The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

จุลสารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 ประจำเดือนมกราคม 2565

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by womenfund, 2022-02-17 04:50:13

จุลสารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 ประจำเดือนมกราคม 2565

จุลสารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ปีที่ 6 ฉบับที่ 1 ประจำเดือนมกราคม 2565

ปี ที่ 6 ฉบบั ที่ 1 ประจาํ เดอื นมกราคม พ.ศ.2565

จุลสาร

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

จุลสารที่สงเสริม – สราง - สนับสนุนสตรี

10 อาชีพเสรมิ 2565 มาแรง ทริคการออกแบบบรรจุภัณฑ ผาไทยใสใหสนุก
ใหมัดใจผูบริโภค
ทาํ ออนไลนท ี่บาน THAI TEXTILES
ตามกระแสโควิด ตองคาํ นึงถึงอะไรบาง ? TREND BOOK
AUTUMN/WINTER
หนา 8 - 10 หนา 15 - 16
2022-2023
เบ้ืองหลังเทรนดบุก

ผาไทยเลมสอง
หนา 17 - 22

วิสัยทัศนกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

“เปน แหลงทุนในการพัฒนาสตรี
เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากเขมแข็ง

และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น”

EDITบOกR. ’ขSอคTุย ALK

สวัสดีคะ ผูอานทุกทาน

“จุลสารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี” กาวเขาสูปที่ 6 ภายใตการกาํ กับดูแล
ของกรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย และการดาํ เนินงาน
ขับเคลื่อนกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ยังคงมุงเนน การดาํ เนินงาน
ใหสตรี เขาถึงประโยชน ของกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีมากที่สุด
ในการสรางงาน สรางรายได สงเสริม และพัฒนาศักยภาพ
บทบาทสตรี ใหมี ความเขมแข็ง และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี เปนกองทุนของสตรีเพื่อสตรี
ที่เปนแหลงทุนใหสตรีไดเขาถึงเงินทุนในการสรางงานสรางรายได

พรอมทั้งเพื่อสงเสริม สนับสนุนและพัฒนาใหสตรีมีศักยภาพ

นางพัชรินทร พานํามา บรรณาธิการ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 1

COสNารTบEญัNTS

การประชุมคณะกรรมการบริหารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี 3
4-5
ครั้งที่ 1/2565 ผานระบบ ZOOM CLOUD MEETINGS 6-7
8 - 10
อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นําเสนอการดาํ เนินงาน 11 - 14
15 - 16
กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ตอปลัดกระทรวงมหาดไทย 17 - 22

เงินทุนหมุนเวียน 23

ดอกเบี้ยรอยละ 0.10 ตอป สรางงาน สรางรายได

เงินอุดหนุน

สงเสริม สนับสนุน และพัฒนาศักยภาพสตรี

เมื่อปญหา...สรางโอกาส

ผูหญิงถึงผูหญิง Wendays ผาอนามัยยอยสลายได

ทริคการออกแบบบรรจุภัณฑใหมัดใจผูบริโภค

ตองคาํ นึงถึงอะไรบาง ?

ผาไทยใสใหสนุก

THAI TEXTILES TREND BOOK AUTUMN/WINTER 2022-2023

กฎหมายนารู

ทาํ ความเขาใจกับคําวา “หลักฐานแหงการกูยืมเปนหนังสือ”

บรรณาธิการที่ปรึกษา : นางนวลจันทร ศรีมงคล จุลสารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

ผบูรชรว1สณย2ียาบัธงรไมริกณอาีอราเิทธ:ดธนิกีพิยาางรกลพ:ตาันชอรารองินเสาลทารรืวอม รพณกวาินสขนทอาํีผอมงรลมา สนิตัมษุ ภฤยทัณดธังิ์กฑนิจั้เนแจเรรลิญาคะบวรรใรชจจุุดภนศัณี้ใูนสหยําฑเนรปาักนชงปกาานร5ระกเโอฉธยงลันชทิมวนุนาพพครมัะฒเก2นี5ยาร5บต0ทิ บ8า0ทพสรตรรษี า

ออกแบบรูปเลม : นางสาววันวิสา กาญจนะสมบัติ อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 3
พกอิสงTูจบนHรรตAณกัวIาอาธวัTกิกสษEาาํรรXค::TันญนIาาLขงงสสEอาางSววผปปTาววไRีณีณทEาายNทปบาญDนสญเวBวาาทOงมีแงOคฟKลชSั่นPโลRกING/กSลUุมถพMนัฒMนรแนEาจายRงศลวักะั2ฒเยอ0นภียะ2าดพเ2เขพกติ่อมหงเลตทักิมุนส0งี่ าก2น-รเ1ุงค4เทร1ื3อพ0ขฯ9าย130ส2ัม10พันธ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 2

การประชุมคณะกรรมการบริหารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
ครั้งที่ 1/2565 ผานสื่ออิเล็กทรอนิกส
(ระบบ ZOOM CLOUD MEETINGS)

เมื่อวันที่ 25 มกราคม 2565 เวลา 13.30 น.
นายสมคิด จันทมฤก อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน
มอบหมายให นายสุรศักดิ์ อักษรกุล รองอธิบดี
กรมการพัฒนาชุมชน เปนประธานในการประชุม
คณะกรรมการบริหารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
ครั้งที่ 1/2565 ผานสื่ออิเล็กทรอนิกส (ระบบ ZOOM
CLOUD MEETINGS) เนื่องจากสถานการณปจจุบัน
มีการระบาดของโรค COVID..–..19..เพื่อความปลอดภัย
ตอสุขภาพของผูเขารวม การประชุม ลดความเสี่ยง
ของการแพรระบาดของโรค ซึ่งในการประชุมครั้งนี้
มีกรรมการผูทรงคุณวุฒิไดเขารวมประชุม และ
นางนวลจันทร ศรีมงคล ผูตรวจราชการกรม ปฏิบัติหนาที่
ผูอํานวยการสํานักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
ในฐานะกรรมการและเลขานุการคณะกรรมการบริหาร
กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ซึ่งมีวาระการประชุมฯ ที่
สาํ คัญ ดังนี้

รายงานผลการเบิกจายตามแผนการดําเนินงาน
และแผนการใชจายงบประมาณกองทุนฯ ประจําป
งบประมาณ พ.ศ. 2565 ภาพรวมสวนกลางและ
สวนภูมิภาคมีผลการเบิกจาย 150,463,248.07 บาท
คิดเปน รอยละ 14.41

รายงานการบริหารจัดการหนี้ของกองทุนฯ ได
ปลอยกูใหกับสมาชิก จํานวน 15,911,810,350.69 บาท

ผลการจัดอันดับการบริหารจัดการหนี้ของจังหวัด
10 อันดับแรกไดแก จังหวัดหนองคาย เชียงราย
พิจิตร เพชรบุรี แพร ตรัง บุรีรัมย สิงหบุรี สุโขทัย
และจังหวัดพิษณุโลก

ผลการจัดลําดับการบริหารจัดการหนี้ไดมาก
10 อันดับแรกไดแก จังหวัดสมุทรสาคร ภูเก็ต
อุดรธานี หนองบัวลําภู เลย ฉะเชิงเทรา อํานาจเจริญ
ตราด มุกดาหาร และ จังหวัดสมุทรสงคราม

เรื่อง แตงตั้งผูอํานวยการสํานักงานกองทุน
พัฒนาบทบาทสตรี

การพิจารณาการลดอัตราดอกเบี้ยเงินกูและอัตรา
ดอกเบี้ยผิดนัดกองทุน ฯ ครั้งที่ 7

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 23

อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นาํ เสนอการดาํ เนินงาน
กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

ตอนายสุทธิพงษ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย

เมื่อวันที่ 31 มกราคม 2565 นายสมคิด จันทมฤก อธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน พรอมดวย นายสุรศักดิ์ อักษรกุล
รองอธิบดีกรมการพัฒนาชุมชน นาํ เสนอการดาํ เนินงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ตอ นายสุทธิพงษ จุลเจริญ
ปลัดกระทรวงมหาดไทย โดยมีประเด็นดังนี้
1. สมาชิกกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

- สมาชิกประเภทบุคคลธรรมดา เปนสมาชิกตั้งแตป 2556 – 2564 มีจํานวน 15,012,733 คน คิดเปน
รอยละ 53.33 โดยมีเปา หมายเพิม่ สมาชิกในป 2565 จํานวน 15,482,237 คน คิดเปน รอยละ 55

- สมาชิกประเภทองคกรสตรี เปน สมาชิกตั้งแตป 2556 – 2564 มีจํานวน 69,004 องคกร
โดยมีเปา หมายเพิ่มสมาชิกในป 2565 จํานวน 14,634 องคกร

2. งบประมาณรายจายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
ผลการเบิกจายงบประมาณตามแผนการใชจายงบประมาณกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ประจําปงบประมาณ

พ.ศ.2560 –..2565 ไดรับเงินจัดสรร ทั้งสิ้น 13,430,012,176 บาท และมียอดการเบิกจายรวมทั้งสิ้น
10,904,614,921.39 บาท คิดเปน รอยละ 81.20

3. ผลการสนับสนุนเงินกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ. 2560 – 2565
- ผลการสนับสนนุ เงินอุดหนุน รวมทั้งสิ้น 23,020 โครงการ เปน จํานวนเงินทั้งสิ้น 1,207,091,070 บาท
- ผลการสนับสนนุ เงินทุนหมุนเวียน รวมทั้งสิ้น 63,785 โครงการ เปน จาํ นวนเงนิ ทั้งสิ้น 8,2107,943,762 บาท

4. การบริหารจัดการหนี้กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ปงบประมาณ พ.ศ. 2565

5. ผลจากการประกาศมาตรการชวยเหลือลูกหนี้กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
5.1 ผลที่เกิดจากมาตรการลดอัตราดอกเบี้ย/ดอกเบี้ยผิดนัด จํานวนทั้งสิ้น 24,478 โครงการ และ

มีผูไดรับผลประโยชน 526,708 คน
5.2 ผลที่เกิดจากมาตรการพักชําระหนี้ จํานวน 51,149 โครงการ และมีผูไดรับผลประโยชน 1,106,396 คน

6. แนวทางการดาํ เนินงานเงินรอตรวจสอบกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ปงบประมาณ 2565
- สรุปยอดเงินรอตรวจสอบกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี (สํานักงานคณะอนุกรรมการบริหารกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี

ระดับจังหวัด (อกส.จ) จาํ นวน 71 จังหวัด และกรุงเทพมหานคร มีจาํ นวนเงินรอตรวจสอบทั้งสิ้น 237,096,110.74 บาท

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 43

7. การพัฒนาระบบบัญชีการเงิน (Enterprise Resource Planning : ERP) และระบบโปรแกรม
ทะเบียนลูกหนี้ (Loan Mangement : LM)

- ปงบประมาณ พ.ศ. 2565 เสนอที่ประชุมคณะกรรมการบริหารและจัดหาระบบคอมพิวเตอร
(CIO) ของกระทรวงมหาดไทย พิจารณาเห็นชอบภายในเดือนกุมภาพันธ 2565 เมื่อโครงการผานการ
ประชุมจาก (CIO) ของกระทรวง ดําเนินการเสนอโครงการพัฒนาระบบบัญชีการเงิน (Enterprise
Resource..Planning..:..ERP)..และระบบโปรแกรมทะเบียนลูกหนี้ (Loan..Mangement..:..LM)
งบประมาณ 22,000,000 บาท คาดวา ดาํ เนินการไตรมาสที่ 3 – 4 ปงบประมาณ 2565

8. ขอเสนองบประมาณรายจายกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี ประจาํ ป 2566
- ขอเสนองบประมาณรายจาย ประจําปงบประมาณ พ.ศ. 2566 วงเงินงบประมาณ จํานวน

2,079,547,000 บาท แบงเปน งบบริหาร 306,547,000 บาท งบอุดหนุน 295,000,000 บาท และ
งบเงินทุนหมุนเวียน 1,478,000,000 บาท

9. การตั้งคาหนี้เผื่อสงสัยจะสูญ
1. ที่มาและความจําเปน ดังนี้
- ขอสังเกตของสํานักงานการตรวจเงินแผนดิน เรื่อง การตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญของ

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
- ขอสังเกตของกรมบัญชีกลาง เรื่อง การตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญของกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
- มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 กระทรวงการคลัง

กรมบัญชีกลางกองบัญชีภาครัฐ เรื่อง หนี้สงสัยจะสูญและหนี้สูญ

2. ขอดีของการตั้งคาหนี้เผื่อสงสัยจะสูญ คือ รายงานการเงินกองทุนพัฒนาบทบาทสตรีมีความ
ถูกตอง นาเชื่อถือ เปนไปตามมาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561
กระทรวงการคลัง, เพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารจัดการหนี้กองทุน และหนี้เกินกําหนดชาํ ระลดลง

3. เปาหมายของการตั้งคาเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ บริหารจัดการหนี้เกินกําหนดชําระของกองทุน
จํานวน 680,267,415.82 บาท

ในการประชุมครั้งนี้ มีนางนวลจันทร ศรีมงคล ผูตรวจราชการกรม ปฏิบัติหนาที่ผูอํานวยการ
สํานักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี, นางพัชรินทร พานํามา ผูอํานวยการกลุมพัฒนาศักยภาพกองทุน,
นายธีระพล คูคิด ผูอํานวยการกลุมกฎหมาย และนายวีระพล ปกคําไทย ผูอํานวยกลุมนโยบายและ
ยุทธศาสตร รวมดวยขาราชการ สํานักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี เขารวมประชุมในครั้งนี้
ณ หองศูนยดาํ รงธรรม กระทรวงมหาดไทย

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 53

เงินทุนหมนุ เวยี น

ดอกเบย้ี รอยละ 0.10 ตอป สรางงาน สรางรายได

“สานกวย สานตอภูมิปญญา สรางรายไดแกสตรีบานจอมคีรี”

กลุมจักสานสตรี (สานกวย)

หมูที่ 3 ต.แมนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม

จํานวนสมาชิก : ปจจุบันมีสมาชิกกลุม 33 คน
ไดรับเงินสนับสนุนจากกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี : จํานวน 200,000 บาท
รายไดเฉลี่ยของกลุมตอป : 250,000 บาท/ป
ที่มา/เหตุผลในการขอรับการสนับสนุนเงินทุนหมุนเวียน : ประชาชนสวนใหญของบานจอมคีรี
มีอาชพี เกษตรกรเปน อาชีพหลัก และมีอาชีพจักสานตะกราใสผัก (กวย) เปนอาชีพเสริม ประมาณรอยละ
90 ของครัวเรอื นในหมูบา นแตดว ยปจ จุบันไมไผ ซ่ึงเปนวัตถุดิบที่ใชในการจักสานนั้นหายาก ประกอบกับ
การจะเขา ไปตัดไมไผใ นปา ก็ตอ งขออนุญาตจากเจา หนาท่ีปาไม และจํากัดปริมาณ ฉะน้ัน ชาวบานจึงตอง
ซื้อตอกไมไผจากนายทุนซึ่งมีราคาแพง ทําใหมีตนทุนการผลิตสูง สตรีที่ทําการจักสานจึงเกิดแนวคิด
รวมกลุม กนั จาํ นวน 5 คน เพ่ือขอกยู มื เงนิ กองทนุ พัฒนาบทบาทสตรมี าใชเปน เงินทุนในการจดั ซ้อื ตอกไมไ ผ

การบริหารจัดการเงินทุนหมุนเวียน :

1. นาํ เงินไปซื้อวัสดุในการสานกว ย
2. หลักการในการบรหิ ารจัดการของกลุม จกั สานสตรี (สานกวย) บา นจอมคีรี ยดึ หลัก “5ก.+ 1ส. + 3ค.”
ประกอบดวย

ก ท่ี 1 : กลุม กลุม มสี มาชกิ ทีม่ ีความรักสามคั คี ชว ยเหลอื กนั และใหค วามรว มมอื กับคณะกรรมการ
ก ที่ 2 : กรรมการ กลุมมีกรรมการที่มีความซื่อสัตย เสียสละ มีความรับผิดชอบ และโปรงใส
สามารถตรวจสอบการทํางานได
ก ท่ี 3 : กจิ กรรม กลมุ ตองมกี จิ กรรมอยา งตอเน่อื ง
ทําใหกลุมไมเ สียผลประโยชน
ก ที่ 4 : กติกา กลมุ มีกตกิ าขอตกลงรว มกัน ที่เปน ธรรม
แกสมาชิกและสมาชิกกย็ ึดถอื ปฏิบตั ิตามกฎกติกาของกลุม
ก ที่ 5 : กองทุน กลุม มีกองทนุ ทีส่ ามารถนํามาบรหิ ารและ
ใชจ ายในกิจกรรมของกลุมจดั สวัสดกิ าร ใหแกสมาชิก และสนับสนนุ
สาธารณประโยชนของหมูบ าน
1 ส. : สงเสริมสนบั สนนุ กลมุ ไดร บั การสงเสริมสนับสนนุ จากหนวยงานตาง ๆ ทัง้ ภาครัฐและภาคเอกชน

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 65

กลุมไดรับคําแนะนําจากพัฒนากรประจําตําบล แนะนําใช “หลัก 3 ค” ในการบริหารจัดการกลุม
เพิ่มเติม ประกอบดวย ค.ท่ี 1 คือ คูแขง ไดแก พอคาท่ัวไปที่แยงกันซ้ือกวย ใหกลุมพยายามปรับเปล่ียนให
เปน ค. ท่ี 2 คือ คูคา ใหพวกพอคาเปนพันธมิตรกันทางการคา และเปนคูคาท่ีดีกับ กลุม โดยจะมีการแบง
สัดสวนตลาด ท่ีเหมาะสม ค. ท่ี 3 คือ เครือขาย กลุมมีการเชื่อมโยงกับเครือขาย จักสานในชุมชน ตําบล และ
ระดบั อําเภอ เพ่ือจะไดวางแผนการใชท รพั ยากรไมไผรว มกนั ใหเกิดประโยชนสงู สุด และไมก อใหเ กิดปญหา หรือ
ผลกระทบกบั เครอื ขา ยการจกั สานไมไผ และระบบการบรหิ ารจัดการทรัพยากรปา ไมและสิ่งแวดลอม

ผลสาํ เร็จที่ไดรับ

เชิงปริมาณ

สมาชิกกลุมจักสานสตรีบานจอมคีรี มีรายไดเพ่ิมข้ึน 12,500..–..15,000 บาท/คน/ป และ
คณะกรรมการ มคี า ตอบแทนการทํางาน ครงั้ ละ 300 บาท/คน (ทํางานทุกวนั ที่ 20 ของเดอื น)

เชิงคุณภาพ :

1. สามารถสรางงานสรางรายไดใหแกสมาชิกของกลุม โดยมีตนทุนการผลิตที่ลดลง
และสามารถตอรองราคาขายผลผลิตไดในราคาท่ีไมถูกเอารัดเอาเปรียบจากนายทุน หรือพอคาคนกลาง
สามารถมีรายไดจนุ เจอื ครอบครวั ใชจายในชวี ติ ประจําวนั มเี งนิ เกบ็ ออม และเกดิ ความมนั่ คงในอาชพี

2. กลมุ สตรไี ดเ รียนรูร ะบบการบริหารจัดการกลมุ และสามารถพฒั นาตอ ยอดได

ปญหา/อุปสรรค :

ในภาวะที่ระบบเศรษฐกิจของประเทศไมคลองตัว และเกิดการระบาดของโรคติดเช้ือไวรัส
โคโรนา 2019 (โควิด 19) ทําใหความตองการใชตะกราใสผักลดนอยลงแตตะกราที่กลุมรับซื้อของสมาชิก
ไวไมสามารถเก็บไวน าน เกิน 3 เดือนได เพราะอาจจะเกดิ มอดไมไผท าํ ใหเ กดิ การผพุ ังเสียหายได

แนวทางแกไข :

เพื่อไมใหเกิดความเสียหาย กลุมจงึ จําเปน ตองขายตะกราในราคาตนทุน หรือใหไดกําไร
อยางนอ ยเฉลย่ี ใบละ 50 สตางค

การตอยอดหรือการพัฒนากลุมอาชีพ :

สงเสริมและสนับสนุนสมาชิกกลุมใหออมเงิน และการระดมหุน เพื่อเพ่ิมทุนหมุนเวียน
ใหกลุม สามารถเปนแหลงทุนใหสมาชิกกลุมกูยืมเงินของกลุมไดในอนาคต และพัฒนาตอยอดจากการ
จักสานตะกราใสผัก เปน การจกั สานในรปู แบบอ่นื ๆ เชน ตะกราใสผ ลไม กระเชาของขวัญ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 75

เงินอดุ หนนุ

สง เสริม สนับสนุน และพฒั นาศักยภาพสตรี

10 อาชีพเสริม 2565 มาแรง ทําออนไลนที่บาน ตามกระแสโควิด

อาชีพเสริม 2565 มีทิศทางกลับมานิยมอีกครั้ง เมื่อมนุษยเงินเดือน หรือ
แมบานตองการรายไดเพิ่มจากอาชีพที่ทําไดเสารอาทิตย หรือเปนอาชีพ
ที่ไมตองลงทุนลงแรงมาก แตก็ทําเงินมาเปนรายไดจุนเจือครอบครัวได
มาดูกันวาปนี้มีอาชีพใดที่นาสนใจบาง

1. ปลูกตนไม
แมวาป 2564 กระแสบอนสี กลวยดาง
มอนสเตอรา และไมฟอกอากาศอื่น ๆ จะ
ไดรับความนิยมสูงมาก แตก็ตองดู
เทรนดไปอีกยาว ๆ หากตองการเลี้ยงไม
ที่รายไดทยอยมาเรื่อยๆ ก็ตองเปนไม
ประดับบานราคาเบา ๆ อยางพวกตนไทร
ใบสัก ไมฟอกอากาศตกแตงบาน ราคา
ขาย 150 - 200 บาท โดยใชพื้นที่วาง
ภายในบานทาํ โรงเรือนเล็ก ๆ คอย ๆ ดูแลไป

2. เลี้ยงนกแกว
หากคุณกําลังมองหาอาชีพเสริมวาเลี้ยงอะไรดี
ชวงเวลาที่ผูคน Work from Home อยูบานนาน ๆ
สัตวประเภทนกแกว กําลังเปนที่นิยม เพราะวาใช
พื้นที่ดูแลนอย และกินอาหารไมมากเทาสัตว
เลี้ยงอื่นๆ รวมถึงการดูแลพาไปหาหมอก็งาย
สะดวก หากมีพื้นที่บานจํากัดสําหรับเลี้ยงสัตว
นกแกวก็เปนอีกทางเลือกหนึ่งที่กําลังมาแรง

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 8

3. นายหนาขายทุกอยาง
อาชีพนายหนา ไมวาจะเปนการคาขาย
อสังหาริมทรัพย หรือรับขายสินคาอื่น ๆ ที่
เปนตัวกลางหาคนซื้อ ใหคนขาย กําลังเปนที่
นิยม โดยคิดคาคอมมิชชันจากสินคาที่ขาย
ออกไป เชน กระเปาแบรนดเนม
โทรศัพทมือถือ รถยนต เครื่องประดับ
ทีกาํ ลังมีคนนํามาปลอยเยอะในชวงล็อกดาวน
นี้ รายไดตอชิ้นก็เปนกอบเปนกํา
ไมตองลงทุนเยอะ

4. นวด สปา อยูไฟ
อาชีพหมอนวด ใหบริการไปนวดที่บานตัว
ตอตัว กําลังเปนที่นิยม แมวาบางชวงจะปดสถาน
ประกอบการ แตสภาวะออฟฟศซินโดรมก็เกิด
ขึ้นกับใครหลายคนจนตองเรียกบริการหมอนวด
มานวดแกปวดเมื่อยใหที่บาน หากไดวุฒิเรียน
นวดจากสถาบันที่นาเชื่อถือเพื่อเปนวิชาชีพ
ติดตัว ก็ใชเปนอาชีพเสริมทําเงินไดทุกที่
ทุกเวลา ไมมีคาํ วาตกงาน

5. วาดการตูน เขียนนิยาย เขียนบล็อก
เมือ่ คนอยูบ านมากขึ้น การอา นหนังสือความรู
อานการตูนเพื่อความบันเทิงก็ไดรับความ
นิยมมากขึ้น หากมีพรสวรรค ดานการเขียน
การวาดก็หาเวลาลงผลงานของคุณใหเพื่อน ๆ
ไดรับรู

6. ทาํ ขนมเปดขายพรีออเดอร
การทําขนม ไมวาจะเปนเบเกอรี่ ขนมไทย ขนม
รวมสมัยฟวชัน ใครที่ติดอยูบานนาน ๆ ก็ตองการ
อาหารวางที่สรางสีสันใหกับมื้ออาหารวางยาม
บาย หลายคนประสบความสําเร็จจากการเปน
พอคาแมคาขายขนม หากคุณมีพรสวรรคดานนี้
ก็ไมควรพลาด

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 9

7. ทาํ เล็บที่บาน
สาวๆ ที่ชื่นชอบการตกแตงเล็บมือเล็บเทาใหสวย
อยูเสมอ ก็คงคิดถึงการทําเล็บที่ราน แตบางชวง
ที่โควิดระบาดหนักๆ ก็ตองการชางมาทําใหที่บาน
สาวๆ ที่มีความสามารถดานงานพิถีพิถันก็ซื้อ
ชุดทําเล็บสําเร็จรูปสําหรับหิ้วเปดรานไดทุกที่
โดยมีราคาตอชุดประมาณ 2,000 - 5,000 บาท
รวมคาสีและอุปกรณ เปนงานศิลปะที่มีความสุข
และสรางรายไดใหใครหลายคนมาแลว

8. ทํารีวิวลงโซเชียลมีเดีย

กระแสทํารีวิวใน Social Media เพื่อรับสปอนเซอร

หรือฝงลิงก Affiliated..สําหรับรับคาคอมมิชชัน

จากการขายสินคาผานลิงกก็เปนอาชีพเสริม

แนวใหมที่นาสนใจ บางคน มีรายไดตอเดือน

หลักพัน ถึงหลักลาน และมีโอกาสเติบโตเปน

นักรีวิวมืออาชีพ ลองหาสินคาที่ตัวเองถนัด

สรางเพจ และสรางชองใหมีผูติดตามเปนของ

9. ขายภาพถาย ตัวเอง

ชางภาพที่มีฝมือการถายภาพ ไมตองกังวลวา

โควิดจะทําใหงานนอยลง เพราะใชความรู

ความสามารถ และอุปกรณงา ย ๆ อยางโทรศัพทมือถือ

ตั้งคาถายภาพคุณภาพสูง ลงเว็บไซตขายภาพ

ภาพงาย ๆ ในชีวิตประจําวัน ก็ขายได เพียงแค

ศึกษาวิธีการและชองทางลงภาพถายก็รับเงินได

จากทั่วโลก

10. รับสอนการบานเด็ก อยูเปนเพื่อนเด็ก
เรียนออนไลน

โรงเรียนปด ๆ เปด ๆ ผูปกครองหลายคนไมมีเวลา

สอนลูกเพราะตองทํางานหาเลี้ยงครอบครัว

โดยเฉพาะเด็กเล็กอายุนอยกวา 5 ป ที่ไมสามารถรับ

วัคซีนโควิดได ก็ตองติดอยูที่บาน ทําใหความ

ตองการครูผูชวยสําหรับชวยสอนเด็กเรียนออนไลน

มีสูงมาก หากคุณมีความรูความสามารถก็ใชเปน

อาชีพเสริมรายไดดีตอ วัน

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 10

เมื่อปญ หา...สรางโอกาส

ผูหญิงถึงผูหญิง

Wendays ผาอนามัยยอยสลายไดของผูหญิงที่แพผาอนามัย
จนตองเขาโรงพยาบาล กอนตัดสินใจทําแบรนด จากประสบการณที่ลองใชผาอนามัย

มา 50 แบรนด และองคความรูที่สะสมในวงการสตารทอัพ
เรื่อง ฉัตรชนก ชัยวงค ภาพ ณัฎฐาจิตรา ชินารมยรัตน

งบประมาณและการตลาด แบรนดตางๆ ในไทยมักมีชองทางการขายหลักเปนเฟซบุก อินสตาแกรม
หรือแมกระท่ังแอปพลิเคชันขายสินคา แตเหวินมองวา Wendays อยากไปไกลกวาตลาดในประเทศ
การมีเว็บไซตร วบรวมขอ มลู และคาํ ถามชวนสงสัยจึงถอื เปนการตลาดอยางหนึง่

“กลุมลูกคาเราเปนใคร ถากลุมลูกคาตองการแอปฯ
เราก็ทําแอปฯ ถากลุมลูกคาตองการแคเว็บก็ทําเว็บ
เหลานี้ตองพิจารณาวาเราตองการสื่ออะไรและโจทย
ของเราคือใคร อยูที่ไหน อยางเรามองวากลุมลูกคา
Wendays อาจขยายไปถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต
ทีม่ คี วามตอ งการและสภาพอากาศคลายไทย แบรนด
ก็นาจะตอบโจทยเขาเหมือนกัน อีกอยางดวยเราเปน
แบรนดใหม ใครจะเช่ือถือวาเรามีตัวตนจริง ๆ เราจึง
ตองพยายามเพิ่มความนาเชื่อถือ โดยการมีเว็บไซต
รวบรวมขอ มูลทุกอยา งทีถ่ ูกตอ งทส่ี ดุ ”
ขอมูลท่ีวาประกอบดว ยการกอตัง้ ของแบรนด คาํ ถามนาฉงนสงสัย เชน ขายอะไรบา ง ผาอนามัยใชยังไง
หรอื ยอ ยยังไง นอกจากน้ัน เหวินยงั มีบทความท่เี กี่ยวขอ งกับประจําเดือนในเว็บไซตด วย เพราะมากกวา
การขายผา อนามัย เหวนิ อยากสงตอ ความรูความเขา ใจที่ถูกตอ งแกท ุกคน

Wendays for Environment เรา ๆ ทาน ๆ อาจจะ
เพิ่งเร่ิมรักษโลกกันไดไมนาน ใชแลวใชซํ้า นํากลับมา
ใชใหม หรือหยิบจับไปรีไซเคิลกันบาง แตเหวิน
เปนหนึ่งในผูมากอนกาลในเร่ืองน้ี เพราะความ
เปน ลกู ครง่ึ ไตห วนั ทีส่ งั่ สมในตวั

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 11

“ไตหวันใสใจเร่ืองน้ีอยูแลว เขารีไซเคิล แยกขยะ และเลิกใช
ถุงพลาสติกมานานมากๆ เราเลยพกถุงผาและแกวนํ้าเองตลอด
ท่ีบานจะมีลังรวมกระดาษรีไซเคิลอยูแลวดวย แตเราไมไดถึง
ขนาดมชี ีวติ แบบ Zero Waste นะ”

แลวผาอนามัยเพื่อคนที่แพสัมพันธกับการรักษโลกยังไง เราสงสัยวา
ในความเปนจริง เธอสามารถผลิตผาอนามัยท่ีออนโยน โดยไมตอง
คํานึงเรื่องรักษโลกไดไหม “แรกเริ่ม เราแคหาสิ่งท่ีทําใหเราไมแพ
แตร ะหวางทางก็เร่ิมเหน็ ทางเลอื กวา มันทาํ ไดน น่ี า ง้นั กด็ ีสิ นอกจาก
ดีตอเรา ยังดตี อโลกดวย”
ดีตอโลกยังไง ขอไขขอของใจเพิ่มเติม นอกจาก Top
Sheet จากฝายออรแกนิกท่ีไดรับการรับรองมาตรฐาน
Wood Pulp ดานลางจากธรรมชาติ แผนและเทปที่หอ
ผาอนามัยท้ังหมดก็ผลิตจากวัตถุดิบที่ยอยสลายได
เชนกัน ผาอนามัยของเธอจึงยอยสลายในสภาวะ
แวดลอมท่ีเหมาะสม อันประกอบดวยออกซิเจน ดิน
จุลินทรีย ความช้ืน และอุณหภูมิสูง อยางถังหมักปุย
ครวั เรอื นที่มีอณุ หภมู สิ งู กวา 28 องศาเซลเซียส จะยอย
สลายไดภายใน 12 เดอื น

สว นถงั ปยุ เชิงพาณิชยทมี่ ีอณุ หภมู สิ ูงกวา 58 องศาเซลเซียส จะยอยสลายไดภายใน 6 เดือน “ดวยประเทศ
ไทยยังไมไ ดมกี ารแยกจรงิ จัง อยา งแถวบานเรากเ็ อาขยะมากองรวมไว ทุกครัง้ ที่ฝนตกแลว กลนิ่ โชย เรารูสึก
วาเราคือสวนหนึ่งของกล่ินน้ี แตยังดีท่ีอยางนอยผาอนามัยของเราท่ีไปกองรวมกับขยะอื่น ๆ ก็จะหายไป
กอนเพ่ือน เพราะไมอยางน้ัน มันก็จะอยูกับเราไปเรื่อยๆ สี่รอยถึงหารอยป ซ่ึงแมเราไมอยูบนโลกใบนี้
แตผาอนามัยเรายังอยู” เพราะเธอเลือกใส SAP หรือเจลเพื่อดูดซับประจําเดือนใหนองสาวไมอับชื้น รวมถึง
ยังมีกาวสําหรับประกบกางเกงชั้นใน นอกจากน้ัน แมกลองท่ีเลือกใชจะไมไดยอยสลายเร็วทันใจ แตเจากลอง
นอยใหญเหลานี้ก็นําสงโรงงานเพ่ือรีไซเคิลสรางประโยชนตอไปได ดีกวาการใชพลาสติกยืดยวยเชนแบรนด
ผาอนามัยตามทองตลาด ผาอนามัยยอยสลายไดที่วาจึงยังยอยไดประมาณ 80 –..90 เปอรเซ็นต เหวิน
แอบกระซบิ วา เธอไมไดนิง่ นอนใจ จงึ พยายามคิดคนวธิ กี ารทําใหย อยสลายได 100 เปอรเซน็ ตในอนาคต

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 12

Wendays for Woman ตั้งแต Pain Point จนถึงชองทางการขาย ทุกกระบวนการที่เหวินตั้งเปาไมใชเพื่อสราง
Wendays แบรนดท่ีขายผาอนามัย แตเปน Wendays แบรนดที่มีผลิตภัณฑหลากหลายเพ่ือชวยใหผูหญิงม่ันใจ
และใชช ีวติ ไดดใี นทุก ๆ วัน โดยเรม่ิ จากผลิตภณั ฑแรกอยางผาอยามยั ท่ีทุกคนใช และประสบปญ หาอยูทุกเม่ือ
“ช่ือ Wendays มาจากช่ือเรา เพราะอยากใหแบรนดส่ือถึง
ตัวเราและสื่อถึงผูหญิง พอรวมชื่อภาษาอังกฤษของเราวา
Wendy กับคําวา Days เลยกลายเปน Wendays ท่ีอยากจะ
เปน Everyday หรือทุกๆ วันของผหู ญิง

“เราไมไดมองวาแบรนด Wendays เปนแคผาอนามัยท่ีซื้อมาขายไป แตเราอยากทําอะไรท่ีย่ิงใหญกวานั้น
คือการตอบโจทยจากความเขาใจในตัวเอง จนเปนความเขาใจในผูหญิงวาผูหญิงมีความหลากหลาย
เรามีสิ่งอื่น ๆ ที่ตองดูแลมากกวาอีกหลายเพศ จึงอยากให Wendays เปนผูหญิงท่ีเขาใจผูหญิง และ
พยายามสรา งผลติ ภัณฑเ พอ่ื ชว ยใหท ุกๆ วันของผูหญิงเปนวันที่มีความสุข เปนวันที่ดี เพราะผูหญิงไมควร
ถูกร้ังไวดวยการท่ีเราเปนเพศน้ี” อยางที่วา ผาอนามัยเปนเพียงหนึ่งในผลิตภัณฑของ Wendays ท่ีชวยทําให
ทุกวันของผหู ญงิ อยา งเรา ๆ สบาย มน่ั ใจ และมีอิสระมากยิง่ ขน้ึ นน่ั จึงเปนเหตุผลวา จริงๆ แลว Wendays ไมใช
แบรนดสีชมพู แตสีชมพูคือตัวแทนของผลิตภัณฑแรกอยางผาอนามัยที่สื่อถึงประจําเดือนได ต้ังแตวันมามาก
เปนสีชมพูเขม วันมาปานกลางเปนสีชมพู สวนวันมานอยเปนสีชมพูออน สวนผลิตภัณฑอื่น ๆ ที่จะพัฒนา
ในอนาคตจะเปนสีใด เธอขออุบไวกอ น

จากจุดต้ังตนจนถึงจุดนี้ท่ีผาอนามัยของ Wendays ออกสูสายตาประชาหญิงมากวา 3 เดือน หลายคนอาจมองวา
ดว ยประสบการณทั้งหมดทม่ี ี เธอจะตอ งบริหารจัดการ Wendays อยา งงา ยดายยิ่งกวา ปอกกลว ยเขา ปาก แตเหวิน
ผูห ญงิ ทเ่ี รามองวาเกง และมน่ั ใจกลบั ไมค ิดเชน น้นั
“ถึงเราจะอยูใ นวงการสตารทอัพมาตลอด แตเราก็ไมเคยทํา
แบรนดของตัวเอง กอนทําก็รูอยูแลววายากตอนที่เริ่มทําก็
วามันยากมากแลว พอเจอ COVID-19.ระลอกสองยิ่งยาก
เขาไปใหญ เราตองคิดเร่ืองงบประมาณและการตลาดหนัก
มาก ๆ แลว ถาไมม ีแนวความคิดแบบสตารทอพั กอ็ าจจะยาก
กวา นี้อกี อาจจะทอ ทํามัว่ ๆ และหยุดไปแลว หรืออาจไมได
เปน Wendays แบบทกุ วนั นี้ เพราะวงการนี้ก็หลอหลอมให
เราพยายามทาํ ทกุ สงิ่ ใหด ที ส่ี ดุ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 13

“ณ ตอนนี้เรายังไมรูสึกมั่นใจเลย เพราะเพิ่งเริ่ม
และยังอยูในฝุนที่วุนวายมาก ๆ ไดแตบอกตัวเอง
วาจะทําใหดีที่สุด แตดีท่ีสุดของเราอยูตรงไหน
อีกละ เพราะสุดทายมันคือการทําใหดีข้ึนเร่ือย ๆ
ดีข้ึน วันละนิดในทุก ๆ วัน ถาวันนี้เรายอนกลับ
ไปมอง เมอื่ วาน เรากด็ ขี ึน้ แลวนะ มนั ไมมวี ันท่ีเรา
จะโอเคหรือรูสึกวาเกง เพราะเมื่อไรท่ีเราเกงพอ
เราอาจหยดุ พฒั นากไ็ ด”

Lesson Learned “ธุรกิจตอนแรกมันตองเจอปญหาที่
ยงั แกไมได แตเ มือ่ ตัดสินใจแลว ทํายังไงก็ไดใหเดินหนา
ตอไปและทาํ ใหด ที ีส่ ดุ ตอ งดงึ ความรูที่มีท้ังหมดมาใชให
ไปถึงจุดนั้น ทั้งความรูจากคนรูจัก ส่ิงท่ีเคยเรียนมา
หรือหนังสือที่เคยอาน เอามายํารวมกันใหเดินออกไป
จากจดุ คลุกฝุน นใ้ี หไ ด

“เราไมจําเปนตองแตกตาง แตเราตองดีใหเทาหรือดีกวาคนอ่ืนๆ ถาแตกตางแลวไมดี ไมตอง
แตกตางก็ได ไมมีแบรนดไหนบนโลกใบน้ีท่ีจะเหมือนกันรอยเปอรเซ็นตอยูแลว เพราะตอใหเริ่มมา
จากส่ิงเดียวกัน แตเสนทางที่จะพัฒนาตอ ไปจนถึงคุณคาที่เราอยากสรางใหลูกคา มันก็ข้ึนอยูกับ
แตล ะคน”

ขอขอบคุณ : https://readthecloud.co/

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 14

ทรคิ การออกแบบบรรจภุ ัณฑใหม ดั ใจผูบรโิ ภค
ตอ งคาํ นงึ ถงึ อะไรบาง ?

1. ออกแบบบรรจุภัณฑโดยคาํ นึงถึงกลุมเปาหมายเปนอันดับแรก

การเรียนรูพฤติกรรมผูบริโภคและเขาใจ ความตองการ
ของกลุมเปาหมายเปน หนึ่ง ในพื้นฐาน ที่จะทาํ ใหธุรกิจ
ประสบความสําเร็จ เชนเดียวกับการออกแบบบรรจุ
ภัณฑ ขั้นแรกเราตองรูวาสินคาของเราจะขายใหกับ
ใครแลวพฤติกรรมการบริโภคสินคาของคนกลุมนั้น
เปนแบบไหน ขอมูล ในสวนนี้จะสามารถนําไปตอยอด
ใหกับการออกแบบบรรจุภัณฑไดวาแลวบรรจุภัณฑ
แบบไหนที่จะตอบโจทยการใชงานและทําใหผูบริโภค
ที่เปนกลุมเปาหมายของเรา พึงพอใจไดมากที่สุด
นั่นเอง

2. ออกแบบบรรจุภัณฑใหมีเอกลักษณ งายตอการจดจาํ

การออกแบบบรรจุภัณฑควรใหความสําคัญ
กับ ‘เอกลักษณ’ เชนกัน บรรจุภัณฑที่มี
เอกลักษณ จะทําใหสินคาของเราโดดเดน
ออกมาจากสินคาชนิดเดียวกันที่อยูตาม
ทองตลาด ทําใหลูกคาเลือกที่จะหยิบขึ้นมาดู
ชวยกระตุนความอยากซื้อได และเอกลักษณ
ยังทาํ ใหผูบริโภคจดจาํ สินคาของเราไดอีกดวย

3. ออกแบบบรรจุภัณฑใหเปดงาย ใชงานไดสะดวก

การออกแบบบรรจุภัณฑจึงควรเนนที่ความ
สะดวกสบายของผูบริโภคเปนหลัก เพราะ
นอกจากจะสรางความประทับใจ ไดแลว ยังชวย
สรางภาพลักษณการเปนแบรนดที่ใสใจผูบริโภค
ไดอีกดวย

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 15

4. ออกแบบบรรจุภัณฑโดยสื่อสารเรื่องราวของแบรนดใหผูบริโภครับรู

นอกจากขอมูลของสินคาที่ระบุไวบนบรรจุภัณฑแลว
เรื่องราวของแบรนดและสินคา ไมวาจะเปนแนวคิดแรง
บันดาลใจ ภูมิหลัง ถือเปนกิมมิคเล็ก ๆ ที่จะชวยสราง
การรับรูและทาํ ใหผูบริโภครูจักแบรนดและสินคาของเรา
ไดลึกซึ่งยิ่งขึ้น ลองระบุเรื่องเลาและแรงบันดาลใจในการ
สรางแบรนดหรือการผลิตสินคาลงไปบนบรรจุภัณฑ
เรื่องราวเหลานั้นอาจสรางความประทับใจ กระตุนความ
อยากซื้อและสงตอแรงบันดาลใจใหกับผูบริโภคได

5. การวางตาํ แหนงของแบรนด Brand Positioning

Brand..Positioning..คือการวางต ํ าแหน งของ
แบรนดวาจะอยูไหนในทองตลาด ซึ่งตําแหนง
ของแบรนดจะสงผลกับการออกแบบบรรจุภัณฑ
ดวย ตัวอยางเชนถากําหนดใหแบรนดมีความ
หรหู รา สินคาราคาสงู และวางขายในหางสรรพสินคา
ขนาดใหญ บรรจุภัณฑของเราก็ตองหรูหราเพื่อให
เหมาะสมกับตาํ แหนงทางการตลาด เปนตน

ติดตาม
7 ไอเดีย การเลือกใชสี

บรรจุภัณฑ
ใหเหมาะกับแบรนด
ไดในฉบับหนานะคะ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 16

ผา ไทยใสใหส นุก

THAI TEXTILES TREND BOOK AUTUMN/WINTER
2022-2023

เบื้องหลังเทรนดบุกผาไทยเลมสอง ที่ชี้ใหเห็นความเปนไปได
ของงานหัตถกรรมไทยบนเวทีแฟชั่นโลก

เรื่อง เอม มฤคทัตภาพ มณีนุช บุญเรือง

วงการแฟช่ันทํางานกันตามฤดูกาล เมื่อฤดูเปล่ียน ชวงเวลาของการอัปเดตเทรนดก็วนกลับมาอีกคร้ัง แมตอนนี้
คนในวงการแฟชั่นจะพูดลวงหนาไปถึงเทรนด Autume/Winter 2022 ท่ีดูไกลตัวเมืองรอนอยางประเทศไทย แตสิ่งที่นายินดีก็คือ
‘ผาไทย’ งานฝมือที่คนไทยคุนเคยกันดี กําลังหาบทบาทโลดแลนอยูในรันเวยเมืองหนาวกับเขาดวย เพราะตอนนี้เรากําลังจะมี
เทรนดบุก ผาไทยประจําฤดูหนาวเลม แรกออกมาใหไดใ ชก นั
‘THAI.TEXTILES.TREND.BOOK.AUTUMN/WINTER 2022 - 2023’ คือหนังสือเทรนดบุกผาไทยเลมท่ี 2 ตอเน่ืองมาจาก
THAI TEXTILES TREND BOOK SPRING/SUMMER 2022 เทรนดบุกผาไทยเลมแรกท่ีเร่ิมแจกจายใหผูคนในแวดวง
แฟชนั่ ไดใ ชเ มือ่ 2 ปก อ น เชนเคย

เทรนดบุกเลมนี้ยังเปนแนวคิดและผลงานการบรรณาธิการ
ของ สมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟาสิริวัณณวรี นารีรัตนราช
กัญญา โดยมี ฟอรด-กุลวิทย เลาสุขศรี บรรณาธิการบริหาร
นิตยสาร Vogue ประเทศไทย โจ-ธนันทรัฐ ธนเสฏฐการย
ผูเชี่ยวชาญดานผาไทยรวมเปนหน่ึงในกรรมการที่ปรึกษา
เพิ่มเติมคือได อู-วิชระวิชญ อัครสันติสุข ดีไซเนอรเจาของ
แบรนด WISHARAWISH.ผูครํ่าหวอดอยูในวงการผาไทย
มากกวา 20 ป มารวมระดมไอเดียสรางสรรคเทรนดบุกเลมน้ี
ดวยคราวนี้จงึ เปนโอกาสดที ี่เราจะไดแ วะไปเคาะประตู

ออฟฟศ Vogue เพ่ือพูดคุยกับ 3 หัวเรือใหญ ผูเปนสวนหน่ึงของเทรนดบุกผาไทยกันอีกครั้ง วาพวกเขา จะหยิบเร่ืองราว
ของฤดหู นาวท่ีคนไทยไมค อยคุนเคย มาผสานกบั วฒั นธรรมพนื้ บานไทยอยางไรใหส นกุ และลงตวั

คราม - ราชาแหงสียอม “เทรนดบุกเลมนี้แตกตางจากปท่ีแลวชัดเจน ดวยฤดูกาล เน้ือหา และคอนเทนตดานในปท่ีแลว

เราทํางานโดยอิงจากการแบงกลุมตามอายุคน 6 กลุม แตปนี้เราเอาเทรนดโลกมาจับ ซ่ึงแนวคิดทั้งหมด ทูลกระหมอม
พระราชทานมาใหต้ังแตตนเลย ทรงพระราชทานมูดบอรดดวยพระองคเอง แปะเอง เลือกสีเอง ท้ังหมดอิงจาก
ประสบการณสวนพระองคที่ไดไปทรงงานท่ีตางประเทศ จากหนังสือและแมกกาซีนในหองสมุดสวนพระองค
แลวทา นก็รับสัง่ ใหท ีมไปตีโจทยม า ทํายังไงก็ไดใ หความเปนไทยยงั คงอยู” โจเกรน่ิ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 17

เพ่อื ใหสอดคลอ งไปกับเทรนดโลกจริง ๆ หนังสือเลมนี้จึงหยิบเรอ่ื ง ‘Circular Economy’ หรอื ระบบเศรษฐกจิ
หมนุ เวยี นข้นึ มาเปน ตัวชูโรง ดว ยทรงเล็งเห็นวา วงการอุตสาหกรรมแฟช่นั เปนสวนหนึง่ ท่ีทาํ ใหเกดิ ปญหาส่งิ แวดลอ มและ
ภาวะโลกรอ น การแกป ญ หาทว่ี า อยางย่ังยนื จงึ ตองแกกนั ไปถงึ ตนตอการผลติ เส้ือผา

ดังเชนพระราชดํารัสของสมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟาสิริวัณณวรีฯ ท่ีทรงพระราชทานไวในพิธีเปดงาน
‘THAI TEXTILES TREND BOOK Autumn/Winter 2022-2023 แนวโนม เฉดสมี ุมมองของธรรมชาติ การผสมผสานสสี นั
แหงเน้ือแทวัสดุสําหรับผาไทยในเหมันตฤดู’ วา“เลมกอนหนาน้ีประสบความสําเร็จมากในแงของผลตอบรับ
อตุ สาหกรรมสง่ิ ทอเกดิ ความกระปร้ีกระเปราในการผลิต เกิดกระแสและพลังงานที่ดีในการออกแบบถือเปนการเริ่มตน
พัฒนา ท้ังเร่ืองสีและองคความรูใหม ๆ รูสึกปลาบปลื้มที่เรามีหนังสือดานแฟช่ันอยางจริงจังเสียที ในการนําไปใช
ทําการเรียนการสอน หรือใชประกอบอาชีพ อยางไรก็ตาม อุตสาหกรรมส่ิงทอเปนส่ิงที่กอใหเกิดภาวะโลกรอน เลมนี้
สอนเร่ืองการลดใชทรัพยากร หรือใชแลวตองปลูกทดแทน ใชวัสดุท่ีคุนเคยอยางคุมคาท่ีสุด เพ่ือลดการเกิดของเสีย
ซ่ึงภูมิปญญาไทยเรื่องการยอมผาดวยสีธรรมชาติจากวัสดุที่มาจากธรรมชาติชวยแกปญหาไดแตตองทําอยางจริงจัง
หวังวา จะเปน หนงั สอื ที่อา นแลว เพลิดเพลนิ และเปน ประโยชนกับอุตสาหกรรมสง่ิ ทอ แฟช่ัน และดีไซน กอนจะมีเทรนด
บุกเลมตอ ๆ ไป” “เทรนดบุกเลมนี้เราเลยเริ่มตนทุกอยางกับ Circular Color หรือสีธรรมชาติ จริง ๆ เลมท่ีแลว
เราพูดถึงการยอมสีธรรมชาติมาแลวนิดหนอย แตในปนี้เน้ือหาเกี่ยวกับสีธรรมชาติเขมขนข้ึนมาก” ฟอรดขยายความ
“ตวั ตัง้ ตน ของเทรนดบกุ ในปนีจ้ งึ เปน ‘King of Dye’ หรือครามนนั้ เอง” โจเฉลย
หลายคนอาจคุนเคยกับ ‘คราม’ พืชตระกูลถั่วที่ใหสีเฉดฟา-น้ําเงิน หรือตามช่ือสีสากล
ที่เราเรียกวา Indigo กันอยูบาง แตอาจไมรูวาจริง ๆ แลวครามเปนหน่ึงในสีธรรมชาติท่ีอยู
กบั สงั คมผยู อ มเสน ไหมมาชานาน มคี ุณสมบัตใิ นการระบายอากาศดีเยี่ยม และในปจจุบันยัง
ถอื เปน หน่ึงในพืชเศรษฐกจิ ทส่ี ําคัญของไทยดว ย “ถา ถามวา ทาํ ไมเราตอ งใหค รามสาํ คญั กบั
ครามนัก อยางแรกคือตอนนี้ครามเปนสีที่อยูในเทรนดโลก และครามในประเทศไทยมี
ความอุดมสมบูรณ คุณภาพสูง เรามีพื้นที่ปลูกและเลี้ยงครามเยอะ บางจังหวัดสงออก
ครามไปขายตางประเทศไดเลย เพราะตอนนี้ท่ัวโลกกําลังใหความสําคัญกับไมยอมสี
ธรรมชาตินีม้ าก” โจวาตอ

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 18

“จรงิ ๆ ในไทยเองมีครามตั้งแตเหนือจรดใต ในหนังสือจะบอกเลยวา ภาคเหนือ
มีฮอมเปนไมยอมลักษณะคลายคราม แตวาตอนน้ีฮอมหาไมคอยไดแลว เขาจึงนิยม
ซื้อครามมาจากอีสาน หรือในอีสานเองตอนนี้ก็เปนฮับใหญของคราม
เลย โดยเฉพาะในจังหวัดสกลนคร” ภาคใตสวนใหญเขาจะเอาครามไปแนมกับ
น้ําพริก แตในอดีตชาวมุสลิมจะใชสีจากครามทาทับจิตรกรรมฝาผนังเพ่ือกันสนิม
จากทะเล สวนภาคกลาง ครามอยูในเส้ือผาของกลุมชาติพันธุท่ีอพยพมาจากลาว
เชน ไทยวน ไทยทรงดํา ที่ยอมฝายเพ่ือทอผาซิ่นตีนจก หรือบางทีเขาก็จะเอาคราม
ไปยอ มกับมะเกลอื เพื่อใหผาสีเขม และชัดมากยิง่ ขึน้ อูอธิบายใหเ ราเหน็ ภาพอีกนดิ

Colors of The Nature ความพิเศษของครามไมไดมีแคการเปนสียอมสารพัดประโยชนสมฉายาราชาแหงสียอม
เทา น้นั แตค รามยงั เปน พืชท่สี รา งสีสนั ไดห ลากหลายนับรอ ยเฉด ครามหมอเดียวกนั ในพืน้ ท่ที ค่ี วามรอนและความช้ืน
ตางกัน ทําใหเกิดสีฟาคนละเฉดได น่ียังไมรวมไปถึงสูตรผสมลับเฉพาะของแตละหมูบานและทักษะฝมือของผูยอม
ที่เสกใหครามกลายเปนต้ังแตสีฟาติดขาวไปจนถึงสีนํ้าเงินเขมน้ําทะเลลึก หรือจะใหสนุกกวานั้น ครามยังนําไปผสม
กับสีธรรมชาติอื่น ๆ จนเกิดเปนสีใหมไดอีกสารพัด “ในเทรนดบุกเลมนี้ เราใชครามเปนตัวตั้งตนไปยอมกับสี
ธรรมชาติอ่ืน ๆ เชน ครั่ง ประโหด แกนขนุน หรือไมยอมสีในทองถิ่นตาง ๆ สรุปออกมาจะไดเปน 6 กลุมสี
แตในคราวนี้แตละกลุมสี ทูลกระหมอมจะทรงเพ่ิมสีเชื่อมตอลงไปดวย จากเฉดหนึ่งไปสูอีกเฉดจึงมีสีอื่น ๆ
แทรกอยู เพอื่ ใหน ักออกแบบเอาไปใชงานไดห ลากหลายขึ้น” โจเลา

โดยสีทั้ง 6 กลมุ แบงออกไดเปน
- Ripe and Maturity กลุมสีแดงอมมวง จากการผสมครามและครั่งเขาดวยกัน
เปนสีท่ีสื่อถึงความมีเสนหและปรารถนา ด่ังเชนคนที่สั่งสมประสบการณ
จนเร่ิมสุกงอม
- Profoundness Mind กลุมสีครามอมเขยี ว ใหค วามรูสึกสขุ มุ นมุ ลกึ เปนกลุมสี
ท่ีอิงมาจากสีธรรมชาติ เชน ทองฟาและนํ้าทะเล รวมไปถึงสีฟาท่ีอิงมาจากทักษะ
ในการสรางสรรคข องมนษุ ย
- Heaven on Earth กลุมสีน้ําตาลอมสม ใหความรูสึกถึงความหวัง ความเชื่อ
และศรัทธา สะทอนใหเหน็ ความรงุ เรืองของอารยธรรมไทยต้งั แตอ ดีตถึงปจ จุบนั
- Nature of Wisdom กลุมสีเหลือง เปรียบเสมือนงานเทศกาลและประเพณี
ตาง ๆ ของไทย ใหค วามรสู ึกสนุกสนาน มีความสขุ เบิกบาน และกระตือรอื รน
- A Humble Journey กลุมสีเอิรธโทน ท่ีอิงมาจากสีตาง ๆ ของธรรมชาติ
ใหความรสู กึ อบอนุ ผอนคลาย นอบนอม

- An Alternative Persuasion กลมุ สีสเปรกตรัม ไดมาจากการแยกสัดสวนของ
แสงออกเปน สีสนั ตาง ๆ เปรียบเสมือนความอิสระ การคนพบตัวเองของคนรุนใหม
และความลํา้ สมัย
คงไมไดมีเพียงคนนอกวงการแฟชั่นอยางเราที่ตื่นตาต่ืนใจกับความมหัศจรรยของการผสมสีธรรมชาติแบบน้ี
เพราะโจบอกวานักศึกษาแฟช่ันและนักออกแบบรุนใหมอีกหลายคนก็ยังไมคอยรูจักสีธรรมชาติเหลาน้ีมากนัก
เทรนดบุกเลมนี้จึงถือเปนตัวชวยเปดโลกทัศนใหคนรุนใหมไดไอเดียออกแบบงานท่ีสนุกขึ้น และรูสึกใกลชิดกับ
ความเปนไทยมากขนึ้ ดวย

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 19

Local Friendly “ตอนนเี้ ราเหมอื นนกั กฬี า ถา เราอยากไป
โอลมิ ปก ไปยงั ระบบสากล เราก็ตอ งมีความพรอม ความ
เฟรม พอประตเู ปด อีกคร้ังเรากต็ องฟาดเลย” อูเปรย เพราะ
แมเ ทรนดบ ุกเลม กอนจะชว ยขยับตลาดผาไทยไปไดอกี ขนั้ แต
เทรนดบ ุกผาไทยคราวนี้ ยังบวกไปกับความหวังทจ่ี ะเตรียม
ความพรอ มผผู ลิตผาไทยใหกลบั เขาสรู ะบบแฟช่นั โลกอกี คร้งั
หลังจากการระบาดของโควดิ -19 ทําใหผาไทยไมสามารถบกุ
ตลาดโลกไดด ังเคย
“แนวทางที่ทูลกระหมอมทานพระราชทานมาสําหรับโครงการน้ีคือการสรางระบบธุรกิจ คราวนี้ International
ตองมาเจอกับ Local ใหได พระองคทานมีพระราชประสงคใหผาไทยไปตอไดในระบบการขายโลก สงออกไดดวย
คุณภาพท่ีดีข้ึน ลงลึกไปถึงเสนใยและการทอที่ยั่งยืน” เพื่อไปใหถึงตรงนั้นเราเลยตองลงไปรีเสิรชกันถึงเรื่องดิน
เรอ่ื งน้าํ ในชุมชน สขุ ภาพและอนามัยของคนทอผา เคมี วาสงิ่ เหลาน้ีมผี ลตอสขุ ภาพของคนทอจรงิ ๆ และเขาจะมีทางเลือก
ใหม ๆ อะไรไดบาง

“ย่ิงในแงเศรษฐกิจเชิงมหภาค เราอาจจะตีความวาไหมอิตาลีดี
ไหมจีนดี แตเขาขายในระบบอุตสาหกรรม ซ่ึงเวลาดีไซเนอรจะ
หางานท่ีเปนงานคราฟตจริง ๆ เขาจะนึกถึงไทย เพราะเรายังมี
รากเหงาของคราฟตอยูในยุคปจจุบัน สมมติไปเที่ยวในชุมชน
ทอผา เดินไปสุม ๆ เราก็ยังจะเจอคนนั่งทอผาดวยมืออยูที่
ใตถนุ บาน ดงั นั้นเราคอื World Market จริง ๆ ” โจสมทบ
และเพื่อใหคนทั่วไปใชเทรนดบุกไดจริงแมไมไดมีความรูดานแฟช่ันมากอน หนังสือเลมนี้จึงถูกออกแบบมาใหเปนมิตร
จะอานก็เขาใจงาย หรือจะดูภาพอยางเดียวก็นําไปปรับใชไดทันที “สมมติเขาไปเห็นภาพทับทิมสีแดงมีวาวกระจาย
ออกมา เขาก็หยิบภาพน้ีไปดัดแปลงเปนแสงในผาบาติกได มันเปนการเรียนรูจากภาพ แลวเราก็พยายามปรับภาพ
ใหมีความเปนสากลและตามเทรนดมากข้ึน เพราะคราวท่ีแลวเราใสความเปนไทยไปรอยเต็มเลย ซึ่งชาวบานเขา
ไมต นื่ เตนกับสง่ิ เหลา น้อี ยแู ลว ” โจกลา ว
นอกจากชุดภาพถายท่ีหลากหลาย หนังสือเลมน้ียังใหความสําคัญกับวิธีการทอผาที่แตกตางกัน เพื่อใหชางทอไดเห็น
ทางเลือกการทอผาแบบใหม ๆ นอกเหนือจากการใชไหมเสนหนาตามฉบับชุดผาไหมไทยท่ีเราคุนเคย ตอบโจทยความ
ตองการของตลาดมากข้ึน ควบคูไปกับการสนับสนุนใหชาวบานรักษาเทคนิคการทอผาแบบเดิมท่ีสืบทอดกันมาจากรุนสู
รนุ เอาไว “พระองคท า นตรัสเลยวา อยา ไปตกี รอบวาหนาวแลวตองเปนสีดํา สีเทา หรือหนาวแลวตองเปนผาเนื้อหนา
เพราะปจ จุบัน เทคโนโลยขี องเสนใยทาํ ใหผ าบางแตอุน ได แลว ความหนาวจริง ๆ ก็มีหลายแบบ มันอาจจะเปนความ
หนาวแบบลมทะเลท่แี คอยากหยบิ ผา คลุมไหลม าหม ก็ได”

“เราจึงตองปรับความคิดกับชาวบา นเลยวา จรงิ ๆ ไหมสาวแลงหรอื ไหมนอยทีช่ าวบานมักเอามาเปนเสน ยนื และเสนพุง
มนั ทาํ ใหผ า ออกมาหนาและแข็ง เขาสามารถปรบั มาใชเ สนยนื หนา แตเปลยี่ นไปพงุ ดว ยไหมเสนเล็กก็ได ผา กจ็ ะออกมานิม่
ขน้ึ ทําใหเ หน็ เสนห ของผา ไทยมากขน้ึ ดวย”

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 20

หนังสือเรียนแฟชั่นฉบับภาษาไทย ในขณะที่ผูผลิตผาไทย
สามารถใชเทรนดบุกน้ีเพ่ือตอยอดงานหัตถกรรมของชุมชน
นกั ศกึ ษาแฟชั่นก็ใชเทรนดบุกเลมน้ีไดอยางคุมคาไมแพกัน เพราะ
หากพูดกันตามจริง หนังสือแฟช่ันฝมือคนไทยเพื่อคนไทย หรือ
แมกระทั่งหนังสือจากตางชาติที่แปลไทยในปจจุบันก็ยังมีนอยจน
นบั น้ิวได

“ตอนทําเราเองก็ไมรูหรอกวาส่ิงนี้จะเวิรกหรือไม แตสิ่งท่ีเราดีใจท่ีสุดก็คือ เราเห็นอาจารยถือหนังสือเลมที่แลว
มาขอบคุณเรา คือเราตองไมลืมวาเด็กท่ีเรียนแฟช่ันในไทยไมไดมีแคที่ จุฬาฯ หรือ ม.กรุงเทพนะ ยังมีสาขาวิชานี้
ในจังหวดั ตา ง ๆ ซึ่งเขาไมสามารถเขาถงึ สอ่ื ตาง ๆ ไดอยางคนเมอื ง มากสุดเขากด็ ูไดแคใน Pinterest”
“ฉะน้ัน หนังสือเลมน้ีมันสรางโอกาสใหกับเด็ก ๆ มากหยิบไปเปนหลักสูตร
ใหเด็ก ๆ ไดเห็นเทรนดแฟช่ันโลกเม่ือเขาทําทีสิสงานของเขาก็จะทันสมัย
ขึ้น ไมไ ดม ีแตสไตลเดมิ ๆ เหมือนแตกอ น” โจเลา
“เราไมไ ดบ อกวาเขาจะตอ งสนใจหนังสือท้ังเลม เขาสนใจอันไหนชอบอันไหน
ก็ไปทํารีเสิรชตอกับสิ่งนั้นได หรืออยางนอยเม่ือเขาเห็นตัวอยางการทอผา
ในเลม เขาก็อาจจะเขาใจวา ผาทอไทยมนั ดัดแปลงได ไมจําเปนตองทอลาย
เตม็ ผืนเหมือนอยา งทีเ่ คยเห็น เวลาส่ังผาจะไปขอใหชาวบานพลิกแพลงทอ
ผา ลายใหญข ้ึนก็ได เขานาํ ส่งิ นีไ้ ปตอยอดไดเ อง ตามประสบการณของเขา”
ฟอรดสมทบ
ไมเ พียงแคในหองเรียนเทาน้ัน แตในกลุมดีไซเนอรรุนใหม เทรนดบุกเลมนี้ก็จะทําหนาท่ีเปนเหมือนสะพานเชื่อมพวกเขา
เขาหาผูผลิต ทําใหผาไทยไดไปโลดแลนอยูในงานดีไซนฝมือคนไทยมากข้ึน เชนเดียวกับในงานเปดตัวเทรนดบุก
ครั้งที่ผานมา คราวน้ีเราจึงยังมีโอกาสไดเห็นตัวอยางเสื้อผาแฟช่ันจากผาไทยฝมือดีไซเนอรไทยช่ือดัง ท่ีสะทอน
ความเปนไปไดใ นการหยิบจับผาไทยมาใชใหเปน สากลอีกคร้ัง

“โครงการนี้ผลักดันใหนักออกแบบไทยมาลองใชผาไทย เพื่อเขาจะไดมีโอกาส
หยิบจบั ผา ไทยบา ง ในนิทรรศการเปดงานเลยจะมีงานของทั้ง Kloset, Asava,
Theatre, Archive, Issue และ WISHARAWISH ซึ่งจริง ๆ แบรนดเหลานี้
คุนเคยกับการใชผาไทยอยูแลว แตเวลาเราเอาผาไทยไปโยนในออฟฟศเขา
มันไมไดมแี คด ไี ซเนอรค นเดียวที่จะไดเห็น แตยังมีอีกหลาย ๆ ทีมในน้ันท่ีจะได
เรียนรูไปดวยกัน” อูกลาว น่ีเองคือเมล็ดพันธุที่คอย ๆ หยั่งราก เพ่ือสรางระบบ
ตลาดผา ไทยท่ยี ่ังยนื ในแบบทที่ ุกคนสามารถมที ่ที างของตวั เองไดในอนาคต

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 21

ผาไทยในตลาดรวมสมัย “ส่ิงที่เราคาดหวังจากเทรนดบุก
เลมนี้ไมใชการเปล่ียนแปลงไปแบบกาวกระโดด แตคอย ๆ
ขยบั เพราะมันเปนความจําเปนใหผาไทยอยูรอด” ฟอรดออก
ความเหน็
เทรนดบ กุ เลม นที้ าํ หนาทเ่ี พ่ิมนาํ้ หนักใหวงการหตั ถกรรมส่ิงทอ
เตบิ โตขน้ึ ในวงการรวมสมยั
ถา ถามวาตอนน้ตี ลาดผาไทยเติบโตขึ้นไหม เมื่อเทียบกับ 3 ปที่แลว วันนี้ตลาดผาไทยโตขึ้นมาก เราวัดผลจากการขาย
ของผูประกอบการในโอท็อป หรือการขายของเขาเองในระบบออนไลน คนไทยเองก็หันมาซื้อผาไทยเพราะความ
สวยงามเพิ่มขน้ึ ไมไ ดมกี ลุมผูใหญม าซ้อื อยางเดียวแลว

“อนาคตจะมีหนงั สือเทรนดบ กุ อีก 2 เลม โดยมีนางเอกท่ีเราจะหยิบ
มาเปนตัวเดนแตกตางกันไป หลังจากนั้นคือการรอดูผลการเติบโต
ของสิ่งท่ีเราหวานเมล็ดไว” โจตอบ เมื่อเราถามถึงแนวทาง
ของโครงการน้ใี นอนาคต
“มันคือแนวคิดที่คนในวงการผาไทยจะนําไปใชตอได ซึ่งพูดเลยวา
เมล็ดพันธุท่ีเราปลูกลงไป มันวัดกันไมไดหรอกวาจะเห็นผลกันวันนี้
พรงุ นี้ บางอยา งเขาดกู ันปตอปไ ด แตเ ทรนดบ ุกเลมน้ีอาจจะไปสราง
การเปล่ียนแปลงในอีกหลายสิบปขางหนาก็ได เพราะดีไซเนอรคน
หน่ึงเขา Invest กันเปน 10 ป 15 ปเลย”

ดีไซเนอรอยางอูกลาวปดทาย “ดวยความคาดหวังวาหนังสือ หน�า 22
จากกลุมนักออกแบบและผูเชยี่ วชาญที่หลงใหลผาไทย จะชวย
เปนสะพานเช่ือมระหวางภูมิปญญาสิ่งทอไทยกับโลกแฟช่ัน
แหงอนาคต ใหเศรษฐกิจงานหัตถกรรมของไทยไดเติบโตขึ้น
อยา งยง่ั ยืน”

ขอขอบคณุ : www.readthecloud.co
Writer : เอม มฤคทตั Photographer : มณีนุช บญุ เรอื ง และ นินทร นรนิ ทรกุล ณ อยุธยา

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี

จุ ลสารกองทุ นพัฒนาบทบาทสตรี หน�า 23

CONTACT ME

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี Fanpage

กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี Channel

สาํ นักงานกองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
ศูนยราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา

5 ธันวาคม 2550
อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 3
ถ.แจงวัฒนะ เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ 10210


Click to View FlipBook Version