Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 51 VÔ CÙNG ĐÊM THÁNH THƯƠNG YÊU Vô cùng đêm thánh thương yêu Ngày xưa nho nhỏ mộng nhiều trăng sao Ngày thơ ngây đêm chiêm bao Thần tiên thiên sứ ngọt ngào quà cho Vô cùng đêm thánh ấm no Xóa tan chinh chiến tự do hòa bình Hồng ân nhân nghĩa văn minh Thương người nghèo khổ cần mình cùng lo Vô cùng đêm thánh thơm tho Thiện tâm đồng cảm hẹn hò đồng thanh Hoa sen hoa huệ hoa chanh Bướm vàng bướm trắng bướm xanh bướm hồng Vô cùng đêm thánh đơm bông Bao dung rộng lượng khoan hồng vòng tay Lỡ lầm giận xin lỗi ngay Dìu nhau nhẹ bước mây bay tình còn Vô cùng đêm thánh sài gòn Nhịp tim đèn sách không mòn lòng tin Ơn trên trời sao sáng nhìn Thăng hoa chữ nghĩa bóng hình như thương Vô cùng đêm thánh giáo đường Đôi bồ câu trắng tơ vương nhiệm mầu Cầu hôn mặc kệ bể dâu Cầu hồn liền cánh qua cầu tình ơi... MD.12/12/22 LuânTâm
NHỚ Nhớ động đất nhớ sập trời Nhớ tràn địa chấn nhớ dời non xanh Nhớ đổ nước nhớ nghiêng thành Nhớ không chịu nổi nhớ giành nhớ nhau Nhớ trăng nhớ gió nhớ sao Nhớ hoa nhớ bướm nhớ vào nhớ ra Nhớ cười nhớ khóc nhớ ca Nhớ chăn nhớ gối ôm da nhớ lời Nhớ điệu đứng nhớ dáng ngồi Nhớ nằm nhõng nhẽo nhớ đòi hôn mê Nhớ bể hẹn nhớ non thề Nhớ đi thơ dại nhớ về ngây thơ Nhớ vỡ đê nhớ vô bờ Nhớ điên cuồng nhớ dại khờ nhớ sâu Nhớ đào sông nhớ bắc cầu Nhớ thương thương nhớ chiêm bao bắt đền Nhớ trong ấm nhớ ngoài êm Nhớ sôi hương lửa nhớ mềm vòng lưng Nhớ tiên bồng nhớ hồng trần Nhớ thơm nhớ ngọt nhớ cưng nhớ tình Nhớ cho nhớ đòi nhớ xin Ngọt ngào nho nhỏ cùng mình câu thơ... MD.10/13/10 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 53 CUỐI TUẦN TƯƠNG TƯ Em đến thăm anh cuối tuần mưa Run vòng tay ấm vuốt tóc xưa Nâng gót hồng ân hoa tiên nở Bếp ấm than hồng trần đón đưa Anh đến thăm em cuối tuần trăng Gió lùa song cửa áo mây căng Tóc dài quấn quýt vòng tay đói Cầu thơ nhõng nhẽo khói đền giăng Em đến thăm anh cuối tuần thương Quà thơ tình tặng lệ vui tuôn Xuân hồng hé nhụy hoa mưa khép Giũ áo phong sương tuyết về nguồn Anh đến thăm em cuối tuần xa Mừng mừng tủi tủi hương tình ca Sạch trơn sông cách ngăn núi cấm Đường thương ngõ nhớ nở tinh hoa Em đến thăm anh cuối tuần chờ Bỏ ăn bỏ uống hứng tình thơ Thì thầm thủ thỉ chung tim hát Kỷ niệm học trò mộng ướt mơ Anh đến thăm em cuối tuần yêu Khuê phòng khép cửa thư phòng trêu Con thơ con chữ say hương nhớ Giọt tình giọt nghĩa giọt ơn đeo... MD.03/23/13 LuânTâm
SÓNG MẮT TÌNH CA Có phải giáng tiên thật chân thành Môi thơ mắt mộng mơ trăng thanh Vỗ về nương náu đào thương nhớ Tóc dài mới gội nước hoa chanh Có phải áo dài trong hoa nắng Quần trắng mộng thường mây hồng thơm Dịu dàng gót ngọc liên thành thắng Nhịp tim đèn sách gối sao ôm Có phải bồ câu mắt hẹn hò Hớp hồn chữ nghĩa bóng học trò Đường vào tình sử hoa mắc cỡ Khao khát vòng tay trắng trong cho Có phải ngọt ngào hôn hôm đó Cùng mình hoa bướm đồng tâm giao Ru êm dỗ ấm môi nho nhỏ Sóng mắt tình ca thăng hoa đào... MD.04/20/18 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 55 CHÂN MÂY MẶT NƯỚC MẮT MƯA Chân mây mặt nước mắt mưa Hỏi người trong mộng đường xưa có còn Vòng tay mơ ấm lưng thon Vòng eo nhỏ nhẹ gót son tiên bồng Đầy vơi hương nhớ đau lòng Xót xa cách núi ngăn sông lệ tràn Sao đành lỡ chuyến đò ngang Sương mờ khói tỏa lỡ làng mây trôi Thôi nôi chìm nổi mồ côi Thề non hẹn biển lở bồi hồi hôn Ước nguyền tổ ấm chim khôn Đổi đời tay trắng gối rơm thường tình Chiều tàn còn tưởng bình minh Nụ hồng trần thế thân xin tạ từ Thu đi đông đến xuân nhừ Tình kinh tình sử tình thư tận tình Hương nguyền áo gió bay tin Bóng thương bóng nhớ bóng mình hình như Cành cong tưởng ná thật hư Tro tàn vuốt mặt trăng từ hồn hoa... MD.12/09/22 LuânTâm
MẸ VỀ TRONG SUỐI CA DAO Mẹ về trong suối ca dao Hôn con ru cháu trăng sao thơm đầy "Cái ngủ mầy ngủ cho say Mẹ mầy vất vả chân tay tối ngày"(1) Mẹ về vui đậu buồn bay Chuồn chuồn đom đóm học bài măng non Tay tiên chân cứng đá mòn Chở che an ủi bòn bon cam sành Mẹ về sương ngọt gió lành Mưa thương nắng nhớ dỗ dành hồn quê Võng trưa gà gáy chèo ghe Chim quyên xuống đất chích chòe lên cây Mẹ về vá áo trần ai Tóc tiên trắng xoá mây bay xuân hồng Đất lành lòng đá đơm bông Mồ hôi xương máu tiên rồng còn nguyên
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 57 Mẹ về bếp ấm lửa thiêng Ngày đêm tết lớn đoàn viên cội nguồn Như mơ như thật ngàn thương Rót bầu sữa mật thiên hương ân trào Mẹ về với ba ngôi cao Dấu chân bùn lấm ngày nào thăng hoa Ảnh thờ nhang khói lệ nhòa Mẹ ơi đứt ruột khổ qua đèo bồng ... MD.09/21/12 LuânTâm (1) Ca dao --
CHO RỬA CHÂN MÂY VẼ CHÂN MÀY Chớp bể mưa nguồn lệ thơ ngây Bóng mây bóng khói bóng hao gầy Bóng trăng bóng gió hoàng hôn bóng Sóng nước mắt mưa xưa vơi đầy Ôm cây chờ thỏ trắng tay mơ Trái cấm câu thề thốt ngẩn ngơ Cách núi ngăn sông chân không mỏi Ba chìm bảy nổi tội tình thơ Ầu ơ ví dầu vì đâu đau Mỗi đứa mỗi nơi đào chiêm bao Lẻ bóng hồn hoa xơ xác bướm Hoa kỳ duyên thắm bỗng nghẹn ngào Hờn mưa giận nắng cắn đắng cay Chống chèo xuôi ngược đường trần ai Chờ ve vuốt giận trăng ăn mật Cho rửa chân mây vẽ chân mày Quỳ gối đầu tiên bồng vòng ru Cong môi rượu nho nhỏ cho bù Nhõng nhẽo thơm hoài thương yêu mãi Tâm đồng ân nghĩa tình thiên thu... MD.11/25/22 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 59 VÒNG TAY MƠ MỘNG THƠ NGÂY Thư sinh tay trắng mộng đầy Vỡ lòng sóng mắt xanh mây dịu hiền Tóc tiên thủy tiên giáng tiên Như hư như thực như duyên như tình Như thương như bóng như hình Đường trần ai biết cho nhìn cho thơm Gối tay gối sách gối ôm Lơ lơ lửng lửng mượn hồn cầu tiên Hồng ân chữ nghĩa nhân duyên Cầm tay tập viết chì riêng ngọt ngào Nghèo quá thấp sang quá cao Cố công mài sắt chiêm bao chung hồn Học thương học nhớ học hôn Môi kề má tựa ngụ ngôn ngữ mình Nắng chiều đông mưa bình minh Chung dù chung nón chung tình bướm hoa
Chập chờn đom đóm thương ca Giao bôi giao động giao hòa tâm giao Hứa hôn ước nguyện trầu cau Thuyền hoa kiệu cưới trăng sao tiên rồng Đồng hương đồng lửa đồng lòng Đồng tâm đồng cảm đồng trong đồng ngoài Liêu trai trái cấm ngọt ngay Cho cung đền điệu thiên thai mút mùa... MD.12/02/22 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 61 TRẮNG TAY TRẮNG MỘNG TRẮNG MƠ Trắng tay trắng mộng trắng mơ Trắng thương trắng nhớ trắng chờ trắng cho Trắng hoa bướm trắng vòng vo Trắng thơm trắng ngọt trắng đò trắng sông Mênh mông tiên bồng bềnh bồng Hữu duyên kỳ ngộ tâm đồng cảm ơn Sao mai mắc cỡ dỗi hờn Sao hôm xa xót mà hơn thân tình Bằng lăng điên điển lục bình Phù sa chín nhánh quê mình thủy chung Cùng đi cùng đến tiên cung Thuyền hoa chúc tết vô cùng nhau nghe Xuồng câu vọng cổ tích khoe Mùi thiên hương áo bến tre học trò Cầu hôn môi mật hẹn hò Trắng trong hồng nụ thơm tho cùng mình... MD.11/25/22 Luân Tâm
CẦM TAY TẬP VIẾT CHỮ HOA TIÊN Cầm taytập viết chữ hoa tiên Hồn rungiao cảm động đào nguyên Tóc mâygió cuốn trăng non cấm Sóng mắtthơ ngây ngất hương nguyền Biển đợisông chờ giờ mộng du Thuyềnhoa kiệu bướm trời tình thu Ấm êmtươi mát xuân hồng nụ Nghìnkiếp luân hồi che chung dù Hơi thởnhịp tim đồng điệu đàn Nguyệtcầm thỏ thẻ môi hồng nhan Mặc dâubể bóng hoàng hôn lạnh Lòng ấmchung thân bướm hoa vàng Thời gianngừng đọng trong ngọc ngà Vòngthương vòng nhớ vòng tình ca Trắngthơm trắng ngọt ngào hoa trắng Hồng chohồng nhận hồng xuân nhà Em ơi vôtận vô cùng mình Kinh kệphù vân mặc phù sinh Anh hỡihồng ân hoa chung thủy Thuyềntrăng ăn mật điệu ru tình... MD.09/25/22 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 63 KIẾP NÀO TÌNH ƠI Hoàng hôn mưa lạnh không em Môi hoa hồng nụ xuân xem chưa mà Sao mờ trăng lặn xót xa Vòng tay mơ tóc tiên nga nghẹn ngào Đau lòng tức tưởi lệ trào Đường quen bỗng lạ lùng màu hư không Khói mây xa vắng bóng hồng Gót thơ ngây mộng sang sông lẽ nào Không lời từ biệt đành sao Không hình không bóng không chào không nghe Không cho không nhận không khoe Không chờ không hẹn không dè không thân Ve sầu đứt ruột phù vân Chân mây mặt nước mắt cần chiêm bao Hoa hồng bướm trắng hôn nhau Giật mình chới với kiếp nào tình ơi... MD.07/26/22 LuânTâm
THỀM HOA MỘNG TUYẾT Thềm hoa mộng tuyết trăng không Suối trầm hương nhớ thư phòng liêu trai Tình ca dao hứng tóc dài Vuốt ve kỷ niệm thiên thai hồng trần Đường nào nắng hạ mưa xuân Vòng tay hò hẹn chung thân liền cành Vòng chân tình sử dỗ dành Võng mây áo gió nghiêng thành thơ ngây Môi ngon gót ngọt mắt say Lưng trần sóng biển chim bay tiên bồng Tình bướm trắng nghĩa hoa hồng Đi về tuyệt đỉnh cầu vồng hoa mưa Hương thừa áo ngủ đong đưa Nghìn sau nhóm lửa nghìn xưa sững sờ Ngày núi nhớ đêm rừng chờ Cỡi rồng tiên cá lên bờ môi ru... MD.12/05/13
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 65 DẤU GIÀY Màu áo màu mây màu môi hồng Màu nào gửi lại lúc sang sông Cho dòng nước nhuộm tình trăng gió Để kẻ si tình đỡ nhớ mong Có cánh chim nào bay quá cao Trời trong thoáng gợn chút xôn xao Hay là hờ hững như không biết Chờ hết kiếp này khóc kiếp sau Để lại chút thơm chút thẹn thùng Tiếng cười giọng nói cưng rất cưng Mai kia dang dở còn an ủi Như nắng vàng trêu bước ngập ngừng Sao chẳng hẹn hò chẳng dỗi hờn Như khi mưa lạnh gót hoàng hôn Áo nhòa mây trắng gants tay xám Như phút đầu tiên lạc mất hồn Sao chẳng cho luôn chút gió chiều Qua dòng tóc rối gửi hương yêu Dành khi ngoảnh mặt còn hy vọng Hôm khác gặp nhau đỡ hơn nhiều
Hồi hộp đếm từng bước chân ngoan Trên đường đi học lắm hoa vàng Bướm vàng như áo mây như tóc Cỏ mới nâng niu gót nhẹ nhàng Muốn trải hồn cho chân ấm êm Cho lòng đau được chút bình yên Nhưng chưa kịp nói người đã mất Như chuyện đời xưa bướm mơ tiên Mong được chiêm bao gặp dấu giày Lần theo sương khói gặp áo bay Hương hoa hương áo hay hương tóc Vương vấn dỗ dành trọn giấc say Chỉ thấy mênh mông mưa bụi nhòa Đường nào không nắng không màu hoa Sông nào nước cạn không tăm cá Chỉ có lờ mờ dấu phù sa Mới gặp hình như đã lỡ làng Trọn đời thương nhớ vẫn lang thang Gió mưa xuôi ngược thân tàn tạ Tình tứ bao nhiêu cũng muộn màng... MD 06/19/03 LuânTâm (Trích trong TT HƯƠNG ÁO, Minh Thư xb, MD.USA.2007, tr.322-323)
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 67 NÍU BÓNG TÌNH BUỒN Trăng đã đi rồi gió lặng im Trời xa mờ mịt không bóng chim Ta ngồi nghe lá than hoa khóc Đã đứt dây đàn mất dấu tiên Hơi thở còn vương chút ngọt ngào Nghìn xưa gặp gỡ hẹn nghìn sau Qua bao nhiêu kiếp tình ngang trái Đường vắng chiều mưa lạnh gót đào Biết gọi thương thương hay cưng cưng Trăm năm duyên nợ núi mơ rừng Đò con lưu lạc tan thành lệ Sao núi mượn hồn sông dửng dưng Tóc rụng đêm tàn đau đất đen Lòng run tay lạnh tủi hoa đèn Bên trời tiếng vạc sầu sương gió Sóng gợn trần ai nhớ môi quen
Than thở vơi đầy dấu ăn năn Tội ai mình chịu đựng gãy răng Tình xưa nghĩa cũ sôi hương lửa Bơi giữa sông sầu vớt bóng trăng Tay thương đau níu bóng tình buồn Giông bão tràn dâng lấp ngọn nguồn Thuyền tình tan rã đời tan nát Hồn vẫn si mê mãi ngàn thương Cửa trước cửa sau mặc gió lùa Thân tàn ma dại chợ nắng mưa Đường hoa cổ tích mờ tro bụi Chờ gót tiên về thơm áo xưa Tay nắm tay mình răng cắn răng Buồn lên đỉnh tuyết tưởng gần trăng Máu nào lưu lạc vùng oan trái Núi lở chôn vùi tre khóc măng Lơ lửng không thân cũng không hồn Hay là chết điếng chẳng ai chôn Hay là trời đất đều tan biến Thành những sông sầu biển trống trơn .... MD.10/26/08 LuânTâm
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 69 Nẻo Nhỏ Vào Thơ Luân Tâm Trong vườn thơ văn hải ngoại vừa xuất hiện một thi tâp mang tên Hương Áo (tháng 10/2007). Tác giả là Luân Tâm, người chỉ mới cầm bút cách nay hơn 5 năm. Đây là đứa con đầu lòng, một trong 3 đứa sẵn sàng chào đời trong nay mai. Riêng tập Hương Áo này, khá đồ sộ, gồm 151 bài thơ dài, với 360 trang chữ chật ních. Tôi hân hạnh có Hương Áo trong tay và cả gan đọc qua cho biết. Dù chưa cảmhiểu hết, tôi cũng cảm thấy mắc nợ tác giả. Niềm tâm sự, nỗi suy tư của mình phần nào đã được tác giả ghi lại giùm rải rác suốt tập thơ. Những viên ngọc đẹp, những cánh hoa tươi góp phần tô điểm thêm cho đời. Rồi tôi cũng cảm thấy cần giải bày chút gì để tỏ lòng trân quí những cánh hoa, những hạt ngọc và để tạ ơn tác giả Luân Tâm. Muốn đọc cho xong Hương Áo phải mất cả tuần. Muốn thưởng thức kỹ hơn thì cả tháng. Sạu cùng, xếp sách lại, chưa chắc hiểu hết. Với nét đặc trưng như vậy, với vóc dáng lẫn tâm hồn như vậy,” Hương Áo” quả là một hiện tượng lạ. Tôi thầm nghĩ chỉ riêng tập thơ này thôi cũng đủ tiêu chuẩn định vị tác giả là một thi-sĩ có tầm cỡ. Với tư cách là một độc giả bình thường, không rành về thơ lắm, tôi xin được ghi lại vài cảm tưởng chung chung về tập thơ nói trên. Đọc Lời Tựa của nhà thơ Dương Quân, Lời bạt của nhà văn Nguyễn Bữu Thoại và cả bài Lời Nói Đầu của chính tác giả in trong Hương Áo, ai cũng cảm thấy đó là con đường rộng lớn đưa khách vào cõi huyền hoặc thơ Luân Tâm rồi. Do vậy, bài viết này xin được xem là một nẻo rất nhỏ, một cái nhìn xa xa, hướng vào vài góc cạnh của khối kim cương hết sức đa diện. Nếu có gì sai sót, kính xin quí vị và tác giả thông cảm cho. 1. Hương Áo hay Áo Hương? “Hương Áo” là tựa một bài thơ, được chọn đặt tên cho toàn thi tập. Hai từ đó phát ra âm điệu ngọt ngào, vời vợi, mông mênh. Làm sao không gây liên tưởng tới 2 câu thơ xưa bất hủ: “Đập cổ kính ra tìm lấy bóng Xếp tàn y lại để dành hơi!” Nhiều vị đã nhắc tới nàng tiên thơ của Luân Tâm, cùng lúc cũng là người yêu mộng tưởng, người bạn tri âm, người vợ dịu hiền, nàng tiên mắc đọa. Quả thực tình học trò rồi nghĩa phu thê ở đây là một chuyện tình quá đẹp đẽ, cao vời, chỉ có một trong muôn ngàn, hay thậm chí chỉ có một không hai. Ai cũng khen
Luân Tâm là người chồng tốt, là kẻ chung tình! Sở dĩ được như vậy là vì Luân Tâm rất may mắn có được một “nàng tiên” mắc đọa, người vợ vẹn toàn đức hạnh, hiền thục đảm đang, rất gương mẫu, rất đáng được chung tình với. Cả hai đều hiếm trên đời. “Hương áo!” Trước hết là hương của chiếc áo người thương, áo vợ hiền. Nhưng, có phải do một sự tình cờ hay chủ ý, Hương áo không chỉ có gói ghém riêng cái tình phu thê thiêng liêng đó, mà còn phủ kín cả cuộc đời. Áo mẹ, áo cha, những chiếc áo đẫm mồi hôi nước mắt, áo mùi bùn mùi cỏ, áo che ấm tuổi thơ. Rộng hơn, áo còn là áo của thời gian, áo của không gian, của dòng đời, của lịch sử, của văn hóa, của đạo lý nghĩa nhân. Người đọc còn bắt gặp hàng trăm lần chữ “Áo” rải rác suốt tập thơ: áo ngày, áo đêm, áo rừng, áo mây, áo mưa, áo lá, áo hoa, áo nắng, áo gió, áo sương, áo bụi, v. v… Luân Tâm có vẻ rất sính với từ “áo”. Hương áo lung linh sống động, xa xôi héo hắt hay kề cận thân yêu, như nỗi nhớ niềm thương không rõ tên về một miền quê hương xa cách. Hương Áo chính là hương đời, là hương trần-gian, đượm thắm tính nhân bản và làm thổn thức con tim. Như vậy “Xếp tàn y lại để dành hơi” có thấm gì khi so với hai tiếng “Hương Áo” này? Đọc “Hương Áo”, hồn người đọc sẽ bồng bềnh trôi theo sóng gợn chập chùng hay đắm chìm theo tâm tư sâu thẳm của tác giả. Nguyên tập thơ chính là chiếc áo tình cảm muôn màu mà Luân Tâm đã “áo” lên tất cả mọi thứ “hương trần gian” đó. Hương áo hay là anh Áo hương? Làm sao áo được hết yêu thương! 2. Suối nguồn bất tận. Hương trần gian trùng trùng bất tận lần hồi được tác giả phổ vào thơ, chuyển hóa thành hương thơ. Thơ thăng hoa, bay cao, hay cuộn chảy, trào tuôn không biết mệt, trong khi người đọc phải bắt mệt trước lưu lượng hãi hùng của nó. Liên tưởng tới hình ảnh cánh tay vung từng nắm hạt mọng lên trời, hay hơi thở toát ra từng ngụm khói sương của lữ khách trên cao nguyên lạnh giá. Cả hai, có phải đó là hình ảnh của Luân Tâm làm thơ? Nhất cử nhất động đều toát ra thơ! Nguồn thơ Luân Tâm như những dòng nước ngầm, nước mội, từ đâu đó đã âm thầm tích tụ thành biển hồ mênh mông sâu thẳm, thỉnh thoảng đã có vài bài được phổ biến trong phạm vi thân hữu hạn hẹp, như những con rạch khiêm nhường thoát ra, róc rách uốn mình bên suối rừng u huyền, ít ai biết hoặc lưu tâm theo dõi. Nay thì” Hương Áo” bung ra, như đê vở, như đập tràn: như dòng sông hoành tráng 9 cửa mang mầu mỡ phù sa tràn ngập ruộng đồng bát ngát, như dòng suối hùng vĩ với nước nguồn ngọt mát tỏa vào vườn hoa đang khô
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 71 hạn chốn tha hương. Xin hãy liếc mắt qua dáng vóc thì sẽ thấy. Có bao giờ độc giả từng được thấy tập thơ đầu tay của một người mới cầm bút chỉ hơn 5 năm mà dày nặng tới hơn 360 trang? Chẳng vậy mà còn có thêm 2 tập khác với số lượng thơ tương đương sắp được chào đời! (*). Thói thường người ta in thơ chỉ chú trọng về nét thanh thoát, nhẹ nhàng như tranh thủy mạc. Một bài thơ gồm năm, mươi câu đã chiếm trọn một trang, chiều cao bài thơ chiếm 2 phần 3, thậm chí có khi chỉ in từ giữa trang đổ xuống. Những bài thơ của Luân Tâm hầu hết rất dài, từ 1 trang trở lên. Có rất nhiều bài chiếm 3, 4 trang giấy. Như bài “Hương Áo” và bài “Lòng Chị” có 88 câu, bài “Một Chút Son Môi” và “Giấc Ngủ Chưa Yên” cùng có 108 câu. Trong suốt tập thơ, ngoại trừ ít trang phụ bản hình ảnh, thư pháp do họa sĩ Vũ Hối và tranh của Họa sĩ A.C.La Nguyễn thế Vĩnh, trang nào thơ cũng đầy ấp từ đầu tới cuối trang, câu chữ chen chút khít rịt, như hoa nhiệt đới, như lúa mạ phì nhiêu của miền Cửu Long. Nếu tính trung bình mỗi trang chuyên chở 20 câu thôi thì trong 300 trang ròng dành cho thơ, tập Hương Áo đã chứa gần 6.000 câu. Nó đã làm cho liên tưởng đến trên 3.000 câu thơ Kiều. Không biết cụ Nguyễn Du đã dành bao nhiêu thì giờ để hoàn tất. Tôi chưa dám nói tới giá trị nghệ thuật hay nội dung thi tứ, chỉ riêng về hình thức và số lượng thôi, thơ Luân Tâm trong 3 tập gộp lại đã có gần 2 vạn câu. Nếu nói khiêm nhường hơn thì cũng có khoảng 15 ngàn câu! Một trường giang! Một đại hải! Tất cả được sáng tác chỉ trong vòng 5, 6 năm. Làm sao mà không đánh giá là đồ sộ? Sao không gọi là hiện tượng hiếm hoi? Viết không biết mệt như vậy mà Luân Tâm vẫn cứ than “Thi, thư bất tận ngôn”? Sức mạnh nào đã đánh động và nuôi dưỡng cảm hứng mãnh liệt bền bỉ đến như vậy? Đã có hàng muôn ngàn thi tập được in ra ở hải ngoại. Đó là một trong những phương tiện tâm tình của những người xa xứ nhớ quê hương. In ra để biếu làm kỷ niệm! Động lực đầu tiên thúc đẩy Luân Tâm chắc cũng vậy. Viết cho mình, rồi viết cho người thân và thân hữu tri âm. Trong lời trần tình, Luân Tâm có ghi rõ. Làm thơ để tìm chút nguồn vui cho người vợ hiền đang lâm bệnh. Làm thơ để đọc cho vợ nghe!! Thơ đã giúp cho hai người đào xới tuổi thơ, moi lên kỷ niệm, tìm lại vùng trời đã mất làm thức ăn tươi mát cho tâm hồn. Thế mà kết quả không ngờ. Hai người đã tìm lại hương áo ngày xưa. Bệnh tình của người vợ hiền từ từ thuyên giảm,sức khoẻ dần dần được hồi phục. Thơ len lỏi vào mọi ngõ ngách tâm hồn, bàng bạc trong cuộc sống thường nhật. Tác giả bị cuốn hút, mê say chìm đắm trong cõi mộng thực, cũ mới, có không, mịt mùng bất
tận. Tiên thơ đến tận nhà, ở trong nhà, rất thực, hiện hữu, không cần lên núi tìm kiếm. Chất liệu thơ Luân Tâm hầu hết là những kinh nghiệm sống thực hoặc là những dữ kiện sờ sờ trớc mắt. Những bậc tiên thơ ngày xưa, hay chính vài thi sĩ được xếp vào hạng “lớn” cận đại, thường coi say là nguồn cảm hứng, thậm chí không say mà cũng giả bộ say. Thơ túi rượu bầu. Tản Đà, Vũ Hoàng Chương, Bùi Giáng, v.v… cần có rượu. Có vị còn mượn thêm nàng tiên nâu, tiên trắng ấp ủ mới chịu nhả ngọc phun châu. Toàn là ảo tưởng, ảo giác, vị kỷ, riêng tư. Chất thơ rổng bệu mà thường vay mượn từ đâu đâu. Rượu dễ tạo cảm giác dị thường, cũng dễ giúp nhà thơ thành lập dị, khác chúng. Thơ có rượu mới hay, thơ điên điên lại càng hấp dẫn? Nhà thơ “non trẻ” Luân Tâm (với tuổi già trên 60) cũng có lối lập dị riêng. Cũng say. Nhưng chẳng hề say rượu mà chỉ say tình. Tình yêu vợ chồng, mẹ cha, thầy trò, anh em bạn bè và tình quê hương. Hiếm khi Luân Tâm bị hay được “điên” hoặc “mê sảng”, chỉ có lúc ngỡ rằng nàng tiên bỏ cuộc về trời: Muốn khóc mà không khóc được đâu Bây giờ mình đã thực xa nhau Em như sương khói như mây trắng Không thể yêu anh đến bạc đầu.. (Không Màu. Tr. 114) Lệ đã khô rồi máu cũng khô Nằm ôm sương gió ôm mả mồ Nhớ lời nũng nịu…hương chăn gối Em nỡ lặng im nỡ hững hờ? (Màu Đất, tr. 248) Chính tâm hồn mẫn cảm trù phú là cái nền phù sa bất tận cho thơ Luân Tâm nảy mầm. Chính cái kho chứa ký ức quê hương vĩ đại là nguồn thơ êm dịu châm thêm cho suối thơ trôi chảy miên man. Thật ra mầm thơ của Luân Tâm đã được cấy rất sớm vào tâm hồn và tiềm thức. Như chính tác giả thổ lộ, lúc còn thơ ngoài việc được “tắm trong ca dao”, câu hò và điệu hát ru em, cậu bé Luân Tâm được gia đình khuyến khích đọc rất nhiều truyện bằng thơ và các loại sách tốt. Ngôn từ đã tích tụ cả bồ. Ý thơ đầy ứ tim non. Nàng thơ lấp ló vào hồn. Nhưng cảnh đời bất ổn, vận nước không may, bể dâu tiếp nối đã ức chế bao nhiêu tâm tình tuổi trẻ. Cũng phải trải qua thời gian tù tội, qua một thời quản chế gian khổ bất an, rồi Luân Tâm mới được định cư tại Mỹ theo diện HO năm 1994. Khi cuộc sống tạm yên ở xứ người, bỗng “nàng tiên bị mắc đọa” thì bao nhiêu ẩn ức lúc đó mới tuôn trào, hỏa diệm sơn phát nổ, hồn thơ chấp cánh
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 73 bay lên cao vút. Bởi vậy thơ Luân Tâm, trong lúc ban sơ mới “xuống núi”, thấy tuy nó mới mà đã cũ, tuy non trẻ mà già dặn. Chững chạc, hiên ngang, phóng khoáng. Đây là cung cách của một hành giả thuần thành, hơn là của anh học trò bỡ ngỡ tập làm “thơ cóc nhái” như tác giả thường tự giễu mình. Không có thơ loạn, thơ say, thơ điên, thơ tếu. Một mực thơ tình cảm, hiền hòa trung hậu. 3. Em tắm ngọt ngào trong ca dao. Đây là câu dẫn nhập cho bài “Ca Dao” (tr.55). Lại có thêm điểm khác thường trong dáng dấp nàng thơ của Luân Tâm. “Em tắm ngọt ngào trong ca dao”. Nàng có vẻ rất bình dị, thật thà nhưng rất lành mạnh như cô gái vườn quê. Nàng chỉ có hai loại áo là Áo Bà Ba đơn sơ, dịu hiền và Áo Dài truyền thống thướt tha. Tôi muốn nói tới thể loại thơ mà tác giả thường dùng. Chỉ có hai thể thơ quen thuộc: Lục bát và Thất ngôn. Hỏi tại sao, được tác giả giải thích lý do là “con người chỉ có 2 chân”. Đúng vậy, chỉ có hai chân mà đi từ sơ cổ đến ngàn sau, từ đồi núi xuống đồng bằng, từ rừng sâu ra biển cả, từ quê nhà tỏa khắp năm châu. Lục bát mộc mạc như nghề nông của dân tộc, là tiếng ru của mẹ, là hơi thở ông bà, là tiếng gió quê hương, thoang thoảng sau hàng tre, loan tỏa khắp ruộng đồng. Luân Tâm sanh ra và lớn lên nơi quê hương của cụ đồ Nguyễn Đình Chiểu, là kẻ hậu sinh, dường như cũng muốn tận dụng thể thơ của Lục Vân Tiên, bình dị như ca dao? Lá tre rụng xuống ao nào? Mấy con cá nhỏ che đầu mộng mơ Thương con tôm tích gà mờ Búng càng ra khỏi hang chờ cá non. (Hương Quê, tr. 68) Thất ngôn là bảy chữ kiểu thơ Đường, nhưng ở đây niêm luật bị mài mòn góc cạnh, cho nó bình lặng hơn, êm dịu hơn: Tha thướt em đi như mây hồng Xin cho anh được cùng sang sông.. (Như Mây Hồng, tr. 117) Hai thể thơ là đủ. Chẳng cần biết thêm thơ cũ thơ mới, 2 chữ, 4 chữ, ngũ ngôn, 8 chữ hay thơ tự do gì cả.
Có người bảo Luân Tâm là người rất mực chung tình với vợ? Chung tình tế nhị tình tứ lãng mạn ngọt ngào thơ mộng tuyệt vời cho đến nổi tác giả đã cố ý hoàn tất xong ngay bài Tưạ “ĐƯỜNG VÀO THƠ” cho TT ” HƯƠNG ÁO” đúng ngay vào ngày 19 tháng 11 năm 2006 tức là ngày kỷ niệm Sinh Nhựt cuả “Nàng Tiên Thơ vợ hiền BÙI THỊ LUÂN” cuả anh ! Không chỉ có vậy. Ở đây cũng thấy sự chung tình với lục bát ca dao. Rồi với cả cách dùng từ dụng ngữ nữa. Cũng là người chung thỉ hết mực với văn hóa dân tộc. Với bằng Cử Nhân Văn Khoa chắc là không thiếu chữ. Vậy mà chẳng thấy những điển tích, sáo ngữ, địa danh bên Tàu như Đường Minh Hoàng, Tô Châu, Hoàng Hạc Lâu trong thơ Luân Tâm. Không có sông Danube, thành Vienne hay Venise ở bên Tây. Mà toàn là cua cá, cóc nhái, dưa bí, cỏ rau, cây trái, bùn sình, v.v… của quê hương. Toàn là ảnh tượng quê mùa, ngôn từ bình dân. Ít có ai can đảm như Luân Tâm. Đất mới do ông bà bỏ xương máu khai phá để có cây lành trái ngọt, ngôn ngữ mới ông bà phát kiến và sử-dụng theo hoàn cảnh đổi thay. Có phải yêu thương và bảo tồn 2 thứ đó là điều hãnh diện đối với tác giả? Xin nhắc lại mấy câu ca dao: Gió đưa cây cải vìa trời Rau râm ở lại chịu lời đắng cay. Hoặc Bìm bịp kêu nước lớn ai ơi Buôn bán không lời chèo chống mỏi mê. (Ca Dao) Còn Luân Tâm thì: Tủi thân ăn ớt không cay, Khổ qua không đắng, chanh xoài không chua Buồn rung tàu chuối lá dừa Hoa tàn cây héo thềm xưa thẩn thờ! Trời mưa: cá nhảy lên bờ, Hết ham bắt cá, đặt lờ, giăng câu.. (Cỏ Khô tr. 59) Có phải chính những thứ rau đắng, rau má, trái cau, trái dừa…, hoa bưởi, hoa lục bình, điên điển, v.v.. đã thành xương, thành máu, đã núp kỹ trong tiềm thức của Luân Tâm, thành những hạt mầm bất diệt, giờ gặp cơ duyên tốt nảy nở thành vườn hoa. Ngôn ngữ thơ thì vậy, nhưng về khía cạnh nghệ thuật thì Luân Tâm đã vượt ra khỏi thói thường, đã thành thầy bùa thầy pháp, với những sáng kiến bất
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 75 ngờ, với cách thế phối từ, đão ngữ, dàn ý rất lạ. Thí dụ như: Xanh trời xanh biển xanh môi… Cội nguồn nghi hoặc ngại lời mai sau Hết thấp đất hết trời cao Gió xoay lòng huyệt gió bào xương da… Lòng đau rụng sạch tay chân Lăn hoài trong cõi phù vân ỡm ờ Ảnh ai mà nhặt lên thờ Nhìn đi nhìn lại còn ngờ là…ta? (Xanh Môi, tr.209) Tuy có hao hao Bùi Giáng nhưng dễ cảm nhận hơn. Hoặc như: Người che mặt ta giấu thân Giữa trời lận đận nợ nần đục trong Tay khô ủ gót chân hồng Nghiêng so kỷ niệm cuối bồng tương lai Chợt đau thấu nắp quan tài Ta ru người ngủ áo bay thẩn thờ… (Cuối Bờ Viễn Du, tr 319) Có người đã xếp thơ Luân Tâm ở một khía cạnh nào đó vào loại “siêu thực”. Thực ra chắc tác giả không muốn tự nhốt mình vào bất cứ “trường phái” nào. Tôi nghĩ đó chỉ là sự trùng hợp về chút tiêu chuẩn của cái được gọi là “siêu thực”. Nó nằm trong tứ thơ nhiều hơn là hình thức. Chú tâm gò mình vô khuôn mẫu hay trường phái nào đó, cái hồn nhiên chân chất của thơ có còn không? Mầm thơ có sanh ra quái thai mệnh yểu hay không? Có nhiều thi sĩ đã chết oan khi “dấn thân” theo đuôi “thời thượng” được khơi dậy từ Âu Mỹ. Xin quí vị nhớ lại thời đầu thập niên 60 thế kỷ trước, và hiện nay, nhìn quanh quất đâu đây thì cũng thấy. Một số người hãnh diện, tự hào vì đu được cái đọt héo Hiện-sinh thuở ấy hay, bây giờ, nắm cái đuôi Hậu hiện đại gì đó, rồi phát loa inh ỏi về việc cách tân khó thuyết phục của mình. Luân Tâm, dù lắm khi có ý tưởng lạ, tứ thơ bí hiểm, dường như vẫn men theo lối mòn, theo gót đám đông. Rất khó xếp thơ Luân Tâm vô một khuynh hướng hay khuôn mẫu nào. Hơi của Nguyễn Bính, Xuân Diệu, Hàn Mạc Tử … cũng có. Hương của Nguyên Sa, Nguyễn Tất Nhiên hay của Bùi Giáng, Phạm Thiên Thư… cũng có. Có đủ hết. Trên suối thơ mấp mô chập chùng, lấp láy quanh co của Hương Áo, ánh lên đủ hết các màu sắc: xưa- nay, cổ điển- tân thời, bình dân- bác học, hiên thực- trừu tượng, cụ thể-siêu hình, v.v… và đôi khi có chút thiền và chút triết. Cho nên, nếu vị tình, không chê
lối đó là bảo thủ thì tặng cho nhãn hiệu “gìn vàng giữ ngọc” cũng hợp tình phải lý. Xin xem vài thí dụ: Lang thang tìm lại dấu bụi đường Em mới dẫm lên còn dễ thương Nhặt lên âu yếm cho vào túi Mà ngỡ ngọc ngà ngỡ sắc hương.. (Như Mây Hồng, tr. 117) Đọc nghe từa tựa Nguyên Sa? Hoặc là: Dấu ngã dấu huyền dấu sắc không Trôi theo đường thẳng bám đường vòng Đếm từng dấu nặng từng dấu phẩy Không đủ đền bù năm tháng không.. (Trong Lòng Gió, tr. 206) Đọc thấy hơi thơ là lạ và nhuốm chút triết kiểu Bùi Giáng? Cũng có cái gì nghe rờn rợn kiểu Hàn Mặc Tử, như: Bao đêm thức trắng nhớ trăng tàn Nghe tiếng côn trùng lạnh thở than Nghe mình mục rã như tro bụi Hoa dại xây mồ cạnh cỏ hoang! (Không Nhớ Tên, tr. 245) Còn nhiều, rất nhiều trong hơn 300 trang thơ Hương Áo sự trùng hợp hay tương tợ như trên, mà chắc chắn không phải là sự bắt chước mù quáng vì mỗi người diễn đạt những ý tứ riêng tư, độc đáo của mình. Và trên đời, chí lớn gặp nhau là thường.
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 77 4. Cái nết đánh chết cái đẹp Đã rõ dáng vóc nàng thơ của Luân Tâm là cô gái quê. Nhưng xét về tâm hồn thì người ta không khỏi ngạc nhiên. Tôi định nói về ý tứ mà thơ Luân Tâm bao hàm, cái hương trời nét ngọc mà Luân Tâm đã “áo” bên trong những vần thơ bình dị đó. Cái hồn của thơ có bay bổng hay không là do sự sáng tạo. Nhìn từ khía cạnh này người đọc mới thấy những thi tứ bất ngờ, những sáng tạo vô biên của tác giả. Luân Tâm có nhiều lợi thế hơn nhiều người làm thơ khác. Từ mùi bùn non áo vá đến hương áo dài phấn son, từ nhà lá đơn sơ đến nhà tầng cao nghệu, từ đi bắt ốc hái rau ngoài đồng cho đến ngồi trong đại sảnh soạn thảo văn thư, v.v… Đã trải qua hết. Thượng vàng hạ cám có hết. Do đó cái tình quê, tình người ở đây tỏ ra tự nhiên như nước với sông, gắn bó, bàng bạc, mênh mông, bất tận. Khác với tình thương hời hợt góc phố hẹp hòi với con đường Gia Long, Lê Lợi, quán La Pagode, Thanh Thế hay “Con đường Duy- Tân cây dài bóng mát”, sớm bỏ đi và sớm bỏ quên. Chính cảnh sống và lớn lên với cỏ cây mây nước miệt vườn Cửu Long hiền hòa đã giúp cho tình yêu đó càng tha thiết thâm sâu. Nhớ là nhớ hoài. Xa thì cứ mộng thấy quê hương. Toàn TậpThơ của Luân Tâm đã thể hiện rất cụ thể những điều đó. Nàng thơ trong Luân Tâm đã làm cho người đọc quên mất cái dáng vóc bình dị kém cao sang của mình, mà bị lạc vào chốn tâm linh u huyền mà rất diễm lệ. Cũng vẫn là điệu nói thơ quen thuộc nhưng chứa chan tình mẹ tình quê như: Mẹ nuôi được một con heo Bao nhiêu nồi cám, nồi bèo sớm trưa Mà tiền chẳng đủ để mua Cho con áo mới lên chùa dâng hương Quản bao dãi nắng dầm sương Quanh nhà bầu bí mướp hương mấy giàn Bạc hà hành hẹ dưa gang Khế chua bưởi ngọt bên hàng xoài tơ… (Giấc Ngủ Chưa Yên, tr.311) Cũng còn là sự thể hiện chân chất, như trong bài khóc Thầy Nguyễn văn Bông: Khóc Thầy: hận hải mang mang! Trời cao xuống thấp để tang thương Thầy! Chính danh đại nghĩa còn đây Đêm đêm thức giấc bóng ai giữa trời? (Cánh Hồng Việt Nam, tr. 189) hoặc như: Mai sau ta có đi rồi Làm ơn gọi nắng mây trôi khóc giùm . . . . . . . . Tiễn đưa cuối đất cùng trời Cũng chưa nói hết được lời biệt ly (Một Lần Đi, tr. 264)
Rồi bước qua khúc ngoặc ngữ, ngôn: Sững sờ cây trả áo xanh Trời thương biển nhớ cũng đành…bú tay! Tình câm còn bóng hôn gầy Em hoa chùm gửi ta dây bìm bìm Áo quan nào cũng được khiêng Bàng hoàng nắng rụng chó điên cản đường… (Trả Áo Xanh, tr. 121) Và sau cùng, đọc giả thường bị lạc vào cõi huyền hoặc bí hiểm của rừng thơ Luân Tâm: Giọt mưa gợn sóng mặt hồ Mặt hồ gợn sóng đợi chờ chiêm bao Chiêm bao gợn sóng trăng sao Trăng sao gợn sóng lối vào hư không. . . . . . . . . . . . Chân người ai vác đi đâu Tay ta ai bắc nhịp cầu lãng quên Quá quen sao vẫn hỏi tên Hay là thay xác mà quên đổi hồn? (Sóng Gợn, tr. 178) Bởi vậy có người bảo thơ của Luân Tâm là siêu thực, trừu tượng hay bí hiểm, cũng không phải là sai. Quá đúng, vì rõ ràng muốn tìm bắt cho hết ý tứ bao hàm trong thơ Luân Tâm thì quả thực, đối với tôi, là công việc của người mù xem voi. Cảm tưởng chung là dường như tác giả làm những sự tổng gộp, thay vì tổng hợp, những liên tưởng. Những liên tưởng này đi ngược lại quá trình xem voi. Thấy cây quạt, liên tưởng tới con voi, rồi vẽ cây quạt mà biểu người đọc phải hiểu đây là con voi. Hoặc giả từ câu ca dao “Em tôi khát sữa bú tay” rồi tác giả dùng từ “bú tay” để tả những cái hụt hẫng về tình cảm, cái cô đơn của thân phận. Hầu hết những hình ảnh khác cũng vậy. Có vẻ như là lối ẩn dụ mà không hẳn là ẩn dụ. Tượng trưng mà chẳng phải tượng trưng. Cho nên thơ Luâm Tâm thật là bí hiểm đối người đọc mà lại hả hê mãn nguyện cho chính mình. Trừu tượng hay Siêu thực ư? Chắc không hẳn. Trong cõi ký ức Luân Tâm có chứa quá nhiều chất liệu thơ, văn, quá nhiều châu ngọc và nhiều kỳ hoa dị thảo, cho nên khi vườn thơ Luân Tâm hình thành, người ta thấy trong đó có một sự tổng gộp tự nhiên những chất liệu đó, như dòng máu có chứa ngàn chất dinh dưỡng tổng gộp một cách tự nhiên từ thức ăn thường ngày. Nhìn một cánh hoa thơ của Luân Tâm, nếu bảo là hoa hồng cũng đặng, bảo hoa cúc, hoa lài, vạn thọ… cũng chẳng sai, bởi vì tác giả đã nhặt từng tay từng cánh của đủ loại hoa mà ghép lại thành một bông hoa bí hiểm theo ý mình. Nhặt muôn ngàn hạt giống quí mà sáng tạo cho riêng mình một vườn thơ, rừng thơ. Phải có sự tưởng tượng và liên tưởng mãnh liệt mới mong tìm ra ít nhiều ý nghĩa của thơ Luân Tâm. Cần đọc đi đọc lại nhiều lần thì cái ý mới lấp ló xuất hiện mời gọi như nàng tiên mơ hồ trên cõi non xa. Đến một lúc “chứng” được một ứng nghiệm nào đó thì mới hít hà khen “tuyệt”.
Tuyển Tập Thi Phẩm- Luân Tâm Page | 79 Nhưng thói thường thì khi thưởng thức thơ, đọc lên nghe âm điệu hay hay, thấy ảnh tượng rực rỡ thì cũng đủ vui rồi. Nghe nhạc Trịnh công Sơn mịt mù mây khói mà ai cũng thích. Cái đẹp không tên, cái ảnh không rõ thì càng hấp dẫn lâu dài. Không biết chính tác giả Luân Tâm đã có chủ ý đánh vào cái yếu huyệt tâm lý này hay không, nhưng chắc chắn thơ Luân Tâm sẽ thâm nhập, thẩm thấu từ từ vào tâm tư người đọc và sẽ để lại ấn tượng khó mờ không thua suối thơ Bùi Giáng trước đây. Riêng tôi, những ấn tượng sâu đậm nhất hằn mãi trong tâm hồn sau khi đọc Hương Áo, ngoài cái tình nghĩa phu thê của tác giả, lại còn có hình ảnh cỏ cây, sông nước, vườn tược ruộng đồng, rau đắng, ốc bươu vì quê tôi cũng là vùng phù sa nằm giữa hai cánh tay ngọt ngào khoan dung Sông Cửu. Những thứ đó đôi khi đã làm cho tôi cảm thấy ngộp thở đứng tim bay bổng. Vì nhớ nhà. Xin cảm ơn thi sĩ Luân Tâm./. TX Lâm Thanh, OZ Nov. 2007 Chú thích: (*) Tác giả có ghi 2 thi tập sắp ấn hành là – Ngơ Ngẩn Dấu Buồn – Trong Vết Bụi Mờ. (**) Nhà Văn, Nhà Thơ quá đa tài hoa nhưng vô cùng bạc mệnh Lâm Thanh (1943- 2008), còn có bút hiệu khác là Hai Quẹo, tức Lâm Thành Hổ, Cựu Sinh Viên Quốc Gia Hành Chánh, Khóa Đốc Sự 15,Tác giả Tuyển Tập Thơ Văn tuyệt tác bất hủ”CÕI QUÊ CÕI NHỚ”,Tác giả xb, Australia,2008.