ถอดบทประพันพัธ์ เนื้อเรื่อง ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๔๘ ที่มา หอสมุมุมุดมุวชิชิชิรชิญาณ
ดวงเนตร พระชนนี พระกรรเเสง พระทัย พระนัยเนตร พระอัสสุชล พระอังสา พระบาท พระทรวง พระเสาวนีย์ พระพักตร์ อาราธนา มรณภาพ พระพัสดา ฉัน คำ ศัพศัท์ ความหมาย ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ดวงตา เเม่ ร้องไห้ ใจ นัยน์ตา น้ำ ตา บ่า,ไหล่ เท้า อก,หน้าอก คำ สั่ง หน้า เชื้อเชิญ(ใช้กับพระสงฆ์) ทาน (ใช้กับพระสงฆ์) ตาย(ใช้กับพระสงฆ์) สามี ๔๙
๑. เรื่รื่ รื่ อรื่ องมหาเวสสัสัสันสัดรชาดก กักักัณกัฑ์ฑ์ฑ์มัฑ์มัมัทมัรีรีรีรีแสดงบุบุบุคบุลิลิลิกลิลัลัลักลัษณะของพระนางมัมัมัทมัรีรีรีอรีย่ย่ย่าย่ งไรบ้บ้บ้าบ้ง ๒. "แม่ม่ม่ ม่ าสละเจ้จ้จ้าจ้ไว้ว้ว้เว้ป็ป็ป็นป็กำกำกำกำพร้ร้ร้าร้ทั้ทั้ ทั้ ง ทั้ งสององค์ค์ค์ค์เสมืมืมือมืนหนึ่นึ่ นึ่ งนึ่ งลูลูลูกลูหงส์ส์ส์เส์หมราชปัปัปักปัษิษิษินษิ ปราศจากมุมุมุจมุลิลิลินลิท์ท์ท์ท์ไปตกคลุลุลุกลุ ในโคลนหนองสิ้สิ้ สิ้ นสิ้ นสีสีสีทสีองอัอัอันอัผ่ผ่ผ่อผ่ งแผ้ผ้ผ้วผ้"คำคำคำคำประพัพัพันพัธ์ธ์ธ์ข้ธ์ข้ข้าข้งต้ต้ต้นต้มีมีมีมีความหมายว่ว่ว่าว่ อย่ย่ย่าย่ งไรและผู้ผู้ผู้พูผู้พูพูดพูพูพูพูดพูด้ด้ด้วด้ยอารมณ์ณ์ณ์ณ์ ความรู้รู้รู้สึรู้สึสึกสึอย่ย่ย่าย่ งไร ๓. "กักักัณกัฑ์ฑ์ฑ์มัฑ์มัมัทมัรีรีรีเรีป็ป็ป็นป็กักักัณกัฑ์ฑ์ฑ์ที่ฑ์ที่ ที่ มีที่ มีมีสำมีสำสำสำนวนโวหารรำรำรำรำพัพัพันพัน่น่น่าน่ ฟัฟัฟังฟัมาก" นันันักนัเรีรีรียรีนเห็ห็ห็นห็ด้ด้ด้วด้ยกักักับกัคำคำคำคำกล่ล่ล่าล่ ว นี้นี้ นี้ หนี้ หรืรืรือรืไม่ม่ม่ ม่จงอธิธิธิบธิาย และยกตัตัตัวตัอย่ย่ย่าย่ งประกอบให้ห้ห้เห้ห็ห็ห็นห็จริริริงริ ๔.คุคุคุณคุธรรมที่ที่ ที่ปที่ รากฏในเนื้นื้ นื้ อนื้ อเรื่รื่ รื่ อรื่ องมหาเวสสัสัสันสัดรชาดก กักักัณกัฑ์ฑ์ฑ์มัฑ์มัมัทมัรีรีรีรีมีมีมีอมีะไรบ้บ้บ้าบ้ง จงอธิธิธิบธิายโดยยกตัตัตัวตัอย่ย่ย่าย่ งประกอบ ๕. นันันักนัเรีรีรียรีนคิคิคิคิว่ว่ว่าว่ มหาเวสสัสัสันสัดรชาดก กักักัณกัฑ์ฑ์ฑ์มัฑ์มัมัทมัรีรีรีรีให้ห้ห้แห้นวคิคิคิดคิด้ด้ด้าด้นใดบ้บ้บ้าบ้งและนันันักนัเรีรีรียรีนสามารถนำนำนำนำไปใช้ช้ช้ปช้ระโยชน์น์น์น์ ได้ด้ด้อด้ย่ย่ย่าย่ งไร ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๐
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ พระอัสสุชล อาราธนา พระพักตร์ พระอังสา พระพัสดา มรณภาพ พระชนนี พระนัยเนตร มรณะ พระเสาวนีย์ คำ ชี้เเจง จงให้ความหมายของคำ ราชาศัพท์ต่อไปนี้ พร้อมทั้งระบุ ระดับบุคคลที่ใช้ให้ถูกต้อง คำ ศัพท์ ความหมาย ระดับบุคคล ๕๑
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ลิลิลิตลิตะเลงพ่า พ่ ย
๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๓ ลิลิตตะเลงพ่าย เป็นพระนิพนธ์ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส รัตนกวีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระนามเดิมของพระองค์คือพระองค์เจ้าวาสุกรี เป็นลูกของ พระเจ้าลูกยาเธอองค์ที่ ๒๘ ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ทรงพระนิพนธ์ขึ้นเพื่องานพิธีฉลอง ตึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามในรัชกาลที่๓ โดยเรื่องลิลิตตะเลงพ่าย หมายถึง พม่าและ มอญแพ้ มาจากที่พม่าได้มอญเป็นเมืองขึ้นและใช้เมืองหลวงของมอญ คือ หงสาวดี ใช้เป็น เมืองหลวงของตน ไทยถึงเรียกกองทัพพม่าว่ากองทัพมอญ ในจำ นวนพระนิพนธ์ทั้งหมดคือ ลิลิตตะเลงพ่าย และยังได้รับการยกย่องว่าเป็นการแต่งลิลิตที่ยอดเยี่ยมที่สุด ลักษณะการประพันธ์ ลิลิตตะเลงพ่าย ประกอบด้วย ร่ายสุภาพ โคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพ และโคลง สี่สุภาพ มีการเข้าลิลิต คือคำ สุดท้ายของบทที่มาก่อน จะส่งสัมผัสไปรับที่คำ ที่ ๑,๒ หรือ ๓ ของบทต่อมา โดยความยาวของร่ายสุภาพจะมีกี่วรรคก็ได้ใน ๑ บท ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ๐ ( ๐ ๐ ) โคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพ
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๔ เรื่องย่อ หลังจากที่สมเด็จพระธรรมราชาเสด็จสวรรคต พระเจ้ากรุงหงสาวดีนันทยุเรง ทรงรับสั่งให้ พระมหาอุปราชาแต่งทัพไปโจมตีกรุงศรีอยุธยา เมื่อสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและพระบาทสมเด็จพระเอกาทศรถ ทรงทราบก็ทรงกรีธาทัพไปจนถึงหนองสาหร่าย สมเด็จพระนเรศวรมหาราชเมื่อทัพหลวงเคลื่อนพลช้างของสมเด็จ พระนเรศวรและช้างของสมเด็จพระเอกาทศรถกำ ลังตกมัน เตลิดเข้าไปในวงล้อมข้าศึก สมเด็จพระนเรศวรตรัสท้า ทรงทำ ยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา สมเด็จพระเอกทศรถทรงทำ ยุทธหัตถีกับบางจาชโรและได้รับชัยชนะทั้ง ๒ พระองค์ หลังจากที่พระมหาอุปราชาถูกฟันขาดคอช้าง ช้างกองทัพหงสาวดีแตกพ่ายกลับไป ฝ่ายสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงปูนบำ เหน็จทหารและปรึกษาโทษนายทัพ นายกองที่ตามช้าง ไปในกองทัพพม่าไม่ทัน สมเด็จพระวันรัตทูลพระราชทานอภัยโทษแทนแม่ทัพโดยให้ยกทัพตีทวายและตะนาวศรี เป็นการแก้ตัว จากนั้นทรงได้จัดทนุบำ รุงหัวเมืองทางเหนือ เจ้าเมืองเชียงใหม่มาสวามิภักดิ์ขอเป็นเมืองขึ้น สมเด็จ พระนเรศวรมหาราชทรงรับทูตจากเชียงใหม่
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๕ บทวิเคราะห์ลิลิตตะเลงพ่าย บทอาขยาน
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๖ แบบฝึกหัดท้ายบท คำ ชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำ ถามท้ายบทต่อไปนี้ ๑. ลิลิตตะเลงพ่ายแต่งขึ้นเนื่องในโอกาสใด ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ๒. คำ ว่า “ตะเลงพ่าย”หมายความว่าอย่างไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ๓. จุดประสงค์สำ คัญของผู้แต่งเรื่อง ลิลิตตะเลงพ่าย ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ๔. พระนเรศวรมหาราชทรงพระสุบินว่าอย่างไรที่บ่งว่าจะชนะการทำ ยุทธหัตถีครั้งนี้ ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ ๕๗ กิจกรรมในบทเรียน คำ ชี้แจง : ให้นักเรียนคัดลอกบทประพันธ์มาคนละ ๑ บท แล้วถอดความจากบทประพันธ์พร้อม ที่จะนำ ไปใช้ในชีวิตประจำ วัน ข้อคิด ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………