2
3
4
5
6
7
8 Κωνσταντίνος Μαλογιάννης Η σύνθεση του βιβλίου «Οι Μαλογιανναίοι», αποτελεί μια συλλογική προσπάθεια και πρόκειται για ένα έργο απαιτητικό και χρονοβόρο. Ο περισσότερος χρόνος αφιερώθηκε στη συλλογή στοιχείων (φωτογραφικό υλικό, γραπτά κείμενα και προφορικές μαρτυρίες), που αφορούν το γενεαλογικό δέντρο, τις μετακινήσεις των Μαλογιανναίων, καθώς και άλλα ιστορικά στοιχεία. Όλη αυτή η δουλειά μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πόσο σημαντική είναι η αναζήτηση του παρελθόντος. Πληροφορηθήκαμε για γεγονότα και πρόσωπα συγγενικά που δεν γνωρίζαμε κι έτσι προστέθηκαν και ιστορικά στοιχεία στην εργασία αυτή που συμπλήρωσαν κάποια κενά σχετικά με τις μετακινήσεις των Μαλογιανναίων, όπως το «Οδοιπορικό». Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μη ξεχνάμε τις ρίζες μας και να φροντίζουμε να μαθαίνουμε γι’ αυτές αλλά και από αυτές. Θέλω να πιστεύω εγώ και όσοι εργαστήκαμε σε αυτό το μικρό πόνημα, ότι αυτό θα φανεί χρήσιμο, όχι μόνο στους μεγαλύτερους αλλά και στις νεότερες γενιές. Επίσης θα ήθελα να αναφερθώ εδώ στο πόσο σημαντική ήταν η βοήθεια όλων όσων γνώριζαν και κατείχαν παλιό φωτογραφικό υλικό. Υπήρχαν βέβαια και περιπτώσεις ανθρώπων που ενώ είχαν στην κατοχή τους παλιές φωτογραφίες, δεν γνώριζαν βασικές πληροφορίες σχετικά με αυτές. Στην εργασία αυτή προσπαθήσαμε να διασταυρώσουμε πληροφορίες και γεγονότα, να τα καταγράψουμε και παρόλα αυτά μπορεί να υπάρχουν λάθη ή παραλήψεις.
9 Σε όλη αυτή τη διαδρομή υλοποίησης του μικρού αυτού πονήματος είχα την τύχη να είναι δίπλα μου ο αγαπητός μου φίλος Γεώργιος Κολοβός. Η παρουσία του ήταν σημαντικότατη και καθοριστική. Αυτός ανέλαβε την επιμέλεια έκδοσης και ηλεκτρονικής σελιδοποίησης. Εκ μέρους όλων των Μαλογιανναίων τον ευχαριστώ θερμά για τον κόπο και την πολύτιμη βοήθειά του. Να ευχαριστήσω επιπλέον όλους όσους με βοήθησαν με τις πολύτιμες πληροφορίες τους και το φωτογραφικό υλικό τους που μου έδωσαν. Ιδιαίτερα να ευχαριστήσω: Τους μικρότερους αδελφούς του πατέρα μου Αθανάσιο και Σταύρο Μαλογιάννη. Τον Βασίλειο Μαλογιάννη του Ιωάννη από τον Σοχό Θεσσαλονίκης. Τον Γιάννη Μαλογιάννη του Δημητρίου από τον Πλάτανο Ημαθίας. Τον Γεώργιο Μαλογιάννη του Χρήστου από το Βαφειοχώρι Κιλκίς. Την Μαρία Μαλογιάννη του Γεωργίου από τα Εσώβαλτα Πέλλας. Τον Ανδρέα Διχάλα του Δημητρίου από το χωριό Περιστερώνα Θεσσαλονίκης. Τον Βαγγέλη Χύτα του Στέργιου από το χωριό Αγία Παρασκευή Θεσσαλονίκης. Την Φρόσω Τζώτζου σύζυγο Ι. Λιαρμακόπουλου από τους Ταγαράδες Θεσσαλονίκης Την Ελένη Τζώτζου σύζυγο Ι. Δανάκη από τις Μουριές Κιλκίς Την Ελένη Μαλογιάννη από την Παραλίμνη Γιαννιτσών Την Ελευθερία Μαλογιάννη σύζυγο Σ. Μπάκα από την Παραλίμνη Γιαννιτσών. Κωνσταντίνος Γ. Μαλογιάννης
10 Γεώργιος Κολοβός Ήταν καλοκαίρι του 2021 όταν ξεκινήσαμε με τον αγαπητό μου φίλο Κώστα Μαλογιάννη να συζητάμε για την συγκέντρωση στοιχείων της οικογενείας του και τον τρόπο που αυτά θα έπρεπε στη συνέχεια να αξιοποιηθούν. Η προσπάθεια ξεκίνησε αρχικά, με καταγραφή του γενεαλογικού δέντρου της οικογενείας του, όμως πολύ γρήγορα επεκτάθηκε, με στοιχεία που τροφοδότησαν οι συγγενείς του και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο Κώστας είναι ιδιαίτερα αγαπητός σε όλους, λόγω της ποιότητας του χαρακτήρα του και έτσι οι συγγενείς τον εμπιστεύθηκαν απόλυτα, για ένα θέμα της οικογενειακής τους παράδοσης. Το όλο εγχείρημα της καταγραφής βασίστηκε σε ένα κεντρικό πρόσωπο : τον ογδονταεξάχρονο Αθανάσιο Μαλογιάννη, ο οποίος έδωσε τις κυριότερες πληροφορίες, καθώς έζησε από μικρό παιδί τη ζωή των Μαλογιανναίων στα βουνά και τα χειμαδιά. Με τον μπάρμπα Νάσο κάναμε ατελείωτες συζητήσεις, τις οποίες καταγράψαμε και ήταν η βασική πηγή των σημαντικότερων πληροφοριών που πήραμε. Μαζί του επισκεφθήκαμε τις τοποθεσίες που έζησε και που έζησαν οι προγονοί του και γνωρίσαμε από κοντά τα μέρη όπου διαδραματίστηκαν σημαντικές στιγμές της νομαδικής ζωής των Σαρακατσαναίων. Πρώτο ταξίδι στα χειμαδιά, στο Λαυρεώτικο μετόχι της Αθύτου στη Χαλκιδική. Η εκκλησία ακόμη υπάρχει, με την ανάγλυφη επιγραφή του 1867, αλλά και τα ερείπια του κτίσματος που έμενε η οικογένεια. Στη συνέχεια τα μέρη που είχαν τα μαντριά που τώρα είναι παραθαλάσσια τουριστικά θέρετρα, αλλά και το σχολείο της Αθύτου που ήταν ο πιο καλός μαθητής. Νοσταλγίες για γεγονότα μιάς άλλης εποχής που τώρα ζωντανεύουν.
11 Δεύτερο ταξίδι στο Βέρμιο, στο λιβάδι Φιντίνα. Τα πρόσωπα λάμπουν και οι αναμνήσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Τα κοπάδια, οι τσιομπαναραίοι, τα καραούλια, …να εκεί ήταν και το δασκαλοκάλυβο!! Άγνοί άνθρωποι, αυθεντικές μορφές, πρωταγωνιστές μιας άλλης εποχής. Τα ερείπια των καλυβιών τους ακόμη υπάρχουν και παίρνουν μαζί τους και κάποιες πέτρες να τις έχουν κοντά τους. Η διαδικασία της καταγραφής της ιστορίας της Οικογένειας των Μαλογιανναίων ολοκληρώθηκε με σχετική δημοσίευση. Αργότερα δόθηκε η ιδέα να ακολουθήσει η ηλεκτρονική έκδοση βιβλίου και να που η ιδέα τώρα γίνεται πράξη. Με την πρωτοβουλία αυτή, το έργο αυτό θα είναι πλέον διαθέσιμο σε συγγενείς και φίλους, καθώς πρόκειται να τυπωθεί σε περιορισμένα αντίτυπα. Είμαι σίγουρος ότι θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε όλους τους Μαλογιανναίους. Αλλά είμαι σίγουρος επίσης πως οι μεγαλύτεροι που έχουν βιώματα και θα κρατούν στα χέρια τους το βιβλίο, θα το διαβάζουν με δάκρυα στα μάτια, καθώς θα βλέπουν μέρη που έζησαν και πρόσωπα που αγάπησαν. Ευχαριστώ πολύ τον φίλο μου Κώστα που είμασταν συνοδοιπόροι σ΄ αυτό το όμορφο ταξίδι και μου έδωσε τη χαρά της συμμετοχής. Ευχαριστώ επίσης τον αγαπητό μου μπάρμπα Νάσο, έναν θαυμάσιο άνθρωπο που κοντά του έζησα αυθεντικές πτυχές της Σαρακατσάνικης παράδοσης. Με την ελπίδα ότι η προσπάθεια αυτή θα βρεί μιμητές και θα αποτελέσει οδηγό για νέες απόπειρες οικογενειακών καταγραφών, εύχομαι στο νέο αυτό βιβλίο να είναι καλοτάξιδο. Γεώργιος Κολοβός Ηλεκτρονική έκδοση ΄΄Πορτραίτα Σαρακατσαναίων΄΄
12 Θεόδωρος Γιαννιώτης Ξεφυλλίζοντας αυτό το βιβλίο, πολλή συγκίνηση με διακατέχει, καθώς ο αγαπητός φίλος Κώστας μ΄ έκανε μέσα από το δικό του οδοιπορικό, να ΄΄ταξιδέψω΄΄ κι εγώ στις δικές μου στράτες, στα ΄΄γρέκια΄΄ που χορταριάσαν… Αξιέπαινη προσπάθεια και συγκινητική η καταγραφή του γενεαλογικού δέντρου της οικογένειάς του. Ένα δέντρο που ο Κώστας το έβλεπε από τα μικράτα του να απλώνει συνεχώς νέα κλαδιά. Και κάποια στιγμή θεώρησε καλό να καταγράψει όλους αυτούς που αποτέλεσαν κλαράκια από αυτό το δέντρο. Και το πιο σημαντικό, να πάει και πιο πίσω, στις ρίζες που το έθρεψαν, …τιμώντας έτσι τους προπάτορές του. Οι παλιοί φεύγουν, γι αυτό οι νεώτεροι πρέπει να γνωρίσουν για να μην ΄΄ξαστοχήσουν΄΄. Κι έτσι να κρατήσουν ζωντανή τη θύμηση αγαπημένων προσώπων. Μακάρι να ακολουθήσουν κι άλλοι απ’το ΄΄σνάφι΄΄ μας… Θεόδωρος Γιαννιώτης Πρώτος πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων
13 Βασίλης Σερμπέζης Ξεφυλλίζοντας τις διακόσιες πενήντα σελίδες των “Μαλογιανναίων”, αναρωτήθηκα τί ήταν εκείνο το οποίο ώθησε τον Κώστα Μαλογιάννη να ασχοληθεί με το παρόν πόνημα. Παρά τα μεγάλα ζητήματα που γεννώνται από τη γνωστή ανθρωπολογική διχοτομία του «εμείς και οι άλλοι», εκτιμούμε ότι η διτή υπόσταση του συγγραφέα ως μελετητή/ερευνητή και ταυτόχρονα ως βιωματικού συμμετέχοντος στο σύστημα, συνιστά ιδιοτυπία που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Κι επειδή βρίσκω τα λόγια φτωχά να περιγράψω όσα αισθάνομαι, δανείζομαι την άποψη ενός νοτιοαμερικανού ιθαγενούς: Όταν είμαι στους τόπους μου, έξω στη φύση, νοιώθω τον αέρα να με φυσάει και να περνάει από μέσα μου. Νοιώθω τους ήχους να συγχρονίζονται με τους δικούς μου παλμούς. Γίνομαι ο κόσμος γύρω μου κι ο κόσμος γίνεται το εγώ μου. Γινόμαστε ένα! Κοιτάζω τριγύρω, κι άμα βρω το ψηλότερο σημείο του τόπου, ανεβαίνω και βλέπω καλύτερα τη γη μου που μου μιλάει, με καλεί να ριζώσω εδώ. Κι ύστερα αρχίζει η τάση της εξερεύνησης μέσα μου. Παρακολουθώντας την αφήγηση του Νάσιου Μαλογιάννη, συνειρμικά βρέθηκα σε χρόνους και τόπους διάφορους, σε κάθε σημείο της ορεινής Βαλκανικής, εκεί όπου συνάντησα παντού Σαρακατσιάνους. Άκουσα λόγο απλό, λιτό, αυθεντικό και συνάμα μεστό και άρα υπέροχο! Ήταν η δική μας λαλιά, η δική μας ζωή! Αυτή που αναστήθηκε στα νεανικά μου μάτια ένα Οκτωβριανό μεσονύχτι του '70 όταν κατέβηκα για σπουδές στη Θεσσαλονίκη. Με προτροπή των παλιότερων συγκατοίκων, ανεβήκαμε στην ταράτσα της οικοδομής μας, στο Βαρδάρι να ιδούμε τη “στράτα” προς τα χειμαδιά. Στην αρχή ήταν ένας απροσδιόριστος, σύμμεικτος ήχος αλλά σιγά – σιγά δυνάμωνε και ξεκαθάριζαν οι παράμετροι του ακούσματος. Κουδούνια, κυπριά και
14 τσιοκάνια, σφυρίγματα, αλυχτισιές και χουϊάσματα...πρρρρρρούτ, τσαπ – τσάπ και κάπου, κάπου από καμμιά βρισιά, συμπλήρωναν τη σύνθεση! Κι από το τίποτα, ξαφνικά πρόβαλαν απ' τον παλιό σταθμό τζιομπαναραίοι, πρόβατα και γίδια, καραβάνια με τ' άλογα - άλλα φορτωμένα με τα καπιά κι από καμνιά σαρμανίτσα με παιδί μέσα - σκυλιά με χανάκες στο λαιμό ...σαλαγή μεγάλη, χαλασμός... καταμεσίς στη Σαλονίκη! Άσβεστες μνήμες... Και σαν ξημέρωσε ο Θεός την άλλη μέρα, πίτα στρωμένη με κακαράνζες η Εγνατία! Σημάδι... Πέρασε τη νύχτα η “στράτα”, πέρασαν οι Σαρακατσιαναίοι! Οι νομάδες Σαρακατσιάνοι, τους τελευταίους τέσσερις τουλάχιστον αιώνες, βρέθηκαν διασκορπισμένοι σε όλες σχεδόν τις χώρες της Βαλκανικής. Παρά το γεγονός ότι έζησαν σε ξεχωριστά κράτη με διαφορετικά κοινωνικοπολιτικά δεδομένα και κυρίως ιδιαίτερα απομονωμένοι μεταξύ τους για δεκαετίες, διατήρησαν αναλλοίωτη την Ορθόδοξη θρησκευτική τους Πίστη καθώς και την εθνολογική τους καθαρότητα. Ο τύπος της κλειστής κοινωνικής δομής είναι σαφώς ένα σημαντικό αίτιο. Ωστόσο η πολιτισμική τους ταυτότητα, όπως διαμορφώθηκε και κυρίως διασώθηκε εθιμικά μέχρι τις μέρες μας, ίσως αποτελεί την κύρια τεκμηρίωση στην παραπάνω διαπίστωση. Οι Μαλογιανναίοι, από τις αρχές του περασμένου αιώνα, έζησαν στο πλαίσιο της νομαδικής “μικρής” κτηνοτροφίας, τα καλοκαίρια στη Φιντίνα του Βερμίου και ξεχείμαζαν στην Άθυτο της Χαλκιδικής χωρίς να χαρακτηρίζονται με δευτερεύοντα τοπικό προσδιορισμό ως “Μακεδόνες”, “Κασσανδρινοί” ή “Μωραΐτες”. Ήταν απλά Σαρακατσιαναίοι που μετακινούνταν από τα καλοκαιρινά Μακεδονικά βουνά στην παραθαλάσσια Κασσάνδρα και ξεχείμαζαν στην Άθυτο στο Μετόχι της Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, το οποίο αποκαλούσαν “Λαυριώτικο”. Ο συγκεκριμένος τρόπος ζωής κράτησε μέχρι το 1956 οπότε εγκαταστάθηκαν μόνιμα στους Ταγαράδες της Θεσσαλολίκης. Κι ύστερα όλα άλλαξαν!
15 Η παράδοση και το έθιμο συνιστούν τα κυριώτερα συστατικά στοιχεία της ζωής των περισσότερων ανθρώπων για το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας. Σήμερα είναι γενικώς παραδεκτό ότι τα στοιχεία με τα οποία προσδιορίζεται την έννοια «παράδοση» είναι η ομοιομορφία, η συνοχή και η διάρκεια στο χρόνο. Αυτά καθορίζουν τις γενικές σταθερές, τα βασικά δομικά χαρακτηριστικά της μορφής ενώ όλα τα άλλα υπόκεινται σε διαρκή μετασχηματισμό και ανανέωση. Έτσι, κάθε αλλαγή στις κοινωνικές δομές επιφέρει και αλλαγές στο σύστημα αξιών και τελικά αλλάζει τα επί μέρους στοιχεία του. Κατά την κοινωνιολογία, αποτέλεσμα της συλλογικής, κοινωνικής δράσης είναι ο πολιτισμός, δηλαδή, το σύνολο των λύσεων που μια κοινότητα ανακάλυψε και διατήρησε για τα βιοτικά της προβλήματα, τα ατομικά και συλλογικά, υλικής, ψυχολογικής και πνευματικής υφής, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες διαβίωσης που δημιουργήθηκαν. Αλλάζουν, με το χρόνο, τα προβλήματα, αλλάζουν και οι λύσεις. Κι έτσι αλλάζει κι ο πολιτισμός. Νομοτελειακά μετεξελίσσεται. Τόσο απλά, έρχεται η επόμενη μέρα! Αισθάνομαι την υποχρέωση να συγχαρώ τον Κώστα Μαλογιάννη για την σύλληψη της ιδέας και την εξαιρετική της πραγμάτωση, όλους τους συντελεστές του έργου και ιδιαίτερα τον Κώστα Ζαραλή με την ορχήστρα του για την υπέροχη μουσική επένδυση στη βιντεοπαρουσίαση, καθώς και τον Γιώργο Κολοβό για την σπουδαία καλλιτεχνική του επιμέλεια της έκδοσης. Εύχομαι το έργο να είναι καλοτάξιδο! Βασίλης Σερμπέζης Καθηγητής Δ.Π.Θ.
16 Κωνσταντίνος Γαρέφης Το παρόν έργο με τίτλο «Οι Μαλογιανναίοι», θα αποτελέσει ένα διαχρονικό ντοκουμέντο της ιστορίας και γενεαλογίας της οικογένειας Μαλογιάννη, παράλληλα πηγή πληροφοριών για τους νεότερους και λεύκωμα αναμνήσεων για τους μεγαλύτερους. Μέσα από την καταγραφή των ιστορικών στοιχείων και του γενεαλογικού δένδρου σκιαγραφείται η πορεία της οικογένειας Μαλογιάννη, αλλά και όσων συνδέθηκαν με αυτήν, στον τόπο και στο χρόνο. Ταυτόχρονα, μέσα από τις βιωματικές διηγήσεις και τις μαρτυρίες του μπάρμπα-Νάσιου Μαλογιάννη, αλλά και του συνοδευτικού φωτογραφικού υλικού οδηγούμαστε ασυναίσθητα σε μία αλλοτινή εποχή, την εποχή του ύστερου νομαδικού βίου των Σαρακατσιαναίων. Εποχή την οποία δεν προλάβαμε να ζήσουμε, λόγω της φυσιολογικής κοινωνικής μετεξέλιξης, αλλά προσπαθούμε να αναζητήσουμε και καταφέρνουμε νοερά να «ψηλαφήσουμε» μέσα από πονήματα σαν κι ετούτο. Σύμφωνα με το Γάλλο αρχαιολόγο-ανθρωπολόγο André Leroi-Gourhan: ‘‘Η κοινωνική πρόοδος εξαφανίζει τους πολιτισμούς και μάλιστα χωρίς να χύσει το αίμα των ανθρώπων. Η πρώτη γενιά θα λυπηθεί για το παρελθόν, η δεύτερη θα προσαρμοστεί στην εξέλιξη, η τρίτη θα ξεχάσει.’’ Πάρα ταύτα, ποτέ δεν αποδυναμώθηκε η περιέργεια του ανθρώπου για το παρελθόν του. Στην από κοινού αναζήτηση του παρελθόντος, με τον αγαπητό φίλο Κώστα Μαλογιάννη, ο οποίος δεν ‘‘άφησε την τρίτη γενιά να ξεχάσει’’, βρεθήκαμε προ μιας αγαθής αποκάλυψης, αυτής της κοινής εγκαταβιώσεως των προγόνων μας στο λιβάδι της Φιντίνας Βερμίου και μάλιστα στο ίδιο τσελιγκάτο, με τσέλιγκα τον προπάππο μου Γεώργιο Γαρέφη.
17 Οι δύο οικογένειες έζησαν αγαπημένες για αρκετά χρόνια μαζί στο ίδιο ξεκαλοκαιριό, γεγονός που αγνοούσαμε. Καταφέραμε χάρη στις μαρτυρίες και στην έρευνα να ανακαλύψουμε και να βρεθούμε στον κοινό μας τόπο, τη Φιντίνα, την οποία μόνο από αφηγήσεις των παππούδων είχα υπόψιν μου. Η συγκίνηση μεγάλη για όλους και ιδίως για εμένα, αν αναλογιστούμε ότι βρέθηκε στον ίδιο τόπο ένας απόγονος της οικογένειας μου μετά από σχεδόν 75 χρόνια! Αντικρύσαμε ένδακρυς τα ερείπια των κονακιών και του φούρνου, το λιβάδι της Φιντίνας, εκεί όπου κοντά έναν αιώνα πριν ζούσαν οι δικοί μας άνθρωποι. Και σήμερα το λιβάδι αυτό, που κάποτε έσφυζε από ζωή, είναι έρημο, στολισμένο παρά μόνο από τη φυσική του ομορφιά, κουβαλώντας όμως μνήμες από τους δικούς μας ανθρώπους… Αναφέρει ένας σημαντικός Έλληνας συγγραφέας του 20ου αιώνα: Το πρώτο σου χρέος, εχτελώντας τη θητεία σου στη ράτσα, είναι να νιώσεις μέσα σου όλους τους προγόνους. Το δεύτερο, να φωτίσεις την ορμή τους και να συνεχίσεις το έργο τους. Το τρίτο σου χρέος, να παραδώσεις στο γιο τη μεγάλη εντολή να σε ξεπεράσει. Συνεπώς, συγχαρητήρια αξίζουν, πρωτίστως, στον εμπνευστή της ιδέας Κώστα Μαλογιάννη, αλλά και σε όσους συνεισέφεραν στην υλοποίησή της, με προεξάρχοντα τον Γιώργο Κολοβό. Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί ένα ευλαβικό μνημόσυνο στους προγόνους της οικογένειας Μαλογιάννη και κατ’ επέκτασιν σε όλους τους Σαρακατσιαναίους προγόνους μας, που ‘‘μας’’ έβγαλαν, πριν από αρκετά χρόνια, από τα κονάκια, μας έστειλαν να μορφωθούμε, να αλλάξουμε τρόπο ζωής, και να ενταχθούμε στην υπόλοιπη ελληνική κοινωνία, μεταφέροντας, κατά δυνατόν, όλα εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ηθών και εθίμων μας στις επόμενες γενιές. Καλοτάξιδο! Κωνσταντίνος Χ. Γαρέφης MD, MSc, PhD(c)
18
19 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Θεώρησα χρέος μου, στη μνήμη των προγόνων μου, αλλά ιδιαίτερα στους νεώτερους και περισσότερο από όλους στα παιδιά μας, να ασχοληθώ και να προσπαθήσω όσο γίνεται καλύτερα να καταγράψω το γενεαλογικό δένδρο των Μαλογιανναίων και την ιστορία τους. Πηγές μου είναι τα λίγα προσωπικά βιώματα, οι ιστορίες των γονιών μου, των συγγενικών προσώπων και φυσικά κάποια γραπτά κείμενα τα οποία βρήκα. Εκείνο που μου έκανε εντύπωση, σε νεαρή ηλικία, όσες φορές τύχαινε να παρευρεθώ σε οικογενειακές συζητήσεις με μεγαλύτερους, ήταν το θέμα, ή εάν θέλετε τα θέματα με τα οποία καταπιάνονταν. Ο περισσότερος χρόνος ήταν αφιερωμένος σε συζητήσεις για συγγενικές οικογένειες ή μη. Σε ποια βουνά πήγαιναν τα καλοκαίρια και αντίστοιχα τον χειμώνα σε ποιον τόπο ξεχείμαζαν. Τι κοπάδια είχαν ο καθένας, πόσα ΄΄πρότα΄΄ φύλαγε ο καθένας, ποιοι ήταν ΄΄συντρόφοι΄΄, ποιες οικογένειες ήταν μαζί. Επίσης συζητούσαν ποιανού παιδί ήταν αυτός, από ποια οικογένεια ήταν η γυναίκα του, τι οικογένεια είχε, εάν είχε μόνο ΄΄παιδιά΄΄ (αγόρια), ή αν είχε και κορίτσια. Ωρες ολόκληρες τους απασχολούσαν αυτά κυρίως τα θέματα. Για την ακρίβεια τους ήταν ευχάριστες αυτές οι συζητήσεις. Επίσης μου έκανε εντύπωση, σε αρκετές Σαρακατσάνικες οικογένειες, οι συχνές θα έλεγα αλλαγές των επωνύμων για διάφορους λόγους. Όλα αυτά τα ακούσματα και σε μικρότερο βαθμό τα βιώματα, προσπάθησα να τα δώ και να τα καταγράψω αρχίζοντας με την δική μας οικογένεια των Μαλογιανναίων.
20 Ποιο συγκεκριμένα αναζήτησα τα εξής : Από πού ήρθαν και εγκαταστάθηκαν κυρίως στην Κεντρική Μακεδονία, πότε ήρθαν και εάν στο πέρασμα του χρόνου διατήρησαν το σημερινό τους επώνυμο. Η αλήθεια είναι ότι η προσπάθεια αυτή δεν είναι εύκολη και απαιτεί κόπο και χρόνο, όμως μπορώ να πώ με βεβαιότητα ότι τίποτε από τα δύο δεν πήγε χαμένο. Η προσπάθεια σύνταξης του γενεαλογικού δένδρου των Μαλογιανναίων, έπρεπε να είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Νομίζω ότι άργησα, γιατί δυστυχώς γεροντότεροι από το κοντινό μας συγγενικό περιβάλλον και όχι μόνο, οι οποίοι θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν με τις γνώσεις τους δεν βρίσκονται πια μαζί μας. Έχουν χαθεί αρκετές πληροφορίες, ιδίως αυτές που αφορούν το βαθύτερο παρελθόν, τις οποίες θα μπορούσαν να μας παρέχουν άτομα που ήταν και οι καταλληλότεροι γι’ αυτό. Εντούτοις, παρά τις δυσκολίες, καταφέραμε να συγκεντρώσουμε αρκετά στοιχεία και παλαιό φωτογραφικό υλικό το οποίο επεξεργασθήκαμε και ένα σημαντικό μέρος αυτού το παραθέτουμε. Τέλος να προσθέσω ότι έχουν καταγραφεί και τα τέσσερα παιδιά του γενάρχη Ιωάννη Κουτσονίκου (Α’ Μαλογιάννη) και της συζύγου του Γιαννούλας Σουλτογιάννη. Γίνεται αναφορά κυρίως στις μετακινήσεις τους, σε ποιά βουνά πήγαιναν τα καλοκαίρια και αντίστοιχα τον χειμώνα σε ποια χειμαδιά. Έπειτα, ακολουθούν αναλυτικά τα παιδιά του Ιωάννη Μαλογιάννη : Ο Γιώργος, ο Μήτρος, η Αικατερίνη και ο Βασίλειος. Στη συνέχεια σε μορφή γραφήματος καταγράφεται το γενεαλογικό δένδρο των Μαλογιανναίων από το 1803 έως και σήμερα. Στο τέλος, παρατίθενται οικογενειακές φωτογραφίες των Μαλογιανναίων περίπου από το 1930 και μετέπειτα. Κωνσταντίνος Γ. Μαλογιάννης
21
22
23 Ο Ι Μ Α Λ Ο Γ Ι Α Ν Ν Α Ι Ο Ι Το πρώτο επώνυμο των Μαλογιανναίων από όσα γνωρίζουμε ήταν Κουτσονικαίοι. Ο πρώτος από αυτούς με το όνομα Γεώργιος Κουτσονίκος έζησε κατά την χρονική περίοδο από το 1800 έως το 1880 περίπου. Ανατρέχοντας σε ιστορικές σελίδες βρίσκουμε το επώνυμο Κουτσονικαίοι στην περιοχή του Σουλίου και λίγο αργότερα σε περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας και μάλιστα στο Αγρίνιο. Ηταν μεγάλες φάρες οι οποίες είχαν πολύ μεγάλη συμμετοχή στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Πιθανόν όπως αναφέρεται σε ορισμένα ιστορικά κείμενα, κάποιοι από αυτούς μετακόμισαν αργότερα στην περιοχή του Αγρινίου. Δεν γνωρίζω, γιατί δεν μπορώ τουλάχιστον μέχρι στιγμής να αποδείξω, εάν ο Γεώργιος Κουτσονίκος ανήκε σε αυτή την φάρα των Κουτσονικαίων. Ενδείξεις υπάρχουν αρκετές, αποδείξεις όχι. Να μη μας διαφεύγει βέβαια ότι η κοιτίδα των Σαρακατσαναίων ήταν η ευρύτερη περιοχή των Αγράφων. Από εκεί ξεκίνησε η διασπορά τους σε άλλες περιοχές τις πατρίδας μας και όχι μόνον. Ο πατέρας μου και μάλιστα αρκετοί Σαρακατσαναίοι που κατοικούν σήμερα σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας υποστήριζαν λανθασμένα, κατά την γνώμη μου, μέχρι πρότινος, ότι η καταγωγή μας είναι από το Συρράκο της Ηπείρου. Ένα στοιχείο σημαντικό που καταρρίπτει αυτή τη θεωρία είναι το εξής: Μετά την πτώση του Σουλίου το 1803 πολλές οικογένειες Σαρακατσαναίων που κατοικούσαν σε αυτές τις περιοχές της Πίνδου, φοβούμενοι τους διωγμούς και τα αντίποινα κυρίως του Αλή Πασά, επέλεγαν ως τόπο διαφυγής το Συρράκο. Ηταν ένα βολικό πέρασμα για τους Σαρακατσαναίους. Από εκεί έπαιρναν το σχετικό διαβατήριο μετακίνησης και την άδεια εξόδου.
24 Το Συρράκο δεν ανήκε στον Αλή Πασά αλλά κατ’ ευθείαν στον Σουλτάνο, οπότε μπορούσαν σχετικά εύκολα και χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο να περάσουν με τα κοπάδια τους και να μετακινηθούν στις υπόλοιπες περιοχές της πατρίδας μας. Μάλιστα ορισμένοι μπορεί και να γράφονταν στα δημοτολόγια του Συρράκου χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι και κάτοικοι. Αυτό λοιπόν το έγγραφο αποτέλεσε και την λανθασμένη εκτίμηση καταγωγής των Σαρακατσαναίων, σε όποια επίδειξη, μιας και έφερε το όνομα του Συρράκου, το οποίο χωριό ήταν κατ’ εξοχήν Βλαχοχώρι. Εκτός των ανωτέρω δεν δικαιολογείται τόσος μεγάλος πληθυσμός Σαρακατσαναίων σε ένα μικρό χωριό όπως το Συρράκο. Το πότε ακριβώς έγινε η μετακίνηση του Γεώργιου Κουτσονίκου προς την Μακεδονία δεν το γνωρίζουμε. Σίγουρα πάντως μετά την χρονολογία που προαναφέραμε. Από την οικογένεια του Γεώργιου Κουτσονίκου μας είναι γνωστά τρία αγόρια και πιθανόν και ένα κορίτσι, δεν ξέρουμε εάν είχε άλλα παιδιά, αγόρια ή κορίτσια. Εδώ βέβαια θα πρέπει να αναφέρουμε και την μεγάλη θνησιμότητα των παιδιών εκείνη την εποχή. Το μεγαλύτερο παιδί, του οποίου το όνομα ήταν Κώστας, παντρεύτηκε μια κόρη από οικογένεια Μάτα, πήγε σώγαμπρος και αργότερα άλλαξε το επώνυμο σε Μάτας. Να σημειώσω ότι από εδώ προκύπτει και υπάρχει συγγενική σχέση των Μαλογιανναίων με τους Ματαίους. Να αναφέρω σε αυτό το σημείο ότι ένας γεροντότερος από την οικογένεια Μάτα, με όνομα Βασίλης Μάτας, όποτε αντάμωνε με τον αδελφό του παππού μου Μήτρο Μαλογιάννη, που είχε εγκατασταθεί στο Βαφειοχώρι Κιλκίς, του έλεγε ότι ούτε αυτός ήταν Μάτας, ούτε και εκείνος Μαλογιάννης αλλά και οι δύο ήταν Κουτσονικαίοι. Το δεύτερο παιδί, ο Ανδρέας Κουτσονίκος παντρεύτηκε την Αικατερίνη Ζάζιου.
25 Είναι γνωστό ότι αυτή η οικογένεια των Κουτσονικαίων μέχρι και σήμερα κατοικεί σε περιοχές του νομού Θεσσαλονίκης και όχι μόνο. Τα καλοκαίρια πήγαιναν με τα κοπάδια τους στο βουνό Καιμάκτσαλάν και τον χειμώνα στην Πορταριά Χαλκιδικής. Η οικογένεια του Γεωργίου Κουτσονίκου Το τρίτο παιδί είναι ο Ιωάννης Κουτσονίκος ο οποίος είναι και ο πρώτος που άλλαξε το επώνυμο σε Μαλογιάννης. Από αυτήν την οικογένεια είναι οι σημερινές οικογένειες των Μαλογιαναίων οι οποίες κατοικούν κυρίως στους νομούς Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Ημαθίας, Πέλλας και ευρύτερα της Κεντρικής Μακεδονίας. Από διασταυρωμένες μαρτυρίες προκύπτει ότι για να ξεχωρίσουν πιθανόν χάριν ευκολίας τον Ιωάννη Κουτσονίκο, μιας και ήταν μικρότερος, τον έλεγαν μικρό-Γιάννη ή μαλκο-Γιάννη, (Η λέξη μάλκο σημαίνει μικρός στα Βουλγάρικα). Θα έλεγα ότι ήταν αποτέλεσμα των συναναστροφών που είχαν στα σύνορα με τα κοπάδια τους, με διάφορους κατά κύριο λόγο τσομπαναραίους.
26 Μια έκφραση που μου είπε ο μικρός αδελφός του πατέρα μου Αθανάσιος είναι η εξής : Κατά τις συνομιλίες των τσομπαναραίων, κυρίως όταν έβγαιναν στα βουνά και αντίκρυζαν από μακριά ένα κοπάδι στην ερώτηση τίνος είναι, η απάντηση ήταν του Μικρού-Γιάννη ή του Μάλκο-Γιάννη και κατ’ επέκταση Μαλογιάννη, όταν επρόκειτο για το δικό του. Κάπως έτσι προέκυψε και καθιερώθηκε έκτοτε το επώνυμο Μαλογιάννης. Συνοπτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι ο Ιωάννης Μαλογιάννης (Α΄ Μαλογιάννης), με τον πατέρα του, και τα παιδιά του πήγαιναν στη Γράμμουστα. Όταν παντρεύτηκε την Γιαννούλα Σουλτογιάννη και μετέπειτα συνήθως πήγαιναν με τον πεθερό του Σουλτογιάννη στο Καιμάκτσαλαν και το χειμώνα στη Νικήτη Χαλκιδικής και συγκεκριμένα στη σημερινή ακτή ελιάς. Αλλωστε γίνεται αναφορά στη σχετική βιβλιογραφία που υπάρχει στον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού Νικήτη. Όταν μεγάλωσαν τα παιδιά του Ιωάννη, ο μεγαλύτερος από αυτούς ο Γεώργιος, που παντρεύτηκε την Γιαννούλα Καρακώτα, μαζί με τον αδερφό του Βασίλειο, τον Μήτρο, την Αικατερίνη και τους Καρακωταίους πήγαιναν στη Γράμμουστα και τον χειμώνα στην Αθυτο Χαλκιδικής. Το 1913 και το 1914 πήγαιναν στα Πιέρια κοντά στο χωριό Ριζώματα, όπου και απογράφηκαν. Από το 1915 και μετά, μέχρι που σταμάτησαν τις μετακινήσεις το 1956, πήγαιναν στο Βέρμιο (Φιντίνα και Μπεημπουνάρ). Τον χειμώνα στην Αθυτο Χαλκιδικής ( Λαυριώτικο ). Να σημειώσω εδώ, ότι ο Μήτρος Μαλογιάννης (οι απόγονοί του κατοικούν σήμερα στα Γιαννιτσά και στο χωριό Παραλίμνη) και η αδελφή του
27 Αικατερίνη, (σημερινοί απογονοί της οι Τζωτζαίοι στο χωριό Μουριές Κιλκίς), όταν παντρεύτηκαν και μετά ακολούθησαν διαφορετική πορεία. Ο μεν Μήτρος στα Γιαννιτσά η δε Αικατερίνη στις Μουριές Κιλκίς. Χάρτης των τοποθεσιών διαβίωσης των Μαλογιανναίων Ο Ιωάννης Κουτσονίκος (Α’ Μαλογιάννης), έζησε κατά τα έτη 1835 έως 1915. Σύζυγός του ήταν η Γιαννούλα Σουλτογιάννη. Σε χειρόγραφη μαρτυρία κάποιου Ιωάννη Σουλτογιάννη, η οποία μου δώθηκε από το αρχείο του Ευριπίδη Φαρμάκη, γίνεται αναφορά στον συγκεκριμένο Γεώργιο Σουλτογιάννη, ο οποίος είχε δύο αγόρια και έξη κορίτσια. Σύμφωνα με αυτή λοιπόν την μαρτυρία το πρώτο κορίτσι την Λάμπρο την πήρε ένας Τυχάλας, την Μαρία ένας Γκόγκος, την Ζωή ένας Φαρμάκης, την Γιαννούλα ο Ιωάννης Μαλογιάννης τον οποίο είχε χρήσει όπως αναφέρει και παρακεχαγιά, την Χρυσούλα ένας Κουτσοκώστας και την Κατερίνη ένας Κασσαβός.
28 Ξεχειμώνιαζαν στην Σιθωνία και συγκεκριμένα στην Νικήτη Χαλκιδικής και τα καλοκαίρια πήγαιναν με τα κοπάδια κυρίως στα βουνά του Γράμμου (Γράμμουστα ), στα Πιέρια και πιθανόν αρκετές χρονιές όπως προανέφερα στο Καιμάκτσαλάν, στα Μπιτόλια (σημερινό Μοναστήρι των Σκοπίων) και στις ευρύτερες ορεινές περιοχές μαζί με τον πεθερό του Γεώργιο Σουλτογιάννη. Πολλές φορές θυμάμαι ο παππούς μου έκανε αναφορά για επισκέψεις στο Μοναστήρι των Σκοπίων (παλιό όνομα Μπίτολα). Στη Νικήτη Χαλκιδικής τον χειμώνα πήγαινε και ο Ιωάννης Μαλογιάννης με τον πεθερό του Γεώργιο Σουλτογιάννη. Τα καλύβια τα είχαν στην σημερινή Ακτή Ελιάς. Στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, έπειτα από μια επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε, μας δόθηκε ένα βιβλίο, στο οποίο διαβάσαμε να γίνεται αναφορά στον Σουλτογιάννη, ιδιαίτερα δε ότι με τα χρήματα που δίνονταν για τον ΄΄κισλά΄΄, κτίσθηκε και η εκκλησία του Αγίου Νικήτα. Ο Σουλτογιάννης ήταν ιδιαίτερα αγαπητός από τους κατοίκους της Νικήτης, το όνομά του δε αναφέρεται και σε σχετική βιβλιογραφία από τον τότε Μητροπολίτη Κασσανδρείας Χρύσανθο. Απόσπασμα από τη βιβλιογραφία του Λαογραφικού Μουσείου Νικήτης Χαλκιδικής
29 Ηθελα εδώ να αναφέρω ότι οι Σαρακατσαναίοι φρόντιζαν τα παιδιά τους, αγόρια ή κορίτσια να παντρευτούν Σαρακατσάνους ή Σαρακατσάνες όπως ήταν και αυτοί. Σύμφωνα με μία μαρτυρία του παππού μου Κώστα, όταν ο Ιωάννης Μαλογιάννης (ο παππούς του) έδωσε την κόρη του Αικατερίνη στον Κωνσταντίνο Τζώτζο, ο οποίος ήταν Σαρακατσάνος ΄΄Πολίτης΄΄ δέχθηκε επι λέξη την εξής παρατήρηση: … ΄΄ Γιάννο γιατί έδωκες το κορίτσι σε Πολίτη ; και η απάντηση : αν ιδείτε το παιδί θα αλλάξετε γνώμη΄΄ Σε αυτό το περιστατικό που αναφέραμε δεν σημαίνει ότι μειονεκτούσαν οι πολίτες ή οι Μωραίτες κ.ο.κ. αλλά εξαντλούσαν πρώτα τα δικά τους κοντινά σνάφια, τα οποία και γνώριζαν καλύτερα και μετά προχωρούσαν παραπέρα. Φυσικά δεν γίνεται λόγος για χωριάτες, αυτό ήταν κατάντια. • • •
30
31 ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΑΛΟΓΙΑΝΝΗ (Ένα από τα 4 παιδιά του Γεωργίου Κουτσονίκου) Ο Ιωάννης Μαλογιάννης απέκτησε τέσσερα παιδιά - τρία αγόρια και ένα κορίτσι: Τον Γεώργιο Μαλογιάννη (1860-1933) με σύζυγο την Γιαννούλα Καρακώττα Τον Μήτρο Μαλογιάννη με σύζυγο την Αγορίτσα Γίδαρη. Την Αικατερίνη Μαλογιάννη (1870-1950) με σύζυγο τον Κωνσταντίνο Τζώτζο από τις Μουριές Κιλκίς. Τον Βασίλειο Μαλογιάννη (1877-1963) με σύζυγο την Μαρία Κουτσοκώστα Στοιχεία της οικογένειας του Ιωάννη Μαλογιάννη --------------------- Για τα προαναφερθέντα τέσσερα παιδιά του Ιωάννη Μαλογιάννη έχουμε πλήρη στοιχεία των απογόνων μέχρι και σήμερα, τα οποία και παραθέτουμε.
32
33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ Ο Γεώργιος Μαλογιάννης γεννήθηκε το 1860 και πέθανε το 1933. Τόπο γέννησης δεν γνωρίζουμε, αλλά πιθανολογούμε ότι γεννήθηκε στη στράτα, από τη Γράμμουστα μέχρι τη Σιθωνία Χαλκιδικής, μιας και αυτός ήταν ο χώρος κατά τις μετακινήσεις τους. Ετάφη στο βουνό Πάικο, στα Λιβάδια, στην τοποθεσία Γαντάτσι. Σύζυγός του ήταν η Γιαννούλα Καρακώττα η οποία γεννήθηκε το 1867 και πέθανε το 1947 στο χωριό Πεντάλοφος Θεσσαλονίκης, του οποίου το παλιό όνομα μέχρι το 1953 ήταν Γραδεμπόρι. Τα καλοκαίρια με τα κοπάδια πήγαιναν στο Γράμμο (Γράμμουστα) και κάποιο χρονικό διάστημα στα Πιέρια. Συγκεκριμένα στα Πιέρια βρέθηκαν το 1914 και 1915 και απογράφηκαν στο χωριό Ριζώματα (παλιό όνομα Μπόστιανη ) μαζί με τις οικογένειες Καρακώττα. Να κάνω μια μικρή παρένθεση για το κατ’ εξοχήν βλαχοχώρι Γράμμουστα και να επισημάνω το πόσο εξαιρετικός βοσκότοπος ήταν. Από γραπτά κείμενα προκύπτει ότι πριν το εμφύλιο πόλεμο ήταν μεγαλύτερη από πλευράς πληθυσμού και από την Σαμαρίνα, τα δε καλοκαίρια έβοσκαν στην περιοχή αυτή πάνω από σαράντα πέντε χιλιάδες γιδοπρόβατα. Από μαρτυρίες και φυσικά από τον τόπο ταφής του Γεωργίου Μαλογιάννη προκύπτει ότι πήγαιναν και στο Καιμάκτσαλάν. Τον χειμώνα κατέβαιναν στη Νικήτη Χαλκιδικής και αργότερα στην Κασσάνδρα, συγκεκριμένα στην Αθυτο Χαλκιδικής. Εχω επισκεφθεί τις τοποθεσίες στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής, και συγκεκριμένα από Άθυτο μέχρι και την περιοχή του σημερινού ξενοδοχειακού συγκροτήματος ΄΄ΣΑΝΗ΄΄ όπου και είχαν τα μαντριά οι Μαλογιανναίοι.
34 Ο Γεώργιος Μαλογιάννης με την οικογένεια Καρακώττα ήταν αυτόνομοι στις μετακινήσεις και δεν συμμετείχαν ως σμίχτες σε κάποιο τσελιγκάτο. Αργότερα και μέχρι το έτος 1946 τα παιδιά του Γεωργίου Μαλογιάννη τα καλοκαίρια πήγαιναν στο Βέρμιο, περιοχή Φιντίνα, σμίχτες στο τσελιγκάτο του Γεωργίου Γαρέφη. Να σημειώσω εδώ την ετυμολογία της λέξης Φιντίνα, ότι είναι Λατινογενής και σημαίνει πηγή. Σταδιακά σταμάτησαν τις μετακινήσεις και σε διαφορετικό χρόνο η κάθε οικογένεια. Το 1943 ο Κωνσταντίνος Μαλογιάννης (ο παππούς μου) πήγαν στη Φιντίνα Βερμίου. Στη συνέχεια μόνο για μία χρονιά το 1952 η οικογένεια του παππού μου πήγε στο Βέρμιο περιοχή Μπέη Μπουνάρ, σμίχτες στο τσελιγκάτο του Γεωργίου Κυργιάννη. Μετά σταμάτησαν και αυτοί τις μετακινήσεις και εγκαταστάθηκαν οριστικά το 1956 στο χωριό Ταγαράδες Θεσ/νίκης. Εδώ θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα περιστατικό που συνέβη στον πατέρα μου τον Γιώργο το 1943. Κάποιοι επικεφαλείς των ανταρτών πέρασαν από τα καλύβια, στην περιοχή της Φιντίνας Βερμίου και επιστράτευσαν άλογα και άτομα για την μεταφορά κυρίως τροφίμων προς τις μαχόμενες δυνάμεις. Πήραν αρκετούς και μεταξύ αυτών και τον πατέρα μου, ο οποίος τότε ήταν στην ηλικία των δέκα πέντε ετών. Ο προορισμός ήταν τα χωριά Ανω, Μέση και Κάτω Μηλιά Πιερίας. Από εκεί γίνονταν οι μεταφορές κυρίως τροφίμων προς το Σέλι Βερμίου. Αυτό κράτησε περίπου δέκα πέντε μέρες και αντιλαμβάνεται κανείς την αγωνία των γονιών και όχι μόνον για το εάν θα επιστρέψουν αυτούς που πήραν. Ευτυχώς είχε αίσιο τέλος αυτή η περιπέτεια.
35 Η Γιαννούλα Καρακώττα, σύζυγος του Γεωργίου Μαλογιάννη του Ιωάννη Να σημειώσω εδώ ότι το Ελληνικό κράτος υποχρέωσε τους Σαρακατσαναίους να γραφτούν όπου βρίσκονταν (απογραφή), γιατί μέχρι τότε δεν ήταν γραμμένοι πουθενά.Το 1914 ο Γεώργιος Μαλογιάννης με τους Καρακωταίους βρέθηκαν και απογράφηκαν στα Ριζώματα Ημαθίας (παλιό όνομα Μπόστιανη μέχρι το 1927). • • •
36
37 ΟΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΣΕΛΙΓΚΑΤΟΥ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Θα ήθελα να αναφερθώ αναλυτικά στις μετακινήσεις του Γεωργίου Μαλογιάννη και των παιδιών του πρώτα στα χειμαδιά και στη συνέχεια στα βουνά όπου και ξεκαλοκαίριαζαν καθώς και ποιες άλλες οικογένειες ήταν μαζί τους. Χ Ε Ι Μ Α Δ Ι Α Α) Στη Νικήτη Χαλκιδικής ξεχείμαζαν οι εξής οικογένειες: 1. Του Γεωργίου Μαλογιάννη του Ιωάννη με τα παιδιά τους. 2. Οικογένεια Σουλτογιάννη (από το σόι της Γιαννούλας Σουλτογιάννη συζύγου του γενάρχη και Α’ Μαλογιάννη). Β) Στην Αθυτο Χαλκιδικής και συγκεκριμένα στην περιοχή Αη Γιώργης, ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Ορους, αλλιώς και Λαυριώτικο. Εκεί υπήρχε και ένα μοναστηριακό κτίσμα στο οποίο έμεναν η οικογένεια του Γεωργίου Μαλογιάννη του Ιωάννη, συνολικά τριάντα έξι άτομα, οι άλλες οικογένειες έμεναν στα καλύβια περιμετρικά της εκκλησίας.
38 Αναλυτικά οι οικογένειες που έμεναν στον συγκεκριμένο χώρο ήταν οι εξής: 1) Ο Γεώργιος Μαλογιάννης με τα παιδιά του. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε την σταδιακή αποχώρηση από την νομαδική ζωή κατά οικογένεια, των παιδιών του Γεωργίου Μαλογιάννη : Ο Ιωάννης Μαλογιάννης μέχρι και το έτος 1946 πήγαινε στη Φιντίνα Βερμίου. Το έτος 1947 πήγαν στο Πλατύ Ημαθίας και το 1954 στα Φαρμακέικα του Δήμου Θέρμης (Πασά Τσαίρ). Το 1955 εγκαταστάθηκε οριστικά στον Πλάτανο Ημαθίας. Ο Κωνσταντίνος Μαλογιάννης σταμάτησε τις μετακινήσεις το έτος 1955. Από το 1939 μέχρι το 1955 βρίσκονταν στην Αθυτο Χαλκιδικής, χειμώνα καλοκαίρι. Εξαίρεση αποτελεί μια χρονιά το 1943 το καλοκαίρι που πήγαν στη Φιντίνα Βερμίου καθώς και το 1952 στο Μπέη Μπουνάρ Βερμίου. Το 1954 μετακινήθηκαν από την Αθυτο στα Φαρμακέικα (Πασά-τσαίρ) περιοχή Θέρμης Θεσσαλονίκης μέχρι να βρούν τόπο μόνιμης διαμονής κοντά στην Θεσσαλονίκη και τελικά το 1956 εγκαταστάθηκε οριστικά στο χωριό Ταγαράδες Θεσσαλονίκης. Ο Χρήστος Μαλογιάννης μέχρι και το έτος 1940. (Μετά εγκαταστάθηκε στα Εσώβαλτα Πέλλας). Ο Μήτρος Μαλογιάννης μέχρι και το έτος 1939. (Μετά εγκαταστάθηκε πρώτα στον Πεντάλοφο Θεσσαλονίκης και το 1959 στο Βαφειοχώρι Κιλκίς). Ο Δρόσος Μαλογιάννης μέχρι και το έτος 1939. (Επειτα εγκαταστάθηκε στον Πεντάλοφο Θεσσαλονίκης και μετά το 1943 στον Αγιο Αντώνιο Θεσσαλονίκης).
39 2) Η οικογένειες Γεωργίου, Κων/νου και Βασίλειου Βασιλούδη μέχρι και το έτος 1953. (Επειτα εγκαταστάθηκαν στο χωριό Πλάτανος Ημαθίας). 3) Η οικογένεια Βασίλη Μαλογιάννη του Ιωάννη με τα παιδιά τους. Το Λαυρεώτικο μετόχι της Αθύτου Ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου στο μετόχι
40 Β Ο Υ Ν Α Γ) Στο βουνό Βέρμιο και στην περιοχή Φιντίνα έβγαιναν οι οικογένειες : 1) Δημητρίου Γαρέφη 2) Γεωργίου Γαρέφη 3) Ιωάννη Μαλογιάννη του Γεωργίου 4) Κωνσταντίνου Μαλογιάννη του Γεωργίου 5) Κώστα Γιαννουτάκη 6) Ιωάννη Μπασαγιάννη 7) Κώστα, Γιάννου και Σωτήρη Μανίκα 8) Αφοι Κωσταρέλλου
41 Δ) Στο βουνό Βέρμιο και στην περιοχή Μπέη Μπουνάρ έβγαιναν οι : 1) Ο Κωνσταντίνος Μαλογιάννης του Γεωργίου (ο παππούς μου), με τα παιδιά του. 2) Οι Γεώργιος, Κωνσταντίνος, Χρήστος και Νικόλαος Κυργιάννης με τις οικογένειές τους. 3) Ο Αριστείδης Τανός με την οικογένειά του. 4) Οι Γιάννος, Γιώργος και Δημήτριος Καραγιάννης με τις οικογένειές τους. 5) Οι οικογένειες Γεωργίου,Κωνσταντίνου και Βασιλείου Βασιλούδη με τις οικογένειές τους. 6) Οι οικογένεια Μήτρου Κρεμμύδα με τα παιδιά τους. Χάρτης του Βερμίου με τις θέσεις των λιβαδιών Μπέη Μπουναρ και Φιντινα
42
43 ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΛΟΓΙΑΝΝΗ Αναλυτικά οι απόγονοι του Γεωργίου Μαλογιάννη του Ιωάννη (1860 – 1933) και της Γιαννούλας Καρακώττα : Α4.1.1. Ιωάννης Μαλογιάννης ( 1884 – 1974 ). Γεννήθηκε το έτος 1884 στην Αθυτο Χαλκιδικής και πέθανε το 1974 στο χωριό Πλάτανος του νομού Ημαθίας. Παντρεύτηκε τη Σοφία Κατσαβέλη ( 1894 – 1990 ), το 1917. Ο γάμος έγινε στην Αθυτο. Σταμάτησε τις μετακινήσεις προς το Βέρμιο το έτος 1946. Το έτος 1947 πήγαν στο Πλατύ Ημαθίας και το 1954 στα Φαρμακέικα του Δήμου Θέρμης (Πασά Τσαίρ). Εγκαταστάθηκαν οριστικά στο χωριό Πλάτανος Ημαθίας το έτος 1955. ο Ιωάννης Μαλογιάννης με τη σύζυγό του Σοφία Κατσαβέλη
44 Απέκτησαν δε τα παρακάτω παιδιά: Α4.1.1.1. Μαρία Μαλογιάννη ( 1920 – 2017 ), σύζυγος Ιωάννης Μπαλάσκας με τόπο διαμονής το χωριό Ταγαράδες νομού Θεσσαλονίκης.Παιδιά: Αρετή,Αικατερίνη και Κωσταντίνος. Α4.1.1.2. Γεώργιος Μαλογιάννης ( 1922 – 2018 ), σύζυγος Όλγα Μπομπότα με τόπο διαμονής το χωριό Πλάτανος του νομού Ημαθίας. Παιδιά: Σοφία και Ιωάννης. Α4.1.1.3. Κωσταντής Μαλογιάννης ( 1924-2020 ), με σύζυγο την Αικατερίνη Κατσαβέλη και τόπο διαμονής το χωριό Πλάτανος του νομού Ημαθίας. Παιδιά: Ιωάννης και Ευάγγελος. Α4.1.1.4. Ολγα Μαλογιάννη ( 1931 – 1997 ), με σύζυγο τον Κώστα Γεωργούλα και τόπο διαμονής το χωριό Κοκκαλού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Αικατερίνη, Σοφία και Ιωάννης. Α4.1.1.5. Ευαγγελία Μαλογιάννη ( 1932 – 1958 ), με σύζυγο τον Ιωάννη Κατσούλα και τόπο διαμονής το χωριό Κάτω Ποταμιά του νομού Κιλκίς. Α4.1.1.6. Αγορίτσα Μαλογιάννη ( 1933 – 1945 ), σκοτώθηκε σε ηλικία 12 ετών από κεραυνό. Α4.1.1.7. Ουρανία Μαλογιάννη ( 1934 ), με σύζυγο τον Ανδρέα Γιαννακούλα και τόπο κατοικίας την Χαλκηδόνα του νομού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Χρήστος και Ιωάννης. Α4.1.1.8. Δημήτριος Μαλογιάννης ( 1936 ), με σύζυγο την Αντωνία Ψάρα και τόπο κατοικίας το χωριό Πλάτανος του νομού Ημαθίας. Παδιά: Ιωάννης και Ευαγγελία.
45 Ιωάννης Μαλογιάννης Ο Ιωάννης Μαλογιάννης με τη σύζυγό του Σοφία Κατσαβέλη, πίσω ο γιός τους Δημήτριος με τη σύζυγο του Αντωνία Ψάρρα και τα εγγόνια τους Ιωάννη και Ευαγγελία
46 Α4.1.2. Κωνσταντίνος Μαλογιάννης ( 1887 – 1979 ) Γεννήθηκε το 1887 στην Άθυτο Κασσανδρείας (Βάλτας) και πέθανε το 1979 στο χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης. Παντρεύτηκε την Πανάγιω Μπαβέλη ( 1900 – 1989 ) το 1925. Ο γάμος έγινε στην Αθυτο Χαλκιδικής (στα καλύβια στο μετόχι Λαυριώτικο). Η γιαγιά μου Πανάγιω Μπαβέλη έγινε νύφη στη σημερινή περιοχή ‘’Μόλα Καλύβα’’, όπου και είχαν τα χειμαδιά οι οικογένειες των Μπαβελαίων. Οι μετακινήσεις προς το Βέρμιο σταμάτησαν το 1940. Από το έτος 1940 έως και το 1955 βρίσκονταν στην Αθυτο Κασσανδρείας. Το 1943 μια χρονιά πήγαν στην Φιντίνα Βερμίου και επίσης το 1952 για μία χρονιά πήγαν στο Βέρμιο Περιοχή Μπέη Μπουνάρ. Οταν σταμάτησαν πλέον τις μετακινήσεις προς το Βέρμιο, όπως προαναφέραμε, ήρθαν το 1954 στον οικισμό Φαρμακέικα ( Πασά Τσαίρ ) που βρίσκεται στην περιοχή της Θέρμης Θεσσαλονίκης απο την Αθυτο Χαλκιδικής με σκοπό να βρούν μόνιμο τόπο εγκατάστασης κοντά στην Θεσσαλονίκη. Σε αυτή την περιοχή τότε και σήμερα κατοικούν μόνο οικογένειες των Φαρμακαίων. Εγκαταστάθηκαν τελικά και οριστικά στο χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης το έτος 1956.
47 Ο Κωνσταντίνος Μαλογιάννης με τη σύζυγο του Πανάγιω Μπαβέλη και τα παιδιά τους Ευάγγελο (στο μέσον) και Γεώργιο (ο πατέρας μου δεξιά) - Φιντίνα Βερμίου 1933
48 Απέκτησαν δε τα παρακάτω παιδιά: Α4.1.2.1. Ελευθερία Μαλογιάννη ( 1926 – 2013 ), με σύζυγο τον Ιωάννη Νέλλα και τόπο διαμονής το χωριό Ελεούσα Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Χρήστος και Κωνσταντίνος. Α4.1.2.2. Γεώργιος Μαλογιάννης ( 1927 – 2009 ), με σύζυγο την Αγορίτσα Κατσαβέλη και τόπο κατοικίας το χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Κωνσταντίνος και Θεόδωρος. Είναι οι γονείς μου. Α4.1.2.3. Ευάγγελος Μαλογιάννης ( 1929 – 2016 ), με σύζυγο την Αναστασία Μπαμπαλιάρη και τόπο κατοικίας το χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης. Παδιά: Παναγιώτα και Ευγενία. Α4.1.2.4. Ολγα Μαλογιάννη ( 1932 ), με σύζυγο τον Ιωάννη Κομμάτα και τόπο κατοικίας το χωριό Γερακαρού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Νικόλαος και Αλέξανδρος. Α4.1.2.5. Σταύρος Μαλογιάννης ( 1934 ), με σύζυγο την Παναγιώτα Μπομπότα και τόπο κατοικίας το χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Στυλιανή και Λαμπρινή. Α4.1.2.6. Αθανάσιος Μαλογιάννης ( 1937 ), με σύζυγο την Στέλλα Τέζα και τόπο κατοικίας το χωριό Ταγαράδες του νομού Θεσσαλονίκης. Παιδιά: Παναγιώτα και Κωνσταντίνος.
49 Αθυτος 1935 - Ο Κωνσταντίνος Μαλογιάννης ( ο παππούς μου ) με τη σύζυγό του Πανάγιω Μπαβέλη και τα παιδιά τους : Από δεξιά προς τα αριστερά τα παιδιά: Ευάγγελος, Ελευθερία , πίσω Γεώργιος, Ολγα και Σταύρος στην αγκαλιά. - Δεν είχε γεννηθεί ο Αθανάσιος.
50 Τα αδέρφια Γεώργιος (ο πατέρας μου), Αθανάσιος και Ευάγγελος στην περιοχή ΄΄παλιό πηγάδι΄΄ στο Λαυριώτικο Αθύτου Χαλκιδικής – 1947 Άθυτος 1945 - Μαλογιανναίοι - Δεξιά ο Αθανάσιος Μαλογιάννης του Κων/νου