Blue Red Book Donation Poster

E-BOOK

ภัยพิบัต
ธรรมชาติ
ทางอากาศ

ภาค

วาตภัยหรือภัยจากพายุ (storm)

1) ความหมายของวาตภัย




วาตภัย คือ ภัยหรืออันตรายที่เกิดจากลมพายุรุนแรงที่ก่อให้เกิดอันตราย
ต่อชีวิตและสร้างความเสียหายต่ออาคารบ้านเรือน

2) ประเภทและกระบวนการเกิดวาตภัย




วาตภัยแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ พายุฝนฟ้าคะนอง พายุหมุนเขตร้อน และ
พายุทอร์นาโด มีกระบวนการเกิด ดังนี้

1. พายุฝนฟ้ าคะนอง

เป็นพายุระดับท้องถิ่น บริเวณใกล้เส้นศูนย์สูตรมีโอกาสเกิดพายุ
ฝนฟ้าคะนองมาก เนื่องจากมีอากาศร้อนชื้น

พายุฝนฟ้าคะนองเกิดจากการที่อากาศร้อนลอยตัวขึ้นและมีแรงกระทำ
ทำให้อากาศยกตัวขึ้นไปสู่ความสูงระดับหนึ่งโดยมวลอากาศจะเย็นลงเมื่อลอย
สูงขึ้น และ กลั่นตัวเป็นละอองน้ำเล็ก ๆ เป็นการก่อตัวของเมฆ
คิวมูลัส และพัฒนามาเป็นเมฆคิวมูโลนิมบัส อากาศจะเคลื่อนที่ลงอย่างรวดเร็ว
เกิดลมกระโชกรุนแรง และเกิดเป็นพายุฝนฟ้าคะนอง บางครั้งอาจเกิดลูกเห็บตกได้

2. พายุหมุนเขตร้อน

เป็นพายุขนาดใหญ่ที่ก่อตัวเหนือทะเลหรือมหาสมุทรในเขตร้อน เนื่องจากน้ำใน
มหาสมุทรได้รับความร้อนจากดวงอาทิตย์ระเหยขึ้นเป็นไอน้ำ ต่อมาไอน้ำกลั่นตัว
เป็นหยดน้ำเล็กจำนวนมากแล้วกลายเป็นเมฆและฝนต่อไป ซึ่งกระบวนการกลั่นตัว
ของไอน้ำจะมีการคายพลังงานแฝงออกมา พลังงานนั้นเมื่อรวมกับแรงจากการ
หมุนของโลกจะทำให้เกิดการเคลื่อนตัวของพายุหมุนเขตร้อน

3. พายุทอร์นาโด

คือ พายุหมุนรุนแรงซึ่งเกิดจากพายุฝนฟ้าคะนอง เป็นปรากฏการณ์ทางอากาศที่

มีความรุนแรงที่สุด โดยภายในพายุเมฆขนาดใหญ่ อากาศอุ่น และความชื้นกำลัง

ลอยตัวสูงขึ้น ขณะที่อากาศเย็นกำลังตกลงพร้อมกับฝน สภาวะดังกล่าวจึงทำให้

เกิดการหมุนเวียนของอากาศภายในเมฆ ซึ่งอากาศหมุนนี้มีรูปร่างเป็นแท่งเเคลื่อนที่
เป็นแนวตั้งออกจากเมฆ แล้วสัมผัสลงบนฟื้นผิวโลก โดยทั่วไปพายุทอร์นาโด

สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกภูมิภาคและในหลายประเทศ แต่เกิดขึ้นบ่อยมากที่สุดใน

ประเทศสหรัฐอเมริกา เนื่องจากมีสภาพภูมิประเทศเป็นที่ราบขนาดใหญ่ มีอาณาเขต
กว้างขวาง และมีสภาวะอากาศที่เอื้อต่อการเกิดภาวะลมร้อนและไอเย็นปะทะกัน

3) สาเหตุของวาตภัย

1.พายุฝนฟ้าคะนอง เมื่อ
ก่อตัวเต็มที่จะมีลมกระโชคอย่างรุนแรง ฝนตกหนัก

2.พายุหมุนเขตร้อน จำแนกตามความเร็วลมและความสูงของคลื่น
พายุซัดฝั่งดังนี้

พายุหมุนเขตร้อน ความเร็วลม ความ ความเสี ยหาย
(กิโลเมตร/ชั่วโมง) สู งคลื่น

(เมตร)

ดี เปรสชั่ น 50-60 4-6 ต้ นไม้ ใหญ่ โยกตามทิ ศทางลม
โซนร้อน 62-117 6-14 มนุ ษย์ เดิ นทวนลมลำบาก

ต้นไม้หักโค่น อาคาร สิ่ งก่อสร้างเสี ยหาย
มาก

ไต้ฝุ่ น เฮอร์ริเคน ตั้ งแต่ 118ขึ้ นไป สู ง เกิดความเสี ยหายของต้นไม้ อาคาร
กว่ า14 สิ่ งก่อสร้างรุนแรงเป็ นบริเวณกว้าง
หรือไซโคน

3. พายุทอร์นาโด จำแนกตามความเร็วลมและระดับความเสียหายตาม
มาตราฟูจิตะ ดังนี้

มาตราฟู จิตะ ความเร็วลม ขนาด ความเสี ยหาย
(ไมล์/ชั่วโมง)

EFO 65-85 อ่ อน ชิ้นส่ วนหลังคาหลุด

EF1 86-110 อ่ อน หน้ าต่ างแตกหั ก

EF2 111-135 รุนแรงปานกลาง หลั งคาหลุ ดจากตั วบ้ าน

EF3 136-165 รุนแรงปานกลาง บ้านพังเสี ยหาย

EF4 166-200 รุนแรงมาก บ้านพังเสี ยหายรุนแรง
รถยนต์พังเสี ยหายรุนแรง

EF5 ตั้งแต่ 200 ขึ้น รุนแรงมาก บ้านโดรงสร้างแข็งแรงพังเสี ยหาย
ไป

4) แหล่งกำเนิดพายุหมุนเขตร้อนและทอร์นาโด
วาตภัยที่เกิดจากพายุหมุนเขตร้อนเป็นภัยธรรมชาติทางบรรยากาศที่พบ

กระจายอยู่ในบริเวณใกล้เคียงในหลายบริเวณของโลก ดังแสดงในแผนที่

แหล่งกำเนิดและการกระจายของพายุหมุนเขตร้อนในบริเวณต่าง ๆ ของโลก

จากแผนที่จะเห็นได้ว่า วาตภัยจากพายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นในบริเวณเขตร้อนของ
โลก (ประมาณละติจูด 30 องศาเหนือ-ละติจูด 30 องศาใต้ ยกเว้นบริเวณ
แนวศูนย์สูตร) และบริเวณใกล้เคียง ได้แก่ บริเวณภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ภูมิภาคเอเชียใต้ บริเวณอเมริกากลาง (แถบแคริบเบียน อ่าวเม็กซิโก ตอนใต้ของ
สหรัฐอเมริกา) ทวีปออสเตรเลียและโอเชียเนีย รวมถึงบริเวณเกาะมาดากัสการ์และ
ทวีปแอฟริกาด้านตะวันออกบางส่วน

วาตภัยจากพายุทอร์นาโดพบบริเวณทวีปอเมริกาเหนือ โดยเฉพาะในดินแดน
สหรัฐอเมริกา ส่วนวาตภัยจากพายุฝนฟ้าคะนองเป็นพายุท้องถิ่นที่พบมากในเขตร้อน

5) ภัยต่างๆที่เกิดจากวาตภัยที่รุนแรง
1.ภัยจากพายุฝนฟ้าคะนอง เกิดอันตรายต่อเครื่องบินที่กำลังบินผ่านสภาพอา
กาศที่้เลวร้าย บางครั้งทำให้ประสบอุบัติเหตุเครื่องบินตก ลมกรรโชกแรงทำให้
บ้านเรือนพังเสียหาย ฝนตกหนักจนเกิดน้ำท่วมเฉียบพลัน
2.ภัยจากพายุทอร์นาโดระดับ EF4-EF5 ตามมาตราฟูจิตะ มีขนาดลมรุนแรง
สร้างความเสียหายรุนแรงต่อบริเวณที่พายุพัดผ่าน และระดับ EF0-EF1 ตาม
มาตราฟูจิตะ มีขนาดลมอ่อน สร้างความเสียหายต่อบริเวณที่พายุพัดผ่าน
3.ภัยจากพายุหมุนเขตร้อน ทำให้ฝนตกหนักติดต่อกันนานจนเกิดอุทกภัย แผ่น
ดินถล่ม พายุโซนร้อนทำให้สิ่งปลูกสร้างเสียหาย และพายุไต้ฝุ่นทำให้สิ่ง
ปลูกสร้างเสียหายรุนแรง

ภาพจากดาวเทียมก่อนและหลังการเกิดพายุไต้ฝุ่นไห่เยี่ยน ประเทศฟิลิปปินส์
แสดงให้เห็นถึงสภาพความเสียหายอย่างรุนแรงของบริเวณที่พายุไต้ฝุ่นพัดผ่าน

6) เหตุการณ์วาตภัยรุนแรงครั้งสำคัญ

วัน เดือน ปี พายุ สถานที่ จำนวนผู้ ความเสียหายทาง
เมียนมา เสียชีวิต เศรษฐกิจ

(ล้านดอลลาร์สหรัฐ)

27 เมษายน 2551 ไซโคลนนาร์กิส 146,000 10.1 พัน

13 กันยายน 2551 เฮอร์ริเคนไอเค สหรัฐอเมริกา 195 32 พัน

3 พฤศจิกายน 2556 ไต้ฝุ่นไห่เยี่ยน ฟิลิปปินส์ 6,195 1.08 พัน

30 สิงหาคม 2560 เฮอร์ริเคนเออร์ สหรัฐอเมริกา 84 1.38 พัน
มา

ที่มา : www.britannica.com (2017)

เหตุการณ์วาตภัยรุนแรงที่เกิดขึ้นในประเทศไทยครั้งสำคัญ ทำให้มีผู้เสียชีวิตและ
ทำลายบ้านเรือนและทรัพย์สินต่าง ๆ มีดังนี้

1. เหตุการณ์วาตภัยจากพายุโซนร้อนแฮเรียตที่พัดเข้าแหลมตะลุมพุกอำเภอ
ปากพนังจังหวัดนครศรีธรรมราช พ.ศ. 2505

2. เหตุการณ์วาตภัยจากพายุไต้ฝุ่นเกย์ ที่พัดเข้าสู่จังหวัดชุมพร พ.ศ. 2532
3. เหตุการณ์วาตภัยจากพายุไต้ฝุ่นลินดาที่พัดเข้าภาคใต้ของไทย พ.ศ. 2540
4. เหตุการณ์วาตภัยจากพายุโซนร้อนหมุ่ยฟ้าที่พัดเข้าสู่ชายฝั่งภาคใต้ของไทย
พ.ศ. 2547

7) การจัดการภัยพิบัติวาตภัย

มาตรการ วิธีป้องกัน และการปฏิบัติตนเมื่อประสบวาตภัย มีดังนี้

ก่อนเกิดวาตภัย ขณะเกิดวาตภัย หลังเกิดวาตภัย

1แ.ลตะิคดำตเาตืมอขน่าจกวาดสกภกกดารพมอากาศ 1.ควรหลบอยู่ในอาคาร ห1.าสกำรมีวผูจ้บตานดเเอจก็งบดแคกลวดะรคนรอบข้าง
อุตุนิยมวิทยา ที่มั่นคง แข็งแรง ปิด ปฐมพยาบาลเบื้องต้น และ
ประตู หน้าต่าง และช่อง รีบนำส่งโรงพยาบาล
2. เตรียมวิทยุและอุปกรณ์ ทางลมทั้งหมด
สื่อสารชนิดใช้แบตเตอรี่ เพื่อ 2. ตรวจสอบอาคารที่อยู่อาศัย
ติดตามข่าวในกรณีไฟฟ้าดับ 2. ถ้าอยู่ในบ้านหรือใน สิ่งปลูกสร้างต่าง ๆ ทั้งใน
และสามารถติดต่อกับ อาคารให้ออกห่างจาก บริเวณบ้านและนอกบ้าน
ผู้อื่นได้ในกรณีฉุกเฉิน หน้าต่างหรือวัตถุต่าง ๆ หากมีสิ่งผิดปกติ ชำรุด หรือมี
ที่อาจหล่นลงมาใส่ได้ โอกาสหักโค่น เช่น เสาไฟฟ้าล้ม
3. ตรวจสอบและซ่อมแซม ท่อประปาแตก ต้นไม้เอียง ควร
อาคารที่อยู่อาศัย และสิ่งปลูก 3.หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ แจ้งเจ้าหน้าที่ให้มาแก้ไข
สร้างต่าง ๆ ให้อยู่ในสภาพที่ สายไฟฟ้าและต้นไม้
แข็งแรง 3. รัฐบาลและหน่วยงานที่
4. ขณะขับขี่ยานพาหนะ เกี่ยวข้องควรมีมาตรการเพื่อ
4. ตัดแต่งกิ่งไม้ ต้นไม้ไม่ให้บัง ควรหยุดรถในบริเวณที่ รับมือกับวาตภัย โดย
สายไฟหรือใกล้ตัวบ้าน เพื่อ ห่างจากต้นไม้ เสาไฟฟ้า จัดเตรียมแผนเตือนภัยและ
ป้องกันอันตราย อันเกิดจาก สะพานลอย และสิ่ง แผนการอพยพให้พร้อม เช่น
การหักโค่นล้มลงมาทับ ปลูกสร้างต่าง ๆ ที่อาจ เตรียมสถานที่สำหรับการอพยพ
หล่นลงมาทับได้ ที่มีความปลอดภัย มีความแข็ง
5.เตรียมเครื่องอุปโภคบริโภค และกว้างขวางพอสำหรับคน
เวชภัณฑ์ ไฟฉาย และสิ่งของ จำนวนมากรวมถึงเตรียมแผน
จำเป็นให้พร้อม งานสำหรับให้ความช่วยเหลือ
ฟื้ นฟู และเยียวยาแก่ผู้ที่ได้รับ
ผลกระทบภายหลังการเกิด
วาตภัย

จัดทำโดย

1.นายณัฐพร นิยาย ม.5/1 เลขที่2



2.นายยศพัฒน์ ชลเขตต์ ม.5/1 เลขที่ 8



3.นางสาวลลิตพรรณ สรรสิทธิ์สิน ม.5/1 เลขที่28



4.นางสาวศิรประภา บริวงษ์ ม.5/1 เลขที่ 34