สรุปผลการดำเนินโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง ตำบลถืมตอง

สรปุ ผลกตาํารบดลาํ ถเืมนตินปองทางนี่ อ๒โาํคปเรภรงอะกเจามาํรือปบงาน๒นา๕นน๖ีม้ ๔จีรงัักหปวลดั กูนผานักกินเอง

1

สรุปผลการดำเนินโครงการบา้ นนีม้ รี ัก ปลกู ผักกินเอง ตำบลถมื ตอง
ปีที่ ๒ ประจำปี ๒๕๖๔

สถานการณ์
ตำบลถืมตอง ดำเนินโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง เข้าปีที่ ๒ สำหรับ ปี ๒๕๖๔

มีราษฎรสมัครเข้าร่วมโครงการฯ เพิ่มอีก จำนวน ๑๐๗ ครัวเรือน กับ ๑ วัดถืมตอง ปัจจุบันมีสมาชิก
ทงั้ หมด ๒๗๑ ครัวเรอื น กับ ๑ วดั ถืมตอง คดิ เปน็ ๒๕ เปอร์เซนต์ ของครัวเรือนทั้งตำบล พืชผักท่ีสมาชิกปลูก
นอกจากเมล็ดพันธ์ุผักพระราชทาน ยงั มพี ชื ผกั พน้ื บ้านที่สมาชกิ ปลูก เช่น ผักกาดพืน้ บ้าน แตงพ้ืนกวาพื้นบ้าน
ผักพฤกษ์ และผักข้างรั้วทั่วไป นอกจากนี้ยังปลูกพืชผักลูกผสมตามต้องการของผู้บริโภค เช่น กระหล่ำปลี
กระหล่ำดอก บล็อกโคลี่ ผักกาดกวางตุ้ง แต่ยังคงมาตรฐานของชุมชนที่กำหนดไว้คือการปลูกพืชที่ปลอดภัย
จากสารพษิ โดยใหค้ นในชุมชนตรวจสอบกันเอง

ในส่วนของอาหารโปรตีน สมาชิกโครงการฯ ได้รับพระราชทานพันธุ์เป็ดบางปะกง รุ่นที่ ๑
จำนวน ๒๖๐ ตวั และรุ่นท่ี ๒ จำนวน ๖๐๐ ตัว รวม ๘๖๐ ตัว สมาชิก ๖๓ ครัวเรอื น และได้รับการสนับสนุน
พันธุ์ปลานิลจิตรลดา จำนวน ๘๘ บ่อ สมาชิก ๘๘ ครัวเรือน จึงทำให้ตำบลถืมตองมีอาหารโปรตีนเพียงพอ
สำหรับการบริโภคภายในตำบล และยังสามารถนำผลผลิตออกจำหน่ายให้กับคนนอกตำบลเป็นรายได้เสริม
ให้กับครอบครวั อีกทางหน่ึงด้วย
ผลการดำเนินงาน

การขับเคลื่อนโครงการบ้านนี้มี่รัก ปลูกผักกินเอง โดยสภาประชาชนตำบลถืมตอง ได้สร้าง
ความเข้าใจให้กับราษฎรในพื้นที่ ผ่านการจัดกิจกรรมที่หลากหลาย และผลผลิตทางการเกษตรที่มีคุณภาพ
ดงั น้ี

๑. โครงการชวี ิตดีใสใ่ จสขุ ภาพด้วยมหกรรมผลิตพืชผักปลอดภัย กจิ กรรม รวมพลังบ้าน
น้ีมีรัก ปลูกผักกินเอง ระหว่างวนั ที่ ๑๑ - ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔ ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจาก กองทุน
หลักประกันสุขภาพแห่งชาติตำบลถืมตอง จำนวน ๒๘,๙๖๐ บาท ในการจัดกิจกรรมครั้งนี้ได้ใช้พื้นที่บ้าน
ดอนถืมตอง เป็นพื้นที่เรียนรู้ เนื่องจาก เป็นพื้นที่ที่มีปลูกพืชผักที่เหมาะสมติดกับลำน้ำสมุน คณะกรรมการ
โครงการฯ จงึ คดั เลือกเปน็ พ้ืนทน่ี ำร่องของตำบลถมื ตองโดยมีวัตถุประสงคข์ องการจัดกิจกรรม ๑) เพ่ือส่งเสริม
การนำผลผลิตพืชผักปลอดภัยจากสารพิษในโครงการบ้านนีม้ ีรักปลกู ผักกินเอง มาบริโภคในครวั เรือน ๒) เพ่ือ
เปิดโอกาสให้สมาชิกโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง ตำบลถืมตอง นำพืชผักและผลผลิต ที่ปลอดภัยจาก
สารพิษ มาจัดแสดงและจำหน่าย ให้กับประชาชนและผู้สนใจทั่วไป ๓) เพื่อให้สมาชิกในโครงการบ้านนี้มีรัก
ปลูกผักกินเอง นำประสบการณ์การปลูกพืชผักปลอดภัย มาพูดคุยแลกเปลี่ยนกันในเวทีเสวนา มีสมาชิกเข้า
รว่ มกิจกรรม จำนวน ๒๗๐ คน

2

๒. การส่งเสริมการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียวน่าน ๕๙ พื้นที่ตำบลถืมตอง จากเดิม
๓๔ ไร่เกษตรกร ๑๒ ราย สำหรับปีเพาะปลูก๒๕๖๔ มีพื้นที่ปลูก ๑๐๖ ไร่ ๒ งาน สมาชิก ๓๕ ราย เพื่อผลิต
เป็นเมลด็ พนั ธุข์ า้ วชั้นพนั ธข์ุ ยาย ผลผลิตเฉลี่ย ๘๕๐ กโิ ลกรมั /ไร่ ผลผลิตรวมทง้ั หมด ๙๐ ตัน จำหนา่ ยกิโลกรัม
ละ ๑๗ บาทคิดเป็นมูลค่า ๑,๕๓๐,๐๐๐ บาท สามารถนำไปเป็นเมล็ดพันธุ์ในฤดูกาลต่อไป โดยส่งขายให้กับ
วิสาหกจิ ชมุ ชนเกษตรฮักน่าน

3

๓. ร่วมกับวิสาหกิจชุมชนเกษตรฮักน่าน จัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียว น่าน ๕๙
พื้นท่ีบา้ นถืมตอง หมู่ท่ี ๑ จำนวน ๓ ไร่ ๓ งาน โดยไดเ้ รยี นรู้หลักการผลิตเมล็ดพนั ธ์ุขา้ ว ชั้นพนั ธ์ุคัด พันธุ์หลัก
พันธุ์ขยาย และพันธุ์จำหน่าย จากนักวิชาการศูนย์วิจัยข้าวแพร่ การดำเนินงานเป็นไปตามขั้นตอนของหลัก
วิชาการอยา่ งเคร่งครัด

เรียนรู้การตัด
พนั ธุป์ นในแปลง
ผลิตเมล็ดพนั ธุ์

ขา้ วเหนียว
นา่ น ๕๙

๔. ได้รับพระราชทานพันธุ์ไม้ผลพันธุด์ ี โครงการทางนี้มีผล ผู้คนรักกัน เพื่อส่งเสริมให้ราษฎรในพื้นท่ี

มีไม้ผลพันธุ์ดีไว้บริโภค และขยายพันธุ์กันเองในพื้นที่ตำบลถืมตอง โดยคณะกรรมการโครงการฯ พิจารณานำ

ไม้ผลพันธุ์ดี ไปปลูกสองข้างถนนทางเข้า หมู่ที่ ๘ – ๔ ระยะทาง ๖๐๐ เมตร บริเวณโรงเรียนบ้านถืมตอง

หมู่ที่ ๑ พื้นที่ ๒ งาน และศูนย์เรียนรู้บ้านวังฆ้อง หมู่ที่ ๓ พื้นที่ ๒ งาน จำนวน ๒๔๔ ต้น ชนิดไม้ผลที่ได้รับ

ไดแ้ ก่

- มะม่วงมหาชนก จำนวน ๕๐ ตน้

- มะม่วงน้ำดอกไม้ เบอร์ ๔ จำนวน ๕๐ ตน้

- มะม่วงน้ำดอกไมม้ ัน จำนวน ๕๐ ต้น

- มะมว่ งโชคอนนั ต์ จำนวน ๓๐ ตน้

- น้อยหน่าพันธ์ปุ ากชอ่ ง จำนวน ๔๔ ตน้

- มะขามเปรี้ยวกระดาน จำนวน ๒๐ ตน้

ขณะนี้ไม้ผลที่ได้รับพระราชทานฯ เจริญเติบโตดี และมีการมอบหมายให้สมาชิกในโครงการฯ พื้นที่
ปลูกเป็นผู้ดูแลรับผิดชอบ นอกจากนี้ยังได้รับพระราชทานพันธุ์ปลานิลจิตรลดา ให้กับสมาชิกในโครงการฯ
จำนวน ๘๘ บอ่ และลูกเปด็ พันธุ์บางปะกง รวมทง้ั สนิ้ จำนวน ๘๖๐ ตัว

นายภาคภูมิ พรมสาร 4
พร้อมกบั คณะกรรมการ
โครงการฯ เข้ารับ สมาชกิ โครงการฯ มา
พระราชทานพันธุ์ปลานลิ รบั พันธ์ุเป็ด ณ ตลาด
เมอื่ วนั ท่ี ๑๐ กันยายน สดบา้ นถืมตอง
๒๕๖๔ ณ โครงการ
ทหารพนั ธดุ์ ี

๕. การศกึ ษาดูงานพืน้ ทีร่ ปู ธรรม สกู่ ารปฏบิ ัติ
ตวั แทนคณะกรรมการโครงการบ้านนี้มรี กั ปลูกผกั กินเองตำบลถืมตอง จำนวน ๔ คน ร่วมกบั ทีมงานศูนย์
ประสานงานประชาคมน่าน และได้การสนับสนุนงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน มีโอกาสไป
ศึกษาดงู านการปลูกพชื ผักให้ปลอดภัย ณ ศนู ยพ์ ฒั นาพนั ธ์ุพืชจักรพันธเ์ุ พ็ญศิริ อำเภอแมส่ าย จังหวัดเชียงราย

และบ้านสันทางหลวง ตำบลจันจว้าใต้ อำเภอแม่จัน
ซึ่งเป็นหมู่บ้านขยายผลของศูนย์พัฒนาพันธุ์พืชจักร
พันธุ์เพ็ญศิริ ทำให้แกนนำของตำบลถืมตองนำ
ประสบการณ์ที่ไปศึกษาดูงานมาเล่าสู่คณะกรรมการ
โครงการฯ และมาวางแผนขับเคลื่อนการทำงาน
ร่วมกันเพื่อให้เกิดเป็นพื้นที่รูปธรรม จึงมีข้อตกลง
ร่วมกันว่า จะคัดเลือกบ้านดอนถืมตอง เป็นหมู่บ้าน
นำร่องของตำบลถืมตอง เนื่องจากบ้านดอนถืมตองมี
พื้นที่ที่เหมาะสมสำหรับการปลูกพืชผัก เพราะมีลำน้ำ
สมุนไหลผ่านหมู่บ้าน ประกอบกับมีราษฎรสมัครมา
เป็นสมาชิกเกือบทุกครัวเรือน นอกจากนี้สมาชิกของโครงการฯ
สามารถผลิตพืชผักปลอดภัย พืชผักพื้นบ้าน ส่งขายในตลาดภายใน
ตำบล
การเตรียมพื้นที่รูปธรรมของโครงการบ้านนี้มีรัก
ปลกู ผกั กินเองนนั้ ไม่ง่ายนักถงึ แม้วา่ วิถีชวี ติ คนในชมุ ชนบ้านดอนถืมต
อง จะขยัน ใช้พื้นที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดก็ตาม แต่ภารกิจใน
เรือกสวนไร่นา ก็ยังคงดำเนินต่อไป ขณะเดียวกันหมู่บ้านบริวารต้อง
ขับเคลื่อนต่อไปและมีความสำคัญเสมอกัน การดำเนินโครงการฯ ก็
เป็นไปตามสภาพความเป็นจริงของพื้นที่ โดยมที มี ทป่ี รกึ ษาโครงการฯ
ลงพ้นื ที่ใหค้ ำแนะนำและใหก้ ำลงั ใจอย่างต่อเน่ือง

5

ฟ้าประทานกำลังใจ

6

กอ่ นการรับเสดจ็ ฯ
ที่สิ่งที่ไม่คาดคิดก็เกิดขึ้นคณะกรรมการโครงการฯ วันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๖๔ ได้รับแจ้งจาก

พลเอกวิจักขฐ์ สิริบรรสพ ที่ปรึกษาพิเศษมูลนิธิชัยพัฒนา ว่าสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพ
รัตนราชสุดา ฯสยามบรมราชกุมารี จะเสด็จทรงงานพื้นที่จังหวัดน่านในวันที่ ๒๑ มิถุนายน ๒๕๖๔
และโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเองตำบลถืมตอง อยู่ในหมายกำหนดการด้วย อารมณ์ที่เกิดขึ้น ทั้งตื่นเตน้
ดีใจ มาพร้อม ๆกับความวิตกกังวล ที่มีระยะเวลาเพียงแค่ ๑๐ วัน ของการเตรียมงานรับเสด็จฯ ในฐานะที่ตวั
เราเองเป็นคณะกรรมการโครงการฯ ประกอบกับคนในพื้นที่อยู่ในห้วงฤดูกาลทำนา เกรงว่าพี่น้องประชาชน
ตำบลถืมตองจะมีความร่วมมือน้อยกว่าปกติ ทีมงานสภาประชาชนตำบลถืมตอง จึงนัดประชุมหารือเป็น
การเร่งด่วน ในวันที่ ๑๐ มิถุนายน ๒๕๖๔ เพื่อวางแผนงานรับเสด็จฯ ร่วมกัน ก็ได้เห็นความร่วมมือจาก
หน่วยงานระดับอำเภอ หน่วยงานทหาร ไดแ้ ก่ มณฑลทหารบกท่ี ๓๘ กองอำนวยการรักษาความม่ันคงภายใน
จังหวัดน่าน(กอ.รมน.) องค์การบริหารส่วนตำบลถืมตอง ชมรมกำนันผู้ใหญ่บ้านตำบลถืมตอง แกนนำคนรุ่น
ใหม่ตำบลถืมตอง จาก ๓๒ คน เป็น ๖๐ คน โดยมิได้นัดหมาย เราเห็น “พลังความร่วมมือ” ซึ่งแกนนำอย่าง
เราก็ยังงงๆ

คำพูดผู้เฒ่าผู้แก่ก้องเข้ามาในหัวว่า “ช้างเหยียบนา พญาเหยียบเมือง” ต้องยิ่งใหญ่เสมอ
ความวติ กกงั วล ก็ยงั คงมอี ย่แู ต่ยงั มคี วามม่นั ใจว่า “เราจะทำให้ดที ่สี ุด โดยนำเสนอในส่งิ ดีดที ีม่ ีอยู่พ้ืนท่ีถวายแด่
พระองค์ท่านอย่างสมพระเกียรติ พวกเราต้องทำได้” นั่นคือการให้กำลังใจตัวเองและผองเพื่อน ที่สำคัญ
ชาวตำบลถืมตองเราไม่ได้โดดเดี่ยว เรายังมีที่ทีมปรึกษาที่เดินเคียงข้างเรามาตลอด อย่างน้อย ๒ ท่าน คือ
พลเอกวิจักขฐ์ สิริบรรสพ ที่ปรึกษาพิเศษมูลนิธิชัยพัฒนา กับ ผอ.ประวิทย์ บุญมี ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนา
พันธ์พืชจักรพันธุ์เพ็ญศิริ คิดอย่างเข้าข้างตัวเองว่า ๒ ท่านนี้ไม่ทิ้งเราแน่ ๆ หลังจากเลิกประชุมสิ่งแรกที่ผู้นำ
ชุมชนทำ คือ ประกาศข่าวดีให้พี่น้องประชาชนในแต่ละหมู่บ้านได้รับทราบ และขอความร่วมมือในการทำ
ความสะอาดหน้าบ้าน สองเส้นทางริมถนน ถอนหญ้าหรือกำจดั วัชพืช ของแต่ละครัวเรือน และเก็บถังขยะเขา้
ไวร้ ว้ั บ้าน ซึ่งได้รับความรว่ มมอื เปน็ อย่างดี

ส่วนคณะกรรมการสภาประชาชนตำบลถืมตอง และคณะกรรมการโครงการฯ ก็ไปกำหนด
เส้นทางเสด็จฯ รวม ๓ จุด ซ่ึงเคยปรึกษากันไปบา้ งแลว้ โดยกำหนดไว้ ๓ จดุ คอื

➢ แปลงผลิตเมล็ดพนั ธุข์ ้าวเหนยี วน่าน ๕๙ บา้ นถมื ตอง หม่ทู ี่ ๑
➢ แปลงปลูกพืชผักสมาชกิ โครงการบ้านน้ีมรี กั ปลกู กนิ เอง บ้านเข่ือนแกว้ หมทู่ ี่ ๒
➢ โรงเรยี นบา้ นดอนถืมตอง หมทู่ ี่ ๖

7

การเตรียมการรบั เสด็จฯ

การใช้ประโยชน์ของ “ถมื ”

ในการรับเสด็จฯ ครั้งนี้ ดำเนินการแบบเรียบง่าย เน้น
วิถีชีวิตของคนในชุมชน และใช้วัสดุในท้องถ่ิน
โดยเฉพาะได้นำเอา “ถืม” (ถมื คือวสั ดุทใ่ี ช้กนั แดด กัน
ฝน หรือใช้เป็นฝาผนังกระท่อมในไร่นา ทำมาจาก การ
นำไม้ไผ่มาสานเป็น ๒ ชิ้น แล้วนำใบตองเหือง หรือ ไม้
ตระกูลยางนา มาวางทับโดยใช้ไม้ไผ่ที่สานไว้มาประกบ
กัน แล้วมัดหรือรัดด้วยตอก ขนาดกว้าง ยาว ตาม
ประโยชน์ทจ่ี ะใช้) มามบี ทบาทเป็นวสั ดุป้องกันแสงแดด ปดิ บังกน้ั รั้ว ฉากหลังทป่ี ระทับ และทำเป็นเพดานกัน
ความร้อน ใช้ถืม ขนาดกว้าง ๑๒๐ ซม. ยาว ๒๔๐ ซม.จำนวน ๓๒๐ อัน ได้เห็นพลังความร่วมมือของคนทั้ง
ตำบล จุดท่ใี ช้ “ถืม” มากที่สุดคอื จดุ ของ บา้ นดอนถมื ตอง ลำพังจะให้คนในบา้ นดอนถมื ตอง สาน“ถืม”ไม่ทัน
แน่นอนเพราะต้องใช้จำนวนมาก ดังนั้นหมู่บ้านที่ไม่ใช่ จุดรับเสด็จฯ ได้แก่ บ้านนาท่อเด่น บ้านใหม่สุขสันต์
บ้านฝายแก บ้านวังฆ้อง มีการระดมสาน “ถืม” ส่งมาช่วยที่บ้านดอนถืมตอง จนทำให้การรับเสด็จฯ สำเร็จ
ลุล่วงไปด้วยดี การกำหนดจุดรับเสด็จฯ มีการปรับเปลี่ยน และเพิ่มเติม บางจุดเพื่อทำให้เกิดความกลมกลืน
สอดคลอ้ งกับวถิ ชี ีวติ ของชุมชน และสมพระเกยี รติ จึงกำหนดรายละเอยี ด ดงั น้ี

8

วันที่ ๒๑ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔ ปวงประชาปติ ิสขุ
จดุ ที่ ๑ แปลงผลิตเมล็ดพันธุข์ า้ วเหนยี วนา่ น ๕๙

รอยพระบาทแรกของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้ากรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี
เสด็จเยี่ยมโครงการบ้านน้ีมีรัก ปลกู ผกั กินเองตำบล

9

นายดลภาคย์ เนตรใส นายอำเภอเมอื งนา่ น ถวาย
รายงานขอ้ มลู พ้นื ฐานของอำเภอเมอื งน่าน

นายศภุ พงษ์ เอยี่ มประณีต กำนันตำบลถมื ตอง
ถวายรายงานจดุ เดน่ ของ ตำบลถมื ตอง อาทิ
ระบบการปลูกพชื ท่ีมาของคำวา่ “ถืม”

นางสาวคนึงจิต บัดแก้ว อาสาสมัครมูลนิธิฮัก
เมืองน่าน ถวายรายงาน เรื่อง ที่มาของ สายพันธุ์ข้าว
เหนียว พนั ธ์นุ ่าน 59 โดยเกดิ จากผสมระหวา่ งขา้ วพันธ์ุ
ธัญสิรินกับข้าวกข6 ต้นเตี้ย ได้สายพันธุ์ปรับปรุง
จำนวน 20 ลักษณะ ชาวนาทำการคัดเลือกได้ลักษณะ
ทเ่ี หมาะสม 1 ลกั ษณะ จึงต้ังชือ่ วา่ ข้าวเหนียวพันธุ์น่าน
59 ตามปีพ.ศ. ท่ีได้รับสายพันธ์ุ

นายสนอง มหายศนนั ท์ ถวายรายงาน
การรกั ษาความเสถยี รของขา้ วเหนยี ว สายพนั ธุ์
นา่ น 59 และจดุ เด่นของขา้ วเหนียว สายพันธุ์
นา่ น 59

10

นายจักรพันธ์ุ อินไสย เกษตรอำเภอเมืองน่าน
กราบบงั คมทลู เชญิ หวา่ นเมล็ดพนั ธขุ์ า้ วเหนยี ว
น่าน 59
ลงในถาดเพาะ จำนวน ๗ เมลด็ เพอ่ื ความเป็นสิริ
มงคลในฤดูกาลทำข้าวนาปี

นางสาวชมภูนชุ ชาเตียม ผ้ใู หญ่บา้ นถืมตอง หมู่
1 กราบบังคมทลู เชิญทรงปล่อยปูนาจำนวน
999 ตัว ลงในแปลงผลติ เมลด็ พนั ธุ์ข้าวเหนียว
นา่ น 59 เพ่ือเป็นดชั นชี ว้ี ดั การปนเปื้อนสารเคมี
ในนาขา้ ว และเป็นการเพิ่มแหล่งอาหาร และ
ขยายพันธป์ุ นู าในวถิ ีธรรมชาติ

11

เสด็จพระราชดำเนนิ บ้าน นางสาวอำนวย ไชยมงคล สมาชิกโครงการบ้านนม้ี รี ัก ปลูกผักกินเอง ราษฎร
บ้านถืมตอง ทอดพระเนตรการปลูกผกั สวนครวั และนายณัฐพงษ์ สงคราม ได้มาดดี พิณและซอ
เทิดพระเกียรติ และมีรบั สง่ั ให้กำลังใจและชว่ ยกันรักษาวฒั นธรรมอนั ดงี ามนี้คู่กบั จังหวดั น่านตลอดไป

เสด็จทอดพระเนตรผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรจากข้าวเหนียวน่าน 59 ได้แก่ ข้าวหลามไส้เผือก
ไส้งามอ้ น ไสถ้ ่ัวดำ ขา้ วเหนยี วแดง และการแปรรปู ปูนา พรอ้ มเมนอู าหารจากปนู า

นางสภุ าพ สิริบรรสพ ประธานวสิ าหกจิ ชมุ ชนเกษตรฮักนา่ น ถวายรายงานผลประกอบการของการจำหนา่ ย
เมล็ดพนั ธุ์ขา้ วเหนียวนา่ น ๕๙ และถวายเมลด็ พันธุเ์ หนียวน่าน ๕๙ ชั้นพนั ธุ์คดั จำนวน ๔๐ รวง เพอื่ การ
ขยายผลและพระราชทานแก่เกษตรกรทว่ั ไป

12
ชาวนาบา้ นเขอื่ นแก้วไดม้ าร่วมปกั ดำนา ในแปลงผลติ เมลด็ พันธขุ์ ้าวหนยี วนา่ น ๕๙ พรอ้ มชน่ื ชมพระบารมี

13
จุดที่ ๒ ทอดพระเนตรแปลงปลูกผักของนางศิรินยา จิณะไชย สมาชิกโครงการบ้านนี้มีรัก
ปลูกผักกินเอง บ้านเขื่อนแก้ว โดยมีนายสมเดช พื้นผัด หัวหน้ากลุ่มโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง
ถวายรายงานความก้าวหนา้ ของโครงการฯ

นางศิรนิ ยา จิณะไชย สมาชิกโครงการฯ ถวายผลผลิต
พืชผกั พน้ื บ้าน และนางจันฉาย พอ่ น้อย ถวายขนมกล้วย

14

จุดที่ ๓ พนื้ ท่ีรูปธรรมบ้านดอนถมื ตอง หม่ทู ่ี ๖

15

ตามเส้นทางเสด็จฯ ตั้งแต่บ้านเขื่อนแก้ว ถึง บ้านดอนถืมตอง มีกิจกรรมและวิถีชีวิตที่คนในชุมชน
จัดถวาย

๑) พธิ ”ี ส่งเคราะห์โตง่ เคราะหน์ า” คอื พธิ กี รรมสะเดาะเคราะห์ทุ่งนา เพื่อขจดั ปัดเป่า โรคแมลง
ระบาดหรือสตั ว์ท่ีมีพิษ ใหห้ ายไปจากท้องทงุ่ นา เครือ่ งไหวเ้ ซน่ ไหว้ ประกอบไปด้วย

• ตาแหลว หรอื ตาเหยยี่ วในภาษาเหนือ การสรา้ งตาแหลวด้วยการนำไม้ไผ่มาจกั ตอกให้
เป็นเส้นบางแล้วนำมาสานเป็นทบๆ จึงเปรียบเสมือนการสร้างตาที่แหลมคมเฉกเช่นตาเหยี่ยว คอยสอดส่อง
เฝ้าระวังสง่ิ อาถรรพห์ รอื สิ่งคกุ คามไมใ่ หย้ า่ งกรายเขา้ มาในอาณาเขต

• เอ้ืองหมายนา เปน็ พชื ชนดิ หน่งึ ท่ใี ช้ในพิธกี รรม ปกั ไวเ้ พอื่ บอกอาณาเขต ว่าสิ่งช่วั รา้ ย
อยา่ เข้ามาบรเิ วณที่ปักไว้

• กระทง หรือ เรียกว่า สะตวง คอื กาบกล้วยมาตอ่ กนั เป็นสี่เหลยี่ มผูกดว้ ยเชือกกล้วยเอาไว้
ทำพิธีกรรมตา่ ง ๆทางภาคเหนือ

พิธกี รรมสะเดาะเคราะห์ท่งุ นา

๒) การเลี้ยงเป็ดพระราชทานพันธุ์บางปะกง นายกิตติ มาระวิชัย ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ ๓ บ้านวังฆ้อง
เป็นผู้ถวายรายงาน และนางสาวจินตนา สงคราม ถวายรายงานเก่ยี วการแปรรูปไข่เป็ด และการเพาะเลี้ยงเป็ด
พันธ์ุอเี้ หลียง ตำบลถมื ตอง ไดร้ บั พระราชทานเป็ดมาเลย้ี ง ๒ รุ่น

รุน่ ที่ ๑ วันที่ ๑๒ ธนั วาคม ๒๕๖2 จำนวน ๒๖๐ ตวั
รนุ่ ที่ ๒ วันท่ี ๑๗ เมษายน ๒๕๖๔ จำนวน ๖๐๐ ตวั

รวม ๘๔ ครัวเรือน เพื่อนำไข่เป็ดที่ได้นำไปเป็นอาหารในครัวเรือน และขายเป็นรายได้จุนเจือ
ครอบครัว ในการเลีย้ งเป็ดราษฎรได้รับเปด็ ครัวเรอื นละ ๑๐ ตัว

16
๓) การแสดงศิลปวัฒนธรรมเมอื งน่าน โดยการเล่น สะล้อ ซอ ปิน ของเด็กและเยาวชนโรงเรยี น

บ้านถมื ตอง และการฟ้อนแงน้ ทีอ่ อ่ นช้อย สวยงาม

๔) การแสดงผลติ ภัณฑ์ดเี ด่นชุมชนของตำบลถืมตอง ผลติ ภัณฑ์จากหญ้าแฝก ผลิตภัณฑ์ไม้กวาด
ดอกหญ้า ผลิตภัณฑ์จากไม้ไผ่ การแปรรูปจากส่ิงที่ได้จากขยะรีไซเคิล การแปรรูปจากเศษผ้า
และ อกี ๓ ตำบลของอำเภอเมืองนา่ น ไดแ้ ก่ ตำบลบอ่ สวก ตำบลเรือง ตำบลผาสงิ ห์

17
๕) การทอดพระเนตรการวาดภาพ “จนิ ตนาการภาพฝันบ้านนม้ี รี กั ปลกู ผกั กินเอง”ของเดก็ ๆ
ตำบลถืมตอง ในการนี้ เด็กหญิงพัศธนัญญา เดชเสน นักเรียนชั้นประถมปีที่ ๒ โรงเรียนราชานุบาล
ถวายภาพวาดตามจนิ ตนาการ จำนวน ๑ ภาพ

คุณครแู ละเดก็ ๆ ดีใจทไี่ ด้เข้าเฝ้ารบั เสด็จฯ
๖) เสดจ็ ทอดพระเนตรวิถชี วี ิตกาดน้อย มรี ัก นายภาคภมู ิ พรมสาร ประธานสภาประชาชน
ตำบลถืมตอง ถวายรายงานกิจกรรมกาดน้อยและความผูกพันลำน้ำสมุนกับวิถีชีวิตชุมชน สมเด็จพระกนิษฐา
ธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานเงินขวัญถงุ ใหก้ ับการดำเนินงาน
กาดน้อย มรี ัก จำนวน ๓,๐๐๐ บาท

แม่ค้ากาดน้อยมีรกั รบั เสดจ็ ด้วยความสุข

18

ทรงมพี ระปฏสิ นั ถาร กับตวั แทนสมาชกิ โครงการบ้านนีม้ ีรัก ปลกู ผกั กินเองตำบลถืมตอง
และพระราชทานเมล็ดพนั ธุ์ผัก แก่รองผวู้ า่ ราชการจงั หวดั น่าน นายอำเภอเมืองน่านและ
ตวั แทนสมาชกิ โครงการบา้ นน้ีมรี ัก ปลูกผกั กนิ เอง

19

รับสัง่ ตามเสน้ ทางเสดจ็ พระราชดำเนนิ
ตลอดระยะทาง ๒.๓ กิโลเมตร สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

สยามบรมราชกุมารี ทรงซกั ถามและให้คำแนะนำ ดังน้ี
๑. จุดที่ บ้านนางสาวอำนวย ไชยมงคล มีรับสั่งกับนายณัฐพงษ์ สงคราม ที่เข้าเฝ้าถวายการดีดพิณ
และซอเทดิ พระเกยี รติฯ โดยใหก้ ำลงั ใจและใหช้ ่วยกันรักษาวฒั นธรรมอนั ดีงามนีค้ ู่กบั จังหวัดนา่ น
๒. การถวายรายงานบนรถรางพระที่นั่ง มีรับสั่งถาม นางสาวพยอม วุฒิสวัสด์ิ เลขานุการสภา
ประชาชนตำบลถืมตอง และเลขานกุ ารโครงการบ้านนม้ี ีรัก ปลูกผกั กนิ เองตำบลถืมตอง
➢ การครอบครองพื้นทน่ี าโหลง่ ทงุ่ หลวง ในอดีตเป็นพ้นื ท่ีนาของสกุลเจา้ เมืองน่าน
ทรงถามว่าปัจจุบนั พื้นท่ยี ังเปน็ ทีน่ าของสกุลเจา้ อยหู่ รือไม่
➢ จุดส่งเคราะห์โต่งเคราะห์นา ปราชญ์ผู้ทำพิธีชุมชนมีการถา่ ยทอดภูมิปัญญาสู่คนรุ่นหลงั
อย่างไร
➢ โครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง แถวภาคอีสาน มีกิจกรรม “ซอยนี้มีรัก ปลูกผัก
แบง่ ปนั ”

น้อมนำรบั สัง่ สู่แผนการปฏิบตั ิ
ในวันที่ ๒๓ มถิ นุ ายน ๒๕๖๔ สภาประชาชนตำบลถืมตอง ได้มีการสรุปผลและนำรับสั่งของ

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อกำหนดเป็นแผนการ
ดำเนนิ งานดงั น้ี

๑) มอบหมายให้มูลนธิ ิฮักเมอื งนา่ น ในฐานะท่ีเปน็ องคก์ รทข่ี บั เคลอื่ นการทำงานของวสิ าหกจิ ชมุ ชน
เกษตรฮักน่าน ใหน้ ำเมลด็ พนั ธข์ุ ้าวเหนียวนา่ น ๕๙ ท่ีทรงเพาะในถาดไปปลูกในแปลงผลิตเมล็ดพนั ธ์ุขา้ วเหนียว
น่าน ๕๙ บ้านถืมตอง หมู่ที่ ๑ พร้อมทั้งบันทึกผลการเจริญเติบโตจนถึงการเก็บเกี่ยว เพื่อจะนำผลผลิตที่ได้
ขยายผลเป็นเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียวน่าน ๕๙ แจกจ่ายให้กับแก่ชาวนาต่อไป พร้อมทั้งรายงานต่อหน่วยงานที่
เกีย่ วข้องต่อไป

๒) พันธไ์ุ มผ้ ลพระราชทาน ตามโครงการทางน้มี ผี ลผคู้ นรกั กัน จำนวน ๒๔๔ ตน้ ไดม้ อบหมายให้
นายสุพัฒน์ อุปนันท์ ผู้ใหญ่บ้านใหม่สุขสันต์ หมู่ที่ ๘ เป็นผู้กำกับดูแล ตามเส้นข้างถนนหมู่ที่ ๘ เชื่อมต่อ
หมู่ที่ ๔ ส่วนพื้นที่สาธารณะ อื่นๆ เช่น โรงเรียนถืมตอง ศูนย์เรียนรู้บ้านวังฆ้อง และบ้านดอนถืมตอง
มอบหมายใหเ้ จ้าของพื้นทเี่ ป็นผู้ดแู ลรกั ษาในพนื้ ทีข่ องตนเอง

๓) กำหนดพนื้ ทีต่ ามซอยในทงั้ ๘ หมู่บ้าน มกี ารปลูกพืชผกั พื้นบ้าน หรือเมลด็ พันธผ์ุ กั พระราชทาน
เพื่อแบง่ ปันใหเ้ พ่อื นบา้ น ซึง่ ปกติราษฎรในพน้ื ท่กี ม็ กี ารปลูกพชื ผักแบง่ ปันเป็นวิถชี วี ิตอยู่แลว้

๔) การถ่ายทอดภมู ปิ ญั ญาท้องถิน่ เชน่ การทำพิธีกรรม และสืบทอดวฒั นธรรมท้องถนิ่ จากปราชญ์
ชาวบ้าน น้ัน ได้มีการถ่ายทอดจากรุน่ ส่รู นุ่ โดยแต่ละหมู่บา้ นมีปราชญป์ ระจำหมู่บ้าน

20
๖. การรับพระราชทานเมล็ดพนั ธ์ุผัก รนุ่ ท่ี ๒
คณะกรรมการโครงการฯ ได้จัดให้มีการรับพระราชทานเมล็ดพันธุ์ผัก รุ่นที่ ๒ เมื่อวันที่ ๒ กรกฎาคม ๒๕๖๔
มีสมาชิกเข้ารับพระราชทาน จำนวน ๑๐๗ ครัวเรือน กับ ๑ วัดถืมตอง โดยมี พลตรีรุศมนตรี จิณะเสน
ผบู้ ญั ชาการมณฑลทหารบกท่ี ๓๘ มาเปน็ ประธาน

ความปิตยิ ินดีที่ได้เข้าร่วมโครงการ

21
๗. การปลกู ขา้ วเหนียวน่าน ๕๙ ท่ที รงเพาะ ฯ

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ฯ เมื่อวันที่
21 มิถุนายน 2564 ได้ทรงเพาะเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียวน่าน 59 ลงในกระถาง จำนวน 7 กระถาง เมื่อคราว
เสดจ็ ทรงงานตำบลถมื ตอง วิสาหกจิ ชมุ ชนเกษตรฮักน่าน รว่ มกบั ชาวนาตำบลถืมตอง ได้นำเมลด็ พนั ธุ์ทรงเพาะ
มาปลกู ในแปลงขยายพนั ธุ์ขา้ วเหนยี วน่าน 59 (นาแปลงกลาง หมทู่ ่ี ๑ ตำบลถมื ตอง) โดยกระถางท่ี 1 มเี มล็ด
พันธุ์ทรงเพาะจำนวน 2 เมล็ด รวมแล้วได้ข้าวที่ทรงเพาะจำนวน 8 ต้น โดยเฉลี่ยเมล็ดพันธุ์ 1 เมล็ด แตกกอ
40.๕ ตน้ และมีการบนั ทกึ ข้อมูลทกุ ระยะตามหลักวิชาการ

ปลกู วันท่ี ๑๑ กรกฎาคม ๒๕๖๔

การเจริญเตบิ โตข้าวทรงเพาะ ๘ กอ ปลกู ระยะห่าง ๒๕ X ๒๕ เซนตเิ มตร ปลกู ในแปลงเมล็ดพันธ์คุ ัด

22
การเก็บเกีย่ วข้าวทรงเพาะฯ เมอื่ วนั ท่ี ๑๗ พฤศจกิ ายน ๒๕๖๔ โดยได้เชญิ รองผวู้ า่ ราชการจังหวดั น่าน
และผ้มู ีสว่ นเกย่ี วขอ้ งมาเปน็ ผู้เกย่ี วขอ้ ง ดังน้ี

กอท่ี ๑ นายวบิ ูรณ์ แววบณั ฑิต รองผวู้ า่ ราชการจังหวัดน่าน
กอท่ี ๒ นายชยั วฒุ ิ หลกั เมือง ผอู้ ำนวยการฝ่ายบริหารด้านการใชไ้ ฟฟา้ และกจิ การ

เพือ่ สังคม ผแู้ ทนการการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแหง่ ประเทศไทย
กอที่ ๓ พลเอกวจิ กั ขฐ์ สริ บิ รรสพ ท่ีปรึกษาพเิ ศษมลู นธิ ิชัยพฒั นา
กอท่ี ๔ นายนพรตั น์ ถาวงค์ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน
กอท่ี ๕ นายศักดิ์สิทธ์ ศรวี ิชยั เกษตรจงั หวัดน่าน
กอที่ ๖ นายดลยภาค เนตรใส นายอำเภอเมืองน่าน
กอที่ ๗ พลตรี คณิศร อาสมะ ผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ ๓๘
กอท่ี ๘ นายณกรณ์ ศริ ิรตั นพิรยิ ะ ผแู้ ทนมูลนิธฮิ ักเมอื งน่าน

ขา้ วแต่ละกอมีการแยกเกบ็ รักษา เพ่ือขยายพันธต์ุ ่อไป

23

การบนั ทกึ ขอ้ มลู ขา้ วทรงเพาะฯ ทุกข้ันตอน และมีการจดั เก็บเพื่อเปน็ เมล็ดพนั ธใุ์ นฤดูกาลต่อไป

ปัจจัยของความสำเรจ็ ในการรบั เสด็จฯ
การหลอมรวมคนให้เป็นหนึ่งเดียว ผ่านสภาประชาชน

ตำบลถืมตอง ได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วนในตำบลถืมต
อง ลดระบบการสั่งการแบบแนวดิ่งมาเป็นแนวราบ ทุกคนรู้
บทบาทหน้าที่ของตนเอง หมู่บ้านไหนเป็นจุดหมายเสด็จต้อง
ระดมสรรพกำลังภายในชุมชน

จัดตั้งศูนย์ปฎิบัติการแบบไม่เป็นทางการ ณ บ้าน
ดอนถืมตอง ประธานสภาประชาชนตำบลถืมตอง
กำนันตำบลถืมตอง นายกองค์การบริหารส่วนตำบลถืมตอง
ทุกเช้า ต้องมาพบกันเพื่อวางแผนงาน และออกไปปฏิบัติหน้าที่ที่ตนเองและหน่วยงานได้รับมอบหมาย
และทุกเย็นจะต้องกลับมาสรปุ ผลและแก้ไขปญั หาร่วมกนั

พลังความร่วมมือ จากทุกภาคส่วน ทั้งภายใน ได้แก่ คนใน
ตำบลถืมตอง โดยเฉพาะเจ้าพื้นที่นาที่รับเสด็จฯ คือ นายธานินทร์
ชมชื่น ยอมที่จะปรับเปลี่ยนจากการใช้ข้าวสายพันธุ์อื่น มาเป็นแปลง
ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเหนียวน่าน ๕๙ คนภายนอก ได้แก่ส่วนราชการ
ระดับอำเภอ กำลังพลของหน่วยทหาร ล้วนมีบทบาทสำคัญในการ
รบั เสดจ็ ครงั้ นเ้ี ปน็ ไปอยา่ งสมพระเกยี รติ

ทีมที่ปรึกษาที่ค่อยเอาใจใส่ ให้ข้อเสนอแนะในการนำเสนอผลการ
ดำเนินงาน การจดั เตรยี มถวายรายงาน การปรบั ภูมทิ ัศน์ การกำหนด
เสน้ ทางเสดจ็ ฯ

24
“ถมื ” ไดถ้ กู นำมาใช้เปน็ สัญลกั ษณ์ของคนตำบลถืมตอง ซึ่งเปน็
“จุดร่วม”ที่ทุกคนอยากทำเพราะใครๆก็สาน “ถืม”ได้ อธิบายได้ ด้วย
ความภาคภูมใิ จ

อุปสรรคและทางออก
ด้วยข้อจำกัดของเวลา ความวิตกกังวลว่าการรับเสด็จครั้งนี้จะไม่สมพระเกียรติ ประกอบกับการไม่มี

ประสบการณ์ในการรับเสด็จ ทำให้พวกเราเครียด แต่ด้วยการใช้ “สติ”และนำเอาสิ่งที่เป็นวิถีชีวิตของคนใน
ตำบลถมื ตอง มานำเสนอจึงคลายความวิตกกงั วลลงไดบ้ า้ ง

การนั่งคุยกันทุกเย็นของแกนนำ จึงเป็นวิธีการที่ดีที่สุด ต่างคนต่างให้กำลังใจกัน ไม่โทษกัน
มีเป้าหมายรว่ มคอื “การรบั เสดจ็ ท่ีสมพระเกียรติ”และจะทำให้ดีทีส่ ดุ

อย่างไรก็ตามการดำเนินโครงการบ้านนี้มีรัก ปลูกผักกินเอง จะดำเนินการไปอย่างต่อเนื่องและคิดการเป็น
ระบบ เพือ่ ความอยเู่ ยน็ เปน็ สุข และพ่ึงตนเอง ของชาวตำบลถมื ตอง

พยอม วฒุ ิสวสั ด์ิ บนั ทกึ การเรียนรู้
มกราคม ๒๕๖๕