ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ เรื่อง ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์

ก คำนำ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ตามหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เล่มนี้ จัดทำขึ้น เพื่อใช้เป็นสื่อการเรียนการสอนประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ ได้ดำเนินการจัดทำให้สอดคล้องตามกรอบ ของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 โดยส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้ ความเข้าใจในองค์ประกอบทางนาฏศิลป์ มีความกล้าในการแสดงออกทางด้านนาฏศิลป์ สามารถวิพากษ์ วิจารณ์นาฏศิลป์ ตลอดจนประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ นอกจากนี้ยังช่วยให้นักเรียนเห็นคุณค่า งานนาฏศิลป์ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของไทย ซึ่งจะส่งผลต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ มีทั้งหมด 4 เล่ม ซึ่งประกอบด้วย ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 1 พื้นฐานนาฏศิลป์ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 2 โสภิณลีลาประกอบเพลง ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 3 ครื้นเครงการแสดงนาฏศิลป์ไทย ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ เล่มนี้ จะเป็นสื่อการเรียนการสอน ที่อำนวยความสะดวกต่อการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ เพื่อให้สัมฤทธิ์ผลตามมาตรฐานตัวชี้วัดที่กำหนดไว้ในหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ช่วยให้นักเรียนเข้าใจง่าย สามารถพัฒนาทักษะในการปฏิบัติท่ารำ ได้อย่างถูกต้อง สวยงาม ซึ่งมีผลต่อการเรียนรู้และการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนให้สูงขึ้น และเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจศึกษา ที่จะนำไปเป็นแนวทางในการประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนการสอน และนวัตกรรมทางการศึกษาต่อไป สุดารัตน์ วัฒนพฤติไพศาล ผู้จัดทำ

ข สารบัญ คำนำ สารบัญ สารบัญภาพ มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด/สาระสำคัญ/จุดประสงค์การเรียนรู้/สาระการเรียนรู้ ............. คำแนะนำการใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ (สำหรับครูผู้สอน) .................................................. คำแนะนำการใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ (สำหรับนักเรียน) ................................................... แบบทดสอบก่อนเรียน .......................................................................................................... เฉลยแบบก่อนเรียน .............................................................................................................. ผังมโนทัศน์ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ............................................ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ .............................................................. คุณค่า ...................................................................................................... ................ คุณค่าการแสดงนาฏศิลป์ ........................................................................................ อนุรักษ์ ………………………………………………………………………………………………………. หลักในการชมการแสดง .......................................................................................... มารยาทในการชมการแสดง .................................................................................... ประวัติบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ............................................................. กิจกรรมการเรียนรู้ท้ายบทเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ........... ใบงานที่ 1 เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ........................................................................... เฉลยใบงานที่ 1 เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ................................................................... แบบประเมิน ใบงานที่ 1 เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ……………….................................. เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมิน ใบงานที่ 1 เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ………………. ใบงานที่ 2 แผนผังความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง ................................................. เฉลยใบงานที่ 2 เรื่อง หลักการชมการแสดง .................................................................... แบบประเมินใบงานที่ 2 เรื่อง หลักการชมการแสดง ........................................................ เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมินใบงานที่ 2 เรื่อง หลักการชมการแสดง ........................ แบบประเมินการปฏิบัติ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง ................................................. เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมินการปฏิบัตินาฏศิลป์ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง .. ใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ...................... แบบประเมินใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ... หน้า ก ข ง 1 2 3 4 7 8 9 9 10 13 15 16 18 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

ค สารบัญ (ต่อ) เกณฑ์การให้คะแนนการประเมินการนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการ นาฏศิลป์ไทย ........................................................................................................................ แบบทดสอบหลังเรียน .......................................................................................................... เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน .................................................................................................. แบบบันทึกคะแนนก่อนเรียน-หลังเรียน.................................................................................. แบบบันทึกสรุปคะแนนผลการเรียน……………………………………………………………………………. บรรณานุกรม ....................................................................................................................... หน้า 37 38 41 42 43 44

ง สารบัญภาพ ภาพที่ 1 โขนและการรำไทย …………………….………………………………………………………….. 2 ระบำศรีชัยสิงห์ ................................................................................................. 3 ฟ้อนบายศรีสู่ขวัญต้อนรับกลุ่มนิสิตชมรมฯอีสาน จุฬาฯ และน้องค่ายเยาวชน ที่มาศึกษาดูงานค่ายกลางปี 43 ณ บ้านโนนหอม อำเภอเมือง จังหวัด สกลนคร .............................................................................................. 4 เซิ้งกระติ๊บข้าว ……………………………………………………………………………………... 5 เซิ้งบั้งไฟ ……………………………………………………………………………………..……….. 6 ฟ้อนเผ่าไทยภูพาน ............................................................................................ 7 การแสดงโขน ..................................................................................................... 8 ระบำลพบุรี .............................................................................................................. 9 “ศิษย์เอ็มทีไอ” ร่วมใจแต่งหน้าโขนหน้าพระเมรุมาศ รัชกาลที่ 9 ……………..... 10 การแต่งกายเรียบร้อยชมการแสดงต่าง ๆ ........................................................ 11 มารยาทสำคัญของผู้ชมการแสดงที่ควรปรบมือ……………………………….............. 12 ครูเฉลย ศุขะวณิช …………………………………………………………………………………. 13 ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ……………………………………………………………….. 14 ครูอาคม สายาคม ………………………………………………………………………………… 15 ครูลมุล ยมะคุปต์ ………………………………………………………………………………… 16 หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน …………………………………………………………………………. หน้า 9 10 11 11 12 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

1 ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ 1. มาตรฐาน ศ 3.1 เข้าใจ และแสดงออกทางนาฏศิลป์ วิเคราะห์ วิพากษ์ วิจารณ์ คุณค่านาฏศิลป์ ถ่ายทอดความรู้สึก ความคิดอิสระ ชื่นชมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน ศ 3.2 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างนาฏศิลป์ ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม เห็นคุณค่า ของนาฏศิลป์ที่เป็นมรดกทางวัฒนธรรม ภูมิปัญญาท้องถิ่น ภูมิปัญญาไทยและสากล 2. ตัวชี้วัด ป. 6/5 แสดงความคิดเห็นในการชมการแสดง ป. 6/1 อธิบายสิ่งที่มีความสำคัญต่อการแสดงนาฏศิลป์และละคร 3. สาระสำคัญ นาฏศิลป์เป็นแหล่งรวมศิลปะและการแสดงหลายรูปแบบเข้าด้วยกัน การศึกษาความรู้พื้นฐาน เกี่ยวกับนาฏศิลป์ไทย คุณค่า การอนุรักษ์ หลักการชมการแสดง มารยาทในการชมการแสดง จึงเป็น สิ่งที่จะส่งเสริมให้บุคคลนั้นเป็นเยาวชนที่ดีในอนาคต สามารถที่จะสร้างสรรค์ โดยมีแบบอย่างจากบุคคล สำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย อนุรักษ์และถ่ายทอดสืบสานต่อไปได้ ปัจจุบันได้มีแนวทางการอนุรักษ์ ซึ่งเกิดจากการจัดกิจกรรมต่าง ๆ โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดการสืบสานและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดการตระหนักถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยไว้ 4. จุดประสงค์การเรียนรู้ 4.1 ด้านความรู้ (K) - สามารถอธิบายความหมายของคุณค่าและการอนุรักษ์ของนาฏศิลป์ไทยได้ - สามารถอธิบายหลักในการชมการแสดงและมารยาทในการชมการแสดงได้ - สามารถอธิบายประวัติบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทยได้ 4.2 ด้านทักษะกระบวนการ (P) - สามารถบอกคุณค่าและวิธีการอนุรักษ์ของนาฏศิลป์ได้ - สามารถปฏิบัติมารยาทในการชมการแสดงได้ - สามารถจัดป้ายนิเทศบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทยได้ 4.3 ด้านเจตคติ (A) - เห็นคุณค่าและการอนุรักษ์ของนาฏศิลป์ได้ - ตระหนักเห็นถึงมารยาทในการชมการแสดง - เห็นคุณค่าของบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 5. สาระการเรียนรู้ 5.1 คุณค่าและการอนุรักษ์ 5.2 หลักการชมการแสดงและมารยาทในการชมการแสดง 5.3 บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย

2 คำแนะนำการใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ (สำหรับครูผู้สอน) การใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ใช้เวลาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 2 ชั่วโมง ครูผู้สอนปฺฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 1. ศึกษาชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ให้เข้าใจก่อนที่จะจัดกิจกรรมการเรียนรู้ 2. ตรวจสอบและจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ สื่อการเรียนรู้ เครื่องมือวัดและประเมินผล ที่กำหนดไว้ให้อยู่ในสภาพที่ใช้งานได้ดี 3. ให้นักเรียนเตรียมความพร้อมของร่างกายก่อนการเรียน และการทำความเคารพครูผู้สอน 4. ชี้แจงให้นักเรียนอ่านคำแนะนำการใช้ชุดปฏิบัตินาฏศิลป์อย่างละเอียด และปฏิบัติ ตามขั้นตอนของคำแนะนำตามลำดับ 5. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ จำนวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 6. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ 7. แจกชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ให้นักเรียนคนละ 1 เล่ม ให้นักเรียนศึกษาเนื้อหา เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ หลักการชมการแสดง มารยาทในการชมการแสดง และการปฏิบัติ ประวัติบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 8. ครูดำเนินการสอนตามกิจกรรมการเรียนรู้ ตามที่กำหนดไว้ 9. ครูอธิบายและยกตัวอย่างการแสดงนาฏศิลป์ไทยจากการเปิดวีดีทัศน์ให้นักเรียนชม 1 รายการ และสนทนากับนักเรียนเกี่ยวกับคุณค่าและการอนุรักษ์ 10. ครูคอยดูแล และให้คำแนะนำนักเรียนในกรณีที่นักเรียนไม่เข้าใจและคอยกระตุ้น ให้นักเรียนปฏิบัติด้วยตนเองให้มากที่สุด 11. หลังจากปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้เสร็จแล้ว ครูให้นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มและรายบุคคล ดังนี้ 11.1 นักเรียนทำใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ 11.2 นักเรียนทำใบงานที่ 2 เรื่อง หลักการชมการแสดง 11.3 ประเมินการปฏิบัติ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง 11.4 นักเรียนทำใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 11.5 นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่า น่าอนุรักษ์ จำนวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 12. แจ้งคะแนนให้นักเรียนทราบหลังจากได้ฝึกปฏิบัติกิจกรรม 13. เมื่อดำเนินการเสร็จ ครูควรตรวจสอบและเก็บวัสดุอุปกรณ์ในการสอนให้เรียบร้อย เพื่อสะดวกในการสอนในครั้งต่อไป ข้อเสนอแนะอื่น ๆ หากนักเรียนคนใดเรียนไม่ทัน ครูควรให้คำแนะหรือมอบหมายงานให้นำชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ ไปศึกษาเพิ่มเติมในเวลาว่าง

3 คำแนะนำการใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ (สำหรับนักเรียน) การใช้ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ชุดที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ใช้เพื่อจัดกิจกรรมการเรียน การสอนนาฏศิลป์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ใช้เวลาสอน 2 ชั่วโมง นักเรียนสามารถ ศึกษาได้ด้วยตนเอง โดยอ่านคำแนะนำและปฏิบัติตามขั้นตอน ดังนี้ 1. นักเรียนทุกคนมีการเตรียมความพร้อมของร่างกายก่อนการเรียนและทำความเคารพ ครูผู้สอน 2. นักเรียนรับฟังคำชี้แจงคำแนะนำการใช้ชุดปฏิบัตินาฏศิลป์อย่างละเอียดและปฏิบัติ ตามขั้นตอนของคำแนะนำตามลำดับ 3. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ จำนวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 4. นักเรียนรับฟังคำชี้แจงจุดประสงค์การเรียนรู้ 5. นักเรียนรับชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ คนละ 1 เล่ม นักเรียน ศึกษาเนื้อหา คุณค่าและการอนุรักษ์ หลักการชมการแสดง มารยาทในการชมการแสดงและการปฏิบัติ ประวัติบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 6. นักเรียนชมการแสดงนาฏศิลป์ไทยจากการเปิดวีดีทัศน์ที่ครูเปิดให้ชม 1 รายการ และสนทนาเกี่ยวกับคุณค่าและการอนุรักษ์ 7. ครูคอยดูแลและให้คำแนะนำนักเรียนในกรณีที่นักเรียนไม่เข้าใจและคอยกระตุ้น ให้นักเรียนปฏิบัติด้วยตนเองให้มากที่สุด 8. ในขณะปฏิบัติกิจกรรมหากสงสัยหรือไม่เข้าใจ สามารถขอคำแนะนำจากครูผู้สอนได้ 9. หลังจากปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้แล้ว นักเรียนปฏิบัติ ดังนี้ 9.1 นักเรียนทำใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ 9.2 นักเรียนทำใบงานที่ 2 เรื่อง หลักการชมการแสดง 9.3 นักเรียนประเมินการปฏิบัติเรื่อง มารยาทในการชมการแสดง 9.4 นักเรียนทำใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการ นาฏศิลป์ไทย 9.5 นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่า น่าอนุรักษ์ จำนวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 10. นักเรียนรับทราบคะแนนหลังจากได้ฝึกปฏิบัติกิจกรรม 11. ตรวจสอบและจัดเก็บวัสดุอุปกรณ์ในการเรียนให้เรียบร้อย ข้อเสนอแนะอื่น ๆ - นักเรียนควรใช้เวลาว่างในการฝึกฝนด้วยตนเองอย่างสม่ำเสมอ จนเกิดความชำนาญแม่นยำ - ถ้านักเรียนเรียนไม่ทัน สามารถนำชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ไปศึกษาเพิ่มเติมนอกเวลาเรียนได้

4 แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ******************************************************************************* คำชี้แจง 1. จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท (×) ลงใน กระดาษคำตอบ 2. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์ที่ได้รับจากการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร ก. ดำเนินชีวิตตามตัวละครที่ได้รับชม ข. สนุกสนานบันเทิงเมื่อได้ชมการแสดง ค. ได้ฝึกจินตนาการขณะรับชมการแสดงละคร ง. นำข้อคิดที่ได้จากการชมไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน 2. การเข้าไปชมการแสดง ผู้ชมการแสดงไม่ควรทำสิ่งใด ก. ไม่คุยกับเพื่อน ข. ไม่วิจารณ์ผู้แสดง ค. ตั้งใจชมการแสดง ง. นั่งก้มหน้าหลับตา 3. การมีมารยาทในการชมการแสดงที่ดีส่งผลต่อการแสดงอย่างไร ก. การแสดงสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ข. การแสดงน่าเบื่อไม่มีบุคคลสนใจ ค. การแสดงดำเนินไปอย่างรวดเร็วมากขึ้น ง. การแสดงไม่เป็นที่น่าสนใจของบุคคลทั่วไป 4. ผู้ชมที่ดีควรปฏิบัติอย่างไร ก. ปรบมือเมื่อการแสดงจบ ข. เข้าชมหลังเวลาเริ่มเล็กน้อย ค. คุยกับเพื่อนเมื่อชมการแสดง ง. ออกก่อนเวลาจบการแสดงเล็กน้อย

5 5. การปฏิบัติตามหลักการชมการแสดงจะเกิดผลอย่างไร ก. ทำให้ชมการแสดงไม่เข้าใจ ข. ทำให้ไม่อยากชมการแสดงอีก ค. ทำให้ผู้แสดงไม่มีสมาธิในการแสดง ง. ทำให้เกิดความซาบซึ้งในการชมการแสดง 6. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับคุณค่าของการแสดงนาฏศิลป์ ก. ด้านความบันเทิง ข. ด้านศิลปวัฒนธรรม ด้านจริยธรรม ค. ด้านความคิด และด้านการศึกษา ง. ด้านศาสนา ประเพณี 7. การอนุรักษ์รูปแบบของนาฏศิลป์ไทย หมายถึง ข้อใด ก. การรักษาให้คงรูปดั้งเดิม ข. การสร้าสรรค์ขึ้นมาใหม่ ค. การปลูกจิตสำนึกให้รำไทย ง. การเช้าชมการแสดงทุกสัปดาห์ 8. บรมครูท่านใดที่คิดประดิษฐ์ท่ารำฟ้อนม่านมุ้ยเชียงตา ก. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. ครูลมุล ยมะคุปต์ ง. ครูจำเรียง พุทธประดับ 9. บรมครูท่านใดที่ได้รับยกย่องให้ดำรงตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญ (โขน) ก. ครูอาคม สายาคม ข. หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี 10. บรมครูท่านใดที่มีผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำและระบำ ระบำกินนร ระบำโบราณคดี 4 ชุด ก. ครูอาคม สายาคม ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี

6 กระดาษคำตอบ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ******************************************************************************* ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอให้เด็ก ๆ โชคดีนะ

7 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ข้อ เฉลย 1 ก 2 ง 3 ก 4 ก 5 ง 6 ง 7 ก 8 ค 9 ก 10 ข

8 แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ******************************************************************************* คำชี้แจง 1. จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท (×) ลงใน กระดาษคำตอบ 2. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์ที่ได้รับจากการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร ก. ดำเนินชีวิตตามตัวละครที่ได้รับชม ข. สนุกสนานบันเทิงเมื่อได้ชมการแสดง ค. ได้ฝึกจินตนาการขณะรับชมการแสดงละคร ง. นำข้อคิดที่ได้จากการชมไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน 2. การเข้าไปชมการแสดง ผู้ชมการแสดงไม่ควรทำสิ่งใด ก. ไม่คุยกับเพื่อน ข. ไม่วิจารณ์ผู้แสดง ค. ตั้งใจชมการแสดง ง. นั่งก้มหน้าหลับตา 3. การมีมารยาทในการชมการแสดงที่ดีส่งผลต่อการแสดงอย่างไร ก. การแสดงสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ข. การแสดงน่าเบื่อไม่มีบุคคลสนใจ ค. การแสดงดำเนินไปอย่างรวดเร็วมากขึ้น ง. การแสดงไม่เป็นที่น่าสนใจของบุคคลทั่วไป 4. ผู้ชมที่ดีควรปฏิบัติอย่างไร ก. ปรบมือเมื่อการแสดงจบ ข. เข้าชมหลังเวลาเริ่มเล็กน้อย ค. คุยกับเพื่อนเมื่อชมการแสดง ง. ออกก่อนเวลาจบการแสดงเล็กน้อย

9 5. การปฏิบัติตามหลักการชมการแสดงจะเกิดผลอย่างไร ก. ทำให้ชมการแสดงไม่เข้าใจ ข. ทำให้ไม่อยากชมการแสดงอีก ค. ทำให้ผู้แสดงไม่มีสมาธิในการแสดง ง. ทำให้เกิดความซาบซึ้งในการชมการแสดง 6. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับคุณค่าของการแสดงนาฏศิลป์ ก. ด้านความบันเทิง ข. ด้านศิลปวัฒนธรรม ด้านจริยธรรม ค. ด้านความคิด และด้านการศึกษา ง. ด้านศาสนา ประเพณี 7. การอนุรักษ์รูปแบบของนาฏศิลป์ไทย หมายถึง ข้อใด ก. การรักษาให้คงรูปดั้งเดิม ข. การสร้าสรรค์ขึ้นมาใหม่ ค. การปลูกจิตสำนึกให้รำไทย ง. การเช้าชมการแสดงทุกสัปดาห์ 8. บรมครูท่านใดที่คิดประดิษฐ์ท่ารำฟ้อนม่านมุ้ยเชียงตา ก. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. ครูลมุล ยมะคุปต์ ง. ครูจำเรียง พุทธประดับ 9. บรมครูท่านใดที่ได้รับยกย่องให้ดำรงตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญ (โขน) ก. ครูอาคม สายาคม ข. หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี 10. บรมครูท่านใดที่มีผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำและระบำ ระบำกินนร ระบำโบราณคดี 4 ชุด ก. ครูอาคม สายาคม ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี

10 กระดาษคำตอบ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ******************************************************************************* ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอให้เด็ก ๆ โชคดีนะ

11 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ข้อ เฉลย 1 ก 2 ง 3 ก 4 ก 5 ง 6 ง 7 ก 8 ค 9 ก 10 ข

12 ผังมโนทัศน์ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ คุณค่า การอนุรักษ์ หลักการชม การแสดง มารยาท ในการชมการแสดง บุคคลสำคัญ ในวงการนาฏศิลป์ไทย

13 ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ คุณค่า นาฏศิลป์และละครไทยเป็นศิลปะการแสดงที่มีมาช้านานมีความงดงาม และมีคุณค่าต่อสังคม เป็นสิ่งที่สร้างความสนุกสนานบันเทิงใจให้แก่ผู้ชม เป็นศิลปวัฒนธรรมและเป็นเอกลักษณ์ประจำชาติไทย ที่ควรร่วมกันอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่คู่ชาติไทยสืบไป ภาพที่ 1 “โขน” รามเกียรติ์ ชุด“รามราชจักรี” ที่มา : hiclasssociety (2556) คุณค่า คือ หลักการในการดำเนินชีวิต พื้นฐานที่ใช้ในการตัดสินว่า สิ่งใดดีหรือไม่ดี ถูกหรือผิด เป็นสิ่งที่เรายึดถือว่าน่าชื่นชม หรือเป็นสิ่งที่มีความสำคัญในชีวิต ในอีกแง่หนึ่ง คุณค่ากำหนดพื้นฐาน ของการกระทำของเรา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกระทำที่มีผู้อื่นเข้ามาเกี่ยวข้อง

14 คุณค่าของการแสดงนาฏศิลป์ นาฏศิลป์ของไทย เป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่บรรพบุรุษได้สั่งสมหรือสืบทอดกันมาช้านาน มีคุณค่าต่อคนไทยด้านต่าง ๆ พอสรุปได้ ดังนี้ 1. คุณค่าด้านอารมณ์ การแสดงนาฏศิลป์นั้น มีจุดประสงค์เพื่อให้ผู้ชมเพลิดเพลิน ได้ชมสิ่งที่สวยงาม ในเรื่องการแต่งกาย ท่ารำที่อ่อนช้อย ดนตรีและเพลงประกอบที่ไพเราะ ส่วนคนแสดงออกก็ได้รับ ความเบิกบานใจที่ได้แสดงออกซึ่งความสวยงาม แสดงความสามารถและถือว่าเป็นผู้มีคุณค่าความดี ต่อสังคมมนุษย์ (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 164) ภาพที่ 2 ระบำศรีชัยสิงห์ ที่มา : บิกกี้โฟโต้ (2562) 2. คุณค่าทางด้านความคิด เมื่อเราได้มาแสดงออกซึ่งความสนุกสนานเบิกบานใจแล้ว สิ่งหนึ่งที่ตามมาคือความคิด หรือเจตคติที่ดีต่อเพื่อนร่วมงาน ต่อคนรอบข้าง จึงเกิดความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เกิดการเสียสละเพื่อส่วนรวม เกิดความสามัคคีในหมู่คณะ มีความสุขุม มีความกรุณาปราณี มีความภาคภูมิใจในถิ่นกำเนิด และบรรพบุรุษ สิ่งเหล่านี้จะเกิดขึ้นและซึมซับคุณลักษณะที่พึงประสงค์ไว้โดยไม่รู้ตัว (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 164) 3. คุณค่าด้านความรู้ ถึงแม้การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองเป็นสิ่งสนองทางอารมณ์ ก่อให้เกิดความสนุกสนาน เบิกบานแต่ยังแฝงไว้ซึ่งความรู้ในเรื่องต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 3.1 ความรู้เกี่ยวกับความเชื่อขนบธรรมเนียมประเพณีที่ยึดถือปฏิบัติในชุมชน เช่น การทำ บายศรีสู่ขวัญของภาคอีสาน ในบทร้องจะบอกให้รู้ถึงความเชื่อเรื่องขวัญว่ามีอำนาจ และพลังอย่างหนึ่ง

15 นอกจากนี้ก็ยังทราบถึงพิธีการบายศรีสู่ขวัญ ว่ามีพาขวัญ มีด้ายผูกข้อมือ และยังทราบว่าเมื่อขวัญ ออกไปแล้วอยู่ที่ใดบ้างเช่น ป่าเขาลำเนาไพร อยู่ในสวรรค์ การแสดงนาฏศิลป์อีกหลายชุดที่ให้ความรู้ ดึงครกดึงสาก ความเชื่อเกี่ยวกับการเสี่ยงทายว่าฝนจะดีหรือแล้ง รำฟัดข้าว ความเชื่อเกี่ยวกับแม่โพสพ ซึ่งเป็นขวัญของชาวไทยเป็นต้น (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 164) ภาพที่ 3 ฟ้อนบายศรีสู่ขวัญต้อนรับกลุ่มนิสิตชมรมฯ อีสาน จุฬาฯ และน้องค่ายเยาวชน ที่มาศึกษาดูงานค่ายกลางปี 43 ณ บ้านโนนหอม อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ที่มา : ชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2552) 3.2 ความรู้เกี่ยวกับการดำเนินชีวิตและอาชีพ การแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองจำนวนมาก ที่แสดงถึงความรู้เรื่องการดำเนินชีวิตของคนในสังคมนั้น ๆ เช่น เต้นกำรำเคียว เซิ้งทำนา เซิ้งกระติ๊บข้าว แสดงถึงอาชีพทำนา ฟ้อนสาวไหมของภาคเหนือ ก็ให้ความรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงไหมและการทอผ้าไหม เซิ้งครกมอง ของภาคอีสานให้ความรู้เกี่ยวกับการตำข้าวของคนอีสาน เซิ้งสวิงแสดงถึงการทำมาหากิน ของคนอีสาน (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 165) ภาพที่ 4 เซิ้งกระะติ๊บข้าว ที่มา : ครูจี นาฏยะ (2562)

16 3.3 ความรู้เกี่ยวกับสภาพแวดล้อม เช่น การรำวงของคนภาคกลาง เมื่อรำวงจะแสดง ให้เห็นสภาพของบ้านเมืองที่เกิดสงคราม เช่น หวอ หวอ หวอ การเซิ้งบั้งไฟ ก็แสดงให้เห็น สภาพบ้านเมืองของคนอีสาน เพื่อชาวอีสานประสบภัยแห้งแล้ง (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 165) ภาพที่ 5 เซิ้งบั้งไฟ ที่มา : ประจิต จารัตน์ (2563) 3.4 ความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของชุมชน ที่ถ่ายทอดออกมาโดยใช้นาฏศิลป์ พื้นเมืองนั้นมีจำนวนมาก เช่น รำเผ่าไทภูพาน ทำให้ทราบประวัติความเป็นมาของชนเผ่า ภูไท โซ่ กะเลิง ย้อ และแสก เป็นต้น (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 164) ภาพที่ 6 ฟ้อนเผ่าไทภูพาน ที่มา : Thai Music and Dance (2558)

17 3.5 ความรู้เกี่ยวกับการต่อสู้ป้องกันตัว เช่น รำมวยโบราณของชาวอีสานที่สกลนคร เป็นการรำแสดงลีลาของมวย เช่น ท่าจระเข้ฟาดหาง ท่าเสือออกเหล่า ท่าหนุมานถวายแหวน ฯลฯ สีละ เป็นการแสดงถึงการต่อสู้ของคนในภาคใต้ ภาพที่ 7 การแสดงโขน ที่มา : ศาลาเฉลิมกรุง (2563) 4. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าวรรณศิลป์นั้นเกี่ยวข้องกับการใช้ภาษา การใช้ภาษา ในการแสดงพื้นเมืองนั้น ได้แก่ การแต่งบทร้องต่าง ๆ บทร้องที่ใช้ในการแสดงพื้นเมืองนั้นแสดงถึง ความงามของภาษาไทย วิวัฒนาการทางภาษาขั้นสูงเพราะการนำคำมาเรียบร้อยถ้อยคำให้ ไพเราะ สละสลวย สื่อความหมายได้ชัดเจน มีการนำโวหาร การใช้คำอุปมา ที่กล่าวมาแล้วนั้นจะออกมา เป็นบทร้อง เช่น กลอนลำของชาวอีสาน บทร้องที่ประกอบการฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียน ของภาคเหนือ เป็นต้น (จตุรงค์ โพนสูงเนิน, 2544 : 165) อนุรักษ์ นาฏศิลป์ไทย เป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมที่เป็นรูปธรรม ซึ่งนับเป็นมรดกทางวัฒนธรรม ที่บรรพบุรุษของเราได้สร้างและสั่งสมภูมิปัญญามาแต่โบราณ เป็นสิ่งที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของชาติ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความเป็นอารยประเทศของชาติไทยที่มีความเป็นเอกราชมาช้านาน นานาประเทศในโลก ต่างชื่นชนนาฏศิลป์ไทยในความงดงามวิจิตรบรรจง เป็นศิลปะที่มีคุณค่าควรแก่การอนุรักษ์และสืบทอด แนวทางในการอนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย 1. การอนุรักษ์รูปแบบ หมายถึง การรักษาให้คงรูปดั้งเดิม เช่น เพลงพื้นบ้านก็ต้องรักษา ขั้นตอนการร้อง ทำนอง การแต่งกาย ท่ารำ ฯลฯ หรือหากจะผลิตขึ้นใหม่ก็ให้รักษารูปแบบเดิมไว้ 2. การอนุรักษ์เนื้อหา หมายถึง การรักษาในด้านเนื้อหาประโยชน์คุณค่าด้วยวิธีการผลิต การรวบรวมข้อมูลเพื่อการศึกษา เช่น เอกสาร และสื่อสารสนเทศต่าง ๆ

18 การอนุรักษ์ทั้ง 2 แบบนี้ หากไม่มีการสืบทอดและส่งเสริม ก็คงไว้ประโยชน์ในที่นี้ จะขอนำเสนอแนวทางในการส่งเสริมเพื่ออนุรักษ์นาฏศิลป์ไทย ดังนี้ 1) จัดการศึกษาเฉพาะทาง ส่งเสริมให้มีสถาบันการศึกษาด้านนาฏศิลป์จัดการเรียน การสอน เพื่อสืบทอดงานศิลปะด้านนาฏศิลป์ เช่น วิทยาลัยนาฏศิลป์ สถาบันเอกชน องค์กรของรัฐ บางแห่ง ฯลฯ 2) จัดการเรียนการสอนในขั้นพื้นฐาน โดยนำวิชานาฏศิลป์จัดเข้าในหลักสูตรและเข้าสู่ ระบบการเรียนการสอนทุกระดับ ตามระบบที่ควรจะให้เยาวชนได้รับรู้เป็นขั้นตอนตั้งแต่อนุบาล–ประถม มัธยมศึกษา และอุดมศึกษา ตลอดจนสถาบันการศึกษาทุกระดับ จัดรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ เพื่อประโยชน์ ต่อการศึกษาค้นคว้า และบริการแก่ชุมชนได้ด้วย 3. มีการประชาสัมพันธ์ในรูปแบบสื่อโฆษณาต่าง ๆ ทั้งวิทยุ โทรทัศน์ และหนังสือพิมพ์ โดยนำศิลปวัฒนธรรมด้านนาฏศิลป์เข้ามาเกี่ยวข้อง เพื่อเป็นการสร้างบทบาทของความเป็นไทย ให้เป็นที่รู้จัก 4. จัดเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรม ในรูปแบบการแสดงนาฏศิลป์แก่หน่วยงานรัฐและเอกชน โดยทั่วไปทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ 5. ส่งเสริมและปลูกฝังมรดกทางศิลปวัฒนธรรมภายในครอบครัว ให้รู้ซึ้งถึงความเป็นไทย และอนุรักษ์รักษาเอกลักษณ์ไทย (นาฏศิลป์ ท.ศ. 3_1, 2563) ภาพที่ 8 ระบำลพบุรี ที่มา : นาฏศิลป์สัมพันธ์ (2551)

19 หลักในการชมการแสดง 1. ควรศึกษาเกี่ยวกับท่ารำ "ท่ารำ" ของนาฏศิลป์ไทยจัดได้ว่าเป็น "ภาษา" ชนิดหนึ่ง ซึ่งใช้สื่อความหมายให้ผู้ชมเข้าใจถึงกิริยา อาการ และความรู้สึก ตลอดจนอารมณ์ของผู้แสดง มีทั้งท่ารำตามธรรมชาติและท่าที่ประดิษฐ์ให้วิจิตรสวยงามกว่าธรรมชาติ 2. เข้าใจเกี่ยวกับภาษาหรือคำร้องของเพลงต่าง ๆ การแสดงนาฏศิลป์จะต้องใช้ดนตรีและเ พลงเข้าประกอบ ซึ่งอาจจะมีทั้งเพลงขับร้องและเพลงบรรเลง ในเรื่องเพลงร้องนั้นจะต้องมี "คำร้อง" หรือเนื้อร้องประกอบด้วยบทร้องเพลงไทย ส่วนมากจะเป็นคำประพันธ์ประเภทกลอนแปด หรือกลอน สุภาพ เป็นคำร้องที่แต่งขึ้นใช้กับเพลงนั้น ๆ โดยเฉพาะ หรือนำมาจากวรรณคดีไทยตอนใดตอนหนึ่งก็ได้ ผู้ชมจะต้องฟังภาษาที่ใช้ร้องให้เข้าใจควบคู่กับการชมการแสดงด้วย จึงจะเข้าใจถึงเรื่องราวนาฏศิลป์ ที่แสดงอยู่ 3. มีความเข้าใจเกี่ยวกับดนตรีและเพลงต่าง ๆ นาฏศิลป์จำเป็นต้องมีดนตรีบรรเลงประกอบ ขณะแสดง ซึ่งอาจจะเป็นแบบพื้นเมืองหรือแบบสมัยนิยม ผู้ชมจะต้องฟังเพลงให้เข้าใจทั้งลีลา ทำนอง สำเนียงของเพลง ตลอดจนจังหวะอารมณ์ด้วย จึงจะชมนาฏศิลป์ได้เข้าใจและได้รสของการแสดง อย่างสมบูรณ์ เช่น เข้าใจว่าเพลงสำเนียงมอญ พม่า ลาว ฯลฯ สามารถเข้าใจถึงประเภทของเพลง และอารมณ์ของเพลงแต่ละเพลง นอกจากนี้ จะต้องรู้จักถึงชื่อของเครื่องดนตรีและวงดนตรีที่ใช้ประกอบ การแสดงทุกชนิดด้วย 4. เข้าใจเกี่ยวกับการแต่งกายและแต่งหน้าของผู้แสดง การแสดงนั้นแบ่งออกหลายแบบ หลายประเภท ผู้ชมควรดูให้เข้าใจว่าการแต่งกายเหมาะสมกับบรรยากาศและประเภทของการแสดง หรือไม่ เสื้อผ้า เครื่องประดับ และอุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในการแสดง ตลอดทั้งการแต่งหน้าด้วยว่า เหมาะสมกลมกลืนกันเพียงใด เช่น เหมาะสมกับฐานะหรือบทของผู้แสดงหรือไม่ ภาพที่ 9 “ศิษย์เอ็มทีไอ” ร่วมใจแต่งหน้าโขนหน้าพระเมรุมาศ รัชกาลที่ 9 ที่มา : travelintrend (2560)

20 5. เข้าใจถึงการออกแบบฉากและการใช้แสงและเสียง ผู้ชมที่ดีต้องมีความรู้ ความเข้าใจเรื่องฉาก สถานที่และสถานการณ์ต่าง ๆ ของการแสดง คือต้องดูให้เข้าใจว่าเหมาะสมกับการแสดงหรือไม่ บรรยากาศ แสง หรือเสียงที่ใช้นั้นเหมาะสมกับลักษณะของการแสดงเพียงใด 6. เข้าใจเกี่ยวกับบทบาทและฐานะของตัวแสดง คือ การแสดงที่เป็นเรื่องราวมีตัวแสดงหลายบท ซึ่ง จะต้องแบ่งออกตามฐานะในเรื่องนั้น ๆ เช่น พระเอก นางเอก ตัวเอก ตัวนายโรง พระรอง นางรอง ตัวตลก ฯลฯ 7. เข้าใจเกี่ยวกับเรื่องราวของการแสดง ในกรณีที่เล่นเป็นเรื่องราว เช่น โขน ละคร ผู้ชมต้องติดตามการแสดงให้ต่อเนื่องกันถึงจะเข้าใจถึงเรื่องราวต่าง ๆ ว่าใคร ทำอะไร ที่ไหน อย่างไร 8. ควรมีอารมณ์ร่วมกับการแสดง การแสดงนาฏศิลป์ได้บรรจุเอาลีลาท่าทางหรืออารมณ์ต่าง ๆ ของผู้แสดงไว้มากมาย ผู้ชมที่ดีควรมีส่วนร่วมกับผู้แสดงด้วย เช่น สนุกสนานเฮฮาไปด้วย จะทำให้ได้ รสของการแสดงอย่างเต็มที่และผู้แสดงจะสนุกสนาน มีอารมณ์และกำลังใจในการแสดงด้วย (sittipanareerat422, 2558) มารยาทในการชมการแสดง 1. การแต่งกายเรียบร้อย ในการไปชมการแสดงต่าง ๆ ควรแต่งกายให้เรียบร้อยเหมาะสม การแต่งกายแบบสากลนิยมจัดเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง ส่วนนักเรียน นิสิต นักศึกษา สามารถ แต่งเครื่องแบบไปชมได้ ซึ่งถือว่าเป็นการแต่งกายที่เรียบร้อยเหมาะสมเช่นกัน ภาพที่ 10 การแต่งกายเรียบร้อยชมการแสดงต่าง ๆ ที่มา : เชียงใหม่นิวส์ (2561) 2. การไปถึงสถานที่แสดงก่อนเวลา ถือเป็นธรรมเนียมการปฏิบัติที่ผู้เข้าชมควรไปถึงสถานที่แสดง ก่อนเวลาและนั่งตามที่นั่งให้เรียบร้อยก่อนการแสดงจะเริ่มต้น ทั้งนี้ เพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อย ก่อนที่การแสดงจะเริ่มและไม่เป็นการรบกวนทั้งผู้ชมที่อยู่ข้างเคียงและผู้แสดง เพราะการมาสายทำให้ การเข้านั่งตามที่รบกวนผู้นั่งข้างเคียง และบางครั้งก็เกิดเสียงดังขณะเข้านั่งที่ จนเป็นการรบกวนสมาธิ ผู้แสดงด้วย ดังนั้น ถ้ามาสายควรหาที่นั่งข้างหลัง แล้วหาโอกาสรอช่วงที่จะรีบเข้านั่งตามเลขที่นั่งของตน

21 3. การอ่านสูจิบัตร การแสดงประเภทที่มีเนื้อหาสาระ มักจะมีการจัดทำสูจิบัตรจำหน่าย ณ สถานที่ ผู้ชมควรซื้อสูจิบัตรอ่านรายละเอียดขณะรอเวลาเริ่มแสดง เพื่อทำความเข้าใจในรายการ การแสดง รวมทั้งอ่านประวัติผู้แสดงที่ปรากฏอยู่ในสูจิบัตร เพื่อให้ทราบว่าผู้แสดงคือใคร เพราะการแสดงบางครั้งจุดเด่นอาจมิได้อยู่ที่บทเสียทีเดียว แต่อาจอยู่ที่ผู้แสดงที่มีชื่อเสียงก็เป็นได้ 4. การมีสมาธิในการชมการแสดง ขณะชมการแสดงควรมีสมาธิในการชมการแสดงอย่างจริงจัง ในขณะที่ชมไม่ควรสนทนา พูดคุย หรือปฏิบัติสิ่งใดให้เป็นที่รบกวนของผู้ชมข้างเคียง 5. การปรบมือ เป็นมารยาทสำคัญของผู้ชมการแสดงที่ควรปรบมือ เมื่อมีการแสดงจบ เพื่อให้เกียรติแก่ผู้แสดง ภาพที่ 11 มารยาทสำคัญของผู้ชมการแสดงที่ควรปรบมือ ที่มา : เชียงใหม่นิวส์ (2561) 6. การงดใช้เครื่องมือสื่อสาร ปัจจุบันเครื่องมือสื่อสารทั้งวิทยุติดตามตัว และโทรศัพท์มือถือ เป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่มีประจำตัว ในขณะชมการแสดงทั่ว ๆ ไป จึงมักจะได้ยินเสียงจากเครื่องมือสื่อสาร เหล่านี้อยู่เสมอ สภาพเช่นนี้ไม่ควรเกิดขึ้นในขณะชมการแสดงดนตรีประเภทนี้ เนื่องจากเสียงสัญญาณ ดังกล่าวจะรบกวนสมาธิทั้งของผู้ฟังและผู้แสดง จึงควรถือปฏิบัติมารยาทด้วยการงดใช้เครื่องมือสื่อสาร ทุกประเภท ตลอดเวลาในขณะชมการแสดง 7. การถ่ายภาพการแสดง ไม่ควรนำกล้องถ่ายภาพ กล้องถ่ายวีดิโอเข้าไปบันทึกการแสดง ในหอประชุม เว้นแต่จะได้รับอนุญาตเป็นกรณีพิเศษ เพราะการแสดงของต่างประเทศหลายประเทศ มีลิขสิทธิ์เฉพาะ ไม่อนุญาตให้มีการบันทึกไปเผยแพร่โดยบุคคลภายนอกหรือบ่อยครั้ง แม้จะไม่มี เรื่องลิขสิทธิ์ แต่แสงแฟลชจะรบกวนสมาธิทั้งผู้ชมและผู้แสดง 8. งดการนำอาหาร และเครื่องดื่มทุกประเภทเข้าไปในหอประชุม เพราะนอกจากอาหาร บางประเภทจะส่งกลิ่นรบกวนผู้อื่น ตลอดจนการแกะหีบห่อและการขบเคี้ยวจะทำให้เกิดเสียงดัง แล้วเศษอาหารและเครื่องดื่มยังทำให้มด แมลงสาบ หรือหนูมาซ่อนตัวและกัดที่นั่งในโรงให้เสียหาย อีกด้วย ดังนั้น จึงไม่ควรนำอาหารและเครื่องดื่มเข้ามารับประทานในโรง ยกเว้นโรงกลางแจ้ง หรือที่ซึ่งได้รับการอนุญาตให้นำเข้าไปได้ (เชียงใหม่นิวส์, 2561)

22 บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ครูเฉลย ศุขะวณิช ภาพที่ 12 ครูเฉลย ศุขะวณิช ที่มา : sittipanareerat422, (2558) คุณครูเฉลย ศุขะวณิช เกิดเมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2447 เป็นผู้เชี่ยวชาญ การสอนและออกแบบนาฏศิลป์ไทย แห่งวิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากร ซึ่งมีความรู้ความสามารถสูง ในกระบวนท่ารำทุกประเภท ทางราชการได้มอบหมายให้เป็นผู้วางรากฐานจัดสร้างหลักสูตรการเรียน การสอนวิชานาฏศิลป์ตั้งแต่ระดับต้นจนถึงขั้นปริญญา เป็นผู้มีความเมตตาเอื้ออารี อุทิศตน เพื่อประโยชน์ แก่การศึกษาและงานศิลป์อย่างต่อเนื่อง ได้รับปริญญาครุศาสตรบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขานาฏศิลป์ สหวิทยาลัยรัตนโกสินทร์ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา นางเฉลย ศุขะวณิช สมควรได้รับ การยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์) ประจำปีพุทธศักราช 2530 ผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำและระบำ ระบำกินนร ระบำโบราณคดี 4 ชุด คือ ระบำทวารวดี ระบำศรีวิชัย ระบำลพบุรีและเชียงแสน ฟ้อนแคน เซิ้งสัมพันธ์ ระบำฉิ่งธิเบต ระบำกรับ รำกิ่งไม้เงินทองถวาย (บทประพันธ์ของ น.ส. ปราณีสำราญวงศ์) เซิ้งสราญ ระบำสวัสดิรักษา ระบำมิตรไมตรีซีเกมส์ ระบำศรีชัยสิงห์ ระบำขอม (sittipanareerat422, 2558)

23 ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ภาพที่ 13 ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ที่มา : sittipanareerat422, (2558) มีนามเดิมว่า แผ้ว สุทธิบูรณ์ เกิดเมื่อวันที่ 25 ธันวาคม 2446 เมื่ออายุ 8 ขวบได้ถวายตัว ในสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมา และได้รับการฝึกหัดนาฏศิลป์ กับครูอาจารย์ผู้ทรงคุณวุฒิในราชสำนัก เช่น เจ้าจอมมารดาวาดและเจ้าจอมมารดาเขียน ในรัชกาลที่ 4 เจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ 5 หม่อมแย้ม ในนามสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ หม่อมอึ่ง ในสมเด็จพระบัณฑูรฯ จนมีความรู้ความสามารถออกแสดงละครเป็นตัวเอกในโอกาสที่แสดงถวาย ทอดพระเนตรหน้าพระที่นั่ง ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว หลายครั้ง ท่านแสดงเป็นอิเหนา และนางดรสา ในเรื่อง อิเหนา เป็นพระพิราพและทศกัณฐ์ในเรื่องรามเกียรติ์ ทางด้านการศึกษา วิชาสามัญท่านจบหลักสูตรจากโรงเรียนในวังสวนกุหลาบในรัชสมัยพระมหาธีรราชเจ้า ผลงานเกี่ยวกับการแสดงศิลปะนาฏกรรม เช่น ท่ารำของตัวพระ นาง ยักษ์ ลิง และตัวประกอบ การแสดงโขน ละครชาตรี ละครนอก ละครใน ละครพันทาง และระบำฟ้อนต่างๆ เป็นผู้คัดเลือก การแสดง จัดทำบทและเป็นผู้ฝึกสอน ฝึกซ้อม อำนวยการแสดงถวายทอดพระเนตรหน้าพระที่นั่ง ในวโรกาสต้อนรับพระราชอาคันตุกะ อาคันตุกะ และงานของรัฐบาล หน่วยงานองค์กรต่าง ๆ จัดต้อนรับ เป็นเกียรติแก่แขกผู้มาเยือนประเทศไทย เป็นผู้คัดเลือกตัวละครให้เหมาะสมตามบทบาทในการแสดง ต่าง ๆ เป็นผู้คัดเลือกการแสดงวางตัวศิลปินผู้แสดงต่างประเทศเพื่อเชื่อมสัมพันธไมตรี และเผยแพร่ ศิลปวัฒนธรรมไทยเป็นผู้ฝึกสอนและอำนวยการฝึกซ้อมในการแสดงโขน ละคร การละเล่นพื้นเมือง ระบำ รำ ฟ้อน ที่กรมศิลปากรจัดแสดงแก่ประชาชน ณ โรงละครแห่งชาติ สังคีตศาลา ในต่างจังหวัด และทางสถานีโทรทัศน์ต่าง ๆ ตลอดทั้งร่วมในงานของหน่วยราชการ องค์กร สถาบันการศึกษาและ เอกชน เป็นวิทยากรบรรยายและตอบข้อซักถามในการอบรมวิชานาฏศิลป์และวรรณกรรม และ เป็นที่ปรึกษาในการสร้างนาฏกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้นด้วย (sittipanareerat422, 2558)

24 ครูอาคม สายาคม ภาพที่ 14 ครูอาคม สายาคม ที่มา : sittipanareerat422, (2558) ครูอาคม สายาคม เดิมชื่อ บุญสม เกิดเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม พ.ศ. 2406 ณ บ้านสี่แยก หลานหลวง จังหวัดพระนคร เป็นบุตรของนายเจือ ศรียาภัย และนางผาด ศรียาภัย สกุลเดิม อิศรางกูร ณ อยุธยา (นามสกุลสายาคมเป็นนามสกุลที่ได้รับพระราชทานจากรัชกาลที่ 6 ) ครูอาคมได้รับการฝึกหัดโขนพร้อมกับเรียนหนังสือจนจบชั้นมัธยมปีที่ 3 จากนั้น เข้ารับตำแหน่ง “พระ” แผนกโขนหลวง กรมพิณพาทย์และโขนหลวง กระทรวงวัง ต่อมา พ.ศ. 2478 โอนมาประจำโรงเรียนศิลปากร แผนกดุริยางค์ ดำรงตำแหน่งนักวิชาการ ละครและดนตรี7 กองการสังคีต กรมศิลปากร เมื่อเกษียณอายุ กรมศิลปากรได้เชิญให้เป็นผู้เชี่ยวชาญ นาฏศิลป์ สอนนักศึกษาปริญญาตรี ผลงานด้านการแสดง ครูอาคมแสดงเป็นตัวเอก เช่น พระราม อิเหนา พระร่วง พระอภัยมณี ขุนแผน พระไวย ไกรทอง ฮเนา (เรื่องเงาะป่า) พระลอ อุณรุท พระสังข์ เป็นต้น ผลงานด้านประดิษฐ์ท่ารำ ได้แก่ เพลงหน้าพาทย์ตระนาฏราช เพลงหน้าพาทย์โปรยข้าวตอก เพลงเชิดจีน ลีลาประกอบท่าเชื่อม ตำราท่ารำ ผลงานด้านวิชาการ เขียนคำอธิบายนาฏยศัพท์ บทความ เพลงพื้นเมือง เพลงหน้าพาทย์ ความสำคัญของหัวโขน ระบำ รำ เต้น การเลือกเด็กเข้าฝึกหัดละครสมัยรัชกาลที่ 7 เป็นต้น ผลงานด้านวิทยุกระจายเสียง ตั้งคณะสายเมธีแสดงนิยายและบรรเลงในแบบดนตรีสากลและ ดนตรีไทย ตั้งคณะสายาคมแสดงเพลงพื้นเมือง เป็นต้น ผลงานด้านภาพยนตร์ แสดงเป็นพระเอกภาพยนตร์ เรื่อง อมตาเทวีเรื่อง ไซอิ๋ว แสดงเป็น พระถังซำจั๋ง และเป็นผู้กำกับการแสดง เป็นต้น

25 ผลงานด้านกำกับเวทีกำกับการแสดงและการสอนโขนและละครเรื่องต่าง ๆ พ.ศ. 2505 ได้รับมอบให้เป็นผู้ประกอบพิธีไหว้ครู พ.ศ. 2506 ได้รับถ่ายทอดท่ารำองค์พระพิราพจากครูรงภักดี พ.ศ. 2507 ทำพิธีครอบโขนละครในพิธีไหว้ครูประจำปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์วลัยลักษณ์ฯ ร่วมครอบในพิธีไหว้ครูดังกล่าวด้วย พ.ศ. 2508 เป็นต้นมา ได้รับเชิญเป็นประธานไหว้ครูของสถาบันการศึกษาต่างๆ ทั้งของราชการ และเอกชน รวมทั้งท่านได้พยายามถ่ายทอดวิชาความรู้และประสบการณ์ต่างๆ ของท่านให้แก่เยาวชน รุ่นหลังได้รับสืบทอดต่อไป ซึ่งนับว่าครูอาคมได้ปฏิบัติภารกิจด้านนาฏศิลป์ไทยอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ ครูอาคม สายาคม ได้สมรสกับนางสาวเรณู วิเชียรน้อย มีบุตร 3 คน ครูอาคม สายาคม เสียชีวิตเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2525 (sittipanareerat422, 2558) ครูลมุล ยมะคุปต์ ภาพที่ 15 นางลมุล ยมะคุปต์ ที่มา : sittipanareerat422, (2558) ครูลมุล ยมะคุปต์ เกิดเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2448 เป็นชาวจังหวัดน่าน เป็นธิดา ของร้อยโทนายแพทย์จีน อัญชัญภาติ กับนางคำมอย บิดาพาไปถวายตัวเป็นนางละคร ณ วังสวน กุหลาบ เริ่มฝึกหัดนาฏศิลป์ตั้งแต่อายุ 5 ขวบและย้ายไปศึกษาด้านละครใน ณ วังเพชรบูรณ์ ผลงานด้านการแสดง ท่านแสดงเป็นตัวเอกเกือบทุกเรื่อง เพราะมีฝีมือเป็นเยี่ยม บทบาทที่ท่าน เคยแสดง เช่น พระสังข์ เขยเล็ก เจ้าเงาะ ฮเนา ซมพลา พระวิษณุกรรม พระอภัยมณีศรีสุวรรณ สุดสาคร อุศเรน อิเหนา สียะตรา วิหยาสะกำ อุณรุท พระราม พระลอ พระมงกุฎ อินทรชิต พระนารายณ์ พระคเณศ สมิงพระราม พระไวย พลายบัว พระพันวษา เป็นต้น

26 ผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำ ที่ประดิษฐ์ให้กรมศิลปากรในฐานะผู้เชี่ยวชาญ เช่น รำแม่บทใหญ่ รำซัดชาตรี รำวงมาตรฐาน รำเถิดเทิง รำกิ่งไม้เงินทอง ระบำกลอง ระบำฉิ่ง ระบำกฤดาภินิหาร ระบำนกยูง ระบำชุมนุมเผ่าไทย ระบำอธิษฐาน ระบำในน้ำมีปลา ระบำระฆัง ระบำนกสามหมู่ ระบำเชิญพระขวัญ ฟ้อนเงี้ยว ฟ้อนเล็บ ฟ้อนเทียน ฟ้อนม่านมุ้ยเชียงตา ฟ้อนแพน ฟ้อนแคน เซิ้งสราญ เซิ้งสัมพันธ์ เป็นต้น ในการคิดค้นท่ารำนั้น บางท่ารำครูลมุล สามารถนำเอาท่ารำของนาฏศิลป์เพื่อนบ้าน มาดัดแปลงประดิษฐ์ขึ้นใหม่ได้อย่างแนบเนียนกลมกลืน ซึ่งเป็นแนวคิดและกลวิธีที่ครูนาฏศิลป์ ในรุ่นต่อๆ มาได้นำมาใช้เป็นแบบอย่าง นอกจากนี้ ท่านยังเป็นผู้ร่างหลักสูตรให้แก่วิทยาลัยนาฏศิลป ซึ่งนับว่าท่านเป็นครูนาฏศิลป์ คนแรกในการวางหลักสูตรการเรียนการสอนนาฏศิลป์ไทย ทำให้การเรียนนาฏศิลป์มีระบบ มีขั้นตอน ในการฝึกหัด นับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าที่ท่านฝากไว้แก่แผ่นดิน (sittipanareerat422, 2558) หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน ภาพที่ 16 หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน ที่มา : ช่างรำ (2555) หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน หรือ เจ้าจอมอึ่ง เป็นผู้วางรากฐานท่ารำตัวละครพระทั้งหมด ของคณะละครวังสวนกุหลาบ เดิมเป็นนางละครใน “เจ้าคุณจอมมารดาเอม” ในรัชกาลที่ 2 (พระมารดากรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ) สอนคู่กับหม่อมครูนุ่ม นวรัตน์ ณ อยุธยา เป็นผู้มี ความสามารถสูงส่งในการร่ายรำบทบาท ตัวละครพระ ถ่ายทอดท่ารำเพลงหน้าพาทย์ต่าง ๆ ท่ารำเฉพาะบทบาท และท่ารำฉุยฉายของ ตัวพระ ท่ารำบทบาทพระเอก พระรอง และอื่น ๆ วิชาความรู้จากหม่อมครูอึ่งที่ถ่ายทอดผ่านมายังวังสวนกุหลาบ โดยมีศิษย์เอกทั้งสามท่าน ที่เป็นศิลปินในตำนาน คือ ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี คุณครูลมุล ยมะคุปต์ และคุณครูเฉลย ศุขะวณิช เผยแพร่และมีอิทธิพลอย่างยิ่งต่อวงการนาฏศิลป์ และการเรียนการสอนในหลักสูตรนาฏศิลป์ไทยของ กระทรวงศึกษาธิการให้พวกเราทุกคนได้เรียนกันในปัจจุบัน มีดังนี้

27 1. ท่ารำเฉพาะบทบาทของตัวพระเอกต่างๆ เช่น พระวิศณุกรรม พระมาตุลี พระสังข์ พระราม ฯลฯ 2. ท่ารำเฉพาะบทบาทของตัวยักษ์ เช่น อินทรชิต รามสูร ฯลฯ 3. ท่ารำเพลงช้า เพลงเร็ว 4. ท่ารำเพลงหน้าพาทย์ต่าง ๆ เช่น เพลงเชิด เพลงเสมอ เพลงพญาเดิน เพลงเสมอจีน เพลงกราวใน เพลงกราวนางยักษ์ เพลงตระนิมิต เพลงตระบองกัน เพลงชำนาญ เพลงสาธุการ เพลงเสมอมาร เพลงเสมอเถร เพลงพราหมณ์เข้า เพลงพราหมณ์ออก เพลงตระนารายณ์ บรรทมสินธุ์ เพลงตระบรรทมไพร เพลงตระสันนิบาต 5. ท่ารำกริชคู่สะระหม่า (รบกริชอิเหนา) 6. ท่ารำกริชมลายูสะระหม่าแขก 7. ท่ารำกระบี่ 8. ท่ารำทวน 9. ท่ารำหอกซัด (ละครเรื่อง อิเหนา ตอน ศึกกระหมังกุหนิง) 10. ท่ารำง้าว (รำอาวุธเดี่ยวถวายหน้าพระทีนั่ง) 11. ท่ารำปฐมหางนกยูง (พระมาตุลีจัดพล) และวิชาความรู้ด้านการรำในบทบาท “ตัวละครพระ” อื่น ๆ อีกเป็นอันมากแต่ชีวิตของครูละคร มักอาภัพ คุณครูประเมษฐ์ บุณยะชัย ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ บอกเล่า โดยจำมาจากบทสัมภาษณ์คุณครูลมุล ยมะคุปต์ ให้ข้าพเจ้า(ผู้เขียน) ฟังว่า “หม่อมครูอึ่ง กับ หม่อมครูนุ่ม เป็นหม่อมละคร ชีวิตหม่อมละครมักอาภัพ เมื่ออยู่ที่วังสวนกุหลาบท่านได้เบี้ยเลี้ยง เดือนละไม่กี่บาท พอทูลกระหม่อมอัษฏางค์สิ้น ท่านก็ออกมาอยู่ข้างนอก ไม่มีลูกหลานคอยปรนนิบัติ คุณครูลมุล เล่าให้ฟังว่า พอถึงเวลาสิ้นเดือน หม่อมครูนุ่มกับหม่อมครูอึ่ง จะจูงมือกันมาหาคุณครูลมุล ศิษย์รัก คุณครูลมุลตอบแทนพระคุณด้วยการเอื้อเฟื้อค่าใช้จ่ายจำนวนหนึ่งให้กับหม่อมครูทั้งสองท่าน ท่านน่าสงสารมากเพราะไม่มีลูกไม่มีหลาน จนบั้นปลายชีวิตท่านก็จากไปอย่างสงบ แต่ที่น่าเห็นใจ มากกว่านั้น คือท่านสิ้นเมื่อครั้งสงครามโลก ไม่มีศิษย์ผู้ใดไปไว้อาลัยในพิธีศพท่านได้เลย เพราะต่างคน ต่างก็ลี้ภัยสงครามกันไปหมด หม่อมครูจึงจากโลกนี้ไปอย่างเดียวดาย เป็นเส้นทางชีวิตที่ทำคุณประโยชน์ เพื่อผู้อื่น โดยเฉพาะแก่ประเทศชาติแต่ชีวิตอาภัพนัก ถ้าไม่มีหม่อมครูอึ่ง พวกเราชาวนาฏศิลป์ก็ไม่มี ท่ารำตัวพระสวยสง่าไว้รำกันหรอก ป่านนี้คงรำกันอย่างหัวมังกุท้ายมังกร” (ช่างรำ, 2555)

28 กิจกรรมการเรียนรู้ท้ายบทเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ ประกอบด้วย 1. นักเรียนทำใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ 2. นักเรียนทำใบงานที่ 2 แผนผังความคิด หลักการชมการแสดง 3. ประเมินการปฏิบัติ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง 4. นักเรียนใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 5. นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์

29 คุณค่า และ การอนุรักษ์ ใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ********************************************************************************************************** ชื่อ.................................................นามสกุล..............................................ชั้น............... ..เลขที่............... คำชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ โดยเขียนแผนผังความคิด พร้อมตกแต่ง ระบายให้สวยงาม (20 คะแนน)

30 เฉลยใบงานที่ 1 แนวทางการตอบแผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ ********************************************************************************************************** คุณค่า และ การอนุรักษ์ คุณค่าเป็นหลักการในการ ดำเนินชีวิต และเป็น พื้นฐานในการตัดสินว่าสิ่งใด ดีสิ่งใดไม่ดี ปลูกจิตสำนึกของชุมชนใน ท้องถิ่นให้ตระหนักถึงคุณค่า และการอนุรักษ์การแสดง นาฏศิลป์ ส่งเสริมและสนับสนุน เยาวชนที่สามารถ สร้างสรรค์ อนุรักษ์และ ถ่ายทอดต่อไปได้ ส่งเสริมสนับสนุนการจัด กิจกรรมหรือเข้าร่วมตาม ประเพณีและวัฒนธรรม ต่างๆ เกิดคุณค่าด้านการศึกษา ที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อ การศึกษาค้นคว้า ทั้งในด้าน ประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตความ เป็นอยู่ คุณค่าเกิดจากความคิด การแสดงพื้นเมืองหลาย ประเภทเป็นการแสดงทีมี ความสามารถด้านคิด สร้างสรรค์ สร้างจินตนาการ

31 แบบประเมินใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ คำชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ โดยเขียนแผนผังความคิด พร้อมตกแต่งระบายให้สวยงาม ตามรายการประเมินต่อไปนี้ เลขที่ รายการประเมิน ระดับ คุณภาพ สรุป ความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม ความตั้งใจ เวลา เนื้อหา รวม (4) (4) (4) (4) (4) (20) (4) ผ่าน ไม่ผ่าน 1 2 3 4 5 6 ....... ....... 40 คะแนนรวม เฉลี่ย ร้อยละ ลงชื่อ...................................................ผู้บันทึก (นางสุดารัตน์ วัฒนพฤติไพศาล)

32 เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมิน ใบงานที่ 1 แผนผังความคิด เรื่อง คุณค่าและการอนุรักษ์ รายการ ประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 4 (ดีมาก) 3 (ดี) 2 (พอใช้) 1 (ปรับปรุง) 1. ความ สะอาด แบบฝึกหัดสะอาด 80 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 60 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 40 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 20 % ขึ้นไป 2. ความ เป็นระเบียบ เรียบร้อย - ตัวหนังสือสวยถูกอักขระ - ตัวหนังสือชัดเจน - ขีดเส้นกั้นหน้า - ขีดเส้นใต้หัวข้อสำคัญ ๆ - เขียนวันที่/ชื่อ-สกุล ขาด 1 รายการ ขาด 2 รายการ ขาดมากกว่า 2 รายการ ขึ้นไป 3. ความตั้งใจ ตั้งใจทำงานอย่างเต็มที่ ตลอดเวลา ไม่ท้อถอย เมื่อมีอุปสรรค และแก้ไข ปัญหาจนสำเร็จ ตั้งใจทำงานอย่าง เต็มที่เป็นส่วนมาก ไม่ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหาจนสำเร็จ ตั้งใจทำงานอย่าง เต็มที่เป็นบางครั้ง ไม่ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหา ได้บางครั้ง ไม่มีความตั้งใจ ในการทำงาน ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหาไม่ได้เลย 4. เวลา ทำงานเสร็จก่อนกำหนด และงานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จ ตามกำหนด และ งานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จไม่ทัน ตามกำหนด แต่งานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จ ไม่ทัน ตามกำหนด และ งานไม่มีคุณภาพ 5. เนื้อหา - เนื้อหาถูกต้อง - เนื้อหาตรงตามหัวข้อ เรื่อง - เนื้อหาเป็นตามที่กำหนด - รายละเอียดครอบคลุม ขาด 1 รายการ ขาด 2 รายการ ขาดมากกว่า 2 รายการ ขึ้นไป นักเรียนได้คะแนนร้อยละ 80 ขึ้นไป ระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ ระดับคุณภาพ 16– 20 คะแนน ระดับคุณภาพ 4 หมายถึง ดีมาก 11–15 คะแนน ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ดี 6–10 คะแนน ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง พอใช้ 1– 5 คะแนน ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง

33 หลักการ ชมการแสดง ใบงานที่ 2 แผนผังความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง *************************************************************************************************************************************************************** ชื่อ........................................................นามสกุล...................................................ชั้น............เลขที่................. คำชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง โดยเขียนเป็นแผนผังความคิด ในรูปแบบใดก็ได้ พร้อมตกแต่งระบายสี ให้สวยงาม (คะแนนเต็ม 20 คะแนน)

34 เฉลยใบงานที่ 2 แนวทางการตอบแผนผังความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง ***************************************************************************** ควรมีอามรมณ์ร่วมกับผู้ แสดง และเป็นกำลังใจ ในการแสดง หลักการ ชมการแสดง เข้าใจเกี่ยวกับ การออกแบบ ฉาก แสง สี เสียง ว่าใช้ได้ เหมาะสมกับสถานการณ์ใน เรื่องราวการแสดงหรือไม่ เข้าใจบทบาทและฐานะ ของตัวแสดงว่าตัวแสดง แต่ละตัวเป็นใคร ทำอะไร ที่ไหน ศึกษาท่ารำของการแสดง เพื่อทำให้ทราบความหมาย ของท่ารำและเข้าใจ การแสดง มีความเข้าใจเนื้อร้องหรือ ภาษาของบทเพลงที่ใช้ใน การแสดง เข้าใจการแต่งกาย แต่งหน้า ของผู้แสดงว่าเหมาะสมกับ บรรยากาศ เรื่องราวในการ แสดงหรือไม่ เข้าใจเกี่ยวกับเรื่องราว มีความเข้าใจเกี่ยวกับ ของการแสดง ดนตรี รู้จักเครื่องดนตรี วงดนตรี

35 แบบประเมินใบงานที่ 2 แผนผังความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง คำชี้แจง ให้นักเรียนสรุปความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง โดยเขียนแผนผังความคิด พร้อมตกแต่งระบายสีให้สวยงาม ตามรายการประเมินต่อไปนี้ เลขที่ รายการประเมิน ระดับ คุณภาพ สรุป ความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม ความตั้งใจ เวลา เนื้อหา รวม (4) (4) (4) (4) (4) (20) (4) ผ่าน ไม่ผ่าน 1 2 3 4 5 6 ....... ....... 40 คะแนนรวม เฉลี่ย ร้อยละ ลงชื่อ...................................................ผู้บันทึก (นางสุดารัตน์ วัฒนพฤติไพศาล)

36 เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมิน ใบงานที่ 2 แผนผังความคิด เรื่อง หลักการชมการแสดง รายการ ประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 4 (ดีมาก) 3 (ดี) 2 (พอใช้) 1 (ปรับปรุง) 1. ความ สะอาด แบบฝึกหัดสะอาด 80 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 60 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 40 % ขึ้นไป แบบฝึกหัดสะอาด 20 % ขึ้นไป 2. ความ เป็นระเบียบ เรียบร้อย - ตัวหนังสือสวยถูกอักขระ - ตัวหนังสือชัดเจน - ขีดเส้นกั้นหน้า - ขีดเส้นใต้หัวข้อสำคัญ ๆ - เขียนวันที่/ชื่อ-สกุล ขาด 1 รายการ ขาด 2 รายการ ขาดมากกว่า 2 รายการ ขึ้นไป 3. ความตั้งใจ ตั้งใจทำงานอย่างเต็มที่ ตลอดเวลา ไม่ท้อถอย เมื่อมีอุปสรรค และแก้ไข ปัญหาจนสำเร็จ ตั้งใจทำงานอย่าง เต็มที่เป็นส่วนมาก ไม่ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหาจนสำเร็จ ตั้งใจทำงานอย่าง เต็มที่เป็นบางครั้ง ไม่ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหา ได้บางครั้ง ไม่มีความตั้งใจ ในการทำงาน ท้อถอยเมื่อมี อุปสรรค และแก้ไข ปัญหาไม่ได้เลย 4. เวลา ทำงานเสร็จก่อนกำหนด และงานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จ ตามกำหนด และ งานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จไม่ทัน ตามกำหนด แต่งานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จ ไม่ทัน ตามกำหนด และ งานไม่มีคุณภาพ 5. เนื้อหา - เนื้อหาถูกต้อง - เนื้อหาตรงตามหัวข้อ เรื่อง - เนื้อหาเป็นตามที่กำหนด - รายละเอียดครอบคลุม ขาด 1 รายการ ขาด 2 รายการ ขาดมากกว่า 2 รายการ ขึ้นไป นักเรียนได้คะแนนร้อยละ 80 ขึ้นไป ระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ ระดับคุณภาพ 16– 20 คะแนน ระดับคุณภาพ 4 หมายถึง ดีมาก 11–15 คะแนน ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ดี 6–10 คะแนน ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง พอใช้ 1– 5 คะแนน ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง

37 แบบประเมินการปฏิบัติ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง ******************************************************************************* คำชี้แจง ให้นักเรียนเข้าชมวีดีทัศน์การแสดงนาฏศิลป์จากสื่อทางอินเทอร์เน็ต 1 สถานการณ์ ตามที่ครูกำหนดให้ เพื่อประเมินมารยาทในการเข้าชมการแสดง ตามรายการต่อไปนี้ เลขที่ รายการประเมิน ระดับ คุณภาพ สรุป แต่งกายเรียบร้อย ถึงสถานที่แสดงก่อนเวลา มีสมาธิในการชมการแสดง ปรบมือ เมื่อมีการแสดงจบ งดใช้เครื่องมือสื่อสารและงดนำอาหาร เข้าไปรับประทาน รวม (4) (4) (4) (4) (4) (20) ผ่าน ไม่ผ่าน 1 2 3 4 5 6 …… 40 คะแนนรวม เฉลี่ย ร้อยละ ลงชื่อ...................................................ผู้บันทึก (นางสุดารัตน์ วัฒนพฤติไพศาล)

38 เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมินการปฏิบัติ เรื่อง มารยาทในการชมการแสดง รายการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 4 (ดีมาก) 3 (ดี) 2 (พอใช้) 1 (ปรับปรุง) 1. การแต่งกาย แต่งกายเรียบร้อย สะอาดและเหมาะสม กับเพศ ให้เกียรติ สถานที่อย่างไม่มี ข้อบกพร่อง แต่งกายเรียบร้อย สะอาด ให้เกียรติ สถานที่เป็นบางครั้ง แต่งกายไม่สุภาพ แต่งกายไม่สุภาพ เรียบร้อย 2. ถึงสถานที่ก่อน เวลา ไปถึงสถานที่ก่อนเวลา แสดง 20 นาที และ เลือกที่นั่งเหมาะสมไม่ เปลี่ยน ที่นั่ง ไปถึงสถานที่ก่อนเวลา แสดง 20 นาที และ เลือกที่นั่งเรียบร้อย แต่ มีการเปลี่ยนที่นั่ง ไปถึงสถานที่พอดีกับ การแสดงเริ่มแสดงและ ยังหาที่นั่ง ไม่เหมาะสม กับใจตนเอง ไปถึงสถานที่หลังจาก การแสดงเริ่มไปแล้ว 5- 10 นาที และยังต้อง เดินหาที่นั่ง 3. มีสมาธิ ในการชม การแสดง ขณะชมการแสดง ไม่คุยกับผู้อื่น ไม่หัวเราะเสียงดัง ขณะชมการแสดง ไม่คุยกันกับเพื่อน แต่มี การหัวเราะและวิจารณ์ การแสดงในบางครั้ง ขณะชมการแสดง ไม่ชวนผู้อื่นคุย ตลอดเวลา และใช้เสียง ดังในบางตอนที่พอใจ และไม่พอใจเป็นช่วง ๆ ขณะชมการแสดง คุย กับผู้อื่น เสียงดัง และ ออกจากที่นั่งบ่อยครั้ง 4. ปรบมือ ให้เกียรติ แก่ผู้แสดง เมื่อการแสดงจบปรบมือ เสียงดัง ให้เกียรติแก่ผู้แสดงได้ อย่างเหมาะสม เมื่อการแสดงจบ ปรบมือเสียงดังมากและ ปรบมือยาวเกินควร เมื่อการแสดงจบปรบมือ เสียงดังมากหรือมีเสียง เป่าปาก เมื่อการแสดงจบปรบมือ เสียงดังมากหรือมีเสียง เป่าปากและร้องตะโกน 5. งดการใช้ เครื่องมือสื่อสาร งด การนำอาหารเข้าไป รับประทาน ไม่นำเครื่องมือสื่อสาร เข้าไป หรือนำเข้าไปก็ปิด เครื่องมือสื่อสารและไม่ นำของขบเคี้ยวและ อาหารเข้าไป รับประทาน นำเครื่องมือสื่อสารเข้า ไปด้วย แต่ใช้สัญญาณ แบบสั่นสะเทือน ไม่นำอาหารเข้าไปแต่ นำลูกอมที่มีกลิ่นไม่แรง เข้ามารับประทาน นำเครื่องมือสื่อสารเข้า ไปแต่ใช้สัญญาณ แบบสั่นสะเทือน ไม่นำอาหารเข้าไป แต่นำลูกอมที่มีกลิ่นเข้า มาแต่เคี้ยว เสียงดัง นำเครื่องมือสื่อสารเข้า ไปโดยเปิดเครื่อง และสื่อสารปกติ โดยไม่ เกรงใจผู้อื่น พร้อมกับนำอาหาร ที่มีกลิ่นแรงเข้าไป แล้วเคี้ยวเสียงดังรบกวน ผู้อื่น นักเรียนได้คะแนนร้อยละ 80 ขึ้นไป ระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ ระดับคุณภาพ 16– 20 คะแนน ระดับคุณภาพ 4 หมายถึง ดีมาก 11–15 คะแนน ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ดี 6–10 คะแนน ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง พอใช้ 1– 5 คะแนน ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง

39 ใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ********************************************************************** คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาจับสลาก เกี่ยวกับบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 1 ท่าน จากนั้นร่วมกันศึกษาประวัติความเป็นมา รวบรวมข้อมูลและออกแบบการจัดทำป้ายนิเทศ ตกแต่งให้สวยงาม พร้อมนำเสนอผลงานทีละกลุ่ม และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ (20 คะแนน) ครูอาคม สายาคม ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี คุณครูเฉลย ศุขะวณิช นางลมุล ยมะคุปต์ หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน

40 แบบประเมินใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย ******************************************************************************* คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มส่งตัวแทนออกมาจับสลาก เกี่ยวกับบุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย 1 ท่าน จากนั้นร่วมกันศึกษาประวัติความเป็นมา รวบรวมข้อมูลและออกแบบการจัดทำป้ายนิเทศ ตกแต่งให้สวยงาม พร้อมนำเสนอผลงานทีละกลุ่ม และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ (กลุ่มที่) รายการประเมิน ระดับ คุณภาพ สรุป ความรับผิดชอบ ความร่วมมือกับผู้อื่น ขั้นตอนการทำงาน เวลา เนื้อหา รวม (4) (4) (4) (4) (4) (20) ผ่าน ไม่ผ่าน 1 2 3 4 5 คะแนนรวม เฉลี่ย ร้อยละ ลงชื่อ...................................................ผู้บันทึก (นางสุดารัตน์ วัฒนพฤติไพศาล)

41 เกณฑ์การให้คะแนนแบบประเมินใบงานที่ 3 การนำเสนอผลงาน เรื่อง บุคคลสำคัญในวงการนาฏศิลป์ไทย รายการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน 4 (ดีมาก) 3 (ดี) 2 (พอใช้) 1 (ปรับปรุง) 1. ความ รับผิดชอบ ทุกคนมีหน้าที่และตั้งใจ ปฏิบัติงานจนสำเร็จ และมีความรับผิดชอบ ต่อหน้าที่ของตนเอง มีผู้มีหน้าที่และ ตั้งใจปฏิบัติงาน แต่ไม่รับผิดชอบ 1 คน มีผู้มีหน้าที่และ ตั้งใจปฏิบัติงาน แต่ไม่รับผิดชอบ 2 คน มีผู้มีหน้าที่และ ตั้งใจปฏิบัติงาน แต่ไม่รับผิดชอบ 2 คน ขึ้นไป 2. ความร่วมมือ กับผู้อื่น ทุกคนมีส่วนร่วมและให้ ความร่วมมืออย่างเต็มที่ ยอมรับความคิดเห็นของ ผู้อื่น มีความสามัคคี 80 % ของกลุ่ม ทุกคนมีส่วนร่วม และให้ความร่วมมือ อย่างเต็มที่ ยอมรับความ คิดเห็นของผู้อื่น มีความสามัคคี 60 % ของกลุ่ม ทุกคนมีส่วนร่วม และให้ความ ร่วมมืออย่างเต็มที่ ยอมรับความ คิดเห็นของผู้อื่น มีความสามัคคี 40 % ของกลุ่ม ทุกคนมีส่วนร่วม และให้ความ ร่วมมืออย่างเต็มที่ ยอมรับความ คิดเห็นของผู้อื่น มีความสามัคคี 3. ขั้นตอน การทำงาน - คัดเลือกและเตรียม ข้อมูลได้เหมาะสม - มีการปรึกษาหารือกัน - มีการวางแผนการทำงาน - มีการเตรียมวัสดุอุปกรณ์ - มีการปฏิบัติตามแผน และเป็นไปตามขั้นตอน ขาด 1 ขั้นตอน หรือไม่ชัดเจน ขาด 2 ขั้นตอน หรือไม่ชัดเจน ขาดมากกว่า 2 ขั้นตอน และ ไม่ชัดเจน 4. เวลา ทำงานเสร็จก่อนกำหนด และงานมีคุณภาพ ทำงานเสร็จตาม กำหนดและงานมี คุณภาพ ทำงานไม่ทันตาม กำหนดแต่งาน มีคุณภาพ ทำงานไม่ทัน ตามกำหนดและ งานไม่มีคุณภาพ 5. เนื้อหา เนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วน 80 % ขึ้นไป เนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วน 60 % ขึ้นไป เนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วน 40 % ขึ้นไป เนื้อหาถูกต้อง ครบถ้วน 20 % ขึ้นไป นักเรียนได้คะแนนร้อยละ 80 ขึ้นไป ระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ ระดับคุณภาพ 16– 20 คะแนน ระดับคุณภาพ 4 หมายถึง ดีมาก 11–15 คะแนน ระดับคุณภาพ 3 หมายถึง ดี 6–10 คะแนน ระดับคุณภาพ 2 หมายถึง พอใช้ 1– 5 คะแนน ระดับคุณภาพ 1 หมายถึง ปรับปรุง

42 แบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ คำชี้แจง 1. จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท (×) ลงใน กระดาษคำตอบ 2. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์ที่ได้รับจากการชมการแสดงนาฏศิลป์และละคร ก. ดำเนินชีวิตตามตัวละครที่ได้รับชม ข. สนุกสนานบันเทิงเมื่อได้ชมการแสดง ค. ได้ฝึกจินตนาการขณะรับชมการแสดงละคร ง. นำข้อคิดที่ได้จากการชมไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน 2. การเข้าไปชมการแสดง ผู้ชมการแสดงไม่ควรทำสิ่งใด ก. ไม่คุยกับเพื่อน ข. ไม่วิจารณ์ผู้แสดง ค. ตั้งใจชมการแสดง ง. นั่งก้มหน้าหลับตา 3. การมีมารยาทในการชมการแสดงที่ดีส่งผลต่อการแสดงอย่างไร ก. การแสดงสำเร็จลุล่วงไปด้วยดี ข. การแสดงน่าเบื่อไม่มีบุคคลสนใจ ค. การแสดงดำเนินไปอย่างรวดเร็วมากขึ้น ง. การแสดงไม่เป็นที่น่าสนใจของบุคคลทั่วไป 4. ผู้ชมที่ดีควรปฏิบัติอย่างไร ก. ปรบมือเมื่อการแสดงจบ ข. เข้าชมหลังเวลาเริ่มเล็กน้อย ค. คุยกับเพื่อนเมื่อชมการแสดง ง. ออกก่อนเวลาจบการแสดงเล็กน้อย

43 5. การปฏิบัติตามหลักการชมการแสดงจะเกิดผลอย่างไร ก. ทำให้ชมการแสดงไม่เข้าใจ ข. ทำให้ไม่อยากชมการแสดงอีก ค. ทำให้ผู้แสดงไม่มีสมาธิในการแสดง ง. ทำให้เกิดความซาบซึ้งในการชมการแสดง 6. ข้อใดไม่เกี่ยวข้องกับคุณค่าของการแสดงนาฏศิลป์ ก. ด้านความบันเทิง ข. ด้านศิลปวัฒนธรรม ด้านจริยธรรม ค. ด้านความคิด และด้านการศึกษา ง. ด้านศาสนา ประเพณี 7. การอนุรักษ์รูปแบบของนาฏศิลป์ไทย หมายถึง ข้อใด ก. การรักษาให้คงรูปดั้งเดิม ข. การสร้าสรรค์ขึ้นมาใหม่ ค. การปลูกจิตสำนึกให้รำไทย ง. การเช้าชมการแสดงทุกสัปดาห์ 8. บรมครูท่านใดที่คิดประดิษฐ์ท่ารำฟ้อนม่านมุ้ยเชียงตา ก. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. ครูลมุล ยมะคุปต์ ง. ครูจำเรียง พุทธประดับ 9. บรมครูท่านใดที่ได้รับยกย่องให้ดำรงตำแหน่งผู้เชี่ยวชาญ (โขน) ก. ครูอาคม สายาคม ข. หม่อมครูอึ่ง หสิตะเสน ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี 10. บรมครูท่านใดที่มีผลงานด้านการประดิษฐ์ท่ารำและระบำ ระบำกินนร ระบำโบราณคดี 4 ชุด ก. ครูอาคม สายาคม ข. ครูเฉลย ศุขะวณิช ค. นางลมุล ยมะคุปต์ ง. คุณหญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี

44 กระดาษคำตอบ ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ******************************************************************************* ข้อ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอให้เด็ก ๆ โชคดีนะ

45 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดฝึกปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ 4 ใส่ใจคุณค่าน่าอนุรักษ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้ศิลปะ สาระที่ 3 นาฏศิลป์ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ข้อ เฉลย 1 ก 2 ง 3 ก 4 ก 5 ง 6 ง 7 ก 8 ค 9 ก 10 ข