The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by punjaporn pailoy, 2019-06-06 01:03:11

History of Thai desserts

History of Thai desserts

ประวตั ขิ นมไทย

ปญั จาภรณ์ ไพลอย

บทท่ี 1
ประวตั ิความเป็ นมาของขนมไทย

จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม

1. บอกประวตั ิขนมไทยได้
2. บอกความหมายของขนมไทยได้
3. อธิบายขนมไทยที่ไดร้ ับอิทธิพลจากขนมของชาติอื่นได้
4. อธิบายความเป็ นมาของขนมกบั วถิ ีไทยได้
5. อธิบายขนมไทยเป็นมิตรต่อสุภาพได้
6. บอกประโยชน์ของใยอาหารในขนมไทยได้

เนื้อหาสาระ

1. ประวตั ิขนมไทย
2. ความหมายขนมไทย
3. ขนมไทยที่ไดร้ ับอิทธิพลจากขนมของชาติอ่ืน
4. ขนมกบั วถิ ีไทย
5. ขนมไทยเป็นมิตรต่อสุภาพ
6. ประโยชนข์ องใยอาหารในขนมไทย

ประวตั ขิ นมไทย

ขนมไทยเร่ิมแพร่หลายมากข้ึนในสมยั อยธุ ยา ดงั ปรากฏขอ้ ความในจดหมายเหตุหลายฉบบั บาง
ฉบบั กล่าวถึง “ยา่ นป่ าขนม” หรือตลาดขนม บางฉบบั กล่าวถึง “บา้ นหมอ้ ” ที่มีการป้ันหมอ้ และรวมไปถึง
กระทะ ขนมเบ้ือง เตาและรังขนมครก แสดงใหเ้ ห็นวา่ ขนมครกและขนมเบ้ืองน้นั คงจะแพร่หลายมากจนถึง
ขนาดมีการป้ันเตาและกระทะขาย บางฉบบั กล่าวถึงขนมชะมด ขนมกงเกวยี นหรือขนมกง ขนมครก ขนม
เบ้ือง ขนมลอดช่อง จนถึงสมยั สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช อนั ถือไดว้ า่ เป็นยคุ ทองของการทาขนมไทย
ดงั ท่ีจดหมายเหตุฝรั่งโบราณไดม้ ีการบนั ทึกไวว้ า่ การทาขนมในสมยั สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราชน้นั
เจริญรุ่งเรืองมาก โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ เม่ือชาวโปรตุเกสอยา่ งทา่ นผหู้ ญิงวชิ าเยนทร์หรือบรรดาศกั ด์ิวา่ ทา้ วทอง
กีบมา้ ผเู้ ป็นตน้ เคร่ืองขนมหรือของหวานในวงั ไดส้ อนใหส้ าวชาววงั ทาของหวานตา่ ง ๆ โดยเฉพาะไดน้ าไข่
ขาวและไขแ่ ดงมาเป็นส่วนผสมสาคญั อยา่ งที่ทางโปรตุเกสทากนั ขนมที่ท่านทา้ วทองกีบมา้ ทาข้ึนและยงั
เป็นที่นิยมจนถึงปัจจุบนั ก็ไดแ้ ก่ ขนมทองหยบิ ทองหยอด ฝอยทอง ขนมหมอ้ แกง และรวมไปถึง ขนมทอง
โปร่ง ขนมทองพลุ ขนมสาปันนี ขนมไข่เตา่ ฯลฯ

ถึงสมยั รัตนโกสินทร์ จดหมายเหตุความทรงจาของกรมหลวงนรินทรเทวี ผทู้ รงเป็นพระเจา้ นอ้ งยา
เธอในสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กล่าวไวว้ า่ ในงานสมโภชพระแกว้ มรกตและฉลองวดั พระ
ศรีรัตนศาสดาราม ไดม้ ีเคร่ืองต้งั สารับหวานสาหรับพระสงฆ์ ๒,๐๐๐ รูป ประกอบดว้ ย ขนมไส้ไก่ ขนมฝอย
ขา้ วเหนียวแกว้ ขนมผงิ กลว้ ยฉาบ ล่าเตียง หรุ่ม สังขยา ฝอยทอง และขนมตะไล

ในกาพยห์ ่อโคลงเห่เรือชมเคร่ืองคาวหวาน บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธเลิศหลา้
นภาลยั ไดก้ ล่าวชมเครื่องหวานหรือขนมไทยหลายชนิดดว้ ยกนั อาทิ ขา้ วเหนียวสังขยา ขนมลาเจียก ขนม
ทองหยบิ ขนมทองหยอด ขนมผงิ ขนมรังไร ขนมช่อม่วง ขนมบวั ลอย ฯลฯ

สมยั พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดม้ ีการพมิ พต์ าราอาหารออกเผยแพร่ การทาขนม
ไทยก็เป็นหน่ึงในตาราอาหารไทยน้นั จึงนบั ไดว้ า่ การทาขนมไทยและวฒั นธรรมขนมไทย เริ่มมีการบนั ทึก
เป็นลายลกั ษณ์อกั ษรอยา่ งมีระบบระเบียบในสมยั รัชกาลท่ี ๕ น้ีเอง แมค่ รัวหวั ป่ าก็เป็นตาราอาหารไทยเล่ม
แรก ประพนั ธ์โดยท่านผหู้ ญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ในตาราอาหารไทยเล่มน้ีปรากฏรายการสารับของหวาน
เล้ียงพระอนั ประกอบดว้ ย ขนมทองหยบิ ขนมฝอยทอง ขนมหมอ้ แกง ขนมหนั ตรา ขนมถว้ ยฟู ขา้ วเหนียว
แกว้ ขนมลืมกลืน วนุ้ ผลมะปราง ฯลฯ แสดงใหเ้ ห็นวา่ คนไทยนิยมทาขนมใชใ้ นงานบุญ ซ่ึงกเ็ ป็นแบบแผน
ต่อเน่ืองกนั มาต้งั แต่สมยั อยธุ ยา

ความหมายขนมไทย

คาวา่ “ขนม” เขา้ ใจวา่ มาจากคาสองคาท่ีมาผสมกนั คือ “ขา้ วหนม” และ “ขา้ วนม” เขา้ ใจวา่ เป็นขา้ ว
ผสมน้าออ้ ย น้าตาล โดยอนุโลมคาวา่ หนม แปลวา่ หวาน ขา้ วหนม ก็แปลวา่ ขา้ วหวาน เรียกส้ันๆ เร็วๆ ก็

กลายเป็น ขนมไป ส่วนที่วา่ มาจากขา้ วนม (ขา้ วเคลา้ นม) น้นั ดูจะเป็ นตานานแขกโบราณ อยา่ งขา้ ว
มธุปายาส (ท่ีนางสุชาดาทาถวายพระพุทธเจา้ เมื่อตอนตรัสรู้กว็ า่ เป็นขา้ วหุงกบั นม) คาวา่ ขนม มีใชม้ าหลาย
ร้อยปี ยากจะสนั นิฐานแน่นอนได้ เช่นเดียวกบั ไม่มีหลกั ฐานยนื ยนั แน่นอนวา่ “ขนมไทย” เกิดข้ึนมาต้งั แต่
สมยั ใดเป็นคร้ังแรก แต่ตามประวตั ิศาสตร์ไทยมีหลกั ฐานตอนหน่ึงวา่ มีการจารึกช่ือขนมในแท่งศิลาจารึก
เป็นการจารึกแบบลายแทงสมยั โบราณ ขนมท่ีปรากฏคือ “ไขก่ บ นกปล่อย บวั ลอย อา้ ยต้ือ” ถามผใู้ หญ่ดูถึง
ไดร้ ู้วา่ ไข่กบ หมายถึง เมด็ แมงลกั นกปล่อย หมายถึง ลอดช่อง บวั ลอย หมายถึง ขา้ วตอก อา้ ยต้ือ หมายถึง
ขา้ วเหนียว ขนมท้งั ส่ีใชน้ ้ากระสายอยา่ งเดียวกนั คือ “น้ากะทิ” โดยใชถ้ ว้ ยใส่ขนม ซ่ึงเราเรียกการเล้ียงขนม 4
อยา่ งน้ีวา่ “ประเพณี 4 ถว้ ย”

ขนมประเภทท่ีใชข้ า้ ว (แป้ง) น้าตาล มะพร้าว คงจะมีมาต้งั แตส่ มยั สุโขทยั และกรุงศรีอยุธยาตอนตน้
เพราะมีการติดต่อกบั ต่างประเทศ กล่าววา่ ในสมยั สมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีท่านผหู้ ญิงของเจา้ พระยา
วชิ าเยนชร์บรรดาศกั ด์ิ “ทา้ วทองกีบมา้ ” ทาหนา้ ที่เป็ นผกู้ ากบั ชาวพนกั งานของหวาน ไดป้ ระดิษฐค์ ิดคน้ ขนม
ตระกูลทองเพราะมีไข่ผสมคือ ทองหยบิ ทองหยอด ทองพลุ ฝอยทอง ทองโปร่ง เป็นตน้

ขนมไทยทไี่ ด้รับอทิ ธิพลจากขนมของชาตอิ ื่น

ประเทศไทยไดร้ ับเอาวฒั นธรรมดา้ นอาหารของชาติต่างๆ มาดดั แปลงใหเ้ หมาะสมกบั สภาพ
ทอ้ งถิ่น วตั ถุดิบท่ีหาได้ เคร่ืองมือเคร่ืองใช้ ตลอดจนการบริโภคนิสยั แบบไทยๆ จนทาใหค้ นรุ่นหลงั ๆ แยก
ไม่ออกวา่ อะไรคือขนมที่เป็นไทยแทๆ้ และอะไรดดั แปลงมาจากวฒั นธรรมของชาติอื่น

ประเทศอนิ เดีย :ขนมไทยด้งั เดิมท่ีใชข้ า้ ว แป้ง น้าตาลและมะพร้าว เป็นองคป์ ระกอบหลกั
โดยเฉพาะวธิ ีปรุงอยา่ งโบราณ คือการกวนและตม้ น่าจะไดร้ ับอิทธิพลมาจากอินเดีย กะละแมไทยไดแ้ บบมา
จากขนมดึกดาบรรพข์ องอินเดีย ช่ือ ฮูละวะ ทามาจากแป้ง นม น้าตาล ขนมตม้ ไดร้ ับอิทธิพลมาจากอินเดีย
เป็นขนมโมทก ท่ีชาวอินเดียนิยมใชบ้ ูชาพระพิฆเนศ

ประเทศโปรตุเกส :ทองหยอดและฝอยทอง มีตน้ กาเนิดจาก โดย “มารี กีมาร์” หรือ “ทา้ วทองกีบมา้ ”
ภรรยาเช้ือชาติญี่ป่ ุน สัญชาติโปรตุเกสของเจา้ พระยาวชิ เยนทร์ ผเู้ ป็ นกงสุลประจาประเทศไทยในสมยั น้นั

ขนมกบั วิถีไทย

ขนมไทย หตั ถกรรมความอร่อยท่ีแสดงออกถึงความออ่ นชอ้ ยของความเป็นไทย ต้งั แต่คร้ังอดีตกาล
ที่ก่อกาเนิดภูมิปัญญาไทยหลากหลายอยา่ งใหส้ ืบสานตอ่ ท้งั วถิ ีชีวติ ประเพณีวฒั นธรรม ท่ีสามารถนาวสั ดุมี
อยใู่ นทอ้ งถ่ินมาปรุงแตง่ เป็นของหวานไดม้ ากหลายรูปแบบ จดั เป็นมรดกทางวฒั นธรรมอยา่ งหน่ึงท่ีบ่งบอก
วา่ คนไทยมีลกั ษณะนิสยั อยา่ งไร เพราะขนมแต่ละชนิดลว้ น มีเสน่ห์ แสดงใหเ้ ห็นถึงความละเอียดออ่ น
ประณีต วจิ ิตรบรรจงในรูปลกั ษณ์ ต้งั แตว่ ตั ถุดิบที่ใช้ วธิ ีการทาท่ีกลมกลืน ความพถิ ีพิถนั สีที่ใหค้ วาม
สวยงาม มีกลิ่นหอม รสชาติของขนมท่ีละเมียดละไมชวนใหร้ ับประทาน แสดงใหเ้ ห็นวา่ คนไทยเป็นคนใจ
เยน็ รักสงบ มีฝีมือเชิงศิลปะ

วถิ ีชีวติ ของคนไทยน้นั เป็ นสังคมเกษตรท่ีมีผลิตผลทางธรรมชาติอยมู่ ากมาย เช่น กลว้ ย ออ้ ย
มะมว่ ง รวมไปถึงขา้ วเจา้ ขา้ วเหนียว ฯลฯ ที่สามารถปรุงเป็น ขนม ไดม้ ากมายหลายชนิด เช่น อยากได้ กะทิ
ก็เก็บมะพร้าวมาขดู ค้นั น้ากะทิ อยากได้ แป้งกน็ าขา้ วมาโมเ่ ป็นแป้งทาขนมอร่อยๆ เช่น บวั ลอย ทากินกนั เอง
ในครอบครัว

ขนมไทยถูกนาไปใชใ้ นงานบุญตามประเพณีและงานพิธีกรรม ที่เก่ียวขอ้ งในวถิ ีชีวติ ชาวไทย โดย
นิยมทาขนมช่ือมีมงคล ไดแ้ ก่ ขนมตระกูลทองท้งั หลาย เพราะคนไทยถือวา่ “ทอง” เป็น ของดีมีมงคลทา
แลว้ ไดม้ ีบุญกศุ ล มีเงินมีทอง มีลาภยศ สรรเสริญ สมชื่อขนม

ขนมไทยเป็ นมติ รต่อสุภาพ

ขนมไทย มีรากเหงา้ มาจากสังคมเกษตรผกู พนั กบั ธรรมชาติ วตั ถุดิบที่นามาทาเป็นขนมก็ลว้ นมาจาก
ธรรมชาติ ดงั น้นั คุณสมบตั ิหลายประการของผลผลิตตามธรรมชาติกจ็ ะยงั คงมีอยมู่ าก จากการสารวจคุณคา่
ทางโภชนาการขนมไทย ของกรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุขพบวา่ ขนมไทยส่วนใหญ่ นอกจากจะมี
คุณค่าในสารอาหารหลกั ๆ อยา่ งคาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมนั แลว้ ยงั มีแร่ธาตุและวติ ามินท่ีสาคญั ต่อร่างกาย
รวมอีกดว้ ย อาทิเช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินเอ เรตินอล แคโรทีน เป็นตน้ ซ่ึงคุณคา่ อาหารรวม
หมู่แบบน้ีจะหาไม่ไดใ้ นผลิตภณั ฑเ์ สริมอาหาร จะเป็นการสกดั สารอยา่ งใดอยา่ งหน่ึงมาบรรจุในแคปซูลเพอ่ื
ขายในราคาแพงๆ เทา่ น้นั และในขนมถุงสารอาหารท่ีมีประโยชนเ์ หล่าน้ีกย็ งั หาทายาไดอ้ ยากเช่นกนั

นอกจากน้ี ดว้ ยความที่ขนมไทยยงั ไมไ่ ดถ้ ูกครอบงาจากระบบอุตสาหกรรมขา้ มชาติ ทาใหข้ นมไทย
มีความปลอดภยั ที่สาคญั อีกประการหน่ึงคือ ความปลอดภยั จากการใชว้ ตั ถุดิบทางการเกษตรที่ผา่ นการดดั
แปรพนั ธุกรรม หนา้ แรก ขนมไทยเป็นมิตรตอ่ สุขภาพ ประโยชนจ์ ากขนมไทยการเลือกรับประทานขนม
ไทย การกินแบบไทยๆ ขนมไทยในเทศกาลงานบุญ ขนมไทยในงานมงคล ขนมไทยแด่ผยู้ ากไร้ ขนมไทยที่
ใชเ้ ป็นของขวญั หรือ จีเอม็ โอ เพราะจากการตรวจสอบของกลุ่มอนุรักษส์ ่ิงแวดลอ้ มกรีนพีช พบวา่ มีขนม
กรุบกรอบหรือขนมถุงที่จาหน่ายในทอ้ งตลาดบางยหี่ อ้ มีการใชว้ ตั ถุดิบท่ีปนเป้ื อนจีเอม็ โอ แมจ้ ะยงั เป็นขอ้
ถกเถียงท่ียงั ไมม่ ีบทสรุปมาจนถึงทุกวนั น้ีวา่ คนที่กินอาหารจีเอม็ โอหรือมีส่วนผสมของอาหารจีเอม็ โอเขา้
ไปจะมีผลกระทบตอ่ สุขภาพร่างกายหรือไมอ่ ยา่ งไร แต่เพื่อความปลอดภยั ผบู้ ริโภคกไ็ ม่ควรท่ีจะเส่ียง

ประโยชน์ของใยอาหารในขนมไทย

“ใยอาหาร” หรือ “Fiber” เป็ นอาหารอีกหมู่หน่ึงท่ีร่างกายมีความตอ้ งการไมน่ อ้ ยไป กวา่ อาหารหลกั
หมูอ่ ื่น ใยอาหารน้ีแทท้ ่ีจริงแลว้ คือ คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อนที่ไมใ่ ช่แป้ง ซ่ึงเป็นส่วนประกอบของ พืช ผกั
และผลไมท้ ี่รับประทานได้ แตไ่ มถ่ ูกยอ่ ยโดยน้ายอ่ ยในระบบยอ่ ยอาหาร เม่ือผา่ นลาไส้ใหญบ่ างส่วนจะถูก
ยอ่ ยโดยจุลินทรีย์ ทาใหก้ ลายเป็นกา๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์ มีเทน ไฮโดรเจน น้า และกรดไขมนั สายส้ันๆ ซ่ึง
จะถูกดูดซึมเขา้ สู่ร่างกาย ดว้ ยเหตุน้ี ใยอาหารจึงมีผลช่วยกระตุน้ การทางานของลาไส้ ทาใหร้ ะบบขบั ถ่าย
เป็นปกติช่วยดูดซบั สารก่อมะเร็งท่ีอาจปะปนมากบั อาหาร ซ่ึงร่างกายสามารถขบั ถ่ายมาพร้อมกบั อุจจาระ
ช่วยลดการดูดซึมไขมนั และคอเรสเตอรอลในเส้นเลือดไดแ้ ละเพือ่ สุขภาพท่ีดีเราควรบริโภคอาหารท่ีมีเส้น
ใยอาหารในปริมาณ 25-30 กรัมต่อวนั ซ่ึงในขนมไทยตา่ งมีใยอาหารประกอบอยดู่ ว้ ยท้งั สิ้น

กากใยอาหารในผกั และผลไมท้ ่ีนามาใชท้ าขนม อยา่ งเช่น กลว้ ยบวดชี บวดเผอื ก บวดฟักทอง ยงั คง
สภาพอยกู่ ากใยเหล่าน้ีเป็นประโยชน์ต่อการขบั ถ่ายของร่างกายทีเดียว ในขณะที่ ขนมพนั ธุ์ใหม่ท่ีในยคุ น้ีจะ

เป็นขนมท่ีตอ้ งผา่ นกระบวนการยอ่ ยสลายหลายข้นั ตอนมาก แป้งท่ีใชท้ าขนมกจ็ ะถูกฟอกขาว มีสารเคมี
สังเคราะห์มากมายเขา้ ไปเป็นส่วนผสมท้งั ในแป้งและน้าตาล ซ่ึงจะยอ่ ยสลายทนั ทีในปาก เกิดกรดทาใหฟ้ ัน
ผไุ ดท้ นั ที และความท่ีอาหารมีกากใยนอ้ ยลง โรคท่ีตามมาอีก คือ อาการทอ้ งผกู ปัจจุบนั กลายเป็นปัญหาของ

เด็กอยา่ งยงิ่ บางบา้ นถึงกบั ทะเลาะกนั ระหวา่ งแม่กบั พอ่ เร่ืองการถ่ายของลูก


Click to View FlipBook Version