การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ต้นทุน ปริมาณ กำไ

รำยงำน
เรื่อง กำรวิเครำะห์ควำมสมั พนั ธต์ ้นทนุ ปรมิ ำณ กำไร

จัดทำโดย

นำงสำว จำรวุ รรณ สเี หมอื นทอง เลขที่ 5
นำงสำว จิรำวรรณ ศรจี ันทร์ เลขท่ี 7
นำงสำว ชนำกำนต์ กำรุณ เลขที่ 10
นำงสำว สุวภัทร มวี งศ์ เลขท่ี 29
นำงสำว แสงตะวันรงุ่ เรือง เจริญรกั ษ์ เลขที่ 30
นำงสำว อำทติ ยำ ทองสำร เลขที่ 32

ปวส 2/2 แผนกกำรบัญชี 1

คำนำ รำยงำนเล่มน้ีเป็นส่วนหน่ึงของรำยวิชำกำรบัญชีต้นทุน2 มีเนื้อหำเก่ียวกับ
ต้นทุนเพ่ือกำรตดั สินใจ หมำยถงึ ข้อมูลทำงกำรบญั ชีที่ผ้บู รหิ ำรนำมำใช้เป็นเคร่ืองมือใน
กำร ตัดสินใจเกี่ยวกับปัญหำต่ำง ๆ เช่น กำรกำหนดปริมำณกำรผลิตที่เหมำะสม กำร
กำหนดรำคำขำย กำรผลิต ตอ่ หรือยกเลกิ กำรผลติ กำรตัดสินใจผลิตเองหรือซ้ือชิ้นส่วน
ประกอบ เปน็ ต้น ข้อมูลที่ใชใ้ นกำรตดั สนิ ใจจะ เปน็ ข้อมูลที่ไดร้ ับกำรปรบั ปรุงใหต้ รงกับ
ปัญหำที่เกิดขึ้น ข้อมูลทำงบัญชีอำจไม่เพียงพอท่ีจะทำให้ผู้บริหำร ตัดสินใจในเรื่อง
ต้นทุนได้ เน่ืองจำกข้อมูลทำงบัญชีจะถูกจัดทำขึ้นตำมมำตรฐำนท่ียอมรับโดยทั่วไปเพ่ือ
นำเสนอออกมำในรปู ของงบกำรเงนิ เท่ำนั้น ผบู้ ริหำรจงึ จำเปน็ จะตอ้ งใชข้ ้อมลู อืน่ ๆ

ผู้จัดทำได้เลือก หัวข้อน้ีในกำรทำรำยงำน เน่ืองมำจำกเป็นเรื่องที่น่ำสนใจ
ผู้จัดทำจะต้องขอขอบคณุ ชอื่ อำจำรยท์ ี่ปรึกษำ ผูใ้ ห้ควำมรู้ และแนวทำงกำรศึกษำเพ่ือน
ๆ ทุกคนที่ให้ ควำมช่วยเหลือมำโดยตลอด ผู้จัดทำหวังว่ำรำยงำนฉบับนี้จะให้ควำมรู้
และเป็นประโยชนแ์ กผ่ ู้อ่ำนทกุ ๆ ท่ำน

จดั ทำโดย
คณะผูจ้ ดั ท2ำ

ควำมหมำยและประเภทของตน้ ทนุ เพือ่ กำรตดั สินใจ

ต้นทนุ เพอ่ื กำรตัดสนิ ใจ หมำยถึง ข้อมลู ทำงกำรบญั ชที ่ีผู้บริหำรนำมำใชเ้ ป็นเครอื่ งมือในกำร ตัดสนิ ใจ
เกย่ี วกับปญั หำต่ำง ๆ เช่น กำรกำหนดปรมิ ำณกำรผลิตทเ่ี หมำะสม กำรกำหนดรำคำขำย กำรผลติ ตอ่ หรอื
ยกเลกิ กำรผลิต กำรตัดสนิ ใจผลิตเองหรอื ซื้อชน้ิ ส่วนประกอบ เปน็ ตน้ ขอ้ มลู ท่ใี ชใ้ นกำรตดั สนิ ใจจะ เป็น

ข้อมูลที่ได้รบั กำรปรบั ปรงุ ให้ตรงกบั ปัญหำทเ่ี กดิ ข้นึ ขอ้ มูลทำงบญั ชอี ำจไม่เพยี งพอที่จะทำใหผ้ ู้บรหิ ำร
ตัดสินใจในเรื่องต้นทนุ ได้ เนือ่ งจำกขอ้ มลู ทำงบญั ชจี ะถูกจดั ทำข้ึนตำมมำตรฐำนที่ยอมรับโดยทั่วไปเพอื่
นำเสนอออกมำในรปู ของงบกำรเงนิ เทำ่ นั้น ผ้บู ริหำรจงึ จำเป็นจะต้องใชข้ ้อมลู อ่ืน ๆ มำประกอบช่วยใน กำร
ตดั สินใจด้วย ซึง่ เรยี กวำ่ “ขอ้ มลู ตน้ ทนุ ท่ใี ช้ในกำรตดั สินใจ” ดังนน้ั กำรตดั สนิ ใจของผบู้ ริหำร เปน็ กำร
เปรยี บเทยี บกำรดำเนนิ งำนตำมทำงเลอื กตำ่ ง ๆ เพอื่ ใหไ้ ดท้ ำงเลอื กทด่ี ีทีส่ ุด กำรประเมนิ ผลติ ทำงเลือกเพื่อ

กำรตัดสนิ ใจ ควรวดั ได้ในเชงิ ปรมิ ำณ

3

จำแนกประเภทตน้ ทุนเพ่อื กำรตดั สนิ ใจ ดงั น้ี

ตน้ ทนุ เสียโอกำส ต้นทุนที่หลกี เล่ียงได้ ต้นทุนที่หลกี เลี่ยงไม่ได้ ต้นทนุ จม (Sunk Cost) ตน้ ทุนคงที่ (Fixed Cost)
(Opportunity Cost) หมำยถึง ตน้ ทนุ ท่เี กิดข้ึน หมำยถึง ตน้ ทุนรวมท่ีมิได้มกี ำร
หมำยถงึ ผลประโยชน์ (Avoidable Cost) (Unavoidable Cost) จำกกำรตดั สนิ ใจในอดีต เปลี่ยนแปลงไปตำมระดบั ของ
หรอื ผลตอบแทนท่ี ไมส่ ำมำรถ เปล่ยี นแปลง
กจิ กำรตอ้ งสญู เสียไป หมำยถงึ ต้นทุนทก่ี ิจกำร หมำยถึง ตน้ ทนุ หรือ กิจกรรมในชว่ งของกำรผลติ
เน่ืองจำกกำรตดั สนิ ใจไป ได้ไมว่ ่ำผ้บู รหิ ำรจะ ระดบั หนึ่งที่เรียกวำ่ “ชว่ งทีม่ ี
เลือกอกี ทำงเลอื กหนง่ึ สำมำรถประหยัดได้ หรอื คำ่ ใช้จ่ำยที่ กจิ กำรยงั คง ตดั สนิ ใจอยำ่ งไร และ ควำมหมำย” (Relevant Rang)
ตวั อยำ่ งเช่น ถ้ำกิจกำรมี เปน็ ต้นทุนทไี่ มม่ คี วำม
ลดลงได้เม่ือตดั สนิ ใจ ต้องจำ่ ยอย่แู ม้ว่ำจะ แตกต่ำงระหว่ำงทำงเลอื ก กล่ำวคอื ไม่ว่ำระดบั ของ
เงินจำนวนหนง่ึ กจิ กรรมจะเพิม่ หรอื ลดลง
เลือกทำงเลือกใด ยกเลิกกำรผลิตหรือกำร ทเี่ กดิ ขนึ้

ทำงเลือกหนึง่ ทีส่ ำมำรถ ดำเนินงำนในส่วนงำนนั้น

หลีกเลี่ยงไดห้ รอื ไม่ตอ้ ง ๆ แลว้ ก็ตำม

จ่ำยเมื่อยกเลกิ กจิ กำรนั้น 6

ลักษณะต้นทนุ ผสม 01
และกำรพยำกรณ์
ต้นทุน เพ่ือกำร ต้นทุนผสม ต้นทุนผสม (Mixed Cost) หมำยถึง ต้นทุนที่มี
ลักษณะของต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปรรวมอยู่ ด้วยกันในช่วง
วำงแผน ของกำรดำเนินกิจกรรมท่ีมีควำมหมำยต่อกำรตัดสินใจ ดังน้ัน
ลกั ษณะของตน้ ทนุ ผสมจะมี ประโยชนต์ ่อกำรพยำกรณ์ทำงกำรเงิน
ให้สำมำรถคำดคะเนจำนวนเงนิ ทจี่ ะตอ้ งจ่ำยได้

02 5

กำรพยำกรณต์ ้นทุนเพอื่ กำรวำงแผนคำ่ ใช้จ่ำย ) กลำ่ วคอื จำกกำร
จำแน
กประเภทตน้ ทนุ มีหลำยลกั ษณะตำมพฤติกรรมที่แตกต่ำงกัน กำร
วิเครำะห์พฤติกรรม ของต้นทุนเป็นหลักของกำรวำงแผนและ
ควบคมุ ของฝ่ำยบริหำร รวมทัง้ ยังเป็นเครือ่ งมอื ของฝำ่ ยบรหิ ำร ใน
กำรตดั สินใจอีกดว้ ย

ตัวอยำ่ งท่ี 1 ให้ทำ พยำกรณ์ต้นทุนค่ำซ่อมบำรุงของปีหน้ำ โดยกิจกำรประมำณว่ำ ในปีหน้ำจะต้องใช้ชั่วโมง กำรซ่อมบำรุง
9,000 ชั่วโมง

วิธีทำ วธิ ี High-Low Method

ตัวอยำ่ งที่ 1 บรษิ ทั ปองดอง จำกดั มีคำ่ ซ่อมบำรงุ เคร่อื งจักร และชั่วโมงกำร คำนวณหำคำ่ ซอ่ มบำรงุ เครื่องจกั ร ซึง่ เป็นลกั ษณะตน้ ทนุ ผสมโดยใช้ 197 ประมำณยดื หยนุ่

ซ่อมบำรุงทเี่ กิดขน้ึ จริง จำกขอ้ มลู ของแผนกซอ่ มบำรุงเมอ่ื ปีที่แลว้ ดังน้ี สูตร งบประมำณยดื หย่นุ

เดือน ค่ำซอ่ มบำรุง ชวั่ โมงค่ำซอ่ มบำรงุ x ต้นทุนรวม = ตน้ ทนุ คงที่ + ตน้ ทนุ ผนั แปรไดต้ อ่ หนว่ ย

มกรำคม 19836 5256 Y = a+b (x)

กมุ ภำพันธ์ 21105 6525 หำโดยหำคำ่ a และ b ดวู ิธีกำรเปลี่ยนแปลงต้นทนุ สงู สุดและต่ำสดุ ดงั น้ี

มนี ำคม 22464 7884 รำยกำร ค่ำซอ่ มบำรุงบำท ชว่ั โมงซอ่ มบำรุง

เมษำยน 23133 8553 จดุ สงู สุด 30132 15552

พฤษภำคม 25355 10775 จดุ ต่ำสุด 19836 5256

มิถุนำยน 27630 13050 ผลตำ่ ง 10296 10296

กรกฎำคม 30132 15552 ต้นทนุ ผันแปรต่อหนว่ ย= 10296/10296 = 1.00 บำทตอ่ ช่วั โมง

สิงหำคม 27450 12870 ค่ำซอ่ มบำรงุ เดอื นกรกฎำคมรวม 30132

กันยำยน 26325 11745 รำคำส้มคน้ั แปล (15552*1) 15552

ตุลำคม 24881 10296

พฤษจกิ ำยน 23580 9009 หักคำ่ ซ่อมบำรงุ ท่ี 14580

ธันวำคม 22410 7830 ดงั น้ันคำ่ b = 1 บำทตอ่ ชวั่ โมงซอ่ มบำรงุ และ a เทำ่ กบั 14580

แทนคำ่ งบประมำณยืดหย่นุ y =a+b(x) =14580+1 (9000)

=23580

จุดคุม้ ทนุ

จุดคุ้มทุน (Brake-even point) หมำยถึง ระดับปริมำณขำยที่ไม่ทำให้ 7
กิจกำรมีกำไรหรือขำดทุน กล่ำวคือจุดรำยได้รวม (Total Revenue)
เท่ำกับต้นทุนรวม (Total Cost) หรือเป็นจุดที่กำไรเท่ำกับศูนย์ ดังน้ัน
ผู้บริหำรทรำบว่ำจะต้องขำยสินค้ำปริมำณเท่ำใดจึงจะไม่ขำดทุนและ
ต้องกำรขำยสนิ คำ้ ปรมิ ำณเทำ่ ใด

จดุ คุ้มทุน ดังนี้ กำไร (Profit) หมำยถงึ ทำไรสว่ นเกินตอ่ หนว่ ย (Unit Contribution
ผลตอบแทนสุทธิจำกกำร Margin) ผลตำ่ งระหว่ำงรำยไดต้ อ่ หน่วย เขยอดขำย
รำยได้ (Revenue) หมำยถึง รำยได้จำกกำร ดำเนนิ งำนของกิจกำร คำนวณ ต่อหนว่ ยกับต้นทุนผันแปรต่อหน่วย กำไรส่วนเกิน
ดำเนนิ งำนของกิจกำร เชน่ รำยได้จำกกำร สูตรกำไร ไดด้ ังนี้ จะร ถงึ ท่ี ต่อหน่วยเปน็ กำรวิเครำะห์เพอื่ พจิ ำรณำวำ่ จะต้อง
กำไร = รำยไดร้ วม(ยอดขำย ขำยสนิ ค้ำเปน็ จำนวนกี่หนว่ ยจะทำใหม้ ีกำไรสว่ นเกนิ
ขำย สินคำ้ หรอื บรกิ ำร ซึ่งบำงคร้ังอำจ
เรียกว่ำ “ยอดขำย” คำนวณสูตรรำยได้ ได้ รวม)-ต้นทนุ รวม เพยี งพอทีจ่ ะชดเชยต้นทุนคงที่ทัง้ หมด

ดงั น้ี สว่ นเกินเปรี สูตรท่ี
ยอดขำยรวม = รำคำขำยตอ่ หนว่ ย จำนวน

หน่วยท่ีขำย

ต้นทนุ รวม (Total Costs) หมำยถงึ ตน้ ทนุ รำยจ่ำยท้ังหมดท่ีเกิด กำไรส่วนเกินรวม (Total Contribution Margin) หมำยถงึ ผลตำ่ งระหวำ่ ง งบกำำไรขำดทนุ แบบแสดงกำไรส่วนเกนิ
จำกกำรทก่ี ิจกำร ได้ใชท้ รัพยำกรที่มมี ูลคำ่ เปน็ ตัวเงนิ ไป เพ่ือให้ รำยไดร้ วม หรือยอดขำยรวมกบั ตน้ ทนุ ผันแปรรวมทจี่ ะนำไปชดเชยต้นทุนใน (บำงส่วน) สำหรบั ระยะเวลำ 1 ปี สนิ้ สุด
บรรลุวัตถปุ ระสงคต์ ำมที่กำหนดไว้ ประกอบด้วย ตน้ ทุนคงท่ี และ ส่วนทคี่ งท่ี เป็นกำรวเิ ครำะห์ผลกำไร โดยกำรพจิ ำรณำจำกพฤติกรรมของ วันที่ 31 ธนั วำคม 25X9 ขำย หัก ต้นทุน
ตน้ ทุน เพื่อนำไปใชใ้ นกำรตัดสนิ ใจเก่ียวกับกำรวเิ ครำะหจ์ ดุ คมุ้ ทนุ และ กำร ผนั แปร & กำไรส่วนเกิน หกั ตน้ ทนุ คงท่ี
ตน้ ทนุ ผนั แปร คำนวณสูตรต้นทนุ รวม ไดด้ ังนี้ สตู ร
ต้นทุนรวม = ต้นทนุ คงที่ (ต้นทุนผันแปรต่อหนว่ ย จำนวนหนว่ ย วำงแผนกำไรของกจิ กำร คำนวณสตู รกำไรส่วนเกินรวม ได้ดังนี้ K X กำไรจำกกำรดำำเนินงำน KR 2
กำไรสว่ นเกินรวม = รำยได้รวม(ยอดขำยรวม) ต้นทนุ ผนั แปรรวม
ทีผ่ ลติ )

ตัวอย่ำงที่ 2 3. คำนวณกำไรสว่ นเกนิ 270000.00

บรษิ ัท วชริ ชัช จำกดั ผลิตสินคำ้ 3,000 หนว่ ย ในปี 25X9 โดยมรี ำคำขำยหนว่ ยละ 90 บำท ต้นทนุ ขำย 3000*90
กำรผลติ ผันแปรหนว่ ยละ 60 บำท ประกอบดว้ ยวตั ถดุ ิบทำงตรง คำ่ แรงงำนทำงตรง และค่ำใช้จ่ำยกำร
ผลิตผนั แปร หนว่ ยละ 24 บำท 16 บำท และ 8 บำท ตำมลำดับ มีคำ่ ใชจ้ ำ่ ยกำรผลติ คงท่ีท้ังหมด หักต้นทนุ ผนั แปรรวม : 72000.00
375,000 บำท ค่ำใช้จ่ำยในกำรขำยและบริหำรผนั แปร หน่วยละ 6 บำท และมีคำ่ ใช้จ่ำยในกำรขำย
และบริหำรคงท่ี 75,000 บำท วัตถดุ บิ ทำงตรง 3000*24 72000.00
ให้ทำ
1. คำนวณตน้ ทนุ ผันแปรต่อหน่วย ค่ำแรงงำนทำงตรง 3000*16 48000.00
2. ค้ำนวณทำไรส่วนเกินตอ่ หนว่ ย
3. คำนวณกำไรสว่ นเกนิ รวม คำ่ ใชจ้ ่ำยกำรผลิตผันแปร 3000*8 24000.00
4. คำนวณอัตรำกำไรสว่ นเกนิ
คำ่ ใชจ้ ่ำยในกำรขำยและบรหิ ำรผันแปร 3000*6 18000.00 162000.00

กำไรสว่ นเกินรวม 108000.00

หรือคำนวณกำไรส่วนเกินไดจ้ ำก

กำไรสว่ นเกิน = จำนวนหน่วยท่ีขำย x กำไรสว่ นเกนิ ตอนอวย

= 3000*36

=108000 บำท

1 คำนวณตน้ ทนุ ผนั แปรตอ่ หนว่ ย 24 บำท 4. คำนวณอัตรำกำไรสว่ นเกิน = กำไรสว่ นเกินตอ่ หนว่ ย/รำคำต่อหนว่ ย *100
วตั ถุดิบทำงตรง 16 บำท อตั รำกำไรสว่ นเกิน = (36/90)*100
คำ่ แรงงำนทำงตรง 8 บำท =40%
คำ่ ใชจ้ ำ่ ยกำรผลิตผันแปร 6 บำท
ค่ำใช้จ่ำยในกำรขำยและบรหิ ำร 54 บำท อตั รำกำไรส่วนเกิน 40% หมำยถงึ ในกำรขำยสินค้ำของกจิ กำรได้ 100 บำทจะได้กำไร
รวม ส่วนเกิน 40 บำททไ่ี ปชดเชยตน้ ทุนท่ีอยู่ในกิจกำรแตห่ ำกำไรสว่ นเกินได้รับสงู กว่ำ
ต้นทนุ ทที่ ้ังหมดก็ถอื ว่ำกำไรสว่ นเกินท่ีเหลืออยู่เปน็ กำไรจำกกำรดำเนนิ งำน
2. คำนวณกำไรส่วนเกนิ ต่อหน่วย
กำไรส่วนเกนิ ตอ่ หนว่ ย = รำคำขำยตอ่ หนว่ ย-ตน้ ทนุ ผนั แปรตอ่ หนว่ ย 9
= 90- 54 36 บำท
= 36 บำท
กำไรสว่ นเกินต่อหนว่ ย หมำยถึง เมื่อกจิ กำรขำยสินค้ำได้ 1 หนว่ ยจะไดก้ ำไรสว่ นเกิน 36 บำท ไป
ชดเชยต้นทุนคงทท่ี ้งั หมดของกจิ กำร

ตัวอย่ำงที่ 3 ตวั อย่ำงท่ี 4

จำกตวั อย่ำงที่ 2 บรษิ ัท วชริ ชชั จำกดั จะมจี ดุ คุ้มทนุ ดังนี้ ตัวอยำ่ งที 4) จำกตัวอย่ำงที่ 2 บรษิ ัท วชิรรชชั จำกัด จะมจี ุดคุ้มทุนดังนี้
ตน้ ทนุ คงท่รี วม จุดคมุ้ ทุน (จำนวนหนว่ ย) = กำไรสว่ นเกนิ ตอ่ หน่วย / กำไร
ส่วนเกนิ ต่อหน่วย จุดคุ้มทุน (จำนวนเงนิ ) = ตน้ ทุนคงที่รวม/ อัตรำกำไรส่วนเกิน

=( 375, 000+ 75, 000) / ( 90- 54) =( 375, 000+ 75, 000) / 40%
=450, 000/ 36
=12,500 หน่วย =450, 000 / 0. 40

2) กำรวิเครำะห์จดุ ค้มุ ทนุ เป็นจำนวนเงนิ (Break-even dollar sales volume) =1,125,000 บำท
คำนวณสูตร ได้ดังน้ี ตน้ ทุนคงทร่ี วม อตั รำกำไรส่วนเกนิ จดุ คมุ้ ทนุ (จำนวนเงิน
หรือ จุดค้มุ ทุนเป็นจำนวนเงินสำมำรถคำนวณไดด้ ังน้ี

จุดคุ้มทนุ (จำนวนเงนิ ) = จุดคมุ้ ทนุ จำนวนหนว่ ย) รำคำขำยต่อ

หน่วย

= 12, 500x90 1,125,000 บำท

แสดงกำรพสิ จู น์ สำหรบั จุดค้มุ ทุนเป็นจำนวนเงนิ สำมำรถคำนวณไดด้ งั น้ี

ขำย 12500*90 1125000
หกั ต้นทนุ ผนั แปร 12500*54 675000
หักกำไรส่วนเกิน 450000
หัก ต้นทุนคงที่ 375000+75000 450000
กำไรจำกกำรดำเนนิ งำน

10

ตัวอย่ำงท่ี 5 กำรวิเครำะห์จุดคุ้มทุนด้วยสมกำร กำรวิเครำะหจ์ ุดคมุ้ ทนุ ดว้ ยสมกำร เมือ่ จดุ ค้มุ ทนุ คอื จดุ ทม่ี จี ำนวนปรมิ ำณยอดขำยท่จี ะทำให้ รำยได้
ของกิจกำรเท่ำกบั ตน้ ทุนรวม คำนวณสตู รจดุ ค้มุ ทุนด้วยสมกำร ดงั นี้

จำกตัวอยำ่ งที่ 2 บริษัท วชริ รชชั จำกดั จะมีจุดคุ้มทุนดังนี้

ยอดขำยรวม = (ตน้ ทนุ ผันแปรตอ่ หน่วย จำนวนหนว่ ยขำย) ต้นทุนคงที่

แทนคำ่ สมกำร

90*จำนวนหน่วยขำย = 54*จำนวนหนว่ ยขำย+(375000+75000)

90U =54U+450000

90-54 U = 450000

U = 450000/36

U =12500 หนว่ ย

หรือจดุ คุ้มทนุ เปน็ จำนวนเงนิ สำมำรถคำนวณได้ดังนี้

จดุ ค้มุ ทนุ จำนวนเงนิ = จุดคมุ้ ทุน (จำนวนหน่วย)*รำคำขำยตอ่ หนว่ ย

=12500*90

=1125000 บำท

11

ตวั อย่ำงท่ี 6

3 กำรวิเครำะห์จุดคมุ้ ทนุ ด้วยแผนภมู ิ
กำรวิเครำะหจ์ ดุ คมุ้ ทุนดว้ ยแผนภมู ิ เป็นกำรวิเครำะห์
ควำมสัมพนั ธ์ระหวำ่ งต้นทนุ ปริมำณ และกำไร โดยแสดง
ออกมำในลักษณะของแผนภมู หิ รือกรำฟ ที่แสดงใหเ้ หน็ ถึง
รำยได้หรือยอดขำยรวม ต้นทนุ รวม และกำไรท่จี ะเกดิ ขน้ึ ณ
ระดบั ปริมำณกำรขำย มีกำรกำหนดใหแ้ กนตั้งแสดงระดบั
ของจำนวนเงิน แกนนอนแสดงระดบั ของปรมิ ำณกำรขำย ใน
แผนภูมิจะประกอบด้วย เสน้ รำยไดร้ วมหรือยอดขำยรวม
และ เสน้ ตน้ ทนุ รวม โดยทเ่ี ส้นต้นทุนรวมน้ีจะไดจ้ ำกเสน้
ต้นทุนผันแปรรวมกบั เสน้ ตน้ ทุนคงท่ี ในกำรใชแ้ ผนภมู ิ
แสดงควำมสมั พันธ์ของต้นทนุ ปริมำณ และกำไรน้ีเป็นวิธี
แบบหยำบ

12

ส่วนเกนิ ที่ปลอดภยั (Margin of Safety)

สว่ นเกนิ ที่ปลอดภยั (Margin of Safety)
เป็นกำรแสดงผลต่ำงระหว่ำงยอดขำยจรงิ ท่ีจุดคุม้ ทนุ หรือ ผลตำ่ งระหว่ำงยอดขำยท่คี ำดไว้
ตำมงบประมำณกับยอดขำยทจี่ ดุ คมุ้ ทนุ ส่วนเกินทปี่ ลอดภัยจะแสดงจำนวน ทีร่ ำยไดจ้ ำก
กำรขำยสำมำรถลดลงไดก้ ่อนท่จี ะเร่มิ ขำดทุน โดยทัว่ ไปส่วนเกนิ ทป่ี ลอดภัยสำมำรถแสดง
อยู่ ในรูปของจำนวนเงนิ เป็นบำทหรือแสดงอยู่ในรูปอตั รำส่วน ผ้บู รหิ ำรใชป้ ระโยชนจ์ ำก
กำรคำนวณหำสว่ นเกนิ ทีป่ ลอดภัย โดยใชใ้ นกำรตดั สนิ ใจเก่ียวกับกำรกำหนดนโยบำย
บำงอยำ่ งของกิจกำรมีผลทำใหย้ อดขำยปัจจบุ นั ลดลง เช่น กำรลดรำคำขำย แต่ไม่ตำ่ กว่ำ

จดุ คมุ้ ทนุ หรอื ไมท่ ำให้เกดิ ผลขำดทุนน่ันเอง แสดงกำรคำนวณสตู ร

13

ตวั อย่ำงท่ี 7

ตัวอยำ่ งที่ 7 บริษทั เวิร์คพอยท์จำกัดคำนวณจุดคมุ้ ทุนเปน็ จำนวนมำกไดเ้ ทำ่ กบั 450000 บำทสมมุตขิ ำยจรงิ
เท่ำกับ 750000 บำทจงคำนวณสว่ นเกินทีป่ ลอดภัยและอตั รำส่วนเกนิ ทป่ี ลอดภัย

ส่วนเกินท่ปี ลอดภยั = ยอดขำยจรงิ หรอื ยอดขำยตำมงบประมำณ- ยอดขำย ณ จดุ คุ้มทนุ
= 750000-450000/750000
=0.40 หรอื 40%

กำรคำนวณแสดงใหเ้ หน็ วำ่ ยอดขำยของบรษิ ัทเพือ่ จำกดั สำมำรถลดลงได้ถงึ 300 บำทที่จะขำดทุนหรอื อำจกลำ่ ว
ได้วำ่ ในยอดขำย

14

ตัวอยำ่ งท่ี 8

กำรวำงแผนกำรจำหนำ่ ยสนิ ค้ำของบริษทั ยิ่งเจรญิ จำกดั มสี ินค้ำ 3 ชนิดคอื สินค้ำสนิ คำ้ ขอและสินคำ้ โดยประมำณกำรต้นทนุ คงที่ของปี
25x9 จำนวน 450000 บำทขอ้ มลู เกี่ยวกบั ยอดขำยและต้นทุนผันแปรของสินคำ้ ทงั้ 3 ชนิดมดี งั น้ี

สินค้ำ ยอดขำย ตน้ ทุนผนั แปร

ก 150000 1350000

ข 10500000 450000

ค 450000 300000

รวม 300000 2100000

อตั รำกำไรส่วนเกิน = ยอดขำยรวม-ต้นทุนผนั แปรรวม /ยอดขำยรวม
=3000000-2100000
= 0.30 หรือ 30%

จดุ คุ้มทุนรวมของสินค้ำท้งั 3 ชนิด = ตน้ ทนุ คงที่รวม/อตั รำกำไรสว่ นเกิน
=450000/0.30
=1500000 บำท 15

ควำมสมั พนั ธข์ องตน้ ทุน ปรมิ ำณ และกำไร เพอื่
กำรวำงแผนจำหน่ำย

กำรวำงแผนกำไรโดยใชค้ วำมสัมพนั ธ์ระหว่ำงต้นทนุ ปริมำณ และกำไร กำร
วิเครำะหจ์ ุดคมุ้ ทนุ เป็นกำรนำควำมสัมพันธร์ ะหวำ่ งต้นทุน ปริมำณ และกำไรมำใช้
ในกำรวำงแผน เก่ียวกับกำไรทีก่ จิ กำรต้องกำร กลำ่ วคือ กิจกำรควรมียอดขำยเป็น
จำนวนเท่ำใดที่จะทำให้คมุ้ กบั ตน้ ทุน ทเี่ กิดขึ้น เพ่ือใชส้ ำหรับกำรวำงแผนตอ่ ไปวำ่

กจิ กำรควรจะมยี อดขำยเทำ่ ใดจึงจะไดก้ ำไรท่ีต้องกำร จำกควำมสัมพนั ธข์ อง
ต้นทนุ ปริมำณ และกำไร แสดงกำรคำนวณกำรวำงแผนกำไรจำกสูตร ไดด้ ังน้ี
จำนวนหน่วยขำยเพื่อให้ไดก้ ำไรทต่ี อ้ งกำร = ต้นทนุ คงท+ี่ กำไรที่ต้องกำร/ กำไร

ส่วนเกนิ ต่อหนว่ ย

กำรวำงแผนกำไร กรณีมภี ำษเี งินได้

กรณีที่กิจกำรมีภำษีเงินได้ในกำรวำงแผนกำไรจึงจำเป็นต้องนำอัตรำภำษีเงินได้เข้ำมำ
เก่ียวข้อง จำกกำไรท่ีต้องกำรน้ันจะต้องเป็นกำไรสุทธิหรือกำไรหลังหักภำษีเงินได้เรียบร้อยแล้ว
แสดงกำรคำนวณ กำไรที่ตอ้ งกำรกรณีเป็นกำไรหลงั หักภำษี ได้ดงั นี้ ทำไรหลงั ภำษีทต่ี ้องกำร
ยอดขำยท่ีทำให้ได้กำไรทีต่ ้องกำร = ตน้ ทุนคงที่ + 1- ตรำภำษี กำไรส่วนเกนิ ตอ่ หนว่ ย

ตวั อย่ำงที่ 9 บริษัทกนกวดจี ำกดั ผลิตและจำหน่ำยสนิ คำ้ ในรำคำ 60 หน่วยตน้ ทุนผนั แปรหน่วยละ 48.5 บำทต้นทนุ คงที่ 67 500 บำทอตั รำภำษี
40% บริษัทตอ้ งกำรกำไรหลังหักภำษี 54000 บำทบรษิ ัทตอ้ งขำยสินค้ำเปน็ จำนวนเท่ำใด
จำกสูตร

ยอดขำยทท่ี ำให้ได้กำไรที่ตอ้ งกำร= ต้นทุนคงท่ี + กำไรหลงั ภำษที ่ีต้องกำร/1- อตั รำภำษี/
กำไรสว่ นเกินต่อหน่วย

พิสูจน์ =67500+54000/1-0.4
60-48.75
ยอดขำย 14000*60
=14000 หนว่ ย
หักตน้ ทนุ ผนั แปร 14000*48.75
งบกำไรขำดทนุ
กำไรส่วนเกนิ 840000
682500
หกั ต้นทุนคงที่ 157000
67500
กำไรกอ่ นหกั ภำษี 90000
36000
หักภำษีเงนิ ได้ 90000*40% 54000

กำไรหลงั หกั ภำษี

18

กำรวิเครำะหจ์ ดุ คุม้ ทุนและกำรวำงแผนกำไร เมือ่ มีกำรเปลย่ี นแปลงโครงสรำ้ งตน้ ทุน
ควำมสมั พันธ์ของต้นทุน ปริมำณ และกำไร มีผลกระทบโดยตรงกับกำรวำงแผนกำไรของธรุ กจิ กล่ำวคือ กำไรส่วนเกนิ ตอ่ หนว่ ย
ทจี่ ะนำมำชดเชยกบั ต้นทนุ คงที่ เพื่อให้ไดก้ ำไรสุทธติ ่อหนว่ ยตำมควำมเหมำะสม หรือตำมทกี่ ิจกำรต้องกำร ซึ่งปัจจัยทเ่ี ก่ยี วข้อง
กบั กำรคำนวณระดบั จุดคมุ้ ทนุ หรือระดบั หน่วยขำยเพอ่ื ให้ได้ กำไรที่ต้องกำร ไดแ้ ก่ รำคำขำย ตน้ ทนุ ผนั แปรต่อหน่วย และ
ต้นทุนคงท่ี ปจั จยั ดงั กลำ่ วถ้ำมกี ำรเปลย่ี นแปลง กจ็ ะทำให้จดุ คมุ้ ทุนและกำรวำงแผนกำไรเปลี่ยนแปลงตำมไปด้วยเช่นกัน

001 002 003

กำรเปล่ียนแปลงรำคำขำย เน่อื งจำกกิจกำรมกี ำร กำรเปล่ยี นแปลงต้นทุนผันแปร ในกำรผลิต กำรเปลีย่ นแปลงต้นทุนคงทีเ่ น่ืองจำกกำร
วเิ ครำะหจ์ ดุ คุ้มทุนมีกำรเปลยี่ นแปลงต้นทนุ
ผลติ สนิ ค้ำมำกข้ึน และพยำยำมขำย สินค้ำใหม้ ำก สินคำ้ จำนวนมำกขน้ึ ย่อมทำใหต้ ้นทุนผันแปร คงท่ี อยูห่ ลำยระดับ ตำมขอ้ สมมุตฐิ ำนตน้ ทนุ
คงทจ่ี ะมีลักษณะคงท่ที กุ ๆ ระดับกำรผลิต
ขน้ึ ตำมปริมำณกำรผลิต ตอ่ หนว่ ยโดยเฉล่ียลดลง

THANK YOU

20