การบัญชีห้างหุ้นส่วน 1

ผศ.อนุรักษ์ ทองสุโขวงศ์

Faculty of Management Science
Khon Kean University

Tel. 043-202-401 ต่อ 164
Fax. 043-202-402

E-mail: anuton@kku.ac.th
Website: http://home.kku.ac.th/anuton

1

การบญั ชหี า้ งหุน้ สว่ น

การจัดตง้ั ห้างหนุ้ สว่ น

2

การจดั ต้งั หา้ งหุ้นส่วน

ป.พ.พ.มาตรา 1012 บัญญัติว่า อันว่าสัญญาจัดตั้งห้างหุ้นส่วน

น้ันคือสัญญาซ่ึงบุคคลต้ังแต่สองคนขึ้นไปตกลงเข้ากันเพื่อ

กระทากิจการร่วมกันด้วยประสงค์จะแบ่งปันกาไรอันจะพึงได้

จากกจิ การท่ที านน้ั

•ลักษณะสาคัญ

•บุคคลตั้งแต่สองคนขึ้นไปตกลงเข้าทุนกัน (ทุนในที่นี้อาจเป็นเงิน

สด สินทรัพย์อย่างอ่นื หรอื แรงงาน)

•บรหิ ารงานในกจิ การรว่ มกนั

•มีวัตถุประสงค์ที่จะนากาไรอันจะพึงได้จากกิจการที่ทานั้นมา

แบ่งปนั กัน 3

การจดั ต้ังหา้ งหนุ้ ส่วน
•ประเภทของหา้ งหุ้นสว่ น

หา้ งห้นุ สว่ นสามญั คอื ห้างหนุ้ สว่ นซงึ่ ผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นทุกคนต้องรบั ผิดในหนี้สนิ ท้ังปวงของห้างหนุ้ ส่วนโดยไมม่ ีขอบเขตจากัด
ดังน้นั ผเู้ ปน็ ห้นุ ส่วนทกุ คนจงึ มีสทิ ธิดาเนนิ กจิ การในนามห้างหนุ้ ส่วนได้ แบ่งได้เปน็ 2 ประเภท คือ

1) ห้างหุน้ ส่วนสามัญท่จี ดทะเบียน มีฐานะเป็นนติ ิบคุ คลจะตอ้ งใช้คาวา่ “ห้างหุ้นส่วนสามญั นติ บิ ุคคล” ประกอบ
หน้าช่ือหา้ งหุน้ สว่ นเสมอ หา้ งหุ้นสว่ นประเภทนจ้ี ะต้องระบุชือ่ ผเู้ ป็นหนุ้ สว่ นผ้จู ดั การไว้โดยชัดเจนทีก่ รมทะเบียนการคา้
กระทรวงพาณิชย์ หุ้นส่วนผู้จัดการจะมคี นเดียวหรือหลายคนกไ็ ด้ และหนุ้ ส่วนผจู้ ดั การเท่านั้นทีม่ สี ทิ ธเิ ขา้ จัดการงานของ
หา้ งหนุ้ สว่ นและทานติ กิ รรมใด ๆ ในนามห้างหนุ้ ส่วนได้

2) ห้างหุน้ สว่ นสามญั ทมี่ ไิ ดจ้ ดทะเบียน มฐี านะเปน็ บคุ คลธรรมดา ถ้าผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นมไิ ดต้ กลงกนั ไว้ในสญั ญาของห้าง
หุน้ ส่วนแล้ว กฎหมายให้ถอื วา่ ผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นทกุ คนมีสทิ ธิเขา้ จัดการงานของห้างห้นุ ส่วนได้

หา้ งหุ้นสว่ นจากัด กฎหมายบงั คบั ให้ตอ้ งจดทะเบยี นเป็นนิติบคุ คลเสมอ วา่ ถา้ ยังไมไ่ ด้จดทะเบยี น กฎหมายให้ถือวา่
ห้างหนุ้ ส่วนน้ันเปน็ ห้างหนุ้ สว่ นสามญั ไม่จดทะเบียน ซึ่งผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นทกุ คนจะต้องรบั ผิดรว่ มกนั ในบรรดาหนีส้ ินทั้งหมดของ
หา้ งหุ้นส่วนโดยไม่จากัดจานวนจนกว่าจะไดจ้ ดทะเบียนเปน็ นติ ิบคุ คล และหา้ งหนุ้ สว่ นประเภทนีต้ อ้ งใช้คาว่า ห้างหุ้นสว่ น
จากัด ประกอบหนา้ ชื่อของห้างหุน้ สว่ นเสมอ หา้ งหุน้ สว่ นจากัดประกอบด้วยผู้เป็นหนุ้ สว่ น 2 ประเภท คือ
1) ห้นุ สว่ นประเภทจากัดความรับผิด เปน็ หุ้นสว่ นประเภททีจ่ ากัดความรับผิดชอบในหนีส้ ินของห้างหุน้ สว่ นเพยี งไม่
เกนิ จานวนเงนิ ที่ตนรับจะลงทนุ ในห้างหุ้นส่วน หุ้นสว่ นประเภทน้ีไมม่ สี ิทธิทจ่ี ะเข้าจดั การงานของห้างหนุ้ สว่ น มีสิทธเิ พียง
การออกความเหน็ รับเป็นที่ปรึกษา และตรวจสมดุ บญั ชีเทา่ นน้ั และทนุ ทจ่ี ะนามาลงจะต้องเป็นเงนิ หรือสินทรัพย์เทา่ น้นั
จะเป็นแรงงานไมไ่ ด้
2) หนุ้ สว่ นประเภทไม่จากัดความรับผดิ เป็นหนุ้ ส่วนประเภทที่ต้องรับผิดรว่ มกันในบรรดาหนส้ี นิ ของห้างหุ้นสว่ นโดย
ไม่จากดั จานวน กฎหมายระบวุ ่าจะต้องมีหุ้นสว่ นไม่จากัดความรบั ผดิ อยา่ งน้อย 1 คนในหา้ งหุ้นสว่ นจากดั หุน้ สว่ นประเภท
หนีม้ สี ิทธเิ ขา้ จัดการงานของห้างหุ้นส่วน และทนุ ท่ีจะนามาลงทนุ จะเปน็ เงิน สนิ ทรพั ย์ หรอื แรงงานกไ็ ด้
4

การจัดตง้ั ห้างหุ้นส่วน

การจัดตง้ั และการดาเนนิ งานของหา้ งหนุ้ สว่ น

1. การจัดตั้ง
2. การจดั การ
3. การดาเนินงาน
4. การแบง่ ปันกาไรและขาดทนุ
5. การรบั ผิดในหนส้ี ินโดยไมจ่ ากัด
6. การเปน็ เจ้าของรว่ มกันในสินทรัพยข์ องหา้ งหุน้ สว่ น
7. คณุ สมบัตขิ องผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นเปน็ สาระสาคญั

5

การจดั ตง้ั ห้างหนุ้ สว่ น

ขอ้ ดีและข้อเสยี ของการจดั ตง้ั เป็นหา้ งห้นุ สว่ น
ข้อดขี องการจดั ตั้งเปน็ ห้างหนุ้ ส่วน ขอ้ เสียของการจดั ตั้งเปน็ ห้างหนุ้ สว่ น

1) สามารถรวมทุนและความรู้ความชานาญของ 1) หา้ งหนุ้ สว่ นอาจสนิ้ สุดเม่ือใดก็ได้
ผู้เชย่ี วชาญเขา้ มาร่วมกนั ดาเนนิ งาน โดยผเู้ ปน็ 2) เงินลงทุนจากัด
3) รับผิดชอบในหน้สี ินโดยไม่จากัดจานวน
หุน้ ส่วนจะแบง่ ความรับผิดชอบในการดาเนินงาน 4) การดาเนินงานของห้างหุ้นส่วนต้องได้รับความ
ร่วมกันเพ่อื ใหห้ ้างหุ้นส่วนได้รับผลตอบแทนสงู สุด เหน็ ชอบจากผู้เปน็ ห้นุ สว่ นทุกคน
2) การดาเนินงานของห้างหนุ้ สว่ นจัดทาไดง้ ่ายกวา่

บรษิ ัทจากดั การตดั สินใจในการดาเนินงานกระทา

ได้เร็ว และกฎหมายควบคุมการดาเนินงาน

เขม้ งวดนอ้ ยกวา่ บริษัท

3) การจัดตง้ั ห้างห้นุ สว่ นกระทาได้ง่ายและเสีย

คา่ ใชจ้ า่ ยนอ้ ยกวา่ บรษิ ัทจากดั

6

การจดั ต้งั หา้ งหนุ้ ส่วน
การเปดิ บญั ชเี มอื่ จดั ต้ังหา้ งห้นุ สว่ น
การจดั ต้งั หา้ งห้นุ สว่ นในตอนแรก ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจจะนาเงินสด
หรือสินทรัพย์อย่างอื่นมาลงทุน หากนาสินทรัพย์มาลงทุนควรจะตี
ราคาสินทรัพย์ตามราคาตลาดในวันท่ีเริ่มตั้งห้างหุ้นส่วน การตีราคา
จะต้องได้รับความเห็นชอบจากผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคน ท้ังน้ี เพราะ
สินทรัพย์ที่ผ้เู ป็นหุน้ สว่ นนามาลงทุนจะเป็นสนิ ทรัพย์ของห้างหุ้นส่วน
ต่อไป และถ้าจะมีการขายสินทรัพย์นั้น ๆ ไปก็อาจจะมีกาไรหรือ
ขาดทุนอันเกิดจากการขายสินทรัพย์น้ัน กาไรหรือขาดทุนนี้จะเป็น
ของห้างหนุ้ สว่ น

7

การจดั ต้งั หา้ งหุ้นสว่ น

ตวั อยา่ งที่ 6 การเปดิ บัญชเี มอ่ื จัดตงั้ หา้ งห้นุ ส่วน
6.1 ก และ ข ตกลงเปน็ หนุ้ ส่วนกนั ก นาเงนิ สดมาลงทุน 100,000 บาท และ ข นาเงนิ สดมา

ลงทุน 200,000 บาท D เงนิ สด 300,000

C ทนุ – ก 100,000

ทุน – ข 200,000

6.2 ก และ ข ตกลงเป็นหนุ้ ส่วนกัน โดยนาเงินสดและสินทรพั ย์ซึ่งตกลงตีราคาตามราคาตลาดแล้ว
มาลงทุนดงั น้ี
การลงทนุ ของ ก เงินสด 120,000 บาท
ลกู หนีก้ ารค้า 50,000 บาท
สินค้าคงเหลือ 38,000 บาท
อุปกรณ์สานักงาน 102,000 บาท
ค่าเผ่ือหน้สี งสัยจะสูญ 10,000 บาท
การลงทุนของ ข เงนิ สด 40,000 บาท
สินค้าคงเหลอื 20,000 บาท
อุปกรณส์ านักงาน 40,000 บาท
ทดี่ นิ 200,000 บาท
อาคาร 300,000 บาท
เจา้ หน้ีโดยมจี านอง 200,000 บาท 8

การจัดตัง้ หา้ งหนุ้ ส่วน

การบนั ทึกบญั ชีการลงทุนของ ก

D เงนิ สด 120,000

ลกู หน้กี ารคา้ 50,000 การบนั ทึกบญั ชีการลงทนุ กรณีบนั ทึกครงั้ เดียว

สนิ คา้ คงเหลอื 38,000 D เงนิ สด 160,000

อุปกรณ์สานกั งาน 102,000 ลกู หน้กี ารคา้ 50,000

C คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 10,000 สนิ คา้ คงเหลอื 58,000
300,000
ทนุ – ก อุปกรณ์สานกั งาน 142,000
200,000
+ 400,000 = ทด่ี นิ 200,000

การบนั ทึกบญั ชีการลงทุนของ ข อาคาร 300,000

D เงนิ สด 40,000 C คา่ เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู 10,000

สนิ คา้ คงเหลอื 20,000 เจา้ หน้ีโดยมจี านอง 200,000

อุปกรณ์สานกั งาน 40,000 ทนุ – ก 300,000

ทด่ี นิ 200,000 ทนุ – ข 400,000

อาคาร 300,000

C เจา้ หน้ีโดยมจี านอง

ทนุ – ข

9

การจัดต้ังห้างหนุ้ สว่ น

6.3 ก และ ข เปน็ เจา้ ของร้านค้าขายปลกี ทาการค้าชนิดเดยี วกัน ตกลงรว่ มกันตัง้ เปน็
หา้ งหนุ้ สว่ นโดยกาหนดให้มจี านวนเงนิ ทนุ เทา่ กัน ซึง่ ในวันท่ีตกลงกนั นน้ั สนิ ทรพั ยแ์ ละ
หนี้สนิ ของแตล่ ะกจิ การมดี ังน้ี

ร้าน ก รา้ น ข
งบแสดงฐานะการเงิน งบแสดงฐานะการเงิน
วนั ที่ 1 มกราคม 2556 วันที่ 1 มกราคม 2556

สินทรัพย์ หนส้ี ินและทุน สนิ ทรพั ย์ หนส้ี ินและทนุ

เงนิ สด 75,000 เจ้าหนีก้ ารคา้ 100,000 เงนิ สด 60,000 เจ้าหน้กี ารค้า 200,000
สนิ ค้าคงเหลือ 250,000 ทุน – ก 400,000 ลกู หนี้การค้า 190,000 ทุน – ข 500,000

อปุ กรณ์สานักงาน 175,000 ที่ดิน 250,000 700,000
500,000 500,000 อาคาร 200,000
700,000

สินทรพั ยโ์ อนไปเป็นของห้างหุน้ ส่วนตามราคาในบัญชขี องกิจการเดมิ นอกจากบางรายการได้ตกลงตรี าคาใหมด่ งั น้ี

1. อุปกรณส์ านกั งานของรา้ น ก ได้ตรี าคาเป็น 150,000 บาท

2. ลกู หนขี้ องร้าน ข คาดวา่ จะเกบ็ เงนิ ไม่ได้ 20,000 บาท

3. ใหต้ ีราคาที่ดินของร้าน ข เปน็ 600,000 บาท และอาคารของรา้ น ข 125,000 บาท

และผเู้ ป็นห้นุ สว่ นยังตกลงกันวา่ ทุนของผทู้ ีน่ ้อยกว่าใหน้ าเงนิ สดมาลงทนุ เพิ่มใหเ้ ท่ากนั ดว้ ย

10

การจดั ตง้ั หา้ งหุ้นส่วน

การบันทึกบัญชีการลงทนุ ของ ก การบันทึกบัญชีการลงทุนของ ข

D เงนิ สด 75,000 D เงนิ สด 60,000

สนิ คา้ คงเหลอื 250,000 ลูกหนกี้ ารค้า 190,000

อุปกรณส์ านักงาน 150,000 ทด่ี นิ 600,000

C เจา้ หน้ีการคา้ 100,000 อาคาร 125,000

ทนุ – ก 375,000 C ค่าเผอื่ หนสี้ งสัยจะสญู 20,000

เจ้าหนีก้ ารคา้ 200,000

การบันทึกบญั ชีการลงทนุ เพมิ่ ของ ก ทนุ – ข 755,000

D เงนิ สด 380,000

C ทุน – ก 380,000

11

การจดั ต้ังหา้ งหุ้นส่วน ถ้าจานวนทนุ มิได้กาหนดไว้แน่นอน

บญั ชที นุ ของผู้เปน็ หนุ้ สว่ น กฎหมายให้ถือวา่ ผ้เู ป็นห้นุ สว่ นทกุ คนลงทนุ เทา่ กนั
1. บัญชีทนุ
ก และ ข ตกลงร่วมทนุ กันจัดต้ังห้างหนุ้ สว่ น D เงินสด 1,000,000

สามัญไม่จดทะเบยี น ก นาเงินสดมาทุน ท่ีดนิ 1,000,000

1,000,000 บาท ข นาทด่ี นิ แปลงหนงึ่ มา C ทนุ – ก 1,000,000

ลงทนุ และไม่ไดต้ ีราคาไว้ ทนุ – ข 1,000,000

2. บัญชีเดินสะพดั ด้านเครดติ ไดแ้ กร่ ายการต่อไปนี้
1. เงนิ เดอื น หรอื คา่ ตอบแทนที่ผูเ้ ปน็ หุ้นสว่ นได้รบั จากหา้ งหุ้นส่วน
ด้านเดบติ ไดแ้ ก่รายการต่อไปน้ี 2. จานวนเงนิ ทีผ่ ้เู ป็นห้นุ สว่ นจา่ ยชาระหนสี้ ินของห้างหุ้นส่วน
1. เงินสดหรอื สินทรัพยท์ ่ีผู้เป็นหนุ้ สว่ นเบิกไปใชส้ ว่ นตัว 3. จานวนเงินท่ีหา้ งหุน้ ส่วนเก็บแทนผ้เู ปน็ หุน้ ส่วนและยังไม่ไดส้ ง่ คืน
2. จานวนเงนิ ที่ห้างหุน้ สว่ นจ่ายชาระหนส้ี ่วนตวั ของผู้เปน็ หุ้นส่วน 4. ดอกเบ้ยี เงินกู้จากผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น
3. จานวนเงินท่ีผ้เู ป็นหุ้นสว่ นเกบ็ แทนห้างหุ้นสว่ นและยังไม่ไดน้ าส่ง 5. ดอกเบยี้ ทุนท่คี ดิ ใหผ้ ู้เป็นห้นุ ส่วน
4. ดอกเบ้ยี เงินใหก้ ู้จากห้างหุน้ สว่ น 6. สว่ นแบ่งกาไรตามอัตราส่วนท่ตี กลงกนั
5. ดอกเบ้ยี เงินเบกิ
6. สว่ นแบง่ ขาดทนุ ตามอตั ราส่วนท่ีตกลงกนั

12

การจัดต้งั หา้ งห้นุ ส่วน

กาไรสทุ ธิยงั ไมไ่ ด้แบง่

กาไรสุทธิยังไม่ได้แบ่งเป็นกาไรซ่ึงสะสมไว้ในกิจการ ยังไม่ได้แบ่งให้กับผู้เป็นหุ้นส่วน
รายการน้ีให้แสดงในงบแสดงฐานะการเงินภายใต้หัวข้อส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนต่อจากบัญชี
ทนุ ในกรณขี าดทนุ สุทธใิ หแ้ สดงจานวนเงนิ ในเครื่องหมายวงเล็บ
การจัดสรรกำไร

ขน้ึ อยกู่ บั ขอ้ ตกลงของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น ดงั นนั้ กาไรทงั้ หมดของหา้ งหนุ้ สว่ นจะแบง่ ออกไดเ้ ป็น 2 ประเภท
ก) กำไรท่ีจัดสรรแล้ว ได้แก่ กาไรท่ีจดั สรรเป็ นค่าตอบแทนต่าง ๆ เช่น เงินเดือน โบนสั ดอกเบีย้ ทุน
และส่วนแบ่งกาไรให้กบั ผ้เู ป็ นห้นุ ส่วนตามข้อตกลง การจดั สรรกาไรจะแสดงในบญั ชีกาไรขาดทนุ โดยแสดงต่อ
จากกาไรสทุ ธิ
การบนั ทกึ กาไรที่จดั สรรแล้วจะบนั ทกึ รายการในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป โดยเดบิตบญั ชีกาไรขาดทนุ เครดิตบญั ชี
เดนิ สะพดั แตล่ ะคนสาหรับเงินเดอื น โบนสั ดอกเบีย้ ทนุ และสว่ นแบ่งกาไร
ข) กาไรท่ียงั ไม่ได้จดั สรร ไดแ้ ก่ กาไรท่ยี งั ไม่ได้จดั สรรให้กบั ผูเ้ ป็นหุ้นส่วนสาเหตุเน่ืองจากกจิ การ
ขาดทนุ มกี าไรสะสมน้อย หรอื มคี วามประสงคจ์ ะสะสมกาไรไวเ้ พอ่ื ขยายกจิ การ เป็นตน้
กาไรท่ยี งั ไม่ได้จดั สรรนัน้ ตามมาตรฐานการบญั ชขี องไทยให้แสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงนิ
ภายใตห้ วั ขอ้ สว่ นของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น โดยแสดงต่อจากบญั ชที ุนของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น แต่ใชช้ ่อื วา่ บญั ชกี าไรสุทธิ
ยงั ไมไ่ ดแ้ บ่ง ในกรณขี าดทุนสทุ ธใิ หแ้ สดงจานวนเงนิ ในเครอ่ื งหมายวงเลบ็

13

การจดั ต้ังหา้ งหุ้นส่วน

ห้างหุ้นส่วนจากัด ก ข วิธีการจดั สรรกาไรขาดทุน โดยท่วั ไปมี 3 กรณี คอื
งบกาไรขาดทุน 1) การแบ่งกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทนุ
2) การแบง่ กาไรขาดทุนตามอัตราสว่ นท่ีตกลงกัน
สาหรบั ปี สน้ิ สุด 31 ธนั วาคม 2556 3) การแบง่ กาไรขาดทนุ โดยคดิ ดอกเบี้ยทุนหรอื
เงนิ เดือนให้ห้นุ สว่ นกอ่ นท่เี หลือแบง่ ตามอัตราส่วน
ขาย 3,000,000 ที่ตกลงกัน
1,800,000
ต้นทุนขาย 1,200,000

กาไรขั้นตน้ 750,000
450,000
ค่าใชจ้ า่ ยในการขายและการบรหิ าร ข รวม
36,000 90,000
กาไรสุทธิ 30,000 60,000
54,000 90,000
การแบง่ กาไร ก 105,000 210,000
225,000 450,000
เงนิ เดือน 54,000

โบนสั 30,000

ดอกเบีย้ ทุน 36,000

สว่ นแบ่งกาไรสทุ ธิ (คนละคร่ึง) 105,000

รวมกาไรของผู้เป็นหุ้นสว่ น 225,000

การแบง่ กาไรหรอื ขาดทนุ จะแบ่งตามอตั ราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนที่
ระบุในสัญญา ในกรณที ่ีไม่ไดต้ กลงกันไวต้ ามประมวลกฎหมาย

แพ่งและพาณิชยก์ าหนดให้แบง่ ตามอตั ราส่วนทุน

14

การจัดตั้งห้างหนุ้ สว่ น
การแบ่งกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทุน

ตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณชิ ยใ์ หแ้ บ่งกาไรขาดทุนกนั ตามส่วนทุนทีล่ งถ้ามิได้
ตกลงกันไวเ้ ปน็ อย่างอน่ื

ตวั อย่างที่ 8 การแบง่ กาไรตามอัตราสว่ นทนุ
8.1 ก ข และ ค ตกลงเป็นหุน้ สว่ นกันโดยทุกคนนาเงนิ สดมาลงทุน ก ลงทนุ 200,000
บาท ข ลงทุน 150,000 บาท ค ลงทนุ 250,000 บาท สมมติว่ากจิ การมีกาไรสทุ ธิ
240,000 บาท

ก ได้รับส่วนแบ่งกาไร = 80,000 บาท ((200,000/600,000) x 240,000)
ข ได้รับสว่ นแบ่งกาไร = 60,000 บาท ((150,000/600,000) x 240,000)
ค ได้รบั ส่วนแบ่งกาไร = 100,000 บาท ((250,000/600,000) x 240,000)

15

การจัดตัง้ หา้ งหนุ้ ส่วน

8.2 ก ข และ ค เป็นห้นุ สว่ นกนั ก นาเงินสดมาลงทนุ 500,000 บาท ข นาท่ีดนิ
และอาคารมาลงทนุ 1,000,000 บาท ค ลงแรงงาน สมมตวิ า่ ห้างห้นุ สว่ นมีกาไรสทุ ธิ
900,000 บาท

ก ไดร้ บั สว่ นแบ่งกาไร = 200,000 บาท (1/4.5 x 900,000)
ข ไดร้ บั สว่ นแบง่ กาไร = 400,000 บาท (2/4.5 x 900,000)
ค ได้รับสว่ นแบง่ กาไร = 300,000 บาท (1.5/4.5 x 900,000)

16

การจดั ตั้งห้างหุ้นสว่ น

การแบง่ กาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วนทุน

1) แบ่งตำมอัตรำส่วนทุกแรกเร่ิม ทนุ แรกเริ่มของห้างหุ้นส่วนโดยปกติ
จะระบุไว้ชดั เจนในสญั ญาของห้างหุ้นส่วนที่เร่ิมตงั้ กิจการว่าทุนทงั้ หมดมี
จานวนเท่าใด และทุนของผู้เป็ นหุ้นส่วนแต่ละคนมีคนละเท่าได ซึ่งเมื่อ
ทราบรายละเอยี ดก็จะสามารถคานวณหาอตั ราสว่ นทนุ แรกเริ่มได้
2) แบ่ งตำมอัตรำส่ วนทุนถัวเฉล่ีย ถ้ ายอดคงเหลือในบัญชีทุน
เปลี่ยนแปลงไปมากในระหว่างปี ผ้เู ป็ นห้นุ ส่วนอาจจะใช้อตั ราสว่ นทนุ ถวั
เฉลี่ยในการแบ่งกาไรหรือขาดทุนสุทธิประจาปี แทนท่ีจะใช้อัตราส่วนทุน
แรกเร่ิม ทงั้ นี ้ เพ่ือให้เกิดความเป็ นธรรมในการจดั สรรกาไรขาดทนุ ให้แก่ผู้
เป็ นห้นุ สว่ นในกรณีท่ีบญั ชีทนุ เปลยี่ นแปลงมากในระหวา่ งปี

17

การจดั ต้ังหา้ งหุ้นสว่ น
ตวั อยา่ งท่ี 9 การแบ่งตามอัตราส่วนทกุ แรกเร่ิม

ก และ ข เปน็ หุ้นส่วนกัน ก ลงทนุ 240,000 บาท ข ลงทนุ 160,000 บาท
กาไรสทุ ธปิ ระจาปี 70,000 บาท ถา้ ผเู้ ป็นหุ้นสว่ นตกลงแบ่งกาไรขาดทุนกนั ตาม
อัตราส่วนทุนแรกเริ่ม

ทนุ แรกเริม่ (บาท) อัตราส่วนร้อยละ D กาไรขาดทนุ 70,000
C เดินสะพัด – ก 42,000
ก 240,000 60 (240,000/400,000 x 100) เดนิ สะพัด – ข 28,000

ข 160,000 40 (160,000/400,000 x 100)

รวม 400,000 100

สว่ นแบ่งกาไร

ก (70,000 x 60%) 42,000 บาท

ข (70,000 x 40%) 28,000 บาท

รวม 70,000 บาท

18

การจดั ต้ังห้างหนุ้ สว่ น
ตวั อย่างท่ี 10 การแบง่ กาไรตามอตั ราส่วนทนุ ถัวเฉลยี่

ก และ ข เปน็ หุ้นสว่ นกนั เมื่อวันที่ 1 มกราคม 2556 ก มที ุน 240,000 บาท ข มีทนุ 160,000 บาท เม่อื วันที่ 1 เมษายน 2556 ก ลงทุนเพ่มิ อกี 60,000 บาท
ส่วน ข ถอนทุนไป 20,000 บาท ตอ่ มาในวนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2556 ก ถอนทุนไป 40,000 บาท สมมติวา่ กาไรสทุ ธปิ ระจาปีมจี านวน 90,000 บาท

ผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ น ระยะเวลา ทุนคงเหลอื จานวนเดอื น ผลคณู (บาท/เดือน)

ก 1 ม.ค. – 1 เม.ย. 240,000 3 720,000

1 เม.ย. – 1 ก.ค. 300,000 3 900,000

1 ก.ค. – 31 ธ.ค. 260,000 6 1,560,000

รวม 12 3,180,000

ทุนถวั เฉลีย่ 265,000

ข 1 ม.ค. – 1 เม.ย. 160,000 3 480,000

1 เม.ย. – 31 ธ.ค. 140,000 9 1,260,000

รวม 12 1,740,000

ทุนถัวเฉลีย่ 145,000

รวมทนุ ถวั เฉลยี่ ก ข 410,000

อัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทนุ สว่ นแบ่งกาไร D กาไรขาดทุน 90,000
ของ ก และ ข คอื 265,000 : ก 58,170 บาท (53/82 x 90,000) C เดินสะพัด – ก 58,170
ข 31,830 บาท (29/82 x 90,000) เดินสะพัด – ข 311,9830
145,000 หรือ 53:29 90,000 บาท
รวม

การจดั ตงั้ หา้ งหุน้ ส่วน

ตวั อย่างท่ี 11 การแบ่งกาไรขาดทนุ ตามอัตราส่วนทต่ี กลงกัน
11.1 ก ข และ ค เป็นหุ้นส่วนกัน ก ลงทุน 100,000 บาท ข ลงทนุ 200,000 บาท ค ลงทุน 300,000 บาท
ตกลงแบง่ กาไรขาดทนุ ให้ ก 10% ข 50% และ ค 40% การแบง่ กาไรสุทธิประจาปจี านวน 500,000 บาท

ส่วนแบง่ กาไร D กาไรขาดทุน 500,000
ก 50,000 บาท C เดินสะพัด – ก 50,000
ข 250,000 บาท เดินสะพดั – ข 250,000
ค 200,000 บาท เดินสะพัด – ค 200,000
รวม 500,000 บาท

11.2 จากตัวอย่างที่ 11.1 ผู้เป็นหุน้ ส่วนตกลงกนั วา่ กาไร 200,000 บาท แรกใหแ้ บ่งให้ ก : ข : ค ในอตั รา 2
: 1 : 1 สว่ นกาไรที่เกนิ กว่านนั้ ใหแ้ บง่ เทา่ กัน การแบง่ กาไรสุทธิ 500,000 บาท

กาไรสุทธิ 200,000 บาทแรก แบ่งให้อตั รา 2 : 1 : 1 ก ข ค รวม
กาไรสุทธิ 300,000 บาทท่เี หลือ แบ่งให้อัตราเท่ากนั 100,000 50,000 50,000 200,000
100,000 100,000 100,000 300,000
รวม 200,000 150,000 150,000 500,000

20

การจดั ต้งั หา้ งหุน้ สว่ น

การแบ่งกาไรขาดทุนโดยคิดดอกเบยี้ ทุนหรอื เงนิ เดือนให้หนุ้ ส่วนก่อนท่ีเหลอื แบง่ ตาม
อัตราส่วนท่ีตกลงกนั

ในกรณีที่ผู้เป็นหุ้นส่วนลงทุนและให้บริการแก่กิจการไม่เท่ากัน ผู้เป็นหุ้นส่วน
อาจจะใช้หลักเกณฑ์อื่นในการแบ่งกาไรขาดทุน หลักเกณฑท์ ี่จะนามาใช้ในการแบ่งส่วน
กาไรขาดทุนนั้นควรจะพิจารณาถึงความแตกต่างของทุนท่ีลง บริการที่ผู้เป็นหุ้นส่วน
ให้แก่กิจการ ความชานาญ ความสามารถในการทางาน ความมีช่ือเสียงและความมี
หลกั ฐานอันมน่ั คงของผู้เปน็ หุ้นสว่ น

1) คา่ ตอบแทนบริการของผูเ้ ปน็ หุ้นสว่ น
ก) เงนิ เดือนห้นุ สว่ น
ข) เงินโบนสั หรอื เงินเพ่ิมพเิ ศษ

2) คา่ ตอบแทนเงินลงทุนของหุน้ ส่วน
3) กาไรอนั แท้จริง

21

การจดั ตัง้ หา้ งห้นุ ส่วน
ตัวอย่างที่ 12 การกาหนดเงนิ เดอื นให้แกผ่ เู้ ป็นหนุ้ สว่ นเปน็ สว่ นหนง่ึ ในการแบง่ กาไร

12.1 ก และ ข เปน็ หุน้ ส่วนกัน ก มที นุ 600,000 บาท ข มที ุน 800,000 บาท ตกลงให้ ก ได้รับเงนิ เดือนเดอื นละ 6,000 บาท
ข ไดร้ ับเงนิ เดอื นเดือนละ 4,000 บาท แบ่งกาไรขาดทนุ ในอตั รา 3 : 2 ตามลาดบั กาไรสทุ ธปิ ระจาปีมีจานวน 400,000 บาท

ก ข รวม

เงินเดอื นทัง้ ปี 72,000 48,000 120,000

อตั ราส่วนแบ่งกาไร (3 : 2) 168,000 112,000 280,000

รวม 240,000 160,000 400,000

12.2 จากตัวอยา่ งที่ 12.1 ถ้าผ้เู ป็นห้นุ สว่ นเบกิ เงินเดือนเปน็ รายเดอื น

การบันทึกบญั ชีรายเดือน (ทุกเดือน) การบันทกึ บญั ชี ณ วันปิดบญั ชี

D เดนิ สะพดั - ก 6,000 D กาไรขาดทนุ 120,000

เดนิ สะพัด – ข 4,000 C เดินสะพดั - ก 72,000

C เงนิ สด 10,000 เดินสะพดั – ข 48,000

แบ่งกาไรที่เหลือ 280,000 22
D กาไรขาดทุน 168,000
112,000
C เดนิ สะพัด - ก
เดนิ สะพัด – ข

การจัดต้งั ห้างหนุ้ สว่ น

ถ้าผเู้ ปน็ หนุ้ สว่ นคิดเงนิ เดอื นให้เปน็ รายปี

การบนั ทึกบัญชี ณ วันปิดบัญชี แบ่งกาไรท่เี หลอื

D กาไรขาดทนุ 120,000 D กาไรขาดทุน 280,000

C เดนิ สะพดั - ก 72,000 C เดินสะพดั - ก 168,000

เดนิ สะพดั – ข 48,000 เดนิ สะพดั – ข 112,000

ถ้าผ้เู ปน็ หุ้นส่วนคิดเงินเดือนใหค้ ่าใช้จา่ ยตามปกติ

การบนั ทึกบัญชีรายเดอื น (ทกุ เดอื น) ส่งผลให้กาไรสทุ ธลิ ดลง 120,000
D เงนิ เดอื น - ก 6,000 เหลอื กาไรเพยี ง 280,000 บาท

เงนิ เดอื น – ข 4,000

C เงินสด 10,000 แบ่งกาไรทเ่ี หลือ

D กาไรขาดทุน 280,000

C เดนิ สะพัด - ก 168,000

เดนิ สะพดั – ข 112,000 23

การจดั ตงั้ หา้ งหุ้นสว่ น

เงนิ โบนัสหรือเงนิ เพิ่มพเิ ศษ
โดยปกตเิ งนิ โบนัสจะคิดให้เป็นร้อยละของกาไรสทุ ธิ ในสญั ญาของหา้ งหุน้ สว่ นควรจะระบุให้แนช่ ัด

วา่ เงนิ โบนัสท่ีคิดให้แก่หุ้นส่วนผูจ้ ดั การนั้นจะเปน็ เงนิ โบนสั ท่ีคดิ จากกาไรสุทธิก่อนหักเงนิ โบนัส หรือ

กาไรสุทธิหลังหกั เงนิ โบนัสแลว้

ตัวอยา่ งท่ี 13 การกาหนดโบนสั ใหแ้ กห่ นุ้ ส่วนผ้จู ัดการเปน็ สว่ นหนง่ึ ในการแบ่งกาไร

13.1 ก และ ข เปน็ ห้นุ ส่วนกนั ในสญั ญาระบุวา่ ให้คดิ เงนิ โบนสั ใหแ้ ก่ ก ในฐานะหุ้นสว่ นผู้จดั การ 20% ของกาไรสทุ ธิกอ่ น

หักเงินโบนสั และกาไรท่เี หลอื แบง่ เท่ากนั สมมติว่ามกี าไรสุทธิ 100,000 บาท

ก ข รวม

กาไรสุทธิ 100,000

เงนิ โบนสั ทค่ี ดิ ให้แก่ ก 20,000 20,000

สว่ นแบง่ กาไร 40,000 40,000 80,000

รวม 60,000 40,000 100,000 การคานวณเงนิ โบนสั

13.2 จากตัวอย่างท่ี 13.1 ถ้าสญั ญาหุน้ ส่วนใหค้ ิดเงนิ โบนสั ใหแ้ ก่ ก ในฐานะ สมมติ x = เงนิ โบนสั

หุ้นสว่ นผู้จัดการ 20% ของกาไรสุทธิภายหลงั หักเงนิ โบนัสแล้ว x = 20/100 (100,000 – x)

ก ข รวม x = 1/5 (100,000 – x)

กาไรสุทธิ 100,000 5 x = 100,000 – x

เงนิ โบนสั ทคี่ ดิ ใหแ้ ก่ ก 16,667 16,667 6 x = 100,000

สว่ นแบง่ กาไร 41,666 41,667 83,333 x = 100,000/6

x = 16,667 24

รวม 58,333 41,667 100,000

การจดั ต้ังห้างหนุ้ สว่ น

คา่ ตอบแทนเงนิ ลงทุนของหนุ้ สว่ น

การคิดดอกเบย้ี ทนุ ในท่ีนถ้ี อื เป็นส่วนหน่ึงในการแบง่ กาไร ซ่ึงผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นควรตกลงให้

แนช่ ดั เกยี่ วกับอตั ราและหลกั เกณฑ์ในการคดิ ดอกเบยี้ ทนุ ตามกฎหมายผูเ้ ป็นหุ้นสว่ นไม่

มสี ทิ ธเิ รียกร้องใหห้ ้างหุ้นส่วนคิดดอกเบ้ียทนุ ใหถ้ า้ ไม่ได้มขี ้อตกลงกันไว้
ตัวอย่างที่ 14 การกาหนดดอกเบ้ียทุนให้แกผ่ ูเ้ ปน็ ห้นุ ส่วนเปน็ สว่ นหนง่ึ ของการแบ่งกาไร

ก และ ข เป็นหนุ้ ส่วนกัน ก มที ุน 200,000 บาท ข มีทนุ 100,000

บาท ตกลงให้คิดดอกเบยี้ ทุนร้อยละ 10 ต่อปี และแบ่งกาไรขาดทนุ เท่ากนั ถา้ มีกาไร

สุทธิประจาปี 150,000 บาท

ก ข รวม D กาไรขาดทนุ 30,000

กาไรสทุ ธิ 150,000 C เดินสะพัด – ก 20,000
เดินสะพัด – ข 10,000
ดอกเบย้ี ทุน
D กาไรขาดทุน 120,000
ก (200,000 x 10%) 20,000 20,000 C เดนิ สะพัด – ก 60,000
เดินสะพัด – ข 60,000
ข (100,000 x 10%) 10,000 10,000

ส่วนแบ่งกาไร 60,000 60,000 120,000

รวม 80,000 70,000 150,000

25

การจดั ต้ังหา้ งห้นุ สว่ น

กาไรอนั แทจ้ รงิ
กาไรสทุ ธสิ ่วนท่เี หลือภายหลงั หกั ค่าตอบแทนในการให้บริการและค่าตอบแทน
เงนิ ลงทนุ ของผู้เปน็ หุน้ ส่วนแล้วจะเป็นกาไรซง่ึ จะนามาแบง่ กันในระหว่างผ้เู ป็นหุ้นส่วน
ตามอัตราส่วนทตี่ กลงกนั ไว้
ตวั อยา่ งที่ 15
15.1 ก และ ข เปน็ หุ้นสว่ นกัน ก มที ุน D กาไรขาดทนุ 72,000
200,000 บาท ข มีทุน 100,000 บาท ผเู้ ป็น C เดินสะพัด – ก 48,000
หุน้ สว่ นตกลงกนั ให้ ก ได้รบั เงนิ เดือนเดือนละ
4,000 บาท ข ไดร้ บั เงนิ เดือนเดือนละ 2,000 เดินสะพดั – ข 24,000

บาท ให้คิดดอกเบีย้ ทุนรอ้ ยละ 10 ต่อปี กาไร D กาไรขาดทนุ 30,000
ขาดทุนแบ่งเทา่ กัน ถ้ากาไรสทุ ธปิ ระจาปีมีจานวน C เดินสะพัด – ก 20,000
150,000 บาท เดนิ สะพดั – ข 10,000
ก ข รวม
D กาไรขาดทุน 48,000
เงินเดอื น 48,000 24,000 72,000
C เดนิ สะพดั – ก 24,000
ดอกเบีย้ ทุน 20,000 10,000 30,000 เดินสะพดั – ข 24,000

ส่วนแบง่ กาไร24,000 24,000 48,000

รวม 92,000 58,000 150,000 26

การจดั ตัง้ ห้างหนุ้ ส่วน

15.2 จากตวั อยา่ งที่ 15.1 หากกาไรสุทธปิ ระจาปีของหา้ งหุ้นสว่ นเป็น 100,000 บาท

เงินเดือน ก ข รวม
48,000 24,000 72,000
ดอกเบย้ี ทุน 20,000 10,000 30,000
68,000 34,000 102,000
รวม
(1,000) (1,000) (2,000)
เงินเดอื นและดอกเบย้ี ทนุ 102,000 67,000 33,000 100,000

หัก กาไรสุทธิ 100,000

สว่ นทีเ่ กินกาไรสุทธแิ บง่ กนั 2,000

ผลการแบง่ กาไรขาดทุน

15.3 จากตวั อย่างที่ 15.1 หากกาไรสทุ ธปิ ระจาปขี องหา้ งห้นุ สว่ นเป็น 50,000 บาท

เงนิ เดอื น ก ข รวม
48,000 24,000 72,000
ดอกเบ้ียทุน 20,000 10,000 30,000
68,000 34,000 102,000
รวม
(76,000) (76,000) (152,000)
เงนิ เดอื นและดอกเบย้ี ทนุ 102,000 (8,000) (42,000) (50,000)

หกั ขาดทนุ สทุ ธิ 50,000

สว่ นทเ่ี กินกาไรสทุ ธิแบง่ กัน 152,000

ผลการแบ่งกาไรขาดทุน 27

การจดั ตั้งห้างหุ้นส่วน

การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบง่ กาไรขาดทุน
ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนประสงค์จะเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุน ก็ควรจะ

ปรับปรุงส่วนของผู้เป็นหุ้นส่วนให้ถูกต้องในวันที่มีการเปล่ียนแปลงอัตราส่วนแบ่งกาไร
ขาดทุน โดยพิจารณาราคาสินทรัพย์ต่าง ๆ ของห้างหุ้นส่วนและตีราคาใหม่ให้เท่ากับ
ราคาที่จะขายได้หรือราคาทดแทนในวันท่ีมีการเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุน
ผลต่างของราคาสนิ ทรัพย์ท่ตี ีใหมก่ บั ราคาสนิ ทรพั ยต์ ามบัญชจี ะนาไปปรบั ปรงุ กับบัญชีทุน
ของผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นตามอัตราส่วนแบง่ กาไรขาดทนุ เดมิ

28

การจดั ตัง้ หา้ งหนุ้ ส่วน

ตัวอยา่ ง 16 การเปล่ยี นแปลงอัตราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุน ณ วนั ต้นงวด

ก และ ข เปน็ หนุ้ สว่ นกัน แบง่ กาไรขาดทุนในอตั รา 2 : 3 ตามลาดบั เม่ือวนั ที่ 1 มกราคม 2556 ก และ

ข ตกลงจะแบง่ กาไรขาดทนุ เท่าๆ กนั โดยเร่มิ ต้งั แต่วนั ทีต่ กลงเป็นต้นไป สมมตวิ า่ ในวันที่ตกลงนั้นสินทรัพย์

ต่าง ๆ ของหา้ งหุ้นส่วนมีราคาตลาดเท่ากับราคาตามบญั ชี ยกเวน้ ที่ดินมรี าคาตลาด 400,000 บาท ราคา

ตามบัญชี 150,000 บาท ต่อมาในวันสิ้นปี ห้างหุ้นส่วนได้ขายทดี่ ินไปในราคา 500,000 บาท

ถ้าไดม้ ีการปรบั ปรงุ ราคาสินทรพั ย์ในวันท่ี 1 มกราคม 2556 ก ข

สว่ นเพมิ่ จากการตรี าคาทด่ี นิ ใหม่ 250,000 บาท

แบ่งกันในอตั ราส่วนเดิม คือ 2 : 3 100,000 150,000

กาไรจากการขายท่ีดิน 100,000 บาท เกิดขน้ึ

ภายหลงั จากเปลย่ี นอตั ราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุนให้เทา่ กัน 50,000 50,000

รวม 150,000 200,000

แต่ถา้ มไิ ดม้ ีการปรบั ราคาสินทรัพย์ กาไรที่ได้ทั้งหมดกจ็ ะต้องแบง่ ตามอัตราสว่ นทีต่ กลงใหมด่ ังน้ี

กข

กาไร 350,000 บาท แบง่ เทา่ กนั 175,000 175,000

29

การจดั ตัง้ ห้างห้นุ สว่ น

ตวั อยา่ ง 17 การเปลย่ี นแปลงอัตราสว่ นแบง่ กาไรขาดทุนระหว่างงวด
ก และ ข เปน็ หุน้ สว่ นกัน แบง่ กาไรขาดทุนในอตั รา 2 : 3 ตามลาดบั ต่อมาผู้เปน็ หุน้ ส่วนทง้ั สองตกลง

จะแบง่ กาไรขาดทนุ เท่า ๆ กนั โดยเร่มิ ตั้งแต่วันที่ 1 มถิ ุนายน 2549 เป็นตน้ ไป สมมติวา่ ห้างหุ้นส่วนมไิ ด้หา
ผลการดาเนนิ งานตั้งแต่วนั ท่ี 1 มกราคม ถงึ 31 พฤษภาคม 2549 และสนิ้ ปปี รากฏวา่ มกี าไรสุทธิ 300,000

17.1 กรณคี านงึ ถงึ ระยะเวลา

กาไรสทุ ธติ ัง้ แต่ 1 ม.ค. ถงึ 31 พ.ค. = 300,000 x 5/12 ก ข รวม
= 1250,000 แบง่ ในอตั ราเดิม คือ 2 : 3
กาไรสุทธติ งั้ แต่ 1 ม.ิ ย. ถงึ 31 ธ.ค. = 300,000 x 7/12 50,000 75,000 125,000
= 175,000 แบง่ ในอตั ราสว่ นใหมค่ อื แบง่ เทา่ กนั
87,500 87,500 175,000
รวม 137,500 152,500 300,000

17.2 กรณไี ม่ได้คานึงถงึ ระยะเวลา

กาไรสทุ ธิแบง่ ให้ ก และ ข คนละท่ากนั กข
150,000 150,000 300,000

30

การจัดตัง้ ห้างหนุ้ สว่ น

ตวั อย่างที่ 18 วธิ กี ารแสดงการแบ่งผลกาไรขาดทนุ ในงบกาไรขาดทุน
ก และ ข เป็นหุ้นส่วน ก มีทุน 100,000 บาท ข มีทุน 200,000 บาท ตกลงแบ่งกาไรขาดทุนเท่ากัน ให้ ก ได้รับเงินเดือน

เดอื นละ 2,000 บาท ข ไดร้ ับเงินเดือนเดอื นละ 3,000 บาท ให้คิดดอกเบี้ยรอ้ ยละ 10 ต่อปี ในระหวา่ งปหี า้ งหุ้นสว่ นขายสินค้า
ได้ 1,500,000 บาท มีต้นทนุ ขาย 900,000 บาท และมคี ่าใชจ้ า่ ยในการขายและการบริหาร 250,000 บาท

ห้างหุ้นส่วนจากัด ก ข
งบกาไรขาดทุน

สาหรับปี ส้ินสุด 31 ธันวาคม 2556

ขาย 24,000 1,500,000 31
ต้นทนุ ขาย 36,000 900,000
กาไรขั้นต้น 600,000
ค่าใช้จ่ายในการขายและการบรหิ าร 10,000 250,000
กาไรสทุ ธิก่อนหักภาษีเงนิ ได้ 20,000 350,000
หกั ภาษีเงินได้ 30% (350,000 x 30%) 105,000
กาไรสทุ ธิ 77,500 245,000
การแบง่ กาไร 77,500
เงนิ เดือน 60,000

ก (2,000 x 12) 30,000
ข (3,000 x 12)
ดอกเบี้ยทนุ 155,000 245,000
ก (100,000 x 10%)
ข (200,000 x 10%)
สว่ นแบ่งกาไร
ก (155,000/2)
ข (155,000/2)

การจดั ตง้ั หา้ งหุ้นสว่ น

การปิดบญั ชขี องห้างหนุ้ ส่วน
วิธีลงบัญชีเหมือนกับกิจการเจ้าของคนเดียว จะแตกต่างกันเฉพาะ

ยอดคงเหลือของบัญชีกาไรขาดทุน กล่าวคือ กิจการเจ้าของคนเดียว ยอด
คงเหลอื ของบัญชกี าไรขาดทนุ จะโอนไปบัญชที ุน สว่ นกจิ การห้างหุ้นส่วน ใน
กรณีท่ีตกลงแบ่งกาไรขาดทุนยอดคงเหลือจะโอนไปบัญชีเดินสะพัดของผู้เป็น
หุ้นส่วนตามอัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนที่ตกลงกัน สาหรับในกรณีงวดบัญชี
ใดไม่ต้องการแบ่งกาไรขาดทุน ยอดคงเหลือในบัญชีกาไรขาดทุนจะโอนไป
บัญชีกาไรสุทธิยังไม่ได้แบ่งและแสดงไว้ในงบแสดงฐานะการเงินภายใต้หัวข้อ
สว่ นของผ้เู ป็นหนุ้ ส่วนโดยแสดงตอ่ จากบญั ชที ุน

32

การจดั ตัง้ หา้ งหนุ้ สว่ น

ตวั อย่างท่ี 19 งบการเงินของห้างหนุ้ ส่วน

ก ข ค เป็นหุ้นส่วนกันในหา้ งหุ้นส่วนจากัด ก ข ค ตกลงแบ่งกาไรขาดทุนโดยคิด

ดอกเบี้ยทุน 10% ต่อปี คิดเงินเดือนให้ ข ในฐานะหนุ้ ส่วนผู้จัดการปีละ 432,000 บาท กาไร

ขาดทนุ ทีเ่ หลอื แบง่ ในอัตรา 6 : 2 : 2 งบทดลองประจาวันท่ี 31 ธนั วาคม 2556 มดี งั นี้ (ดูเอกสาร)

รายการเพมิ่ เติม

1. สินคา้ คงเหลือ ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2556 มีราคาทุน 202,500 บาท

2. เม่อื วันท่ี 30 ธนั วาคม 2556 ก รบั ชาระเงนิ จากลกู หนีจ้ านวน 15,000 บาท ยังไมไ่ ด้

นาสง่ ห้างหนุ้ สว่ นและยงั ไมไ่ ดบ้ นั ทึกบญั ชี

3. คา่ สาธารณูปโภคค้างจ่าย 9,000 บาท

4. คดิ ค่าเผือ่ หน้สี งสัยจะสญู 5% ของยอดลูกหน้ีการค้า

5. คดิ ค่าเสื่อมราคาอาคาร 5% ต่อปี และอปุ กรณ์สานกั งาน 20% ต่อปี

6. คา่ เบี้ยประกันภยั จ่ายสาหรับระยะเวลา 1 ปี เริม่ วนั ท่ี 1 เมษายน 2556

7. เมอื่ วนั ท่ี 30 ธนั วาคม 2556 ข เบกิ สินคา้ ไปใชส้ ว่ นตัวราคาทนุ 2,400 บาท ยงั

ไม่ไดบ้ นั ทึกบัญชี

8. เงนิ เดอื นหุ้นสว่ นคิดเป็นสว่ นหน่งึ ของการแบ่งกาไร

9. คานวณภาษีเงนิ ได้ 30% ของกาไรสุทธทิ างภาษี 33

การจดั ตงั้ หา้ งหนุ้ สว่ น 202,500 34
202,500
1. D สนิ คา้ คงเหลอื (ปลายงวด)
C กาไรขาดทนุ 15,000
15,000
2. D เดินสะพดั - ก
C ลูกหนี้การคา้ 9,000
9,000
3. D ค่าสาธารณูปโภค
C ค่าสาธารณูปโภคคา้ งจ่าย 2,400
2,400
4. D หนสี้ งสัยจะสูญ
C ค่าเผือ่ หนี้สงสัยจะสูญ 12,000
12,000
5. D ค่าเส่ือมราคา - อาคาร
C คา่ เสอ่ื มราคะสะสม – อาคาร 45,000
45,000
D ค่าเสอื่ มราคา - อุปกรณ์
C ค่าเสือ่ มราคะสะสม – อปุ กรณ์ 5,062
5,062
6. D ค่าเบ้ยี ประกันภยั จ่ายล่วงหน้า
C คา่ เบีย้ ประกันภัย 2,400
2,400
7. D เดนิ สะพดั - ข
C ซอ้ื

8., 9. ---

รายการ งบทดลอง หา้ งหนุ้ สว่ น กขค จากดั งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงนิ
เดบติ เครดติ กระดาษทาการ 10 ช่อง เดบติ เครดติ
เงนิ ฝากธนาคาร สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2556 เดบติ เครดติ
ตวั ๋ เงนิ รบั 114,000
ลกู หน้กี ารคา้ รายการปรบั ปรุง งบทดลองหลงั ปรบั ปรุง
ค่าเผ่อื หน้สี งสยั จะสญู เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ
สนิ คา้ คงเหลอื
ทด่ี นิ 354,750 (1) 15,000 354,750 354,750
อาคาร 180,000 (4) 2,400 180,000 180,000
คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-อาคาร 135,000 120,000 120,000
อปุ กรณ์สานกั งาน (5) 12,000
ค่าเสอ่ื มราคาสะสม-อุปกรณ์ฯ 114,000 3,600 (5) 45,000 6,000 6,000
ตวั ๋ เงนิ จา่ ย 114,000
เจา้ หน้กี ารคา้ 960,000 (2) 15,000 960,000 960,000
ทุน-ก (7) 2,400 240,000 240,000
ทนุ -ข 240,000
ทนุ -ค (7) 2,400 48,000 225,000
เดนิ สะพดั -ก 36,000 225,000 48,000
เดนิ สะพดั -ข
เดนิ สะพดั -ค 225,000 90,000 90,000
ขาย 90,000 90,000
รายไดเ้ บด็ เตลด็ 9,000 45,000 154,500 154,500
สนิ คา้ รบั คนื และสว่ นลด 3,600 90,000 238,200 238,200
ซอ้ื 154,500 150,000 150,000
สนิ คา้ สง่ คนื และสว่ นลด 15,000 238,200 150,000 150,000
คา่ ขนสง่ เมอ่ื ซอ้ื 645,000 150,000 24,000 285,454
150,000 6,000 536,212
7,500 117,712
7,500 2,100,000
2,100,000 9,900 2,100,000
15,000 9,900
9,900 642,600
45,000 45,000
45,000 9,000 15,000
642,600
9,000
9,000

35

รายการ งบทดลอง รายการปรบั ปรงุ งบทดลองหลงั ปรบั ปรงุ งบกาไรขาดทุน งบแสดงฐานะการเงนิ
เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ
เดบติ เครดติ เดบติ เครดติ
60,000 60,000
เงนิ เดอื น 36,000 (3) 9,000 60,000 36,000
คา่ เช่า 14,100 (6) 5,062 36,000 14,100
ค่าขนสง่ เม่อื ขาย 9,000 14,100 18,000
คา่ สาธารณูปโภค 20,250 18,000 15,188
ค่าเบย้ื ประกนั ภยั 3,029,700 3,029,700 15,188

สนิ คา้ คงเหลอื 31 ธ.ค. 48 บาท
ค่าสาธารณูปโภคคา้ งจา่ ย
หน้สี งสยั จะสญู 202,500 202,500
คา่ เสอ่ื มราคา-อาคาร
คา่ เสอ่ื มราคา-อปุ กรณ์สานกั งาน (4) 2,400 (3) 9,000 9,000 2,400 9,000
ค่าเบย้ี ประกนั ภยั จา่ ยล่วงหน้า (5)12,000 90,862 2,400 12,000
(5)45,000 12,000 45,000
(6) 5,062 45,000
5,062 5,062
90,862 3,098,100 3,098,100
983,288 2,357,400
กาไรสทุ ธกิ อ่ นหกั ภาษยี กไป 1,374,112
2,357,400 2,357,400
กาไรสทุ ธกิ อ่ นหกั ภาษยี กมา 412,234
ภาษเี งนิ ไดน้ ิตบิ ุคคล 1,374,112
กาไรสทุ ธยิ กไป 412,234
961,878
กาไรสทุ ธยิ กมา 1,374,112 1,374,112 2,287,312 2,287,312
ดอกเบย้ี ทนุ
เงนิ เดอื น 961,878
สว่ นแบ่งกาไร 53,820
432,000
476,058
961,878 961,878

36

หา้ งหนุ้ สว่ น กขค จากดั
งบกาไรขาดทุน

สาหรบั ปี สน้ิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2556

ขาย 2,100,000 คา่ เบย้ี ประกนั ภยั 15,188

หกั สนิ คา้ รบั คนื และสว่ นลด 15,000 หน้ีสงสยั จะสญู 2,400

ขายสุทธิ 2,085,000 คา่ เส่อื มราคา-อาคาร 12,000

ตน้ ทุนขาย : คา่ เส่อื ราคา-อุปกรณ์สานกั งาน 45,000 202,688

สนิ ตา้ คงเหลอื (ตน้ งวด) 114,000 กาไรสุทธจิ ากการดาเนินงาน 1,364,212

ซอ้ื 642,600 บวก รายไดเ้ บด็ เตลด็ 9,900

บวก คา่ ขนสง่ เมอ่ื ซอ้ื 9,000 กาไรสทุ ธกิ อ่ นหกั ภาษี 1,374,112

651,600 หกั ภาษเี งนิ ไดน้ ิตบิ คุ คล 412,234

หกั สนิ คา้ สง่ คนื และสว่ นลด 45,000 กาไรสทุ ธิ 961,878

ซอ้ื สทุ ธิ 606,600 การแบง่ กาไร :

ตน้ ทนุ สนิ คา้ มไี วข้ าย 720,600 ดอกเบย้ี ทนุ

หกั สนิ คา้ คงเหลอื (ปลายงวด) 202,500 518,100 ก 23,820

กาไรขนั้ ตน้ 1,568,900 ข 15,000

คา่ ใชจ้ า่ ยในการขายและบรหิ าร ค 15,000 53,820

คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย เงนิ เดอื น

คา่ ขนสง่ เมอ่ื ขาย 14,100 ข 432,000 432,000

คา่ ใชจ้ า่ ยในการบรหิ าร กาไรทเ่ี หลอื

เงนิ เดอื น 60,000 ก 285,634

คา่ เชา่ 36,000 ข 95,212

คา่ สาธารณูปโภค 18,000 ค 95,212 476,058
961,878 37
คา่ ขนสง่ เม่อื ขาย 14,100

หา้ งหนุ้ สว่ น กขค จากดั
งบแสดงฐานะการเงนิ
ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2556

สนิ ทรพั ยห์ มนุ เวยี น สนิ ทรพั ย์ หน้ีสนิ และสว่ นของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น
หน้ีสนิ หมนุ เวยี น

เงนิ ฝากธนาคาร 354,750 ตวั ๋ เงนิ จา่ ย 90,000
180,000
ตวั ๋ เงนิ รบั เจา้ หน้กี ารคา้ 154,500
114,000
ลกู หน้ีการคา้ 120,000 202,500 คา่ สาธารณูปโภคคา้ งจา่ ย 9,000

หกั คา่ เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสญู 6,000 5,062 856,312 ภาษเี งนิ ไดค้ า้ งจา่ ย 412,234 665,734

สนิ คา้ คงเหลอื 960,000 เจา้ หน้แี ละเงนิ กจู้ ากผเู้ ป็นหุน้ สว่ น

คา่ เบย้ี ประกนั ภยั จา่ ยลว่ งหน้า 192,000 เดนิ สะพดั – ก 285,454

ทด่ี นิ อาคาร และอุปกรณ์ 135,000 1,287,000 เดนิ สะพดั – ข 536,212
2,143,312
ทด่ี นิ เดนิ สะพดั – ค 117,712 939,378

อาคาร 240,000 ทุนของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น

หกั คา่ เส่อื มราคาสะสม-อาคาร 48,000 ทุน – ก 238,200

อปุ กรณ์สานกั งาน 225,000 ทุน – ข 150,000

หกั คา่ เสอ่ื มราคาสะสม-อปุ กรณ์ฯ90,000 ทนุ – ค 150,000 538,200

รวมสนิ ทรพั ย์ รวมหน้ีสนิ และสว่ นของผเู้ ป็นหุน้ สว่ น 2,143,312

38

รายการปิดบญั ชี

1. D ภาษเี งนิ ไดน้ ติ บิ ุคคล 412,234 9. D กาไรขาดทนุ 53,820

C ภาษเี งนิ ไดน้ ติ บิ ุคคลคา้ งจา่ ย 412,234 C เดนิ สะพดั - ก 432,000 23,800
476,058 15,000
D ขาย 2,100,000 เดนิ สะพดั – ข 15,000
432,000
รายไดเ้ บด็ เตลด็ 9,900 เดนิ สะพดั – ค 285,634
95,212
Cสนิ คา้ รบั คนื และสว่ นลด 15,000 D กาไรขาดทนุ 95,212

กาไรขาดทนุ 2,094,900 C เดนิ สะพดั - ข 39

D กาไรขาดทนุ 720,600 D กาไรขาดทนุ

สนิ คา้ สง่ คนื และสว่ นลด 45,000 C เดนิ สะพดั - ก

C สนิ คา้ คงเหลอื (ตน้ งวด) 114,000 เดนิ สะพดั – ข

ซอ้ื 642,600 เดนิ สะพดั – ค

คา่ ขนสง่ เขา้ 9,000

D กาไรขาดทนุ 614,922

C เงนิ เดอื น 60,000

คา่ เชา่ 36,000

คา่ ขนสง่ เมอ่ื ขาย 14,100

คา่ สาธารณูปโภค 18,000

คา่ เบย้ี ประกนั ภยั 15,188

หน้สี งสยั จะสญู 2,400

คา่ เสอ่ื มราคา-อาคาร 12,000

คา่ เสอ่ื มราคา-อุปกรณ์สานกั งาน

ANURAK THONGSUKHOWONGภาษเี งนิ ไดน้ ิตบิ ุคคล
45,000
412,234

Question?

40