KRAJ | Rozmowa |
muszę być dla nich zdrowa i w pełni Cała ta zdrowotna historia zdarzyła filtr, żeby historie układały się w całość
sił. Nie czas jeszcze umierać. Jestem się w Polsce, w kraju byłaś opero- i żeby czytelnik się nie rozpraszał. Sku-
pewna, że nic nie dzieje się bez przy- wana, tu się rehabilitujesz. Ale za piam się więc na okresie pontyfikatu
czyny. Wszystko jest po coś. W ostat- chwilę, 14 października, przed tobą Jana Pawła II. Zaczyna się chwilę przed
nich miesiącach dawałam z siebie premiera twojej drugiej książki jego wyborem i kończy tuż po jego
wszystko, pracowałam na 200 pro- „Zdarzyło się w Watykanie”. Wy- śmierci. Po drodze mamy mnóstwo
cent, na wysokiej adrenalinie, każdy starczy sił? perypetii w czasie 27-letniego pon-
dzień przynosił wiele kolejnych rela- tyfikatu. Chciałam naświetlić ukryte
cji. A kiedy człowiek sam nie potrafi Na pewno trzeba zweryfikować to, zakamarki Watykanu, w którym ten
zwolnić, wówczas organizm domaga co było zaplanowane. Druga książka pontyfikat przebiegał. Jednocześnie
się swoich praw. Ale to nie znaczy, że wychodzi dokładnie rok po „Kobiecie chciałam, podobnie jak w pierwszej
zatrzymam się zupełnie. Mam mnó- w Watykanie”. Tamta była okraszona książce, prowadzić czytelnika jako
stwo energii, pomysłów i planów. wielką promocją, niezapomnianym narrator po świecie za Spiżową Bramą,
Muszę tylko nabrać sił, żeby je zrea- wieczorem autorskim na Zamku Kró- który był moim światem przez 16 lat.
lizować. Zajmie mi to pewnie jeszcze lewskim. Przyszło tak dużo osób, że
kilka tygodni. W tym trudnym dla trzeba było wieczór podzielić na dwa, W tym prowadzeniu za rękę poma-
mnie czasie bardzo zbudował mnie żeby wszyscy mogli wziąć udział. Tak gają ci bohaterowie.
potężny odzew ludzi. Setki życzeń, dużego wydarzenia już nie będzie i ze
wyrazów solidarności, dużo pozytyw- względu na sytuację epidemiczną, i ze Jest ich dziesięciu. Wielu z nich przez
nej energii, mnóstwo życzliwości. Na względu na moje zdrowie. Zależy mi wiele dekad współtworzyło ten świat.
co dzień człowiek albo tego nie widzi, jednak, żeby ta książka przebiła się do Nikt ich wcześniej nie opisał, nikt nie
albo może bardziej zwraca uwagę na świadomości czytelników. Dla mnie zrobił z nimi wywiadu. Nie było ich
negatywne głosy i oceny. A tu nagle jest ona chyba jeszcze ważniejsza niż widać na pierwszych stronach ga-
się okazuje, że za plecami jest tyle pierwsza. zet. Żyli i pracowali po cichutku. Nie
sympatii. To dodaje sił i pokazuje, że Starczyło materiału na drugą część? chciałam oddawać głosu wysokim hie-
to, co robisz, ma sens. Pewnie. Mam go jeszcze na kilka ko- rarchom, przyjaciołom Ojca Świętego,
lejnych książek. Watykan to studnia o których już słyszeliśmy. Chciałam,
Musiałaś spokojnie siedzieć w szpi- bez dna. W tej książce przyjęłam taki żeby przemówili zwykli ludzie, któ-
talu akurat w czasie, gdy we Wło- rzy współtworzą codzienność Waty-
szech był prezydent Duda. To dla „Zdarzyło się w Watykanie”, kanu. A ta jest niezwykła, bo dzieje
reportera chyba trudne doświad- Wydawnictwo Znak, się w świecie zupełnie niedostępnym
czenie – oglądać relacje, zamiast je przytłaczającej większości ludzi,
nadawać? premiera 14 października br. w świecie otoczonym murem, za-
mkniętym na klucz. Moi bohaterowie
Na pewno. Tym bardziej że ja tę wizytę tworzą tę rzeczywistość i już przez to
zapowiadałam. Mam w sobie ogromne są niesamowici. Bez tych ludzi papież
poczucie misji i kocham moją pracę. by sobie nie poradził. Kardynałowie,
Uwielbiam relacjonować takie przeło- prałaci kurialni też pewnie mają wiele
mowe chwile, ważne wydarzenia, a ta do opowiedzenia, ale ja oddałam głos
wizyta na pewno do takich należała. inżynierowi, który ma malutkie biuro
Lubię mieć takie poczucie, że Polacy na dziedzińcu placu Apostolskiego
włączają telewizory i wtedy jesteśmy i z odległości kilkunastu metrów ob-
razem, dzieje się historia. Bardzo serwował pierwszą historyczną wizytę
było mi żal, że nie mogłam być na Michaiła Gorbaczowa. Pamięta, kiedy
miejscu. Oglądałam relację kolegów, ten wjechał swoim wielkim czarnym
leżąc w łóżku, w ośrodku rehabilitacji samochodem na dziedziniec i po raz
i oczywiście żałowałam, że nie mogę pierwszy poszedł do Jana Pawła II.
być z nimi. Przeważnie na polu walki Ten sam inżynier, będąc szefem ma-
jestem sama z moim operatorem (co gazynu meblowego w Watykanie,
na marginesie wzbudza podziw i zdzi- znalazł przypadkiem fotel fryzjerski
wienie kolegów z innych państw, tam Jana XXIII, taki pełnoobrotowy. Fotel
ekipy są kilkuosobowe). Tylko w waż- był biały. I ten inżynier wymyślił, że
nych momentach zjeżdża cała ekipa, użyje go w papamobile. Jan Paweł II
robi się specjalne wydanie. I w takich niedołężniał i trzeba było znaleźć takie
chwilach człowiek czuje się częścią siedzenie, które pozwoli mu bez cier-
większej całości. To jest ważne i bu- pienia obracać się we wszystkie strony.
dujące. Tym razem nie było mi to dane. To takie ludzkie kulisy wielkich wy-
Ale to ważna lekcja pokory. darzeń, o których nikt wcześniej nie
| 50 | 5–11.10.2020
[email protected]
opowiedział. Nikt nawet nie wie, że Jest jeszcze krawiec. terminy goniły i nie było wyjścia. Pada-
tacy ludzie tam pracują. On np. zdradzi, jak powstaje mundur łam ze zmęczenia, ale z przyjemnością
członka Gwardii Szwajcarskiej. To fan- słuchałam moich bohaterów.
W tej wspaniałej dziesiątce jest także tastyczna postać. Chłopak wszedł do Z tego niezwykłego świata Watykanu
windziarz. Czy Jan Paweł II utknął Gwardii w 1992 r. Właściwie od pod- zejdźmy teraz na ziemię. Jak bardzo
kiedyś w windzie? staw wymyślił sposób szycia stroju, Włosi odczuli spadek dochodów z tu-
by było to jak najwydajniejsze i jak rystyki spowodowany pandemią?
Jan Paweł II raczej nie. Zaciął się Fran- najszybsze. Taki strój składa się ze 154 Wielu znalazło się w dramatycznej
ciszek, wtedy do domu Świętej Marty kawałków. To jest zgodne z tradycją, sytuacji. Sześć milionów Włochów
wzywana była straż pożarna. Papież historią. Mój krawiec dokładnie opisał wykonuje pracę związaną z turystyką
spóźnił się wówczas 10 minut na mod- swoją metodę, tak by gdy ktoś go za- – pośrednio lub bezpośrednio. We-
litwę Anioł Pański i tłumaczył się na stąpi, był w stanie tę pracę odtworzyć.
cały świat. Jeśli natomiast chodzi necja żyje z turystyki w 98 proc. Są
o Jana Pawła II i jego pontyfikat, W mojej nowej książce jest takie branże, o istnieniu których
to windziarz przez 27 lat dzień relacja windziarza, który nawet nie myślimy lub nie wiemy,
w dzień od godziny 8 do 17, a czę- przez 27 lat woził możnych a i tam ludzie potracili pracę. Myślę
sto i dłużej, woził możnych tego tego świata do papieskiego tu np. o pralniach w Wenecji (na lą-
świata do papieskiego aparta- apartamentu. Opowiedział mi dzie, nie na lagunie), które czyszczą
mentu. Opowiedział mi o tym, jak o tym, jak widział pot na czole pościel, ręczniki, obrusy z hoteli,
widział pot na czole Fidela Castro, zestresowanego Fidela Castro pensjonatów. A hotele są do dziś
jak ten nerwowo przebierał swo- przed wizytą u Jana Pawła II w dużej części zamknięte. Dramat
imi wielkimi butami, o numerze przeżywają restauratorzy. Włochy
46, jak się stresował pierwszą wi- Tam każdy fragment jest ponumero- będą się długo podnosić po kryzy-
zytą u Ojca Świętego. Widział, jak wany i wystarczy zmienić jeden nume- sie. Ludzie boją się jeździć do tego
saudyjski książę, który się spóźnił rek i wtedy wszystko pada, cały układ kraju, choć na ten moment sytuacja
do papieża, nonszalancko wcho- kolorów. Wystarczy spojrzeć na gwar- we Włoszech, jeśli chodzi o liczbę
dził do apartamentu i jak potem dzistę, by zrozumieć, jak precyzyjna zakażeń, zbliżona jest do polskiej.
skruszony zjeżdżał na dół. Tylko to praca. A mój bohater jest jedynym Jednak Italia opustoszała. Ta sytua-
ci ludzie widzieli takie szczegóły. krawcem w koszarach Gwardii Szwaj- cja może trwać jeszcze miesiącami.
Oni pewnie nigdy nie sądzili, że carskiej. Z tego powodu został więc Oczywiście włoskie społeczeństwo
o tym opowiedzą. Musiałam nad poproszony ostatnio o przygotowa- jest bogatsze niż polskie, bo i bo-
nimi trochę popracować. Cieszę nie strojów do dwóch seriali: „Młody gactwo było gromadzone dziesię-
się, że mi się udało. papież” i „Dwóch papieży”. Pracował cioleciami. Jednak bardzo wiele osób
więc z najsłynniejszymi aktorami wy- pozostaje bez pracy, żyje z rządowych
Na tej liście bohaterów jest pewnie stępującymi w tych filmach, a po go- zasiłków, nie mając perspektywy, że
także ogrodnik? dzinach wpadał do papieża Franciszka w najbliższym czasie wrócą do pracy.
pozszywać mu mankiety. Do tego dochodzi poczucie takiej bez-
Oczywiście. Ale ogrodników waty- Wolisz słuchać czy opowiadać? nadziei i marazmu, które są wszech-
kańskich w słynnych ogrodach, które Jeśli opowieści są tak ciekawe, jak te obecne. Nasilają się też nastroje anty-
zajmują połowę terytorium Waty- moich bohaterów, to z przyjemnością imigranckie. Na Lampedusie sytuacja
kanu, bo aż 22 ha, jest kilkunastu, ale zamieniałam się w słuch. Choć trudno jest dramatyczna. W wakacje mieliśmy
tylko jeden – Giuseppe, bohater mojej sobie to wyobrazić, to ta książka niemal do czynienia z kolejną falą imigrantów
książki, przez ostatnie 20 lat dbał o ro- w całości powstała od lutego do maja, napływających setkami każdego dnia.
śliny na prywatnym tarasie na dachu gdy koronawirus szalał we Włoszech, Jedna czwarta imigrantów była zaka-
Pałacu Apostolskiego. To był taras ja prawie codziennie robiłam telewi- żona, stanowili zagrożenie, nie dało
ukochany przez Jana Pawła II. Papież zyjne relacje, byłam ledwo żywa, ale się bowiem wszystkich przetestować.
codziennie rano, gdy wychodził na Ponadto uciekali z ośrodków kwaran-
taras, dawał mu znać lekkim dotknię- tanny. Poza tym protestowali, bo nie
ciem ramienia, że już jest. Giuseppe pasowało im jedzenie, zaczęli podpa-
mógł nie usłyszeć wchodzącego pa- lać ośrodki. To dodatkowo podsyca
pieża, bo podlewał rośliny, szum wody frustrację Włochów. Stąd ich prote-
był głośny. Myślę, że takie drobiazgi, sty m.in. na Lampedusie. Dotychczas
z których składa się codzienne życie, mieszkańcy byli bardzo gościnni, ale
mogą zainteresować czytelników. w wakacje nie wytrzymali, blokowali
Więcej ich zdradzą jeszcze kierowca np. przejście do hot spotu. To bardzo
czy sanitariusz, który przez ostat- trudna, wręcz nierozwiązywalna sy-
nie dwa tygodnie spał pod drzwiami tuacja.
papieskiego apartamentu, będąc na
każde wezwanie.
5–11.10.2020 | 51 |
[email protected]
ŚWIAT | Kościół |
Trzęsienie ziemi w Watykanie
Dlaczego jeden z najbardziej wpływowych purpuratów w Stolicy Apostolskiej
został zdymisjonowany i pozbawiony praw kardynalskich?
U dając się 24 września na jedno ze wołała w Rzymie wstrząs, ponieważ ucho-
swych licznych rutynowych spot- dził on – jak napisał watykanista dziennika
kań z Franciszkiem, kard. Angelo „Il Foglio” Matteo Matzuzzi – za „najpo-
Becciu nie spodziewał się zapewne, co go tężniejszego kardynała, uważanego za
spotka w Domu św. Marty. Do tamtego najbliższego i zaufanego człowieka papieża”.
dnia – jak wyznał później na konferencji To właśnie on na polecenie Franciszka po-
dejmował się przez lata wielu różnych deli-
prasowej – uważał się za przyjaciela pa- grzegorz górny katnych misji, np. specjalnego delegata przy
pieża. Po spotkaniu biuro prasowe Stolicy
Apostolskiej wydało lakoniczny komunikat, Zakonie Maltańskim.
że purpurat złożył na ręce Franciszka rezygnację z funkcji 72-letni dostojnik rodem z Sardynii od czterech dekad
prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych oraz zrzekł się związany był z dyplomacją watykańską. W 2011 r. Bene-
wszystkich przywilejów wynikających z posiadania godności dykt XVI mianował go substytutem ds. ogólnych w Sekreta-
kardynalskiej, m.in. prawa udziału w konklawe. riacie Stanu Stolicy Apostolskiej, a więc osobą nr 3 w hierar-
chii państwa watykańskiego (po papieżu i sekretarzu stanu).
Pełnił ten urząd przez siedem lat. W 2018 r. Franciszek wy-
Wstrząs za Spiżową Bramą kreował go na kardynała i mianował prefektem Kongregacji
Komunikat przyjęto z niedowierzaniem. Zdarzało się, że wy- Spraw Kanonizacyjnych.
socy dostojnicy watykańscy sami składali dymisję z zajmowa- Przyczyn nagłej dymisji nie podano, choć media snuły
nych przez siebie urzędów. Nie zdarzyło się podejrzenia, że może chodzić o niegospodarność w związku
jednak nigdy, by jakiś kardynał dobrowol- z zakupem za 160 mln dol. luksusowego budynku w londyń-
nie zrezygnował z przysługujących mu skiej dzielnicy Chelsea. Pieniądze miały pochodzić z tzw.
przywilejów. Jedyny tego typu przy- świętopietrza, czyli datków zbieranych przez wiernych na
padek w XX w. dotyczył kard. Kei- świecie na potrzeby charytatywne papieża. Angelo Bacciu
tha O’Briena, który w 2015 r. zrzekł jako substytut w Sekretariacie Stanu zarządzał tym kontem.
się takich uprawnień, zachowu- Część środków, zamiast trafiać do ubogich i potrzebują-
jąc honorowy tytuł kardynała. cych, była inwestowana w inne przedsięwzięcia, takie jak
W jego przypadku chodziło jednak np. udziały w koncernie naftowym w Angoli czy właśnie
o molestowanie seksualne księży, zakup nieruchomości w Londynie. W zeszłym roku sekre-
do czego zresztą sam się przyznał. tarz stanu kard. Pietro Parolin nazwał tę ostatnią transakcję
Informacja o niespodziewanej „nieprzejrzystą”. W odpowiedzi kard. Becciu stwierdził, że
dymisji Angela Becciu wy- w zakupie gmachu „nie było nic nieprzejrzystego”, a „inwe-
stycja była prawidłowa i przeprowadzona zgodnie z prawem”.
W tej sprawie od wielu miesięcy toczy się za Spiżową
Bramą dochodzenie, watykańska żandarmeria
dokonała przeszukań w biurach sekretariatu
Fot. Andreas Solaro/East News stanu. Główną ofiarą rewizji został jednak
szef żandarmów Domenico Giani, zmu-
szony w październiku 2019 r. do dymisji
tylko dlatego, że do mediów przedostały
się szczegóły tej akcji.
Skaza na wizerunku
Nazajutrz po zaskakującej dymi-
sji wpływowego purpurata na
łamach „L’Espresso” ukazał się
duży artykuł podsumowujący
| 52 | 5–11.10.2020
[email protected]
wyniki dziennikarskiego śledztwa przeprowadzonego przez tykan spodziewa się bowiem w tym roku spadku dochodów
reporterów tygodnika. Ujawnili oni dowody (znane także wa- na poziomie 45 proc.
tykańskim śledczym) na nielegalne transfery dokonywane
z watykańskich kont, za pośrednictwem różnych podmiotów,
na rachunki trzech braci kardynała prowadzących interesy na Kto oczyści finanse Watykanu?
Sardynii.Wśródnichbyłam.in.bezzwrotnapożyczkaw wyso- Decyzję Franciszka z zadowoleniem przyjął natomiast kard.
kości 100 tys. euro, która trafiła do spółdzielni Spes zarządza- George Pell z Australii, który oświadczył: „Ojciec Święty
nejprzezToninaBecciu(zbieżnośćnazwisknieprzypadkowa) został wybrany w celu uporządkowania finansów Waty-
i związanej z Caritasem w miejscowości Ozieri. kanu; należy mu podziękować i pogratulować za ostatnie
W odpowiedzi zdymisjonowany dostojnik zwołał naprędce wydarzenia”.
konferencję prasową, podczas której oświadczył, iż nie popeł- Warto przypomnieć, że w 2014 r. kontrola wewnętrzna od-
nił żadnego przestępstwa, nikt w Watykanie nie przedstawił kryła,iżSekretariatStanu(wczasiegdykierowałnimkard. Tarci-
mu żadnych oskarżeń, papież zaś sio Bertone, a jego zastępcą był kard.
został zmanipulowany. Zapowie- Becciu) nie uwzględnił w swych
dział też, że jest gotów dochodzić sprawozdaniach finansowych
swojej niewinności przed sądem. Przyczyn nagłej dymisji
Na pytania o przelewy dla rodziny 94 mln euro. Żeby w końcu zrobić
odpowiadał, że chodziło o zapłatę porządek z finansami Watykanu,
kardynała nie podano, choć powołana została nowa instytucja
za wykonane usługi, np. za drzwi media snuły podejrzenia, z nadzwyczajnymi uprawnieniami
do nuncjatur dostarczone przez – Sekretariat ds. Gospodarczych.
stolarską firmę prowadzoną przez że może chodzić Nie miał on podlegać Sekretariatowi
jednego z jego braci. o niegospodarność w związku Stanu, lecz bezpośrednio papieżowi
Zdaniem włoskiej agencji pra- z zakupem za 160 mln dol. i mieć kompetencje należące do tej
pory do kilku innych urzędów. Na
sowej ADN Kronos dostojnikowi
trudno będzie udowodnić swą czele nowego organu stanął kard.
niewinność, ponieważ obciążają luksusowego budynku Pell z Sydney, mający opinię nieprze-
go zeznania ks. Alberta Perla- w londyńskiej dzielnicy Chelsea kupnego. Po kilku miesiącach urzę-
dowania ogłosił, że odnalazł w róż-
ski – niegdyś prawej ręki kard. nych watykańskich dykasteriach
Becciu w Sekretariacie Stanu. 936 mln euro, które nie zostały za-
Wspomniany duchowny zgodził
się współpracować ze śledczymi księgowane. W lutym 2015 r. odkrył
już defraudacje na sumę 1,4 mld euro.
w sprawie defraudacji środków
z funduszy watykańskich. Niestety, nie dane mu było kontynuować swej misji. Prze-
Powyższe doniesienia podzieliły nawet największych zwo- ważył opór kardynałów, wśród których watykaniści wymie-
lenników Franciszka. Jeden z nich, chilijski watykanista Luis niają najczęściej nazwiska Domenica Calcagno, Giuseppe
Badilla z portalu Il Sismografo, napisał, iż dymisja kardynała Versaldiego, Giuseppe Bertella i właśnie Angela Becciu.
to „typowy przykład kanibalizmu medialnego animowanego W efekcie Franciszek odebrał Pellowi dużą część jego upraw-
wewnątrz watykańskich murów”. Jego zdaniem decyzja nień, główni audytorzy zaś – Libero Milone i Ferruccio Pa-
Franciszka przypomina egzekucję, w której wyrok nie został nicco, specjalizujący się w wykrywaniu afer – z dnia na dzień
poprzedzony żadnym oskarżeniem, a skazańcowi nie dano zostali zwolnieni.
nawet szans na obronę. Według niego Becciu powinien zo- Wkrótce potem kard. Pell został oskarżony w Australii o to,
staćosądzonyzgodniezprawem,anienapodstawiedoniesień jakoby w 1996 r. molestował dwóch ministrantów w katedrze
prasowych. w Melbourne. Skazano go z tego powodu na sześć lat pozba-
„Papież, mimo swoich uprawnień, nie jest ani sędzią, ani wienia wolności, z czego 405 dni spędził w więzieniu. Dopiero
sądem” – napisał Badilla. „Mimo wszystko istnieją prawa w kwietniu 2020 r. został uniewinniony przez Sąd Najwyższy,
oskarżonych, a także gwarancje i domniemanie niewinności, który jednogłośnie oczyścił go ze wszystkich zarzutów. Okazało
tak bliskie Franciszkowi… Należy przypomnieć, że są dzie- się, że oskarżenia przeciw niemu zostały sfabrykowane. Jak
siątki osób, niegdyś bliskich współpracowników Franciszka, napisał watykanista Marco Tosatti: z armat strzelano do Pella
których nagle pozbawiono obowiązków, bez wyjaśnień, do- w Australii, ale kule odlewane były w Watykanie.
wodów czy podziękowań… Nie można tak postępować także Cztery dni po zdymisjonowaniu Becciu kard. Pell po raz
dlatego, że powoduje to gigantyczne szkody wsercach pokor- pierwszy od momentu swego uniewinnienia pojawił się
nych, prostych i wiernych chrześcijan”. w Rzymie. Niektórzy komentatorzy mają nadzieję, że Au-
Inni publicyści zwracają z kolei uwagę, że afery finansowe stralijczyk pomoże odbudować autorytet Stolicy Apostol-
powodują spadek zaufania katolików do struktur watykań- skiej nadszarpnięty ostatnimi skandalami finansowymi. Czy
skich, co przekłada się na mniejsze datki dla papiestwa. To jednak nie za wiele chce się złożyć na barki 79-letniego hie-
prognoza niekorzystna zwłaszcza w kontekście obecnej rarchy, wycieńczonego psychicznie kilkuletnim śledztwem,
pandemii. Z powodu odpływu pielgrzymów i turystów Wa- aresztem i więzieniem?
5–11.10.2020 | 53 |
[email protected]
ŚWIAT | Nowa encyklika Franciszka |
Trzecia
wojna światowa
w kawałkach
W najnowszej encyklice Franciszka „Fratelli tutti – o braterstwie
i przyjaźni społecznej” pojawiają się stałe wątki papieskiego nauczania:
troska o wzajemne relacje, wrażliwość na sytuację ubogich i potrzebujących
pomocy. Ale też demony naszych czasów: egoizm elit i wykluczanie innych,
którym odbiera się głos. Jej aktualność wzmacnia doświadczenie kryzysu
pandemii koronawirusa, do którego papież odwołuje się w wielu miejscach
Fot. AM113 / Shutterstock.com Piotr Słabek w przyjaźni społecznej, potrzebna jest konsumpcji bez ograniczeń i akcento-
lepsza polityka, służąca prawdziwemu wanie wielu form indywidualizmu bez
G lobalizację opartą na szukaniu dobru wspólnemu. (…) treści. (…)
większego zysku, przedmio-
towe traktowanie człowieka, „Otwarcie na świat” jest wyraże- Są to nowe formy kolonizacji kultu-
dominację ludzi zamożnych nad ubo- niem, które dziś zostało przyswojone rowej. Nie zapominajmy, że „narody,
gimi, antagonizmy społeczne papież na- przez gospodarkę i finanse. Odnosi się które są wyobcowane ze swej tradycji
zywa „trzecią wojną światową w kawał- wyłącznie do otwartości na interesy i, z powodu manii naśladowczej, narzu-
kach”. Zachęca do krzewienia przyjaźni zagraniczne lub do swobody inwesto- cającej się przemocy, niewybaczalnego
społecznej, do solidarności i wymiany wania przez potęgi gospodarcze bez zaniedbania czy apatii, tolerują wyry-
darów, poszanowania osoby ludzkiej przeszkód i komplikacji we wszystkich wanie im duszy, tracą, wraz z obliczem
oraz jej praw, do dialogu, ale też do od- krajach… [co] daje pierwszeństwo in- duchowym, także spójność moralną
rzucenia kary śmierci i innych form teresom indywidualnym, a osłabia wy- i wreszcie niezależność ideologiczną,
przemocy. miar wspólnotowy istnienia. Przybywa ekonomiczną i polityczną” (Raúl Silva
w nim raczej rynków, na których ludzie Henríquez, s.d.b., „Homilía en el Te-
Przedstawiamy fragmenty nowej odgrywają rolę konsumentów lub ob- deum en Santiago de Chile”, 18 wrześ-
encykliki: serwatorów. Rozwój tego globalizmu nia 1974 r.).
zazwyczaj umacnia tożsamość najsil-
Polityka, globalizm, niejszych, którzy chronią samych siebie, Skutecznym sposobem rozmycia
kolonizacja kulturowa ale usiłuje rozmyć tożsamości regionów świadomości historycznej, krytycz-
najsłabszych i najuboższych, czyniąc je nego myślenia, walki o sprawiedliwość
Aby umożliwić rozwój światowej wspól- bardziej nieodpornymi i uzależnionymi i dążeń integracyjnych jest pozbawianie
noty, zdolnej do realizowania brater- od innych. W ten sposób polityka staje wielkich słów ich znaczenia lub mani-
stwa w oparciu o ludy i narody żyjące się coraz bardziej krucha w obliczu po- pulowanie nimi.
nadnarodowych potęg gospodarczych,
które stosują zasadę „dziel i rządź”. (…) Strategie zniewolenia
Dostrzegamy kulturowe przenikanie Najlepszym sposobem, by panować
pewnego rodzaju „dekonstrukcjoni- i posuwać się naprzód bez ograniczeń,
zmu”, według którego ludzka wolność jest sianie rozpaczy i budzenie ciągłej
próbuje budować wszystko od zera. nieufności, nawet jeśli jest to zakamu-
Pozostaje niezmienna jedynie potrzeba flowane pod maską bronienia pewnych
| 54 | 5–11.10.2020
[email protected]
wartości. Dzisiaj w wielu krajach sto- pod uwagę poważnych konsekwencji, myślenia, który zawsze proponuje te
sowany jest polityczny mechanizm jakie to powoduje, gdyż bezrobocie jako same recepty w obliczu wszelkich wy-
jątrzenia, rozdrażniania i polaryzacji. bezpośredni skutek poszerza granice zwań. Neoliberalizm sam się powiela,
Na różne sposoby odmawia się innym ubóstwa. (…) uciekając się do magicznej teorii „redys-
prawa do istnienia i wyrażania swoich trybucji” lub „skapywania” – nie nazy-
opinii. W tym celu stosowane są stra- Liberalizm kontra wając jej wprost – jako jedynego sposobu
tegie ośmieszania ich, posądzania, osa- solidarność na rozwiązanie problemów społecznych.
czania. Nie bierze się pod uwagę prawdy Nie dostrzega, że rzekoma redystrybu-
i wartości prezentowanych z ich strony, Kategoria ludu, z którą ściśle związane cja nie rozwiązuje nierówności, która
a w ten sposób społeczeństwo staje się jest pozytywne postrzeganie więzi spo- jest źródłem nowych form przemocy
uboższe i podległe despotyzmowi naj- łecznych i kulturowych, jest zazwyczaj zagrażających tkance społecznej… Nadal
silniejszych. (…) odrzucana przez indywidualistyczne sieją spustoszenie spekulacje finansowe,
poglądy liberalne, w których społeczeń- których podstawowym celem jest łatwy
W tym konflikcie interesów, który stwo jest postrzegane jedynie jako suma zysk. Co więcej, „bez wewnętrznych
stawia nas wszystkich przeciw wszyst- współistniejących interesów… W nie- form solidarności i wzajemnego zaufa-
kim, w którym zwycięstwo staje się których kontekstach często oskarża nia, rynek nie może wypełnić swojej
synonimem zniszczenia… Dystanse się o populizm tych wszystkich, którzy ekonomicznej funkcji. (…)
między nami rosną, a ciężka i powolna bronią praw najsłabszych w społeczeń-
wędrówka w kierunku zjednoczonego stwie. (…) Skłonność do egoizmu
i bardziej sprawiedliwego świata doznaje
nowego i drastycznego cofnięcia. (…) Dla stwierdzenia, że społeczeństwo Największe zagrożenie nie kryje się
jest czymś więcej niż tylko sumą jedno- w rzeczach, w rzeczywistości mate-
W świecie odrzuconych stek, potrzebne jest słowo „lud”. W rze- rialnej, organizacjach, ale w sposobie,
czywistości istnieją zjawiska społeczne w jaki ludzie z nich korzystają. Prob-
Wydawać by się mogło, że część ludz- kształtujące większość społeczeństwa; lemem jest ludzka słabość, nieustanna
kości można poświęcić na rzecz selek- istnieją megatrendy i aspiracje wspól- ludzka skłonność do egoizmu, będąca
cji, która faworyzuje grupę społeczną notowe; a również to, że można myśleć częścią tego, co tradycja chrześcijań-
zasługującą na życie bez ograniczeń. o wspólnych celach, niezależnie od ska nazywa „pożądliwością”: skłon-
W gruncie rzeczy „ludzie nie są już różnic, w celu zrealizowania wspól- ność człowieka do zamykania się w im-
postrzegani jako podstawowa wartość, nego projektu. Wreszcie, bardzo trudno manencji własnego ja, własnej grupy,
którą należy szanować i chronić, szcze- jest planować coś wielkiego w dłuższej we własnych zachłannych interesach.
gólnie jeśli są ubodzy lub niepełno- perspektywie, jeśli nie stanie się to ma- Ta pożądliwość nie jest wadą jedynie
sprawni, jeśli »nie są jeszcze potrzebni« rzeniem zbiorowym. Wszystko to znaj- naszej epoki. Istnieje od czasu, gdy
– jak dzieci nienarodzone – lub »nie są duje wyraz w rzeczowniku „lud” oraz człowiek jest człowiekiem i po prostu
już potrzebni« – jak osoby starsze… w przymiotniku „ludowy”. Gdyby nie przemienia się, na przestrzeni wieków
„Przemówienie do korpusu dyploma- zostały one uwzględnione – wraz z so- przybiera różne formy, wykorzystując
tycznego”, 11 stycznia 2016 r. lidną krytyką demagogii – odrzuciliby- narzędzia, które chwila dziejowa sta-
śmy podstawowy aspekt rzeczywistości wia do dyspozycji. Ale z Bożą pomocą
Brak dzieci, powodujący starzenie się społecznej. (…) można ją opanować.
społeczeństw, wraz z pozostawieniem
osób starszych w bolesnej samotności Obowiązek wychowania, rozwój na-
wyrażają pośrednio, że wszystko kończy wyków solidarności, zdolność do myśle-
się wraz z nami, że liczą się tylko nasze nia o życiu ludzkim w sposób bardziej
osobiste interesy…Widzieliśmy, co stało integralny oraz duchowa głębia są ko-
się z osobami starszymi w niektórych nieczne, aby podnieść jakość ludzkich
częściach świata z powodu koronawi- relacji, tak aby samo społeczeństwo rea-
rusa. Nie powinny umierać w ten spo- gowało na istniejące w nim nierówności,
sób… Nie zdajemy sobie sprawy, że izo- wynaturzenia i nadużycia ze strony sił
lowanie osób starszych i pozostawianie gospodarczych, technologicznych, po-
ich pod opieką obcych, bez właściwego litycznych i medialnych. Istnieją wizje
i bliskiego towarzyszenia rodziny, oka- liberalne, które lekceważą tę ludzką
lecza i zubaża samą rodzinę. Co więcej, kruchość i wyobrażają sobie świat od-
doprowadza do pozbawienia ludzi mło- powiadający pewnemu porządkowi,
dych niezbędnego kontaktu z ich korze- zdolny sam z siebie zapewnić przyszłość
niami i mądrością, której młodzież nie i rozwiązać wszystkie problemy. (…)
może osiągnąć o własnych siłach.
Sam rynek nie rozwiązuje wszyst-
To odrzucenie wyraża się na wiele kiego, chociaż czasami chcą, abyśmy
sposobów, np. w obsesji na punkcie uwierzyli w ten dogmat wiary neolibe-
obniżania kosztów pracy, bez brania ralnej. To kiepski, powracający sposób
5–11.10.2020 | 55 |
[email protected]
ŚWIAT | Stany Zjednoczone |
Bóg
i Amy Barrett
Prezydent USA Donald Trump nominował praktykującą katoliczkę i matkę siedmiorga dzieci
do Sądu Najwyższego. Jeśli nominacja Amy Coney Barrett zostanie zatwierdzona przez Senat,
konserwatyści będą mieli w Sądzie Najwyższym znaczną przewagę nad liberałami
B óg powołał republikanów do trzech odkładać swoje poglądy na bok” – podkreśliła
rzeczy: obniżania podatków, zabija- Barrett po otrzymaniu nominacji. Taka miała
nia zagranicznych wrogów i nomi- być filozofia zmarłego w 2016 r. konserwatyw-
nowania konserwatywnych sędziów” – tak nego sędziego Antonina Scalii, którego uważa
republikański strateg Brad Todd skomento-
wał nominację Amy Coney Barrett, katoliczki za swojego mentora. Już w 2017 r., gdy Barrett
została nominowana przez Trumpa do Fede-
i matki siedmiorga dzieci (w tym dwójki ad- ralnego Sądu Apelacyjnego Siódmego Okręgu,
optowanych i jednego z zespołem Downa), na Aleksandra rybińska demokratycznasenatorzKaliforniiDianneFe-
sędziego Sądu Najwyższego USA. Jest to już instein ostro ją atakowała. Feinstein chciała wie-
trzecia nominacja Donalda Trumpa do Sądu dzieć, czy religijne przekonania 48-letniej dziś
Najwyższegowtrakciejegopierwszejkadencjijakoprezydenta. prawniczkiwpłynąnajejorzecznictwo,szczególnietodotyczące
W latach 2017–2018 powołał już Neila Gorsucha i Bretta Kava- aborcjiczymałżeństwhomoseksualnych.Senatorprzypomniała
naugh. Obu nominacjom demokraci się sprzeciwiali, w przy- Barrett artykuł, który napisała w 1998 r., gdy wykładała prawo na
padku Kavanaugh podjęli nawet próbę zdyskredytowania go katolickim Uniwersytecie Notre Dame w Indianie, i w którym
zarzutami o próbę gwałtu, której miał się dopuścić w czasach przekonywała,żeprawnicypowinnikierowaćsięwwykonywaniu
licealnych. Amy Coney Barrett jest, z punktu widzenia demo- swojegozawodu „standardami(moralnymi)Kościoła”,bo„ichka-
kratów,jeszczebardziejkonserwatywnaniżKavanaugh,dotego rierasłużybudowaniukrólestwaBożego”.Późniejgłosowałam.in.
zastąpiRuthBaderGinsburg,ikonęruchuprawobywatelskich, przeciwko uchyleniu prawa Indiany, które wymagało po aborcji
obrończynię praw kobiet i zwolenniczkę aborcji, która zmarła „pochówku lub kremacji szczątków płodu” i oficjalnie wspierała
18 września po długiej walce z rakiem. stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie małżeństw, aborcji
oraz seksualności. Feinstein nazwała wiarę Barrett „dogmatem”,
który może jej utrudnić pełnienie funkcji. Brutalne przepytywa-
Antykatolicka fobia nie Barrett przed senacką komisją sprawiedliwości nie przyspo-
Niebezpieczna z punktu widzenia jej krytyków jest przy tym nie rzyłojednaksympatiidemokratom.Zostalioskarżenioantykatoli- Fot. Olivier Douliery/East News
tylkowiaraBarrett,lecztakżejejpodejściedoprawa.Przezwiele ckąfobięichęćwykluczenialudziwierzącychzżyciapublicznego.
lat, gdy dominowali w nim liberałowie jak Ginsburg, Sąd Naj- Ostatecznie Barrett została zatwierdzona przez Senat niewielką
wyższy USA aktywnie tworzył prawo pod lewicową agendę. Stał przewagągłosów.Terazsenatorzyponowniebędąmusielirozpa-
się kolejnym aktorem na scenie politycznej. Barrett tymczasem trzyćjejnominację,tyleżestawkajesttymrazemowielewiększa.
uważa, że powinien się on „ograniczać do interpretacji prawa two- Jeśli Barrett trafi do Sądu Najwyższego, konserwatyści
rzonego przez Kongres”. „Sędziowie nie są politykami i muszą mieliby w nim przewagę nad liberałami sześć do trzech.
| 56 | 5–11.10.2020
[email protected]
Demokraci obawiają się, że Sąd Najwyższy w takim składzie demokratów na prezydenta Joe Biden wezwał więc amerykański
zrewiduje wiele światopoglądowych orzeczeń, nawet te Senat, by przed wyborami nie zatwierdzał nominacji do Sądu
sprzed 30 czy 40 lat. Chodzi w szczególności o decyzję Roe Najwyższego. Senat, w którym republikanie mają większość
vs. Wade z 1973 r. legalizującą aborcję. Barret popiera także (a prosta większość wystarczy, by zatwierdzić nominację Bar-
politykę imigracyjną prezydenta USA i powszechne prawo rett), go jednak raczej nie posłucha. Republikański senator z Flo-
do posiadania broni. „To kobieta o niebywałych osiągnię- rydy Rick Scott podkreślił w rozmowie z gazetą „Jacksonville
ciach, olbrzymim intelekcie, solidnych referencjach i nie- Morning News”, że jest „pod olbrzymim wrażeniem Barrett”
zachwianej lojalności wobec konstytucji” – tak swoją kandy- po pierwszym spotkaniu z prawniczką i uważa, że „procedura
datkę zachwalał w Białym Domu Donald Trump. Z punktu jej zatwierdzenia powinna się zakończyć jak najszybciej, najle-
widzenia demokratów i liberalnego establishmentu w USA piej jeszcze „przed wyborami”. Pierwsze przesłuchania Barrett
to najgorsze z możliwych referencji. Media, takie jak CNN, w Senacie mają się rozpocząć 12 października. Według Scotta
przekonują, że w dobie polaryzacji i wojny kulturowo-rasowej ataki na nią są „zupełnie nieuzasadnione”.
toczącej się w USA wejście tak konserwatywnej sędzi do Sądu
Najwyższego tylko pogłębi podziały. Cnota Joego Bidena
Sekta i postkolonializm Jak się okazuje, nie tylko republikański senator tak uważa. Rów-
nież część bazy demokratów sądzi, że ataki na Barrett są co naj-
Pojawiły się więc oskarżenia o członkostwo Barrett w katolickiej mniej „niemądre”. Jak pisze dziennik „San Francisco Chronicle”,
sekcie. Powodem jest przynależność prawniczki do wspólnoty przez ostatnie lata wielu katolików odwróciło się od Trumpa,
charyzmatycznej Ludzie Chwały (People of Praise) w jej rodzin-
nym mieście South Bend w Indianie, gdzie znajduje się Uniwer- Jeśli Barrett trafi do Sądu
sytet Notre Dame. Byli członkowie grupy nazwali ją w rozmowie Najwyższego, konserwatyści mieliby
z pismem „Politico” organizacją „sekretną”, bo ten, kto chce do w nim przewagę nad liberałami sześć
niej należeć, musi złożyć zobowiązanie „wzajemnej pomocy do trzech. Demokraci obawiają się,
i wsparcia”. To brzmi prawie jak tajna przysięga, ale nią nie jest. że Sąd Najwyższy w takim składzie
Treść zobowiązania można znaleźć w internecie. „Grupa jest zrewiduje wiele światopoglądowych
głęboko zintegrowana z lokalną społecznością i sprzeciwia się orzeczeń
liberalnym zmianom społecznym” – pisze „Politico”. Do tego
People of Praise prowadzi szkołę, w której promuje czystość, który należy do Kościoła prezbiteriańskiego, ale jest zdecydo-
wartości rodzinne i tradycyjne role płciowe. I to tu należy tak wanie niepraktykujący. Sondaż zrealizowany w sierpniu wśród
naprawdę szukać źródła krytyki. katolików i protestantów w kilku kluczowych stanach, jak Wis-
consin, Michigan, Pensylwania czy Floryda, wykazał 11 proc.
Gdyby tego było mało, Barrett musiała się zmierzyć z zarzutem wzrostu poparcia dla Bidena, katolika, który nosi w kieszeni
„kolonializmu”.LatatemuBarretti jejmążzaadoptowalidwójkę różaniec i chodzi co tydzień na mszę. To, że kandydat demokra-
dzieci z Haiti. Przeszkadza to Ibramowi Kendiemu, założycielowi tów nie sprzeciwia się aborcji, tu nie przeszkadza, jak zapew-
i dyrektorowi Centrum Badań Antyrasistowskich uniwersy- nia w rozmowie z gazetą ewangelicki pastor Doug Pagitt, szef
tetu w Bostonie. Według niego dzieci prawniczki to „rekwizyty”, organizacji Głosuj na Wspólne Dobro (Vote Common Good),
które mają chronić ją przed zarzutem rasizmu. Jak dodał, jest to która od dwóch lat lobbuje wśród chrześcijan za kandydatem
„ jedyny powód adopcji przez białych czarnych dzieci”. „Niektó- demokratów. Według niego Biden byłby zdecydowanie lepszym
rzy biali kolonizatorzy adoptowali czarne dzieci, by używać ich prezydentem niż Trump. I nie ma to nic wspólnego z prowadzoną
jako rekwizytów i pozbawić je resztek człowieczeństwa” – napisał przez niego polityką. „Po prostu jest bardziej cnotliwy” – uważa
KendinaTwitterze.Jegowpisywywołałysporeoburzenie,z żą- pastor. Jak pokazał sondaż Pew Research Centre z 2019 r., po-
daniami jego zwolnienia z uniwersytetu włącznie. Nie zatrzy- nad połowa katolików amerykańskich i tak popiera prawo do
mało to jednak dyskusji. Działaczka Partii Demokratycznej Dana aborcji. W wyborach w 2016 r. głosowali na Trumpa, tym razem
Houle zażądała śledztwa w sprawie adopcji dzieci Barretów, bo mogą zagłosować na Bidena. Jeśli nie poczują się na tle kampanii
mogła być „nielegalna”, a jeden z jej partyjnych kolegów domagał przeciwko Barrett „zaszczuci i wykluczeni”. „Znowu wyjdzie
się, by „odpowiednie służby sprawdziły, jak prawniczka i jej mąż na to, że demokraci boją się religii i ludzi wierzących. Na co to
traktują swoje czarnoskóre dzieci”. Organizacje LGBT także komu?” – pyta Pagitt.
protestują przeciwko jej nominacji, bo ich zdaniem prawniczka
nie będzie potrafiła oddzielić „wiary od orzeczeń w sprawach 5–11.10.2020 | 57 |
dotyczących osób nieheteronormatywnych”.
Jest to zapewne dopiero początek ataków, Trump chce bo-
wiem przepchnąć kandydaturę Barrett jak najszybciej. Najlepiej
jeszcze przed listopadowymi wyborami prezydenckimi. Demo-
kracitymczasemprzekonują,żez powołaniemnowegosędziego
nie ma się co spieszyć. Według nich jednym z ostatnich życzeń
Ruth Bader Ginsburg przed jej śmiercią było to, by została ona za-
stąpiona w Sądzie Najwyższym dopiero po wyborach. Kandydat
[email protected]
ŚWIAT | Broń, narkotyki, wojna o wpływy |
Kokaina,
waluta rosyjskich służb specjalnych
Marek Budzisz Dlaczego w brytyjskim Salisbury Rosjanie próbowali otruć
nowiczokiem Siergieja Skripala i jego córkę? Rosyjski
L iderzy zorganizowanej prze- dziennikarz Artem Krugłow, który od lat bada początki
stępczości, tacy jak wywodzący kariery, jeszcze z czasów petersburskich, Władimira
się z Petersburga Gena Pietrow
(uchodzący za patrona ministerialnej Putina i losy ludzi, którzy go wówczas otaczali, twierdzi,
kariery Anatolija Sierdiukowa, by- że jednym z motywów mogła być chęć zablokowania
łego szefa rosyjskiego MON, którego
poznał w burzliwych latach 90., kiedy dochodzeń hiszpańskiej policji przeciw rosyjskim mafiosom.
„ochraniał” jego sklep meblowy, pro- Handlarzom broni i narkotyków
wadzony wówczas przez byłego mini-
stra, a dziś prezesa największego rosyj- legającą na kontrolowanym zakupie,
skiego holdingu lotniczego), osiedlali w ramach schematu broń za narkotyki,
się na początku stulecia w Hiszpanii. której stroną miała być kolumbijska
Pietrow wybrał kurort Marbella, gdzie lewicowa partyzantka FARC. Za po-
po sąsiedzku z nim zamieszkał Mon- dobnego rodzaju „handel” w amery-
zer al-Kassar, nazywany też „księciem kańskim więzieniu znalazł się później,
Marbelli”. wytrwale broniony przez rosyjską dy-
plomację, Wiktor But, inny powiązany
Al-Kassar swą międzynarodową ka- z Rosją handlarz bronią.
rierę związaną z handlem bronią zaczy-
nał od związków z rosyjskimi służbami Ale jak z tym wszystkim ma być
specjalnymi. Schemat ówczesnych powiązany Skripal? Otóż zdaniem
operacji był dość prosty – Rosjanie Krugłowa przewerbowany przez za-
dostarczali Palestyńczykom i Syryj- chodnie służby specjalne Skripal był na
czykom broń, w czym pośredniczył początku stulecia, kiedy i Pietrow, i al-
al-Kassar, oskarżany zresztą o udział -Kassar, i inni liderzy rosyjskiego świata
w porwaniu znanego statku wyciecz- przestępczego osiedlali się na hiszpań-
kowego „Achille Lauro”, a ci płacili im skim wybrzeżu, attaché wojskowym ro-
narkotykami. I za związki z narkotyko- syjskiej ambasady w Madrycie. Bez jego
wym biznesem syryjski handlarz broni pomocy, kontaktów, wiedzy i „kryszy”
został w 2007 r. aresztowany, po tym jak nie tylko ich przyjazd do Hiszpanii, lecz
amerykańska agencja DEA zorganizo- też możliwość „prowadzenia interesów”
wała przeciw niemu prowokację, po- nie byłaby możliwa. „The New York Ti-
mes” ujawnił, że Skripal współpracował
blisko z hiszpańskimi służbami specjal-
nymi, które przygotowywały kolejną
wielką operację przeciw rosyjskiej mafii
w swoim kraju (w ciągu ostatnich 15 lat
| 58 | 5–11.10.2020
[email protected]
przeprowadzono trzy podobne). Podob- nego w Buenos Aires, ładunek bardzo płynął się” w burzliwych latach 90.
nie zresztą jak zamordowany w 2006 r. czystej kokainy (ponad 80 proc., podczas Kiedy wrócił, podawał się za współpra-
w Londynie Aleksandr Litwinienko, gdy oferowana w Europie ma niewiele cownika GRU, konsultanta Gazpromu,
który wówczas również blisko współ- więcej niźli 40 proc.), który znajdował oficera odpowiedzialnego za ochronę
pracował z hiszpańskimi służbami się w kilkunastu walizkach. 12 walizek, rosyjskich placówek dyplomatycznych.
prowadzącymi dochodzenie przeciw w których znajdowało się 369 kg narkoty- Miał niezwykły dar zjednywania sobie
rosyjskim „worom w zakonie”. I wów- ków, to była, jak się później okazało, tylko rosyjskich ambasadorów, konsulów, dy-
czas, i teraz wiele tropów prowadzi do część dość regularnie wysyłanych przez rektorów departamentów w MSZ czy
Petersburga początku lat 90. ubiegłego rosyjskich dyplomatów przesyłek obję- wyższych rangą oficerów.
wieku oraz ludzi, którzy wówczas za- tych immunitetem z dość podejrzaną
częli robić polityczne kariery. zawartością. Dziennikarskie Centrum Dossier,
któremu patronuje Michaił Chodor-
Argentyński szlak Prowadzone przez dwa lata śledztwo kowski, przeanalizowało tomy akt i setki
w tej sprawie, zarówno przez policję ar- godzin podsłuchanych przez argen-
W lutym 2018 r. brytyjski dziennik gentyńską, jak i rosyjską, doprowadziło tyńską policję rozmów telefonicznych
„The Telegraph” opublikował artykuł, do zdemaskowania grupy przestępczej, i doszło do wniosku, że wyniki śledztwa
w którym opisywał tajemniczą podróż którą zdaniem śledczych miał kierować w sprawie niemal 600 kg kokainy, która
z grudnia poprzedniego roku sekretarza Andriej Kowalczuk, postać dość tajem- znajdowała się w rosyjskiej ambasadzie
rosyjskiej Rady Bezpieczeństwa Patru- nicza i dwuznaczna. Przez jednych uzna- w Buenos Aires (ustalono, że wcześniej
szewa, jednego z najbliższych współpra- wany za współpracownika rosyjskich pocztą dyplomatyczną wysłano przez
cowników Putina. Oficjalnie podpisał on służb specjalnych, w tym wywiadu woj- Urugwaj dodatkowe 200 kg), są więcej
z Argentyną umowę o współpracy mię- skowego, przez innych za awanturnika, niż wątłe. Skoncentrowano się na płot-
dzy służbami, ale nieoficjalnie, jak ujaw- mitomana, współczesnego Münchhau- kach, a nie wiadomo, kto sfinansował
niono, poleciał tam, by „zabetonować” sena czy pułkownika z Köpenick. i opłacił wart kilkadziesiąt milionów do-
innąbombę.Byłniąodkrytyw budynku larów transport, nie ustalono również,
rosyjskiej szkoły, znajdującej się na To ostatnie porównanie wy- dla kogo miał być on przeznaczony i ile
terenie rosyjskiego kom- daje się lepsze, bo pewne jest podobnych „przesyłek” udało się wcześ-
pleksu dyplomatycz- tylko, że Kowalczuk ukoń- niej nadać. Nawet nie wiadomo, czy nar-
kotyki rzeczywiście spalono w Buenos
czył wyższą uczelnię wojsk Aires (miejscowa policja zrobiła to bar-
powietrznodesantowych dzo pospiesznie, nie mając nawet sto-
w Riazaniu, a potem „roz-
sownego postanowienia
sądu), czy zabrał je na pokład służ-
bowego samolotu Nikołaj Patruszew,
bo jest i taka wersja. Jednak nawet to,
co udało się ustalić, intryguje.
Otóż do transportu kokainy z Ar-
gentyny używano samolotów specjal-
nej rządowej jednostki lotniczej Rosja,
z usług regularnie korzysta m.in. sekre-
tarz Rady Bezpieczeństwa Nikołaj Pa-
truszew. W dokumentach dochodzenia
znajduje się też zeznanie Michaiła Ka-
zancewa, dowódcy jednej z jednostek
rosyjskich wojsk wewnętrznych, który
wespół z Kowalczukiem poszukiwał
5–11.10.2020 | 59 |
[email protected]
ŚWIAT | Broń, narkotyki, wojna o wpływy |
samolotu, który miałby odbywać regu- kości Senegalu) państwa, odkryli w jego Mieszkający obecnie w Hiszpanii
larne loty do Argentyny po „ładunek”. ładowniach 9,5 tony kokainy. Zdaniem były mer Caracas Antonio Ledezma
Powiedział on na przesłuchaniu, że wi- rosyjskich ekspertów ładunek ten pły- w czasie spotkania z dziennikarzami
dział u niego legitymację pułkownika nął z Wenezueli, która stała się obecnie latem tego roku przestrzegł światową
rosyjskiego wywiadu i nawet przez głównym nadawcą „białego proszku”, do opinię publiczną przed narastającymi
chwilę nie miał wątpliwości, kto rze- Europy. Ich zdaniem reżim Maduro, dla dostawami rosyjskiego sprzętu wojsko-
czywiście kieruje całym procederem. którego jedynym oparciem jest armia, wego dla reżimu w Wenezueli. W jego
przekazałwojskowymnadzórnadwene- opinii krajem rządzi grupa ludzi, którzy
Eksperyment w Dumie zuelskimisłużbamicelnymiiportami,co wistociezbudowali„kryminalnąkorpo-
wjęzykurealnejpolitykioznacza,żeteraz rację” kontrolującą handel narkotykami
Te przypuszczenia potwierdzałyby zezna- wojskowi „ochraniają” kanały przerzutu i bronią. Przy czym w jego opinii sytu-
nia zatrzymanych i fragmenty nagranych narkotyków, czerpiąc z tego profity. acja jest znacznie gorsza niźli współ-
rozmów, z których wynikało, że część praca z lat 60. ubiegłego
przechwyconego transportu stanowiło wieku między Kubą a ZSRR.
„zamówienie” deputowanych do rosyjskiej Obecnie powstała, w opinii
Dumy Państwowej. O tym, że konsump- Kilka miesięcy po historii Ledezmy, cała międzynaro-
cja białego proszku nie jest tam niczym dowa koalicja, której celem
nadzwyczajnym, świadczy eksperyment z kokainą w rosyjskiej jest dywersja i obalanie sym-
rosyjskich dziennikarzy, którzy wzorem
swych kolegów z „The Sun” czy „Bilda” ambasadzie w Buenos Aires patyzujących z Zachodem
przeprowadzili w Dumie Państwowej rządów Ameryki Łacińskiej.
ciekawe badanie. Otóż odwiedzili znajdu- policja w Belgii odkryła na Rosja zaopatruje reżim Ma-
jące się tam toalety, również te, do których
dostęp mają wyłącznie posłowie, pobrali jednym ze statków w porcie duro w najnowocześniejszą
„materiał do badań” i wysłali go do specja- w Gent dwie tony kokainy broń, systemy rakietowe
listycznego laboratorium. Wyniki, jakie Grad i Smiercz, myśliwce
otrzymali, zdziwiły ich samych – 75 proc. Su-30, wyrzutnie rakietowe
próbek zawierało ślady kokainy. w paczkach. Najciekawsze jest Buk i Tor, a mówi się nawet,
to, że każdy z tych pakietów że w najbliższej przyszłości
Kilka miesięcy po historii z kokainą nawet S-400. Nie ma też
w rosyjskiej ambasadzie w Buenos Aires zaopatrzony był w ulotkę wątpliwości, że wenezuel-
policja w Belgii odkryła na jednym ze z godłem Jednej Rosji, skie służby specjalne blisko
statków w porcie w Gent dwie tony ko- kooperują z ich rosyjskimi
kainy w paczkach. Najciekawsze jest to, rosyjskiej partii władzy odpowiednikami.
że każdy z tych pakietów zaopatrzony
był w ulotkę z godłem Jednej Rosji, Wszystko to prowadzić ma
rosyjskiej partii władzy. Ładunek po- do destabilizacji sytuacji we-
chodził z Brazylii. Sekretarz generalny wnętrznej w kolejnych pań-
partii Jewgienij Rawenko obrócił całą stwach kontynentu, a zawsze
sprawę w żart, mówiąc, że jego formacja w tle pojawiają się kwestie
jest już tak na świecie znana, iż nawet Przedtygodniemkolumbijskiesłużby związane z handlem narkotykami i nad-
baroni narkotykowi z Ameryki Połu- specjalnepoinformowały,żeudałosięim używaniem władzy przez rządzących.
dniowej „zdecydowali się z tego powodu udaremnićzamachnaprezydentaIvána Ostatnio taki skandal wybuchł w Argen-
na użycie logotypu partii”. Duque Márqueza. O jego zorganizowa- tynie, kiedy okazało się, że poprzednia
nie oskarża się terrorystów z FARS albo ekipa podsłuchiwała na masową skalę
Niebezpieczne związki secesyjnej grupy ELN, jednak – jak in- polityków opozycji i zbierała na nich
formują media – intrygującym tropem haki. Były prezydent kraju Mauricio
Kilkanaście dni przed ujawnieniem ko- jest też to, że wśród zatrzymanych są Macri taktycznie wraz z rodziną udał
kainy w rosyjskiej ambasadzie w Buenos dwaj cudzoziemcy – obywatele Izraela się na nieokreślony czas do Szwajcarii,
Aires do portu w Prai, stolicy archipelagu i Rosji. Jak powiedział mediom kolum- a ostrze oskarżeń skupia się obecnie na
Wysp Zielonego Przylądka, zawinął pły- bijski minister obrony Guillermo Bo- byłej minister do spraw bezpieczeń-
wający pod marokańską flagą, ale z ro- tero, zgładzeniem prezydenta Kolumbii stwa Patricii Bullrich. Co ciekawe, to
syjską załogą, statek handlowy. Został może być zainteresowany rząd w Cara- ona była rozmówczynią Nikołaja Patru-
zmuszony do zmiany swojej marszruty, cas,którywspieralewicowąpartyzantkę, szewa w trakcie jego tajemniczej wizyty
bo jeden z członków załogi ciężko się kontrolującą produkcję kolumbijskiej w Buenos Aires i rozkazała spalić ko-
rozchorował. Służby celne tego nie- kokainy. A trzeba pamiętać, że 80 proc. kainę znalezioną w rosyjskiej ambasa-
wielkiego, znajdujących się 450 km na jej światowej podaży pochodzi z tego dzie. Nie wiadomo tylko, czy niszczone
zachód od wybrzeży Afryki (na wyso- kraju. Obecność rosyjskich „doradców” paczki zawierały narkotyk, bo rosyjscy
wgrupiezamachowcóww opiniiBotero dziennikarze z Centrum Dossier mają
nie jest niczym zaskakującym. co do tego poważne wątpliwości.
| 60 | 5–11.10.2020
[email protected]
FILM TEATR MUZYKA LITERATURA
Fot. Materiały prasowe Nawet
z pięćdziesiątką
na karku
chętnie szukał
w sobie Pinokia.
Żywiołowego
i niesfornego.
W najnowszej
ekranizacji książki
Collodiego 68-letni
Roberto Benigni
udowadnia,
że dojrzał do
roli Geppetta
GeZrpozupmeiećtta
5–11.10.2020 | 61 |
[email protected]
JOLANTA GAJDA–ZADWORNA – co Benigni chętnie powtarzał – mistrz w 1962 r. odebrała statuetkę za film
włoskiego kina nazywał go Pinokiem. „Matka i córka”) ogłosiła, że aktorskiego
M usiałominąć18latodpremiery Sam aktor też pielęgnował w sobie prze- Oscara otrzymuje Benigni, ten z rado-
filmu, w którym obsadził się konanie, że wiele jest w nim z niesfor- ści wskoczył na oparcie fotela, pokonał
w roli niesfornej kukiełki nego, ciekawego świata pajacyka o szcze- w ten sposób dwa rzędy, a potem w pod-
(i zarazem jednej z najważniejszych dla rym sercu. skokach dotarł na scenę.
Włochów literackich postaci), by widzo-
wie zamiast nadekspresyjnego komika Życie bywa twórcze Czy już wtedy myślał, jak bardzo zbli-
zobaczyli w Roberto Benignim aktora żył się do zrealizowania swojego marze-
dramatycznego. Kogoś, kto nie jest już Urodzony 27 października 1952 r. Ro- nia? Przeniesienia na ekran opowieści
Pinokiem. Kto – rezygnując z tak cha- berto, zanim zdecydował się zostać „tak bogatej i głębokiej, że trudno jed-
rakterystycznych dla niego scenicznych komikiem i aktorem, ukończył szkołę noznacznie sformułować jej przesłanie”,
zachowań – w przejmujący sposób wciela dla księgowych, a potem... seminarium w której „przygoda i smutek; chęć życia,
się w starego człowieka. Sponiewieranego duchowne we Florencji. Ostatecznie radość i zniechęcenie; okrucieństwo
życiem biedaka, który nie stracił potrzeby porzucił rodzinną Toskanię, by bawić i bohaterstwo łączą się z wszechobecną
miłości. Gotowego na ojcowską czułość, ludzi w Rzymie. Zaczynał od występów miłością”.
oddanie i poświęcenie. na ulicy i na scenach awangardowych.
Pod koniec lat 70. ub.w. za sprawą braci Nakręcona w 2002 r. ekranizacja „Pi-
Do polskich kin trafia właśnie film Bertoluccich (Giuseppe i Bernardo) nokia” ( jedna z najdroższych produkcji
Mattea Garrone „Pinokio”. Od pierw- trafił na filmowe plany. Także w pro- whistoriiwłoskiejkinematografii),w któ-
szych scen oczarowuje stylistyką nawią- dukcjach Costy-Gavrasa czy Federica rej 50-latek zagrał niesfornego chłopca,
zującą do ilustracji z najwcześniejszych Felliniego. okazała się kasową klapą. Zwłaszcza
wydań książki Collodiego. Dzięki postaci w USA. Film dostał tam cztery nominacje
stworzonej przez Benigniego zyskuje do- To podczas zdjęć do ostatniego swojego do Złotych Malin, a Begnini – statuetkę
datkowe znaczenia. obrazu – „Głosu z księżyca” (1990) Fellini dla najgorszego aktora.
namaścił ponoć Benigniego na „Pino-
Zaklinający rzeczywistość Geppetto chietto”. Stworzyli nawet pierwsze szkice Życie to powroty
– kruchy wobec losu, lecz zarazem nie- do filmu z Robertem w głównej roli.
poddający się – przypomina najgłośniej- Od czasu tej porażki Benigni wyreżyse-
sze aktorskie i reżyserskie osiągnięcie Be- Nim jednak Benigni ożywił drewnianą rował tylko jedną produkcję – wojenny
nigniego – nagrodzonego w 1999 r. trzema kukiełkę w aktorskiej kinowej opowie- romans „Tygrys i śnieg” (2005) i zagrał
Oscarami (w tym za pierwszoplanową ści, ćwierć wieku wcześniej zadebiutował u Jima Jarmuscha („Kawa i papierosy”,
rolę męską i najlepszy nieanglojęzyczny jako scenarzysta i reżyser w filmie „Tu mi 2003) oraz Woodyʼego Allena („Zako-
tytuł) za „Życie jest piękne”. turbi” (1983). Trzy lata później rozpoczął chani w Rzymie”, 2012).
współpracę z niezależnym amerykań-
W tamtym filmie ojciec próbował chro- skim twórcą Jimem Jarmuschem, stając Dziewięć lat temu pokazał jeszcze
nić swojego synka przed opresją wojny, się jednym z jego ulubionych aktorów rodzimej publiczności, co znaczy zro-
kreując pozór bezpiecznego mikroświata. („Poza prawem” czy „Noc na Ziemi”). bić show. Na festiwalu w San Remo,
Dwie dekady później ojciec, który ma już podczas wieczoru z okazji 150. rocznicy
swoje lata, porzuca wszystko, co znał, by Życie bywa piękne zjednoczenia Włoch, wjechał na scenę na
odnaleźć utracone dziecko i sens życia. białym koniu, a potem porwał widownię
Naprawdę głośno zrobiło się jednak płomiennym monologiem.
Pozbawiony nadekspresyjnej mimiki wokół Benigniego za sprawą nakręco-
i ruchów dawnego komika, wyciszony nego w 1997 r. filmu „Życie jest piękne” Przy okazji polskiej premiery filmu
Geppetto przywołuje też skojarzenia i gali Oscarów 1999 r. Powtórnie w hi- o drewnianej kukiełce powtarzał: „Pi-
z postaciami filmów Felliniego. Zresztą storii nagrody amerykańscy akademicy nokio to ja”. Dziś w obrazie Mattea Gar-
wyróżnili wtedy rolę zagraną w języku rone mówi widzom: „Zrozumiałem też
włoskim. Gdy Sophia Loren (która Geppetta”.
Reklama | 37/0920/F
Fot. Materiały prasowe
| 62 | 5–11.10.2020
[email protected]
[email protected]
3 miłości
To jest inwazja
H ej, co robi ta opaska na two- żona”, „mój mąż” komuniści osiągali Robert Tekieli
jej nodze? – Zsunęła mi się za pomocą losowania. Kobieta musiała
z głowy. Mniej więcej tak przez kwartał żyć z mężczyzną, który Potępili ją Daniel Radcliffe i Emma
wyglądają rozmowy z zadowolonymi ją wylosował. Do następnego losowa- Watson. A sprawę rozstrzygnął pol-
z siebie mieszkańcami dużych miast. nia. Obywatele mężczyźni mieli też ski portal NaTemat: „Jednym wpisem
Oni naprawdę chcą nas ucywilizować. „prawo korzystać z kobiety nie częś- J.K. Rowling zakwestionowała właśnie
Oświecić. Zedrzeć kołtun ciemnocie. ciej niż cztery razy w tygodniu i nie cały swój dorobek artystyczny”. Row-
Ci ludzie wierzą, że Polacy szarżowali dłużej niż przez trzy godziny”. Cho- ling powiedziała przecież publicznie,
z szablami na czołgi. Tak ich wykształ- dziło o młode dziewczyny w wieku od że mianem kobiety można określić
cili. Są przekonani, że scena z filmu 16 do 25 lat. jedynie te osoby, które miesiączkują.
„Lotna”, w której ułan próbuje szablą A wszyscy wiedzą przecież, że „osoby
odrąbać lufę czołgu, to reportaż z pola I teraz płynnie przechodzimy do cza- niebinarne i transgenderowi męż-
walki, a nie symboliczny wyraz narodo- sów współczesnych. Rok temu niemie- czyźni również mają miesiączki”.
wej apostazji Andrzeja Wajdy. Oni na- cka feministka Bini Adamczak w roz-
prawdę są oburzeni prześladowaniami mowie o „niesamowitym wydarzeniu Od czasów Engelsa wszyscy wiedzą
osób LGBT w Polsce. w historii ludzkości”, czyli o rewolucji też, że monogamia to skandal. Zatem
październikowej, tak mówiła w „Bez w erze pandemii w trakcie przygodnych
Nie wszyscy z nich są cynikami i przy- dogmatu”: „Nowe prawo dotyczące mał- kontaktów seksualnych, kopulując, na-
najmniej część ma dobrą wolę. Oni żeństwa było najbardziej postępowe na leży używać „maski zakrywającej nos
szczerze mają nas za moherowych tro- świecie (…) pozwalało na ślub lub roz- i usta” i unikać całowania. Oświadczenie
glodytów. Nie są w stanie dostrzec braku wód za pomocą zaledwie jednej kartki o tej treści wydała właśnie dr Theresa
logiki w wywodach swoich idoli. Zostali papieru”. Bolszewicy „nie chcieli uczy- Tam, dyrektor ds. zdrowia publicznego
odcięci od klasycznego wykształcenia. nić mężczyzn i kobiet równymi i dać w Kanadzie. To nie jest żart. Bestializa-
Mają swój oddalony od rzeczywisto- im pełne uznanie. Chcieli całkowicie cja ludzi ma różne oblicza. Czy opaska
ści świat, są np. święcie przekonani, znieść system podziału na płeć”. Rewo- może się jeszcze bardziej obsunąć?
że istnieją prawa zwierząt. Zwierzę to lucyjna konsekwencja i kontynuacja od
nie rzecz, ale nie jest osobą. A prawa 1884 do 2019 r. Jednak wykształceni ina- W sercach polskich dzieci Matkę Oj-
mogą mieć tylko osoby. Za psa, który czej powtarzają za ideologami, że anty- czyznę zastąpiła Matka Ziemia. Huma-
pogryzie człowieka, odpowiada właś- rodzinna, neomarksistowska ideologia nizuje się zwierzęta, a ludzi sprowadza
ciciel. Obrońcy „praw” zwierząt cofnęli gender/LGBT nie istnieje. Opaska co się do jednej pożądliwości. Człowiek,
nas do czasów, gdy postawiony przed rusz osuwa się im z głowy na nogę. Nie któremu można wmówić wszystko, jest
sądem koń, który kogoś stratował, był poradzisz. skrajnie niebezpieczny.
skazywany na karę śmierci. A przecież
zwierzę nie jest w stanie odróżnić dobra Tyle naszego, że rewolucja zaczyna Cieszę się, że Węgry i Polska two-
od zła. Kochani, nie ma praw zwierząt, pożerać własne dzieci. J.K. Rowling, rzą instytut monitorujący naruszenia
jest troska i odpowiedzialność. ikona feminizmu, autorka „Harry’ego praw człowieka w Unii Europejskiej.
Pottera”, zażarta przeciwniczka brexitu Wreszcie działania instytucjonalne. Ale
Wykształceni inaczej oburzyliby i Donalda Trumpa, opublikowała kry- państwo musi odzyskać dla cywilizacji
się, gdyby powiedzieć im, że głoszą minał, w którym występuje trans- zachodniej uniwersytet, szkołę i pomóc
marksistowską ideologię. Skąd mają seksualny seryjny morderca. No ale nieideologom odbić kulturę. Inaczej hi-
wiedzieć, że w 1884 r. Fryderyk En- tak przecież nie może być. Oburzeni storia zatoczy koło.
gels w książce „Pochodzenie rodziny, pracownicy firmy Avalanche Software
własności prywatnej i państwa” uznał nie chcą pracować nad grą o Harrym
monogamiczną rodzinę za szkod- Potterze z racji „transfobii Rowling”.
liwy przeżytek. Nie mają pojęcia, że Zatrudnieni w dziale dziecięcym Ha-
w 1918 r. bolszewicy zgodnie z opartą chette zagrozili odejściem z pracy,
na przemyśleniach Engelsa dyrektywą jeżeli wydawnictwo wyda jej nową
Trockiego w kolejnych zdobywanych powieść. Redaktor „Heartbroken”,
rosyjskich miastach ogłaszali dekret największego na świecie fanklubu
o nacjonalizacji i dystrybucji kobiet. Harry’ego Pottera, zachęca do zaprze-
Skasowanie takich pojęć jak „moja stania kupowania książek Rowling.
| 64 | 5–11.10.2020
[email protected]
Wojna CYWILIZACJI
i dobra, a katolicy to oszołomy lub dziwaki. Na „seksedu-
kacyjnych” ubraniach Pull & Bear umieszczono jedzenie
i przedmioty symbolizujące seks i narządy płciowe, a także
tęczowe motywy wspierające LGBT.
Dziś chyba najlepiej jest oglądać bajki dlapopKULTURA
dzieci. Choćby Disneyowski familijny film
fantasy „Artemis Fowl”. Ta „historia 12-letniego geniusza wy- Ruszyły zdjęcia do trzeciego sezonu serialowego hitu TVP POPKULTURA
wodzącego się z rodziny o długich przestępczych tradycjach” opartego na trzytomowej sadze Ałbeny Grabowskiej. Główne
jest dostępna na platformie HBO GO. Jak piszą w reklamówce:popKULTURAbohaterki „Stulecia Winnych” dorastają i naturalną koleją
„Chłopiec za wszelką cenę próbuje odnaleźć swojego uprowa- rzeczy grające je aktorki młodego pokolenia: Karolina Bacia
dzonego ojca. Aby spełnić żądania porywacza, Artemis musi i Weronika Humaj zostały zastąpione artystkami dojrzal-
przeniknąć do starożytnej podziemnej cywilizacji – niezwy- szymi (Urszula Grabowska i Magdalena Walach). Jednak gdy
kle zaawansowanego świata wróżek – i zdobyć pewien nad- tylko ta informacja wypłynęła, w internecie rozlała się fala
zwyczaj potężny i pożądany magiczny przedmiot. Chłopak niezadowolenia i niezasłużonego hejtu. Serial jest świetny,
obmyśla więc przebiegły i niebezpieczny plan działania, który choć słabe jak dla mnie było uczynienie pozytywnym boha-
okazuje się na tyle niebezpieczny, że Artemis z czasem zostaje terem księdza, który porzucił kapłaństwo, bo nie był w stanie
wciągnięty w sam środek groźnej wojny z wszechmocnymi dochować wierności Jezusowi. „Stulecie Winnych” opowiada
magicznymi istotami”. Bajka jest widowiskowa. Zrealizowana o najnowszych dziejach Polski zperspektywy zwykłych ludzi.
została na podstawie popularnej powieści Eoina Colfera pod Ta opowieść o kilku pokoleniach rodziny Winnych rozpo-
tym samym tytułem. Twórcą obrazu jest Kenneth Branagh czyna się w chwili wybuchu I wojny światowej, a kończy sto
(„Morderstwo w Orient Expressie”), wielokrotnie wyróżniany lat później.
nominacją do Oscara aktor, który od wielu lat zajmuje się
również reżyserią. Główną rolę kreuje 16-letni Irlandczyk „Stulecie Winnych”, reż. Piotr Trzaskalski, historyczny/
Ferdia Shaw (to imię męskie, jak się okazuje), ponadto grają: obyczajowy, Polska, premiera: najprawdopodobniej początek 2021 r.
16-letnia wielkooka Lara McDonnell („Love Rosie”, „The De-
linquent Season”), amerykański komik Josh Gad („Piękna Za tydzień o świetnie zrobionym i skrajnie feministycznym
i Bestia”), 15-letnia Tamara Smart („Fatalna czarownica”, „Are filmie Netflixa, którego bohaterką jest nastoletnia siostra
You Afraid of the Dark?”), z kamienia ciosany Nonso Anozie słynnego Sherlocka Holmesa Enola Holmes, a teraz jeszcze
(serial „Dracula”) oraz zdobywca Złotego Globu Colin Farrell anegdotka pokazująca, jak działa terror politycznej popraw-
(„Pamięć absolutna”, „Ondine”). Film nie jest nadzwyczajny, ności. O jego potędze świadczy np. autodafe polskiego od-
ale można go obejrzeć, choćby po to, by zobaczyć laureatkę działu światowego giganta rozrywkowego, jakim jest Disney.
Oscara, surową, bondowską M, czyli Judi Dench z przypra- Na fanpage’u polskiego oddziału tej firmy jedna z internautek
wionymi oślo-elfimi uszami. pod wpisem o filmie „Mulan” umieściła komentarz: „Bardzo
„Artemis Fowl”, reż. Kenneth Branagh, familijny/ miło obejrzeć film, w którym nie ma wepchanych na siłę mu-
przygodowy, USA, premiera 12 czerwca 2020 rzynów i lgbt”. W odpowiedzi pracownica firmy obsługują-
cej społecznościówki Disney Polska dodała do komentarza
Pull & Bear, niezwykle po- emotikon z serduszkiem. Ten lajk kosztował Disneya 50 tys. zł
pularna globalna sieciówka – po zwróceniu uwagi korporacja natychmiast przeprosiła
dla nastolatków, wypuściła bowiem za to zdarzenie i ukarała się grzywną, przekazując
specjalną kolekcję ubrań po- rzeczone 50 tys. na konto Kampanii przeciw Homofobii. Sa-
święconą softpornograficz- mokrytyka jak za Stalina. Puenta? Biegiem do kin. Kierunek
nemu serialowi Netflixa „Sex „Mulan”! Spocznij.
Education”. Uwaga widzów
tej telewizyjnej serii cały czas Robert Tekieli,
jest koncentrowana na pozy- Polskie Radio
cjach seksualnych, prezerwa-
tywach, związkach lesbijskich 5–11.10.2020 | 65 |
i takim oraz gejowskim seksie,
a także na masturbacji. Sceny
seksu nastolatków są wul-
garne, aborcja jest normalna
[email protected]
W imię syna
Kino odbijają się w oczach jego mamy, bezbłędnie zagranej przez
Agatę Kuleszę. To związek tych dwojga ludzi nadaje filmowi
S kazani na Shawshank”, „W imię ojca”, „Huragan”, jego specyfikę i wynosi go ponad typową więzienną opowieść.
a ostatnio „Piątka z Central Parku” – produkcje o nie- Oboje walczą o wolność w imieniu drugiej osoby. To walka
słusznie skazanych stanowią oddzielny podgatunek w imię matki i syna.
filmowy. Obraz „25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”
może bez wstydu zostać postawiony obok najsłynniejszych Jest to oczywiście film o więzieniu, jego hermetycznych
filmów o ludziach zmielonych przez system. Porusza, obu- prawach i przemocy, jaka spotkała człowieka uznanego przez
rza i zostawia nas z poczuciem przynajmniej częściowej współosadzonych za pedofila i dzieciobójcę. Holoubek nie
sprawiedliwości. pudruje tego, co się dzieje za kratami z ludźmi skazanymi za
ten rodzaj zbrodni, ale jednocześnie nie epatuje krwią ani
O sprawie Tomasza Komendy, którego niesłusznie skazano przemocą. Choć więzienie jest tylko częścią tej historii, to
na 25 lat więzienia (odsiedział lat 18), czytelnicy zapewne sły- sporo udaje się twórcom powiedzieć o więziennym kodeksie
szeli. Nie będę więc streszczał akcji „25 lat niewinności…” i mentalności skazańców. Świetny epizod tworzy Jan Frycz,
Jana Holoubka. Bałem się powstania tego filmu tak szybko który staje się w pewnym stopniu obrońcą Komendy w celi.
po opuszczeniu przez Komendę więzienia. Obawiałem się, że
dostaniemy naprędce robioną, ckliwą, emocjonalnie szanta- Świat zza krat jest tylko jednym z elementów historii, w któ-
żującą opowieść zanurzoną w tabloidowym sosie. rej mieści się jeszcze brutalność i skorumpowanie policji, walka
„jedynego sprawiedliwego” szeryfa (Dariusz Chojnacki) i por-
Jan Holoubek pokazał w serialu kryminalnym „Rojst”, że tret biednej, ale kochającej się rodziny Komendy. Holoubek tę
wie, jak robić solidne kino gatunkowe z odpowiednio skro- sporąliczbęwątków dobrzerozgrywa, choćnie unika pewnych
jonym scenariuszem i realizmem zbudowanego na ekranie potknięć. Obsadzenie w zupełnie nijakiej epizodycznej roli
świata oraz wpadającymi na dłużej w pamięć aktorskimi krea- Bartosza Bieleni z „Bożego Ciała” wygląda jak chwyt czysto
cjami. Najnowszy film spełnia wszystkie wymogi hollywoodz- komercyjny, natomiast ponowne zrobienie z Andrzeja Konopki
kiego kina opowiadającego o niewinnych skazańcach. Holo- zdeprawowanego sadysty jest banalne. Od pierwszych sekund,
ubek miał trudne zadanie. Pokazanie 18 lat z życia tak bardzo gdy pojawia się na ekranie, wiemy, że „ten facet” zrobi Tomkowi
skrzywdzonego przez system człowieka jak Tomasz Komenda krzywdę. Żal, że polskie kino nie potrafi tego znakomitego
w dwugodzinnym filmie mogło szeleścić papierem. Jest to charakterystycznego aktora mądrze wykorzystać.
produkcja TVN, więc można się było spodziewać telewizyjnej
narracji. Holoubek mógł też popaść w pretensjonalną przy- W pewnym momencie miałem wrażenia, że film rozpada
powieść z publicystycznymi wtrętami. Debiutujący w fabule się na trzy części i wymknie się Holoubkowi z rąk. Tak się
reżyser naznaczył jednak film własną wizualną wrażliwością, nie dzieje, mimo że wątek ponownego śledztwa odsłaniają-
znaną ze swojego serialu (klaustrofobia, zimne barwy, realizm cego patologię wymiaru sprawiedliwości toczy się w stronę
ulicznego języka), pilnując jednocześnie prawideł gatunku. trochę zbyt oddzielnego kina. Debiutujący w fabule reżyser
umiejętnie go balansuje, skupiając się na istocie tej opowie-
Holoubek i scenarzysta Andrzej Gołda skupili się nie tylko ści. „25 lat niewinności…” najmocniej ściska emocjonalnie
na społecznym aspekcie krzywdy takich ludzi jak Komenda, w scenach Tomka z matką. Trojan i Kulesza bez fajerwerków
lecz również na dramacie konkretnego człowieka i jego ro- i aktorskich szarż budują przejmującą więź między synem
dziny. Kamera nie schodzi z Tomka Komendy, w którego roz- a matką, ratujących się wzajemnie w momentach zwątpienia.
dzierająco i przejmująco wciela się Piotr Trojan. Jego losy Kulesza zasłużyła na festiwalowe laury za drugi plan.
Poruszające jest też finałowe pojawienie się na ekranie
samego Komendy, stojącego w miejscu, które kochał. Jego
uśmiech podążający za odchodzącym filmowym Tomkiem
jest wart więcej niż tuzin scen opowiadających o uczuciach
człowieka, który za kratkami stracił najlepsze 18 lat swojej
młodości. I tak nikt z nas w pełni nie zrozumie, co taki czło-
wiek czuje. Ten film pozwala nam zajrzeć za kulisy jego dra-
matu wystarczająco mocno. To bardzo mocny obraz i zostanie
z nami na dłużej.
„25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy”
reż. Jan Holoubek, dystr. Kino Świat
| 66 | 5–11.10.2020
[email protected]
publicysta,
krytyk filmowy
U piorne oddziałowe są ważną Pięknie
częścią kina grozy. Nawet je- opakowany banał
żeli nie przemierzają złowiesz-
czo szpitalnych korytarzy ze strzykawką Internet
w ręku i gwizdem na ustach jak Elle Dri-
ver w Tarantinowskim filmie „Kill Bill”, to wersyjnychmetod„leczenia”,polegających politpoprawnie, że każdy entuzjasta po-
prześladują swoje ofiary w domu niczym na dokonywaniu tajemniczej jeszcze lobo- wieści Keseya i filmu Formana musi czuć
Misery Chastain z powieści Stephena tomii. Ratched jest zabójczo (dosłownie) ból zębów jak w scenie z „Maratończyka”.
Kinga. Krwiożerczych pielęgniarek ambitną pielęgniarką, więc od razu wcho- Skąd frustracje seksualne, które eksplo-
w popkulturze było wiele, ale tylko jedna dzi na wojenną ścieżkę z siostrą przełożoną dowały w finale „Lotu…”? Otóż siostra,
była naprawdę przerażająca. Siostra Mil- o imieniu Betsy (Judy Davis). Na dodatek według interpretacji twórców, jest les-
dred Ratched z książki Kena Keseya „Lot w zakładzie zostaje zamknięty spokrew- bijką, której orientacja seksualna została
nad kukułczym gniazdem” (1962) była niony z Ratched maniakalny morderca zniszczona przez konserwatywne społe-
uosobieniem pasywno-agresywnego zła. Edmund (Finn Wittrock). Mildred cierpi czeństwo. Skąd nienawiść do mężczyzn?
Dla beatnika i hipisa Keseya była wyrazem z powodu własnych demonów, przyniesio- Wszystko narodziło się w czasie wojny,
opresyjności amerykańskiego systemu po- nych z frontów II wojny światowej, gdzie gdy Mildred miała fantazję o gwałcie
litycznego, który z uśmiechem na ustach służyła jako pielęgniarka. Punkt wyjścia dokonanym przez rannego żołnierza. Jej
wsadzawszystkichwolnomyślicieliw kaf- serialu jest obiecujący. Zaczynamy rozu- zbrodnie wynikają więc z ucisku starej pa-
tan bezpieczeństwa. mieć seksualne frustracje siostry, widzimy, triarchalnej Ameryki. Nie mam problemu
jak rodziły się jej zdolności manipulacyjne z taką interpretacją ideologiczną, skoro
Czech Miloš Forman w swoim filmo- i powoli wgryzamy się w jej pokręcony sam Kesey był rewolucjonistą i beatni-
wym arcydziele z 1975 r. jeszcze szerzej świat. Niestety już w pilocie „Ratched” kiem, a Forman dwie dekady po „Locie…”
postać zinterpretował, naznaczając na- wszystko zostaje sprowadzone na bardzo z pornografa Larry’ego Flynta uczynił
grodzoną pięcioma Oscarami adaptację przewidywalne i znane tory. Skąd znane? ikonę walki z konserwatywnym uciskiem.
swoimi przeżyciami zza żelaznej kurtyny. Możliwe, że obaj by „zatwierdzili” nowy
Jego „Lot nad kukułczym gniazdem” był Wcale nie z książki Keseya ani filmu For- przekaz. Dlaczego jednak interpretacja
uniwersalną opowieścią o potrzebie wol- mana. Są to chwyty zaczerpnięte z serialu Ryana Murphy’ego jest tak jednowymia-
ności nie tylko od totalitarnego reżimu, „American Horror Story”. Autorem „Rat- rowa i banalna?
lecz także kajdan, które każdy z nas do- ched” jest bowiem współtwórca tej zdu-
browolnie sobie zakłada. Film Formana miewającej i częściowo genialnej antologii Siłą „Lotu nad kukułczym gniazdem”
zajmuje wysokie miejsce na mojej pry- Ryan Murphy. Wysmakowane zdjęcia, jest jego wielowarstwowość. Siostra
watnej liście 10 filmów wszech czasów. wymyślne kostiumy, zabawa gatunkiem Ratched przerażała tym, co miała wy-
Zagrana fenomenalnie (Oscar za rolę) (nawiązania do „Milczenia owiec”) oraz pa- pisane na twarzy, gdy znikał uśmiech.
przez Louise Fletcher siostra Rached to letą barw rodem z kina Wesa Andersona,
w moim przekonaniu jedna z najbardziej wystylizowana obrazowa przemoc i nie- W serialu Netflixa niejednoznaczność
przerażających postaci kina. spodziewanie obsadzone gwiazdy w rolach jest przykryta ideologicznym sosem
szaleńców i ekscentryków (tutaj zaskoczy i prostymi odpowiedziami zanurzonymi
Mistrzyni manipulacji, nosząca maskę was sama Sharon Stone!) – wizualnie „Rat- w ociekającej krwią strzykawce. Zamiast
miłosiernej kobiety, z idealnie skrywaną ched” zachwyca. Problem w tym, że za Ryana Murphy’ego wybieram jednak
podskórną nienawiścią i pulsującymi pięknym opakowaniem niewiele się kryje. Randle’a McMurphy’ego, który był
seksualnymi frustracjami „wielka siostra”, najbliższy pokonania siostry. Netflix już
jak ją nazywają u Keseya, miała w sobie Owszem, twórcy zgłębiają umysł teraz zapowiada drugi sezon.
zło nie do końca zdefiniowane. Obnażył Mildred, ale robią to tak do bólu
je dopiero Randle McMurphy, choć i jego „Ratched” dostępny na Netflixie
batalia nie dotarła do jej istoty. Wariacja na
temat przyczyn zła tkwiących w siostrze
Ratched sama w sobie jest fascynująca.
Niestety twórcy serialu Netflixa „Ratched”
poszli po linii najmniejszego oporu, inter-
pretując siostrę zgodnie z kluczem najbar-
dziej wyświechtanych norm politycznej
poprawności.
Rok 1947. Mildred Ratched (Sarah
Paulson) przybywa do małego miasteczka
w północnej Kalifornii, gdzie zatrudnia się
w zakładzie dla umysłowo chorych. Miej-
sce słynie z nowatorskich i bardzo kontro-
5–11.10.2020 | 67 |
[email protected]
Historia | Dawno temu w Bezdanach |
Fot. Biblioteka.Narodowa Napad
czterech
premierów
Żadne państwo nie ma chyba takiej
historii. Oto 112 lat temu czterech
przyszłych premierów II RP napadło
na pociąg. Rosyjski pociąg pełen rubli.
Akcją pod Bezdanami 26 września 1908 r.
dowodził osobiście Józef Piłsudski
T ak naprawdę to, że polski polityk ma za sobą prze-
szłość zamachowca, nie było w dwudziestoleciu
niczym szczególnie zaskakującym. Prezydent Sta-
nisław Wojciechowski przemycał przez zieloną granicę so-
cjalistyczna kontrabandę, z braku pieniędzy jeżdżąc czasem
uczepiony pociągu od zewnątrz. Jego następca – Ignacy Moś- wojciech lada
cicki – planował wysadzenie w powietrze generała guber-
natora Josifa Hurkę, siebie zresztą również, a wszystko to strzelaniu do ścigających ich agentów carskiej policji. Je-
w trakcie swojego miesiąca miodowego. Na przełomie XIX dyną w tym gronie osobą, która tego nie potrafiła, był pa-
i XX w. podobne zachowania należały do normalnych, a akcje radoksalnie sam Piłsudski. Doskonały organizator, mistrz
terrorystyczne mnożyły się z miesiąca na miesiąc, by w 1906 r. konspiracji, sterował setkami akcji z dystansu, sam jednak
osiągnąć zawrotny pułap 1,2 tys. rocznie. w żadnej jak dotąd nie brał osobiście udziału. Zasady były
Wiązało się to z działalnością Polskiej Par- jednak proste – sam je zresztą ustalał. Kto chciał
tii Socjalistycznej, a dokładnie mówiąc, być szefem organizacji, musiał brać w jej ak-
jej Frakcji Rewolucyjnej i wchodzącej cjach czynny udział. I właśnie dlatego 26
w jej skład Organizacji Bojowej (OB). września 1908 r. przyszły marszałek
Na jej czele stał Piłsudski, a w skła- znalazł się z towarzyszami na nie-
dzie znaleźli się właśnie jego naj- wielkiej stacji Bezdany.
bardziej zaufani ludzie, którzy
po odzyskaniu niepodległości BEZDANY
zajmować będą kluczowe sta-
Rewolwerowcy Ziuka
nowiska w odrodzonym pań- Oczywiście były też bardziej
stwie. Wszyscy oni z gracją przyziemne przyczyny, dla któ-
Fot. Biblioteka.Narodowa rewolwerowców posługiwali rych Piłsudski postanowił na-
się bronią, bez problemu po- paść na pociąg. Jak ustalił wcześ-
trafili konstruować bomby, niejszy zwiad, przewożono nim
brawurowo uciekali z więzień większą gotówkę pod stosunkowo
i nie mieli żadnych oporów przy niewielką eskortą. A gotówka była
| 68 | 5–11.10.2020
[email protected]
w tym właśnie momencie Piłsudskiemu bardzo potrzebna, Wszyscy razem stanowili wówczas grupę krewkich zaka-
bo planował rozkręcenie w Galicji działalności nowej orga- piorów, „skłonnych do bitki i wypitki” – jak określał to jeden
nizacji, Związku Walki Czynnej. Zresztą napady – tzw. eksy z ich kolegów z Organizacji – przy których Piłsudski, sporo
– tworzyły zawsze finansową podstawę OB. Czasem były zresztą starszy, musiał robić wrażenie cokolwiek ociężałego.
to drobne napady na sklepy monopolowe, czasem również Także przy kobietach, bo pod Bezdanami znalazły się także
efektowne ataki na pociągi. I właśnie jeden z nich, dokonany dwie panie: Aleksandra Szczerbińska, wkrótce Piłsudska,
dwa lata wcześniej przez Józefa Montwiłła-Mireckiego pod oraz Janina Prystorowa – one może nie strzelały osobiście,
Rogowem, stał się podstawą opracowania planu akcji pod za to od lat dostarczały bojowcom broń i bomby, przewożąc je
Bezdanami. poutykane w gorsetach, pasach do pończoch czy w sprytnie
uszytych schowkach pod sukniami. W takim towarzystwie
Już na etapie planowania widać było brak doświadcze- Piłsudski mógł być pewny, że jeśli nawet plan zawiedzie, cel
nia Piłsudskiego. Bojowcy działali zazwyczaj spontanicz- uda się zrealizować choćby dzięki brawurze towarzyszącego
nie. Czas dzielący decyzję od jej wykonania trwał najwyżej mu oddziału. Tak też się stało.
kilka tygodni, często znacznie mniej. Tymczasem Bezdany
przygotowywane były przez rok, co jest o tyle dziwne, że Komedia pomyłek
ostatecznie były one kopią Rogowa – tym tylko różniącą się
od wcześniejszej akcji, że wykonać ją miała mniejsza grupa. „Wieczorem 26 września, sześciu ludzi ze Sławkiem na czele,
Za to bardziej elitarna. Montwiłłowi towarzyszyli szeregowi wsiadło do pociągu idącego przez Bezdany. Mieli oni zająć się
bojowcy – po prostu kilkudziesięciu robotników z łódzkich eskortą wagonu pocztowego, podczas gdy reszta zamachowców
fabryk. Tymczasem Piłsudski dobrał sobie zaledwie 17 kom- dotarła do Bezdan w pojedynkę lub parami, i tam czekała na
panów, ale istotnie najlepszych. Aleksander Lutze-Birk był pociąg. Jeden z nich, Franciszek Gibalski, zabawiał się flir-
chemicznym geniuszem, który od kilku już lat zaopatrywał tem z jakąś Żydóweczką, drugi chrapał na ławie, udając pija-
bojówkę w przemyślnie konstruowane bomby. Edward Gi- nego. Piłsudski i Prystor przygotowali petardy. Jerzy Sawicki
balski i Józef Kobiałko stanowili najbardziej zabójczy tan- czekał z bryczką obok stacji. Ja i Prystorowa czekałyśmy na
dem OB, wsławiony dziesiątkami podobnych zamachów. nich w dwóch oddzielnych chatach, wynajętych na letnisko”
Walery Sławek miał już wówczas twarz przeoraną bliznami – opowiadała Szczerbińska. Zapomniała dodać, że było to już
powstałymi w wyniku eksplozji bomby podczas zamachu drugie podejście do akcji. Pierwotnie miała się ona rozpocząć 19
w Milanówku – jednego z wielu, które przeprowadzał. Często września, ale wszyscy się pospóźniali i Piłsudski akcję odwołał.
wspólnie z Aleksandrem Prystorem – wraz z którym sta- „Była to decyzja niesłychanie ryzykowna, bowiem nie było moż-
nowili parę najbliższych współpracowników Piłsudskiego. liwości zawiadomienia o niej grupy warszawskiej zdążającej do
Wreszcie Tomasz Arciszewski – mistrz brawurowych ucie- Bezdan tym właśnie pociągiem, na który miała zostać dokonana
czek, również z dziesiątkami zamachów na koncie, który akcja” – oceniał Andrzej Garlicki. Profesor zauważał przy oka-
doskonale sprawdzał się też w działaniach dywersyjnych, zji, że grupa ta o mały włos by się zdekonspirowała, bo zgodnie
głównie wysadzaniu mostów. z planem wyskoczyła na peronie i zajęła pozycje, ale z braku
umówionego sygnału, pewni, że pomylili stacje, wskoczyli znów
Fot. NAC Józef Piłsudski do pociągu i te same czynności wykonali na stacji następnej.
Tydzień później wszyscy jednak byli już na miejscu i do mo-
mentu pojawienia się pociągu, plan był realizowany sprawnie.
Kiedy jednak na stacji już pojawiła się lokomotywa, wszystko
znów zaczęło szwankować. Zgodnie z planem jedna grupa
miała stłuc szybę w jadącym jeszcze pociągu i wrzucić przez nią
bombę do przedziału wojskowej eskorty, druga – zatrzymać po-
ciąg, rozsadzając tory, trzecia wreszcie, zamknąć podróżnych
w pomieszczeniu dworca i pilnować, żeby się nie rozchodzili.
Tymczasem najpierw nie chciała się stłuc szyba, a kiedy wresz-
cie pękła, otwór okazał się zbyt mały i bombę trzeba było siłą
przeciskać. To sprawiło, że eksplodowała tak blisko biegnących
bojowców, że dosłownie porozrzucała ich po peronie. W tym
momencie bojowcy mający pilnować cywili stracili orientację
w sytuacji i ludzie rozleźli się z ciekawością, przyglądając się
rozgrywającym się wydarzeniom. Było zresztą na co patrzeć, bo
widok dwóch mężczyzn usiłujących zatrzymać wielką lokomo-
tywę za pomocą pistoletów musiał być dość niecodzienny. Była
to grupa, która miała za zadanie rozsadzić tory. Nie rozsadziła,
bo przykryli ładunki mokrą ziemią. Zdesperowani zaczęli więc
strzelaćdopociągui,o dziwo,okazałosiętoskuteczne.Koleja-
rze spanikowali i zatrzymali skład.
5–11.10.2020 | 69 |
[email protected]
Historia | Dawno temu w Bezdanach |
Sytuacja wydawała się opanowana. Rosyjscy żołnierze Walery Sławek Fot. NAC
uciekli w las, pasażerowie leżeli na ziemi i bali się poruszyć,
nikt już więc nie stawiał oporu. Pojawił się jednak nowy prob- zrabowanej kwoty zakopano początkowo w lesie. „Część
lem. Ktoś mianowicie zanurzył w wodzie lampę acetylenową musieliśmy przesłać od razu Centralnemu Komitetowi na
i sejfów trzeba było poszukiwać w zupełnej ciemności, dep- łapówki dla urzędników rosyjskich, aby uzyskać zwolnie-
cząc po leżących na podłodze ludziach, ślizgając się na szkle nie pewnych towarzyszy z aresztu” – zaznaczyła. W czasie
i poważnie ryzykując życie, bo w ciemnościach bojowcy mało gdy worki z pieniędzmi spokojnie czekały w ziemi, grupa
nie powystrzeliwali się nawzajem. Wiadomo w każdym razie, zbiegów meandrowała po kraju, wielokrotnie zmieniając
że Piłsudski prawie zastrzelił Lutze-Birka, a nerwowy Ko- kierunek ucieczki. Kupowali np. bilety do Charkowa, by
białko – Sławka. Ostatecznie wszyscy przeżyli, ale kłopoty w połowie drogi wysiąść i powrócić do Kijowa. Stamtąd
nie skończyły się nawet wtedy, gdy znaleziono w końcu sejfy Piłsudski udał się bezpośrednio do Galicji, Prystorowie
z gotówką. Jak pisał Pobóg-Malinowski: ukryli się gdzieś w głębi Rosji, by dopiero po kilku tygo-
dniach dotrzeć do Krakowa, gdzie czekali już na nich pozo-
„Założono pod zamek pocisk dynamitowy, czterokluskowy stali, którzy dotarli „okólnymi drogami przez Rosję”. Sama
(kluska w żargonie bojowców oznaczała laskę dynamitu Szczerbińska wyjechała pod Charków, gdzie ukryła część
– przyp. aut.), obliczony na skrzynkę, o której mówiły wy- pieniędzy, następnie do Korosteń, wreszcie przez Kijów,
wiady. Huk, dym. Pocisk okazał się za silny: rozsadził zupełnie do Lwowa.
nie tylko zamek, lecz i drzwiczki. Okazało się przy tym, że
wewnątrz szafki ukryte są skrzynki drewniane, zapatrzone Zamachowcy byli więc bezpieczni, ale lwia część gotówki
w równie mocne zamki. Lutze-Birk podniecony i poiryto- wciąż spoczywała w ziemi, w okolicach Bezdan. A wraz z nad-
wany niespodziewanymi przeszkodami pędzi z brankardu do ciągającą zimą, ziemia coraz mocniej zamarzała, pokryty zaś
wodociągu, by przydźwigać stamtąd siekierę i łom. Rozbija śniegiem las znacząco zmieniał swój wygląd i pojawiło się
skrzynki, ale wewnątrz są mniejsze skrzynki…”. poważne ryzyko utraty łupu.
Ostatecznie pieniądze zrabowano, ale tylko pewną ich Halucynogenna misja Szczerbińskiej
część. Do reszty nie zdołano się dostać, bo zabrakło mate-
riałów wybuchowych. Szczerbińska ruszyła po niego dopiero po dwóch miesią-
cach, przez Suwałki i Wilno. „Tam dowiedziałam się od
Wielka ucieczka brata Piłsudskiego, Jana, że – według informacji z policji
– na stacji Jaszuny, już przygotowano na mnie zasadzkę,
Mimo groteskowego przebiegu akcja pod Bezdanami oka- że policja oczekuje powrotu mego” – wspominała. Jeśli to
zała się skuteczna. Zrabowano 200 tys. rubli, co było sumą prawda, oznaczałoby to, że policja doskonale zdawała so-
bardzo znaczną. Osiągnięto też duży sukces propagandowy. bie sprawę, kto stoi za napadem. Zazwyczaj bojowcy nie
O napadzie rozpisywały się wszystkie gazety w Imperium przejmowali się takimi sprawami. Przeciwnie – po napa-
Rosyjskim, zazwyczaj znacznie wyolbrzymiając rozmach dach wystawiano pokwitowanie na zrabowane pieniądze,
akcji, liczebność bojowców, a także ilość przejętych pienię- na którym przystawiano pieczątkę PPS. Czy zrobiono tak
dzy. „Skonfiskowana suma, według niepotwierdzonych dotąd i tym razem? Żaden z uczestników o tym nie wspomina, ale
pogłosek, sięgać miała miliona czterdziestu tysięcy rubli” wykluczyć się tego nie da. Tak czy inaczej, Szczerbińską
– donosił „Kurier Litewski”. W czasie gdy dziennikarze i po- czekało trudne zadanie.
licja gubili się w domysłach, zamachowcy mieli przed sobą
zadanie chyba trudniejsze niż sama akcja. Musieli uciec. Dotarła najpierw – omijając Jaszuny – do niewielkiego
majątku znajomej Piłsudskiego, Anity Mielnikowej, skąd,
Pod tym względem przygotowania były staranne. Już kilka w towarzystwie jej i jednego z uczestników akcji, Jerzego
tygodni wcześniej Szczerbińska zamieszkała w okolicy, by Sawy-Sawickiego, bryczką udali się na miejsce. „Jechaliśmy
dokładnie poznać leśne ścieżki. „Okazało się, że mapy stra-
tegiczne rosyjskie były niedokładne. Poprawiłam, gdzie
mogłam” – wspominała. Mimo to 20-osobowa grupa ludzi
w lesie robiłaby podejrzane wrażenie. Postanowiono więc
się rozdzielić. Po ucieczce bryczką z miejsca napadu jedna
grupa ruszyła bezpośrednio do Krakowa, druga łodzią spły-
nęła do Rygi, Piłsudski zaś ze Szczerbińską, Prystorem i Ar-
ciszewskim pozostali w Jedlince i po dwóch dniach ruszyli
do Kijowa. „Dookoła mówiło się tylko o Bezdanach. Na stacji
kręciło się mnóstwo policji i wojska, a co chwila zaczepiano
kogoś, by dokonać rewizji. Mieliśmy szczęście, nikt nas nie
zaczepiał” – opowiadała Szczerbińska, dodając, że wszyscy
mieli przy sobie ampułki z cyjankiem.
W tej sytuacji przewiezienie kilku worków z pieniędzmi
byłoby zupełnie niemożliwe i zdawano sobie z tego sprawę
już wcześniej. Jeśli wierzyć Szczerbińskiej, większą część
| 70 | 5–11.10.2020
[email protected]
cały dzień. Na miejscu stanęliśmy o zmierzchu. Przywią- Aleksander Prystor Fot. NAC
zawszy konia do drzewa, puściliśmy się ostrożnie w głębie
ciemnego lasu. Z trudem znaleźliśmy oznaczone miejsce szość uczestników akcji już za dziesięć lat zostanie promi-
i zaczęliśmy kopać. Ziemia była zupełnie zamarznięta. Po nentnymi politykami II Rzeczypospolitej, a Walery Sławek,
dwóch godzinach pracy odkopaliśmy tylko dwie trzecie Aleksander Prystor i Tomasz Arciszewski premierami. Pił-
pieniędzy. Pot lał się strumieniami, nie mieliśmy już sił. sudski również, ale to już zupełnie inna historia.
Sawa-Sawicki zaproponował, żebyśmy wróciły z tym, co
mamy do domy, a on prześpi się u znajomego chłopa we wsi, REKLAMA
rano wykopie resztę i inną drogą pojedzie do Krakowa. Było
to najlepsze wyjście z sytuacji” – opowiadała.
Kłopot w tym, że pieniędzy było naprawdę dużo i stary,
zdrożony koń nie był w stanie ciągnąć obciążonej bryczki.
Nie było rady, kobiety musiały zejść z wozu i iść pieszo, co
zajęło im całą noc. Ryzyko było duże. Dwie samotne, młode
kobiety włóczące się w nocy po lesie, a w dodatku z wo-
zem pełnym pieniędzy musiały wzbudzać zrozumiałe za-
interesowanie. Ponadto Szczerbińska przyznaje, że gdzieś
w połowie drogi z mrozu i zmęczenia doznała halucynacji
i gdyby nie pomoc towarzyszki, z pewnością uciekałaby
przed hordą wyimaginowanych wilków, zapewne gubiąc
przy tym drogę.
Ostatecznie obu paniom udało się dotrzeć rankiem do
domu a Szczerbińskiej, po krótkim odpoczynku, zdążyć na
pociąg do Galicji. Kiedy wkrótce dotarł na miejsce Sawicki
z resztą pieniędzy, awantura bezdańska została zakończona,
a pieniądze z akcji zasiliły kasę Związku Walki Czynnej. Więk-
Nr cena w numerze m.in.:
87 57 zł Jan Komorowski, Uwarunkowania etyczne
w rozwiązywaniu problemów gospodarczych
(w tym 8% VAT)
Adam Barembruch, Eugeniusz Gostomski,
KWARTALNIK N AUKOWY ROK X XIII N UMER 2 (87) LATO 2020 ROK ISSN 1506-7513 Konsekwencje niskich stóp procentowych
dla wybranych grup interesariuszy:
www.p-i-w.edu.pl • www.sin.edu.pl gospodarstw domowych, przedsiębiorstw
i banków
Wojciech Świder, Polityka monetarna
Narodowego Banku Polskiego w pierwszym
półroczu 2020 roku w reakcji na kryzys
gospodarczy spowodowany pandemią
COVID-19
Eugeniusz Gostomski, Tomasz Nowosielski,
Ewolucja gospodarki portowej w krajach
Unii Europejskiej w XXI wieku
Joanna Ossowska, Psychologia postaw Joanna Ossowska
Publikacja, obejmująca syntezę światowej Psychologia
literatury przedmiotu, stanowi próbę postaw
podsumowania dotychczasowej wiedzy
– tak teoretycznej, jak i empirycznej
– dotyczącej zagadnienia postaw.
Autorka pokazuje nie tylko wagę konstruktu,
jakim jest postawa, ale wskazuje również
możliwości jego wykorzystania w życiu,
przede wszystkim zaś w badaniach
naukowych.
Na szczególną uwagę zasługuje imponująca
bibliografia.
Fot. NAC Tomasz Arciszewski www.sin.edu.pl www.p-i-w.edu.pl 41/0220/F
5–11.10.2020 | 71 |
[email protected]
NATURA DLA LUDZI | Zmiany klimatu |
Zegaaprokalipsy
W Nowym Jorku wielki zegar odmierza czas do katastrofy ekologicznej: pozostało siedem
lat i niespełna trzy miesiące. Prowokacja, próba zwrócenia uwagi czy prawda?
przemysław barszcz O 1,5°C za daleko jest plankton. Zmiany w tamtejszych wo-
dach doprowadziłyby do zaniku plank-
N a czas niedawnego nowojor- Graniczny moment, do którego zmierza tonu – bo to właśnie określone, aktualne
skiego szczytu klimatycznego odliczanie, to czas, kiedy średnia tempera- warunki sprawiają, że drobne organizmy
ONZ (z powodu koronawi- tura na Ziemi wzrośnie o 1,5°C w stosunku są tam tak liczne. W przypadku katastrofy
rusa odbył się w formie zdalnej) słynny do stanu sprzed rewolucji przemysłowej. klimatycznej wymrą. Nie ma planktonu,
i ogromny zegar Metronome z Union Według obliczeń berlińskiego instytutu nie ma skorupiaków, nie ma ryb ani
Square, który od 1999 r. wskazuje go- Mercator, zajmującego się zmianami kli- wielorybów.
dziny z dokładnością do najdrobniej- matu, które przyjęli pomysłodawcy no-
szych ułamków sekundy, przeprogra- wojorskiego zegara, pozostało nam do tej Poza tym plankton to także glony, a mor-
mowano tak, by odliczał czas do mającej chwili trochę ponad siedem lat. Później skie glony to obecnie bufor, nie mniej
nadejść katastrofy. Stało się to 19 wrześ- zmiany klimatu będą się poważnie odbijać ważny niż lasy całego świata, pochłania-
nia. Wtedy też pojawiło się hasło „Zie- na gospodarce, w tym na produkcji żyw- jący dwutlenek węgla i produkujący tlen.
mia ma swój termin”. ności, ale też na bioróżnorodności, czyli Jeżeli zabrakłoby morskich, zdolnych do
zanikaniu części gatunków i siedlisk, fotosyntezy drobinek, gwałtownie spad-
Chociaż Metronome znowu pokazuje będą ponadto skutkować podnoszeniem łaby produkcja tlenu i skokowo wzrosłoby
nowojorczykom upływ czasu, raz rozpo- się poziomu mórz i zalewaniem niżej po- stężenie dwutlenku węgla w atmosferze.
częte odliczanie do katastrofy trwa. Na łożonych lądów i wysp.
stronie internetowej pomysłodawców Operujemy
nowego zegara, którymi są nowojorscy ar- O ile zalewanie lądów czy ograniczenia na uproszczeniach
tyści Gan Golan i Andrew Boyd, czerwone produkcji rolnej nie wymagają tłumacze-
liczby – niczym licznik bomby – wciąż nia, o tyle zaburzenia bioróżnorodności Inaczej mówiąc, od przekroczenia kry-
niepowstrzymanie odmierzają kurczący mogą się wydawać wymysłem, przery- tycznego momentu, wyznaczonego przez
się czas. Co ma nastąpić, kiedy liczba lat, sowanym zagrożeniem. Pamiętając, że średnią temperaturę na Ziemi, świat nie
dni, godzin, minut i sekund osiągnie zero? ingerencja w przyrodę ma często skutki będzie już taki sam. Jaki zatem? Na pewno
Czy istotnie koniec świata, a przynajmniej donioślejsze, niż wcześniej zakładamy, dużo mniej przyjazny i bardziej taki, jaki
tego świata, jaki znamy? rozważmy jeden z przykładów. Zmiany kojarzymy z filmów katastroficznych,
mają w silnym stopniu dotknąć okolic bie- z tym że katastrofy staną się nie wyjąt-
gunów. Z rejonami tymi – i z panującymi kiem, lecz regułą. Natężenie niekorzyst-
tam obecnie warunkami: temperaturą nych zmian możemy tylko przewidywać.
wody i jej chemizmem – związane są nie-
przeliczalnie wielkie stada skorupiaków, Obliczenia czasu, jaki nam pozostał,
którymi żywią się niezliczone ryby i liczne i przyjęte punkty graniczne różnią się:
walenie. Z kolei pokarmem skorupiaków niektórzy mówią, że granicą jest wzrost
średniej temperatury ziemskiej o 2°C,
| 72 | 5–11.10.2020
[email protected]
Fot. STRF/STAR MAX/IPx/East News chociaż obecnie raczej się przyjmuje, nie konkretnego terminu katastrofy, od trzebujemy racjonalnego podejścia do
podobnie jak w Nowym Jorku, że jest to którego zmiany będą tak duże, że zagrożą Ziemi i korzystania z jej środowiska. Go-
wartość bliższa 1,5°C. Różni się też czas, cywilizacji i ekosystemowi ziemskiemu spodarowania rozważnego, zgodnego
za jaki ma to nastąpić: za siedem lat, za – przynajmniej w ich dotychczasowym z rozsądkiem, ale i z etyką. W przeciwnym
dziesięć lub kilkadziesiąt. Różnice wy- kształcie, do którego jesteśmy przystoso- razie pędzimy przed siebie w warunkach
nikają z założeń przyjętych do obliczeń: wani i w jakim czujemy się najlepiej. Czy ograniczonej widoczności, mimo że ktoś
nie wiemy, jak będzie się kształtować będzie to za kilkadziesiąt lat, za dziesięć, twierdzi, że przed nami jest mur. Pędzimy,
emisja gazów cieplarnianych, nie potra- czy też za siedem lat i trzy miesiące, tego mimo że ta prędkość w dużej mierze nie
fimy przewidzieć erupcji wulkanicznych, nie jesteśmy w stanie powiedzieć i w tym jest koniecznością: rozbuchanie produk-
które wzmogłyby efekt cieplarniany, ani rozumieniu nowojorska akcja, tak pre- cji wynika też po prostu z nadmiernej
działania prądów morskich, które mogą cyzyjnie, co do sekundy określając czas, konsumpcji.
zniwelować ocieplanie, ale też je podkrę- który jest wynikiem obliczeń opartych na
cić. Możemy założyć, jak szybko będą po- jakichś danych i założeniach, ma przyciąg- Jeżeli nawet zmiany klimatu, czy też
wstawać odnawialne źródła energii (na nąć uwagę, nie zaś wskazać rzeczywistą w ogóle przeobrażenia w ekosystemie
stronie nowojorskiego zegara jest też zie- datę. i środowisku ziemskim, byłyby zależne
lony licznik pokazujący wzrost udziału głównie od czynników naturalnych,
odnawialnych źródeł energii w świato- Istotą problemu jest co innego: to, czy wtedy również powinniśmy w maksy-
wym bilansie), możemy też przewidywać zdajemy sobie sprawę, że niewątpliwie malnie możliwy sposób zmniejszyć nasz
poziom zalesień – tam, gdzie są prowa- wywieramy wpływ na naszą planetę. Skala udział w tych zmianach, zamiast ryzyko-
dzone, i deforestacji w innych częściach i tempo tego zjawiska są mniej istotne niż wać, że będziemy języczkiem u wagi. Czy
świata. Słowem, możemy przewidywać to, że ono rzeczywiście zachodzi. Historia proporcje udziału: „natura – cywilizacja”
i prognozować, ale zawsze będzie to obar- Homo sapiens jako gatunku nie jest długa, będą mieć znaczenie w ostatecznym
czone błędem – w dodatku nie wiadomo liczy ok. 200 tys. lat. Cywilizacja to kilka rozrachunku?
jak dużym. tysięcy lat, gwałtowny rozwój przemysłu,
to kilka procent z historii cywilizacji, przy Właściwe pytanie
Nie wiemy nawet, jaka konkretnie war- czym o rozwoju globalnym możemy mó-
tośćtemperaturyjestkrytyczna( jużsamo wić od bardzo niedawna. Jeżeli więc już Pomyślmy też, że ostrzegawcze odlicza-
1,5°C jest wartością zaokrągloną), tym po tak krótkim okresie, kiedy mamy moż- nie zegara odnosi się do emisji gazów cie-
bardziej że mówiąc o wartości średniej, liwość działania globalnego, pojawiają się plarnianych i wzrostu temperatury. Nie
wiemy, że w niektórych rejonach świata dane, które budzą zaniepokojenie, nie jest uwzględnia zanieczyszczeń, toksycznych
wzrost temperatury może być wyższy niż to zapowiedzią niczego dobrego. substancji przesączających się do gleby
średnia,a więci skutkibardziejdotkliwe. i tonących masowo wraz ze statkami
Kwestia, gdzie znajduje się punkt gra- w morzach, nie uwzględnia kłusownictwa,
Czy to wszystko prawda? niczny (ile trzeba wyemitować zanie- betonowania, grodzenia, osuszania, regu-
czyszczeń, ile wyprodukować plastiko- lacji i przegradzania rzek, rdzewiejących
Zależy, o co pytamy. Jeżeli o konkretne wych opakowań), żeby go przekroczyć, okrętów atomowych, pożarów gór opon
wyliczenia lub też o to, jaki wpływ na jest sprawą do dyskusji. Natomiast to, że samochodowych ani monstrualnej ilości
zmiany klimatu ma działalność ludzka, taki punkt istnieje, jest niewątpliwe. Cał- tworzyw sztucznych i wielkich plastiko-
a jaki naturalne procesy (bo klimat zmie- kiem możliwe, że nieodwracalna granica wych, oceanicznych plam. Jeżeli ktoś jest
niał się zawsze), to, jak już pisałem, trudno znajduje się dalej w zakresie niektórych sceptyczny, niech wybierze się na spacer
mówić o wartościach niewątpliwych. czynników, a blisko w zakresie innych. chociażby po najbliższym lesie, zbierając
W tym świetle niemożliwe jest wyznacze- Na przykład gospodarka wodna: jeżeli po drodze wszystkie worki, butelki, opa-
kowaniaitp.,a kiedyskończymusięmiej-
dodamy do siebie pustynnienie niektó- sce w 120-litrowych workach, niech sobie
rych rejonów, brak mroźnych zim, za- wyobrazi, że część odpadów już zarosła
nieczyszczenia wód, nieumiejętność ich trawą i przykryła się liśćmi (ale nadal tam
retencjonowania oraz radzenia sobie z po- jest), część odpłynęła rzeką (i płynie da-
wodziami, wówczas nieodległa w czasie lej albo zalega w osadzie dennym) i niech
katastrofa w zakresie zasobów wodnych uwzględni, że są miejsca na świecie, gdzie
wydaje się raczej pewnikiem niż hipo- ludzi jest znacznie więcej i z różnych przy-
tezą. Nie znaczy to, że od razu staniemy czyn przykładają oni znacznie mniejszą
się pustynią, ale czy katastrofą rozłożoną wagę do ochrony środowiska.
tylko nieco w czasie nie będzie stopniowa
utrata powierzchni rolniczych: najpierw Właściwym pytaniem nie jest więc,
w skali hektarów czy kilometrów kwa- kiedy może nastąpić katastrofa, ale czy
dratowych, a później całych regionów chcemy dołożyć wszelkich starań, żeby do
i w końcu państw? niej nie dopuścić i chronić nie tylko siebie,
ale także piękno i różnorodność otaczają-
Niewątpliwe jest też to, że skoro wiemy cego nas i powierzonego nam świata.
o niebezpieczeństwie, ale nie potrafimy
go dokładnie określić, tym bardziej po-
5–11.10.2020 | 73 |
[email protected]
kuchnia | moje smaki | Radosław Pazura aktor
Docenić, co się ma
G dy w pochmurny poranek, Fot. Shuterstockjedynym, co pozostaje, są „post, mod-nity pomidorowo-czosnkowy sos do
słysząc jego pełen energiiFot. Podlewski/AKPAlitwa i jałmużna”. Dlatego podjąłem ta- makaronu z krewetkami. Często ją
głos, stwierdzam, że pewnie kie postanowienie i, choć pojawiają się o niego proszę. Za to moim popiso-
jest już po porannej kawie, zaskakuje przeciwności, jestem przekonany, że wym daniem jest rosół. Sposobem na
odpowiedzią: – Rozmawiamy w pią- kulinarny sukces są w tym przypadku
tek. To dzień, w którym od siedmiu jeśli się coś poświęci w imię cze- odpowiedniej jakości składniki i czas
lat towarzyszy mi jedynie smak chleba goś i naprawdę się tego chce, spokojnego gotowania.
i wody. Zdecydowałem się na to w pry- ma to zupełnie inny wymiar.
watnej intencji. I w ważnej dla mnie Zyskuje głębszy sens. Moja córka twierdzi też (a żona jej
sprawie. Jeśli pani pyta, jak po w tym wtóruje, uśmiech), że nic nie
takim piątku przechodzi dorówna zrobionej przeze mnie jajecz-
– Bywa trudno – kontynuuje. się (smakowo) do soboty, nicy. Ja myślę, że niezwykle ważnym
– Zwłaszcza gdy tego dnia wypadają to – by nie zbanalizować składnikiem tego dania jest to, że – jak
zdjęcia albo gramy na wyjeździe po tego, co wcześniej powie- już znajdzie się na talerzach, świeżo na-
dwa spektakle, ale z mojej świadomości działem, a pozostać w kon- łożone z patelni, smakowicie pachnące
wiary wynika, że są kwestie, w których tekście tematu rozmowy – siadamy do niego razem.
– powiem, że rzeczywi-
ście następnego dnia Jolanta Gajda-Zadworna
wszystko smakuje zde-
cydowanie intensyw- Jajecznica
niej, pełniej. I ten smak „naj”
naprawdę cieszy. Myślę
też, że mocniej docenia się Wykonanie: Główny sekret to pal-
to, co się ma. Również chleb nik, żywy ogień. Na elektrycznej
i wodę, których nie brakuje. płycie wychodzi gorzej. Ważne jest
Wdzięczność – poza radoś- nastawienie płomienia – na mini-
malny. Jajecznica bardzo długo jest
cią, ciekawością, chęcią relaksu… rzadka. Najważniejsze, by uchwycić
– towarzyszy mi też, gdy poznaję punkt, kiedy masa już się ścięła, ale
nowe miejsca. nie jest sucha.
Od lat podróżujemy rodzinnie. Najlepiej smakuje na boczku (po
Kiedy wakacyjne wyjazdy były jego stopieniu nie odlewam tłusz-
czymś naturalnym, odwiedzaliśmy czu) albo na szynce (podsmażonej
w ten sposób różne strony świata, cho- wcześniej na maśle). I nakładamy
ciaż do Jemenu trafiłem sam (przywio- jajecznicę na talerze gorącą!
złem stamtąd moim dziewczynom m.in.
egzotyczne przyprawy). Dwa lata temu
naszym wspólnym odkryciem stała się
Tajlandia. Także z jej potrawami.
Z przeszłością, z dzieciństwem ko-
jarzę najmocniej „seromak”. Mama
robiła takie ciasto, raczej na święta,
szczególnie na Boże Narodzenie. Pie-
kła je w brytfannie, na spodzie z her-
batników. Połowa była z serem, po-
łowa z makiem. Pamiętam świąteczną
atmosferę i ten rarytas. To bardzo miłe
wspomnienia.
W mojej dzisiejszej domowej
kuchni jestem głównie szczęśliwym
degustatorem. Smakuje mi wszystko,
co przyrządzi żona. Robi np. wyśmie-
| 74 | 5–11.10.2020
[email protected]
Słodko-słony WILCZYM OKIEM
Origami Sarna polna
z cebulki
anna monickaFot. archiwum autorki, Shuterstock PRZEMYSŁAW BARSZCZ
K iedy od kolegi dostałam w prezencie gliniane na- I stnieją w naturze gatunki bardzo podobne z wyglądu,
czynie od bentō (Japończycy pakują w te opakowa- różniące się nieco zwyczajami i preferowanymi sied-
nia przekąski) z wizerunkiem ośmiorniczki, żeby liskami. Ich zasięg często się pokrywa, nieraz mogą
nawet osoby nieznające języka wiedziały, co poza makaro- się też krzyżować, dając płodne potomstwo. Są to gatunki
nem dostały do zjedzenia, włożyłam do środka długopisy nazywane bliźniaczymi, które w stosunkowo niedawnej
i flamastry. Ale po głowie wciąż mi chodziła myśl, żeby jakoś przeszłości oddzieliły się od wspólnego przodka.
twórczo ideę wykorzystać.
Specjacja, czyli powstawanie gatunków na tej drodze, jest
Postanowiłam więc zrewolucjonizować szkolne drugie niezwykle ciekawa. Pokazuje, że natura – tak jak człowiek
śniadania. Mam nadzieję, że całej klasy, bo pudełko oraz dążący do otrzymania np. różnych odmian owiec, krów
zawartość zrobiły furorę na dużej przerwie. Pomogły mi czy kur o odrębnych cechach i dostosowanych do różnych
w tym jeszcze ręczna malutka szatkownica oraz wosko- warunków – jest czasem hodowcą otrzymującym gatunki
wijka, czyli bawełniana chusteczka nasączona woskiem do dostosowane do zróżnicowanych siedlisk.
pakowania kanapek. Antybakteryjna, bo takie właściwo-
ści ma pszczeli wosk, i wielokrotnego użytku. Pierze się ją Przykładami takich gatunków są orlik krzykliwy i orlik
w letniej wodzie i suszy. Koniec z papierami śniadaniowymi grubodzioby. Oba te drapieżne ptaki mają nieco inne wy-
i plastikowymi torebkami. magania siedliskowe i preferencje łowieckie. Orlik krzy-
kliwy, nieco mniejszy, poluje na mniejszą zdobycz i raczej
Japończycy lubią i potrafią wszystko ładnie składać, unika obszarów bagiennych, wybieranych przez orlika
w końcu to oni wymyślili origami. Pudełko do bentō może grubodziobego. Do rozdzielenia jednej kiedyś populacji
więc zaskoczyć – jest nieduże, ale pakowne. Przypomina orlików doszło podczas zlodowacenia, kiedy powstała po-
trochę szkatułkę z biżuterią albo bombonierkę pełną kolo- pulacja wschodnia (dziś orlik grubodzioby) i zachodnia
rowych pralinek. Mieści się w środku nawet kilka kanapek (obecnie orlik krzykliwy). Obecnie, kiedy zlodowacenie
owiniętych w bawełnę, tyle że malutkich. A w nich ser i moje ustąpiło, oba gatunki spotkały się znowu i zdarza się, że
domowe kiszonki, na przykład z czerwonej cebuli, czosnku, tworzą pary mieszane.
buraczków, kapusty. Furorę robią zwłaszcza te kolorowe,
dzieciaki natychmiast wyjadają je mojej córce. Niekiedy proces różnicowania zachodzi na naszych
oczach. Całkiem niedawno kosy zamieszkujące miasta
Po co szatkownica? Otóż pokrojone w cieniutkie talarki przestały odlatywać na zimę, podczas gdy kosy leśne wciąż
jabłko zajmuje znacznie mniej miejsca, podobnie jak papryka wędrują. Zmiany zachowania mogą się odbijać w morfolo-
czy marchewka, i łatwiej je upakować. Warzywa pozwijane gii: tak jest np. u słowików. Ponieważ europejskie zimy są
jak wstążeczki (w końcu można je także kroić wzdłuż) wy- coraz łagodniejsze, słowiki nie odlatują już tak daleko, co
glądają cudnie i znacznie lepiej smakują – tak przynajmniej skutkuje skracaniem się ich skrzydeł.
uważają dzieci. Zajadają je więc i jeszcze się cieszą.
Niezmiernie ciekawy jest przypadek saren. Od pewnego
Trzeba wszystko tak poukładać, żeby znalazło się miejsce czasu obserwuje się, że część saren, zamiast przebywać
na drobne owocki (my mamy teraz na płocie czarne pach- w lesie, wybiera życie w polach. Sarny polne, jak się je
nące winogrona) i na odrobinę słodyczy. A to galaretkę, a to nazywa, żyją w większych stadach i bytują na otwartych
suszoną morelkę czy śliwkę, a to orzechy. przestrzeniach, zachowując się jak antylopy ze stepu lub sa-
wanny. Niektórzy naukowcy wskazują, że w ślad za zmianą
Gdy moja córka przyniosła kolorowe pudełko z jedze- trybu życia zaistniały już zmiany w budowie: masa saren
niem – następnego dnia podobne miało już kilka koleżanek. polnych jest większa niż saren leśnych. Większe są także
Była nawet rywalizacja, kto wymyślił bardziej kolorowe parostki, czyli poroże samców koziołków.
i pomysłowe kanapki. Nie muszę chyba dodawać, że wyjadły
wszystko, do ostatniego okruszka. A od kilku dni moja córka Czy za pewien czas będziemy mówić o dwóch gatunkach
zamienia się rano w doradcę, który podsuwa mi różne po- saren w miejsce dotychczasowego jednego? Warto to ob-
mysły, co z czym połączyć, żeby było i smacznie, i zdrowo, serwować.
i pięknie. Nowa rodzinna tradycja.
5–11.10.2020 | 75 |
[email protected]
na koniec | felietony |
Wojciech RESZCZYŃSKI www.wojciechreszczynski.pl
Stop lewackim próby narzucania lewicowego, mar-
ideologiom ksistowskiego światopoglądu. Dziś
młodzież nie zastanawia się nad genezą
C ieszy nominacja prof. Przemy- żyje, i nie staje się bardziej rozumna i czy- ruchów LGBT i ideologii gender. Dla-
sława Czarnka na nowego mini- sta, lecz ulega rozkładowi i rozpada się”. tego uczelnie i wychowawcy akademiccy
stra edukacji narodowej, nauki więcej uwagi powinni poświęcić wciąż
i szkolnictwa wyższego. To człowiek Nowy minister powinien dokładnie popularyzowanym nie tylko na Zacho-
gruntownie wykształcony o szybkim, się zapoznać z przykładami szykan na dzie marksistowskim ideologiom i ma-
precyzyjnym, logicznym rozumowaniu polskich uczelniach w stosunku do profe- terialistycznym tendencjom.
i znajomości nie tylko prawa, lecz i spe- sorów Ewy Budzyńskiej, Aleksandra Na-
cyfiki DNA polskiej chrześcijańskiej kul- laskowskiego i Wojciecha Polaka i wyciąg- To marksiści zainfekowali Europę
tury. Co najważniejsze – do rządu wszedł nąć konsekwencje względem do winnych i świat swoimi fobiami, że małżeństwo
ktoś odważny, kogo nie da się zakrzyczeć publicznego poniżenia tych naukowców. monogamiczne jest absurdalne i szkod-
i zmusić do kapitulanckich deklaracji, jak Zostali zaszczuci zarówno ze strony władz liwe, że jest uciemiężeniem jednej płci
choćby tej z czasów jego poprzednika, uczelni, jak i środowiska akademickiego przez drugą, że mężczyzna jest burżujem,
wicepremiera Jarosława Gowina, co to za krytykę roszczeń środowisk LGBT. Ale jak pisał Engels, a kobieta proletariatem.
w obronie gender na uczelniach chciał nie tylko. Autorzy „Manifestu komunistycznego”
się „kłaść Rejtanem”. zaciekle negowali istnienie Boga i sens
Prof. Ewa Budzyńska popełniła takie rodziny zbudowanej na chrześcijańskich
Jest więc szansa powstrzymania lewa- przewiny jak nazwanie małżeństwa, korzeniach. Lenin szedł jeszcze dalej,
ckiego, neobolszewickiego szaleństwa zgodnie z polską konstytucją, związ- negując całkowicie chrześcijańską mo-
na polskich uczelniach, przywrócenia kiem mężczyzny i kobiety i nazwanie ralność i etos rodziny. To za jego czasów
mechanizmów demokracji w placów- „dzieckiem” człowieka w prenatalnej towarzyszka Aleksandra Kołłontaj wpro-
kach nauki, tak aby stały się one miej- fazie rozwoju. Prof. Aleksander Nala- wadziła rewolucję seksualną, wspólne
scem swobodnej wymiany poglądów, skowski za mocne, lecz cenzuralne słowa żony, a seks był dla niej niczym „szklanka
wolności dyskusji, a nie dyktatu poli- o środowiskach LGBT, wyrażone wkrót- wody”. Niestety, po stu latach do niektó-
tycznej poprawności pod patronatem kim felietonie prasowym, został zawie- rych polskich szkół zawitała dawna sowie-
wszechmocnych rektorów i uczelnianej szony w prawach wykładowcy uczelni. cka, prymitywna, wulgarna seksedukacja,
administracji. Przy okazji należałoby Prof. Wojciecha Polaka uznano za osobę od lat zadomowiona na Zachodzie.
powrócić do idei gruntownej lustracji. homofobiczną, gdyż wobec osób LGBT
W przeciwnym wypadku będziemy użył sformułowania „niemądra tenden- Polska młodzież powinna się prze-
mieli takie uczelnie jak na Zachodzie, cja”. Okazuje się, że każda krytyka środo- konać, że ideologia gender jest częścią
w których studenci z dziekanami i rek- wisk LGBT czy choćby nazwanie tego ideologii marksistowskiej, a więc częścią
torami pełnią funkcję rewolucyjnych ruchu ideologią wywołuje histeryczny zbioru poglądów ideologów marksistow-
hunwejbinów. protest, żądanie dymisji, potępienia itd. skich, dla których źródłem inspiracji byli
Luter, Rousseau, Wolter, Hegel, Darwin.
Przypomnę, jak 12 lat temu inaugurację Jak to zmienić? Co zrobić, aby nasze Że ideologia gender wraz z ideologią
705. roku akademickiego Uniwersytetu uniwersytety nie były wylęgarnią kadr LGBT jest częścią niezrealizowanej jesz-
La Sapienza w Rzymie miała uświetnić nowych bolszewików, którzy po ukoń- cze do końca przez komunistów rewolucji
obecność papieża Benedykta XVI. czeniu studiów zasilą urzędy i instytucje światowej. Walkę klas ma zastąpić walka
i będą wychowywać kolejne pokolenia płci, ma się dokonać zniszczenie rodziny,
Z powodu protestu 67 wykładowców Polaków. Nie można pozwolić, aby która broniła się i broni przed komuni-
i grupy studentów Ojciec Święty został 30 lat po upadku komunizmu w Polsce zmem najdłużej. Współcześni bolszewicy,
zmuszony odwołać swój wykład na tej jed- powrócił on na uczelnie ze swoją nową, wywołując rewolucję w sferze obyczajów
nej z najstarszych w Europie uczelni. Pro- niebezpieczną mutacją. i moralności (płeć kulturowa), chcą do-
testujący wystąpili w obronie „świecko- kończyć dzieła zniszczenia tradycyjnych
ści uczelni”, przeciw próbie „narzucania Przede wszystkim trzeba przywrócić narodów i społeczeństw.
wiary”, a przecież papieski wykład mówił autentyczną autonomię uczelni, która
o europejskiej kulturze, która „jeżeli chce zagwarantuje wolność, swobodę wypo-
się sama budować w kręgu własnych argu- wiedzi i debaty akademickiej. Winno
mentacji […] zatroskana o swoją świeckość, być zagwarantowane prawo do krytyki
wówczasodrywa sięodkorzeni,z których wszelkich ruchów społecznych, w tym
LGBT. Należy też zahamować wszelkie
| 76 | 5–11.10.2020
[email protected]
Ludzka niewdzięczność
S zanowny Panie Mecenasie, w uzyskaniu odszkodowania również w jednym ze
do napisania listu otwartego ośmiela mnie słynnych procesów przeciwko byłej posłance PO
fakt podziwu dla Pana umiejętności. Najlep- Beacie Sawickiej. Przypomnę, że siłą swojej ar-
szą ilustracją Pana kolejnego sukcesu jest zwycię- gumentacji unicestwił Pan sidła zastawione przez
stwo w procesie Mateusza Kijowskiego. Zakładam, aparat przemocy pisowskiego CBA na niewinną
że wyłącznie Pana zasługą jest przekonanie Sądu kobietę.
Rejonowego w Pruszkowie, iż nie można Mateusza Obserwuję Pana błyskotliwą karierę od początku
Kijowskiego skazywać na dolegliwą karę, a tym sa- lat 90., kiedy wyfrunął Pan niczym nieopierzone
mym na infamię polityczną. pisklę z rodzinnego gniazda adwokackiego. Dziś,
Jakże trafnie pruszkowski sędzia Albert Parzy- po latach, Pana sława adwokacka obejmuje nie tylko
szek w uzasadnieniu wyroku, kierując się zapewne Jerzy rogatki Warszawy, lecz przekroczyła rubieże pań-
przygotowaną przez Pana linią obrony, stwierdził: Jachowicz stwowej praworządności, dzięki ciepłym wzajem-
KOD powołany przez podsądnego „był w pewnym nym relacjom z Trybunałem Sprawiedliwości Unii
momencie największym spontanicznym, oddolnym społecz- Europejskiej w dalekim Luksemburgu.
nym ruchem od czasów Solidarności”. Pana wybitny suk- Jak to dobrze, że broni Pan także obecnego marszałka
ces jako obrońcy powinien być ledwo pierwszym krokiem Senatu prof. Tomasza Grodzkiego. Zakładam, że i w tym
do pełnego triumfu nad wypaczoną, dążącą do zadławienia przypadku uzyska Pan odszkodowanie dla tego świetnego
polskiego wymiaru sprawiedliwości tzw. reformą wdrażaną polityka i medyka. Że potrafi Pan przekonać sąd, iż to sfru-
od kilku lat przez Zjednoczoną Prawicę. Teraz powinien strowani, niewdzięczni pacjenci, zachęceni przez pisowski
Pan sięgnąć po pełne zwycięstwo i wywalczyć wysokie od- reżim, rzucili fałszywe oskarżenia pod adresem krystalicznie
szkodowanie dla Mateusza Kijowskiego. Pana umiejętności uczciwego człowieka.
Anonimowy Jurek
odwracania losów pozornie z góry przegranych objawiły się
Co mnie wkurza
Warszawy żal
Ż al mi mojej Warszawy, bohaterskiej, odra- Pamiętne długie rządy w Warszawie pani Gron-
dzającej się z gruzów. Zasługuje na wspa- kiewicz-Waltz. Zamilczę to, bo dużo już o tym na-
niałego gospodarza, a taki zdarza się nie- pisano i powiedziano. No i teraz najnowszy pan
stety bardzo rzadko. prezydent, na którego trudno mi uwierzyć, że
Sięgam myślą wstecz, prezydent Stefan Starzyński, prawdziwi warszawiacy głosowali. To warszawka
rok 1939, oblężenie. Prezydent jest ze swoim miastem, głosowała – przyjezdna, urzędnicza i usłużna. Na
z warszawiakami. Nie opuszcza ich w najtrudniejszych rządzenie takim miastem trzeba kogoś odpowie-
momentach. Później, po tzw. wyzwoleniu, byli różni dzialnego. Pan Trzaskowski olał Warszawę, więc
prezydenci miasta stołecznego Warszawy. Niektórzy wszystko się sypie. Najpierw kataklizm oczysz-
może i mieli dobre chęci, tylko możliwości nie było. czalni Czajka. Teraz mówi, że nie ma pieniędzy
Nie od nich zależało, jak ma się Warszawa odbudowy- Katarzyna na jakiekolwiek obiecane zmiany i inwestycje
wać. To Bolesław Bierut wyznaczał w Biurze Odbu- Łaniewska w mieście. Chce nas ukarać podwyżką za wywóz
dowy Stolicy, jak ma przebiegać np. trasa W-Z. Takie śmieci. Za parkowanie będziemy też płacić więcej.
były czasy. Chociaż jedno z socjalistycznych haseł „Cały naród Nie pojadą obiecane linie tramwajowe. A na dodatek pan
budujeswojąstolicę”byłoprawdziwe.Dziękitemumamykawa- prezydent chęci nie ma, by wreszcie porządnie zawiadować
łek Warszawy tak pięknej, jaka była przed wojną: Stare Miasto, miastem.
Nowy Świat i Trakt Królewski i oczywiście Zamek Królewski. O przepraszam, jedną rzecz skrupulatnie wykonał. W sto-
Najnowsze czasy – jedyna prezydentura, która rozkwitła, licy pojawiły się ławki „spoczniki”, na których usiąść się nie
to ta Lecha Kaczyńskiego. Walczył o to miasto i przewalczył da, ale można się oprzeć. Po co to komu? Podobno w celach
coś, co wydawało się, że nigdy nie powstanie, bo zawsze były zdrowotnych, by kręgosłup odciążyć. I na to poszły miej-
dziwne „trudności” – Muzeum Powstania Warszawskiego. skie pieniądze! A Warszawa dotychczas nie ma ukończonej
Mówi nam ono nie tylko o tych trudnych dniach sierpnia obwodnicy. My, warszawiacy, chcemy wyjaśnień od pana
1944 r., lecz również o prawdziwej historii Polski. prezydenta. To już zaszło za daleko!
5–11.10.2020 | 77 |
[email protected]
na koniec | felietony |
Bądź sobą – przeczytaj
Ten cudny obłęd
W jednym ze swoich esejów zamiesz- w nas śladu buntu. Obłędem jest również to,
czonych w „Teologii Politycznej” że wydaje się nam, że normalni jesteśmy „my”,
prof. Jacek Koronacki – mate- a obłąkani „oni”. Nic z tego – wszyscy jesteśmy
matyk i filozof – odświeża znaczenie pojęcia „oni”!
Gdy młodzik z PiS ogłaszał piątkę dla zwie-
„obłęd” jako adekwatnie oddającego kształt rząt, to pewnie nie przypuszczał, że wstępuje
i drogę współczesnego świata. Jest to jedna na ścieżkę, na której końcu jest Spurek. Za-
z wielu wszak podejmowanych prób nazwania
tego, czego świadkami czy mniej lub bardziej pewne też przez myśl mu nie przemknęło,
świadomymi uczestnikami jesteśmy. Słowa, że należałoby zacząć od ludzi, od zakazu roz-
które niegdyś opisywały takie stany społecz- rywania ludzi na strzępy w brzuchu matki.
nego istnienia, straciły ważność i nośność. Zo- Obłędem jest to, że z powodu zwierząt, a nie
stały ze znaczeń odarte, są tylko dźwiękami. ludzi, mogła się rozpaść koalicja rządząca
Dzisiaj niegdysiejszy krzyk Niemena w kul- krajem, że całą tę dobrą zmianę i w gruncie
rzeczy Polskę mógł z powodu krów w jednej
towym (acz mocno grafomańskim) kawałku Aleksander chwili trafić szlag. Obłędem jest, że stracił
„Dziwny jest ten świat” już by nikogo nie po-
ruszyły tak jak onegdaj. Ten najbardziej znany stanowisko Ardanowski, najlepszy minister
polski protest song jest dzisiaj zale- Nalaskowski rolnictwa wszech czasów. Sprzeciw
dwie eufemizmem, naiwnym utyski- Obłęd to regres myślenia, wolnego człowieka okazał się tak
waniem w kontekście tego, co doo- groźny dla partii, że warto było po-
koła nas. Dookoła tutaj i dalej. Może święcić wieś, aby partia wyszła na
dlatego określenie „obłęd” wydaje regres do stanu zwierzęcego. swoje. Dla tego człowieka mój głę-
się tak bardzo na czasie. Obłęd, czyli To cofnięcie się do pojmowania boki i wieczny szacun.
odejście od logiki, doświadczeń pły- Ten obłęd nie ma żadnych granic.
nących z pamięci historycznej, prze- czasu wyłącznie jako „teraz” Jest powszechny, globalny i nie-
widywalności i odpowiedzialności za uchronny. Jest daleko gorszy niż
to, co się mówi i robi. COVID-19, jest emanacją wszystkich
Obłęd to regres myślenia, regres naraz rewolucji mających „wyzwo-
do stanu zwierzęcego. To cofnięcie się do pojmowania czasu lić” człowieka i go uszczęśliwić raz na zawsze. Co się nie
wyłącznie jako „teraz” z niezdolnością wyodrębnienia zeń udało Trockiemu od strony Wschodu, to znakomicie wyszło
przeszłości i przyszłości. Tak właśnie mają zwierzęta. Nie Marcusemu od Zachodu. Nie miejmy złudzeń. Gdy już Bia-
ma tu miejsca, aby tę myśl rozwinąć, zatem proszę wierzyć łoruś wygoni Łukaszenkę, to Soros pierwszy niezwłocznie
mi na słowo, że tak właśnie jest. Tylko obłędem można tłu- pośle tam swoich emisariuszy tęczy, ateizmu i liberalizmu.
maczyć to, że wśród 560 wybrańców narodu, wybrańców Zrobi to, zanim szacowne gremia europejskie się zbiorą, aby
mających reprezentować najwyższy stopień odpowiedzial- debatować, jak Białorusinom pomagać. Bo obłęd nie zna
ności za losy kraju, znaleźli się Jachira, Grodzki, Scheuring- stanu sytości, nie zna pojęcia „koniec”. Obłęd umiera tylko
-Wielgus, Pasławska, Śmiszek, Budka. Oni wszyscy – razem wraz z człowiekiem i nie ma na niego leku. Nie wiadomo,
i osobno – są wskaźnikiem jakiegoś obłędu właśnie, obłędu ile pokoleń musi wymrzeć, aby obłęd wygasł, nie wiadomo,
wyborców, obłędu własnego. Ci, którzy rozkapryszonego, jak wielki musiałby nastąpić kataklizm, aby wyplenić obłęd
infantylnego i wulgarnego chłystka nazywają imieniem do cna.
żeńskim, chociaż wiedzą, że to mężczyzna, też ulegli obłę- Obłędem jest płciowa celebracja języka. Już nie mogę
dowi. Tak jak studentki pielęgniarstwa zapowiadające, że słuchać dzielenia ludzi na Polki i Polaków (dlaczego nie
z okrucieństwem będą traktować rodzące proliferki. Tylko ma Polaczątek?), na gości i gościnie, na powstańców war-
obłędem można tłumaczyć decyzję władz krakowskiej Alma szawskich i powstańczynie, na kibiców i kibicki. Chciałoby
Mater nakazującą zwracanie się do studentów wybranym się wdrapać na jakąś wieżę i zakrzyknąć: „Ludzie, jesteście
przez nich imieniem, nawet jeśli dziewczyna zażąda, aby obłąkani!”. Tym samym dając dowód na to, że obłęd i nas
mówić do niej Zbyszek. dotknął. Im bardziej tego nie widzimy, tym bardziej jeste-
Obłędem jest, że nas to już prawie nie dziwi, że nasze zdzi- śmy w niewoli obłędu. I coraz liczniejsi próbują się w nim
wienie trwa krócej niż mgnienie oka, że już nawet nie ma wygodnie urządzić.
| 78 | 5–11.10.2020
[email protected]
Przez ŚWietlik Z życia
Kościoła
Dżemik babuni
relacjonuje
L ewica niekiedy zarzuca pra-
wicy przesadną fascyna- 1. Zaczął się październik – miesiąc poświęcony modlitwie różańco-
cję przeszłością. Uważam wej. Rozpoczęły się też różne inicjatywy związane z tą wyjątkową
zresztą, że to jeden z kluczowych modlitwą. Można się włączyć w rekolekcje różańcowe, męski
różaniec, pielgrzymki róż żywego różańca, trwającą od miesięcy
argumentów, by nie lewicę, a pra- modlitwę o ustanie pandemii i oczywiście codzienny różaniec
wicę popierać. Jakkolwiek by ona w swojej parafii.
mnie drażniła, bo szczerze mówiąc,
ta w polskim wydaniu jest momen- 2. W ostatnich latach znacznie spadła liczba małżeństw zawiera-
tami irytująca i okropna tylko nieco nych w Kościele w Polsce. Podkopywanie wartości rodziny przynosi
mniej od amerykańskiej, a ta amery- Wiktor skutki. W roku 2016 – 136 348 par zawarło sakramentalny związek
kańska tylko mniej od zachodnioeu- małżeński, a w roku 2019 – 122 794. Papież Franciszek wzywa
ropejskiej. Ta ostatnia ma generalnie Świetlik Kościół do towarzyszenia narzeczonym i małżeństwom oraz pomocy
im w kryzysowych sytuacjach. Rozpad małżeństwa dotyka całej
tę cechę, że już nie istnieje. Jest jak rodziny, a więc także dzieci. To cały czas wyzwanie dla duszpasterzy.
„Dżemik babuni” z supermarketu. Tyle ma wspólnego z ba-
bunią, ile i z dżemem. 3. Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży obchodzi właśnie 30. rocz-
nicę reaktywacji działalności. Jej inicjatorem był św. Jan Paweł II,
Niemniej dość szybka kwerenda pozwala dojrzeć, że i le- który jako wikariusz był asystentem KSM i dobrze zdawał sobie
wica potrafi, jak trzeba, korzystać z przeszłości. A dokład- sprawę, że młodzieży potrzebna jest solidna formacja duchowa
nie z wyobrażeń o niej, które są przecież dużo fajniejsze od i intelektualna. KSM jest miejscem rozwijania wiary i zdobywania
nudnego rycia podręczników, których się nie przeczytało kompetencji, które przydadzą się w dorosłym życiu. W stowarzysze-
za młodu. niu podkreśla się wartość służby Bogu, Kościołowi i ojczyźnie.
Tak więc prezydent Wolnego Miasta Gdańska pani Dulkie-
wicz opowiedziała niemieckim mediom o tym, jak to Polska 4. W tym roku świętuje też Fundacja „Dzieło Nowego Tysiąclecia”.
zamienia się w III Rzeszę. Prawica poprotestowała, Niemcy Przez 20 lat istnienia dzięki darczyńcom przekazała na stypendia dla
zapewne się zachwycili. W końcu wiadomo, że III Rzesza zdolnej młodzieży blisko 200 mln zł. Celem fundacji jest propagowa-
w gruncie rzeczy to twór zbydlęciałego słowiaństwa, a Hitler nie nauczania św. Jana Pawła II, ale jest ona też konkretnym żywym
– zgodnie z myślą niemieckiego historyka Sebastiana Haff- pomnikiem składającym się z tysięcy ludzi uformowanych z pomocą
nera – od Polaków nauczył się antysemityzmu. Inaczej byłby Fundacji. Obecnie programem stypendialnym objętych jest 2 tys.
łagodny jak baranek, ba, założył towarzystwo przyjaźni nie- osób. 11 października świętować będziemy kolejny Dzień Papieski
miecko-izraelskiej, antycypując powstanie państwa Izrael. pod hasłem „Totus Tuus”. Będzie to okazja, by wspomóc to dzieło.
Pani Dulkiewicz w tym samym dniu w sukurs przyszedł
nie byle kto, bo pani Katarina Barley, była minister spra- 5. Kościół zmienia się na naszych oczach. Wiernych ubywa, zmie-
wiedliwości Niemiec, co jednak jest stosunkowo ważne dla niają się ich potrzeby i wymagania. Duchowni muszą odpowiedzieć
sprawy. Swoją drogą ponoć wkrótce związek frazeologiczny na te wyzwania. 5 i 6 listopada na zebraniu plenarnym Episkopatu
„lis w kurniku” w ogóle ma zostać zastąpiony sformułowa- Polski biskupi zajmą się właśnie tą sprawą. Mają też wypracować
niem „minister sprawiedliwości”. Pani Barley – już jako wi- strategię pracy Kościoła w czasie pandemii.
ceprzewodnicząca europarlamentu – stwierdziła ni mniej,
ni więcej, że „Polskę i Węgry trzeba zagłodzić”. W związku 5–11.10.2020 | 79 |
tym, że nie stosujemy się do prawa tak interpretowanego, jak
interpretują je w hajmacie pani Katariny. Albo jak przynaj-
mniej udają, że je interpretują.
Pani Katarina patrzy w przyszłość i dlatego – jak to
Niemcom się zdarzało od tysiąclecia – chce ekstermino-
wać Wschód (nasz środkowy). Pani Dulkiewicz, pochodząc
z naszego środkowego Wschodu, sama podsuwa argumenty.
To też w historii bywało, i to nader często.
Wnioski? Po pierwsze, lewica używa tak samo przeszłości
jak prawica, tyle że ją wykoślawia. Po drugie, nasz szlachetny
ród od Piasta się wywodzący ma od wieków, oprócz heroizmu,
całkiem długą i rozległą tradycję zdrady, podłości, serwilizmu
i głupoty. A kandydatów do kontynuacji nie brakuje.
[email protected]
na koniec | Rysuje Jerzy Wasiukiewicz
| 80 | 5–11.10.2020 TRENDY i OWĘDY
[email protected] Dyplomatyczne
faux pas
Pani ambasador tańczy,
ale figury jakieś fikuśne
P ani ambasador USA Georgette
Mosbacher okazała się osobą nie-
zwykle uczynną i postanowiła
zawiadomić nas, tu-
bylców, że nie dość,
iż jesteśmy sto lat za
Murzynami, jeśli cho-
dzi o LGBT, to jeszcze
stoimy po złej stronie
historii. To prawda,
że nieraz nam kiep-
sko szło. Przykład:
nigdy nie było u nas Ryszard
niewolnictwa.
Pani ambasador Makowski
jest po stronie opacz-
nie rozumianej no-
woczesności. Dla normalnego człowieka
nowoczesność kojarzy się z elektryfikacją
albo komputerami. Dla całej sfery pseudo-
intelektualistów nowoczesność jest wtedy,
kiedy facet uprawia seks z facetem. Stąd
może wynikają nieporozumienia. Prag-
niemy panią ambasador uspokoić, że u nas
osobników o dziwacznych orientacjach łóż-
kowych też jest dostatek, a co więcej, nikt się
ich nie czepia. Wprost przeciwnie, to oni
mają w kółko pretensje do innych, że ci nie
są wystarczająco zboczeni.
W kraju pani ambasador są poważne
problemy. Argumentem obciążającym
kandydaturę Amy Coney Barrett do Sądu
Najwyższego USA jest to, że ma rodzinę.
Męża i siedmioro dzieci, w tym dwoje adop-
towanych z Haiti. Skandalu dopełnia to, że
jest katoliczką i konserwatystką. Trzeba
skrzyknąć ambasady w USA, by wystoso-
wały list protestacyjny. A nie, wróć! To pro-
tegowana prezydenta Trumpa.
Pani ambasador, my tworzymy demokra-
cję od ponad tysiąca lat. Jak się przyjeżdża
z kraju o zdecydowanie krótszej historii, na-
leżałoby mieć trochę rezerwy w opiniach.
Tym bardziej że teraz, kiedy mamy zniesione
wizy do USA, to nie ma tam po co jechać.
Michał Korsun prezentuje: Jeszcze jedna
Ursula von der Leyen: Herzlich willkommen in Polen! jesień
piosenka
(Z cyklu „Moje zbiory jesienne”)
Jeszcze jedna jesień na ulice Leszek Długosz
wkracza miast
Wycinki z przeszłości Znów podaję Tobie Miła, ten
cieplejszy
K obieta w Świecie i Domu” z września 1936 r. zamiesz- Welwetowy płaszcz
– W liści złotej, rudozłotej
„ cza ogłoszenie naprawdę wymagającej pani spod Sos- chmurze
Akordeon ponad miastem gra
nowca, która poszukuje „osoby do prowadzenia domu”: Dym w ogrodach (gasną cichną
„Od 7.X będę potrzebowała młodą, zdrową, uczciwą, po- róże)
Jesień znowu spójrz, okrąża nas…
ważną w myślach dziewczynę, zarazem z usposobieniem po- Refren: Ach i jesień, no jesień
godnem, bardzo chętnie z kurem gospodarstwa domowego, Cóż ta jesień przyniesie
która zajęłaby się samodzielnie całem moim gospodarstwem Ile jeszcze uniesień
domowym, kuchnią i opieką nad 7-letnim dzieckiem. Dziew- W sercach wznieci, roznieci
czyny bezpośrednio ze wsi nie nadają się, gdyż chodzi mi Wpisze do Księgi Strat?
o bardziej inteligentną osobę, któraby te czynności wykony- – Z łezką puści na wiatr?
wała bez musu i z radością, oraz ze znajomością. Ach i jesień, no jesień
– Ileż złota znów miecie?
Wymagam bezwzględnej uczciwości, czystości, zdrowia, Cały spadek po lecie
moralnego prowadzenia się i pracowitości, oraz własnej ini- W którym banku umieści
cjatywy, abym nie była zmuszona przypominać o wykonaniu Gdzie ten bank, kto to zna?
najmniejszej czynności. – Jaki procent nam da?
Pragnęłabym uzyskać kobietę-człowieka, której z całym Wieczorami w naszej kuchni czajnik trzyma straż
zaufaniem oddałabym w opiekę moją córkę oraz mój dom. Gra patefon po cichutku, bo z nim romans
Jest nas troje i dziecko. Mieszkanie posiadam czteroizbowe, Romans cichy ma –
skanalizowane na I piętrze. Opieka nad małym ogródkiem, Łka Wertyński, śnią się dawnych wiosen burze
którym zarazem zajmuje się mój mąż, jest raczej rozrywką, Aleksandrze prowadź, ty znasz szlak
a nie pracą. Korespondencje proszę kierować pod moim adre- – Wiosny wiosny lata… i już kres podróży
sem w Redakcji, proszę również o fotografię”. Jesień Miła spójrz – już stoi w drzwiach…
Jesień która już… okrąża nas?
Cóż, dużo to ogłoszenie mówi nam także i o poszukującej pra- Ach i jesień, no jesień
cownika. I chyba byśmy nie rekomendowali zatrudnienia się. Cóż ta jesień przyniesie?
Ileż złota znów miecie?
(mk) Cały spadek po lecie
– W którym banku umieści
[email protected] Gdzie ten bank, kto to zna?
Jaki procent nam da?
– Kto to zna?
Cicho sza!
CENNIK OKRES PRENUMERATY
PRENUMERAT*
3 miesiące 6 miesięcy 12 miesięcy
SIECI 75 zł 139 zł 245 zł
wSIECI HISTORII – 29 zł (3 wydania) 54 zł (6 wydań)
pakiet SIECI – 158 zł (w tym 3 wydania 280 zł (w tym 6 wydań
i wSIECI HISTORII wSIECI HISTORII) wSIECI HISTORII)
*dane do przelewu w stopce redakcyjnej
5–11.10.2020 | 81 |
na koniec | felieton |
Od A do Zybertowicza
A jeśli naród się skończy?
G dy na początku minionych już Ogromna dynamika zatrucie przestrzeni informacyjnej. Autopromocja x2
niestety wakacji poproszono procesów społecznych Powszechność dezinformacji i po-
mnie, bym w Radomiu, pod zmieniła relacje między laryzacji jako swoistych produktów
koniec września w ramach X Tygo- religią, państwami i kulturą kulturowych, na bazie których swą
dnia Społecznego, dał wykład na temat potęgę budują takie firmy jak Google
„Kościół – Naród – Państwo: aplika- narodów i Facebook, powoduje, że coraz trud-
cja nauczania Prymasa do warunków niej odróżnić dobro od zła, prawdę od
współczesnej Polski”, pomyślałem so- – Kościół. Stąd nasze nadzieje, nasza fałszu, rzeczy ważne od nieistotnych.
bie, że to nieporozumienie. Księdzu, równowaga i spokój”. Prymas w roku Efektem jest umysłowe wywłaszczenie
który dzwonił, powiedziałem: „Moja 1981 powiedział też: „Kościół i Naród ludzi, czego świetnym wyrazem jest
znajomość pism prymasa Stefana są tak mocno ze sobą zrośnięte, że sta- złudne quasi-liberalne hasło „Możesz
Wyszyńskiego jest nader skromna”. nowią jakby dwie dłonie wzajemnie się być, kim chcesz!”.
Rozmówca odparł, że to nie musi być obejmujące”. I w czasach komunizmu
wielką przeszkodą, gdyż tu bardziej opresji – tak właśnie było. Wszystkie ogniwa trójkąta są w kry-
chodzi o socjologiczny ogląd relacji zysie: Kościół, naród i państwo (w tym
w trójkącie Kościół – naród – państwo Ale jak jest dziś, w czasach dostatku polskie). Globalizacja, a zwłaszcza re-
(oczywiście państwo polskie), a nie i indyferentyzmu? Po czyjej stronie wolucja cyfrowa, postawiły pod zna-
o analizę samego dzieła ks. Wyszyń- leży większa odpowiedzialność za kiem zapytania tezę Prymasa, że naród
skiego. W ramach korepetycji prze- rozluźnienie tego związku? nigdy się nie kończy. Młode pokolenie,
słano mi lektury pomocnicze. Wykład zamienione w tzw. cyfrowych tubyl-
wygłosiłem. Ogromna dynamika procesów spo- ców, coraz bardziej traci kontakt z war-
łecznych zmieniła relacje między reli- tościami swoich przodków, a niemała
Jego mottem uczyniłem spostrze- gią, państwami i kulturą narodów. Tak część duchowieństwa bardziej jest za-
żenie Michela Onfray, francuskiego bardzo, że nie jest łatwo zdiagnozować angażowana w sojusz ołtarza z tronem
filozofa i ateisty: „Nasza judeochrześ- naturę obecnego kryzysu. Wysunąłem niż w pracę duszpasterską.
cijańska cywilizacja jest martwa. Po myśl – sednem kryzysu jest głębokie
dwóch tysiącach lat istnienia rozko- Za Leszkiem Kołakowskim zapro-
szuje się pogardą do samej siebie. Czy ponowałem rozważenie, czy szansą
choć jeden człowiek Zachodu jest go- powstrzymania lodowca bylejakości
tów umrzeć za supermarkety, sprzedaż mógłby być powrót do cnót wczes-
internetową, iPody, konsumpcjonizm nochrześcijańskich? Takich miano-
idiotów, narcyzm? Albo za hulajnogi wicie, jak osłabienie przywiązania do
dla dorosłych, inną wielką zdobycz ziemskich sukcesów i nagród, jak bu-
naszej cywilizacji?”. dowanie w sobie zdolności do poświę-
ceń i bezinteresowności. W związku
Z pism Prymasa zaś uwypukliłem z tym przypomniałem, że gdy podczas
– jako punkt wyjścia do dyskusji – trzy wizyty w Polsce z okazji Światowych
główne motywy. Przypomniałem, że Dni Młodzieży papież Franciszek
w wygłoszonym we wrześniu 1958 r. przemieszczał się volkswagenem gol-
kazaniu Prymas uznał, iż „indyferen- fem, wysyłał właśnie sygnał takiego
tyzm, który przypływa do Polski z Za- powrotu.
chodu, jest przeciwnikiem znacznie
bardziej groźnym od komunizmu”. Ale nie mogłem się powstrzymać, by
Z kolei w roku 1981 Prymas powiedział: dodać, że gdy potem papież zajmował
„Kościół (…) musi być obecny w sytua- głos w sprawie migracji oraz zjawisk
cjach trudnych Narodu, choćby uwa- genderowych, można było odnieść
żał, że to nie jest jego zadanie własne, wrażenie, że dla sprostania pasterskim
tylko zastępcze. (…) Naród bowiem wyzwaniom współczesności poza cno-
się nie kończy. Z socjologii politycz- tami chrześcijańskimi niezbędna jest
nej wiemy, że najtrwalszą instytucją również rozbudowana wyobraźnia
w życiu społecznym jest rodzina i na- socjologiczna. Wyobraźnia, której
ród, dodajmy z naszych doświadczeń następcy św. Piotra chyba brakuje.
Andrzej Zybertowicz
| 82 | 5–11.10.2020
[email protected]
Sieć Przyjaciół
Sieć Przyjaciół zapewnia dostęp
do cyfrowej wersji tygodnika Sieci,
magazynu wSieci Historii
i artykułów PREMIUM w portalu wPolityce.pl
Jacek Karnowski Marzena Nykiel
Redaktor naczelny tygodnika Sieci Redaktor naczelna portalu wPolityce.pl
e-Prenumerata
50teraz %
tanIeJ!
nowość!
dostęp do treści premium
W Portalu
KUP TERAZ: www.SiecPrzyjaciol.pl
[email protected]
OGLĄDAJ NAS:
NA POZYCJI NA POZYCJACh
dekoder dekodery
Mediabox KAON i Horizon
NA POZYCJI NA POZYCJI NA POZYCJI
[email protected]
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
KŁAMSTWO O LGBT
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search