หนังสือเรียนภาษาไทยรวมเล่ม ชั้น ป.๖

กิกิจ กิ จ กิกรรม 46

ตอน ศึกสายเลือด

ทรงมีพระปรีชาสามารถในด้านกวีนิพินธ์ ทรงพระราชนิพนธ์เพลงยาวรบพม่าที่ท่าดิน แดน และโปรดเกล้าฯ ให้นักปราชญ์มาร่ว ร่ ม แต่งบทละคร รามเกียรติ์ อุณรุท อิเหนา ดาหลัง รามเกียรติ์ มาจากวรรณคดีของอินเดียที่มีอายุเก่า ก่ แก่ก ก่ ว่า ว่ 2,000 ปี ส่วนการเข้า มาของวรรณคดีในประเทศไทย สันนิษฐานว่า ว่ มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา โดยในสมัยนั้นมัก นำ มาแต่งเป็นบทพากย์โขน พากย์หนัง และบทละครซึ่งใช้ในการแสดงละครรำ แต่รามเกียรติ์ที่ มีเนื้อหาสมบูรณ์ที่สุด คือรามเกียรติ์ที่เป็นผลงานพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า จุฬาโลกมหาราช หรือ รัชกาลที่ 1 จุดประสงค์ในการประพันธ์เรื่องนี้มาจากการที่พระองค์มี พระราชประสงค์ที่จะฟื้นฟูและรวบรวมเรื่องรามเกียรติ์ตั้งแต่สมัยอยุธยาและใช้เล่น ล่ ละครในพิธี สมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ระหว่า ว่ ง พ.ศ. 2328 – 2329 ตอน ศึกสายเลือ ลื ด รามกียรติ์ เป็นเรื่องราวของพระนารายณ์ที่อวตารลงมาเป็นพระราม อภิเษกสมรส กับ กั นางสีดา ต่อมานางสีดาถูกทศกัณ กัฐ์ลักพาตัวมาไว้ที่กรุงลงกา พระรามออกตามหานางสีดา โดยระหว่า ว่ งนั้นก็ได้พบทหารที่มีฝีมือมากมายและมีหนุมานเป็นทหารเอก สำ หรับตอนที่เราจะ ได้เรียนรู้กัน กัในวันนี้คือ ตอน ศึกไมยราพ ซึ่งเป็นอีกตอนหนึ่งที่สำ คัญและสนุกเข้มข้นที่สุด ความเป็น ป็ มา พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช 47

ตอน ศึกสายเลือ ลื ด ฉันฉัทลักลัษณ์ กลอนบทละคร รับ รับ รอง สดับ คำ นำ กลอนบทละคร เป็นคำ ประพันธ์ชนิดหนึ่ง ซึ่งแต่งขึ้น ขึ้ เพื่อใช้ในการเล่น ล่ ละคร ต้องอาศัยทำ นอง ขับ ขั ร้องและเครื่องดนตรีประกอบ แต่งเสร็จต้องนำ ไปซักซ้อมปรับปรุง ดังนั้น จำ นวนคำ ของแต่ละวรรคจึง จึไม่เท่ากัน กั ขึ้น ขึ้ อยู่กับ กั จัง จั หวะขับ ขั ร้องเป็นสำ คัญ ว่า ว่ โดยหลักมีแต่ ๖ คำ ถึง ถึ ๙ คำ แต่ที่ปรากฏว่า ว่ ใช้มากสุด คือ ๖ คำ เช่น เรื่องรามเกียรติ์ เฉพาะวรรคแรกขึ้น ขึ้ ต้น ใช้ ๒ คำ ถึง ถึ ๔-๕ คำ บางคราวก็ส่งสัมผัสไปยังวรรคที่ ๒ บางคราวก็ไม่ส่ง คำ ที่ใช้เช่น เมื่อนั้น, บัดนี้, น้องเอ๋ยน้องรัก แม้กลอนสดับ จะใช้คำ พูดเพียงสองคำ ก็ถือถือว่า ว่ เต็ม วรรค โดยลักษณะสัมผัสในวรรคและนอกวรรค นิยมใช้แบบกลอนสุภาพ แต่งเป็น ตอน ๆ พอจบตอนหนึ่ง ขึ้น ขึ้ ตอนต่อไปใหม่ ไม่ต้องรับสัมผัสไปถึง ถึ ตอนที่จบ เพราะอาจ เปลี่ยนทำ นองตามบทบาทตัวละคร ขึ้น ขึ้ ต้นว่า ว่ เมื่อนั้น ใช้สำ หรับพระเอกหรือผู้นำ ในเรื่อง บัดนั้น ใช้สำ หรับเสนา ตัวอย่างบัดนั้น บัดนั้น พญาพิเภกยักษา ได้ฟังพระราชบัญชา กราบกับ กั บาทาแล้วทูลไป ข้อความในย่อหน้าของคุณ 48

ตอน ศึกสายเลือ ลื ด เรื่องย่อ รามเกียรติ์ ตอน ศึกไมยราพ ไมยราพได้รับบัญชาจากทศกัณ กัฐ์ให้มาช่วยรบกับ กั พระราม แต่ก่อ ก่ นไปทำ ศึก ไมยราพ ฝันเป็นลางว่า ว่ มีดาวดวงน้อยเปล่ง ล่ รัศมีมาบดบังดวงจัน จั ทร์ โหรทำ นายว่า ว่ พระญาติ (ไวยวิก) จะ ได้ขึ้น ขึ้ ครองเมืองแทน ไมยราพจึง จึ หาทางป้องกัน กั มิให้เป็นไปตามคำ ทำ นาย โดยการจับ จัไวยวิกและ นางพิรากวนผู้เป็นมารดาของไวยวิกและเป็นพี่สาวของไมยราพไปขัง ขัไว้ ฝ่ายพระรามก็ฝันว่า ว่ ราหูมาบดบังพระอาทิตย์ พิเภกทำ นายว่า ว่ พระรามจะถูกลักพาตัวไป แต่จะรอดกลับมาได้ เมื่อใดที่พระอาทิตย์ขึ้น ขึ้ พระรามจะพ้นเคราะห์ หนุมานจึง จึ หาทางป้องกัน กัไม่ ให้พระรามถูกลักพาตัวโดยการเนรมิตกายให้ใหญ่แ ญ่ ล้วอมพลับพลาที่ประทับของพระรามเอาไว้ ไมยราพซึ่งปลอมตัวเป็นพลทหารลิงแอบล่ว ล่ งรูปความลับนี้จึง จึ เหาะขึ้น ขึ้ไปบน อากาศแล้วทำ ให้เกิด กิ ความสว่า ว่ ง เหล่า ล่ ทหารที่คิดว่า ว่ เช้าแล้วก็เข้าใจว่า ว่ พระรามพ้นเคราะห์ จึง จึ ละเลยต่อหน้าที่ ไมยราพจึง จึได้โอกาสเข้าไปเป่ายาสะกดให้ทุกคนหลับใหลแล้วก็แบกพระราม แทรกแผ่นดินกลับไปเมืองบาดาลและสั่งให้ทหารนำ พระรามไปขัง ขัไว้ในกรงเหล็กที่ดงตาล ท้ายเมืองบาดาลและสั่งให้นางพิรากวนตักน้ำ ใส่กระทะใหญ่เ ญ่ พื่อเตรียมต้มพระรามกับ กัไวยวิก ในวันรุ่ง รุ่ ขึ้น ขึ้ เมื่อหนุมานรู้เรื่องก็รีบตามมาช่วยที่เมืองบาดาล ระหว่า ว่ งทางหนุมานได้พบกับ กั ด่านต่าง ๆ กระทั่งเจอกับ กั มัจฉานุ ผู้เป็นลูก จึง จึ ขอให้ช่วยบอกทางไปยังเมืองบาดาลให้ หนุมาน ไปถึง ถึ เมืองบาดาลและพบกับ กั นางพิรากวนที่ออกมาตักน้ำ ตามคำ สั่งของไมยราพ จึง จึ ขอให้นาง พิรากวนพาเข้าเมืองบาดาลโดยการแปลงเป็นใบบัวติดสไบนางเข้าไป หนุมานหาพระรามจน พบแล้วพาตัวออกมาแล้วย้อนกลับไปสู้กับ กัไมยราพจนได้รับชัยชนะในที่สุด 49

ตอน ศึกสายเลือ ลื ด รามเกียรติ์ ตอน ศึกไมยราพ โกรธาชบฟันกระทืบบาท ทำ อำ นาจออกยืนขวางหน้า แล้วร้องประกาศด้วยวาจา เหวยอ้ายพาลาใจฉกรรจ์ ตัวเอ็งมานี้จะไปไหน ไม่กลัวชีวาจะอาสัญ องอาจล่ว ล่ งด่านกุมภัณฑ์ กูจะทั่นให้ยับลงกับ กั กร บัดนั้น วายุบุตรวุฒิไกรใจหาญ รับรุกบุกบันประจัญ จั บาน เผ่นทะยานโถมถีบด้วยบาทา ถูกมัจฉานุชวนไป ฉวยรวบเท้าได้ทั้งซ้ายขวา ฟาตลงกับ กั แผ่นศิลา ด้วยกำ ลังศักดาราวี ตอน ศึกสายเลือ ลื ด 50

ตอน ศึกสายเลือ ลื ด รามเกียรติ์ ตอน ศึกไมยราพ หาวเป็นดาวเดือนทินกร เขจรสว่า ว่ งเวหา เสร็จแล้วก็กลับลงมา ยังพื้นพสุธาทันที บัดนั้น มัจฉานุผู้ชาญชัยศรี เห็นประจัก จัษ์เหมือนคำ ชนนี ยินดีก็วิ่งเข้าไป ยอกรขึ้น ขึ้ เหนือศิโรเพฐน์ น้อมเกศบังคมประณมไหวั ตัวลูกไม่แจ้งประจัก จัษ์ใจ จึง จึชิงชัยกับ กั พระบิดา อันโทษนี้ใหญ่ห ญ่ ลวงนัก ลูกรักจัก จั ขอโทษา อย่าให้เป็นกรรมเวรา แก่ข้ ก่ ข้ าน้อยนี้สืบไป 51

เมื่อนั้น พญาไมยราพใจหาญ ผวาตื่นจากแท่นอลงการ ขุนมารก็เหลือบแลไป เห็นวานรเข้ามาถึง ถึปราสาท องอาจกล่า ล่ วคำ หยาบใหญ่ โกรธาฉวยคว้าพระขรรค์ชัย ผุดลุกขึ้น ขึ้ได้ก็ร้องมา เหม่เหม่ดูดู๋อ้ายชาติลิง เย่อหยิ่งอวดฤทธิ์ว่า ว่ แกล้วกล้า ตัวกูผู้ทรงศักดา ใต้ฟ้าไม่มีใครเทียมทัน มึงดั่งหิ่งห้อยน้อยแสง ฤาจะแข่ง ข่ กับ กั ดวงสุริย์ฉัน ว่า ว่ พลางขบเขี้ยวเคี้ยวฟัน แกว่ง ว่ พระชรรค์ออกไล่ร ล่ าญรอน ตอน ศึกสายเลือ ลื ด 52 รามเกียรติ์ ตอน ศึกไมยราพ

ซึ่งว่า ว่ ฆ่ามันไม่ตาย เพราะด้วยอุบายยักษี ถอดจิต จิ ออกเป็นกุมรี ใส่กล่อ ล่ งมณีอลงกรณ์ แล้วเอาลงไปซ่อนไว้ ในยอดตรีกูฏสิงขร ท่านจงคิดฆ่าตัวภมร ไมยราพฤทธิรอนจะวายปราณ เมื่อนั้น วายุบุตรผู้ปรีชาหาญ ฟังนางบอกแจ้งทุกประการ ยินดีปานได้ฟากฟ้า เท้าเหยียบอสุราไว้มั่น กรนั้นประนมเหนือเกศา ก็ร่า ร่ ยพระเวทอันศักดา นิมิตกายกายาวานร รูปนั้นใหญ่เ ญ่ ท่าพรหมาน สูงตระหง่า ง่ นดั่งหนึ่งสิงขร พร้อมทั้งสี่พักตร์แปดกร สำ แดงฤทธิรอนเกรียงไกร เท้าซ้ายเหยียบอกอสุรี มิให้เคลื่อนจากที่ขึ้น ขึ้ได้ เท้าขวานั้นก้าวทะยานไป ยังในตรีกูฏบรรพตา มือหนึ่งง้า ง้ งยอดคีรินทร กรหนึ่งนั้นค้นคว้าหา จับ จัได้แมลงกุมรา ก็เอาขึ้น ขึ้ มาชูไว้ เหวยเหวยไมยราพรักชี นี่หัวใจมึงฤๅมิใช่ ว่า ว่ แล้วชยี้เป็นธุรณไป ตัดเศียรลงให้พร้อมกัน กั ดังหนึ่งพระกาฬพาลราช มาฟันฟาดด้วยคมพระแสงขรรค์ กายดื่นระด่วแตยัน กุมภัณฑ์ก็ม้วยชีวี ตอน ศึกสายเลือ ลื ด 53 รามเกียรติ์ ตอน ศึกไมยราพ

ตัวละคร ไมยราพ เป็นยักษ์ มีกายสีม่วงอ่อ อ่ น เป็นญาติของ ทศกัณ กัฐ์ ปกครองเมืองบาดาลอยู่ มีอาวุธ คือกล้องยาสะกด ใช้สำ หรับเป่าเพื่อสะกดให้ กองทัพของข้าศึกหลับใหล ไมยราพถอดดวงใจใส่ตัวแมลงภู่ ซ่อนไว้ บนยอดเขาตรีกูฏ จึง จึไม่มีใครฆ่าให้ตายได้ วันหนึ่งไมยราพไปพบมัจฉานุ ซึ่งนาง สุพรรณมัจฉามาคลอดทิ้งไว้ที่หาดทราย จึง จึ เก็บไปเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม ต่อมาไมยราพ ช่วยทศกัณ กัฐ์ทำ สงคราม โดยเป่ากล้องยาสะกด กองทัพของพระราม แล้วจับ จั พระรามไปขัง ขัไว้ที่ เมืองบาดาล หนุมานตามลงไปช่วยพระราม และฆ่าไมยราพตาย โดยจับ จั ตัวแมลงภู่ม ภู่ าขยี้ หนุมาน เป็นลิงเผือก (กายสีขาว) มีเขี้ยวแก้วอยู่กลาง เพดานปาก มีกุณฑลขนเพชร สามารถแผลงฤทธิ์ ให้มีสี่หน้าแปดมือและหาวเป็นดาวเป็นเดือนได้ ใช้ตรีเพชร (สามง่า ง่ ม) เป็นอาวุธประจำ ตัว มีความ เก่ง ก่ กล้ามาก สามารถแปลงกายหายตัวได้ แม้ถูกอาวุธของศัตรูจนตาย เมื่อมีลมพัดมาก็จะฟื้น คืนได้อีกเมื่อนางสวาหะถูกมารดาสาปให้ไปยืนตีนเดียว เหนี่ยวกิน กิ ลม พระอิศวรจึง จึ มีคำ บัญชาให้พระพาย นำ เทพอาวุธของพระองค์ไปชัดเข้าปากของนาง นางจึง จึ ตั้งครรภ์และคลอดบุตรเป็นลิงเผือกเหาะ ออกมาจากปาก ได้ชื่อว่า ว่ หนุมาน หนุมานจึง จึ ถือว่า ว่ พระพายเป็นพ่อของตน หนุมานได้ถวายตัวเป็น ทหารเอกของพระราม และช่วยทำ การรบจนสิ้น สงคราม 54

ตัวละคร มัจฉานุ เป็นบุตรของหนุมานกับ กั นางสุพรรณมัจฉา จึง จึ มีร่า ร่ งกายเป็นลิงเผือกเช่นเดียวกับ กั หนุมาน แต่มีหางเป็นปลา เมื่อนางสุพรรณมัจฉาคลอด มัจฉานุออกมาแล้ว ก็กลัวทศกัณ กัฐ์จะรู้ จึง จึ นำ มัจฉานไปทิ้งที่ชายหาด ไมยราพซึ่งเป็นญาติ กับ กั ทศกัณ กัฐ์มาพบเข้ามีความสงสารได้นำ ไป เลี้ยงไว้เป็นบุตรบุญธรรม ต่อมาไมยราพลักพาตัวพระรามมาไว้ที่ เมืองบาดาล หนุมานติดตามมาช่วย ได้พบกับ กั มัจฉานุจึง จึ ต่อสู้กัน กั แต่ไม่สามารถเอาชนะกัน กัได้ จนกระทั่งได้รู้ว่า ว่ เป็นพ่อลูกกัน กั พิรากวน เป็นธิดาของท้าวมหายมยักษ์* กับ กั นางจัน จั ทประภา เป็นเชษฐภคินีของ ไมยราพ และเป็นมารดาของไวยวิก 55

ตัวละคร พระราม พระนารายณ์อวตาร (แบ่ง บ่ ภาค) ลงมา ถือกำ เนิดเป็นพระราชโอรสของท้าวทศรถ กับ กั นางเกาสุริยา แห่ง ห่ กรุงอยุธยา เพื่อจะ ปราบปรามทศกัณ กัฐ์ พระรามมีพระอนุชาต่างพระมารดา 3 พระองค์ คือ พระพรต พระลักษมณ์ และ พระสัตรุต พระมเหสีของพระราม คือ นางสีดา พระรามมีกายสีเขียว สามารถ ปรากฎร่า ร่ งเป็นพระนารายณ์มีสี่กรได้ อาวุธประจำ พระองค์ คือ ศร ซึ่งเป็นอาวุธ วิเศษที่ได้ประทานมาจากพระอิศวร ไวยวิก เป็นโอรสของนางพิรากวนพี่สาวของ ไมยราพณ์ ก่อ ก่ นไมยราพณ์จะรบกับ กั พระรามได้ฝันร้าย โหรทำ นายว่าเมือง บาดาลนี้จะมีพระญาติวงศ์ขึ้น ขึ้ เสวย สมบัติ เมื่อโหรดูอย่างละเอียดก็รู้ว่าไวย วิกจะขึ้น ขึ้ ครองสมบัติไมยราพณ์จึง จึ รับ สั่งให้นนทสูรจับ จัไวยวิกกับ กั นางพิรากวน ขัง ขั 56

แบบฝึกหัด 1.1 คำ ชี้แจง จงยกตัวอย่างคุณ คุ ธรรมที่ปที่ รากฎในเรื่อ รื่ ง มา 1 คุณ คุ ธรรม และบอกแนวทางการนำ ไป ประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ วันอย่างไร ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— ———————————————————————————————————— 57

แบบฝึกหัด 1.2 คำ ชี้แจง วาดภาพระบายสี ตัวละครที่ปที่ ระทับ ทัใจ พร้อ ร้ มบอกเหตุผลที่ปที่ ระทับ ทัใจมา 2 ประเด็น 58

รู้รู้รู้รู้รัรั รัรักกษ์ษ์ ษ์ษ์ ภภาาษษาาไไททยย