WE ARE GREAT AGAIN

FELIETON FELIETON

{ WALKA O DUSZE } { Z BLISKA }

Tomasz P. Jan
Pospieszalski
Terlikowski
RATUNEK DLA
NIEWOLA NIEMOCY WYLUDNIAJĄCEJ SIĘ POLSKI

Zgorszenie grzechem ludzi Kościoła nie jest powodem, Troska Andrzeja Dudy o polską rodzinę w trakcie
kampanii wyrażała się głównie w przypominaniu
by z niego odchodzić. Zgorszenie cudzym grzechem jest 500 plus i programów finansowego wsparcia. Kłopot
w tym, że transfery finansowe nie rozwiązują naj-
spowodowane jedynie hipokryzją albo nieznajomością ważniejszego problemu, jakim jest dramatyczna
zapaść demograficzna. Problem wyludniania się
siebie. A do tego wewnątrz Kościoła, choć nie brakuje Polski – przewaga zgonów nad liczbą urodzeń – nie
pojawia się prawie wcale w kampanii. Żaden z kan-
tam grzeszników (czasem wielkich i do tego przykrywa- dydatów nie podniósł tematu jako palącego społecz-
nego i ekonomicznego wyzwania. Wiem, że kampania
jących swój grzech teologiczną nowomową), są też wyborcza nie polega na roztrząsaniu złożonych
problemów, tylko na mobilizowaniu sympatyków
święci, ludzie, którzy pokazują, że każde życie ma i pozyskiwaniu niezdecydowanych. Nikt nie lubi
złych wieści, tym bardziej posłańca przynoszącego
ogromny, bo eschatologiczny sens. Takim było życie św. katastroficzne prognozy. Program 500 plus nie przy-
niósł trwałej poprawy. Jak dotąd żaden europejski
Rafaela Arnaiz Baron. Ten pochodzący z bogatej, kato- kraj nie znalazł recepty, jak zatrzymać spadek uro-
dzeń. Zamożniejsi od nas, choć przeznaczają ogromne
lickiej i zaangażowanej w politykę rodziny hiszpańskiej środki i mają więcej żłobków, nie radzą sobie z kry-
zysem urodzeń. Problem zatem jest złożony, a świa-
mężczyzna zmarł na cukrzycę w klasztorze trapistów topogląd i kultura mają tu kluczowe znaczenie.
Wprawdzie Andrzej Duda zapowiedział ochronę
w wieku 27 lat. Po ludzku nic mu się nie udało. Umierał dzieci przed ideologią LGBT i wyraził sprzeciw wo-
bec tzw. małżeństw jednopłciowych, lecz nie przekuł
w klasztorze, ale trapistą w sensie ścisłym nie był, bo tego w pozytywny komunikat dotyczący demografii.
To błąd. Zachęcenie młodych Polaków do odwagi
choć dwa razy próbował tworzenia licznych rodzin winno być wielką ogól-
nonarodową ideą odbudowy siły i znaczenia Polski.
zostać zakonnikiem, to Św. Rafaelowi Programy materialnego wsparcia, świadczenia, zasiłki
dwukrotnie też z powodu Arnaizowi Baronowi – są OK, ale kształtują w ludziach poczucie, że im
stanu zdrowia odchodził, nie udało się przyjąć się należy. Żeby odwrócić katastrofę populacyjną,
a za trzecim razem został konieczna jest zmiana paradygmatu kulturowego.
tylko oblatem. Nie udało święceń, nie zostawił Nie konsumpcja, egoizm, wygoda. Nie branie, gra-
bienie pod siebie. Tu chodzi o tworzenie, budowanie,
mu się przyjąć święceń, po sobie wielkich dzieł, o dar z siebie – gotowość podjęcia trudu budowania
nie zostawił po sobie wiel- licznej rodziny. Ofiarność, wyrzeczenie, rezygnacja
kich dzieł, a jednak jego a jednak jego życie, z komfortu mogą być motywowane tylko wielką ideą.
życie, jego zapiski są czymś, jego zapiski są czymś, Polska stoi wobec śmiertelnego zagrożona, rozłożo-
co uświadamia, że warto co uświadamia, że nego wprawdzie na kilka pokoleń, więc mało zauwa-
być w Kościele, że Boga warto być w Kościele. żalnego. Tu nie chodzi o rynek pracy czy o załamanie
się systemu emerytalnego. Tu chodzi o istnienie
można spotkać szczególnie narodu z jego kulturą, tożsamością. Za Polskę ginęli
bohaterowie narodowej sprawy, nie po to, byśmy
mocno właśnie tam, w nie- teraz sami się unicestwili.

samowitej mistyce. „Bóg i moja dusza” – pod takim

tytułem zostały wydane jego zapiski z ostatnich miesięcy

życia – uświadamiają one, że Bóg ma dla nas – wewnątrz

Kościoła – drogę, która jest odwróceniem nietzcheańskiej

„woli mocy”, czyli drogę „niewoli niemocy”. To nie jest

droga dla silnych nadludzi, ale dla słabych, upadających,

świadomych grzechu osób, które doświadczyły już nie

tylko, że same nic nie mogą, ale że wszystko, co mogą,

jest w istocie niczym. „Nic, co ma koniec, nie jest wiel-

kie” – wskazuje święty. A w innym miejscu uświadamia,

że „tracimy czas na bagatele, na opłakiwanie tego życia”,

podczas gdy tak naprawdę liczy się tylko miłość, bo

„tylko miłość czyni szczęśliwym”. I wreszcie słowa, być

może kluczowe tego wielkiego mistyka, który wskazuje,

że „Bóg jest na krzyżu i póki nie pokochamy Krzyża,

nie zobaczymy Go, nie odczujemy Go”. Niesamowita

książka, niesamowite świadectwo.

24 CZERWCA 2020 49

OPINIE { SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ }

Andrzej

Sośnierz

NIE TYLKO HEROSI

Czas epidemii koronawirusa to nie tylko bogate źródło wiedzy
o funkcjonowaniu naszego systemu opieki zdrowotnej, kiedy to z całą
ostrością ujawniły się jego wady i niedociągnięcia, lecz także czas

obserwacji zachowań różnych ludzi, i to zarówno po stronie potencjalnych

pacjentów, jak i osób funkcjonujących w instytucjach i organizacjach
zobowiązanych do czynnej walki z tą epidemią.

PUBLICYSTYKA Mankamenty W spokojnych czasach nieraz jestem lekarzem, kto inny jak nie ja po-
w funkcjonowaniu dyskutujemy o tym, jak winien starać się służyć pacjentom w takim
NFZ wynikają wprost zachowalibyśmy się w chwi- właśnie – wydawało się groźnym – okresie”.
z jego nadmiernej lach trudnych. Z reguły Byłem dumny z mojego przyjaciela, który
centralizacji. Kiedy sądzimy, że odpowiedzialnie, na co dzień rzetelnie, ale dość biznesowo
wszystkie decyzje odważnie, rozważnie, z łatwością przy- traktował swój zawód.
zapadają tylko chodzi nam piętnować i krytykować
w centrali, a wszelka postawy tchórzliwe, egoistyczne czy Poszedł jako wolontariusz do szpitala,
spontaniczna kunktatorskie. Czasem jednak przychodzi bo w tym dużym szpitalu lekarzy zabrakło.
działalność na niższych czas próby i wtedy rzeczywistość weryfi- Jedni nagle zachorowali, inni musieli opie-
szczeblach jest kuje nasze wyobrażenia o sobie i o naszym kować się dziećmi, które przestały chodzić
niemile widziana, otoczeniu. do szkoły. Powodów pozostania w domu
wtedy cała instytucja było zresztą wiele. I to jest właśnie druga
jest po prostu Ci, którzy trwali na strona medalu. Politycy i media wielokrot-
sparaliżowana. stanowiskach nie dziękowali pracownikom ochrony
zdrowia za ich walkę z epidemią. Dzięko-
W pierwszych tygodniach szerzenia się wali wszystkim, oklaskiwali wszystkich.
epidemii w Polsce lęk przed zarazą był Tymczasem właściwszym byłoby kierowanie
wielki. Nadchodziło nieznane i niewidocz- tych dowodów uznania do tych, którzy
ne, które mogło czaić się za każdym rogiem. naprawdę trwali na swoich stanowiskach,
I w takim właśnie czasie mój przyjaciel, często pracując ponad miarę. I dotyczy to
praktykujący prywatnie lekarz, w którego oczywiście nie tylko lekarzy, lecz także
przychodni przestali się pojawiać pacjenci, wszystkich pracowników ochrony zdrowia,
zamknął na chwilę swój gabinet i zgłosił pielęgniarek, ratowników medycznych,
się do szpitala jednoimiennego jako wo- pracowników na przykład stacji sanitarno-
lontariusz. Pracował za darmo. Później -epidemiologicznych. Takich jak ta pielę-
przyznał mi, że w noc poprzedzającą gniarka, która samotnie trwała na stano-
pierwsze pójście do szpitala źle spał. Miał wisku w domu pomocy społecznej opuszczonym
obawy, czy wirus, czyniący takie spusto- przez dotychczasowy personel. Pracowała
szenie we Włoszech, nie zaatakuje i jego. ponad miarę, bez przerwy, kilka dni. Na-
Ale poszedł. Powiedział sobie: „Przecież prawdę heroiczna to postawa.

50 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

wytyczne z centrali, a centrala też czekała
na wytyczne z jej centrali, czyli z mini-
sterstwa. I tak wszyscy trwali w oczeki-
waniu, a życie w placówkach medycznych
biegło swoim improwizowanym nurtem.
Część oficjeli z Narodowego Funduszu
Zdrowia też na wszelki wypadek udała
się na mniej lub bardziej uzasadnione
kwarantanny, bo przecież w tak niepew-
nym okresie można oberwać z każdej
strony, więc lepiej zniknąć z pola rażenia.
Na szczęście nie wszędzie i nie zawsze
było tak źle. Były też przypadki bardzo
odpowiedzialnego i ofiarnego funkcjono-
wania oddziałów tej instytucji, ale to tylko
niewielkie pocieszenie, bo w takim okresie
dobrze funkcjonować musi ona cała.

Ogłuszony NFZ PUBLICYSTYKATaką decyzję będzie można podejmowaćJak u Orwella?
dopiero wtedy, kiedy dzięki zwiększaniu
Tymczasem dobrze opłacani i, wydajeFOT. FILIP BŁAŻEJOWSKI/GAZETA POLSKAkształcenia w  zawodach medycznych Mankamenty w funkcjonowaniu Naro-
się, że wyspani administratorzy ochrony będziemy mieć tyle personelu, że nie dowego Funduszu Zdrowia wynikają
zdrowia potrzebowali kilku dni, aby spowodujemy perturbacji w funkcjono- wprost z jego nadmiernej centralizacji.
właściwie zareagować na tę wyjątkową waniu systemu opieki zdrowotnej. Kiedy wszystkie decyzje zapadają tylko
sytuację. Sytuacja, w jakiej znalazła się w centrali, a wszelka spontaniczna dzia-
ta pielęgniarka, dobrze ilustruje to, że Perturbacje w funkcjonowaniu placówek łalność na niższych szczeblach jest nie-
kierowanie ochroną zdrowia to jednak medycznych dotyczyły oczywiście nie tylko mile widziana, wtedy cała instytucja jest
trudne zajęcie, wymagające rozwagi DPS-ów. Zapanował wielki chaos w za- po prostu doskonale sparaliżowana. Jeśli
i wiedzy. Kiedy w pierwszych tygodniach kresie dostępności do świadczeń szpital- centrala się nie odezwie – a w sytuacji
epidemii okazało się, że jednymi z głów- nych i przychodnianych. Zamykały się pandemii również centrala zaniemówiła
nych roznosicieli epidemii są pracownicy oddziały szpitalne, zamykały się przychod- – wtedy instytucja trwa w oczekiwaniu
ochrony zdrowia, którzy pracując w róż- nie, lekarze rodzinni przyjmowali albo i nie potrafi lokalnie rozwiązać pojawia-
nych placówkach medycznych, przenosili zdalnie, albo kazali się ustawiać w długie jących się jak lawina problemów. Tym
epidemię z jednego zakładu do drugiego, kolejki przed gabinetami. Jednych wpusz- bardziej niepokoją głosy, że podobno
ktoś wpadł na z pozoru słuszny pomysł, czano do budynków, innych trzymano NFZ ma być jeszcze bardziej scentrali-
aby skłonić pielęgniarki i  lekarzy do przed drzwiami. Odpowiedzialny za or- zowany poprzez całkowitą likwidację
pracy w jednej tylko placówce medycznej. ganizowanie dostępu do świadczeń me- samodzielności organizacyjnej jego od-
No i skłonił. Pielęgniarki pracujące dycznych i funkcjonowanie placówek działów, którymi mają kierować pełno-
w szpitalu i dorabiające pracą w domach medycznych Narodowy Fundusz Zdrowia, mocnicy, a oddziały NFZ stać się mają
pomocy społecznej wybrały i przestały który przecież zawiera w tymi placówkami wewnętrznymi komórkami jednej insty-
pracować w DPS-ach. I stało się. Nagle konkretne, pisemne umowy, gdzie określa tucji. Słysząc takie opowieści, przychodzi
zabrakło tam personelu. W  sytuacji, się wzajemne zadania i obowiązki, został mi zawsze na myśl koń Bokser z książki
kiedy mamy w Polsce za mało pracow- całkowicie ogłuszony zaistniałą sytuacją. Orwella „Folwark zwierzęcy”, który na
ników ochrony zdrowia, nie można po- Biura oddziałów NFZ zamknęły swoje każde pojawiające się trudności w funk-
dejmować takich nierozważnych decyzji, podwoje dla interesantów, z dodzwonie- cjonowaniu folwarku reagował wnioskiem,
bo wtedy po prostu wiele placówek niem się też były ogromne kłopoty, a kiedy że trzeba jeszcze więcej pracować, aż
medycznych trzeba będzie zamknąć, a to już udało się czasem z kimś porozmawiać, zdechł z  przepracowania. Czyli w  tym
spowoduje znaczący spadek dostępności to najczęściej można się było dowiedzieć, wypadku, jeśli istniejąca i tak już duża
pacjentów do świadczeń medycznych. że pracownicy oddziałów NFZ czekają na centralizacja nie sprawdza się, to ko-
nieczna jest jeszcze większa
centralizacja...

Trzeba mieć nadzieję, że wnioski wycią-
gnięte z czasu epidemii będą jednak bar-
dziej konstruktywne i racjonalne. GP

24 CZERWCA 2020 51

SPOŁECZEŃSTWO { WYWIAD } Wojciech
Mucha
POLITYKA? BARDZIEJ Jacek
BRUTALNA NIŻ BOKS, Liziniewicz
ALE ANDRZEJ DUDA
SOBIE PORADZI

Z WOJCIECHEM BARTNIKIEM ROZMAWIAJĄ JACEK LIZINIEWICZ I WOJCIECH MUCHA

BOHATER

„Wśród bokserów było
wielu polskich patriotów.
Takich jak Tadeusz
»Teddy« Pietrzykowski,
jeden z pierwszych
więźniów w Auschwitz,
który w obozie walczył na
pięści o bochenek chleba.”
– mówi nasz rozmówca.

52 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Przypatrywałem się prezydentowi Andrzejowi Dudzie podczas spotkania z wyborcami. Widać, że to co robi,
wynika z misji. Jest prawdziwym wojownikiem, czuje audytorium oraz jest wiarygodny i utożsamia się z naszymi
chrześcijańskimi korzeniami – mówi WOJCIECH BARTNIK, polski bokser i trener bokserski, brązowy medalista
Igrzysk w Barcelonie (1992 rok) i polityk samorządowy.

FOT. FACEBOOK.PL/WOJCIECH BARTNIK Przejrzeliśmy Pana konto na Twitte- Wrócę do medalu z Igrzysk w Barce- dawno przeszło granice szlachetnej rywa-
rze. Jakiś czas temu udostępnił Pan lonie. Pamiętam to jak przez mgłę, lizacji na argumenty.
grafikę z Janem Olszewskim, Korne- ale oprócz ostatnich olimpijskich
lem Morawieckim i Lechem Kaczyń- sukcesów polskich bokserów i Pana W jednym z wywiadów powiedział
skim z podpisem, że „Musimy brązowego medalu to był to również Pan, że kryzys, także autorytetów, jest
dokończyć ich dzieło”. Boi się Pan, że ostatni sukces naszej drużyny nawet w boksie, a młodzi zawodnicy
te wybory mogą to dzieło zatrzymać? narodowej w piłce nożnej. Co się nie mają szacunku do starszych i do
Ja z natury jestem optymistą. Gdyby tak musi zmienić, byśmy znów zaczęli trenerów. Mam wrażenie, że to
nie było, to w sporcie nie osiągnąłbym wygrywać indywidualnie szerszy problem i że tych autorytetów
tyle, ile osiągnąłem. Dlatego wierzę w re- i drużynowo? w ogóle nie ma.
elekcję Andrzeja Dudy, że społeczeństwo Jeżeli chodzi o boks, to zdecydowanie
przedłuży misję prezydenta o kolejne pięć brakuje ligi bokserskiej, która dawała dużo Autorytetów na pewno brakuje. W tym
lat. Jeżeli tak się stanie, to jestem spokojny możliwości startów w kraju i za granicą. roku w świecie boksu odeszło dwóch star-
o przyszłość. Ponadto liga przysłużyła się do promocji szych zawodników, medalistów olimpijskich,
dyscypliny, poprzez szeroką widownię którzy zawsze mogli coś odpowiedzieć.
Skąd u sportowca zawodowego, zgromadzoną zarówno w halach sporto- Tacy ludzie są bezcenni w trudnych mo-
medalisty, boksera, zainteresowanie wych, jak i przed telewizorami. W ostatnich mentach, gdy pojawiają się porażki. Wie-
polityką i patriotyczno-niepodległo- latach obserwuję z satysfakcją, jak popra- lokrotnie tego doświadczałem. Gdy przy-
ściowe przekonania? wia się infrastruktura sportowa – hal chodziło zwątpienie, to zawsze miałem
Kiedyś, gdy byłem czynnym sportowcem, obiektów otwartych. Jestem przekonany, kogoś bardziej doświadczonego, anioła,
bardziej koncentrowałem się na boksie iż te inwestycje strony rządowej wspólnie który dmuchnął w skrzydła i pomagał się
i to on był dla mnie na pierwszym miejscu. z samorządami przyniosą wymierne efekty odzyskiwać, wystartować do lotu. Dziś jest
Polityka i to, co się dzieje w kraju, do w postaci zdobyczy medalowych. dużo młodzieży, która garnie się do sportów
końca lat 90. w ogóle mnie nie zajmowały. walki. Wprawdzie boks podupadł, ale to
Najważniejsze było przygotowanie. To się A gdy z perspektywy boksera ogląda splot wielu czynników. Brakuje ligi boksu,
zmieniło jednak już kilkanaście lat temu. Pan ring polityczny, to jak go Pan sponsorów i ciągłych walk. Kiedyś w latach
Od tego czasu czytam, szukam informacji ocenia? Ma on coś wspólnego 90. praktycznie co dwa tygodnie były walki,
i poznaję historię. Zresztą wśród bokserów z boksem czy raczej z MMA, w któ- a o sile polskiej ligi może świadczyć fakt,
było również wielu polskich patriotów. rym zresztą też Pan walczył? że walczył w niej Vladimir Kliczko w bar-
Takich jak Tadeusz „Teddy” Pietrzykowski, Powiem, że walka polityczna jest bardziej wach Gwardii Warszawa. To jednak moty-
jeden z pierwszych więźniów w Auschwitz, brutalna. Byłem ostatnio na wiecu – zresztą wowało do trzymania formy i rozwoju.
który w obozie walczył na pięści o boche- po raz pierwszy w życiu – podczas wizyty
nek chleba. To wielki człowiek i trzeba prezydenta w Trzebnicy. Słuchałem głowy A autorytety spoza sportu?
o nim mówić ludziom, o jego heroizmie państwa i naprawdę byłem pod wrażeniem Zdecydowanie święty Jan Paweł II, któremu
i historii. Ludzie wokół niego umierali, charyzmy, pewności i serca, z jakim wy- miałem zaszczyt wręczać dary jako repre-
a on bił się z esesmanami i wygrywał bo- głaszał on przemówienie. Po chwili jednak zentant delegacji sportowej. Było to nie-
chenki chleba, które przekazywał innym. pojawili się przeciwnicy pod tęczowymi zapomniane spotkanie, które owocuje do
Tak więc wśród sportowców jest wielu flagami. Mój znajomy podszedł do nich, dziś zarówno w sferze duchowej, jak i pu-
ludzi, którzy mają Polskę w sercu. Trzeba żeby porozmawiać, i zapytał: „Kochani, blicznej. Dorobek niepodległościowy i służba
o tym mówić. Jeśli chodzi o odkrywanie po co te wyzwiska i agresja?”. W odpo- ojczyźnie cechuje inną wielką osobę, z którą
własnej historii, to dowiedziałem się, że wiedzi został obrzucony obelgami, w tym miałem przyjemność współpracować, był
moja rodzina też walczyła w Armii Kra- od ludzi będących tam z małymi dziećmi. to śp. marszałek senior Kornel Morawiecki.
jowej. To dla mnie wielki powód do Bez żadnych argumentów, bez żadnej Organizowaliśmy wspólny projekt propa-
dumy. rozmowy. Ta nienawiść przeraża i to już gujący szacunek do naszych barw narodo-
wych oraz symboli.

24 CZERWCA 2020 53

SPOŁECZEŃSTWO { WYWIAD }

Pan zawsze walczył w Polsce i dla Spotkanie Wojciecha Bartnika z Janem Pawłem II owocuje w życiu boksera do dziś zarówno w sferze
Polski. Skojarzyło nam się to z histo- duchowej, jak i publicznej.
rią Krzysztofa Golańskiego, boksera,
który uciekł z Polski w latach 80. To długa historia. Pamiętam tę chwilę, bo zdrowia i polityki społecznej – bo leży mi
i dzisiaj tytułuje się pierwszym bardzo długo szykowałem się do tego poje- na sercu pomoc potrzebującym. To dlatego
bokserem zawodowym. Pan się nie dynku. Wcześniej, wiadomo, trwały negocjacje również współpracuję z Fundacją św. Józefa
zdecydował na wyjazd, choć po i rozmowy – pomiędzy Andrzejem Wasilew- i staram się jak mogę, aby ludziom łatwiej
Igrzyskach w 1992 roku miał Pan skim a mną, bo wtedy byłem dla siebie jed- się żyło. Dzisiaj działamy w opozycji, ale
propozycje z USA. Dlaczego? nocześnie promotorem, menagerem i trenerem. to nie przeszkadza, by robić coś dla
Powodów było kilka. Szczerze powiedziawszy, No, może trochę przesadzam, bo był jeszcze innych.
gaża kusiła, propozycję dostałem od samego mój przyjaciel Ryszard Furdyna, który nie-
Angelo Dundeego, legendy świata bokser- dawno zmarł, a był dla mnie wielkim wspar- Mamy środę. Za chwilę pierwsza
skiego, który wychował kilkunastu mistrzów ciem. W każdym razie wynegocjowaliśmy
świata. Mógłbym mieszkać na Florydzie 8-rundowy pojedynek. Druga strona znała tura wyborów. Być może będzie to
w Hollywood Beach. Dostałem zaproszenie mnie doskonale, gdyż byłem drugim zawod-
na testy, ale – szczerze – miłość zdecydowała. nikiem Knockout Promotions, po Krzysztofie dopiero pierwsze starcie, a może
Bardzo zależało mi na mojej narzeczonej Włodarczyku, którego zresztą pokonałem
i bałem się, że jak pojadę, to tamto życie mnie w finale mistrzostw Polski w Płońsku. W każ- ostatnia runda i dojdzie do nokautu.
pochłonie. Byłem też wierny jednemu klubowi dym razie Andrzej Wasilewski i trener Łapin
– Gwardii Wrocław. Mogłem również pojechać doskonale mnie znali i wiedzieli, kiedy jestem Jak postrzega Pan Andrzeja Dudę?
do Bayernu Leverkusen. Wtedy właśnie bardzo dobrze przygotowany. A tutaj byłem
Dariusz Michalczewski podpisał kontrakt przygotowany wyśmienicie. W końcu stwier- Da radę?
zawodowy. Ja miałem walczyć w klubie Bay- dzili, że nie ma sensu ryzykować, tym bardziej
ern Leverkusen. Ale to wiązało się z tym, że że w poniedziałek Artur miał zacząć odsiadkę, Tak. Przypatrywałem się prezydentowi
musiałbym zdezerterować. Pewnie wtedy też a rękę lewą miał rozbitą na sparingach, więc
nie pojechałbym na Igrzyska Olimpijskie do stwierdzili, że lepiej będzie, jak trafi do za- Andrzejowi Dudzie podczas spotkania
Atlanty i do Sydney. Tym bardziej nie żałuję. kładu karnego dwa dni wcześniej. Taki
Byłem na trzech z kolei letnich Igrzyskach scenariusz niewątpliwie uchronił go od z wyborcami. Widać, że to co robi, wynika
i to moja chluba. ewentualnej porażki.
z misji. Jest prawdziwym wojownikiem,
Walczył Pan dla Polski, inaczej niż Z wielkich salonów i podium zszedł
na przykład Dariusz Michalczewski. Pan do Oleśnicy, gdzie jest Pan czuje audytorium oraz jest wiarygodny
Jego kariera potoczyła się inaczej radnym. Nie nudzi się Panu?
niż Pana. Walczył pod niemiecką Skupiam się na pracy w dwóch komisjach: i utożsamia się z naszymi chrześcijańskimi
flagą, co zresztą często mu sportu – bo wiadomo, to moje życie, oraz
wypominano. korzeniami. Mówi z pełnym przekonaniem
Patrzę na to z perspektywy sportowej i ab-
solutnie nie chcę krytykować Dariusza Mi- i wiarą, co znacznie odróżnia go od kontr-
chalczewskiego. Znam jego historię. Aby
utrzymać rodzinę, pracował ciężko fizycznie, kandydata Rafała Trzaskowskiego, który
a mimo to został dostrzeżony przez trenerów.
Ring to była dla niego i dla jego rodziny ogranicza się do obłych, wyuczonych for- FOT. FACEBOOK.PL/WOJCIECH BARTNIK
przepustka do lepszego życia. Trudno mi
powiedzieć, jak ja bym się zachował i dlatego mułek. Pan Trzaskowski abdykował w War-
nie chcę oceniać Dariusza Michalczewskiego.
Dla mnie jednak walka pod flagą biało-czer- szawie, która tak naprawdę w dniu dzisiej-
woną była kluczowa. Polska to moja
ojczyzna. szym rządzi się sama, a pamiętajmy, że to

Jak Pan ocenia pięściarzy młodego nasza stolica. Jego rządy całkowicie pod-
pokolenia? Miał Pan szansę zawal-
czyć z Arturem Szpilką, ale ten trafił kopują autorytet państwa, szczególnie
do więzienia dzień przed walką…
w kwestii reprywatyzacji. Wierzę, że pre-

zydent Duda wygra już w pierwszej turze.

Wspieram go z całego serca. GP

54 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl



FELIETON { WIDZIANE Z BRUKSELI }

TALERZ ZUPY, KONSTYTUCJA, Ryszard
STOŁÓWKA PRZY SZEWSKIEJ
Czarnecki

I JA-OBŻARTUCH...
W  swojej książce „Porozumienie przeciw
monowładzy. Z dziejów PC” Jarosław Ka-
czyński był łaskaw umieścić mnie w historii
Polski. Kilka razy wspomniał o mnie jako
o polityku. Ale nie tylko. Opisując połowę

lat 90., kiedy cały obóz niepodległościowy był poza par-

lamentem (blisko dwie piąte wyborców nie miało swojej

reprezentacji w sejmie RP!), sugeruje Jarosław, żem

smakosz, a w zasadzie to obżartuch...

Cóż, lekarze mają swoją przysięgę Hipokratesa, ja od

tegoż Greczyna wziąłem inną dewizę, nie mniej mądrą:

„Nigdy nie pracuj, gdy jesteś głodny”. To mój słynny

pracoholizm spowodował, że kocham jeść! Czy to nie

proste? Nigdy nie rozumiałem stwierdzenia Lejzorka

Rojtszwańca, którego literacki ojciec, rosyjski pisarz Ilia

Erenburg, natchnął kontrowersyjną tezą: „Dziwna rzecz,

apetyt też się kończy”. Pozostając przy rosyjskich klima-

tach, za jakże życiowe uznaję funkcjonujące tam przy-

słowie: „Brzuch to okropny niewdzięcznik – bardzo „Nigdy nie pracuj, gdy jesteś głodny”.
szybko zapomina o tym, co mu już daliśmy”. To mój słynny pracoholizm spowodował,
że kocham jeść!
Anglicy bywali w historii na kursie kolizyjnym z Rosja-
nami (na szczęście dla nas). No, nie przy okazji linii Cur-
zona po I wojnie światowej czy Teheranu A.D. 1943, albo

{Jałty i Poczdamu A.D. 1945. W sprawie jedzenia jednak

obie te nacje zgadzały się, bo stwierdzenie brytyjskiej
pisarki Virginii Woolf: „Niepodobna dobrze myśleć, dobrze
kochać, a nawet dobrze spać, jeśli się dobrze nie jadało”,

jakże pasuje do tej poprzedniej rosyjskiej maksymy.

Nie ukrywam, że jestem wielbicielem serów, co każdego tych lat, przy całym moim nabożnym stosunku do astro-

dietetyka może doprowadzić do rozstroju nerwowego. nomii (bądź co bądź mam teścia kosmonautę), muszę

Dlatego podpisuję się pod stwierdzeniem amerykańskiego zgodzić się z francuskim politykiem, ale też gastronomem

dziennikarza i krytyka literackiego Cliftona Fadimana: Jean-Anthelme Brillat-Savarinem, autorem „Fizjologii

„Ser jest próbą osiągnięcia nieśmiertelności, jaką podej- smaku”: „Wymyślenie choćby jednej nowej potrawy bar-

muje zwyczajne mleko”. dziej przyczynia się do szczęścia ludzkości niż odkrycie

Do dziś pamiętam stołówkę studencką we Wrocławiu nowej gwiazdy”.

przy ulicy Szewskiej, tłumnie wypełnianą przez brać Na koniec myśl, której autorem jest amerykański polityk, RYS. MIROSŁAW ANDRZEJEWSKI

akademicką Uniwersytetu Wrocławskiego (wówczas, lider republikańskiej większości w Senacie, Henry Cabot

o zgrozo, imienia Bolesława Bieruta...). Zapełniało się Lodge – i nie jest to bynajmniej żadna kpina z opozycji,

żołądek w czasach, gdy mięso było na kartki. Jedzenie robienie sobie z niej jaj czy naśmiewanie się z tych mo-

nie było finezyjne, ale prawdę mówiąc, można było za- notematycznych istot: „Głodny człowiek bardziej inte-

spokoić olbrzymi studencki głód. Jednak na kulinarne resuje się talerzem zupy niż konstytucją”.

fantazje musiałem jeszcze długo poczekać. Z perspektywy No dobra, można interesować się jednym i drugim… GP

56 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

ROSJA Wiadomości z kraju wiecznej szczęśliwości, czyli Feliks
cotygodniowy przegląd ciekawostek z Federacji
wnaesoło Rosyjskiej. Od Kaliningradu pod chińską granicę. Kazański
Od Moskwy do wiosek na Przywołżu.

Rosja: Horror from real Mordor

Wszystko dla obywatela W rosyjskich Uwierz w  ducha Pewne małżeństwo W PODZIĘCE BOHATEROM
księgarniach można już kupić nową kon- z Taganrogu ma problem, który zadziwiłby
stytucję zawierającą poprawki, dzięki speców od zjawisk paranormalnych. Dmi- Weteranom wojny, zaproszo-
którym Władimir Putin zamierza prze- trij i Nadieżda twierdzą, że mieszka z nimi nym na przełożone na
dłużyć sobie rządy do 2036 roku. Co duch o imieniu Zatan, który doprowadza 24 czerwca obchody Dnia
prawda głosowanie nad poprawkami ich do alkoholizmu – zmuszając do picia Zwycięstwa, pozwolono
odbędzie się dopiero 1 lipca, ale Kreml piwa. Robi to samoistnie, wysyłając SMS-y przebywać na placu
nie widzi problemu. „Trzeba przecież z jednego telefonu małżonków na drugi. Czerwonym bez maseczek.
publikować to, nad czym ludzie będą W sumie to z takim poltergeistem można I przechodzić tego dnia przez
głosować” – oznajmił Dmitrij Pieskow, żyć, tylko jak by go tu jeszcze namówić, ulicę na czerwonym świetle?
rzecznik prezydenta. Ludzki pan, łaskawa żeby sam po to piwo chodził?
władza. To może by też podać od razu cy usiłowali zatrzymać pijanego – jak po-
wyniki głosowania?  
Tajemnicze zaginięcie Mistyczna hi- dejrzewali – kierowcę. Kierowca rzeczywiście
Ze świata nauki Naukowcy z Nowosy- storia przydarzyła się 71-letniej emerytce
birska schwytali pojedynczy atom – donosi spod Gatczyny w obwodzie leningradzkim. był pijany. Ale zamiast okazać funkcjona-
rosyjska edycja „National Geographic”. Starsza pani zauważyła, że z jej mieszkania
Na dowód zamieszczono zdjęcie wykona- przepadły pieniądze i biżuteria. A na do- riuszom dokumenty, zaatakował ich...
ne... pojmanemu. O dalszych losach atomu miar złego, wraz z oszczędnościami i kosz-
nic nie wiadomo, można więc tylko po- townościami przepadł też bez śladu jej wężem. I to nie gumowym tzw. szlauchem,
dejrzewać, że jest obecnie poddawany 68-letni konkubent, z którym żyła przez
dalszym intensywnym badaniom – przez ostatnie pół roku. Pal sześć biżuterię ale żywym gadem. W zatrzymaniu węża
ekspertów z Łubianki. Schwytanie kolej- i pieniądze, przecież wiadomo, że szczęścia
nego atomu jest więc już tylko kwestią one nie dają. Ale chłopa szkoda... musieli pomóc specjaliści, którzy zidenty-
czasu. Chociaż i wtedy będzie istnieć
pewne ryzyko, że jeden zepsują, a drugi   fikowali go zarazem jako prawdziwego boa
zgubią. Wąż zaczepno-obronny Policjanci
z drogówki w Jekaterynburgu napotkali kolumbijskiego. O tym, że dusiciel ma na
nieoczekiwaną przeszkodę, kiedy o godz. 2 w no-
imię Kokaina, powiedział już sam jego

właściciel. Jak ciut wytrzeźwiał. GP

Jak pech, to pech

Niecnego wybiegu użyli policjanci z Moskwy, ratując mężczyznę
zamierzającego wyskoczyć z okna mieszkania na 10. piętrze.
Zaproponowali mu, żeby chlapnął sobie najpierw kielicha, i podali
mu pełną szklankę... Nikt nie odmówiłby takiej propozycji, więc stojący
na parapecie desperat wyciągnął rękę. Wtedy policjanci złapali
go i wciągnęli do środka. Z życiowych planów nic więc nie wyszło,
a wódki też się gość nie napił, bo w szklance była zwykła woda.

Czytajcie więcej na www.facebook.com/RosjaHFRM

24 CZERWCA 2020 57

ŚWIAT { KORONAWIRUS, PRASA, NAUKA }

HYDROKSY-ŚCIEMA „LANCETU”

FAŁSZYWE DANE I MANIPULACJA

Tomasz
Łysiak

Pandemia koronawirusa obnażyła z chorobą wywołaną koronawirusem. że hydroksychlorochina oraz chlorochina
Jednocześnie w sprawie ich użycia pro- powodują arytmię serca, a ponadto pod-
wiele słabości współczesnego wadzono badania na całym świecie, m.in. niosły ryzyko zgonu leczonych nimi
robiła to WHO. I nagle wybuchła bomba. pacjentów o 18 proc. w wypadku pierw-
świata – w tym także sposobu W artykule opartym na danych zebranych szej substancji i 16,5  proc. drugiej. Efekt
ze szpitali na całym świecie, pod którym był łatwy do przewidzenia. Dosłownie
funkcjonowania nauki oraz podpisało się kilku naukowców, w tym kilka dni później leki zaczęto wycofywać
dr Sapan Desai, opublikowano wyniki, z procesu leczenia (m.in. w Anglii i we
pism, które stanowią fundament które dla środowiska medycznego okazały Francji), a także zrezygnowano z pro-
się wstrząsające. Dowiedziono bowiem, wadzonych na szeroką skalę badań i te-
ustanawiania naukowych prawd.

Afera związana z artykułem

zamieszczonym na łamach,

a następnie wycofanym przez

prestiżowy periodyk „The Lancet”,

naprowadziła dziennikarzy

zachodniej prasy na interesujący

trop. Z prowadzonych

dziennikarskich śledztw wyłania się

ciekawy obraz tego, jak funkcjonują

pisma naukowe.

W szystko zaczęło się od pu-
blikacji z  22 maja 2020
roku na łamach „Lancetu”.
„The Lancet” to jedno z naj-
starszych i najbardziej ce-
nionych w naukowym świecie pism, które
koncentruje się na publikacjach związa-
nych z medycyną. Jego tradycja sięga
roku 1823. Od 1995 roku kieruje nim
Richard Horton (profesor kilku znanych
uniwersytetów medycznych). We wspo-
mnianym artykule chodziło o używanie
hydroksychlorochiny oraz chlorochiny
w leczeniu COVID-19. Leki te były, do
czasu publikacji, zalecane przez niektó-
rych ekspertów jako skuteczne w walce

58 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Strony z wycofanej publikacji „The Lancet”.

FOT. ALESSANDRO DI MARCO/PAP stów. Taką decyzję podjęła WHO i wiele sający tekst, efekt dziennikarskiego tworzącym dzieła fantasy, gdyż (jak za-
szpitali. Ale to dopiero początek historii. śledztwa. Ujawnia on szereg manipulacji uważa brytyjski dziennik) „jego profe-
Oto mija kilka kolejnych dni i znowu oraz używania fałszywych danych udo- sjonalny profil sprawia wrażenie, iż pisanie
bomba. Tylko tym razem eksplodująca stępnionych przez amerykańską spółkę jest jego głównym przedmiotem działal-
„w drugą stronę”. Surgisphere, której dyrektorem jest… ności”. Inny „naukowiec”, a raczej „pani
jeden z autorów tekstu – dr Sapan Desai. naukowiec”, piastująca stanowisko „mar-
Nikt nie zna tej firmy O firmie tej nikt ze społeczności nauko- keting executive”, to modelka i hostessa
wo-medycznej do tej pory nie słyszał. na eventach, a także aktorka dorabiająca
26 maja australijscy badacze stwierdzają, Wszystkie szpitale i placówki naukowe, w filmikach dla różnych organizacji.
że materiały dotyczące Australii zawarte z jakimi kontaktowali się dziennikarze
w owym artykule (dane z kwietnia) nie „The Guardian”, stwierdziły zgodnie, że Jak pisze „The Guardian”, spółka Sur-
zgadzają się z tym, co oni mają w swojej jej po prostu nie znają. Jednak z bazy gisphere, „chociaż chlubi się, iż posiada
dokumentacji. Robią więc „wielkie oczy” danych owej firmy korzystały dwa wio- jeden z największych i najbardziej aktu-
i proszą autorów o natychmiastowe wy- dące pisma naukowo-medyczne w Wielkiej alnych globalnych zasobów danych doty-
jaśnienia. „The Lancet” szybko potwierdza, Brytanii – „The Lancet” oraz „The New czących szpitali na całym świecie, tak
że właśnie się do nich zwrócił. Dwa dni England Journal of Medicine”. Okazało naprawdę praktycznie nie istnieje w in-
potem lont podłączony do bomby medial- się też, że zespół „naukowy” Surgisphere ternecie. Jej konto na Twitterze obserwo-
no-naukowej pali się coraz mocniej – uka- to postacie o zaskakujących kompeten- wało 170 osób i było praktycznie martwe
zuje się list prawie 180 lekarzy i naukowców, cjach, „bez żadnego backgroundu na- od października 2017 roku”.
którzy oficjalnie podważają wiarygodność ukowego lub z bardzo małym”. Na przy-
artykułu o hydroksychlorochinie, punktują kład na stanowisku „science editor” Dr Desai obiecał dziennikarzom spraw-
błędy i stanowczo żądają wyjaśnień. pracuje człowiek, który prawdopodobnie dzenie danych, mówił coś o dopisaniu
jest autorem science-fiction i  artystą „niechcący” wyników azjatyckich do au-
W dodatku na początku czerwca bry- stralijskich, lecz tak naprawdę nie kwapił
tyjski „The Guardian” publikuje wstrzą- się z żadną konkretną odpowiedzią.

24 CZERWCA 2020 59

ŚWIAT { KORONAWIRUS, PRASA, NAUKA }

Nie mogą ręczyć za zmasowanej liczbie artykułów, tak nie- stanowią dla naukowca drogę do zawo-
prawdziwość badań
wiele z nich wycofano”. dowego rozwoju, pięcia się po szczeblach
Tymczasem tekst z  „Lancetu”, oparty
na danych z Surgisphere, uderzył także Francuski dziennik zwrócił się więc do prestiżowej drabiny, zdobywania miejsca
bezpośrednio w słowa amerykańskiego
prezydenta Donalda Trumpa, który radził pisma „Nature” o wyjaśnienie, jak przyj- pracy oraz finansowania własnych pro-
Amerykanom, aby antymalaryczny lek,
właśnie ową hydroksychlorochinę, za- mowane są do publikacji artykuły nauko- jektów. Finansowanie – to zresztą jeden
żywali. Artykuł miał więc olbrzymie
znaczenie nie tylko dla świata medycyny, we. Periodyk odpowiedział: „W normalnym z najciekawszych punktów śledztwa „Le
ale także polityki. Co więcej – ukazał
się w trakcie pandemii, wielkiego chaosu czasie otrzymujemy około 200 maszyno- Figaro”. Dziennikarze ujawnili, jak lu-
związanego z chorobą na świecie, kry-
zysu i wzmożonej uwagi opinii publicz- pisów na tydzień, ze wszystkich dyscyplin kratywne są przedsięwzięcia związane
nej, jeśli chodzi o  wyniki badań
naukowych. naukowych. W okresie pandemii otrzy- z magazynami naukowymi. Oficjalnie

Trzej naukowcy, którzy napisali artykuł mywaliśmy około 80 artykułów tygodniowo pisma te bazują na darmowych tekstach,
– Mandeep Mehra, Frank Ruschitzka
i Amit Patel – wydali 4 czerwca oświad- na temat COVID-19. W związku ze stanem a także na nieodpłatnym wykorzystywaniu
czenie, w którym stwierdzili, że „nie
mogą ręczyć za prawdziwość przytoczo- alarmowym działania edycyjne i recen- przedstawicieli środowiska medycznego,
nych danych” i poprosili o wycofanie
tekstu. Tak też się stało. Dzisiaj można zenckie zostały bardzo przyśpieszone, ale którzy je recenzują. A jak się zarabia?
go odnaleźć na stronach „The Lancet”
z wielkimi czerwonymi literami biegną- przy zachowaniu rygorów naukowości”. „Le Figaro” podaje przykład „The Lancet”
cymi w poprzek – „RETRACTED” („WY-
COFANE”). Richard Horton okrasił to Jednak, jak twierdzi Hervé Maisonneuve, oraz „New England Journal of Medicine”:
ładnie brzmiącym komunikatem. WHO
wznowiło badania. Ale… lekarze i na- „można sądzić, że czasem jakość była „Artykuły drukowane po raz pierwszy
ukowcy na świecie są wściekli.
{poświęcana na ołtarzu pilnej potrzeby”. w piśmie są potem przedrukowywane
Jakość poświęcana na ołtarzu „The Lancet”, „Science”, „Nature” – to największe
potrzeb „gwiazdy” pośród pism naukowych.

Tropem całej sprawy ruszył dziennik Dziesięć na 15 tysięcy badań w specjalnych wydaniach na koszt firm
francuski „Le Figaro”. Dziennikarze spełnia wymogi
znad Sekwany ujawnili nie tylko kwestie farmaceutycznych, które dystrybuują je
związane z  samym artykułem w  „The Jak twierdzi „Le Figaro”, w normalnym
Lancet”, ale poszli dalej i prześledzili, czasie na łamach prestiżowych tytułów pośród lekarzy i w środowisku medycz-
jak w ogóle funkcjonują pisma naukowe naukowych nigdy nie pojawiłyby się takie
oraz w jaki sposób dokonuje się publi- teksty jak w okresie pandemii. Przykła- nym”. Hervé Maisonneuve komentuje
kacji w ostatnim czasie – czyli w okresie dem jest publikacja w „New England
pandemii koronawirusa. Całość ich Journal of Medicine” – o remdesivirze, dla dziennika: „To są olbrzymie nakłady.
śledztwa jest porażająca, zaś historia leku antywirusowym produkowanym
artykułu o hydroksychlorochinie może przez Gilead Sciences, którą francuscy Liczby nie są publikowane, ale pewne
być symbolem braku zaufania ludzi do specjaliści oceniają po prostu jako „nie-
świata nauki. Zwłaszcza że nie jest to rzetelną”. Na łamach „Le Monde” dzie- artykuły mogą przynosić więcej niż milion
jedyny taki wypadek. Niedawno wyco- więciu lekarzy potwierdziło, że istnieje
fano przecież tekst, w którym naukowcy szalony wyścig w kwestii publikowania. dolarów za jeden numer pisma”. Dziennik
utrzymywali, iż genom SARS-CoV-2 ma Na 15 tys. badań „opublikowanych ofi-
sekwencje genetyczne tożsame z  HIV. cjalnie” dotyczących koronawirusa jedynie sugeruje, że tu nasuwa się wniosek, iż
Dr Hervé Maisonneuve na łamach „Le 10 z nich spełniało wymogi i standardy
Figaro” mówi zresztą, iż „można się jakości! niektóre firmy mogą wywierać nacisk, by
dziwić, że w okresie epidemii, przy tak
„The Lancet”, „Science”, „Nature” – to akurat wyniki ich badań laboratoryjnych
największe „gwiazdy” pośród pism na-
ukowych. Za nimi idą inne, mniej znane. ukazały się drukiem w prestiżowych ma-
Są one jednak kluczowe dla środowiska
naukowego, gdyż spełniają dwie funkcje. gazynach… Jedynie niektóre pisma za-
Jedna z nich jest oczywista – udostępnia-
nie światu wyników badań. Druga zwią- mieszczają zarówno nazwiska naukowców
zana jest ze ścieżką kariery naukowej –
publikacje w jednym ze znanych periodyków z komitetów naukowych oceniających

artykuły, jak i kwestie finansowania (do

tych chlubnych wyjątków należy „British

Medical Journal”).

Być może skandal z artykułem w „The

Lancet” oraz ujawnienie, jak bardzo

spadły standardy naukowej oceny nad-

syłanych artykułów w trakcie pandemii,

wpłyną na to, że te zamknięte do tej pory,

okryte tajemnicą, medialno-naukowe

bastiony będą musiały zmienić sposób

funkcjonowania i uczynić go bardziej

transparentnym. GP

60 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Wieści Tomasz

z UE Najnowsze newsy i nie tylko Mysłek
z obszaru Unii Europejskiej

Europa w skrócie EURO-POSTĘP W WIED` NIU

FOT. PIXABAY Załamanie produkcji przemysłowej włoskiej Obrony Cywilnej wynika, że 15 czerwca Austriacka minister Susanne
w UE Wskutek wprowadzonych przez rządy w całej Italii zanotowano 44 „powirusowe” Raab potwierdziła w rozmowie
restrykcji i ograniczeń związanych z pandemią, zgony, w tym 21 w Lombardii. z „Kronen Zeitung”, że w roku
w kwietniu br. doszło do dużego spadku szkolnym 2018/2019 aż dla
produkcji przemysłowej. Z raportu Eurostatu   52,5 proc. uczniów w Wiedniu
wynika, że w UE miesięczna dynamika tego Audyt Rail Baltica Kontrolerzy niemiecki nie był językiem
spadku wyniosła -17,3 proc. (w porównaniu Trybunału Obrachunkowego UE codziennym.
z marcem). Najmniejsze spadki odnotowano stwierdzili w raporcie, że trasa kolejowa Rail
w Finlandii (-2,2 proc.), na Malcie (-3,8 proc.) Baltica, mająca łączyć Polskę z krajami w Hiszpanii na COVID-19 było 19 485
i w Danii (-5,1 proc.). A największe na Węgrzech bałtyckimi i budowana m.in. ze środków UE, podopiecznych Domów Spokojnej Starości.
(-30,5 proc.), Słowacji (-26,7 proc.), w Rumunii „może nigdy nie być rentowna”, bo wzdłuż niej Do tak wielkiej liczby zgonów w tych domach
(-27,7 proc.), Czechach (-23,4 proc.) i Polsce „mieszka za mało ludzi, żeby ta inwestycja doprowadziły przede wszystkim liczne
(-21,3 proc.). Największe spadki produkcji kiedykolwiek się zwróciła i była opłacalna”. Ta zaniedbania dyrekcji i pracowników tych
w skali rocznej były w Luksemburgu (-43 proc.), sytuacja to skutek uchybień i błędów w anali- placówek. Pracownicy często porzucali swoich
we Włoszech (-42,5 proc.), na Słowacji zach kosztów i korzyści – przeprowadzonych podopiecznych, osoby z widocznymi objawami
(-42 proc.), w Rumunii (-38,8 proc.) i na przed laty przez 4 państwa członkowskie. zakażenia trzymano w tych samych pomiesz-
Węgrzech (-36,6 proc.). „Polski zarządca infrastruktury kolejowej nie czeniach co osoby zdrowe, a zmarłych na
podjął żadnych działań, żeby w kontekście Rail COVID-19 pozostawiano w łóżkach, nie
  Baltica sprostać wzrostowi zapotrzebowania na zajmowano się ich ciałami ani nie powiadamia-
Komisarze chcą więcej pieniędzy przewozy towarowe na odcinku Białystok–War- no rodzin o ich śmierci.
Dziennik „Die Welt” podał, że brukselska szawa i skoordynować te przewozy z innymi
Komisja UE postuluje od władz Niemiec regionalnymi przewozami towarowymi  
więcej pieniędzy do budżetu na lata 2021– i pasażerskimi na tej linii” – stwierdzono. Portugalskie firmy rezygnują z inwe-
2027. Rząd RFN miałby wpłacać do kasy UE stycji Z badania przeprowadzonego przez
rocznie o 13 mld euro więcej (+42 proc.) niż   Konfederację Przedsiębiorców Portugalii
dotychczas. Ten postulat spotkał się z krytyką Najwyższa inflacja W maju inflacja wynika, że 42 proc. firm tego kraju rezygnu-
części europosłów niemieckich. w Polsce była o pół proc. wyższa niż miesiąc je lub bezterminowo zawiesi przeprowadze-
wcześniej – sięgnęła poziomu 3,4 proc. rocznie nie zaplanowanych na ten rok inwestycji
  i była najwyższa w całej Unii Europejskiej. (co najmniej do grudnia br.) z powodu
W większości regionów Italii nie było Nieznacznie niższa, lecz przekraczająca obecnego kryzysu (wywołanego restrykcja-
zgonów 15 czerwca w 11 z 20 regionów 3 proc., była inflacja w Czechach, a na mi i polityką socjalistycznego rządu). Tylko
Włoch, w tym w Apulii, Kalabrii, Kampanii, Węgrzech, Słowacji i w Rumunii ceny żywności połowa właścicieli firm posiada obecnie
Sardynii, Sycylii i Dolinie Aosty, nie zanotowano i innych towarów urosły o ponad 2 proc. własne środki na przeprowadzenie
żadnych zgonów na COVID-19, a w ośmiu jakichkolwiek ewentualnych inwestycji.
regionach, w tym w Apulii, Friuli-Wenecji  
Julijskiej, Umbrii, Dolinie Aosty, Kalabrii i na Hiszpańskie zaniedbania Z danych
Sardynii nie było nowych zakażeń. Z danych opublikowanych przez hiszpańską telewizję
rządową wynika, że wśród 27 136 zmarłych

Turystyczne 500 euro dla rodziny

Od 1 lipca w Italii będzie można ubiegać się o tzw. bon turystyczny, który
ma wesprzeć krajową turystykę i umożliwić rodzinom spędzenie wakacji w kraju. Maksy-
malna wysokość bonu to 500 euro dla rodziny trzyosobowej lub większej. Warunkiem
uzyskania takiego wsparcia jest roczny dochód rodziny poniżej 40 tys. euro.

24 CZERWCA 2020 61

OBRONNOŚĆ { POLSKA, USA, SOJUSZ, ŻOŁNIERZE }

Konrad
Wysocki

ŻÓŁTA KARTKA
DLA BERLINA

REORGANIZACJA WOJSK USA W EUROPIE

Decyzja Donalda Trumpa o wycofaniu części żołnierzy US Army z Niemiec pokazuje, że USA mają
dość niesubordynacji Berlina wobec ustalonej wewnątrz NATO konieczności przeznaczania co najmniej
2 proc. PKB na cele obronne. Polska, stawiana za wzór w tym zakresie, ma szansę zyskać nie tylko kilka tysięcy
więcej amerykańskich żołnierzy na swoim terytorium, lecz także potwierdzi swoją pozycję jako kluczowego
sojusznika Stanów Zjednoczonych w Europie.

„W przeciwieństwie do Niemiec, Polska części żołnierzy US Army z terytorium a takie kraje jak właśnie Niemcy nie chcą
wypełnia zobowiązanie do wydatkowania naszego zachodniego sąsiada mocno wdrożyć ustalonego wcześniej planu prze-
2 proc. PKB na rzecz NATO. Chętnie wzburzył tamtejszą scenę polityczną. Tym znaczania odpowiedniej sumy na cele
byśmy powitali w Polsce amerykańskich bardziej, że ówczesny odpowiednik Mos- obronne. Kilka tygodni wcześniej, w czerw-
żołnierzy stacjonujących w Niemczech” bacher w Berlinie, Richard Grenell (ustąpił cu, prezydent RP Andrzej Duda podpisał
– napisała 8 sierpnia ubiegłego roku na ze stanowiska w czerwcu bieżącego roku), podczas wizyty w Waszyngtonie deklarację
swoim profilu społecznościowym amery- wskazywał, że nie można tolerować sytu- zwiększającą współpracę z USA m.in. na
kańska ambasador w Polsce, Georgette acji, w której większość kosztów związa- szczeblu obronnym. Był to znak, że Biały
Mosbacher. Już wtedy temat wycofania nych z NATO ponoszą Stany Zjednoczone, Dom traktuje niezwykle poważnie rozwi-

62 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

ZYSKA POLSKA janie partnerstwa z Polską, dając jedno- rzami w Waszyngtonie Trump potwierdził
cześnie sygnał Berlinowi, że polityka doniesienia „WSJ” i Reutera. Wskazał, że
Kupno strategicznego uzbroje- ignorancji i niesubordynacji znajdzie swoje Niemcy nie wypełniają swoich zobowiązań
nia, jak i sukcesywne zwiększa- konsekwencje w strategicznych decyzjach w NATO, dlatego też jedną z reakcji będzie
nie liczby żołnierzy US Army na rzecz obronności. redukcja żołnierzy US Army w ich kraju.
w naszym kraju wskazują, że Proces wycofania 9,5 tys. żołnierzy ma
Donald Trump przekłada politykę Niezadowolenie Trumpa potrwać do września. O planach USA
zbrojeniową na nowe tory, zostały już poinformowane niemieckie
nastawione centralnie na Na szczycie w 2014 roku w Walii człon- władze. Decyzja USA i jej skutki logistycz-
Warszawę. kowie NATO zobowiązali się do przezna- ne były także przedmiotem rozmów podczas
czania co najmniej 2 proc. PKB na obron- ubiegłotygodniowej wideokonferencji
Warto przypomnieć, ność. Cel ten miał zostać zrealizowany szefów obrony krajów NATO.
że prezydentowi USA najpóźniej w 2024 roku. Minęło sześć lat,
nie podoba się nie a z zadania wywiązuje się Polska, wspólnie Warto przypomnieć, że prezydentowi
tylko postawa Niemiec z USA, i tylko kilka innych krajów. Reszta USA nie podoba się nie tylko postawa
w kwestiach obronnych, „dąży” do osiągnięcia tego poziomu, jednak Niemiec w kwestiach obronnych, lecz
lecz także polityka z mizernym skutkiem. W przypadku Nie- także polityka gazowa i gospodarcza.
gazowa i gospodarcza. miec trudno dziwić się zdenerwowaniu Waszyngton jest wielkim przeciwnikiem
Trumpa, skoro tamtejsza minister obrony gazociągu Nord Stream 2, czyli kluczowego
i jednocześnie szefowa CDU Annegret przedsięwzięcia Berlina i Moskwy. Ame-
Kramp-Karrenbauer stwierdziła pod koniec rykańscy senatorowie dążą do zwiększenia
ubiegłego roku, że Niemcy i owszem, osią- sankcji w związku z tą inwestycją. Praw-
gną pułap 2 proc. PKB na obronność, ale dopodobnie dopną swego, gdyż Donald
nastąpi to dopiero w 2031 roku. Tym sa- Trump wielokrotnie wytykał Berlinowi,
mym, od deklaracji do wdrożenia w życie że sypie do kasy Kremla miliardy euro,
minie 17 lat. Po grudniowym szczycie a skąpi na zapewnienie odpowiedniego
Sojuszu w Londynie Donald Trump stwier- poziomu bezpieczeństwa w Europie.
dził, że USA mogą użyć presji handlowej,
by wymóc wydawanie odpowiednich środ- Polska beneficjentem
ków na obronność. Nietrudno się domyślić, Jak wynika z doniesień medialnych, między
że chodziło mu właśnie o Niemcy. „Nie
jest uczciwe, że [kraje NATO] dostają USA a Polską trwają negocjacje w sprawie
ochronę USA i nie dokładają swoich pie-
niędzy” – mówił wówczas Trump. Temat przyjęcia kolejnych żołnierzy US Army.
powrócił na początku bieżącego miesiąca,
kiedy dziennik „The Wall Street Journal” Ostatnio zasugerował to także prezydent
podał, że przywódca USA podjął decyzję
o redukcji liczby żołnierzy US Army w Niem- Andrzej Duda, dodając, że armia USA jest
czech o 9,5 tys., do 25 tys. W tym samym
czasie agencja Reutera poinformowała, że zawsze mile widziana w Polsce. Z kolei
część wycofywanych żołnierzy zostanie
skierowana do Polski, zaś część powróci premier Mateusz Morawiecki w trakcie
do baz w USA. Dokumenty w tej sprawie
miały być podpisane m.in. przez doradcę wideowystąpienia na XV zjeździe Klubów
Trumpa ds. bezpieczeństwa, Roberta O’Brie-
na. Zielone światło na rozpoczęcie procesu „Gazety Polskiej” wskazał, że celem władz
miał wydać także Pentagon.
jest dalsze wzmacnianie wschodniej flanki
Koniec spekulacji
NATO, co wiąże się z większą obecnością
Amerykański przywódca wielokrotnie
pokazał, że prędzej czy później wciela militarną USA w regionie. Byłby to kolejny
w życie swoje pomysły. Tym samym nie
było zaskoczenia, kiedy przed kilkoma dowód na coraz bardziej rozwijającą się
dniami w trakcie spotkania z dziennika-
FOT. FLICKR/RAMSTEIN AIR BASE, A1C KENNY HOLSTON współpracę obronną na linii Waszyngton–Warszawa.

Już teraz militarny sojusz jest najsilniejszy

w historii. Kupno strategicznego uzbroje-

nia, jak i sukcesywne zwiększanie liczby

żołnierzy US Army w naszym kraju wska-

zują, że Donald Trump przekłada politykę

zbrojeniową na nowe tory, nastawione

centralnie na Warszawę. Trudno nie zgodzić

się, że już teraz Polska to najsilniejszy

bastion NATO na wschodniej flance. Per-

spektywa dalszych relacji z USA tylko

potwierdza ten fakt. GP

24 CZERWCA 2020 63

GOSPODARKA { CENY TOWARÓW I USŁUG, OPROCENTOWANIE KREDYTÓW }

Maciej
Pawlak

SZEF DZIAŁU GOSPODARKA

INFLACJA ZNÓW
POD KONTROLĄ

POZYTYWNE KONSEKWENCJE LUZOWANIA POLITYKI PIENIĘŻNEJ NBP

Choć na przełomie poprzedniego i obecnego roku ceny towarów i usług poszybowały u nas mocno
w górę, utrzymując się przez pewien czas na poziomie przekraczającym tzw. cel inflacyjny RPP,
obecnie sytuacja wydaje się opanowana.

P omimo sytuacji, w której – według koronawirusa, a z drugiej odbicie słabego tzw. luzowanie polityki pieniężnej. Stopy
metodologii Eurostatu – inflacja także przed COVID-9 rozwoju gospodar- procentowe, choć spadły obecnie niemal
HICP w Polsce w maju bieżącego czego w większości krajów UE. do zera, nie zostały podniesione na ma-
roku była najwyższa w całej Unii jowym posiedzeniu RPP. A to sprzyja m.
Europejskiej, to nie ma powodu Sytuacja gospodarcza Polski in. wszystkim spłacającym kredyty, w tym
do załamywania rąk. Wyniosła bowiem relatywnie dobra także frankowiczom. I nie tylko. Jak wy-
nieco ponad 3 proc. w stosunku do maja liczyła spółka HRE Investments, w ciągu
ubiegłego roku. A jednocześnie aż 14 z 27 uję- Sytuacja gospodarcza naszego kraju, choć roku aż 5 mld zł może zostać w kieszeniach
tych w statystyce Eurostatu krajów unij- także przeżywającego koronakryzys, wy- posiadaczy złotowych kredytów mieszka-
nych objęła deflacja (inflacja ujemna), daje się na tym tle relatywnie dobra. Choć niowych w wyniku ostatnich cięć stóp
w tym najwyższa w Estonii (-0,8 proc.), wielu ekspertów ekonomicznych jeszcze procentowych przez RPP. Według Bartosza
Luksemburgu (-0,9 proc.) oraz na Cyprze przed wybuchem pandemii wróżyło na- Turka, analityka wymienionej spółki, ob-
i w Słowenii (-1,4 proc.). Taki stan rzeczy szemu krajowi deflację, obecnie uważają niżka podstawowej stopy procentowej
stanowi, rzecz jasna, pokłosie z jednej oni, że zjawisko to nie powinno nam grozić. z 1,5 do 0,1 proc., dokonana w kwietniu
strony kryzysu wywołanego pandemią Tym bardziej że NBP, wraz z jego organem bieżącego roku i wciąż obowiązująca,
– Radą Polityki Pieniężnej, kontynuuje

64 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

FOT. TOMASZ ADAMOWICZ/GAZETA POLSKA CENY PALIW miesiącem ubiegłego roku (przy wzroście runku spadku inflacji. Nie dzieje się
A INFLACJA cen usług o 7,1 proc. i towarów o 1,4 proc.). to natychmiast, w ciągu jednego miesiąca.
Pamiętajmy przy tym, że systematycznie Będzie trwać zapewne do początku przy-
Ostateczny poziom majowej spada ona od kilku miesięcy – jeszcze w lu- szłego roku. Później może powrócić trochę
inflacji obniżały ceny paliw na tym–marcu bieżącego roku wynosiła 4,6– mocniejsza presja inflacyjna, gdy gospo-
stacjach benzynowych – o około 4,7 proc. Wymieńmy kilku rekordzistów darka będzie ponownie rosła. Natomiast
1/4 niższe niż rok wcześniej. odpowiadających za obecny poziom inflacji: najbliższych kilka, kilkanaście miesięcy
Niższe niż przed rokiem w usługach (nieodmiennie od kilku mie- to, raczej z wahaniami, spadkowy trend
(o niemal 5 proc.) okazały się sięcy) o ponad 50 proc. droższy niż przed inflacji – wyjaśnia Piotr Bujak.
także ceny odzieży i obuwia. rokiem wywóz śmieci, ponad 11-proc. Według ekonomisty, poziom inflacji w na-
wzrost cen usług fryzjerskich i kosmetycz- szym kraju może pozostawać wyższy niż
oznacza wyraźny spadek kosztu pieniądza nych oraz niemal 40-proc. wzrost cen usług w innych krajach naszego regionu Europy
w Polsce. Ma to konsekwencje idące w mi- bankowych. Spośród artykułów żywno- czy w całej UE ze względu na naszą rela-
liardy złotych. Z ostatnich ruchów cieszy ściowych, których ceny podskoczyły do kil- tywnie dobrą sytuację gospodarczą. Wcze-
się większość kredytobiorców. Z drugiej kudziesięciu procent w poprzednich mie- śniej mieliśmy przecież największy wzrost
strony poważne powody do narzekania siącach, zarówno wieprzowina, drób, jak gospodarczy w UE, bardzo rozgrzany rynek
mają jednak oszczędzający, na co zwraca i wędliny były w maju (w porównaniu pracy, drugą najniższą stopę bezrobocia
uwagę analityk. z majem ubiegłego roku) już tylko umiar- w UE, a więc i inflacja była najwyższa
kowanie droższe. Na tym tle wyróżniają w całej Unii. Obecnie w kryzysie progno-
Drogie śmieci i usługi się in minus jedynie owoce (podrożały zowana jest dla nas przez Komisję Euro-
bankowe, tanie paliwa o niemal 28 proc.). Ale nic w tym dziwnego. pejską najpłytsza recesja, co oznacza,
Szczególnie w tym wypadku widać, w jak że inflacja w Polsce będzie spadać w mniej-
Jak poinformował GUS, inflacja konsu- dużym stopniu na niektóre grupy towarów szym stopniu niż w innych krajach, w któ-
mencka CPI, tj. ceny towarów i usług kon- spożywczych wpływa ich sezonowość. Nie rych załamanie popytu i pogorszenie sy-
sumpcyjnych kupowanych przez gospodar- trzeba przypominać, że maj to czas poja- tuacji na rynku pracy są dużo głębsze.
stwa domowe, wzrosła o 2,9 proc. w maju wiania się na rynku choćby takich nowalijek Tam załamanie popytu, wzrost bezrobocia
2020 roku w porównaniu z analogicznym jak truskawki. i obawy konsumentów pchają ceny dużo
Z drugiej strony ostateczny poziom ma- mocniej w dół niż u nas. Stąd deflacja
jowej inflacji obniżały ceny paliw na sta- w niektórych krajach strefy euro na za-
cjach benzynowych – o około 1/4 niższe chodzie Europy.
niż rok wcześniej. Niższe niż przed rokiem
(o niemal 5 proc.) okazały się także ceny – Konsumenci, jak choćby pokazują
odzieży i obuwia. to dane z kart płatniczych PKO Banku
Polskiego, wracają do galerii handlowych,
Osłabienie popytu działa znowu wydają pieniądze. Widzimy, że w nie-
w kierunku spadku inflacji których obszarach wydatki są na takim
samym poziomie jak przed wybuchem
Jak zwrócił uwagę w wypowiedzi dla „GP” pandemii. Może tylko bardziej kosztowne
Piotr Bujak, główny ekonomista PKO dobra trwałego użytku wciąż silnie od-
Banku Polskiego, osłabienie popytu zwią- czuwają kryzys. I tam ceny mogą spadać.
zane ze skutkami pandemii działa w kie- Lecz jeśli chodzi o drobne usługi konsu-
runku spadku inflacji. – W poprzednich menckie typu fryzjer, kosmetyczka, a także
latach obserwowaliśmy u nas boom go- ceny dóbr powszechnie nabywanych, jak
spodarczy, także boom na rynku pracy, żywność, odzież czy obuwie – popyt na nie
bardzo silny wzrost płac oraz dochodów jest taki sam jak przed pandemią. W tych
gospodarstw domowych z tytułu transfe- obszarach nie ma presji na spadek cen.
rów społecznych. To pobudzało popyt, ale Zapanował, można powiedzieć, boom
i napędzało wzrost cen – przypomina na krajowe usługi turystyczne – dodaje
ekspert. – Taki jest negatywny skutek Piotr Bujak.
uboczny boomu gospodarczego i rozgrza-
nego rynku pracy – dodaje. W jego opinii Niskie stopy procentowe
obecnie w kryzysie ten mechanizm się
odwraca. – Mamy osłabienie popytu, po- Poseł Tadeusz Cymański (PiS), wiceprze-
gorszenie na rynku pracy. I działa to w kie- wodniczący sejmowej Komisji Finansów
Publicznych, zwraca uwagę, że choć stopy

24 CZERWCA 2020 65

GOSPODARKA

FLASHGOSPODARCZY
E-APTEKI ROSNĄ W SIŁĘ
{ W ciągu roku aż 5 mld zł może zostać w kieszeniach
posiadaczy złotowych kredytów mieszkaniowych Apteki online przeżywają prawdziwą
w wyniku ostatnich cięć stóp procentowych przez RPP. falę zainteresowania pacjentów.
Podczas gdy tradycyjne punkty mocno
procentowe pozostają najniższe w historii, mieliśmy ani równowagi cen, ani ich wzro- odczuły zamknięcie placówek opieki
to samo oprocentowanie kredytów narzu- zdrowotnej, a także odpływ klientów,
cane przez banki się nie zmieniło. – Rzecz stu, który z niektórych cen towarów i usług ich internetowe odpowiedniki rosły
jasna, to obecnie bardzo niskie oprocento- w siłę – powiedział Artur Łakomiec,
wanie jest generalnie zjawiskiem pożądanym mógłby wynikać. – Tak naprawdę trzeba prezes sieci aptek Gemini Polska,
dla wszystkich kredytobiorców. Przy czym w rozmowie z ISBnews.TV. Także
dla frankowiczów, którzy mają już za sobą pamiętać, że te 2,9 proc., które podał GUS, w erze postcovidowej będziemy
pomyślne dla nich orzeczenie Trybunału obserwowali przesunięcie części popytu
Europejskiego, istotne jest dodatkowo, to jest wypadkowa inflacji – uważa ekspert. do internetu. Oczekujemy powrotu
że sądy zaczynają orzekać po ich myśli, pacjentów do przychodni i do szpitali
a klauzule narzucane przez banki w umo- – Jeśli przy tym patrzy się na całość cen, zapewne w ciągu miesiąca, dwóch
wach kredytowych padają w orzeczeniach – także w ruchu aptecznym – dodał
sądów. Obecne niskie stopy procentowe trzeba też zwracać uwagę, że mamy cały prezes Łakomiec.
to – powtórzę – istotna pomoc dla wszyst-
kich, którzy spłacają kredyty. A w przypadku, czas presję cenową ze strony usług. Jest PROBLEM WŚRÓD
gdy są to kredyty z wysokim kursem franka, PRZEDSIĘBIORCÓW
spłacających je powinno to tym bardziej to związane, po pierwsze, z rosnącymi
cieszyć – konkluduje poseł. Z kłopotami finansowymi, niedokończo-
kosztami pracy – od początku nastąpił nymi inwestycjami, problemami
Ceny usług w górę z pracownikami, trudnościami z organi-
bardzo istotny wzrost płacy minimalnej. zacją pracy borykają się przedsiębiorcy
– Jeśli chodzi o inflację, to jej dalsze obni- zgłaszający się w ostatnim czasie po
żenie w  oparciu o  metodologię GUS Do tego dochodzi wzrost kosztów prowa- wsparcie do psychologów i psychiatrów
(do 2,9 proc. w maju z 3,4 proc. w kwietniu) m.in. z sieci klinik psychologicznych
było spodziewane – zwraca uwagę Piotr dzenia części usług. Pamiętajmy także, iż Gedeon Medica. – W naszych klinikach
Soroczyński, główny ekonomista Krajowej przybyło około 30 procent pacjentów,
Izby Gospodarczej. Jego zdaniem majowy ze względu na zwiększone obecnie rygory którzy mają coraz większe problemy
spadek cen wciąż stanowi pokłosie tego, z prowadzeniem własnych firm,
że bardzo istotnie spadają ceny paliw sanitarne można obsługiwać mniej klien- część z nich po prostu bankrutuje
i właśnie to przede wszystkim spowodo- – mówi dr Elżbieta Bonder, prezes sieci.
wało, iż w porównaniu z kwietniem nie tów, więc podaż usług jest mniejsza. Do tego

trzeba ponieść koszty typu: maseczki,

płyny dezynfekujące itd. W związku z tym

ceny usług idą w górę. W innych ich seg-

mentach odnotowujemy dość pokaźny

wzrost usług bankowych. Związane jest

to z tym, że banki dostosowują się do zmie-

nionych warunków funkcjonowania, przede

wszystkim do działalności w sytuacji mocno

zmniejszonych stóp procentowych. Prze-

stają mieć warunki do bardzo preferencyj-

nego traktowania cen za prowadzenie

rachunków, za wykonywanie operacji FOT. ARCH.

bankowych. Zaczynają więc podnosić ceny

– zauważa Piotr Soroczyński. GP

66 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Najważniejsze informacje i analizy z kraju i ze świata

STUEBSRKRAYBZU!J

7-dniowy bezpłatny okres próbny

10TYLKO zł
WEJDŹ NA STRONĘ I ZAMÓW: miesięcznie*

prenumerata.swsmedia.pl

* Miesięczny dostęp do aktualnych i archiwalnych wydań „GAZETY POLSKIEJ” i „NOWEGO PAŃSTWA”

WSPÓŁPRACA { EPIDEMIA KORONAWIRUSA I JEJ WPŁYW NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ }

Pomoc polskiego
koncernu
rodzimym firmom

WSPÓŁPRACA Z KRAJOWYM CZEMPIONEM GOSPODARCZYM WSPIERA POLSKIE PRZEDSIĘBIORSTWA

68 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Pandemia koronawirusa

doprowadziła do trudnej

sytuacji finansowej wiele

polskich przedsiębiorstw. Dużym

wsparciem dla niektórych polskich

producentów była współpraca

z PKN ORLEN, która zapewniła

możliwość utrzymania ciągłości

produkcji, a nawet miejsc pracy.

D zięki umowie podpisanej
z polskim koncernem firma
Brubeck, producent wysoko-
jakościowej bielizny termo-
aktywnej ze Zduńskiej Woli,
przestawiła produkcję na wytwarzanie
masek, dzięki czemu utrzymała blisko
400 miejsc pracy i nie utraciła płynności
finansowej. To istotne, że chodzi o pol-
ską firmę, a obecnie firmy odzieżowe
na ogół decydują się na wykonywanie
większości  produkcji w  krajach
azjatyckich.

To właśnie do takich firm z sektora MŚP
pomocną rękę wyciągają nasze największe
koncerny.

Klienci stacji paliwowych PKN ORLEN
mogą nabyć wielorazowe maski ochronne
wspierające zabezpieczenie przed zaraże-
niem koronawirusem od dwóch polskich
firm: Brubeck i Teofilów. Wykonane z funk-
cyjnych mikrowłókien maski Brubeck
pakowane są pojedynczo lub po trzy sztuki.
Dzięki zastosowaniu unikalnej technologii
efektywność ich działania antybakteryjnego
nie zmniejsza się nawet podczas wielo-
krotnego prania. Gwarantują one trwałą
ochronę najwyższego stopnia i pozwalają
na swobodne oddychanie.

Tymczasem ze względu na epidemię
koronawirusa produkcja bielizny termo-

PARTNER DODATKU

24 CZERWCA 2020 69

WSPÓŁPRACA { EPIDEMIA KORONAWIRUSA I JEJ WPŁYW NA SYTUACJĘ GOSPODARCZĄ }

aktywnej musiała zostać w firmie zatrzy- mocą pojawia się ORLEN, dzięki któremu na samym początku pandemii COVID-19 fir-
mana – brak było odbiorców tego towaru nie tylko mamy szansę utrzymać się na ma ta rozpoczęła prace technologiczne,
ze względu na ograniczenia w handlu. rynku, ale i zachować 400 miejsc pracy testy, a następnie szycie masek ochronnych
Jednak pojawił się popyt na wysokiej ja- – mówi Dominik Kosuń, dyrektor zarzą- wielorazowego użytku i zdecydowała się
kości maski ochronne. W związku z tym dzający Brubeck. na podjęcie współpracy z PKN ORLEN.
linia produkcyjna firmy Brubeck została Szczególnie w trudnym czasie pandemii
natychmiastowo przestawiona. Jego firma, z blisko 50-letnią tradycją taka współpraca, według kierownictwa
w produkcji i sprzedaży wysokiej jakości Brubeck, umożliwia firmie szybkie do-
– Aby nasza dotychczasowa praca nie dzianin, posiada certyfikaty potwierdza- tarcie z jej produktami do szerokiego
poszła na marne, nie wystarczy pomysł jące najwyższą klasę produktu i chce grona odbiorców, poszukujących najwyż-
i przestawienie się na szycie masek ochron- wykorzystać swoje doświadczenie dla szej jakości produktów, oraz umożliwia
nych. Potrzebny jest przede wszystkim poprawy bezpieczeństwa naszego społe- jej dalszy rozwój. Zdecydowanie łatwiej
stabilny partner, który ci zaufa. I tu z po- czeństwa i dalszego rozwoju spółki. Już

70 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

{ Klienci stacji ORLEN mogą nabyć wielorazowe maski
ochronne od dwóch polskich firm: Brubeck i Teofilów.

FOT. MAT. PRAS.; ARTYKUŁ SPONSOROWANY jest bowiem przejść przez kryzys, kiedy mieliśmy większe wolumeny do wyprodu- wówczas oferował rynek, szybko zrozu-
polskie firmy łączą siły. kowania, dzięki czemu mogliśmy się od mieliśmy, że wyróżnimy się na tle innych
razu skupić na produkcji, a nie na dystry- produktów dlatego, że wiedzieliśmy, że
– W końcówce marca, a następnie w kwiet- bucji – bo to dzięki naszemu partnerowi nasze maski będą permanentnie anty-
niu współpraca z koncernem okazała się było dopięte – podkreśla dyrektor. bakteryjne, a więc że będą zachowywały
dla naszej firmy kluczowa – stwierdził dyr. swoje właściwości niezależnie od tego,
Dominik Kosuń. – W pewnym momencie Kosuń wspomina, że ponadto potrzeby ile razy będą prane. Tym bardziej że
przestawiliśmy całkowicie nasze moce samego koncernu były tak duże, że jego przędza polipropylenowa o  właściwo-
produkcyjne na produkcję masek ochron- firma musiała naprawdę włożyć bardzo ściach antybakteryjnych jest produkowana
nych. To był przecież okres, gdy rynek dużo wysiłku w to, by jej potencjał pro- u nas na miejscu, posiadamy bowiem
właściwie żadnych innych produktów nie dukcyjny zwiększyć w jak najkrótszym własny dział technologiczny, a ponadto
potrzebował. Podjęcie naszej współpracy czasie. dział uszlachetniania  przędzy, tj. tzw.
z koncernem spowodowało, że od razu oplatarnię. Obecnie zaczynamy wracać
– Nie mieliśmy przecież czasu na jakieś do naszej produkcji bazowej, tj. wytwa-
wielomiesięczne planowania, próby itd. rzania bielizny termoaktywnej, choć
Nową produkcję musieliśmy podjąć na- jeszcze wciąż przeważa produkcja masek,
tychmiast, niemal z marszu. ORLEN których produkujemy ok. 200 tys. tygo-
przekazywał nam informację, że w danym dniowo. Jednocześnie wielu naszych
tygodniu zgłasza zapotrzebowanie na klientów wraca do  rozmów na temat
konkretną liczbę masek. Dzięki temu, współpracy, przerwanych z  powodu
w chwili, gdy wiele innych zakładów szu- pandemii – mówi dyr. Kosuń.
kało zamówień, to my mieliśmy je w nad-
miarze – dodaje Kosuń. Jego firma, która tylko do połowy maja
dostarczyła PKN ORLEN ponad pół mi-
– Współpraca z koncernem w początko- liona sztuk masek, by sprostać zamówieniu,
wym okresie pandemii okazała się, jak musiała nawiązać współpracę z kilkuna-
mówiłem, kluczowa dla utrzymania miejsc stoma okolicznymi zakładami szwalniczymi.
pracy. Ale też dla dalszego naszego funk- Przypada na nie połowa z 400 zachowanych
cjonowania – mówi dalej dyrektor. – Roz- dzięki zamówieniu miejsc pracy. Druga
ważaliśmy różne scenariusze, braliśmy połowa przypada na Filati, zakład produk-
m.in. pod uwagę to, że jeśli nie uda nam cyjny firmy Brubeck. Produkowane przez
się udrożnić sprzedaży, to trudno będzie nią maski udostępniane są w sprzedaży
utrzymać się na powierzchni. Sam ORLEN w czterech kolorach: białym, czarnym,
oprócz tego, że sprzedaje nasze maski granatowym i szarym.
w ogólnopolskiej sieci swoich stacji pali-
wow, ma także – jako firma – potrzeby Obecnie, mimo słabnących skutków pan-
własne. Przecież koncern zatrudnia ponad demii, Brubeck nie zamierza rezygnować
20 tys. pracowników. Już tylko dla nich z produkcji masek. Co więcej, firma podjęła
potrzebna jest ogromna liczba masek jed- prace nad ich udoskonalaniem.
norazowych. Nawet jeśli my produkujemy
maski wielokrotnego użytku (po ich upra- PARTNER DODATKU
niu nie tracą swoich właściwości antybak-
teryjnych), to i tak zamówienie ich dla
takiej grupy ogromnie się liczy dla naszej
firmy – zwraca uwagę Kosuń.

– Podczas przestawiania się naszej
firmy na produkcję masek, widząc, co

24 CZERWCA 2020 71

Ryszard
Kapuściński

PREZES KLUBÓW „GP”

Sukces XV
Zjazdu Klubów
„Gazety Polskiej”
online

Podczas XV Zjazdu Klubów „Gazety Polskiej” online na
specjalnym portalu zarejestrowało się 1,5 tys. osób, aby
móc obserwować zjazd i brać w nim czynny udział.

W  tym roku mija 15 lat od powstania pierwszego Wirtualny XV Zjazd Klubów „Gazety Polskiej” online przejdzie do historii. FOT. KLUBY „GP”
klubu „Gazety Polskiej”. Od tego czasu członko-
wie klubów spotykają się na specjalnie organizo- Duda, prezes Jarosław Kaczyński, premier Mateusz Morawiecki,
wanych zjazdach, które stały się świętem dla minister Łukasz Szumowski, minister Antoni Macierewicz, mi-
całego środowiska związanego ze Strefą Wolnego nister Jan Krzysztof Ardanowski, europoseł Ryszard Czarnecki,
Słowa. Wszyscy klubowicze z niecierpliwością oczekują zjazdów, poseł Przemysław Czarnek, przyjaciele z Węgier (prezes László
wiedząc, że spotkają tam przyjaciół, z którymi porozmawiają Csizmadia, konsul generalna dr hab. Adrienne Körmendy). Odbyły
szczerze o sprawach polskich, wymienią się pomysłami czy się panele tematyczne, w których wzięli udział m.in.: prof. Andrzej
zainicjują wspólne przedsięwzięcia. To także okazja porozma- Nowak, Leszek Sosnowski, minister Jan Dziedziczak, minister
wiania z politykami, którzy decydują o losach Polski. Na zjazd Adam Kwiatkowski. W zjeździe uczestniczyli czołowi dziennikarze
przyjeżdżają ludzie z całego świata, ponieważ w Polsce, Europie, Strefy Wolnego Słowa z redaktorem naczelnym „GP” Tomaszem
USA, Kanadzie i Australii działa prawie 500 klubów „GP”. Sakiewiczem. Nie zabrakło barda Pawła Piekarczyka, który swoją
Organizatorzy tegorocznego zjazdu z niepokojem czekali na muzyką komentował wydarzenia polityczne. Ewa Wójcik, prezes
decyzje rządu, który z powodu panującej pandemii koronawirusa Fundacji Klubów „Gazety Polskiej”, głównego organizatora zjaz-
ograniczył możliwość dużych spotkań. Pomimo to znaleziono du, tak opisuje pracę podczas tego wydarzenia: „Na Zjazd online
wyjście z sytuacji: zorganizowano wirtualny XV Zjazd Klubów zgłosiło się bardzo wielu klubowiczów. Samych indywidualnych
„Gazety Polskiej” – online, który ze względu na liczbę uczest- dostępów wydaliśmy ponad tysiąc, a przecież większość spotkała
ników przejdzie do historii. Ponad 1,5 tys. osób zarejestrowało się i w grupie oglądała cały zjazd. Nie spodziewaliśmy się, że to
się na specjalnym portalu, aby móc obserwować zjazd i brać będzie takie ogromne przedsięwzięcie, dlatego bardzo dziękuję
w nim czynny udział. Jeżeli do tego dodamy osoby towarzyszące, całemu zespołowi za ten trud, który włożyli, by to wszystko się
okazuje się, że w zjeździe uczestniczyły tysiące ludzi. To nowość udało. Cieszymy się, że chociaż wirtualnie, ale wszyscy się spo-
w Polsce, a może w Europie. To nowy sposób spotkań, budowa- tkaliśmy, porozmawialiśmy o ważnych, aktualnych sprawach, ale
nia społeczeństwa obywatelskiego, otwierający nowe możliwości też mogliśmy podzielić się i opowiedzieć, co w klubach się dzieje,
na rozmowę i wymianę pomysłów. jakie mają plany na przyszłość. Na czacie na bieżąco otrzymywa-
liśmy aktualne zdjęcia od klubowiczów. Chcemy, by te wirtualne
Podczas zjazdu można było zadawać pytania gościom zjazdu, spotkania klubowe odbywały się systematycznie. Już teraz nasze
rozmawiać na czacie widocznym cały czas równolegle z toczącym zaproszenie przyjęli kolejni ważni goście, którzy bardzo chętnie
się na żywo panelem. Nasz wysiłek docenili wyjątkowi goście, spotkają się wirtualnie z klubowiczami. A już dziś zapraszamy
którzy zaszczycili nas swoją obecnością: prezydent RP Andrzej wszystkich na Nadzwyczajny Zjazd Klubów »GP«, który odbędzie
się pod koniec wakacji”.

72 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Gościem specjalnym pierwszego dnia XV Zjazdu Klubów ten marsz po władzę”. Odnosząc się do zmanipulowanych son-
Gazety Polskiej był prezes PiS Jarosław Kaczyński, który w go- daży, zaapelował do Polaków: „Apeluję do moich rodaków
dzinnej rozmowie odniósł się do najważniejszych spraw nurtu- rozsianych po całym świecie, poza granicami, żeby się rejestro-
jących Polaków. Nawiązując do działalności klubów „GP”, wali i żeby poszli do wyborów. Pokornie proszę o ten wysiłek,
powiedział: „Gratuluję, że kluby odtworzono. Rozwinęły się by na wybory iść i oddać swój głos za Polską. Bardzo proszę,
i do dziś bardzo dobrze funkcjonują. Dziś, w szczególnych oko- żebyście nigdzie, gdzie Państwo jesteście, nie wierzyli w żadne
licznościach, są w stanie zwołać się i dzięki cyfryzacji odbyć sondaże. Proszę się w ogóle na sondaże nie oglądać. Najważ-
swojego rodzaju kongres”. niejsze jest to, abyśmy poszli do wyborów i żeby nas było jak
najwięcej. Jeżeli po stronie wolnej, suwerennej, niepodległej
Prezydent Andrzej Duda w rozmowie z red. Katarzyną Gójską Polski będzie mobilizacja i wysoka frekwencja – wygramy te
i red. Tomaszem Sakiewiczem przedstawił wizję Polski: „Chodzi wybory na pewno!”.
o taką Polskę, która będzie umiała chronić słabych, a nie będzie
musiała bać się silnych. Chodzi o taką Polskę, gdzie zwycięża Premier Mateusz Morawiecki przypomniał historię z 2019 ro-
uczciwość i sprawiedliwość, a nie cynizm i draństwo. To jest ku, która miała miejsce podczas zjazdu: „Chcę przytoczyć
polska racja stanu. Takiej Polski chcemy. To oznacza istnienie drobną opowiastkę, żebyście Państwo zobaczyli, że zawsze
silnego, sprawnego, uczciwego państwa narodowego. To jest staram się brać do serca te uwagi i refleksje, które przeka-
nasze wielkie dążenie od samego początku, od kiedy zaczęliśmy zujecie. Rok temu, podczas wieczoru na zjeździe Klubów
»Gazety Polskiej«, jeszcze zanim zaczęliśmy śpiewać i grać
na gitarze, podszedł do mnie jeden z  klubowiczów, który
żyje w Szwecji, i przekazał mi pewną broszurę, coś w rodzaju
podręcznika do historii albo pomocy do podręcznika do hi-
storii, takiego zeszytu, który miał wspierać naukę historii
w Szwecji. Tam była mapa Europy z 1942 roku, w ramach
której Polska została w sposób haniebny opisana jako jeden
z sojuszników Hitlera. Ja tę mapę pokazałem nie tylko mi-
nistrowi spraw zagranicznych, lecz także premierowi Szwecji.
Prosiłem go o interwencję i obiecał mi, że te nieprawidło-
wości i kłamstwa historyczne znikną. Staram się zawsze
wykorzystywać tę wiedzę, którą od Was otrzymuję, żeby po
trochu naprawiać naszą Rzeczpospolitą, żeby dokładać ko-
lejną cegiełką w tym murze, którym powinna być otoczona
silna Rzeczpospolita”.

Za wielotygodniową ciężką pracę, za pomysł zorganizowania
zjazdu online, za innowacyjność podziękowania składamy: Be-
acie i Waldkowi Dróżdż, Ewie Wójcik, Ani Wójcik, Przemkowi
Szałańskiemu. Oli Dudzińskiej za opiekę nad czatem, Marii
Machl za pomoc przed zjazdem, piotrkowskiemu klubowi za
wszelką pomoc podczas zjazdu. Dziękujemy Koleżankom i Ko-
legom z redakcji i biura „Gazety Polskiej”, „Gazety Polskiej
Codziennie”, Niezalezna.pl, VOD GP, TV Republika za współ-
pracę przy organizacji, nagrywanie, montowanie, pisanie relacji,
zamieszczanie na portalach.

PRZEMÓWIENIE PREMIERA MATEUSZA MORAWIECKIEGO WYGŁOSZONE NA ZJEŹDZIE

Cieszę się, że mogę spotkać się z Państwem w ten wirtualny sposób. możliwości dalszego reformowania naszego kraju, byłoby to coś
Zawsze kiedy spotykamy się, zwłaszcza w ciągu ostatnich dwóch w rodzaju paraliżu, byłby to swojego rodzaju chaos i klincz, którego
lat, to przed nami jest jakaś wielka bitwa do stoczenia. Ale tak to byśmy sobie na pewno nie życzyli, a już w szczególności wszyscy
już jest, kto raz wybrał Polskę, ten musi się bić o Polskę i za Polskę my, którzy doskonale wiemy, jak trudno jest reformować kraj i jak
na wszystkich możliwych polach, możliwych frontach. (…) Roz- ważne jest, by odbywało się to w pewnym tempie, żeby móc jak
mawiając z ludźmi (...) wspominałem, że wybory prezydenckie to najszybciej doszlusować do takich krajów jak państwa zachodnie,
jakby druga tura wyborów parlamentarnych, a druga tura jest usprawnić instytucje, bo to jest nasza pięta Achillesowa, ten brak
decydująca. Bez zwycięstwa pana prezydenta nie wyobrażam sobie sprawności niektórych instytucji, które odziedziczyliśmy po 40 la-

24 CZERWCA 2020 73

tach komuny i 25 latach III Rzeczypospolitej. Jak wspominałem, obaw i chcemy zdecydowanie Polski silnej, a nie bezsilnej, jak to
jadę z woj. łódzkiego, byłem w Brzezinach, z którymi związany często bywało jeszcze nie tak dawno. Dlatego dzisiejsze zwycięstwo
był Andrzej Frycz Modrzewski, nasz wielki, wspaniały myśliciel, pana prezydenta Andrzeja Dudy będzie zwycięstwem Polski silnej,
reformator, pisarz polityczny z XVI wieku, który napisał dzieło ambitnej, takiej, o której wszyscy marzymy.
„O poprawie Rzeczypospolitej” i tam (...) pisał o konieczności
naprawy sądów, o wzmocnieniu armii Rzeczypospolitej, o naprawie I teraz wyobraźcie sobie Państwo, jak by to było, gdyby prezydent
instytucji różnego rodzaju, o skarbowości, i o tym, aby Polska była Andrzej Duda nie wygrał? Chcę podkreślić, że bylibyśmy w swego
silna również obyczajami. To są słowa, których wtedy używał, i one rodzaju immobilizmie. Wcześniej posługiwaliśmy się takim poję-
mnie uderzyły, (...) przecież te słowa sprzed 500 lat są cały czas ciem imposybilizm, czyli niemożność realizacji właściwie żadnych
w życiu naszego państwa jak najbardziej aktualne. Jesteśmy dzisiaj – ani większych, ani średnich – projektów w czasach III Rzeczy-
po zwycięstwie Andrzeja Dudy sprzed pięciu lat i możemy refor- pospolitej. Zawsze się okazywało, że gdzieś te projekty grzęzną,
mować kraj dlatego, że zwyciężył pięć lat temu. To jego zwycięstwo nie dawało się usprawnić systemu podatkowego, zmniejszyć
otworzyło drogę do realizacji bardzo wielu naszych postulatów
i planów. Były one wyśmiewane i uznawane za nierealistyczne, bo biurokracji albo zwiększyć zakresu usług cyfrowych w służbie
nikt nie wierzył, że można poprzez dobre przygotowanie rządzenia,
planów i projektów realizować plan naprawy Rzeczypospolitej. zdrowia, to było ponad nasze siły. Nikt nie był w stanie tego do-
A ich realizacja jest taka, jaka jest w wielu przedsiębiorstwach.
A wiem, że wielu przedsiębiorców jest wśród klubowiczów, i wiecie, konać i my ten imposybilizm w dużym stopniu przełamaliśmy.
jak realizować takie plany w sposób zdyscyplinowany, regularny.
I tacy byliśmy w czasie pierwszej naszej kadencji, popełniając także Ale dzisiaj, gdyby stało się to nieszczęście i gdyby pan prezydent
błędy, ale realizowaliśmy plan naprawy Rzeczypospolitej solidarnej,
ale też nowoczesnej. I nie ma dość przypominania, że nie byłoby nie mógł kontynuować swojej misji, to grozi nam immobilizm,
to możliwe, gdyby drogi do naprawy Rzeczypospolitej nie otwarł
pan prezydent Andrzej Duda. Reformy społeczne i gospodarcze czyli paraliż władz, które ze sobą nie potrafią rozmawiać. Kon-
doszły do skutku właśnie tylko dlatego, że prezydent zrobił ten
pierwszy, kluczowy krok. Miejmy na uwadze, że nie byłoby moż- kurent na pewno chciałby odwrócić umacnianie Rzeczypospolitej,
liwości wdrożenia ani wielkich programów społecznych, ani
uszczelnienia systemu podatkowego, ani tych wszystkich działań, jakiego dokonaliśmy w ostatnich latach, i dlatego groziłby chaos
które zmieniają dzisiaj życie – a śmiało tak można powiedzieć –
milionów Polaków. i paraliż pomiędzy głównymi instytucjami państwa. Mamy już

Ten płomień patriotyzmu, który się wtedy rozpalił, był ważny dzisiaj małą próbkę tego, co dzieje się między ważnymi instytu-
również z innego punktu widzenia – dlatego, że stworzył nową
przestrzeń, przestrzeń wiary i działania dla dobra wspólnego Rze- cjami państwa, mam na myśli Senat. Widzimy wyraźnie, że Senat
czypospolitej wszystkich grup rozsianych w archipelagu polskości
po całym świecie, które w końcu uwierzyły w siebie. Uwierzyły, że robi wszystko, by blokować dobre, ważne ustawy. I nie możemy
mogą zrealizować ten nadrzędny cel, jakim jest naprawa Rzeczy-
pospolitej. I to właśnie za sprawą Andrzeja Dudy ten płomień był do tego dopuścić, aby tak się stało z urzędem prezydenta wobec
podtrzymywany wszędzie. Płomień zdrowo rozumianego patrio-
tyzmu, patriotyzmu gospodarczego, ale też odbudowania pamięci jego pozycji, która jest kluczowa dla naszego systemu politycz-
naszych wielkich przodków i nazwania dobra dobrem, a zła złem,
bo te pojęcia były niestety przemieszane. Dzisiaj, pięć lat później, nego. Oni też próbują nam mydlić oczy, ci sami ludzie, którzy
Polska w roku 2020 musi zadać sobie pytanie: czy ma to być Polska
ambitna, czy Polska bezwolna, bez wielkiego programu dalszej mówili o naszym programie społecznym, o 500 plus, że jest to
naprawy; czy Polska umacniająca swą wolność i solidarność, czy
Polska zatomizowanych jednostek, która ma wielkie obawy przed katastrofa budżetowa, albo programach społecznych, że jest to
działaniami na forum międzynarodowym. My nie mamy takich
patologia, ci sami ludzie przebrali się teraz w szaty prospołeczne

i próbują mamić Polaków, że te programy utrzymają, ale drodzy

Państwo, to jest nieprawda. GP

Więcej informacji na www.klubygp.pl

PARTNERZY XV ZJAZDU ONLINE KLUBÓW „GAZETY POLSKIEJ”

74 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

polecamy

sklepwielkie zatrzymanie
co się stało Najbardziej prześladowany w Polsce GAZETY
z ludźmi? profesor, Aleksander Nalaskowski,
ciętym piórem, z wielką erudycją

NOWOŚĆ! i przenikliwością rysuje niepokojącą POLSKIEJ
wizję świata XXI wieku. Nasz
zabiegany i ogłupiały glob ziemski sklep.GazetaPolska.pl
przestał się kręcić na kilka miesięcy
– nastąpiło Wielkie Zatrzymanie, jak
trafnie nazywa to Autor. Gdy opadł

pierwszy kurz wzniecony pandemią

i globalnym zamieszaniem, pojawił

się ponoć nowy obraz świata. Czy

faktycznie inny od poprzedniego?

Co Wielkie Zatrzymanie oznacza dla

społeczeństwa globalnego oraz dla

nas, Polaków – zastanawia się

Autor. Docieka, czy rosnące

44zł,90 uzależnienie technologiczne 39zł,90
prowadzi do szczęścia, czy jednak
do zguby? Pyta, w jaki to niby
sposób może naprawić świat

afirmacja ideologii i ruchu LGBT?

Głupcy, oszuści przedziwna
i podżeGacze śmierć europy

myśliciele nowej lewicy Spadająca stopa urodzin, masowa imigracja
o oprawcy oraz pielęgnowanie braku zaufania do siebie
i nienawiści do własnych wartości składają się
39zł,90 Autor stawia pytanie, jak wygląda dzisiaj na to, że Europejczycy nie potrafią wystąpić we
nowa lewica i jak zmieniła się od 1989 roku. własnej obronie ani oprzeć się kompleksowym
Pokazuje również, w jaki sposób pretensje przemianom swojego społeczeństwa. Książka
klasy robotniczej przeniesiono do debaty na Murraya jest nie tylko analizą realiów
temat praw kobiet, gejów oraz problem demograficznych i politycznych, ale również
imigrantów. Czy możliwe jest zatrzymanie bardzo osobistą relacją naocznego świadka
nurtu lewicowego bez uciekania się autodestrukcji Zachodu. „Przedziwna śmierć
do wiary religijnej? Europy” zawiera reportaże z podróży po całym
Scruton rozważa te niezwykle istotne kontynencie, o miejscach, do których migranci
kwestie w sposób umiejętny, zrozumiały przybywają i do których ostatecznie trafiają,
i przejrzysty. Rezultatem jest miażdżąca a także tych, które ich nie akceptują. Autor
krytyka współczesnej filozofii lewicowej. podejmuje takie tematy jak rozczarowująca
porażka multikulturalizmu, wolta Angeli Merkel
Niezależne Wydawnictwo Polskie Sp z o.o., w kwestii migracji, brak repatriacji i zachodnia
ul. Filtrowa 63/43, 02-056 Warszawa fiksacja na punkcie poczucia winy.
Konto 61 1240 6003 1111 0010 7516 5807
sklep.GazetaPolska.pl / +48 722 111 655

INWESTYCJE { JAK EFEKTYWNIE WSPIERAĆ POLSKI KAPITAŁ? }

Patriotyzm gospodarczy
w praktyce

PREZES ZARZĄDU PGE WZIĄŁ UDZIAŁ W DEBACIE O PATRIOTYZMIE GOSPODARCZYM

Jesteśmy jednym z największych inwestorów na rynku. Zamierzamy przeznaczyć kilka miliardów złotych w tym roku
na inwestycje. Chcemy, aby znaczna część tych środków trafiła do polskich firm – mówił Wojciech Dąbrowski, prezes
zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej podczas debaty o patriotyzmie gospodarczym.

T ysiące klubowiczów z całego ograniczona prawem zamówień publicznych sposób, by wraz z biznesem rozwijała się
świata przez trzy dni mogło oglą-
dać panele, podczas których nie – podkreślił. cała krajowa gospodarka – dodał.
brakowało interesujących dyskusji.
Wicepremier Jacek Sasin podczas – Jest to polityka dość krótkowzroczna, Wojciech Dąbrowski przypomniał również,
Zjazdu podkreślił, że patriotyzm gospo-
darczy powinien przejawiać się kupowa- ponieważ uważamy, że pochodzenie ka- że patriotyzm gospodarczy jest istotnym
niem produktów polskich firm.
pitału wykonawców dla polskiej gospodarki elementem polskiego modelu gospodarcze-
Prezes zarządu PGE Polskiej Grupy
Energetycznej, Wojciech Dąbrowski, py- ma szalenie ważne znaczenie – stwierdził. go. Dotychczasowe działania rządu kładą
tany był przez Tomasza Sakiewicza, co
spółka energetyczna może zrobić dla pa- – Kapitał ma narodowość – chyba już istotnie duży nacisk na rozwój instytucji
triotyzmu gospodarczego.
dzisiaj nikt nie ma co do tego wątpliwości. wspierających polskie przedsiębiorstwa
– My jako PGE realizujemy w praktyce
politykę patriotyzmu gospodarczego, który My jako PGE wspieramy polski kapitał, oraz na budowanie narodowych czempio-
przejawia się w naszych codziennych decy-
zjach biznesowych. Prowadzimy konsekwentną polskich usługodawców, polskich wyko- nów. „Tak widzimy politykę, będziemy ją
politykę otwarcia na rodzimych wykonawców
i usługodawców. W zeszłym roku organizo- nawców i tym samym chcemy przyczynić realizowali zgodnie z wytycznymi rządu.
waliśmy duże warsztaty dla wykonawców
na PGE Narodowym, na których było blisko się do rozwoju polskiej przedsiębiorczości Cieszymy się, że taki plan jest przez nasz
200 firm. W tym roku zrobiliśmy je w trybie
on-line i liczba zainteresowanych, potencjal- {– powiedział Wojciech Dąbrowski. rząd propagowany i wspierany przez insty-
nych wykonawców była jeszcze wyższa –
w warsztatach uczestniczyło blisko 300 firm We wszystkim prowadzimy konsekwentną politykę
– mówił Wojciech Dąbrowski. otwarcia na rodzimych wykonawców i usługodawców.

– Naszą odpowiedzialnością jest wyko- Zwrócił uwagę, że, „przez ostatnie 30 lat tucje gospodarki, ale także realizowana
rzystanie potencjału polskiej gospodarki dominowała narracja, że to rynek jest jest polityka budowania silnych przedsię-
i aktywizacja innych rodzimych podmiotów. antidotum na wszelkie zło, i że jest naj- biorstw, których ambicją będzie nie tylko
Jesteśmy jednym z największych inwestorów lepszym narzędziem alokacji zasobów bycie liderami na rynku polskim, ale również
w kraju. Zamierzamy przeznaczyć kilka w gospodarce”. ekspansja za granicę – dodał prezes
miliardów złotych w tym roku na inwestycje Dąbrowski.
i chcemy, aby znaczna część tych środków – Rynek nie jest antidotum na wszelkie
trafiła do polskich firm, spółka jest jednak zło, a największe sukcesy w gospodarce Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes za-
osiągnęły rządy, które sterowały procesem rządu Banku Gospodarstwa Krajowego,
konwergencji, czyli przyjęły taki model, jak była pytana, na ile koronakryzys może
obecny rząd polski – wspierania aktywności zmienić strategię gospodarczą świata.
inwestycyjnej polskich przedsiębiorstw
oraz dawania pozytywnych bodźców do pro- – Będziemy szukać nowych rozwiązań
wadzenia działalności biznesowej w taki i modeli biznesowych. Kiedy nastąpił Covid-19
i wszyscy zamknęliśmy się w domach, spółki

76 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

FOT. MAT. PRAS.; ARTYKUŁ SPONSOROWANY energetyczne dotkliwie odczuły nagłe zatrzy- jest posiadanie władztwa nad kluczowymi kontaktu z klientami. Dzisiaj grupy ener-
manie gospodarki. Musimy myśleć o nowej sektorami gospodarki. Podał, że tzw. infra- getyczne przeszły niespodziewany, ale
ekonomii, o tym, jak być gotowym na stop- struktura kluczowa też ma narodowość oraz duży skok technologiczny, polegający na
niowe otwieranie naszej i światowej gospo- spełnia ona zadania biznesowe. Ocenił, że tym, że w zasadzie klient zdecydowaną
darki, lecz patrząc już w całkowicie inny to jest też bezpieczeństwo energetyczne, większość istotnych spraw jest w stanie
sposób – mówiła Daszyńska-Muzyczka. „krwiobieg gospodarki”. załatwić nie wychodząc z domu. W związku
z tym, jeżeli będziemy mówić, jak ten świat
Zauważyła, że dzięki zaproponowanym Prezes Taurona opowiedział o szansach, będzie wyglądał po koronawirusie, to
rozwiązaniom udało się uratować tysiące jakie stawia przed polskimi spółkami pewne rzeczy nam wejdą w krew. Częściej
miejsc pracy. energetycznymi epidemia koronawirusa. korporacyjnie będziemy kontaktować się
za pomocą urządzeń, a nie osobiście, ale
– Dzięki uruchomieniu szerokiej Tarczy – Na szczęście w grupie Tauron epidemię też w dużej mierze będzie można obniżyć
Antykryzysowej, Finansowej i przeznacze- przechodzimy dość łagodnie. Od samego koszty obsługi klienta – podkreślił.
niu ogromnej puli pieniędzy – bo do go- początku wprowadzono rygorystyczne
spodarki przez dwa i pół miesiąca zostało procedury. Udało się w dużej mierze PARTNER PANELU:
wtłoczone niemal 83 mld zł – udało się ochronić pracowników. Ochroniliśmy też
wielu przedsiębiorcom przetrwać, uratować naszych klientów – szybko dokonano
wiele miejsc pracy – podkreśliła. zamknięcia biur. Jeżeli mówimy o szansach,
to jest to taka myśl na świat po korona-
Prezes zarządu Tauron Polska Energia, wirusie. Tauron, ale i inne spółki, bardzo
Filip Grzegorczyk, powiedział, że jednym szybko przeszły na internetowe kanały
z przejawów patriotyzmu gospodarczego

24 CZERWCA 2020 77

KRYMINALNI { KOSZMAR NA IMPREZIE }

Grzegorz
Broński

OKRUTNA PARA NASTOLATKÓW

36 ciosów siekierą

Podczas imprezy Wojciech P. nagabywał 17-letnią Dżesikę, a to się nie spodobało jej chłopakowi, Sebastianowi K.

Pobił mężczyznę, a po chwili wziął siekierę, którą dziewczyna przyniosła z piwnicy. Nie dał ofierze żadnych szans.

Kilka dni wcześniej para nastolatków uciekła z ośrodka dla trudnej młodzieży.

Słonne to niewielka wieś na Podkar- Zarzuty dwojga w zbrodni. A co doprowadziło
paciu. Do niedawna znana głównie do zabójstwa Wojciecha P.?
z urokliwych widoków nad brzegiem ZZARBOÓZJSBTOWJOEM
Sanu i miejsc idealnych do relaksu. Pomimo młodego wieku Dżesika i Se-
Niestety, nieco ponad rok temu SzoNwzekaWtzbibsraS.aapuótkobseócjoeżjsilctrlbdeenetiaiafeńpawilocezissonhanttwanoiaiwwaakdiwrelePonoieommekż.zpzKmo.ąoaóObn.rcróNawątokpbjo,nzooo,dezawusbjgoeżttmaoyooabepn.impwóezoidoenjniiesjzaoiiśtuongissmwasztoołąitiaceDezózłrkawaecażrgikrzeóoęęslufniitkyaamry bastian od dawna sprawiali poważne
rozegrały się tam makabryczne wydarzenia. problemy wychowawcze. Ona wagarowała,
W poniedziałkowy poranek 29 kwietnia konkubent nie miał pojęcia, co się roze- nadużywała alkoholu, sięgała po narkotyki.
mieszkaniec wsi zobaczył w przydrożnym grało w jego domu. Głównymi podejrza- On kradł, był karany za pobicia. Obojgiem
rowie zakrwawione zwłoki sąsiada, 38-let- nymi o bestialski mord stała się para zajmowały się sądy rodzinne. Przypadek
niego Wojciecha P. Oczywiście powiadomił nastolatków. Decyzją sądu trafili oni do sprawił, że w tym samym czasie trafili do
policję. Funkcjonariusze po przyjeździe na aresztu. Oboje podczas przesłuchań ośrodka dla trudnej młodzieży. Tam się
miejsce zaczęli zabezpieczać ślady zbrodni. przyznali się do winy i opowiedzieli, jak poznali i zostali parą. Pod koniec kwietnia
Już powierzchowne oględziny nie pozosta- doszło do koszmaru. zeszłego roku uciekli z placówki. Do Dą-
wiały bowiem wątpliwości – zmarły padł browy Górniczej, z której pochodził Se-
ofiarą okrutnego zabójstwa. Na ciele miał „Próbowali umniejszać swoją rolę, ale bastian, nie pojechali. Ich celem było
liczne rany, a późniejsza sekcja wykazała, nie obarczali siebie wzajemnie. Nie kwe- Słonne, dokąd przeprowadziła się matka
iż morderca zadał mu co najmniej 36 ciosów stionowali ustalonych faktów” – wyjaśnia Dżesiki i gdzie mieszkała z konkubentem.
– w głowę, szyję, tułów... „Kryminalnym” prokurator Marta Pęt- Na Podkarpaciu spędzili kilka dni, głównie
kowska z Prokuratury Okręgowej w Prze- na zabawie. Specjalnie się nawet nie ukry-
Funkcjonariusze zaangażowani w wy- myślu. Dodała, że zgromadzono inne wali, choć już wtedy byli poszukiwani.
jaśnienie sprawy szybko odkryli, co Woj- dowody potwierdzające udział tych Niestety, policjanci nie wpadli na ich trop,
ciech P. robił tuż przed śmiercią. I gdzie zanim doszło do najgorszego...
przebywał. Dlatego udali się do jednego
z domów w Słonnem. Tam bowiem po- W niedzielę wieczorem 28 kwietnia im-
przedniego dnia wieczorem odbywała się prezowali z Wojciechem P., 38-letnim
impreza suto zakrapiana alkoholem, mężczyzną mieszkającym po sąsiedzku.
w której brał udział m.in. zamordowany. Nie brakowało alkoholu. Nagle doszło do
Tam też doszło do tragedii. awantury. „Mężczyzna miał zaczepiać
dziewczynę i niewłaściwie się zachować
Początkowo zatrzymano cztery osoby: wobec niej” – relacjonował dość lakonicznie
właściciela nieruchomości i jego part- reporter PAP. „Kryminalni” ustalili szcze-
nerkę, a także 17-letnią Dżesikę N. oraz góły: podczas zabawy Wojciech P. kilka
jej rówieśnika Sebastiana K. Dwójka razy usiłował pocałować nastolatkę. Stawał
dorosłych szybko została zwolniona, bo się natarczywy. W pewnym momencie
nie mieli nic wspólnego ze zbrodnią. klepnął Dżesikę w pośladek. To wywołało
Kobieta spędzała noc u krewnych, a jej furię Sebastiana. Zaczął bić Wojciecha P.

78 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Bez dożywocia

MMŁOORDDOECRIACNYI

ZzkwwzwoabmngooprraSolłsacronojdthałdwodoantwwśnonyoniciicecnżęąiliydi.eazezomskjnSmżkaaipnpiabytnoeamroózwallasiwjoćaoswkpzwganttiąecmawniniyweliineatreanpmdraćoaprnwWoawdfoajriiwzeoejidćosedżbeujuk1dncmayru7ioawweo.kczwwloihaeacniasntięize.iezeP,aJi.ebanokiao

Kiedy katował ofiarę, Dżesika przyniosła

z piwnicy siekierę i podała młodemu

bandycie. Według prokuratury, namawiała

chłopaka do zabójstwa. Sebastian zada-

wał ciosy na oślep, uderzał siekierą, gdzie

popadnie, kilkanaście ciosów zadał

w głowę. Wojciech P. nie miał szans na

ratunek.

Po zamordowaniu Wojciecha P. na-

stoletni oprawcy włożyli zwłoki na

taczkę i wywieźli kilkadziesiąt metrów

od domu, porzucając ciało w rowie.

Po powrocie do domu próbowali zmyć

plamy krwi i zatrzeć ślady zbrodni, ale

zrobili to bardzo nieudolnie.

Śledztwo trwało nieco ponad rok, choć

dowody winy podejrzanych od początku

były oczywiste. Oni podczas przesłuchań

potwierdzali, że zabili Wojciecha P.,

Podczas zabawy a w trakcie wizji lokalnej pokazywali,
Wojciech P. kilka razy
usiłował pocałować Poczytalni co się stało w tamten wieczór.
nastolatkę. Stawał się
natarczywy. W pewnym MPROZGEĄDSTSAĄNDEĄMĆ Sporo czasu zajęły jednak obserwacje
momencie klepnął
Dżesikę w pośladek. RbiDjSaceWpmrzdduesżottnbaiyezeyeoaonclsrnpihrpsiioaoooktizptnwzziliaroayinoioNzgcgnwahóobesnoKwdziy.pewimn.arg.pbiaalWooziiznwbewposągnarcstełapdyzyjtwzrcaaceozzdizhnsłebobetyirpsupnlradpneo.sionzaoardydoNdświdclncćkihanaz,iuiaancaysijytżtąnio.rumoó.bwioajset i badania psychiatryczne obojga na-
To wywołało furię
Sebastiana. stolatków. W końcu biegli wydali opinię,

że Dżesika była poczytalna. W podobny

sposób ocenili stan Sebastiana K. – on

również mógł odpowiadać za swoje

makabryczne czyny. W czerwcu tego

roku sporządzony został akt oskarżenia

przeciwko oprawcom Wojciecha P.

Proces będzie się toczył przed Sądem

Okręgowym w Przemyślu. GP

Rysował FilipBąk.pl

24 CZERWCA 2020 79

CZAS PRZEDSIĘBIORCÓW

DEBATY: DEBATA GŁÓWNA:
25.06 (CZWARTEK)
22.06 (PONIEDZIAŁEK)
23.06 (WTOREK) 12:00
24.06 (ŚRODA)
NA ŻYWO
22:25

SPONSORZY:

HISTORIA

{ UBECKA PACYFIKACJA WSI }

WĄWOLNICA
W OGNIU

Tomasz
Łysiak

SZEF DZIAŁU HISTORIA

2  maja 1946  roku ubecy spalili Wąwolnicę. Dramat styczna władza traktowała zwykłych ludzi. Płomienie,
rodzin próbujących ratować własne życie i  dobytek czarne dymy nad wsią, przerażeni ludzie, płaczące
uwiecznił na kilkunastu zdjęciach amerykański foto- dzieci – tak wyglądała „nowa wolność”, „nowe szczę-
graf John Vachon. W  czerwcu tego roku w  Lublinie ście” przynoszone przez komunistyczne władze. Miesz-
otwarto wystawę (zorganizowaną przez CBA), na któ- kańcy Wąwolnicy do dzisiaj pielęgnują pamięć o tam-
rej po raz pierwszy pokazano Polakom te wstrząsające tym potwornym dniu. Kilka tygodni po spaleniu wsi,
zdjęcia. Zostały one udostępnione przez córkę Vacho- 24 czerwca 1946 roku, UB zamordowało Mariana Ber-
na oraz Sławomira Rybałtowskiego, kustosza polskich naciaka „Orlika”. Jakie były związki historii Wąwolnicy
prac fotografa. Część z nich pokazujemy Czytelnikom i jej mieszkańców z Niezłomnym, dowiecie się Państwo
„Gazety Polskiej” – nie tylko zachęcając do zobaczenia z  niniejszego specjalnego dodatku. Niech będzie on
całej wystawy, ale także wierząc, iż zdjęcia z Wąwolnicy częścią budowania pamięci o  zbrodniach komunistycz-
to wstrząsający dokument: przykład tego, jak komuni- nych dokonywanych na Polsce i Polakach.

FOT. JOHN VACHON

24 CZERWCA 2020 81

HISTORIA { WĄWOLNICA W OGNIU }

To było wszystko,
co mieliśmy

ZBRODNIA FUNKCJONARIUSZY KBW, UB I MO

„Żałośnie płaczące kobiety, mężczyźni ze łzami spływającymi po twarzach, stojący i patrzący, jak ogień
pochłania ich domy. – To jest wszystko, co mam – mówili. Małe, mniej więcej czteroletnie dzieci, stojące
obok ocalonego dobytku i patrzące, lecz nie płaczące, ośmiolatki łkające histerycznie, kobieta wyciągająca
kufer z trzyletnim maluchem w środku i biegnąca z powrotem, by przynieść coś więcej… Cholera, ci biedni
ludzie, którym udało się przetrwać wojnę nie tracąc życia, którzy zachowali swoje domy i pola, i ten piękny

maj, i oni stojący tam i patrzący, jak miejsce, w którym żyli, i całe ich życie płonie…”.  

82 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

UBECKIE Tomasz W mieszkańcach Wąwolnicy ból trwa do
KŁAMSTWO Panfil dziś, odziedziczyły go kolejne pokolenia,
krzywdy wyrządzone nie zostały ani spra-
Prawdziwy przebieg BEN IPN wiedliwie wynagrodzone, ani choćby tylko
wydarzeń utrwalonych na pomszczone, lecz powiększone o kolejne,
wstrząsających fotogra- T ak w liście do żony opisał spalenie dokładane w następnych latach PRL, szykany,
fiach przez Johna Vachona wsi Wąwolnica przez grupę ope- represje i gorsze od nich zamilczanie.
znamy również z licznych racyjną MO, KBW i UB Amery-
zeznań, składanych kanin John Vachon, fotograf pra- Prawdziwy przebieg wydarzeń utrwalo-
prokuratorowi IPN. cujący dla United Nations Relief nych na wstrząsających fotografiach przez
and Rehabilitation Administration, zwanej Johna Vachona znamy również z licznych,
FOT. JOHN VACHON w Polsce „ciocią Unrrą”. To jemu zawdzię- wzajemnie potwierdzających się zeznań,
czamy unikatowe fotografie, niepodważalny składanych prokuratorowi IPN. Gdy około
dowód bezwzględnych metod działania południa do wsi zajechała wysłana przez
komunistycznych uzurpatorów, którzy starostę puławskiego tzw. Grupa Kontyn-
pod pretekstem zwalczania „band” wpro- gentowa, część mieszkańców na widok
wadzali systemowy terror wobec zwykłych uzbrojonych milicjantów zaczęła uciekać
ludzi, chcących tylko żyć i pracować do osady Zarzeka. I ważny fakt: grupą
w spokoju. dowodził Edward Wargocki, szewc pocho-
dzący z Wąwolnicy, gdzie wciąż mieszkali
„Cholernie cudowni ludzie” jego krewni. Czy to jego pojawienie się było
przyczyną ucieczki? Czyżby wąwolniczanie
Front, który przeszedł tędy prawie dwa lata po prostu wiedzieli, że obecność Wargoc-
wcześniej, w lipcu 1944 roku, oszczędził kiego zwiastuje kłopoty? Milicja natychmiast
wsie i miasteczka. Koszmar wojny minął, otworzyła ogień do uciekających, strzelając,
Niemcy skapitulowały. Nowa władza trium- gdzie popadnie. Gdy kilku mężczyzn schro-
falnie obwieściła nadejście wolności, spra- niło się w stodole państwa Łuszczyńskich,
wiedliwości i pokoju. Lecz jakże inny był funkcjonariusze ją podpalili. Ogień w zwar-
to pokój od tego prawdziwego, którym ledwie tej, drewnianej zabudowie rozprzestrzenił
25 lat wcześniej, w roku 1921, cieszyli się się błyskawicznie, ale przybyłych do pożaru
Polacy, jakże inna wolność i sprawiedliwość. strażaków milicjanci trzymali pod bronią,
Lecz wszystkie klęski i nieszczęścia nie nie pozwalając im gasić. Potem wycofali
złamały ducha w mieszkańcach Lubelsz- się i zatelefonowali do Puław, alarmując,
czyzny, nadwiślańskich wsi i miasteczek. że zostali zaatakowani przez „bandę” i do-
John Vachon pisząc do Penny, swojej żony, magają się wsparcia.
dziwi się sam sobie, jakich słów musi uży-
wać, by opisać Polaków. Wspomina o ich Pomoc przybyła – na polecenie starosty
dumie, pobożności, uczciwości, tych „naj- puławskiego Stefana Lewtaka, starego
biedniejszych ludzi na świecie”, którzy dzielą pepeerowca o pseudonimie Wiatr, zmon-
się z nim chlebem i mlekiem, a czynią to towano grupę operacyjną złożoną z żoł-
z tak ujmującą godnością i gościnnością, że nierzy KBW, funkcjonariuszy UB i MO.
nie śmie proponować im pieniędzy, choć Przyjechali kilkoma ciężarówkami, zajęli
każdy dolar dla nich byłby majątkiem. stanowiska na wzniesieniach i zaczęli
ostrzeliwać Wąwolnicę z broni maszyno-
„Chryste, to dzieje wej. Od pocisków zapalających zajmowały
się naprawdę…” się kolejne domy, stodoły, obórki i stogi.
To ogień funkcjonariuszy sił bezpieczeń-
„…około 4:30 zobaczyliśmy przed sobą stwa był przyczyną zagłady wsi!
wielką kolumnę dymu, jakby z płonącego
szybu naftowego. Kiedy się zbliżyliśmy, Ubecy piszą historię
przekonaliśmy się, że to płonie wieś.
Chciałbym móc opisać Ci ten [widok], Gdy mieszkańcy Wąwolnicy w rozpaczy
ale wiem, że nigdy nie zdołam. Nic nigdy przeszukiwali pogorzeliska, w Puławach
nie sprawiło mi takiego wewnętrznego trwało tworzenie alternatywnej rzeczywisto-
bólu jak to…”.   ści: do nocy funkcjonariusze MO i UB pisali
raporty. Każdy następny był dłuższy od po-

24 CZERWCA 2020 83

HISTORIA { WĄWOLNICA W OGNIU }

Mieszkańcy Wąwolnicy nie mieli wiele czasu na ratowanie swojego dobytku. Ogień rozprzestrzeniał się błyskawicznie, przechodząc z jednego drewnianego budynku na drugi.

przedniego i bardziej zakłamany. Ale cóż – { Prawdziwy przebieg wydarzeń utrwalonych na
prawdomówny komunista to zjawisko w przy- wstrząsających fotografiach przez Johna Vachona znamy
rodzie równie rzadkie jak ubek z sumieniem. również z licznych zeznań, składanych prokuratorowi IPN.
Jako pierwszy telefonogram wysłał kierownik
puławskiego PUBP Antoni Dawidowicz. zauważyliśmy płonącą stodołę przypuszczal- cjonariusze KBW, UB i MO. Opowieść
Swój raport napisał por. Jan Nowak, komen- nie zapaliła się od granatów. Wszczęto na- Kolczyńskiego jest absurdalna – wynika
dant powiatowy MO. Talent pisarski odkrył tychmiast alarm aby w celu unicestwienia z niej, że rzekome materiały wybuchowe
w sobie zastępca Nowaka do spraw politycz- żywiołu lecz pożar szybko się rozszeżał gdyż ukrywane były przez mieszkańców gdzie?!
no-wychowawczych ppor. Roman Kolczyński. dzień upalny a dachy słomą kryte po których W strzechach domów?! „…w każdym prawie
Jest on autorem aż dwóch obszernych rapor- ogień szybko się przeżucał a przy tem i wiatr zabudowaniu rwały się granaty i inne ma-
tów, w których z dbałością o detale (opisuje był silny. W trakcie pożaru było słychać silne teriały wybuchowe jakie materiały trudno
na przykład, jak jednemu z milicjantów zacięło detonacje materiałów wybuchowych które ustalić ponieważ osada Wąwolnica jest źle
się parabellum, dlatego nie strzelił do „ban- były poukrywane w domostwach a przy ustosunkowana do obecnego ustroju tak
dyty”) stworzył ubecką wersję zdarzeń. eksplozji rozrzuciło ogień. Milicja natychmiast że nie ma człowieka żeby dał zeznania celem
„Czarna legenda” zaczyna się od tego, że zaalarmowała o pomoc do Powiatowej ustalenia” – pisał ppor. Eugeniusz Lis.
Grupa Kontyngentowa z Puław na rynku Komendy…”.
w Wąwolnicy natknęła się na „bandę ubraną Na drugi dzień na zgliszcza przyjechał
po cywilnemu i uzbrojoną w broń krótką”. Dalsze dochodzenie jakiś ubek podający się za prowadzącego
Rzekomi bandyci ostrzelali Bogu ducha prowadzi się śledztwo i poinformował wąwolniczan, że
winnych milicjantów i zaczęli uciekać w stronę ich wioskę spalili bandyci od „Orlika”
osady Zarzeka: „...zauważono dwuch ostat- Powtórzmy mocno i dobitnie: Wąwolnicę (czyli majora Mariana Bernaciaka), znie-
nich którzy wybiegając między zabudowania metodycznie i z premedytacją spalili funk- nawidzonego przez komunistów żołnierza
rzucili granaty w stronę milicjantów które
upadły obok stodoły. Bandytów nie schwytano
gdyż byli już między budynkami, natomiast

84 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

podziemia antykomunistycznego, zwłaszcza czyli Krajowej Rady Narodowej – Stanisław w październiku 1946 roku. On był pierw-
za rozbicie Powiatowego Urzędu Bezpie- Wójcik i Jan Pasiak. To oni oraz Hanna
czeństwa w Puławach i uwolnienie 107 więź- Chorążyna i Stanisław Mikołajczyk składali szy. W styczniu 1948 roku wyrzucono
niów. Alternatywna, zakłamana wersja liczne wnioski i interpelacje, domagając
historii rozpoczęła swój oficjalny żywot. się znalezienia i ukarania winnych spalenia ubeka Dawidowicza, do maja 1949 roku
Lecz Wąwolnica znała prawdę. Wąwolnicy. Odpowiedzi udzieliła im osła-
wiona Julia Brystygierowa. Większość pracował milicjant Zygmunt Piłat – rów-
22 maja ppor. MO Eugeniusz Lis podsu- kłamstw znajdujących się w piśmie Mini-
mował zniszczenia i straty: „Wedle docho- sterstwa Bezpieczeństwa Publicznego już nież zwolniony dyscyplinarnie. Referent
dzenia i opisów spaliło się dwie osoby, znamy: o podpaleniu wsi przez „bandytów”,
101 domów, stodół 106, obór 121, chlewów o materiałach wybuchowych, o ofiarnych Grupy Walki z Bandytyzmem Antoni
i innych 120, świń 255, krów 2, kóz 5, kur milicjantach próbujących ratować wieś.
145, królików 60, w obliczeniu straty Rozwinięty został wątek sprawców – choć Stefaniak odszedł z UB w roku 1949,
w czasie dzisiejszym wynoszą na 70 364 800 zło- bezpieka nie mogła się zdecydować, komu
tych. Dalsze dochodzenie prowadzi się”. przypisać swoją zbrodnię i skrót NSZ Komendant Powiatowy MO Jan Nowak
W płomieniach, ratując dobytek, zginęli przekreślano, poprawiając na WiN. I puenta:
Łuszczyński i Jan Wargocki. Lis nie uwzględ- „Faktyczni sprawcy spalenia wsi Wąwolnica został wydalony dyscyplinarnie ze służby
nił dwóch innych ofiar milicyjnego terroru: zostali w części ujęci i toczy się w ich spra-
mężczyzny, który skonał na serce, i kobiety, wie śledztwo. Inna zaś część członków 31 marca 1952 roku. Do 1966 roku w zie-
która popadła w obłęd. Lista poszkodowa- bandy »Orlika« i on sam zostali w starciu
nych liczy 135 pozycji. z oddziałami bezpieczeństwa zabici”. lonogórskiej MO pracował szewc po jed-

Prawda przysypana popiołami Wiele mówią o funkcjonariuszach, którzy nomiesięcznym przeszkoleniu, Edward
byli sprawcami nieszczęścia mieszkańców
W Wąwolnicy byli też członkowie opozy- Wąwolnicy, ich dalsze losy. Ppor. Eugeniusz Wargocki, dochodząc aż do stopnia kapitana
cyjnego Polskiego Stronnictwa Ludowego, Lis został wydalony dyscyplinarnie z milicji
posłowie do komunistycznego quasi-sejmu, – zmarł w 1998 roku. Roman Kolczyński

robił karierę w „bezpieczeństwie” aż do

śmierci w 1984 roku. Resort zawsze po-

trzebował ludzi, którym raportowe kłam-

stwa przychodziły z taką lekkością. Krzywda

nie stała się również staroście Stefanowi

Lewtakowi. Jeszcze w 1980 roku działał

aktywnie w radzie osiedla Puławskiej

FOT. JOHN VACHON Spółdzielni Mieszkaniowej, żył z wysokiej

emerytury do 1992 roku. Ponoć przez lata

ludzie na jego widok przechodzili na drugą

stronę ulicy. GP

24 CZERWCA 2020 85

HISTORIA { WĄWOLNICA W OGNIU }

John Vachon FOT. ARCH.

Kiedy wojna się
skończyła, nakazano mu
dokumentować pomoc
UNRRY w zniszczonej
Europie. I na początku
stycznia 1946 roku znalazł
się w Polsce.

NIE MOGĘ
O TYM MYŚLEĆ

SPOKOJNIE

Na początku Vachon myślał, że to zwykły pożar. Potem zaczął pytać mieszkańców, napisał
do Penny: „Wiem, że to nie był wypadek, ale nie wiem, kto to zrobił: bandyci? tajna

policja?” – opowiada Sławomir Rybałtowski, kustosz prac fotografa Johna Vachona z jego
podróży po Polsce w latach 1946, 1956 i 1963.

ZE SŁAWOMIREM RYBAŁTOWSKIM ROZMAWIA MAGDALENA ŁYSIAK

DZIEWCZYNKA Z tym zdjęciem wiąże się tajemnica. Rozmawiałem z mieszkańcami w Wąwolnicy, nikt nie rozpoznał tej dziewczynki. Prawdopodobnie była to córka
kobiety, która we wsi była krótko. / FOT. JOHN VACHON

86 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Jak trafił Pan na Vachona i jego zdjęcia? Jakie zdjęcia tu robił? wstrzymać łez, nie wiedziałem, co mam robić,
Prowadzę wydawnictwo, które założyła moja Głównie przekazywanie darów z UNRRY – oni stałem i patrzyłem na ogień, który całkowicie
teściowa. Na początku swego istnienia specja- rozdawali naprawdę wszystko, od traktorów, pochłaniał wieś. (…) Chciałbym znaleźć słowa,
lizowało się ono w tematyce warszawskiej, dzięki przez bydło, lokomotywy, proszek do odwsza- którymi mógłbym ci to opisać, ale nie
czemu została zebrana pokaźna liczba archiwa- wiania czy mleko dla dzieci. Ale Vachon foto- mogę…”.
liów dotyczących stolicy. Pewnego dnia szukałem grafował też świat wokół siebie: odgruzowywanie
ilustracji do jakiejś książki i w ręce wpadła mi Warszawy, repatriantów zza Buga, wracających Ogromnie trudno było mu nawet robić zdjęcia,
duża fotografia przedstawiająca zniszczony do domów więźniów z obozów koncentracyj- tak o tym pisze: „Pobiegłem z aparatem, zro-
Prudential. Wiedziałem, że zdjęcie zostało wy- nych, pierwsze zabawy w ruinach Warszawy… biłem kilka długich ujęć, ognia, ludzi, ale nie
konane tuż po wojnie. Zaciekawiła mnie świetna Jednocześnie pisał do żony Penny wstrząsające śmiałem podejść bliżej, żeby sportretować ich
jakość odbitki, obejrzałem ją dokładnie i z tyłu listy, był niezwykle wrażliwym człowiekiem. z bliska. Poza jednym wyjątkiem: dziewczynka,
znalazłem podpis: John Vachon. Zacząłem której twarzy nigdy nie zapomnę, siedziała na
przekopywać internet – zobaczyłem album z jego W maju trafił na płonącą Wąwolnicę… stosie poduszek, płacząc i tuląc malutkie dziec-
zdjęciami wydany przez nowojorski Smithsonian Jechał wtedy do Lublina. 1 maja jakiś żołnierz, ko, zrobiłem zdjęcie i wtedy ona spojrzała na
„Poland 1946” z wstępem córki Ann. Znalazłem myśląc że są szpiegami, zatrzymał ich i zawiózł mnie, przestała płakać, powiedziała coś po
w sieci maila do niej, napisałem, że jestem za- na posterunek w Kozienicach. Zanim tam polsku i pięknie się uśmiechnęła”. Z tym zdję-
interesowany twórczością ojca, ona mi odpisała sprawdzono, że on i jego współtowarzysze są ciem wiąże się też tajemnica. Rozmawiałem
i tak się zaczęło. z UNRRY, nadeszła noc. Dopiero na drugi dzień z mieszkańcami Wąwolnicy, nikt nie rozpoznał
ruszyli dalej. Po drodze zobaczyli ogromny słup tej dziewczynki. Prawdopodobnie była to córka
Czy był Pan pierwszą osobą z Polski, dymu, więc pojechali w jego stronę i trafili kobiety, która we wsi była krótko, może zatrzy-
która zwróciła się do Ann Vachon w sam środek piekła. Tak opisał to w liście do mała się w drodze do swego domu, może wojna
w sprawie tych zdjęć? Penny: „Domy pochłania ogień, przejmujący ją tam rzuciła na chwilę.
Tak. Okazało się, że Ann, która była tancerką krzyk, płacz kobiet, małe dzieci patrzą nie ro-
i nauczycielką tańca nowoczesnego, przyjeżdżała zumiejąc, starsze histerycznie łkają. (…) Ludzie Czy John Vachon przyjechał jeszcze do
kilka razy w sprawach zawodowych do naszego starają się ratować dobytek, świnie przeraźliwie
kraju i próbowała wówczas zainteresować fo- kwiczą… Ci biedni, niesamowici ludzie, którzy Polski?  
tografiami kogoś w ambasadzie amerykańskiej. przetrwali wojnę, nie zostali zabici, w ten piękny
Ale odbiła się od ściany i dała sobie spokój. dzień majowy stoją i patrzą, jak płoną ich domy. Po wojnie pracował dla nowojorskiego tygodnika
(…) Pomogłem przenieść starą kobietę, która ilustrowanego „Look”. Wysłano go tutaj dwa
Jak John Vachon trafił do Polski? prawdopodobnie z powodu choroby od lat nie razy – w 1956 i 1963 roku. Zrobił wówczas
W 1936 roku jako młody człowiek dostał pracę wychodziła z domu. Trzęsła się i modliła. To są zdjęcia Warszawy, a także młodziutkiej Beaty
gońca w Farm Security Administration. W FSA normalni ludzie, może trochę bardziej emocjo- Tyszkiewicz czy literata Antoniego Słonimskie-
fotograf Roy Stryker stworzył zespół do doku- nalni niż Amerykanie… Nie mogę o tym myśleć go. Wystawę tych zdjęć, której wraz z varsavia-
mentowania Nowego Ładu (New Deal) Ro- spokojnie”. nistą Tomaszem Markiewiczem byłem autorem,
osevelta. Robiono zdjęcia farmerów, robotników, stworzył kilka lat temu stołeczny Dom Spotkań
amerykańskich rodzin. Vachon je katalogował Czy Vachon był świadomy tego, co się stało z Historią. Zresztą prawdopodobnie podczas
i któregoś dnia zgłosił, że chciałby też spróbo- w tej wiosce? Że to byli milicjanci i UB? jednej z podróży John zostawił w ambasadzie
wać swych sił w fotografii. Dostał aparat i szansę, Na początku myślał, że to zwykły pożar. Potem amerykańskiej trochę odbitek z Wąwolnicy.
którą wykorzystał. W efekcie w latach 1937–1942 zaczął pytać mieszkańców, napisał do Penny: Mieszkańcy wspominają, że któregoś dnia
zrobił ponad 10 tys. zdjęć w USA. Fotografował „Wiem, że to nie był wypadek, ale nie wiem, przyjechała limuzyna z pracownikami ambasady,
biedę, ludzkie dramaty, wysiłek człowieka kto to zrobił: bandyci? tajna policja?”. Wiedział, którzy przekazali im te zdjęcia. Ale następnego
w walce o przetrwanie. Potem zamówiono że porusza się po terenie, gdzie są „bandy”, tak dnia we wsi pojawili się milicjanci i odebrali
u niego zdjęcia dla przemysłu wydobywczego powiedział mu oficer w Kozienicach. Pisał: ludziom prawie wszystkie odbitki. Wąwolnica
i znów ruszył w teren – powstały wówczas „Zostaliśmy ostrzeżeni, że bandyci ukrywają była zastraszana przez cały PRL. Nie wolno im
zdjęcia rafinerii, zakładów przemysłowych, się w lasach – ludzie Andersa, armia AK, pa- było nawet wspominać o pacyfikacji…
nafciarzy przy pracy. W 1944 roku powołano trioci. I że oni mordują i podpalają wsie”.
go do wojska i jako fotografa skierowano do Zapewne trudno było mu rozeznać się w tej Niektóre zdjęcia Vachona z Polski
wydziału prasowego. Zdjęcia z frontów II wojny całej sytuacji.
miały między innymi pokazać Amerykanom, i z samej Wąwolnicy trafiły do wielkich
na co idą ich podatki. Kiedy wojna się skończyła, W listach widać, że tragedia Wąwolnicy
nakazano mu dokumentować pomoc UNRRY naprawdę nim wstrząsnęła… muzeów amerykańskich…
w zniszczonej Europie. I tak na początku stycz- Nie wiedział, jak się zachować, był bezradny:
nia 1946 roku znalazł się w Polsce. „Kiedy byłem na tym polu, nie mogłem po- Tak. Był z tego powodu bardzo szczęśliwy.

Muzeum kupiło na przykład zdjęcie, na któ-

rym widać wóz z uratowanym dobytkiem

ciągnięty przez ludzi. Jego zachwycało piękno

polskiego krajobrazu, a przede wszystkim

zachwycali go Polacy. Pisał o nich: „Ci dumni,

piękni ludzie”. GP

24 CZERWCA 2020 87

HISTORIA { WĄWOLNICA W OGNIU }

NIEZŁOMNY Piotr
Dmitrowicz

I NIESKAZITELNY
POSTRACH NKWD I UB

Marian Bernaciak „Orlik” był jednym z najdzielniejszych żołnierzy, który najpierw walczył z niemiecką, a następnie z sowiecką

okupacją. Zginął 74 lata temu, 24 czerwca 1946 roku.
Urodził się w 1917 roku, a więc
tuż przed odzyskaniem przez Przeciwko brunatnym nicy amunicji w Stawach. Jako dowódca
Polskę niepodległości. Śmiało i czerwonym „Orlik” cieszył się ogromnym autorytetem.
można powiedzieć, że był jej Jeden z jego współtowarzyszy broni pisał:
1 września 1939 roku Marian Bernaciak „Jego zapał, bezinteresowność, trzeźwy sąd
dotarł do Chełma, gdzie mianowany na sto- oraz poszanowanie, jakim cieszył się wśród
społeczeństwa, pozwoliły mu na skupienie
wychowankiem, kształconym pień podporucznika, został skierowany najbardziej patriotycznych i bojowych jed-
nostek z całej okolicy”. Do ostatnich dni
według zasad, które kazały mu bronić ojczy- w rejon Włodzimierza Wołyńskiego. Tam pod swojej walki słynął z żelaznego przestrzegania
dyscypliny, karał wszelkie nadużycia i samo-
zny w każdych okolicznościach. Po zakoń- dowództwem gen. Kazimierza Sawickiego wolę swoich podwładnych, dbał o morale
żołnierzy, tępił pijaństwo, dbał o miejscową
czeniu II wojny światowej, kiedy Polakom powstała grupa „Włodzimierz”, której celem ludność – tak zapamiętali go jego podko-
mendni i mieszkańcy terenów, na których
przyszło się zmierzyć z nową, tym razem miała być obrona przed Niemcami na linii działał. 26 lipca 1944 roku prowadzeni przez
„Orlika” żołnierze tryumfalnie wkroczyli do
czerwoną okupacją, w jednej z ulotek tłu- Bugu. Niestety, 17 września zaatakowali Ryk, entuzjastycznie witani przez mieszkań-
ców miasteczka. Wielu wierzyło, że zbliża
macząc swoje działania, tak pisał: „Społe- Polskę Sowieci. Zapadła decyzja o kapitulacji. się koniec okupacji i walki. Niestety, dla
żołnierzy Mariana Bernaciaka i jego samego
czeństwo stanęło do samoobrony. Społe- Bernaciak razem z grupą około 500 żołnierzy rozpoczynał się nowy okres walki.

czeństwo powierzyło mi kierownictwo akcją trafił do sowieckiej niewoli. Więźniowie „Zaraz w pierwszych dniach przyszło
rozczarowanie. System policyjny nowego
samoobronną. Funkcję tę pełnię z wiarą, że pędzeni byli pieszo do obozu w Szepietówce, okupanta zagrodził mnie i wielu innym
drogę. Już w pierwszych dniach został za-
zbliżam dzień wolności naszej. Dla tej wol- skąd po paru dniach załadowani do wagonów mordowany w sposób skrytobójczy jeden
z moich współpracowników” – te słowa
ności poświęciłem wszystko bez reszty...”. mieli trafić dalej na wschód. Dla wielu z nich Bernaciaka zawarte w jednej z podziemnych
ulotek najlepiej tłumaczą, dlaczego po roz-
Pochodził ze wsi Zalesie położonej kilka ostatnim przystankiem na drodze życia był formowaniu oddziału, już wiosną 1945 roku,
wrócił do walki. Wkrótce on i jego ludzie
kilometrów od Ryk. Ojciec był z zawodu Katyń. Na szczęście Bernaciak, razem z kil- stali się postrachem NKWD i UB. Do naj-
bardziej spektakularnych akcji „Orlika”
rymarzem, a z zamiłowania społecznikiem, koma towarzyszami niedoli, postanowił uciec należało m.in. rozbicie siedziby UB w Pu-
ławach i uwolnienie 107 więźniów, a także
który m.in. miał swój wkład w to, że w Za- i ostatecznie po niemal miesiącu tułaczki udział w największej bitwie antykomuni-

lesiu powstała szkoła powszechna. Marian powrócił do rodzinnego Zalesia. Już po kilku

zdał maturę w Państwowym Gimnazjum miesiącach na terenie Ryk zaczął tworzyć

im. Księcia Adama Jerzego Czartoryskiego konspiracyjne struktury Związku Walki

w Puławach. We wrześniu 1937 roku trafił Zbrojnej. Przyjął pseudonim „Dymek”. Pra-

do Zambrowa, gdzie w Mazowieckiej Szkole cował w sklepie z książkami, a jednocześnie

Podchorążych Rezerwy Artylerii nr 2 im. prowadził tajną drukarnię. Został szefem

gen. Bema zdobywał pierwsze szlify wojsko- Kedywu podobwodu AK Dęblin-Ryki. W 1943

we. Ostatecznie rok później ze stopniem roku ze względu na zagrożenie aresztowaniem

plutonowego podchorążego został przenie- wszedł do lasu. W tym czasie zmienił też

siony do rezerwy. Wtedy też rozpoczął pracę pseudonim na „Orlik”. Jego oddział zaczął

w Urzędzie Pocztowym w Sobolewie. Miał się rozrastać i latem 1944 roku liczył już

21 lat i całe życie przed sobą. Niestety, rok około 300 ludzi. Do końca okupacji niemiec-

później Niemcy i Sowieci napadli na Polskę. kiej przeprowadził blisko 30 akcji. Do naj-

Marian Bernaciak założył polski mundur, słynniejszych należały: rekwizycja niemieckich FOT. ARCH.

którego nie zdjął przez siedem kolejnych lat. magazynów w Kocku, rozbicie szkoły Hi-

Do końca. tlerjugend w Brzozowej oraz przejęcie skład-

88 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

stycznego podziemia – w Lesie Stockim
koło Kazimierza Dolnego, 24 maja 1945
roku. Zginęło w niej około 30 z 700 biorą-
cych udział w walce sowieciarzy i 10 z około
170 partyzantów.

Śmierć pana majora
„Orlik” zginął 24 czerwca 1946 roku. Wracał

z odprawy dowództwa Inspektoratu WiN

Puławy. We wsi Piotrówek on i jego ludzie

zostali zadenuncjowani przez sołtysa. Okrą-

żeni, walczyli dzielnie. Otwarte pozostaje

pytanie, czy „Orlik” zginął w walce, czy też

nie chcąc wpaść w ręce wroga, popełnił

samobójstwo. Bolesław Mikus „Żbik”

wspominał: „»Orlik« wycofywał się do lasu

i został ranny w kolano i w ramię. Nie miał

drogi odwrotu. Podobno zdążył spalić część

dokumentów, które miał przy sobie”. Biorący

udział w akcji ubecy i żołnierze otrzymali

od władz wysokie odznaczenia. Pięciu z nich

„uhonorowano” za „śmierć bandyty” krzy-

żami Virtuti Militari. Niestety, mimo upływu

lat, wielu petycji i setek podpisów pod listami

protestacyjnymi mordercom „Orlika” nikt

tych odznaczeń nie odebrał. Zwłoki Berna-

ciaka ubecy przewieźli do Warszawy. Tam

przez kilka dni trwały oględziny i identyfi-

kacja. Jedna z podkomendnych „Orlika”,

Halina Rybakowska „Iskierka”, tak zapa-

miętała te upiorne wydarzenia: „W wielkiej

świetlicy ułożono go na deskach podwyż-

szonych w górnej części ciała. Twarz była

czysta i spokojna, wyglądał jakby spał, ręce

miał ułożone wzdłuż ciała, lewa była po-

krwawiona i poszarpana pociskiem dum-

-dum, prawa zupełnie czysta. Miał na sobie

zielonkawą kurtkę o kroju wojskowym

i bryczesy. Zaszokowały mnie jego bose

stopy, z palcami nadgryzionymi przez szczury.

„ORLIK” Sala była wypełniona przez wysokiej rangi

Do ostatnich dni swojej walki umundurowanych, obwieszonych orderami
słynął z żelaznego przestrze-
gania dyscypliny, karał – mundury polskie i ruskie”.
wszelkie nadużycia i samo-
wolę swoich podwładnych, 1 czerwca 1945 roku Rząd RP w Londynie
dbał o morale żołnierzy, tępił
pijaństwo, dbał o miejscową odznaczył Bernaciaka Krzyżem Srebrnym
ludność.
Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Orlik”

nie zdążył odebrać tego odznaczenia. W 2018

roku order uroczyście przekazany został

jego siostrze Wandzie Piotrowskiej.

W 2009 roku prezydent Lech Kaczyński

odznaczył pośmiertnie majora Mariana

Bernaciaka „Orlika” Krzyżem Wielkim

Orderu Odrodzenia Polski. GP

24 CZERWCA 2020 89

Grzegorz FOT. TOMASZ HAMRAT/GAZETA POLSKA KULTURA { AKTORSTWO }
Wszołek
Jedni artyści angażują się
ULTIMATUM w politykę dyskretnie, a inni
DAMIĘCKIEGO, z przytupem i bez rozwagi. Do
WARIACTWO tych drugich należy z pewnością
PIECZYŃSKIEGO Mateusz Damięcki, który uznał,
że Jarosław Kaczyński… obraził
POLITYCZNE MANIFESTY ARTYSTÓW jego syna. Panie Mateuszu, daleka
droga jeszcze przed panem, by
90 24 CZERWCA 2020 dorównać poziomem Krzysztofowi
Pieczyńskiemu, ale pierwszy
ważny krok został zrobiony.

Z  korzyścią dla wizerunku przed-
stawicieli sztuki filmowej by-
łoby, gdyby pozostali przy od-
grywaniu ról. Nie nawołuję,
rzecz jasna, do słynnego we-
zwania z  komunistycznej dyktatury:
„Studenci do nauki, literaci do piór”.
Warto jednak znać miarę w publicznych
wypowiedziach i nie ośmieszać się
– wiele gwiazd kina o tym zapomina.
Na czoło w  tej konkurencji wybił się
ostatnio Mateusz Damięcki. „Jeżeli nie
przeprosi pan Frania, mojego syna
– obiecuję panu, że nie spocznę w dą-
żeniu do usunięcia pana z życia poli-
tycznego mojego kraju. Popełnił pan
wiele błędów. Ale ten jest niewybaczal-
ny. Okazał pan pogardę wobec mojego
dziecka. Tknął pan Frania” – zagrzmiał
w mediach społecznościowych celebryta,
znany z ról w „Matkach, żonach i ko-
chankach” czy „Na dobre i na złe”. O co
chodziło Damięckiemu? Uznał, że słowa
Jarosława Kaczyńskiego z Sejmu, gdy
nazwał opozycję „chamską hołotą”,
były skierowane do… dwuletniego syna
Damięckiego! „Będzie to pana bardzo,
bardzo drogo kosztowało. 24 godziny,
odliczanie rozpoczęte” – Damięcki wy-
znaczył ultimatum prezesowi PiS. Nie
wiadomo było, co zamierza zrobić se-
rialowa gwiazda: pozwać Kaczyńskiego
czy może załatwić sprawy po męsku?
A może Damięcki zwyczajnie przesły-
szał się? Wątpliwości zostały rozwiane

prenumerata.GazetaPolska.pl

w ciągu doby, bowiem lider partii rzą- „NIE ŚWIRUJ, można zapominać o politycznych wtrętach
dzącej nie przeprosił ani nawet zapewne IDŹ NA WYBORY” Jerzego i Macieja Stuhrów. Ten ostatni
nie odnotował porażającej groźby z Fa- wielokrotnie „błyszczał” – a to stwier-
cebooka. „Zamierzam skorzystać z jed- Wojciech Pszoniak, Janusz dzeniami o dzieciach, przywiązanych do
nego z najważniejszych praw obywa- Gajos, Anna Cieślak czy tarcz oblężniczych, innym razem pomylił
telskich, jakie daje mi Konstytucja – oddać Anna Nehrebecka zachęcali bitwę pod Cedynią z walkami pod Gło-
swój głos w  wyborach. Tylko w  ten do udziału w wyborach gowem. Maciej Stuhr uznał też za sto-
sposób mogę doprowadzić do zmian, parlamentarnych, wyśmie- sowne drwić z katastrofy smoleńskiej.
których oczekuję” – czytamy w kolejnym wając się przy okazji z osób
wpisie Damięckiego. Z  dużej chmury cierpiących psychicznie. Cegiełkę do negatywnego wizerunku
mały deszcz. znamienitych aktorów dołożyła Grażyna
Mogą zapłodnić uniwersalną substancję, Wolszczak. Serialowa Barbara Brzozowska
Damięcki to gwiazda jednego sezonu z której składamy się w 99 proc.” – twier- z „Na Wspólnej” uznała za stosowne po-
rozrywkowego w  debacie publicznej, dzi z pełnym przekonaniem aktor. zwać skarb państwa za... smog. Prawo-
natomiast słynny Bruno z Zielonej Góry mocnie wygrała w sądzie, przez co państwo
– Krzysztof Pieczyński – nie zamierza Do historii przejdzie kampania „Nie musiało wypłacić 5 tys. zł na jedną ze
się zatrzymać. 63-letniemu aktorowi świruj, idź na wybory” z jesieni 2019 wskazanych fundacji. Oczywiście fakt, że
ewidentnie coś się przydarzyło. Inaczej roku. Wojciech Pszoniak, Janusz Gajos, choć Wolszczak mieszka w stolicy, ale
nie da się wytłumaczyć antykatolickich Anna Cieślak czy Anna Nehrebecka za- władz Warszawy nie chciała pozywać, to
i absurdalnych teorii o atomie, materii chęcali do udziału w wyborach parlamen- przypadek. Internauci szybko odkryli też,
i powstaniu świata. Pieczyński był czę- tarnych, wyśmiewając się przy okazji że zatroskana o środowisko naturalne
stym gościem Elizy Michalik w „Super- z osób cierpiących psychicznie. Pszoniak aktorka porusza się po mieście nieekolo-
stacji”. Przestał się pojawiać, gdy tele- pozwolił sobie nawet na udawanie cho- gicznym dieslem. „Absolutnie rozumiem
wizja zmieniła profil, a  pani redaktor rego. Efekt? Odwrotny do zamierzonego, tę krytykę, bo jako że zostałam aktywistką
„ksero” z niej odeszła w geście protestu. wybory parlamentarne wygrał PiS, a kam- walczącą ze smogiem, to powinnam świecić
„W przeszłości papieże potępiali każdy panię „społeczną” celebrytów z wielkiego przykładem ekologicznym” – przyznawała,
zryw wolnościowy Polaków, bredząc ekranu skrytykowali niemal wszyscy, choć mało kto uznał za poważne jej tłu-
o  ewangelii, tak jak to  robią dzisiaj. łącznie z Rzecznikiem Praw Obywatel- maczenia o  próbach zakupu innego
Łamią strajk nauczycieli i  protestują skich Adamem Bodnarem. Jeśli ktoś samochodu.
przeciwko karcie LGBT, ponieważ jest w ostatnich latach pomaga utrzymać się
im odbierana przyjemność wprowadza- PiS-owi u władzy, to są to ci aktorzy, Wniosek? Aktorzy narzekają, że politycy
nia dzieci do ich pedofilskiego rzemiosła. którzy wypowiedzieli władzy wojnę. Nie chcą rozstawiać po kątach i urządzać nasz
Powołują się przy tym  na  ewangelię” świat, a robią dokładnie to samo. Czasem
– głosi jedna z  „ludowych” mądrości niedorzecznie – jak Pieczyński, czasem
niezawodnego Pieczyńskiego. „Umysł, fal- śmiesznie – jak Damięcki i Wolszczak.
lus lub słowo są symbolami wymiennymi. I tak oto talent rozmienia się na drobne,
wchodząc w porachunki polityczne.   GP

REKLAMA

MELZOAMCISAZNE A KSIĄŻKA { SENSACJA }

BLUES CO LECZY RANY Marcin
Zabawa w zbrodnię Wolski
Norah Jones
PICK ME UP OFF THE FLOOR poleca

Blue Note „GRA W NIGDY” 19-letniej Sophie. Podejmuje wyścig z cza-
sem i bezwzględnym przestępcą, dość
Jest coś przyjemnie kojącego w blueso- Jeffery Deaver szybko odkrywając, że ów seryjny (naj-
wym, cichym rytmie nowego albumu Norah prawdopodobniej) zabójca kieruje się
Jones. W trakcie dwudziestoletniej kariery ZPRÓSZYŃSKI I S-KA, WARSZAWA 2020 regułami gry komputerowej, w której
Amerykanka próbowała swoich sił w wielu darza się, że renomowanym au- na kolejnych poziomach uczestnicy otrzy-
gatunkach muzycznych, a jednak jej torom nudzą się ich bohaterowie.
charakterystyczny, nieco zadymiony, niski Jeffery Deaver, który przyzwyczaił mują coraz trudniejsze
głos wydaje się wręcz stworzony do nas do duetu Lincoln Rhytme i bardziej ryzykowne dzia-
nastrojowych, fortepianowych ballad. „Pick i Amelia Sachs, wykreował no- łania. Tyle że wedle pomy-
me up off the floor” to opowieść o utraconej wego bohatera. Poprzedni byli mistrzami słodawców zabawa miała
miłości, w której ostatecznie wygrywa od mikrośladów, obecny toczyć się w wirtualu, groza
nadzieja. Jones potrafi operować ciszą jak Colter Shaw nie jest po- zaczyna się, gdy ktoś pró-
mało kto, a w jej delikatnych pieśniach licjantem ani nawet de- buje rozegrać ją w realu,
odkryjemy zaskakująco wiele dźwięków tektywem. Jest łowcą na- przy wykorzystaniu żywych
– od rozkołysanej gitary, po nieco przytłu- gród. Nie jest to profesja ludzi. Dodatkowego smaku
mione dęciaki i czarujące, gospelowe chórki. o wyjątkowo miłych ko- historii dodaje klimat Krze-
notacjach. Uprawiają mowej Doliny, gdzie roz-
PRZEDKONKURSOWE ją przeważnie bezwzględni grywa się akcja, środowisko
SMACZKI poszukiwacze zbiegłych graczy komputerowych
więźniów, oskarżonych, i bezwzględnych produ-
Barbara Hesse-Bukowska którzy wyszli za kaucją, centów gier ogłupiających
RETROSPEKTIVE dłużników, wyręczając młodych ludzi. Lektura
często niesprawny wymiar jest pasjonująca, a scena
Polskie Radio sprawiedliwości. Shaw początkowa, w której cię-
zajmuje się ludźmi zagi- żarna kobieta rozpaczliwie usiłuje się
Niestety, aż do przyszłego roku przyjdzie nam nionymi, porwanymi, a może wydostać z zamkniętej kabiny tonącego
czekać na kolejną edycję Konkursu tylko zbiegłymi. Przy czym statku, może przestraszyć nawet wytraw-
Chopinowskiego. Czas z pewnością umilą nagroda nie jest wyłącznym nych poszukiwaczy silnych wrażeń.
nam wydawnictwa płytowe artystów motywem jego działalności. W którymś
nieodłącznie z tym wydarzeniem związanych. momencie chodzi już o przetrwanie i od-
Przed nami zaś album szczególny – zapis krycie prawdy. W powieści „Gra w nigdy”
koncertu sprzed 65 lat laureatki pierwszej, Colter otrzymuje zlecenie na odnalezienie
powojennej edycji konkursu, a potem jego
wieloletniej jurorki – Barbary Hesse-Bukow- MIX
skiej. Obok wczesnych interpretacji dzieł
Fryderyka Chopina w wykonaniu pianistki Kulturalny
usłyszymy także Koncert fortepianowy G-dur
Ravela oraz doskonale znaną z repertuaru sprawdź zrelaksuj się
Stanisława Moniuszki „Prząśniczkę”.
NOWY SERWIS KULTURALNY Z „NIECODZIENNĄ GAZETĄ POLSKĄ”
Przygotował
Polskie Radio Chopin rozpoczęło Do każdego weekendowego
Marek emisję nowego serwisu kulturalne- wydania „Gazety Polskiej Codzien-
go. W programie szopenowsko-ba- nie” dołączony jest magazyn
Kalinowski chowsko-mozartowskie perełki, „Niecodzienna Gazeta Polska”.
recitale, przesłuchania konkursów A w nim m.in. filmowe polemiki,
Chopinowskich, premiery płytowe porady z medycyny naturalnej,
oraz koncerty. ciekawostki ze świata przyrody...

92 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

FILM { UCZUCIOWA CHEMIOTERAPIA } GPOALZSEKTAA

Miłość, która leczy raka „Dotknij nieba”. Produkcja o powstawaniu
przeboju chrześcijańskiego zespołu Mer-
„WIERZĘ W CIEBIE” cyMe zarobiła na całym świecie 83 mln
dolarów. Ta z pewnością nie będzie gorsza.
REŻ. ANDREW ERWIN I JON ERWIN Choć w pewnym sensie nie odpowiada na
PREMIERA KINOWA 12 CZERWCA żadne z kluczowych pytań. Może trzeba
umieć je odpowiednio zadać?

DSylwia Krasnodębska słowa. A cierpienie może uruchomić wiel- Kobieta cierpi na chorobę
laczego kobieta umierająca kie dobro. nowotworową o agresywnym
na raka czuje się przed śmier- przebiegu, co w przełożeniu na
cią wyleczona? Co może zna- Reżyserzy Andrew Erwin i Jon Erwin relacje ukochanych oznacza, że
czyć słowo „cud” w leczeniu oraz producent Kevin Downes korzystają
onkologicznym? Twórcy filmu z dramatycznej sytuacji bez ogródek. trzeba zacząć żyć szybciej.
„Wierzę w ciebie” postanowili przedefi- Łzawe obrazy przekraczają dozwo-
niować połowę terminów, których uży- lone dawki, a złote myśli, którymi
wamy, gdy mówimy o  osobie ciężko bohaterowie sypią jak z rękawa,
chorej. Dawno nie widziałam, by filmowcy powodują, że produkcja ma od
podjęli się tak ryzykownego zadania… kilku do kilkunastu scen, które
A jak wiemy, to, że film oparto na praw- spokojnie mogłyby być puen-
dziwych wydarzeniach, wcale nie musi tami. Jednak mimo tych bo-
być ułatwieniem. lączek film dotyka tego,
czego dotknąć nie można
Jeremy Camp to amerykańska gwiazda – samego nieba i cudu…
muzyki chrześcijańskiej. Jego spektaku-
larna kariera jest jednak niczym w porów- Ci sami twórcy w 2018
naniu ze szczęściem, jakie czuje u boku roku przygotowali film
wspaniałej Melissy. Jednak i w tym
FOT. MAT.PRAS (7) wypadku miłość nie jest beztroska.
Kobieta jest śmiertelnie chora. I choć
do najbliższych modlących się o cud
dołączy publiczność Campa, to jednak
okaże się, że cud wcale nie musi oznaczać
uzdrowienia w prostym znaczeniu tego

zaplanuj kibicuj idź

WYJAZD DO SULEJÓWKA PRACOM KONSERWATORSKIM DO OGRODU Z LEMEM

Wicepremier, profesor Piotr Cmentarz Łyczakowski we Lwowie Ogród Doświadczeń im. Stanisława
Gliński zapowiedział otwarcie spustoszyła nawałnica, niszcząc Lema w Krakowie otwarty. To senso-
Muzeum Józefa Piłsudskiego prawie 70 cennych nagrobków. ryczny park edukacyjny z interaktywną
w Sulejówku. Trwają prace Instytut POLONIKA włączył się ekspozycją przybliżającą prawa fizyki.
wykończeniowe wystawy stałej, w prace ratunkowe. Zniszczeniu Wszystko z zachowaniem środków
która będzie gotowa na 100. uległy m.in. wybitne dzieła sztuki bezpieczeństwa wymuszonych
rocznicę Bitwy Warszawskiej. Antona Schimsera. pandemią koronawirusa.

24 CZERWCA 2020 93

ŚRODOWISKO { INDYWIDUALNY SPOSÓB NA SUSZĘ }

PROGRAM „MOJA WODA”

Na co komu
OCZKO WODNE

CENNY MONOTLENEK DIWODORU Jacek
Liziniewicz
DAR To naukowa nazwa wody, która służy
naukowcom do żartów z ignorantów. DAR KOSMOSU
Polska nie ma dużo Do dziś tabliczka z napisem: „Uwaga!
zasobów wody. Jest Okresowo rozpylany monotlenek Woda, która znajduje się dziś na Ziemi,
pod tym względem diwodoru. Prosimy nie wyprowadzać dotarła do nas za pośrednictwem
porównywalna psów!” odstrasza spacerowiczów. komet i planetoid. Stało się to między
z Egiptem. Susze coraz 4,5 mld a 3,8 mld lat temu, podczas
częściej dają się nam okresu zwanego „Wielkim
we znaki. bombardowaniem”.

94 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Rechotem zareagowali M oi serdeczni przyjaciele 100 mln zł zostanie zainwestowanych
przedstawiciele opozycji mieszkają w niewielkim w łagodzenie skutków suszy. „Chciałbym,
na zapowiedź startu budowy bloku pod Piasecznem. żeby przy każdym domu było takie oczko
przydomowych systemów Do Lasu Kabackiego wpraw- wodne. Nie tylko jednorodzinnym, ale także

gromadzących wodę. dzie nie jest daleko, ale ich przy domach wielorodzinnych, żeby jak
Gdy salonowcy się śmiali,
w Ministerstwie Klimatu budynek sąsiaduje z dużym zakładem najwięcej takich zbiorników powstawało.
zablokowane zostały infolinie
telefoniczne – naraz wszyscy przemysłowym. Przyjaciele mają do dys- Program »Moja woda« to jest program
chcieli dowiedzieć się czegoś
więcej. Jest więc szansa, pozycji spory ogródek o powierzchni dofinansowania tego typu inwestycji, w tym
że program zakończy się
około 180 m². Od lat przy- Istnieje wiele programie będzie dofinan-
pełnym sukcesem. glądam się z rosnącym zdu- sowanie 85 proc. kosztów,

POLUB NAS mieniem temu, co tam robią. systemów ale nie więcej niż 5 tys. zł”
Ten niewielki fragment ziemi pozwalających – mówił prezydent Andrzej
/GazetaPolskaPL obsadzili roślinami ozdob- Duda podczas wizyty w Su-

nymi i drzewkami. Jest na korzystanie lejówku, gdzie wykonano
tu miejsce na grządki z ró- z wody opadowej. inwestycje w zbiorniki re-
żami i drzewka karłowate. tencyjne. „Retencja przydo-
Teren jest regularnie pod- Można jej używać mowa jest bardzo ważna.
lewany. Po kilku latach Przez dziesięciolecia w Polsce
pracy w tym miejskim kra- do mycia, prania przyzwyczailiśmy się do tego,
jobrazie pojawiają się ptaki, i spłukiwania toalet. że melioracja to przede

po ogródku skaczą żaby, wszystkim odprowadzanie

w okolicy minikompostownika mieszka wody, aby osuszać teren. Teraz jednak

ropucha, a nawet pewnego dnia ogródek przyszły takie czasy, że wodę musimy zacząć

odwiedził – nie wiadomo skąd – zając. gromadzić. (…) Tą politykę musimy zacząć

Wszystkich tych gatunków z pewnością od własnego podwórka, a właściwie ogród-

by tu nie było, gdyby nie praca ludzi. Nie ka” – mówił Andrzej Duda. Zaapelował

jakaś ogromna i spektakularna, ale wła- o oszczędzanie wody i przypomniał, że Pol-

śnie ta niewielka, często przydomowa. ska retencjonuje tylko niewielką część wody

Takie działania u podstaw to też ochrona opadowej. Nasz kraj jest w stanie prze-

przyrody, a czasem małe rzeczy zaczynają chwycić jedynie 6,5 proc. deszczu, a tym-

czynić dużą różnicę. czasem Hiszpania – ponad 40 proc. Prezy-

Oczko plus dent zaapelował o tworzenie kwietnych łąk
zamiast strzyżenia trawników. Oczywiście

FOT. ADOBE STOCK, CC Dlatego długo czekałem na te słowa ze stro- opozycja natychmiast uznała program

ny polskich władz. 2 czerwca prezydent za okazję do kpin. Na prezydenta rzucili

Andrzej Duda i minister klimatu Michał się jego oponenci w wyborach i wyśmiali

Kurtyka zapowiedzieli wprowadzenie pro- inicjatywę. „Oczko wodne od Andrzeja

gramu „Moja woda”, w ramach którego Dudy? Może jeszcze fontanna i rybki do te-

DUŻO SŁONEJ 1600 M³ NA POLAKA POLACY SZANUJĄ WODĘ

Na Ziemi jest 1,5 mld km³ wody. Z tego Na statystycznego Polaka przypada około Statystyczny Polak zużywa dziennie około
97 proc. jest, niestety, słona. Pozostałe 1600 m³ wody pitnej. W innych krajach 150 l wody. To dużo mniej niż na zacho-
zasoby do 2,1 proc. występują w postaci Europy ta średnia wynosi około dzie Europy oraz w społeczeństwie
lodu, a około 0,9 proc. to woda pitna. 4,5 tys. m³ na mieszkańca. W Polsce rekordzistów – USA (300 l na dobę). I tak
Gdyby całą wodę rozlać po Ziemi, jej najgorzej jest w czasie suszy – ilość wody daje to wartość 54 m³ na rok. Aż 99 proc.
głębokość miałaby 3,7 tys. m. spada wtedy do 1 tys. m³ na osobę. z tego trafia do kanalizacji. 

24 CZERWCA 2020 95

ŚRODOWISKO „MOJA WODA”

go? Porozmawiajmy poważnie o problemie W ramach nowego
suszy” – napisał Władysław Kosiniak-Ka- programu aż
mysz z PSL‑u. W podobnym tonie wypo- 100 mln zł zostanie
wiadał się również Szymon Hołownia. zainwestowanych
W internecie natychmiast pojawiły się memy w łagodzenie
kpiące z prezydenckich zapowiedzi. skutków suszy.

Telefony się rozdzwoniły lizacji deszczowej, rowów odwadniających rozsączającej), zbiornik retencyjny pod-
odprowadzających wodę poza teren nie- ziemny lub nadziemny, oczko wodne, in-
Tymczasem w kontrze do tych drwin stoją ruchomości, na tereny sąsiadujące, ulice, stalację rozsączającą oraz elementy do na-
realne oczekiwania ludzi. W dniu, w którym place itp. Otrzymane pieniądze będzie wadniania lub innego wykorzystania
ogłoszono start programu, potencjalni be- można przeznaczyć na przewody odpro- zatrzymanej wody” – informuje minister-
neficjenci, którzy chcieliby skorzystać z do- wadzające wody opadowe (zebrane z ry- stwo. W ramach programu sfinansowane
finansowania, dosłownie zablokowali infolinię nien, wpustów do zbiornika nadziemnego, zostanie 20 tys. instalacji przydomowej
Ministerstwa Klimatu. Nie ma się jednak podziemnego, oczka wodnego, instalacji retencji. „Szacujemy, że przydomowe in-
co spieszyć, bowiem program rusza dopiero
od 1 lipca. Ministerstwo chce go sfinansować
w latach 2020–2024. „Program będzie re-
alizowany w latach 2020–2024, przy czym
w programie uwzględniane będą koszty
poniesione od 1 czerwca 2020 roku. Budżet
w postaci bezzwrotnych form dofinansowa-
nia (refundacja kosztów) wynosi do 100 mln zł.
Każdy właściciel domu jednorodzinnego
będzie mógł otrzymać dotację do 5 tys. zł,
ale nie więcej niż 80 proc. kosztów, które
zostaną poniesione po 1 czerwca 2020 roku”
– poinformowało nas Ministerstwo Klimatu.
Jeśli ktoś chciałby uzyskać pomoc, powinien
zgłosić się do Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
„Wsparcie przewidziano na zakup, montaż
i uruchomienie instalacji pozwalających
na zagospodarowanie wód opadowych
i roztopowych na terenie nieruchomości
objętej przedsięwzięciem, w efekcie czego
wody te nie będą odprowadzane na przykład
do kanalizacji bytowo-gospodarczej, kana-

ZBYT MAŁA RETENCJA ZBIORNIKI RETENCYJNE ŻYWNOŚĆ KOSZTUJE

Obecnie gromadzimy około 4 mld m³ 3,6 mld m³ – na tyle szacuje się Marnotrawstwo żywności to strata
wody, co stanowi 6,5 proc. objętości pojemność polskich zbiorników ogromnej ilości wody wykorzystywanej
średniorocznego odpływu rzecznego. retencyjnych. To jedynie 6 proc. do jej produkcji. Co roku na świecie
To mało. Ministerstwo Gospodarki średniorocznego odpływu z Polski. Aby w tym celu zużywa się 250 bln litrów
Morskiej i Żeglugi Śródlądowej chce myśleć poważnie o retencji, współczyn- wody, czyli 14 razy więcej, niż mają
zwiększyć magazynowanie do 15 proc. nik ten powinien wzrosnąć do 20 proc. wszystkie jeziora w Polsce.

96 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl

Co można zrobić? FLASHPRZYRODNICZY
Obecnie istnieje wiele systemów po-
ŻÓŁW BŁOTNY
zwalających na korzystanie z wody W KRASICZYNIE

opadowej. Można jej używać do mycia, Stanowisko żółwia błotnego odnotowali
na swoim terenie leśnicy z krośnieńskiego
prania i spłukiwania toalet. Woda taka Nadleśnictwa Krasiczyn. W maju o żółwiu
na swoim terenie donosili leśnicy z Nadleśnic-
używana była kiedyś m.in. do mycia twa Cisna. Żółw błotny to rzadki i jedyny
przedstawiciel żółwi naturalnie występujący
włosów, gdyż jest ona po prostu miękka. w Polsce. „Teraz zaś osobnik tego gatunku
został stwierdzony na terenie naszego
Ile można zaoszczędzić? Szacuje się, nadleśnictwa!” – napisali na swoim profilu
leśnicy z Nadleśnictwa Krasiczyn. Mieszkaniec
że podczas dziesięciominutowego desz- podprzemyskiej wsi zgłosił się do leśników
z prośbą o wsparcie, gdyż zauważył na swojej
czu z dachu o powierzchni 120 m² posesji żółwia. Nie było wątpliwości, że jest
to żółw błotny. Sprawa została przekazana
można zebrać około 180 l wody. To mniej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

więcej tyle, ile trzeba do dwudziesto- ZIMNY MAJ TO MNIEJ
KOMARÓW
krotnego spłukania toalety, uprania
Mimo że narzekaliśmy na pogodę, to jednak
sześciu wsadów w pralce lub trzykrot- w jednym okazała się być ona zbawienna.
Dzięki temu, że kwiecień był suchy, a maj dość
nego umycia samochodu. Szacuje się, zimny, mamy mniej komarów. – Jest ich mniej,
bo wiosna, zwłaszcza wczesna, była sucha.
że dzięki temu jesteśmy w stanie oszczę- Larwy komarów rozwijają się w wodzie,
głównie w małych zbiornikach, czasem
dzić kilkadziesiąt metrów sześciennych wystarczy woda w dziupli albo w puszce
po piwie. Świetnie to widać na bagnach
wody. Biorąc pod uwagę, że ceny wody biebrzańskich, gdzie byłem parę dni w tym
tygodniu. Normalnie o tej porze roku w lesie
już dzisiaj wynoszą od kilku do kilku- są ich chmary, teraz ledwie pojedyncze. Ale
po opadach zapewne ich przybędzie – mówi
nastu zł za metr sześcienny (i z pew- nam prof. Jacek Hilszczański z Instytutu
Badawczego Leśnictwa, ekspert od owadów.
nością będą rosły), pozwoli nam to za-

oszczędzić kilkaset zł w skali roku.

Inwestycja przy dofinansowaniu szybko

powinna się więc zwrócić. Dzisiaj sys-

temy zbiorników podziemnych o po-

jemności 2,6 tys. litrów to wydatek

około 8–10 tys. zł. Oczywiście można

również zainwestować w systemy na-

FOT. ADOBE STOCK, CC, JACEK HALICKI ziemne, które pozwolą nam gromadzić

westycje spowodują zatrzymanie 1 miliona wodę z rynien w specjalnych beczkach
metrów sześciennych rocznie w miejscu
opadu wody, a więc na prywatnych dział- z kranikami. A jeśli nie chcą Państwo
kach. To oznacza, że milion metrów sze-
ściennych bardzo cennej wody odciąży sięgać do systemów profesjonalnych,
kanalizację i zmniejszy ryzyko podtopień
w wyniku deszczów nawalnych” – piszą to warto podstawiać beczki pod rynny
urzędnicy z Ministerstwa Klimatu.
– woda tak pozyskiwana może się przy-

dać do podlewania kwiatów i ogródków.

Każde duże działanie zaczyna się prze-

cież od małych kroków. GP

PRZELICZAJĄC NA WODĘ PROGRAMY NFOŚ

Wyrzucona kanapka z serem to aż 90 l NFOŚ realizuje szereg programów
zmarnowanej wody, a kilogram związanych z suszą. Od 29 czerwca
ziemniaków w śmieciach to strata samorządy mogą się starać o pienią-
300 l. Przeciętnie produkcja kilograma dze na budowę, rozbudowę lub
żywności to tyle wody, ile człowiek remont sieci kanalizacji deszczowej
wypija przez 2 miesiące. oraz zbiorników wód opadowych.

24 CZERWCA 2020 97

PODRÓŻE { POLSKA }

WIDOK Z GÓRY

Ponurzyca to wioska rozloko-
wana na kilku wzgórzach.
Pośrodku lasu, w sąsiedztwie
sadów i łąk. Właśnie to
pofałdowanie terenu sprawia,
że z każdego kolejnego
pagórka wioska prezentuje się
inaczej. Jeszcze piękniej.

Stefan
Czerniecki

CZERNIECKI.NET

NAJPIĘKNIEJSZA

wioska Mazowsza

SZLAK MARYJNYCH KAPLICZEK

Podhale ma Chochołów. Małopolska wschodnia Zalipie. Małopolska zachodnia chwali się swoją Lanckoroną.
Kaszubi mają Chmielno. A byłe województwo tarnowskie – Zawadę. Spór o najpiękniejszą wieś w naszym kraju
trwa w najlepsze. A która z wiosek w tej klasyfikacji byłaby najpiękniejsza na Mazowszu?

– Dzień dobry… – pięcioletni chłopczyk dział pan taki piękny dom? Tam na dole, podnoszą łby. Żaden nie szczeknie. Nie
dziarsko maszeruje z bukietem świeżo za skarpą? ta pora. Piaszczysta droga opada teraz
zebranych polnych kwiatów w garści. – ostrzej w dół. Do niewielkiego strumyka.
Mogę zapytać, co pan robi? – Nie, tam jeszcze nie zaszedłem – od- By tuż za mostkiem znów wystartować
powiadam zgodnie z prawdą. w górę. W stronę jabłkowego gaju. I ko-
– A wiesz… – zaczynam przyjaźnie, od- lejnej malowniczej kapliczki.
kładając na moment aparat fotograficzny – To musi pan tam zajść. To mój dom.
i kamerę, którymi od kilku godzin staram Jest naprawdę super! Nazywają ją „najpiękniejszą wioską
się uwiecznić jego rodzinną wieś. – Chcę Mazowsza”. I mogą mieć rację. Ponurzyca,
zrobić krótki reportaż o twojej wsi. Dziś świeci przepiękne wiosenne słońce. bo to o niej mowa, to wioska rozlokowana
Świeżo kwitnące drzewa obficie sypią swój na kilku wzgórzach. Pośrodku lasu, w są-
– O Ponurzycy? Ale fajnie… – w moim kwiat na polną drogę. Troszkę niczym siedztwie sadów i łąk. Właśnie to pofał-
rozmówcy nie ma krzty podstępu. Jak to bielanki dekorujące z entuzjazmem drogę dowanie terenu sprawia, że z każdego
zresztą w dzieciach. W dodatku tych wy- Bogu podczas procesji Bożego Ciała. Polna kolejnego pagórka wioska prezentuje się
chowanych z dala od miasta, pełnego droga leniwie wije się między drewnianymi inaczej. Jeszcze piękniej. Zresztą, sama
wyścigu i przeróżnych wypaczeń. – A wi- chatami. Psy są na tyle rozbrojone przez
słońce, że na mój widok tylko powolnie

98 24 CZERWCA 2020 prenumerata.GazetaPolska.pl