หนังสือส่งเสริมการอ่าน E-BOOK ES เพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุด กลอนกานท์จากนิทานอาเซียน เรื่อง : นางอรุณรัตน์ ระวิโชติ ภาพ : บุษบง ศิริบัติ
คำนำ หนังสือส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพเล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียน การสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ชุด กลอนกานท์จากนิทานอาเซียน เล่ม ๗ นิทานพื้นบ้านประเทศลาว เรื่อง ภูท้าวภูนาง โดยเนื้อหาแต่งเป็นกลอนสุภาพ เพื่อให้นักเรียนมีความสนุกสนาน ในการอ่านบทร้อยกรอง และสามารถพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ ตามกระบวนการ ๘ ขั้นของ กระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งมีเนื้อหาจากง่ายไปหายาก ตั้งแต่การเรียงร้อยข้อความให้เป็นเรื่องราว การฝึกฝนคำ สัมผัส การจัดคำคล้องจองตามจังหวะต่าง ๆ การศึกษารูปแบบของฉันทลักษณ์ การเข้าใจหลักในการเขียนบท ร้อยกรอง การมีส่วนร่วมในการเขียนบทร้อยกรอง การลงมือเขียนบทร้อยกรองด้วยตนเอง หนังสือเล่มนี้ได้ สอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมจากนิทานให้นักเรียน เพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่างมี ความสุข หวังเป็นอย่างยิ่งว่า หนังสือส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพเล่มนี้ จะเป็น ประโยชน์ต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในการส่งเสริมการรักการอ่านและพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ จน บรรลุผลสำเร็จตามที่คาดหวังไว้ นางอรุณรัตน์ ระวิโชติ ตำแหน่งครู วิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ โรงเรียนเทศบาล ๔ เฉลิมพระเกียรติ
คำชี้แจง หนังสือส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ ชุด กลอนกานท์จากนิทานอาเซียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ มี ๑๐ เล่ม ดังนี้ เล่มที่ ๑ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศมาเลเซีย เรื่องลูกกระจงน้อยกับจระเข้ (ความรู้เกี่ยวกับกลอนแปด) เล่มที่ ๒ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศฟิลิปปินส์ เรื่องกำเนิดค้างคาว (ขั้นที่ ๑ เรียงร้อยความคิดตน) เล่มที่ ๓ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศกัมพูชา เรื่อง หมาป่ากับกุ้งฝอย (ขั้นที่ ๒ ฝึกฝนให้รู้สัมผัส ) เล่มที่ ๔ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศบรูไน เรื่อง ภูเขาทองคำกับเมล็ดข้าว (ขั้นที่ ๓ รู้จักจัดคำคล้องจอง ) เล่มที่ ๕ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศไทย เรื่อง ตำนานขนมครก (ขั้นที่ ๔ เห็นรูปของฉันทลักษณ์ ) เล่มที่ ๖ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศอินโดนีเซีย เรื่องกระจงเจ้าปัญญา (ขั้นที่ ๕ เข้าใจหลักของการเขียน) เล่มที่ ๗ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศลาว เรื่องภูท้าวภูนาง (ขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง ) เล่มที่ ๘ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศสิงคโปร์ เรื่อง บาดังผู้ทรงพลัง (ขั้นที่ ๗ ลงมือสร้างผลงานตน) เล่มที่ ๙ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศพม่า เรื่อง หุ่นทั้งสี่ (ขั้นที่ ๗ ลงมือสร้างผลงานตนต่อ) เล่มที่ ๑๐ นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศเวียดนาม เรื่อง จอมกะล่อน (ขั้นที่ ๘ ประเมินผลและชื่นชม) ข้อเสนอแนะในการใช้หนังสือส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ ๑. ใช้ประกอบการเรียนการสอนเนื้อหาเรื่อง การเขียนกลอนสุภาพ ควบคู่กับหนังสือเรียนสาระการ เรียนรู้ภาษาไทย ชุดภาษาพาที ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ๒. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน อ่านเนื้อเรื่อง ทำกิจกรรมเสริมทักษะท้ายเล่ม และทำ แบบทดสอบหลังเรียน โดยครูผู้สอนเป็นผู้ให้คำแนะนำ และเฉลยคำตอบบางกิจกรรม
คำชี้แจง การแต่งกลอนสุภาพ หนังสือส่งเสริมการอ่านเพื่อพัฒนาทักษะการเขียนกลอนสุภาพ ได้จัดทำขึ้นตามขั้นตอนการสอนเขียน บทร้อยกรองระดับประถมศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ๘ ขั้นตอน โดยเริ่มจากง่ายไปหายาก ตั้งแต่การ เรียงร้อยข้อความให้เป็นเรื่องราว การฝึกฝนคำสัมผัสการจัดคำคล้องจองตามจังหวะต่าง ๆ การศึกษารูปแบบของ ฉันทลักษณ์ การเข้าใจหลักในการเขียนบทร้อยกรอง การมีส่วนร่วมในการเขียนบทร้อยกรอง การลงมือเขียนบท ร้อยกรองด้วยตนเอง จนถึงขั้นชื่นชมผลงาน ขั้นตอนการเขียนบทร้อยกรอง ๘ ขั้น ได้แก่ ขั้นที่ ๑ เรียงร้อยความคิดตน เป็นขั้นที่ฝึกให้นักเรียนรู้จักการคิดอย่างต่อเนื่อง แล้วเขียนความคิดนั้น ออกมาเป็นร้อยแก้วข้อความสั้น ๆ เป็นประโยคหรือวลีก็ได้ โดยไม่ต้องคำนึงถึงจำนวนคำ และการสัมผัสตาม ลักษณะร้อยกรอง แต่ต้องให้ข้อความต่อเนื่องเป็นเรื่องเดียวกัน การฝึกให้รู้จักคิดและเรียบเรียงความคิดอย่าง ต่อเนื่องเป็นพื้นฐานที่สำคัญของการเขียน ขั้นที่ ๒ ฝึกฝนให้รู้สัมผัส เป็นการฝึกให้นักเรียนรู้จักคำสัมผัสคล้องจอง ซึ่งจำเป็นสำหรับการแต่งบทร้อย กรองทุกประเภท ขั้นที่ ๓ รู้จักจัดคำคล้องจอง เป็นการฝึกให้นักเรียนรู้จักการหาคำคล้องจองที่มีจังหวะสัมผัสต่าง ๆ เช่น กลุ่มคำ ๒ คำ คำสุดท้ายของกลุ่มคำหน้าคล้องจองกับคำแรกของกลุ่มคำหลัง, กลุ่มคำ ๓ คำ คำสุดท้ายของ กลุ่มคำหน้า สัมผัสคล้องจองกับคำที่ ๑ หรือคำที่ ๒ ของกลุ่มคำหลัง เป็นต้น ขั้นที่ ๔ เห็นรูปของฉันทลักษณ์ เป็นขั้นการให้นักเรียนเห็นรูปแบบฉันทลักษณ์ของบทร้อยกรอง ซึ่งจะ กำหนดจำนวนวรรค จำนวนคำในแต่ละวรรค และตำแหน่งของคำที่ต้องการสัมผัส เป็นต้น ขั้นที่ ๕ เข้าใจหลักของการเขียน เป็นขั้นฝึกให้นักเรียนเข้าใจหลักและวิธีการเขียนบทร้อยกรอง ขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง เป็นขั้นฝึกให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการเขียน เช่น เรียงคำ คล้องจองใหม่ เติมคำที่หายไป เติมวรรคที่หายไป ปรับเปลี่ยนคำให้เหมาะสม เป็นต้น ขั้นที่ ๗ ลงมือสร้างผลงานตน เป็นขั้นที่นักเรียนเริ่มลงมือเขียนบทร้อยกรองของตนเอง เช่น การใส่คำ ตามผัง ลองเขียนเลียนแบบ ขึ้นต้นให้เขียนต่อ กำหนดหัวข้อให้ หรือให้เขียนโดยใช้ภาพนำ การรวมกลุ่มกัน เขียน และการเขียนเองตามลำพัง เป็นต้น ขั้นที่ ๘ ประเมินผล และชื่นชม เป็นขั้นการประเมินผลงานเขียนของนักเรียนและจัดกิจกรรมให้นักเรียน ชื่นชมผลงานของตนเอง สำหรับขั้นที่ ๘ เป็นขั้นที่ครูประเมินผลงาน และชื่นชมผลงานนักเรียน แยกเป็น ๒ ส่วน คือ ๑. ส่วนการประเมินผลงาน ๒. ส่วนการชื่นชมผลงาน ส่วนที่ ๑ การประเมินผลงาน ครูควรพิจารณาผลงานของนักเรียนว่ามีจุดเด่นอย่างไร แล้วชี้ให้เห็น เพื่อเป็นกำลังใจ ส่วนจุดด้อย นอกจากครูต้องชี้ให้เห็นแล้ว อาจให้ข้อเสนอแนะหรือร่วมกันคิดกับนักเรียนว่าควร จะปรับปรุงแก้ไขอย่างไรจึงจะดีขึ้น แนวการประเมินผลงานร้อยกรองของนักเรียนมีดังนี้ ๑. ด้านฉันทลักษณ์ ควรดูจำนวนคำในแต่ละวรรค การสัมผัสคล้องจองระหว่างวรรค ระหว่างบท หรือเสียงท้ายวรรค ว่าถูกต้องตามกฎเกณฑ์ฉันทลักษณ์ของบทร้อยกรองประเภทนั้น ๆ หรือไม่ ๒. ด้านเนื้อเรื่อง ควรดูว่าเรื่องตรงตามหัวข้อที่กำหนดหรือไม่ เนื้อเรื่องเป็นเรื่องเดียวกัน และมีการ เชื่อมโยงเป็นกระบวนความต่อเนื่องกันโดยตลอดหรือไม่
๓. ด้านการใช้ภาษา ควรดูว่านักเรียนใช้คำและสำนวนภาษาเหมาะสมกับเนื้อหาของเรื่องหรือไม่ ๔. ด้านความคิด ควรดูว่านักเรียนได้เสนอข้อคิดเห็นแนวทางที่เป็นคติเตือนใจไว้ในบทร้อยกรองอย่างไร มีความแปลกใหม่น่าสนใจเพียงใด ส่วนที่ ๒ การชื่นชมผลงาน ครูอาจจัดกิจกรรมให้นักเรียนได้ชื่นชมผลงานของตนเอง เช่น นำผลงานของนักเรียนอ่านให้เพื่อน ๆ ฟังหน้าห้อง หน้าเสาธง หรือในโอกาสจัดกิจกรรมต่าง ๆ นำผลงานนักเรียนมาแสดงละคร หรือแสดงบทบาทสมมุติ นำผลงานของนักเรียนมาจัดนิทรรศการ หรือติดบอร์ดไว้ในที่เปิดเผย นำผลงานนักเรียนไปลงในหนังสือพิมพ์ นิตยสาร
นิทานพื้นบ้านอาเซียนประเทศลาว เรื่องภูท้าวภูนาง นานมาแล้ว มีนางยักษ์ ชื่อกินนา อยู่กลางป่า โดดเดี่ยว เที่ยวสุขศรี คุ้นเคยกับ สัตว์ป่า พนาลี ไม่เคยมี ผู้ใด มาผูกพัน มาวันหนึ่ง มีชายชื่อ พุทเสน มาเที่ยวเล่น ล่าสัตว์ใหญ่ ใจสุขสันต์ นางยักษา เห็นชายนั้น ก็รำพัน แอบนึกฝัน ชายนั้นมา เป็นคู่ครอง
นางกินนา นึกได้ว่า ตนน่าเกลียด หากชายเห็น คงรังเกียจ ใจหม่นหมอง จึงแปลงกาย เป็นหญิงสาว งามดั่งทอง ชายเห็นต้อง ปรารถนา มาสัมพันธ์
นางกินนา เข้าไป กล่าวปราศรัย ชวนหนุ่มใหญ่ พูดคุย ด้วยสุขสันต์ นางกินนา ชวนหนุ่มใหญ่ อยู่ด้วยกัน ชายหนุ่มนั้น ตกลง ด้วยยินดี วันหนึ่งนาง กินนา ได้บอกกล่าว ถึงความลับ เรื่องมะนาว วิเศษศรี และกล่าวถึง สวนป่า พนาลี อยู่ห่างไกล หลายลี้ อย่าคิดไป
วันหนึ่งนาง กินนา นั้นไม่อยู่ พุทเสน อยากรู้ ถึงสวนใหญ่ พอถึงสวน เห็นกระดูก อยู่ทั่วไป นางไม่ใช่ มนุษย์นั้น อย่างแน่นอน พุทเสน จึงรีบกลับ มาจากสวน ไม่เรรวน คิดหนีไป ใจสั่นหลอน จึงเปิดหีบ หยิบมะนาว พร้อมอาภรณ์ แล้วรีบร้อน หนีไป ในทันที
ไม่นานนัก นางยักษ์ ได้รู้ข่าว พุทเสน รู้เรื่องราว แล้วหลบหนี จึงกลายร่าง เป็นนางยักษ์ ในทันที ไม่รอรี ติดตาม พุทเสนไป พอไม่นาน ก็ตามทัน พุทเสน นางยักษ์เห็น รีบทักทาย กล่าวปราศรัย ขอให้หยุด พูดกันก่อน อย่าด่วนไป ทำอย่างไร พุทเสน ไม่ยอมฟัง พอเห็นนาง กินนา เข้ามาใกล้ พุทเสน รีบหนีไป ไม่กลับหลัง คว้ามะนาว ขว้างไป สุดกำลัง เกิดเป็นไฟ ลุกดั่ง อเวจี
พุทเสน รีบวิ่ง หนีต่อไป นางยักษ์ใหญ่ ตามไล่ ไม่ถอยหนี พุทเสน ขว้างมะนาว ไปอีกที มาคราวนี้ เกิดเป็น ท้องทะเล นางกินนา มาถึง กระโจนว่าย ข้ามทะเล มาได้ ไม่สรวลเส นางเหนื่อยอ่อน จึงนอนลง ริมทะเล แสนว้าเหว่ ซ้ำร้าย กายอ่อนแอ
นางกินนา อ้อนวอน ต่อสวรรค์ โปรดลงทัณฑ์ สามีที่ ไม่แยแส ไม่ซื่อสัตย์ ซ้ำยัง มารังแก ขอยอมแพ้ ต่อชะตา ฟ้าบันดาล เมื่อกินนา อ้อนวอน จนสิ้นสุด นางจึงทรุด ดังใจ ถูกไฟผลาญ นางสุดแสน ปวดร้าว ทรมาน อีกไม่นาน นางยักษา พลันขาดใจ
พุทเสน เห็นกินนา นอนแน่นิ่ง ไม่ไหวติง ไปมา น่าสงสัย เมื่อเห็นว่า กินนา นั้นขาดใจ สำนึกใน ความดี ที่ผูกพัน จึงหาทาง ทำให้นาง ฟื้นชีวิต พุทเสน รู้สึกผิด จิตโศกศัลย์ แม้นจะทำ สิ่งใด ใจรำพัน กินนานั้น ไม่กลับฟื้น คืนชีวี พุทเสน เสียใจ เป็นอย่างยิ่ง เมื่อยอดหญิง มาทิ้งไป ใจโศกศรี จึงล้มฟุบ บนร่าง นางนารี สิ้นชีวี หม่นหมอง ตามกันไป
ร่างของนาง กินนา พุทเสน ยังคงเห็น อยู่ริมน้ำ ธารสดใส หลายร้อยปี คืนวัน ผ่านพ้นไป ร่างกลายเป็น ภูเขาใหญ่ ไม่มลาย จนบัดนี้ ยังคงเป็น เขาสองลูก ซึ่งพันผูก ความเชื่อ ไม่ห่างหาย เป็นที่มา แห่งความรัก ของหญิงชาย คนทั้งหลาย เรียกภูท้าว และภูนาง
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า การโกหกหลอกลวง นำมาซึ่งความพินาศ
อ่านเพิ่มเติมความรู้ ข้อควรระวังในการเขียนกลอนแปด การเขียนกลอนแปดให้ไพเราะ ต้องมีความเข้าใจแผนผังฉันทลักษณ์ของกลอนแปด เป็นอย่างดี ดังนั้น ในการเขียนกลอนแปด จึงมีข้อควรระวังในการเขียน ดังนี้ ๑. ต้องเขียนให้ครบคำในแต่ละวรรค จะขาดหรือเกินไม่ได้ (ยกเว้นคำบัญญัติหรือ คำที่เป็นชื่อเฉพาะ หรือคำอักษรนำ ซึ่งจะนับเป็น ๑ คำ หรือ ๒ คำก็ได้ เช่น คำว่า ตลาด ตลก เฉลิม) ๒. ต้องมีคำสัมผัสเชื่อมโยงระหว่างวรรคต่อวรรค เรียกว่า สัมผัสนอก ซึ่งเป็น สัมผัสบังคับ ๓. ควรมีสัมผัสในเพื่อความไพเราะ เช่น นางกินนา มาถึง กระโจนว่าย ข้ามทะเล มาได้ ไม่สรวลเส นางเหนื่อยอ่อน จึงนอนลง ริมทะเล แสนว้าเหว่ ซ้ำร้าย กายอ่อนแอ ๔. ต้องมีสัมผัสบท ในกรณีที่เขียนกลอนแปดความยาวมากกว่า ๑ บท ต้องมี สัมผัสระหว่างบท คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๔ บทต้น ต้องรับสัมผัสกับคำ สุดท้ายของวรรคที่ ๒ ในบทถัดไปเสมอ ๕. อย่าใช้คำสัมผัสนอกซ้ำกัน คือ คำที่เป็นสัมผัสบังคับที่เชื่อมโยงถึงกัน จะใช้คำที่ ออกเสียงซ้ำกันไม่ได้ เช่น สุก สุข ศุกร์ เป็นต้น ตัวอย่าง ขอเพียงใจใฝ่ศรัทธาค่าชีวิต ขอเพียงคิดคำนึงถึงหน้าที่ หมั่นสร้างสมคุณธรรมนำชีวี ทำหน้าที่เต็มพลังทั้งกายใจ ๖. คำที่เป็นสัมผัสนอกเชื่อมโยงถึงกันหมดทุกคำ จะใช้เสียงสั้นยาวแตกต่างกันไม่ได้ เช่น สุข – ลูก ศีล – สิ้น เป็นต้น ตัวอย่าง สัญลักษณ์ราชนาวีมีความหมาย ดอกเล็กเล็กเหลืองกระจายปลายกิ่งก้าน ส่งกลิ่นหอมขจรไกลใจผูกพัน รอคอยวันประดู่บานเต็มลานใจ
ภาคผนวก
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๑ ให้นักเรียนเรียงกลอนแปดใหม่ให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ (๑๐ คะแนน) ๑. ธรรมชาติวาดเสริมเติมโลกสวย สุขนักหนาพาชื่นรื่นเริงใจ รายล้อมด้วยดอกไม้และใบหญ้า สายธารใสไหลเย็นมองเห็นปลา ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๒. มีห้วยหนองคลองน้ำลำนำไพร ตราบตะวันนั้นยังคู่ฝั่งฟ้า สุขฤทัยล้วนทั่วชั่วนิรันดร์ เดือนดาราเรืองรองผ่องไสว ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๓. ทั้งรูปลักษณ์กลิ่นอวลชวนใฝ่หา กลิ่นกุหลาบหอมหวานปานแรกรัก หาก ใครคว้าบาดเจ็บกว่าเล็บนวล มีหนามแต้มก้านกิ่งยิ่งยวนตา ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๔. เป็นกำแพงคุ้มภัยทุกถิ่นฐาน เป็นแม่พระแม่พิมพ์มายาวนาน ครูเป็นผู้ชี้ทางสว่างให้ ศิษย์จึงผ่านผองภัยได้ด้วยครู ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๕. อย่าตะคั้นตะคอกให้เคืองหู จะพูดจาปราศรัยกับใครนั้น คนจะหลู่ล่วงลามไม่ขามใจ ไม่ควรพูดอื้อึงขึ้นมึงกู ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ชื่อ...............................................................................ชั้น...................เลขที่.........
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๒ ให้นักเรียนเลือกคำที่กำหนดให้ ใส่ลงในช่องว่างให้เป็นกลอนแปดที่ถูกต้อง ตามฉันทลักษณ์ กลอน น่า ชำเลือง เที่ยว ลำบาก ออม กลาง พนา ประมาณ หวาน ไป ของ ล้วน ลิ่ว จาก ไม้ ไทย ๑. สุนทรภู่ครู.............สุนทรจิต มีชีวิตขึ้นลงน่าสงสาร บ้างก็รุ่งบ้างนั้นก็ซมซาน แต่ก็หาญแกล้วกล้า........นิยม ๒. เห็นฝูงกวางย่างเยื้อง.........เหลียว กลางป่าเปลี่ยว............ไปในไพรสัณฑ์ เม่น เสือ หมี ชะนี ช้าง ......ไพรวัน อยู่ร่วมกันกลาง...........พาสุขใจ ๓. เศรษฐกิจพอเพียงเพียงพอใช้ ทรัพย์ที่ได้พึง................การซื้อหา รู้พอดีเก็บหอม...........เงินตรา เพื่อวันหน้าครา...............ไม่ยากจน ๔. มะม่วงน้ำปลา...........ทานอร่อย ลุงป้าสอยมาฝาก............บ้านสวน มะม่วงสุกเกิน..........เก็บไว้กวน ผลไม้ไทยหลาก............ชวนลิ้มลอง ๕. ป่าดงดิบลิบ.........เป็นทิวสูง ไม้ยางยูง สักทอง............มีค่า ทรัพยากรป่า...........ให้เงินตรา ช่วยนำพาเศรษฐกิจ..........ให้รุ่งเรือง ชื่อ...............................................................................ชั้น...................เลขที่.........
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๓ ให้นักเรียนแต่งกลอนแปดต่อจากกลอนที่กำหนดให้ ให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ ๑. อันคุณครูคำนี้มีความหมาย อันหลากหลายคำพูดจะกล่าวถึง คือผู้ให้ทรัพย์วิชาน่าคำนึง ................................................... ๒. เป็นนักเรียนควรฝึกฝนเร่งศึกษา เสาะวิชาใส่ตัวให้ทั่วถึง .................................................... ................................................... ๓. สวัสดีวันนี้วันปีใหม่ คิดสิ่งใดจงได้ดั่งใจหวัง .................................................... ................................................... ๔. ความอ่อนแอของหัวใจในวันนี้ เกินกว่าที่จะแยกจำแนกได้ ถ้าความช้ำลำเค็ญนั้นเป็นไฟ ................................................... ๕. เด็กวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันหน้า ................................................... .................................................... ................................................... ชื่อ...............................................................................ชั้น...................เลขที่.........
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๔ ให้นักเรียนปรับเปลี่ยนคำที่เหมาะสมแทนคำที่ขีดเส้นใต้ ให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ และให้มีใจความสอดคล้องกัน ๑. เติมความรักในหัวใจให้ล้นปรี่ เติมวารีในชีวิตเป็นนิจสิน เติมความหวังในวิญญาณ์เป็นอาจิณ เติมทรัพย์สินด้วยศรัทธาค่าของคน ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๒. ขอเพียงใจใฝ่ศรัทธาค่าซีวิต ขอเพียงคิดคำนึงถึงหน้าที่ หมั่นสร้างสมทุกอย่างสร้างชีวี ทำหน้าที่เต็มพลังทั้งกายใจ ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๓. ความผิดหวังสมหวังช่างมันเถิด มันจะเกิดขมขื่นหรือชื่นฉ่ำ ย่อมหมุนเวียนทุกขณะเปลี่ยนประจำ เมื่อใจทำใจมั่นจะเป็นไร ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๔. ขอให้เธอโชคดีในชีวิต และมีสิทธิ์ทุกอย่างทางเริ่มต้น ชีวิตใช่สุดสิ้นการทุกข์ทน จงผจญชีวันอย่างมั่นใจ ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๕. ใครจะตอบคำถามในยามทุกข์ ไม่มีสุขแบ่งแยกความแตกต่าง ดินอยู่ล่างฟ้าอยู่บนแสนเลือนลาง เพิ่มช่องว่างระหว่างคนจนและมี ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ชื่อ...............................................................................ชั้น...................เลขที่.........
แบบทดสอบ คำสั่ง ให้นักเรียน รอบตัวอักษรหน้าคำตอบที่ถูกต้อง ๑. นิทานพื้นบ้านประเทศลาว เรื่องภูท้าวภูนาง ให้ข้อคิดในเรื่องใด ก. จงรู้จักปัญญาในการแก้ปัญหา ข. ความอดทน ค. ความกตัญญู ง. การโกหกหลอกลวงนำมาซึ่งความพินาศ ๒. นางกินนาอาศัยอยู่ที่ใด ก. ป่า ข. เมือง ค. ใต้บาดาล ง. หมู่บ้าน ๓. เหตุใดพุทเสนจึงได้ไปพบกับนางกินนา ก. พุทเสนไปหาผลไม้ ข. พุทเสนไปหาสมุนไพร ค. พุทเสนออกป่าล่าสัตว์ ง. พุทเสนไปหาฟืน ๔. เหตุใดพุทเสนจึงคิดหนีจากนางกินนา ก. เพราะคิดถึงบ้าน ข. เพราะเกลียดชังนางกินนา ค. เพราะรู้ความลับของนางกินนาว่านางไม่ใช่มนุษย์ ง. เพราะนางกินนาชับไล่ ๕. คนลาวเชื่อกันว่าพุทเสนกับกินนาตายไปแล้วกลายเป็นสิ่งใด ก. ป่าไม้ ข. ภูเขา ค. ทะเล ง. ไฟ ๖. ข้อใดไม่ใช่ข้อควรระวังในการเขียนกลอนแปด ก. ต้องเขียนให้ครบคำในแต่ละวรรค ข. แต่ละวรรคจะมีเสียงท้ายวรรคเป็นเสียงจัตวา ค. ต้องมีสัมผัสเชื่อมโยงระหว่างวรรค ง. ไม่ใช้คำสัมผัสนอกซ้ำกัน อ่านบทกลอนต่อไปนี้แล้วตอบคำถามข้อ ๗-๑๐ จะพูดจาปราศรัยกับใครนั้น อย่าตะคั้นตะคอกให้เคืองหู ไม่ควรพูดอื้ออึงขึ้นมึงกู คนจะหลู่ล่วงลามไม่ขามใจ แม้จะเรียนวิชาทางค้าขาย อย่างปากร้ายพูดจาอัชฌาสัย จะซื้อง่ายขายดีมีกำไร ด้วยเขาไม่เคืองจิตคิดระอา ๗. บทกลอนกล่าวถึงเรื่องใด ก. การพูดจา ข. การทำงาน ค. การค้าขาย ง. การเรียน ๘. คำว่า “ใจ กับคำ สัย” เป็นคำสัมผัสแบบใด ก. สัมผัสนอก ข. สัมผัสใน ค. สัมผัสบท ง. สัมผัสระหว่างวรรค ๙. กลอนแปดจะต้องมีกี่บทขึ้นไปจึงจะมีสัมผัสบท ก. ๑ บท ข. ๒ บท ค. ๓ บท ง. ๔ บท ๑๐. กลอนบทนี้มีกี่บท ก. ๑ บท ข. ๒ บท ค. ๓ บท ง. ๔ บท
เฉลยแบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๑ ให้นักเรียนเลือกคำที่กำหนดให้ ใส่ลงในช่องว่างให้เป็นกลอนแปดที่ถูกต้อง ตามฉันทลักษณ์ กลอน น่า ชำเลือง เที่ยว ลำบาก ออม กลาง พนา ประมาณ หวาน ไป ของ ล้วน ลิ่ว จาก ไม้ ไทย ๑. สุนทรภู่ครูกลอนสุนทรจิต มีชีวิตขึ้นลงน่าสงสาร บ้างก็รุ่งบ้างนั้นก็ซมซาน แต่ก็หาญแกล้วกล้าน่านิยม ๒. เห็นฝูงกวางย่างเยื้องชำเลืองเหลียว กลางป่าเปลี่ยวเที่ยวไปในไพรสัณฑ์ เม่น เสือ หมี ชะนี ช้าง กลางไพรวัน อยู่ร่วมกันกลางพนาพาสุขใจ ๓. เศรษฐกิจพอเพียงเพียงพอใช้ ทรัพย์ที่ได้พึงประมาณการซื้อหา รู้พอดีเก็บหอมออมเงินตรา เพื่อวันหน้าคราลำบากไม่ยากจน ๔. มะม่วงน้ำปลา.หวานทานอร่อย ลุงป้าสอยมาฝากจากบ้านสวน มะม่วงสุกเกินไปเก็บไว้กวน ผลไม้ไทยหลากล้วนชวนลิ้มลอง ๕. ป่าดงดิบลิบลิ่วเป็นทิวสูง ไม้ยางยูง สักทองของมีค่า ทรัพยากรป่าไม้ให้เงินตรา ช่วยนำพาเศรษฐกิจไทยให้รุ่งเรือง
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๒ ให้นักเรียนเรียงกลอนแปดใหม่ให้ถูกต้องตามฉันทลักษณ์ ๑. ธรรมชาติวาดเสริมเติมโลกสวย สุขนักหนาพาชื่นรื่นเริงใจ รายล้อมด้วยดอกไม้และใบหญ้า สายธารใสไหลเย็นมองเห็นปลา ธรรมชาติวาดเสริมเติมโลกสวย รายล้อมด้วยดอกไม้และใบหญ้า สายธารใสไหลเย็นมองเห็นปลา สุขนักหนาพาชื่นรื่นเริงใจ ๒. มีห้วยหนองคลองน้ำลำนำไพร ตราบตะวันนั้นยังคู่ฝั่งฟ้า สุขฤทัยล้วนทั่วชั่วนิรันดร์ เดือนดาราเรืองรองผ่องไสว ตราบตะวันนั้นยังคู่ฝั่งฟ้า เดือนดาราเรืองรองผ่องไสว มีห้วยหนองคลองน้ำลำนำไพร สุขฤทัยล้วนทั่วชั่วนิรันดร์ ๓. ทั้งรูปลักษณ์กลิ่นอวลชวนใฝ่หา กลิ่นกุหลาบหอมหวานปานแรกรัก หากใครคว้าบาดเจ็บกว่าเล็บนวล มีหนามแต้มก้านกิ่งยิ่งยวนตา กลิ่นกุหลาบหอมหวานปานแรกรัก ทั้งรูปลักษณ์กลิ่นอวลชวนใฝ่หา มีหนามแต้มก้านกิ่งยิ่งยวนตา หากใครคว้าบาดเจ็บกว่าเล็บนวล ๔. เป็นกำแพงคุ้มภัยทุกถิ่นฐาน เป็นแม่พระแม่พิมพ์มายาวนาน ครูเป็นผู้ชี้ทางสว่างให้ ศิษย์จึงผ่านผองภัยได้ด้วยครู ครูเป็นผู้ชี้ทางสว่างให้ เป็นกำแพงคุ้มภัยทุกถิ่นฐาน เป็นแม่พระแม่พิมพ์มายาวนาน ศิษย์จึงผ่านผองภัยได้ด้วยครู
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๓ ให้นักเรียนแต่งกลอนแปดต่อจากกลอนที่กำหนดให้ ให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ ๑. อันคุณครูคำนี้มีความหมาย อันหลากหลายคำพูดจะกล่าวถึง คือผู้ให้ทรัพย์วิชาน่าคำนึง ................................................... ๒. เป็นนักเรียนควรฝึกฝนเร่งศึกษา เสาะวิชาใส่ตัวให้ทั่วถึง .................................................... ................................................... ๓. สวัสดีวันนี้วันปีใหม่ คิดสิ่งใดจงได้ดั่งใจหวัง .................................................... ................................................... ๔. เด็กวันนี้คือผู้ใหญ่ในวันหน้า ................................................... .................................................... ...................................................
แบบพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง (กลอนแปด) ตามกระบวนการขั้นที่ ๖ ลองปรับเปลี่ยนร่วมเขียนบ้าง กิจกรรมที่ ๔ ให้นักเรียนปรับเปลี่ยนคำที่เหมาะสมแทนคำที่ขีดเส้นใต้ ให้ถูกต้องตาม ฉันทลักษณ์ และให้มีใจความสอดคล้องกัน (๑๐ คะแนน) ๑. เติมความรักในหัวใจให้ล้นปรี่ เติมวารีในชีวิตเป็นนิจสิน เติมความหวังในวิญญาณ์เป็นอาจิณ เติมทรัพย์สินด้วยศรัทธาค่าของคน ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๒. ขอเพียงใจใฝ่ศรัทธาค่าซีวิต ขอเพียงคิดคำนึงถึงหน้าที่ หมั่นสร้างสมทุกอย่างสร้างชีวี ทำหน้าที่เต็มพลังทั้งกายใจ ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๓. ความผิดหวังสมหวังช่างมันเถิด มันจะเกิดขมขื่นหรือชื่นฉ่ำ ย่อมหมุนเวียนทุกขณะเปลี่ยนประจำ เมื่อใจทำใจมั่นจะเป็นไร ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๔. ขอให้เธอโชคดีในชีวิต และมีสิทธิ์ทุกอย่างทางเริ่มต้น ชีวิตใช่สุดสิ้นการทุกข์ทน จงผจญชีวันอย่างมั่นใจ ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................ ๕. ใครจะตอบคำถามในยามทุกข์ ไม่มีสุขแบ่งแยกความแตกต่าง ดินอยู่ล่างฟ้าอยู่บนแสนเลือนลาง เพิ่มช่องว่างระหว่างคนจนและมี ...................................................... ............................................................ ...................................................... ............................................................
เฉลยแบบทดสอบ ๑.ง ๒.ก ๓.ค ๔.ค ๕.ข ๖.ข ๗.ก ๘.ค ๙.ข ๑๐.ข
บรรณานุกรม กระปุกดอทคอม. รู้จักนิทานพื้นบ้านของประเทศประชาคมอาเซียน. เข้าถึงได้จาก : http://aec.kapook.com/view49547.html. [27 มีนาคม ๒๕๕๕] ประคอง นิมมานเหมินทร์. นิทานพื้นบ้านศึกษา. กรุงเทพฯ : โครงการตำรา และอักษรศาสตร์จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย, ๒๕๔๓. ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. กวีนิพนธ์ไทย. มหาสารคาม : สถาบันราชภัฏ มหาสารคาม, ม.ป.ป. เทศบาล ๔ วัดต้โพธิ์ค้ำ, โรงเรียน. หลักสูตรสถานศึกษา กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑. กาฬสินธุ์ : โรงพิมพ์กาฬสินธุ์ การพิมพ์, ๒๕๕๒. มิ่งขวัญ กิตติวรรณกร. การสอนบทร้อยกรองสู่การสร้างยุวกวีในโรงเรียน. กรุงเทพฯ : ไอ.คิว. เซ็นเตอร์, ม.ป.ป.. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๒. กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น , ๒๕๔๗. วชิราภรณ์ น้อยยม. นิทานอาเซียน ๑๐ ประเทศ. เข้าถึงได้จาก : http://region4.prd.go.th. [๒๗ มีนาคม ๒๕๕๕] ศึกษาธิการ,กระทรวง.กรมวิชาการ. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานภาษาไทย ชุดภาษาเพื่อชีวิต ภาษาพาที ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว, ๒๕๕๔. .หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐานภาษาไทย ชุดภาษาเพื่อชีวิต วรรณคดีลำนำ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว , ๒๕๕๔. .ตัวชี้วัดและสารการเรียนรู้แกนกลาง กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย หลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตร แห่งประเทศไทย จำกัด , ๒๕๕๑. สำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร, หน่วยศึกษานิเทศก์. คู่มือพัฒนาทักษะการเขียนบทร้อยกรอง : กลอนแปด ดอกสร้อย สักวา. กรุงเทพฯ : ชุมนุมการเกษตรแห่งประเทศไทย, ๒๕๕๑. เอกรินทร์ สี่มหาศาล และคณะ. ภาษาไทย ป.๖. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพฯ : บริษัทอักษรเจริญทัศน์ อจท. จำกัด, ๒๕๕๑.
ประวัติผู้แต่ง ชื่อ-สกุล : นางอรุณรัตน์ ระวิโชติ เกิด : ๙ พฤษภาคม ๒๕๒๓ การศึกษา : ปริญญาตรี ครุศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมอันดับ ๑) สาขา จิตวิทยาและการแนะแนว วิชาโทภาษาไทย : สถาบันราชภัฏมหาสารคาม : ปริญญาโท ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขา การบริหารการศึกษา : มหาวิทยาลัยกรุงเทพธนบุรี สถานที่ทำงาน : โรงเรียนเทศบาล ๔ เฉลิมพระเกียรติ สำนักการศึกษา เทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์ ตำแหน่งปัจจุบัน : ครู วิทยฐานะครูเชี่ยวชาญ ที่อยู่ : ๑๒ หมู่ ๑๙ บ้านดงบ่อ ตำบลยางตลาด อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ผู้วาดภาพ : นางสาวบุษบง ศิริบัติ