiej oczyszczalni Czajka naszym płonął pomnikowy dąb „Wincent”. Akcja
mi wobec kolejnej awarii strażaków z Krościenka Wyżnego pozwoliła na
„Czajki” aktywiści eko największym, naturalnym sprzymierzeń- szybkie stłumienie ognia. „Wygląda to na celowe
czekali kilka dni, ale dzisiaj podpalenie, do którego musiało dojść w nocy –
widać, że władze Warsza- cem jest dziki charakter Wisły. Dzięki mówi obecny na miejscu Zbigniew Żywiec,
wy nie mogą już liczyć na nadleśniczy Nadleśnictwa Dukla. – Dziupla,
ich wyrozumiałość. temu, że Wisła jest w dużej mierze nie- z której wydobywał się ogień, była zabezpieczo-
na siatką, bowiem w maju 2015 roku mieliśmy
zdecydowane. Wprawdzie z protestami uregulowana, ma większe zdolności do podobny incydent. Wówczas pożar ugaszono,
i krytycznymi stanowiskami aktywiści a dąb został poddany zabiegom konserwator-
czekali kilka dni, ale dzisiaj widać, że oczyszczenia się niż uregulowane, mniejsze skim. Miejmy nadzieję, że tym razem temperatu-
władze Warszawy nie mogą już liczyć na ra wytworzona pożarem murszu nie zabije tkanki
ich wyrozumiałość. „We wtorek kilkana- rzeki. Rząd powinien dążyć do tego, żywej drzewa i wciąż będziemy mogli się cieszyć
ście aktywistek i aktywistów Greenpeace widokiem jednego z najstarszych dębów
na łodziach protestowało na Wiśle w oko- by przywracać naturalny charakter rzekom w polskich lasach” – dodaje. Drzewo rośnie
licach, w których doszło do awarii. Trzy- nieopodal leśnego parkingu i ścieżki spacerowej,
mali m.in. banery »Ścieki, beton, dewa- i porzucić mrzonki o tworzeniu w Polsce jest więc często odwiedzane. Ma około 450 lat,
stacja – chrońmy polskie rzeki« i »Dosyć obwód 550 cm, wysokość 28 m, od 1966 roku
gadania, chrońcie polskie rzeki!«” – czy- wodnych autostrad i olbrzymich betono- jest pomnikiem przyrody.
tamy na stronie internetowej Greenpeace.
Aktywiści z Koalicji Ratujmy Rzeki piszą wych zapór. W dobie kryzysu klimatycz- PIS I USTAWA O OCHRONIE
o skandalu, a WWF o nieudolności urzęd- ZWIERZĄT
nego, coraz częstszych susz i nieregular-
Wszystko wskazuje na to, że Prawo
nych opadów takie plany są zupełnie i Sprawiedliwość wróci do kwestii ustawy
o ochronie zwierząt. Swoje rozwiązania
nierealne i szkodliwe – mówi Marta przygotowuje młodzieżówka PiS-u. „Chodzi
o trzymanie zwierząt na łańcuchu oraz
Grundland z Greenpeace Polska. Problem zaostrzenie kar za znęcanie się nad
zwierzętami. Trudno powiedzieć, jakie
w tym, że we wspomnianym już raporcie będzie bezpośrednie zaangażowanie
Jarosława Kaczyńskiego w nasze projekty,
organizacji z 2008 roku argument o dzi- ale jestem przekonany, że na jego podpis
w tym zakresie będziemy mogli liczyć” – po-
kości rzeki… nie istniał. Zbitka taka nie wiedział w PR24 Michał Szpądrowski. Na to
natychmiast zareagowali narodowcy
pojawia się też w artykułach Greenpeace i przemysł futrzarski, emitując spoty
uderzające w PiS.
o rzekach w przeszłości. W raporcie li-

czącym 20 stron zwrot „samooczyszcza-

nie” pada tylko raz i rzeczywiście związany

jest z zaprzestaniem regulowania rzek.

Dzisiaj jest to osią propagandy aktywistów

i założonej przez nich koalicji Ratujmy

Rzeki. Można się jedynie domyślać, jaki

wpływ miały zapowiedzi rządu o tym, że

chce uczynić polskie rzeki spławnymi

i wykorzystywać transport wodny, który

przez UE jest określany jako najbardziej

ekologiczny. Tym bardziej że na Zachodzie

używa się go na masową skalę. U nas

jednak ma być... Wschód. GP

FOT. ADOBE, WIKIPEDIA, PIXABAY, LASY.GOV.PL NATCHNIENIE BIZNESU 27 RAZY WISŁA

Wisła to marka, którą W Polsce jest aż
wykorzystywano do sprzeda- 27 klubów piłkarskich,
ży różnych produktów. Jeden które wykorzystują nazwę
z pierwszych polskich Wisła. Te najbardziej
telewizorów nosił jej nazwę. znane, także grające
Dziś jej łacińska nazwa Vistula w ekstraklasie, pochodzą
to też ceniony brand. z Krakowa i Płocka.

9 WRZEŚNIA 2020 95

MISTRZ KIEROWNICY UCIEKA SUZUKI SWIFT SPORT HYBRID

M a dwie rury, musi być szybki” – powiedział są wygodne. Tak też człowiek się Robert
kiedyś syn sąsiadki, kiedy podjechałem pod
dom jakimś samochodem użyczonym do testów. czuje, siedząc w środku. Wygodnie. Kilen
Przypomniało mi się to zdarzenie, kiedy wysia- Suzuki Swift Sport dobrze się pro-
dałem z kolejnego auta z dwoma rurami wyde-
chowymi, które miałem okazję testować. Tym razem był to wadzi. Jak na sportowy samochód,
Suzuki Swift Sport w nowym wydaniu, czyli tzw. miękka
hybryda. Co się zmieniło w porównaniu z poprzednią wersją nie jest za twardy. Nawet na „śpiących
usportowionego malucha Japończyków? Otóż zmniejszono
mu moc. Teraz silnik 1.4 Boosterjet uzyskuje jedynie 129 KM policjantach” nie wyleciały mi plomby.
(przed zmianami proekologicznymi było ich 140). Mógłbym
oczywiście użyć teraz zwracającego uwagę porównania, jak Auto sprawnie reaguje na polecenia,
to Unia Europejska „kastruje” samochody sportowe. To po-
niekąd byłaby prawda. Bo układ mild hybryd zastosowany choć układ kierowniczy mógłby być ostrzejszy. A skrzynia
w Swifcie niezupełnie rekompensuje braki mocy. Owszem,
dodaje nieco momentu obrotowego, zwłaszcza w sytuacjach biegów jest, jak to bywa u tego producenta, precyzyjna. Niby
newralgicznych, czyli np. przy przyśpieszaniu w trakcie wy-
przedzania. To ważne, ale mimo tej elektryfikacji mały Japoń- wszystko się zgadza, jak mówi mój kolega. Jednak brakuje
czyk osiąga setkę jedną setną sekundy później niż poprzednik
bez silniczka na prąd. Z drugiej strony, prawdę mówiąc, nawet trochę tego „sportu”, który producent obiecuje w nazwie. I tu
tej jednej setnej nie odczujemy. Za to przy dystrybutorze za-
uważymy całkiem spore oszczędności przy tankowaniu. Suzuki wracamy do tego, co powiedział syn sąsiadki: „Ma dwie rury,
Sport w wersji Hybrid w czasie normalnej, płynnej jazdy mie-
szanej (trochę w mieście i poza nim) spalił mi 5,6 litra benzyny. musi być szybki”. Dwie rury wydechowe to, jak wiadomo,
A gdy częściej wciskałem pedał gazu w podłogę, komputer
pokładowy zarejestrował 6,5–6,8 litra na 100 kilometrów. Czy zewnętrzny akcent, którym producenci sugerują, że auto daje
to oznacza, że dość tanim kosztem można mieć auto sportowe?
I tak, i nie. Suzuki Swift Sport Hybrid kosztuje około 90 ty- więcej emocji niż takie z pojedynczym wydechem. I być może
sięcy złotych. A to niemało jak na małe auto. Czy wysoką cenę
usprawiedliwia wyposażenie? Suzuki w tym modelu nie żało- dlatego kierowca wsiadając do takiego samochodu, kładąc ręce
wało ani monitora martwego pola (Blind Spot Monitor), ani
systemów ostrzegania o ruchu poprzecznym za pojazdem (Rear na kierownicy i uruchamiając silnik, liczy na więcej, niż sa-
Cross Traffic Alert) czy rozpoznawania znaków drogowych
(Traffic Sign Recognition). Jest też automatyczna klimatyzacja, mochód jest w stanie dać. Oczekiwania przerastają rzeczywi-
dość sprawny system multimedialny i sportowe akcenty we-
wnątrz. Fotele, mimo mocarnego wyglądu i trzymania bocznego, stość. To tylko połowa prawdy. Druga jest taka, że japoński

producent zadbał o agresywną stylizację nowego Suzuki Sport.

Są tu i spojler, i przepiękne aluminiowe felgi, plastiki imitujące

włókno węglowe i dwie, wspomniane wcześniej, rury wyde-

chowe. Jednak nie dopracowano brzmienia tegoż wydechu.

Jak wiadomo, diabeł tkwi w szczegółach, a tu zapomniano

o tym, że to, jak „ryczy” samochód sportowy, jest co najmniej
FOT. MAT. PRAS.
tak samo ważne jak to, jaki ma wygląd. Kiedyś, pamiętam
DYSONANS POZNAWCZY
doskonale, w Baden Baden mijał mnie Maseratti z prędkością

zaledwie 20–30 kilometrów na godzinę. Ale gdy przejeżdżał,

ziemia aż drżała od dźwięku silnika, który wysyłał do mych

uszu sygnał, że w każdej chwili chrapliwe warczenie może

zmienić się w ryk, a wtedy samochód wystrzeli do przodu.

W Suzuki Swift Sport Hybrid silnik nie wysyła takiego sygnału.

Mamy więc do czynienia z dysonansem poznawczym. Samo-

chód wygląda, a nie brzmi, jak by był szybki. A w rzeczywistości

taki właśnie jest. Prędkość maksymalna tego malucha to aż

220 km/h. W końcu ma dwie rury. GP

96 9 WRZEŚNIA 2020 prenumeraZtAa.PGRaAzeStZaAPoMlsYkaN.pAl
www.prenumerata.swsmedia.pl



PLASTUSIOWY KONIEC WAKACJI...
KOMENTARZ Barbary Pieli W STOLICY

ZNOWU PĘKŁA RURA...

1

TĘ SPRAWĘ WIELKIEJ WAGI
NIECH SĄD MA NA OKU!
BO TRZEBA TO OGŁOSIĆ
W SĄDOWYM WYROKU!

45

TYM BARDZIEJ ŻE LEGENDA LEGENDY
BĘDZIE ŻYŁA WIECZNIE! FILANTROPII,
MUSI SZCZYTY OSIĄGAĆ
I CZUĆ SIĘ BEZPIECZNIE! SPORTU,
„SOLIDARNOŚCI˝...
8
98 1 MARCA 2017 7