The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

www.turkceci.com tarafından hazırlanmış Sözcükte anlam konu anlatımı

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by sabri ekrem, 2020-05-14 12:51:15

Sözcükte-Anlam-Bilgisi-Konu-Anlatimi

www.turkceci.com tarafından hazırlanmış Sözcükte anlam konu anlatımı

Keywords: türkçeci,türkçe dersleri,türkçe konu anlatımları,türkçe mobil uygulama,türkçe test çözümleri

Sözcük
Anlamı
Konu
Anlatımı

6. Sınıflar için Sözcük Anlamı Konu
Anlatımı

Bu dersimizde, 6.sınıflar için sözcük anlamı konu
anlatımını gerçekleştireceğiz.

6. SINIF SÖZCÜK ANLAMI KONU ANLATIMI karşıladığı varlığa şekil benzerliğinden dolayı başka bir
varlığa verilmesine yan anlam ya da yakıştırma denir.
GENEL BİLGİLER
SOMUT VE SOYUT ANLAM
Sözcük, çoğu zaman, dilin kendi başına anlamı olan en
küçük parçası, diye tanımlanır.Ağaç, hayal, dost gibi Sözcükler varlıkları ve kavramları karşılar. Varlık, madde
sözcükler buna örnektir. Bazı sözcükler ise tek başına olarak bulunan yani duyu organlarıyla algılanabilen bir
anlam taşımayıp diğer sözcüklerle bir araya geldiğinde belli nitelik taşır. Örneğin; ağaç, yeşil, kalem gözle; soğuk, ıslak
bir anlam ifade eder: için, gibi, göre vs. dokunmayla; ses, gürültü işitmeyle; koku koklamayla; acı,
ekşi tatmayla algılanabilir. İşte duyu organlarımız
ÖSS’de sözcük anlamına dayalı sorular değişik soru yardımıyla algılayabildiğimiz bu sözcüklere somut
biçimleriyle karşımıza çıkar. Kimileri “Aşağıdakilerden anlamlı sözcükler denir.
hangisinde altı çizili sözcük mecaz anlamıyla
kullanılmıştır?” gibi bilgiye dayalı olduğu halde, kimileri Oysa üzüntü, sevgi, özlem, hasret, rüya gibi sözcükleri
“Aşağıdakilerden hangisinde “gün” sözü ötekilerden farklı herhangi bir duyumuzla algılayamayız; bunların sadece
anlamda kullanılmıştır?” gibi sözcüğün cümle içindeki kavram olarak var olduğunu kabul ederiz. İşte bu tür
yorumuyla ilgilidir. Hatta yoruma dayalı sorular sözcük sözcüklere de soyut anlamlı sözcükler denir.
anlamıyla ilgili soruların çoğunu oluşturur.
Bir sözcük her zaman somut olamayacağı gibi her zaman
GERÇEK, MECAZ VE YAN (YAKIŞTIRMA) ANLAM soyut da değildir. Bir cümlede somut olan sözcük başka bir
cümlede soyut anlam taşıyabilir. Örneğin; “Bu iki çizgi
Gerçek anlam, bir sözcüğün temel anlamıdır; buna arasındaki açı kırk beş derece vardır.” cümlesindeki “açı”
sözcüğün ilk akla gelen anlamı ya da sözlükteki ilk anlamı sözcüğü ölçülebilen bir değer taşıdığından somut
da denir. Bir sözcüğün diğer anlamları gerçek anlamından anlamlıdır. Aynı sözcük “ Sen bu sorunu hangi açıdan ele
yola çıkılarak oluşturulmuştur. Örneğin “Burun” dendiğinde aldın?” cümlesinde, ölçülebilen bir değer olmaktan çıkmış,
aklımıza ilk gelen, insanın bir organıdır. Öyleyse; mecaz anlam kazanarak soyut bir kavramı karşılar duruma
“Burnundaki benler onu öyle tatlı gösteriyordu ki…” gelmiştir.
cümlesindeki “burun” sözü insanın bir organı anlamında
olduğundan gerçek anlamında kullanılmıştır. Ancak aynı TERİM ANLAM
söz; “Bugünlerde burnu büyüdü kimseleri gözü görmüyor.”
cümlesinde insanın bir organı anlamını vermekten çok Herhangi bir bilim, sanat ya da meslekle ilgili özel bir
uzaktır. Temelde bu, gerçek anlamdan doğmuş ancak kavramı karşılayan sözcüklere terim denir. Yeni bulunan bir
tamamen farklı bir özellik kazanmıştır. kavram, yeni bir terimle karşılanabileceği gibi, günlük
hayatta kullanılan bir sözcüğe özel bir anlam verilerek de
İşte sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak karşılanabilir. Örneğin “ağız” sözü “Adamın ağzında diş
kazandığı bu anlama mecaz anlam diyoruz. kalmamış, hala genç gibi davranıyor.” cümlesinde gerçek
anlamında ve günlük kullanımıyladır. Aynı söz “İstanbul’da
Bir de sözün, çoğu kaynağın mecaz anlama dahil ettiği büyümüş; ama Karadeniz ağzıyla konuşuyor.” cümlesinde
ancak mecaz anlamdan biraz farklı olması yönüyle yan dilbilgisinde bir tanım olan “yöresel konuşmalara dilde
anlam ya da yakıştırma diye de anılan bir anlamı vardır. verilen karşılık” anlamına gelerek bir terim oluşturmuş. Ya
Yukarıda verdiğimiz “burun” sözünü “Ayakkabımı biraz da “Irmağın ağzı toprakla dolmuştu.” cümlesinde olduğu
küçük almışım; burnu ayağımı sıkıyor.” cümlesinde ele gibi “ırmağın denize karıştığı yer” anlamında kullanılarak
alalım. Buradaki “burun” sözü gerçek anlamda değildir; coğrafi bir terim olmuştur.
çünkü “insanın bir organı” ifadesini taşımıyor. Tam olarak
mecaz anlama da girmez; çünkü temelde gerçek anlamla EŞ ANLAM
yakın bir ilgisi vardır. Ayakkabının o kısmına burun
denmesinin nedeni insanın burnuna konum itibariyle Aynı kavramı karşılayan farklı sözcükler eş
benzemesindendir. İşte sözcüğün, gerçek anlamında anlamlıdır. Örneğin “ayakkabı” sözü ile “kundura” sözü

www.turkceci.com

aynı nesneyi karşıladıkları için eş anlamlı sayılır. Ancak bir kalsın kaza yapıyordum.” cümlesinde altı çizili söz deyim
sözcük daima başka bir sözcükle eş anlamlı olmaz. Bazen olarak verilmiş. Biz bu deyimi “az kalmak” şeklinde mastar
aynı sözcük farklı cümlelerde eş ya da farklı anlamlar da olarak kullanamayız. Aslında bir eylem de bildirmeyen bu
taşıyabilir. Cümlenin gelişine göre eş anlamlılık durumu tür sözler, deyimlerin genel niteliklerine pek uymaz.
değişir. Örneğin; “Çocuğun kara gözleri, büyüleyiciydi.”
cümlesindeki “kara” yerine “siyah” diyebiliriz. Ancak “Ah ATASÖZÜ
alnımın kara yazısı!” sözündeki “kara” yerine “siyah”
getirilemez. Çünkü “kara” sözü cümlelerin ikisinde de farklı Yıllar önce söylenmiş, dilden dile aktarılarak günümüze
anlamlar veriyor. Dolayısıyla ikinci cümlede mecaz anlama kadar gelmiş, öğüt bildiren, genel kural niteliği taşıyan söz
geldiği için yerine “siyah” sözcüğünü getiremiyoruz. öbekleridir. Genellikle kesin bir yargı bildiren cümleler
biçiminde görülür.
KARŞIT (ZIT) ANLAM
Atasözlerinin söyleyeni belli değildir. Sadece mecaz anlam
Birbirine karşıt kavramları karşılayan sözcüklerdir. Karşıt veren atasözü olabileceği gibi, sadece gerçek ya da hem
anlamlı sözcükler iki zıt noktayı belirtirler. Örneğin; “güzel” gerçek hem mecaz anlam taşıyanlar da vardır. Örneğin;
sözcüğünün karşıtı “itici” olamaz çünkü iticilikte sevimsizlik “Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.” atasözü sadece mecaz;
anlamı da vardır. Oysa “güzel” sözü sevgiyi beraberinde “Dost ile ye iç, alışveriş etme.” sadece gerçek”; “Taşıma su
ifade etmez. Bunun karşıtı ancak “çirkin”dir. Aynı durum ile değirmen dönmez.” hem gerçek hem mecaz anlam
eylemlerde de görülür. Örneğin; “sevmek” eyleminin karşıtı verir.
“sevmemek” değildir. Çünkü “sevmek” iyi bir duygunun
varlığını bildirir. Sevmemekte ise bu duygunun SESTEŞ (EŞSESLİ) SÖZCÜKLER
bulunmadığı anlamı vardır. Oysa karşıtlıkta, olan duygunun
tam karşıtı olmalıdır; bu da “nefret etmek”tir. Bu nedenle Yazılışları aynı, anlamları arasında hiçbir ilgi bulunmayan
karşıtlıkla olumsuzluğun farkını görmek önemlidir. sözcüklerdir. Örneğin;

DEYİM Bir gül de içimiz aydınlansın.

En az iki sözcükten meydana gelen, sözcüklerden en az Bu gül bahçesini çok severim.
birisi mecaz anlamıyla kullanılan, cümlede eylem bildiren
söz öbekleridir. Deyimi oluşturan sözcükler çoğu zaman cümlelerinde altı çizili sözlerin yazılışları aynıdır. Ancak
kendi anlamlarından uzaklaşmış görülürler. Örneğin; birincisi eylem, diğeri çiçek ismi olan bu sözler arasında
“Haberi duyunca etekleri zil çaldı.” cümlesinde “etekleri zil hiçbir anlam ilgisi yoktur. Öyleyse bunlar sesteş
çalmak” çok sevinmek anlamına gelen bir deyimdir. Ancak sözcüklerdir.
burada etek, zil, çalmak sözlerinin sevinmekle bir ilgisinin
olmadığı açık. ÖZDEYİŞ (VECİZE)

Bazı deyimlerde ise sözcükler gerçek anlamlarını tamamen Kim tarafından söylendiği bilinen özlü sözlerdir. Genellikle
yitirmemiş olabilir. Örneğin; “Yükte hafif pahada ağır ne evrensel nitelikler gösterir.
varsa getirin.” cümlesindeki altı çizili deyimde “yük” ve
“paha” sözcüklerinin gerçek anlamlı olduğu açıktır. Düşünüyorum, öyleyse varım.

Deyimler genellikle bir eylem bildirir. Bu nedenle bir eylem Descartes
gibi çekimlenebilir. Bu yönüyle atasözlerinden farklılık
gösterir. Atasözleri daima cümle halinde bulunup yargı YANSIMA SÖZCÜKLER
bildirirlerken, deyimler mastar olarak da kullanılabilir.
Örneğin “küplere binmek” deyimdir ve “sinirlenmek” Doğada duyulan seslerin taklit edilmesiyle oluşan
anlamındadır. Mastar halinde de anlamlıdır. Ancak bu sözcüklerdir. Bu sözcüklerde ses-anlam ilişkisi güçlüdür. Bu
açıklamaya uymayan deyimler de vardır. Örneğin, “Dün az

www.turkceci.com

tür sözcükler sese dayalı olduğundan çoğu dilde benzerlik İçeriye ufak tefek bir adam girdi.
gösterir.

Çalılıktan çıtır çıtır sesler geliyordu. e. Her ikisi de anlamsız sözcüklerle yapılabilir.

Köpek acı acı havlıyordu. Ivır zıvır eşyaları tavan arasına kaldırdık.

Su şırıl şırıl akıyordu. Böyle eften püften sebeplerle oyalama beni.

cümlelerinde altı çizili sözler yansımadır. f. Sözcüklerden biri ya da her ikisine ekler getirilerek
yapılabilir.
Yansıma sözcüklere benzeyen ancak ses ilgisi
bulunmadığından yansıma denmeyen sözcükler de vardır. Beni baştan aşağı şöyle bir süzdü.

Güneş pırıl pırıl parlıyordu. Onunla başa baş mücadele etti.

Işıl ışıl bir güne merhaba dedik. Her ikileme cümleye değişik bir anlam katar.

cümlelerinde altı çizili sözler sese dayalı olmadığından Yüzüme acı acı gülümsedi. (kuvvetlendirme)
yansıma değildir. Gideli aşağı yukarı iki gün oldu. (ihtimal)
Ivır zıvır eşyaları atın. (değersiz)
İKİLEME Caddede sıra sıra ağaçlar vardı. (çokluk)

Sözün anlamını pekiştirmek, onu zenginleştirmek ya da AD AKTARMASI
değişik anlam ilgileri oluşturmak için iki sözün bir araya
getirilmesiyle oluşan söz öbeğidir. İkilemeler yapıca ve
anlamca farklılıklar gösterir.

a. Aynı sözcüğün tekrarıyla yapılabilir. Benzetme ilgisi kurmadan bir sözün başka bir söz üzerine
Usul usul sınıfı terk etti. kullanılmasıdır. Bunda, parça söylenip bütün, genel
söylenip özel çağrıştırılabilir.

Koşa koşa geldi. “Biz hilale şan arayan gemicileriz.”

b. Yakın anlamlı sözcüklerin tekrarıyla yapılabilir. dizelerinde “hilal” sözü bayrak yerine kullanılmıştır.

Yalan yanlış sözlerle ortalığı karıştırdı. “Bu derste Fikret’i okuyacağız.”

Artık kimsede ar namus kalmadı. sözünde “Fikret” sözü Fikret’in şiirleri anlamında
c. Karşıt anlamlı sözcüklerin tekrarıyla yapılabilir. kullanılmıştır.

Aşağı yukarı iki aydır kimse uğramadı buraya.

İşin aslını er geç öğreneceğim.

d. Biri anlamlı biri anlamsız sözcüklerle yapılabilir.

Eğri büğrü yollardan denize ulaştık.

www.turkceci.com

TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIMI TÜRKÇECİ MOBİL TEST ÇÖZME
UYGULAMASI
Ücretsiz Türkçe Dersleri Eğer sınav hazırlık
dönemlerinizde kendiniz Türkçe dersi alanında Yaklaşık 10 yıldan beri sizlere tüm Türkçe konuları
eksik kalmış hissediyorsanız bunun için özel ders için testler sunmaktayız. Bu kapsamda sizlere çok
vb. uygulamalara başvurmanıza gerek yoktur. özel ve güzel bir haberimiz var. Türkçeci android
Türkçeci sayfası olarak sizlere tüm süreç boyunca test çözme ve konu anlatım uygulaması hazırladık.
çok etkin ve verimli içerikler sunuyor ve Türkçe Birbirinden özel hazırlanmış uygulamamızı sizlere
alanında başarılı bir öğrenci olmanız için tanıtmaktan mutluluk duymaktayız.
çalışıyoruz. Ve tüm bu hizmetleri ücretsiz olarak
yapıyoruz. turkceci.com adresi üzerinden web Türkçeci Android Uygulaması ne yapar ?
sayfamıza giril yapabilirsiniz.
Türkçeci Android Uygulaması; binlerce sorudan
Dilerseniz uygulamamızı cep telefonu ve sizlerin seviyenize uygun onlarca testi bünyesinde
tabletlerinize indirebilir ve bizi bu şekilde takip barındırır. Ders çalışmanız için gerekli bir çok içerik
edebilirsiniz. Türkçe dersi alanında sizlere her sınav websitemizden sonra uygulamamızda da yer alır.
için, bu alana en uyumlu konu ve sorulardan
oluşan bir çalışma süreci sunuyoruz. Müfredat Hazır testler ile yazılı sınavlarınıza çalışmanıza
doğrultusunda ve geçmiş sınav sorularına en yakın olanak tanır. Oyunsallaştırma metodları ile
olan çalışmalarla sizleri sürece sıkı bir şekilde öğrenme tecrübenizi arttırır.
hazırlıyoruz. Eğer Türkçe dersi alanında kendinizi
eksik hissettiğiniz konular varsa, Arkadaşlarınızı davet ederek, puanlarınızı
yarıştırabilirsiniz. Kendinize uygun bir karakter
Türkçe konu anlatımı alanında yer alana seçerek liderlik tablosunda bu karakter ile yer
içeriklerimizi takip ederek konuyu birde bizden alabilirsiniz. Okulunuzda, ilçenizde, şehrinizde
dinleyebilirsiniz. En sadece ve en anlaşılır şekli ile sıralamanızı kontrol edebilirsiniz.
tüm konular sizler için özenle hazırlanıyor.
Hedefimiz bizi takip eden ve yoluna bizimle Çözdüğünüz testlerdeki doğru yanlış sıralamanızı
devam eden her öğrenciyi, Türkçe alanında çok kontrol ederek, öğrenimde gelişiminizi takip
başarılı birer birey haline getirmektir. edebilirsiniz. Eş Anlamlı, Zıt Anlamlı, Eşsesli
Kelimeler için çalışma kartlarını kullanarak
Türkçe Testleri Orta ve lise döneminde sizi kendinizi geliştirebilirsiniz.
bekleyen en önemli sınavlarda Türkçe dersi büyük
bir etkinliğe sahiptir. Sınav içeriği ne olursa olsun, İçeriğinde yer alan sözlük uygulaması ile dilediğiniz
Türkçe alanında başarılı sonuçlar elde etmelisiniz. kadar deyimi arayıp anlamlarını öğrenebilirsiniz.
Bunun için sıklıkla Türkçe testleri çözmeli ve sınava
bu şekilde hazırlanmalısınız. Test kitapları ve Türkçeci mobil uygulaması ilkokuldan üniversiteye
matbu testlerden sıkıldıysanız birde sayfamızda yer kadar tüm Türkçe derslerine uygun bir şekilde
alan ve yüzlerce sayfadan oluşan Türkçe testleri kullanımınıza sunulmuştur.
deneyebilirsiniz.
Özetle Türkçeci mobil uygulaması Türkçe derslerini
çalışmada sizin en büyük yardımcınızdır.

Android uygulamamızı kullanmak için buraya
tıklayınız.

www.turkceci.com

TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM LİSTESİ  Cümle Vurgusu Konu Anlatımı

1. Türkçe Anlam Bilgisi Konu Anlatımı 3. Türkçe Yazım Bilgisi Konu Anlatımı
Sözcükte Anlam Konu Anlatımı için Konu  Yazım (İmla) Kuralları Konu Anlatımı
 Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı
Başlıkları  Anlatım Bozuklukları Konu Anlatımı
 Ses Bilgisi Konu Anlatımı
 Sözcükte Anlam Özellikleri (Gerçek, Yan, Mecaz,
Terim Anlam) 4. Edebi Türler ve Söz Sanatları Dersi Konu
Anlatımı
 Sözcükler Arası Anlam İlişkileri (Eş Anlam, Zıt  Söz Sanatları Konu Anlatımı
Anlam, Eş Sesli, Somut-Soyut)  Abartma (Mübalağa)
 Benzetme (Teşbih)
 Söz Öbekleri (Deyimler, Atasözleri, Özdeyişler,  Kişileştirme (Teşhis)
Yansımalar, İkilemeler)  Konuşturma (İntak)
Cümlede Anlam Konu Anlatımı için Konu  Karşıtlık (Tezat)
 İstiare (Eğretileme)
Başlıkları  Mecaz – ı Mürsel
 Kinaye
 Cümlede Anlam İlişkileri  Cinas
 Anlatımına Göre Cümleler  Tenasüb
 Cümle Yorumlama  Tekrir (Yineleme)
 Anlamlarına Göre Cümleler  Telmih (Hatırlatma)
 Tevriye
Paragrafta Anlam Konu Anlatımı için Konu  Tecaül – i Arif (Bilmezden Gelmek)
 Hüsnü Talil (Güzel Sebep)
Başlıkları  Alli Terasyon
 Seci (İç Uyak)
 Paragrafın Anlam Yönü  Tariz (İğneleme)
 Paragrafın Yapı Yönü  Terdit
 Paragrafın Anlatım Yönü
 Edebi Türler (Düz Yazı – Şiir Türleri) Konu
2. Türkçe Dil Bilgisi Konu Anlatımı Anlatımı
 Düz Yazı Türleri
 Sözcük Türleri  Olay Yazıları
 İsim Konu Anlatımı  Düşünce Yazıları
 Fiil Konu Anlatımı  Bildirme Yazıları
 Fiilimsi (Eylemsi) Konu Anlatımı  Şiir Türleri
 Sıfat (Ön Ad) Konu Anlatımı  Lirik Şiir
 Zarf (Belirteç) Konu Anlatımı  Epik Şiir
 Zamir (Adıl) Konu Anlatımı  Didaktik Şiir
 Edat Konu Anlatımı  Pastoral Şiir
 Bağlaç Konu Anlatımı  Satirik Şiir
 Ünlem Konu Anlatımı
 Tamlamalar Konu Anlatımı  Şiir Bilgisi Konu Anlatımı
 Ölçü
 Yapı / Şekil Bilgisi  Kafiye (Uyak)
 Fiillerde Çatı Konu Anlatımı  Redif
 Sözcükte Yapı Konu Anlatımı  Kafiye Türleri
 Kök
 Ek
 Gövde
 Yapı Bakımından Sözcükler

 Cümle Bilgisi
 Cümle Çeşitleri Konu Anlatımı
 Cümlenin Ögeleri Konu Anlatımı

www.turkceci.com


Click to View FlipBook Version